UP!"!1?** ΠΤΓΡ Dtf3
EXERCmUM ^
mya®
□MF Sive
TURA ΜΕΝΤΑ
JUDALORUM,
Levitcr adumbrans,
£)uod->
Cum Confinju ΑιηρΙτβ Fac. Phil. UpfaL
PRiESI DE
MAX. RE1/ER. & CELEB. V1R0%
Dn. OLAVQ CELSIO,
S.Theol. Dort & L. L. O O. Prof.Reg.
& Ord. nec non Ρ. & Ρ· in i&ör/e.
Puhl, bonorum d'tfquifitioni modefte fubjicil
S'JE Rti« M:tis Alumnus
ERICUS RUDMAN
Gestricius.
In Audit. Guft Maj. d. i. Martii
An. MDCCXXV1L horis ante merid. Colitis.
UP SALINE, Literis WERNERiANiS.
Summe Rever. atque Celeberrimo VIRO,
Dn.DANIELI I
LUNDIO,
S. S. Theol. Doct. & Profess. Qrd. S,
Ven. Cönfift. Eccl. Adsessori Gra· tiι
viifimo, in Upfal. Antiq. Past. ad- i
jacentiscßdittrift. Pr;<ep. Digniffl , >.
h. t. Rectori Magnifico.
Summe Rexer, atq;Celeberr. VIRO,
Dn. JOHANM
«3iSK9?©OS/
S. S. Theol. Doct. & Profess. Ordin.
Ven.Confift. Ecclef. Adsessori Gravis·
iimo, Ecclef. Vakfal. Pastori & vi-
.
cini traftus Prazpos. DigniiTimo.
M/ECENAT1BUS & PATRO-
Serena, Ut. Soletis, Fronte/
Ä4ACENATES. Ac. PATRONE Vcnerabundus. Precor.
Accipiatis.
Levcs. Has. Et. Rüdes. Tagellas.
I
Summe Revcrendorum & JmpRffi·
devotiffirnus
E.
Summe Rever. atque Celeberrimo
VI R Ο,
ün. DANIELI
S3U9tS5(S9t©/
S.S. Theol. Doqt. & Prqfess. Pri- itiario, Ar'chx · Prajposito & Pa¬
stori Upial. longe mefitiifitno,
v. ven.Conßft. Ecclef. Adses-
sori Graviflimo.
Expert eintßmo atq; Ampltß VIRO,
Dn, PKTRO
MARTIN,
Medi Doctori, Reg. Collegii Med.
Stockholm. Aöséssöri acciiratiiiimojSi Facult. Med. tlpfal. Adjuneto
rneritiifimo.
MS Maximis, Optimis.
Quas.
In· Devoufllüfice. Mentis, Pignui.
Piro.
Innumeris. In. Me. Collatis. lkneficiis.
Cum; Arcicntiilimo. Omnigenae. Felicitatis, Votfi,
dlgnltati. vestrae, HumHlime. Offero, Confecr©?
worum Nommum Veßrornm
tülrbr
kudma&
Ψlur. Rever. Prtclariffmoq; VI RO,
Dn. Mag. K R 1 C O BS'«9tSCf8S/
S Theol LfctoRi in Reg» Gymn.Geval.
nec non Pastqri inJpillc vigilantiilimo,
.Avunculo &Evergetae omni animi ve-
neratione ad cineres usque colenda.
Plurim. Rev. Doctijfimeq; DOMINO,
Dn. J O Η Ν Ν A I
Cominiftro in Odenfoe meritiilimö.
Civi & Mercatori inter Söder- Fautoribus Honorcitis·
JTxlguum hoc chartaceum ram animi munus , ob
gratißimi, cum perennis
& doyat
Plurimum Rever. Doft. Speäat,
Speflata Prudenti<e &
Phrimttm Rever.Clariffimoq; VI RO,
Dm J O Η Ν ΝI Λ
@3tsm»Qr9i©/
Pastori Ecc'eiiar, quae in Fröcuna &
DiotnwmédÖ colliguntur, Laudariilimo,
Fautori & Benefatfori omni ho-
nore aeratem prolequendo.
Speäatijßmo PrudentiQmecj,; VIRÖ,
Dn. j O H a Ν Ν i
83<R©8<S9t©/
Senator! apud Gevalienfes jequtillmo»
Integritätis VIR O,
HÖ I JER,
hdtiinenies maxime confpicuo.
fimis, Qptimis.
bentvolentiam mihi pr λ β it am , in tejfe*
felicitatis fint er a adprecaiione dat, dicjtt nqminum vlstrorum
cultor
Rudman.
SöJtjäFfrt οφ ©uflfnebéit t Geile*
$reborne od) ^onfiferfarne ?0?a|tar /
AUGUSTIN RÜDMAN»
klittern .£>ijgidrabe Fåre §2(£)(£9i.
^cn 5?drleF fom $6rdlbrdr fle&j Soemifa Partien mdttgaicbj /
filat man rdtf ofmermdgan
©d ffabtg er/ fd ftatcf ο.φ {lotv
Sit @11£> mib §5armfdt ξαν οφ Wloi
©ig ftelf förltfha pidgar.
(Sn fäban fdrlef bar ocf jag 3frdn mitt forfla f6D^i><t>ng
Sil tljcnna fiunb förfarit / iltaf ett front öd) bulber ftür /
©οηι mig fd riFlig bclat bar / Jpmab bdlfi mig nobigt martfi
<3d at/ fafr ati jag garna mil/
iuin jag botF albrtg [jitina til, 3 minnet eller orbet|
SUffamniaitS innefatta raU(
§a|t niitibre tbet pd udgot fatt/
§6rfft)ila fom ftg borbe.
2>öcF ffal/ fd miba jag fbrmdr ι
•SJtin mil i a fieMé farbig frd
S-il lijbna/ tienft οφ [nbcr:
£)φ .til ett prof af fdbati trifft i Upoffraé β b er tijeana ©Frifff/
£>m 3uba < $ulif ef j ©Der»-
Uti tben mi&a tilfßtfid)t / Sit tljenna min mdlmeufa ρΐίφί
Sdr gunfttgt anfebb blifma.
©tbft bnfiar <ί()ΐ'ett pmnigt nidti
§({ alt b ma b rdfflig FallaS göbf/
■Φαb' bar οφ fyet i frfme!!
€0ςίη ^gtdrabe Fa re 521φ@9ϊ@'
Ipbtgite ©on £ ^
V£>>VÄ VÄ>VÄ%ÄVÄ/<^VÄVÄVÄVÄVÄ VÄ VÄ
*****#******
ψ ψ ψ 4» Ψ Ψ «!♦ 4* Ψ 4» ψ 4»
VÄ VÄ VÄVÄ VÄVÄ VÄVÄVÄVÄ>VÄVÄ VÄ <Ä
aSäSÉä SÉS S£S ESS St? as 03K SK5«;
/. /V. J.
§. I. .
Ocabulum ΠΓΟΛ
originem fuam ducic
a radice inuf. ynw, unde verbuminNiph.
ufitatum jura·
jw «), h. e., rem adieveravit cum
juramento b). Cum feptem fi- gnificet c), vartefunt iententia? do·
&orum, cur a numero feptenario juramentum diceretur. GufTetius rf) jurantem reipexiffe ait ad crea- tionis hebdomadam, eft enim Jeptimana; quafi diceret jurans: /Vä
mt credo in numero verum a Deo pri- bebdomada creatarum compreben-
& Μ
ι 4M;·o ( ^
furii, eumque meum creatorem, ac me ejus dominio illo jure ac nomine fubje*
Bnm, ut nunc verum dico, animoque
ret promijfa pr&fictrtdå juro. Hane
fenrentiam facile ampledteremun/*
niii aiia nobis ivaderet Caftellus, cujus haec funt in Lex* hept. e)♦
*Primu$, quem legimits jurajje, ac ju*
■
ramentum feptem agnarum dono con-
firmaße, GeneJ. 21:28. i ande ynw *1^3 >
nomen loci ^ v. 31.) fuit ^Abraham,
Et Losfcherusineundemienfum/).
Refbicit ittttd (nempe verbum
adr it um humant generis antiquißimurrt,
quando aßeverationes fort'tj]im<e ipfum*
que adeo jusjurandum adduftis fepteni
teftibus fiebat ; quare oAbraham ho*
minum teflimonio deflitutus, feptem (t*
gnos in mediumponit, Genef. 21. v. 28»
Hinc y2W2 * pajfivum, est poni intef
feptem tefies afjeverandi jurandtqué
cau/Ja. Priusquam longius progre- diamur, nonnuila de altera infcri- ptionis voce nobis dicenda
funt. illa originem fuam refert ad
ra-
•WS ) o ( 5 radicem πτ in hiph. ΓΗ1Π «w-
feffus ett, celebravit, gratias egit g\
Sacra* litern docent, Leam , cumL·
quartum filium Jacobo peperiilet,
Deo gratias egiile, & filium.natum
riTiiV nominale b). Ex qua ilirpe
nati appellabantur Judaei. Neque
tamen nos eo fenfu vocem cFnrp.·
aCcipimus, ut unice comprehendat pöfteros jud^; fed gentem Hebras-
am intelleåarti volumus. Quan¬
tum ad fcöpnm noftrum, quem.,,
pro ratione temporis & curta* no-
,
iir# fupellediliSjintendimus, isnon eil, ömnia eorum jurameiita, &
qua? ad ea fpeélant, fed folum vari-
os eorum modos, quös in quibus-
dam fact-se fcriptura? locis repperi-
rrius, attirtgeré, Te vero B. L. ofr frciofe rogamus, ut innocuos hofce
conatüs velis benigne infpicere, <3c
iii meiiorem incerpretari partern, Λ) vid. Port. t- S. P. M.nt· Albert.
v
P*£ io$j. b) L(X Cbrifl. Storkii ρ c) Lex. Hept, Edmund, "CdfifUi p. 3679.
A ι d)Lex>
4 ·*§■?) o <5Φ-
d~) Lex. p. 8 zu e) ρ. 3679. f) de cäußis
L. H. pag. 428. g ) vid. Lex. Stockt i pt 486. b) Genef. 29. 33.
§. II.
Primum legimusin iacro co- dice Ahrahamum fuifle, quijura'
mento fermonl & a&ionibus iuis fir-
mamentum addiderit, poft redirum
a pugaa cum hoftibus, qui fratris fui
-fil i um Lotum captum abduxerant»
Teftaturus igitur Abraham, ne-·
minimum quidem, quod regis So¬
dorna erat, fe attigifTe, hoc modo
loquitur: TP Win leva-
vi mctnum meam ad Jebovam Ϊ). Li¬
cet nulla hic fiat mentio juramenti;
tarnen ad afTeverationes hic locus haut dubie pertinebit. Ea autem
fuit vecerum Hebra?orum religio,
ut ipiam vocem juramenti, per a- pofiopefin, omiferint. Icaque ju-
rantis externum geftum habitum-
que corporis, jui voce on indigi·
tatur per fynecdocfien iigni pro
ilgna·
/-
) 0 ( f
fignato , hoc loco accipienduiru
putamus. Quoties autem cunque hic ritus, five Deo five hominibus tribuitur, intendit ipfum juramen-
tum conjunétim. Qu,emadmodurn
facras liter« paflim teftantur: uc- pote Hxod. 6: 8· Num.14: 30*
Deut. 52: 40. Pi. 106: 26. Ezech.
20: 5. 6. 15. 28. Daniel. 12: 7. &
Eia 3: 7, quo ultimo loco verbum fimplexwco jurandi fignificationem
obtinet Hic modus in multis gen- tibus adhuc retinetur. Rivetus k)
memori« prodit eum apud veteres Romanos, Italos, Germanos, Gallos
& Hifpanos vigere. Neque pr«ter- mittendum exiftimo in patria no- ft ra ide m fi er i. Nempequandoor-
dines regni convocati fummo ma- giftratui hömagium pr«ftaturi fünf,
dextram manüm elevant: quin &
milites fidem & obedientiam regi fpondentes (Svetice dicitur ftlHii'jß fatUUt)idem qvoque faciunt·
i) Gen, /4. 22, k) vid, Exercit. 81* p- j'?·
A 3 §. III.
6 4W ) o C *&·
$. III.
Abrahamum mod um diverfiirn
a fuperiori ufurpaife invenimus Gen. 24:2. nnn -jt kj ~ ox' 1
potte manum tuam (ubterfemur meum.
Et cap. 47: 29. eodem ritu tifus eft Jacobus, cum juramentum å filio
luo Jofepho exigeret, ne ipfum in
terra /Egypti humaret. Muiti fatis
foilicite in hunc ritum inquifive'
runt, & varia commenti (unc. Ju*
da?i contendunt juraiTe Elieferum-.
domino fuo per circumcifionem /)>
vel hoc juramentum myfticam efTe flgnificationem circumciiionis. Sal.
Jarchi m). Aliis fignum tuifle di-
citur promifii feminisbenediéti na- fcituri ex lumbis Abraham, quia me- minit Gen. 46: 26, anim^ egrefla?
ex femore Jacobi #). Femoris au-
tem mentionem fieri volunt per_>
ίυφημών o). Verum pr^eunte fa-
cra pagina, novimus femur a?que houeftumacullum aliud membrum -
habe-
•m ) O ( 7
foaberi, quod ad generationem fo-
bolis & fuftentationem corporis de-
ifinatum fit, cui etiam non minor
tribuitur ornatus, quam caeteris partibus,· quare fymbolum etiam«·
fortitudinis eft, apud Davidem.,:
riTnrr q*nn nmj /-jt—*p"in im acc'mge te glädio tuo Juper femur> o potent, gloria tua, & decore tuo, Proinde Elieferum, ex mandato
Abrahami non eum in finem, ma- num iuam femori ipfius fuppoiuis-
ie quidam afierunt, ut refpicere-
tur res per quam juraret; ied eo ipfoindicariobedientiarn & fubmis-
fionem fervi, quam hero iuo debe-
ret q). Et huic fententia? noftrum ]ubentes addimuscaiculum. Quem
jurandi modum, recepcum fuifie
obiervavit etiam AbenEira r) &&.
Sal. Ben. Melech s),
l)Jalkuthpart.lf.3o. b.l.zf. e JanchumA
& é Berefch,Rabba, m) cit*Gooétoin Mof &
Aaron. /ib, 6. c, 6. η) vid, jfuguft, qu<e?i. fu- ftr G$nef 6 tt & ett· l· Godlv, o) Afctr*
A 4 bdft.
8 4M ) o (
han. comment. in legem f. Sc. col. I« l. 2J·
Eli* Ρ) ^fal. 4S> 4* q) vid. Sxerc.pl*
Rivet, ρ, 4*9* r) Comment. ad i· e* s)
Miclal Jophi f. g« col.^% l. zp.
S- IV.
Ex hoc Abraham! faåo, &Elie- feri ponentis manum fub femore-»
domini, omnem modum jurandi
defumtum eiTe Judaei paflim docent.
Itaque nonnulla dicenda iunt de il-
lo, quem in rebus forenfibus ad-
hibuerunt. Antequam quis ad ju·
ramentum admittebatur, valde al*
laborarunt judices jurantem itidu-
cere, ne perjurium committeret-j.
Huc pertinent verba GemarasJ'i
Noris totum contremuiffe mundum eo tempore, quo edixit in Sinai numen fummum: ne prof eras nomen Det tui
temere; immo de transgrefjionibus o- micbtts legis dtdum reperimm: inno-
Hentern dechrabtt; hic vero diäum:
Exod 20. nonpronunciabit eumpurum
Rehquonmpeccatorwn ommunh
•«κ) o (
ultio a peccante fumitur; ht c ab ipfo tjusque familia, quiadicitur Eccl. 5:6.
Afc permittas ort tuo, /// peccato ob- ft ringat carnem tuam*, /tfr carnem au-
t em non intelliguntur bic mfipropmqui
&c. Ante oculos item jurantis ») pofuere terroris gratia feretrumu , culeum, feu utrem inflacum, &
candelas, quae fpiricu culei emiiTo extingverentur, non fine addita-
rnento execrationum in pejerantem
horrendarum. Ubi juraturus a ien-
tentia iua nihil dimovebatur, fed
in ea periiftebat, fuic aliud judi-
cum rnonitum,ut dicerentad fe in vi- cem, adftantes; recedite a tentoriis4«
impiorum hominum iftorum x)"
Idque ad exemplum Mofis y\ His peraåis, requirebant a iuraturo,
ut manu fua, itans ere&us, rem
aliquam facram prenfaret: ut e c.
librum legis ζ) quo in iynagpgis
uterentur: vel cimelium omnis la- bis expers a) vel etiam phyla&e-
ria b), De juramento alle<äionis Io-
A 5 qui*
ΪΟ ^ ) Ο ( .
quitur Bartenora c) quod infpeåor fynagoga*, aut adjurans, fua ma¬
nu cimelium, alrero ipfi jurante«#, prehenfum tenerer, Juraturus vel
ex ore iuo formulam attulit, vel
recitata eft a judicihus. Linguam,
qua juraturus uteretur, dicic Mal·
monides ä) non aliam, quam fan- étam , admitti. Contrarium vero
doeet Gerrara e) nyw W
.mo*o rnwVn κτ» ηκ prnn i. e.
Da&ores noflri tradidere^ juramentum
quoqtte judicum Jua proferri lingua.
Quod Ita gloiTa interpretatur. £33
Λ3 p3p t<)nv \wb h.e. Lingua, quam inteUigit j.udicandus., quacunqug. Qua*
re Γι gnarus erat juraturus iingua?
ian&ae, eam adhibuit; fin minus, aliam.
t) Talnt. B ab. Schebh. f. 3$, b. fin f*
$p* a. in. inde Maimonid. Hilch. Schebh. e.
Λ o. §. 16. u) Baal Aruch\ in verb* Π3Π IMigdolez ad Maimon. tracl. Schebh. c. II·
fol, 400. I. (5 Seiden. de Sy ned. lik. ·*·
i· 499* x) vid, Q em ar. Baby l, tit. Sc heb*
c, t*
) O ( >1 (< é. fy39 I, & Seid. I.e. v) Νum 16. z6.
z)Maimon Hilcb.Sthebb. r.Il. § <?« eGemar.
Scbebh.f. qS, b> l. . feqq. a) Rab. /ifber.
comp Scbebh.f jt$. toLl. /.7. feqq b)
tit- Iqc. Matm. *·) Comment ad Sc beb b.
C' 6. th. \. 1. 6 Jeqq. d) Hilcb. Schebb.
c. l i. i) Sc bebb. f. q8. /♦£.
*/>?? # #>. α♦ /. 22.
§. V.
Formulam juramenti quod at-
tinet, jurans citabat Deum teftem, iecundum generale pra?ceprurr Dei affirmativum /). τ·"Λ>ν Π1ΓΡ—n«
Jia»n totcor "Π7Π ΪΓΚΟ fcTVn Dominum Deum tuum timebis & tttt Jervies,
per η omen ejus jurabis. Hane for¬
mulam in multis f:a? i:ra? locis re-
perimus; e.c. Jof. 2: 12. Jud. 21:7.
' i.Sam. 24: 22. i. Reg. 1:17. Qua-
re antiquus mos, imponendi jura-
mentum hie fuit g) tribue gloriam
Jehovee. Abrahamum confta; hanc
foriram ufurpßile, quando iervum
luqm Elieferum, ad aeeipiendam
ii 4M ) o (
filio fuo uxorem mißt b),
ptfH ^Kl DOttfjf T?Vk ffliT3 i. e. <
Juramento te obflringam per Dominum
Deum cceli,Deum terra. Joieph us ή
hane legatione deicribens, dicitmo-
durn devinciendi famulü hujusmo-
di fuiiTe: νπο τός μηρός άλληλοις τάς
χείρας επαγαγοντες, έπιχαλόνται τον
@εόν μάρτυρα των ε σο μένων. Maimo-
nides dicit k); praceptum ejje affir*
mativum, ut cuicunque praflandm fuerit in for o juramentum, is juret
per nomen Dei. Et nefas esl jurare
per rem aliam cum nomine Dei: fcili*
cet quisquis ajjociaverit aliquam rem
aliam in jurejurando, cum nomineJan·
diflimi iüius & benediBi, exflirpatur
e mundo. ISleque enim nomen. pr äter folum illud benedidum habetur quod di
gnum (it, cui communicetur gloria, fett ,
bonos, per illud iurandi. Huc fpe-
étent Martialis verius /), qmbus improbat juramentum Judceicqjus-
dam, fa&um per templa tonantis, ^
ut Judaso non legitimum, & iatis
obligans· Ecce
■4M ) 0 ( - *j Ecce ne gas, jurasque mihi per t em-
/>/0 tonantis.
Non credo: jura, verpe, per Att- ' chialum.\
Rariora in facris funt juramenta ,
quas per cognomina divina fa&a_*
iunt; quorum tarnen extant exem-
pla Dan. 12: 7. ubi Daniel audivit
virum jurantem, perviventem in
asternum; Apoc. 10:5,6. Et Mai«
monides, de jurejurando per co-
gnomenaliquodDei, italoquitur Jus parile est, Jtve quis juret aut ab
alio adjuretur per mmen proprium,five
percognominum n) altquod, ut (t tura-
mentumfec it per mmen ejus qui eil gra-
tiofus, per nomen ejus qui eil mijeri -
cors, per nomen ejus qui eil longani-
mis, per ejusmodi alia, quocunque mo¬
do. Atque hoc juramentum eil per-
feclum. Formula juramenti judi*
Cialis illa, quam jurans ex ore fuo adduxit, fic feie habet 0): Ecce ]w
ro per Deum Ifrael, per eum cui no¬
men mijericors, per eum cui nomen
gra-
ύ -φ* ; ö c s^
gratiofus , ra/w teV 2/0/7 efle. fal, fi dicat, /i? maledtdum ejje Domino y ,
#/// mdediditm ei, cujus nometi miß- ricors, β quid habe a t, quod adverja-
rio debeatur. Qua? verö a judiciouS
deferebatnr hujusmodi erat.4 ^φ/-
tamus te nos per Dominum, /2«/ per
tum cui nomen est gratiofus, qiiod in
manu tua {pojjeßione, poteßate tua)
nihil habes, qüod adverJarii ed. Et reßiondeat ille, amen. Aue ad hunc modum : Μ filius N. maledidut
fit Domino De ο Ifrael, aut ei, £/// «0-
w*// gratiofus, // fit apud Ν. ra alt*
qua tS N, quam non tili agnojeit; at·
que is reßmidebit, ö/ra/.
/) 7)^«^· j$. E.iW. 22: ι τ. g)J°f f?
ip. 7?) Genef. 2<\\ J. i) vid. Anttq judi
cap.lC pag* 14. k) Tratt Si bebb. cäp. I.
§.L&c. Aiof, Kotzenfii Pracepi. affirmat.
1ί|· 6Γ &>/</. i/i? Sy ned. lib. i. cap. i-pAg<
4fS· l) Hb λ i.Bpigr ρ i. ni)Maini,Scbebb.
cap. 2. n) de quibus More idebhochimpart*
I. fp. ö* <ίί. ^ ^ v/Vi. iic/ii, lib. c it. p. $ 00»
f. VI.
m )o c ^ i5
i vi
Requirit ordo, ut juramentum Jacobi cönfideremus. Iiiud Iegitur
Gen. 31: 53. hoc modo, apjp pnr Γ3Κ Τώ3 & juravit Jacob per
timorem patris fui ijaac. Difficilius
eft intelleåu hoc jusjurandum Ja¬
cobi Labano pr^flitum. Culturn-»
divinum , aut reverentiam patri debitam intelligerent quidam, nid parallela loca iacrae pagina? aiia, perivaderent , jpium denotarifan- åiihmurn numen, Jacobo licet ie·»
met applicante ad fermonem fope-
ti. Quj dieunt, Jacobum juraife_»
per eum timorem quo captus
erat pafer ejus quando immolare- tur, videant qua ratione fe defeti*
dere poilint. Junius ρ) arbitratur Jacobum provocafle ad pavorerru*
quo correptus Iiaac a Deo prohibe-
retur, ne datam Jacobo benedi&io-
nem revocaret, Gen. cap, 27:23#
i-jjj Quia feil. Iiaac, qvum cognoviiTec
m ) o (. }«-
fe Jacobo, loco Efavi benedixis- fe, adeo commotus fit, ut tre- pidaveric, quod voce Tin figni-
ficatur. Verum faåum illud fingu-
lare fuit, & ignotum Labano, ne-u
ceilariumque erat, Deum fignifi "
care communi nomine iis omni "
bus,quorum erat Deus. Nomen igitur cimoris heic non ita acci- piendum , ut Ifaacum folum: fed
omnes ejus pofteros reipiciat. Sic
Deus dicitur non folius Abrahami, fed etiam leminis ejus Gen. 17:7.
Verior ideo fententia eft eorum,
qui dicunt, per timorem Deum-»
timendum intelligi. Quemadmo-
dum Efa. c. 8m 3. legitur mrrW
Nim dd&oid κιπι rcrnpn ιηκ nitosr
©D2Fnj?D Jehovam exercituum fmdi-
ficabitts, & ipfe fit t 'tmor vefter^, &
pavor vefter. Sola enim majeftas
divina timeri meretur, quod Chrb
ftus quoque dicit Matth. 10: 24.
Mj? φοβηΒ-ητε. απ ο των αποχτεινόντων
το σωμα} την Je ψυχή ν μη δυναμένων
\ απ ox*
ο f 17
«7Γοχτ είναι. ΦοξήΒητε J£ μάλλον τον
ΰυνάμενον ή ψϋχήν *ή σωμα άπολέσαί
b yeéwY). Nec obftat quominus
Deus timor alicujus dici poflic_»,
qvum vocetur petra & munitio #)
fpes &arx r) fortitudo&fcutum s)
&c. Iraque pro iuramenco hoc e-
pitheton aptiflime Deo competit,
quem homines nofcunc eile juftis-
fimum perjurii vindicem: eumque
timentes inducuntur ad religiofe jurandum, & juramenta tenendum
inviolata.
p) vid. explic, in h. loc, q) Ρ fal, γι:
r) Ρ fal. gi: i. s) Ρ fal. \8: j.
5. VII
Venimus ad formam, qua u- Tus legitur Jofeph, Genef. 41:15»
fljHJPn vivity Jeu vivat Pharao, vei,
üt Pagninus vertit: per vitam Pha.
raonis. Heic duo perpendenda_*
funt. i» An hocytramenium religio^
Ium ßt. 2. An Im c jurandi formula
B lici-
18 -Μ) © (s«-
licita fueyit, Secundum generale-»
mandatum Dei, ut iupra didum eil,
jaemini licet jurare, nifi per nomen orrnifcientis, qui gloriam iuamal·
teri non tribuit, & graviter redaf-
guit jurantes per creaturas. Jererm
5* 7* Quare ut rede concipiamus hoc jusjurandum , probe obferve-
tur diftindio, inter juramentunL·.
proprie didum, & obteftationem quandam t\ Juramentum docent
e0e orationem religiofam, qua?
confirmat enunciationem noftram *
five affirmativam five negativatn*
adjunda numinis religiofa appella-
tione. Qüi etfaminaverit verbat Jofephi, juramentum ejusmodi reli- giofum continere vix dicet. Deum
enim teftem non cltavit; fed aile-
verationeufus eft teftimoniocorifir*
mata, in qua duo confiderari pos-
iunt. i. comparatio quaedam: qvum
veritas non manifefta » cum alia-*
re vera & evidente confertur. Ut,·
cum
}-m ) o ( hü- fp
cum diceret Jofephus: quam vere"
4
vivit Pharao, tam verum eft quod"
dico. Et hujusmodi afleveratio-
nes iti aliis f:ae f:ae Ioeis occummt.
Ut r. Sam. is26. ut vivit animatuay domme wi, fum mulier illa qu# Rabat
ttcum heic Jupplieando Jehovx* Et
cap. 17: 55. c, 20: 3. 2. Reg. 2.
&c. 2. Votum, cum bene precamur
alicui, & ceftificamur afE-ftum no- ftrum erga veritatem, ex collatn-
ne affe&us in rem aliquam nobis
cariflimam //). Ac fi Jofephus di-
Xiflet; tam cara eft mihi veritas,"
quam vita & falus regis. Qui hoc"
Jofephi juramentum, ad aliquerrL·
ex his duobus modis retulerit, prs- cipue prjmum, in aprico illi erit,
eum non religiofe, nec per viram
Pharaonis jurafle. Nam ipfe fefta-
-
tur v. 18. fe verum Deum timere, quo ipjfo idololatriae iufpicionem a- movir. Sed juravit affeveratorie*
per comparatiotiem licitam quod
contra Mercerum & Calvinum ob-
B 2 fer·
I
v
20
^
