Q. F. Ρ. Q, S.
C A I U S
MARIUS,
SEPTIES CONSUL
RO Μ ANUS,
EXE R CIT IO A CAD EM IC O Leviter adumbratus,
Quod,
ConßnfptIn sfmphsfima Facult. Philofoph*
Regia Acadtmia Up[alienßy
PRISIDE
VIRO CΕ LEB ER Rl MO ,
Mag. Ρ Ε T R o
EKERMAN,
Eloquent, PROFESS. Reg, & Ordin.
Publica cenjura wodefte committit
ISRAEL BENED. NORLIN,
S MOLA Ν DUS.
In Audit. Guftar, Major, d, X. Februarii
Anni Μ D C C X L I I;
Horis j ante meridiem, foliits.
U Ρ S Λ L I /E ImpreiTuiiii
<Uot quantisque rcrum vi-
ciificudinibus Romaniolim la-
boraVeré&f, hiftoriam illorum
animo ocuFfsque perluftransf
hauet difficuiter eft animad- verfurus: ctenim forfuna in·
terdum iecundiiftma, plus in·
terdum quam novercante , Ii non inirniciffiroa,
eos ufos fuiife conftabit. Diverfum profe&o im·
perii genus, cui addi&a erat gens vere Mavor-
tia, diverfam longe variamque huic acceleravit
vivendi rationem * aliter quippe Reges, aliter
Confules , aliter alii, dum in (urnrno magiftratu
verfarentur , dominationis genere urebantur , de
quorum iingulorum imperandi modis, permulta
diftu memorabilia tradi folent. Aft nobis unicus heic Conful infcenam eft producendus, isquéfa-
tis pereelebratus, Cajus Marius, Teitaque, B. L.,
©mni verborum animique obfervantia rogatum eopia, velis conatus hofee, licer juveniles, in
A melio-
r.
'«β ) O f "β* ,
meliorem iriterpretari partem, tr.ihiq'ue ea, quae
jamjam djcenda erunt, non tam exornanri, quam
ftriäim breviterque percenfenti, folira Tua hu-
manifate adeile.
δ.. π.
Antequam C. Marium propius adeamus , in
ejus confulatus feptenos inquiikuri, ab inftituto
haud alienum fore credimus, patriam moresque ejus paucis indicafum ire. Unde öriginem fuarn
fraxerit Marius, non diflimulat Poéta , qui de
leaiia ita canic :
Extulit h&c Decm, Marios, tnagnosque Camiüos , Sctpiades duros bello, &te, maxime C<efar, Qui nunc extremis A(i# jatn vi61or in oris
imbeiletn avertis Romanis arcibus tnåam a).
In municipio vero Italiae, Arpino, hodie Abruzzo diåo,anno acondita Roma DXCVII, ex parenti-
bus piane obicuris tenuiorisque fortunse, Mario
de Fulvia, in iucem eft editus Marius. Neque
huic fententias obftare exiftimaverim Veliejum ,
quaneumvis enim primuro eque/lri loco natalesfuos debere Marium tradiderit mox tarnen adjun- git eum ignotit efle originis c). Refert prsecerea Cicero, ipfe quidem Arpinas, ex iisdem, quibus
ille 9 radicibus Marium mtum d), queenadmodum erjam illum tnunicipem fuum, &fatalt quafi ne-
ceffuate fecum conjutiflum adpellac t). At Mari!
fata , ubi Tullii antea depinxerat, ita perfequi*
tur Juvenalrs:
Arpinas alias Volfcorum in monteJokbat
Fofctn
I « )0( » Pofcere mevcedes altem Jaffas arami
Nodofam poflhac frangebat vertice vitem
St lentus pigra muntret caftra dolabra:
Hk tamen & Cimhros, & fitmma perkula rerum
Excipit, <& foltts trepuhntem protegit urhem,
tqite ideopoßquam ad Cimhros flragemq-,volabanty
Qui nurquam attigerantmajora cadavera corvi, Nobilis ornatur laufψ collega fectmda f\
a)Vtrgd, Georg. Lib li,v 169 b)Velie], Lib 11,
e.n. c) cap. 12g, d) örat.proSextiocap.22. e) O·
rat,ad Quir ροβ redittmcap g. f) Satyr, Vill, i Hl
Hic vilifllmo» uti demonffravrmus } genere
oriundus, ab natura & ingenio erat fatis inftru- ébus, ad arma vera geftatida natus videbattir ac faftus. Idem quum 'vet parum honorifkum , (t
non deridendum, judicaret eas addifcere Iiteras, quarum prasceproresRomanis ,-rerum tunc inor- be terrarurn dominis, fervirent: vel quod i ilasad
virtutem colendamjpfis do&oribus nihil profuiiTe
#ibi perfuaderet» peromnem jetatem, rudis adeo
iflarum deliciarum permanfit, ut de fe ipie glo¬
rian haud dubitarit: literas Gr<e casnon dtdici,fed
illa mullo optima reipitblic# doåhis fum : hofles ferire,
pyjfidia agitarey mbitmeutere tuffturpemjamam,h\e*
wem & affqteiih juxta pdti, html requiefcereeodein temporeinopiam & laborem tolerare a). Non. eft i- gitur mirandum , quod illurn parum cuiturn mo-
ratumque defcribant annales, ar fkvum & maxj.
jme truculentum, qujppe qui ad iludia & bonarum
artium
i
;o c ι f
artium doclrinam femper fuerat duricr#), Hic idem, iub Scipione Africano , cum in Numanria
expugnanda , documenta fortitudinrs Γυ« bellica?,
licet adolefcentulus, dedifler plurima, eaque lu-
culentiiTtma , fa&um eft , ut non tantum magna laude efferretur, fed, ipfo Scrpione vaticinante
iilum principern olim in Romana genre evafurum*
hoc omine elatus altiora cogitarer, fpeque imperii- potiundi ad rempublieam feie conferret r nec pri- us defilieret, quam, Ca>cilii Metelli favore, Tri¬
bunus eiFet plebis conftrtutus. In quo munere cbeundo ita fefe geßerat, neutri ut partr, vel o·
ptimatibus> vel plebi, quidquam rrrdufferif, quod
ad communem felrcitatem promovendam futati-
darrque non fpeéfaret. Tribunatu tandem per- fun&us , aedilitatem majorem , qua? a fellis cu-
rulibus erat, petiit, illius vero repulfam cum ferrec, aedilitatem plebis, quaηta potuit opera,,
ambi vit. Verum quia torvus nimiumqee audax
videretur , ne deignobilitate generrs ejus & Jite-
rarum contemtione dieam r non Arpinatibus mi¬
nus , quam ipfis Romanis, hönoribus fere indi·
gnus habebatur, unde repulfam etjam heic patie-
batur. Sic pra?tur« candidaturam vix obfinue- rat, & pro ea Iis ambitus ipfr intendebatur longe- graviflima> Aft non fregit rlium ifta contumelia,, Ted,additis quaii calcaribus, ad famam fur no·
minis ditatanda-m nimiopere erexit, hinc ad cuq- iubeunda paratiflimus in fenatum tandem noll iavitatus irruperat.Adeoquidem, ut veram Marif
ima·
) o ( g»
froagtnerr» propofuiflemihi videatur Seneca? ambi-
tio mnρätitur quemquam in ea menfura honorum con-
qutefcerey qua quondam ejus fuit impudens votum. Ne¬
mo agit de tribunatu gratiar, fed queritur, quoct mn
efl ad praturam usque perdudus; nee hac grata efi,β deefl eonfulatus: ne hk qutdem fattat, fi untis e(l,cj
a) Salluihi bellum Jugurth. cap. b) Ciceropro
Årch. Poet, cap. 9, c) De benefic. Lib. //. r, 27.
j. IV.
Idem , de quo antea commemoravi,Caecilius Merellus, cum in bellum Jugurthinurn a. a. u. c.
DCXLIV abiret, Marium legarum feeum abdu·
xerat, Huic vero Mario nihil tum prius, anci*
quius nihil fuit, quam ut non folum armis* fed
tolerantia laboris & temperartfia? farna ubique in- clarefceret; hinc vel gregarios milites, quibus in laboribus iuftinendis & perferendis operam ubi¬
que fociam commodavit, ita fibi devinxit, ut do-
rnum ad fuos quisque perfcriberet: nullum före unquam cum Jugurtha belli finem ,nifi C. Marius proximo confulatui admoveretur a), Metellus,
Id etii magnopere indignabatur, Mario tarnen ve-
jiiaro petenti domum redeundi, eam non potuit denegare. Venia fic impetrata, ad mare curfum direxit Marius, quod antequam transmfttebat,
more Romano, hoftias immolavic, ad quas arue
fpex annotavit magna & alta ipii portendi. Eft
vero hoc ipium aufpiciurn, quo nihil divinius fuifle docet Cicero · etenim
Hic Jovis altijbni fubito pinnata [atelles
Arborit
•φ* ) o r *ü* ν γ
^Arborit e trimcο jerpentis faueia mor[ur Subigtt ipfa feris transttgens unguibtts anguem Semtanimum, &vanagråviter cervice micantem.
Quem fe'mtorquetitem lamans y roßroqi cruentansf
Jam jatiata attimos , jam duros ulta dolores, Abjicit eßlantem , & laceratttm affligit in undat Seque obitu aJolis nitidos converttt ad ortus.
Hane ubi prapetibus pinnis, lapfuque volantem Conjpexit Marius, divini nttminis augur:
baujlaque ttgnaftta laudis reditusquenotavit:
Partibus mtonuit cceli pater ipfe jinißris.
Sic aquiU darum firmavit Jupiter omen b).
Quid accidit? iicut ommumperßdiofifjmus erat Ma*
rius c); ita Metellum poft reditum fuum ex A- frica criminatus eft, quod bellum , dedita operar judo longius duceret d) , hunc in finem , ut bei- licam IaudemMetelio omnem eriperet, fummara-
que imperii, quo jure, quave injuria id fierec parum iollrcitus, (ine apmulo invaderet·
a) Vlutarch.in vit.Marti, b) Cicero 1. Divin. f.47.
c\ Ge. 111.natt Deorum cap.52. d) Hettet* LibAl.c. 1r.
§. v.
Marius, poft varias technas & machinatio-
nes , voti tandem compos fa&us, Coniul a.a.u.e.
DCXLVI defignatur, ut de ipfo vere uiurpave-
rim illud Poetae:
Aude aliquid brevibus Gyaris & cercere dignumr
Si vis t(Je aliquis Probitas laudatur & alget a).
Ad gubernacula reipublicae ut fuerat eve&usy ma*
gis plebi» h. evßirpi originärja?, quam nobilitatl farere
t 4H J ο. { MP
favere ftuduit, llJam enim, quod anfea fieri non
iolebät, in militum numerum, facraasenro ada- élam , cooptavit : hane vero ad arma tra&anda parum idoneam cenfuJt. Trajecit poilea Marius
in AFricam, ubi diilenfio, Syilam inter 6c illum ,
propter Jugurtham aBoccho, Rege Mauritaniar,
6c genero Jugurth^, Syllas vivum traditum , eft
exorfa. Nam e odein modo, quoMetellum trium·
pho privaverat Marius, ecdem etjam Syila Mari¬
tim, ut parum abefiet, quin difeordia illa totum,
quaquaid patéret, imperium Romanum evertif- iet; inprimis cum alii a partibus Syilae , alii
a partibus Marli ftarent. At videbatur de Ma¬
rio a&um plane 6c conelamatum FuiiTe, nifi gens illa Germana, Cimbri nempe ac Teutoni, in Italia fedes agrosque fibi qu^rentes, occafio-
nem praebuiilent virtutis ac fortitudinis ipfius
bellica jatius expikanda?. Fortiorem enim ,
cui id bellum commkreretur, quam C. Marium ,
habuere tum Romani neminem b). Qu3propter
neceile non Colum erat, ut ex AFrica reverteretur
Marius, ied (eciwdum etjam ut confulatum adiret.
i?) Juven. fatyr. L b) Vellej. Lib. IL cap. ii.
§. VI.
Qua vero gloria novusnofter Coniul, a. a.u-c*
DCXLiX, rnunus fibi tanto cum adplaufu dela¬
tum, geilerit, vi&us vinöusque Jugurtha , po-
pulo Romano nunc ipe&aculo oblacus, luculenter
indicavir. Ecenim qui antea per vafriciem ni- miosque ipiritus, quos fibi iumierat, qunäis fi.
nitimls
*m w ra* # nicimis terrorém baud exiguum incuflerat, jam
non tantum ante currum triumphalem duceba·
tur, fed in vincula etjam publica conjiciebatur, ilagitiis Ibi fuis pcenas daturus Ionge digniflimas
a), Neque heic praetermictendum erit fuiffe Tre ·
bonium , e gregariis militibus adoleicentem? qut
a C. Lufcio, Marii iororis filio , Tribunoque militum, de ftupro compellabatur, corona , qu»
ob res prasclare geftas donari fölet, ornatum, quod vim pudicitiae fibi intentantem interemif-
fet b). Quod reliquum fuit ex anno hoc confu-
lari, in militibus exercendis & adparatu bellico comparando collocabatur: uti nec filent annales 9 aquilam, fignum illud militäre, legionibus Roma«
nis a Mario tum fuifle dicatum c). De tertio con»
fulatu Mariano id dicendum videtur , quod mo-
ram belli cum Germanis tum facere cögeretur Marius: Cimbri enim,in vaftandis locis quibus-
dam in Hiipania occupati, biennium fere totum
confumiere , unde non prius licuit Mario, quam quarto confulatus anno, cum his congredi
lnferea Mario, comidis ita urgentibus, Romam
redire neceffe fuit, quo collegam in defun&i L.
Aurel» Oreftis loco Tibi fumeret. Simulaverat,'
ut & illud adjungam > Marius, in rebus tam ad·
fliétis periculique plenis, confulatum fe non expetiturum, quapropter a L, Saturnino, Tribu- noplebis, proditor patriae proclamatur, quod a malo impendenti illam liberare nolebat; fed fon«
B tem
R> 4t* )ö( Ut¬
tern in Mario , ambitionis ceßro inundanfem;
haud obicure monftrat Senecé, qui ita loquitur s
Quidtu C. Marium femel Confulem (unum enim con·
Julatum accepit, ceteros rapuit), cumTeutonkos Gm*
hrosqueconcideret; cum Jugurtbam per Afric* deJer*
tajequeretur, totperkula putas appetijje, virtutis in*
(linfiu? Marius exercitum> Marium ducebat am·
fri/e 0%
β) /7or. Üb· III. cap. τ. in notis. b} Plutarcb.
in vit. Marit. c) Plin. Htβ. Natural, lib. X, c. 4.
öT) Cellarii Dißert. deCimbris & Teutonis habit·Ä////0
1701, e) Epift. 94·
VIL
Marius» uti diximus, quartum Confula.a.tt.c;
DCLI creabatur, quo bellum Cimbricum Teütoni*
cumq; cum Luftatio CatulOjCoHega iibi dato>coti-
iicerec» Caftris igitur ad amnem Rhodanum po- fitis, dedita opera» milites a pugca > cum ho·
Iiibus ineunda, retinuit, quoillorum torvitatetn
eo melius ferre adfuefcerenr» Aft cunftationem Marii Cimbri pertasii, circumeundo Alpes, Ita»
liam intrare aÄa funt via adgrefli, ied parum pro- ipere conata, tranfitum prohibente Catulo> per-
ficiunt. In Teütonis vero Ambronibusque op-
primendis cum parum proficeret Marius » addit
virtuti dolum»nebulofum enim & ventöfum na-
ftus diem> parique flratagemate, ac Hannibal
ad Gannas cum Romanis dimicando uius, ho-
fti inopinato fupervenit, quöcum fortiflime pu-
griävit fuperiorque, infigni cdita ftrage, evafic.
4M ) 0 C Mir 11 Pnelio peraöo, ex manubiis pretiofifiimis, quan*
tum ad fplendidiiiimum triumphum fufficeret, collegit. Cum de reliquiis coacervatis facrifica-
ret, tacemque ardentem pyras iubderet, advolan-
tesad eum, citatis equis, aroici confpiciuntur,qui,
vixdum advenerant, cum ex equis gratulabundi defilientes, eumque amplexi,<2»w*#w eiper literas,
urbe Roma datas, denuntiavere conlulatum ä)-
Feliciflimum tum Marium tuifle judicatJuvenalis:
• quid illq cive tulijjet
Natura in terris, quid Roma beatius unquam$
St circumduclo captivorum agmine, & omni
4 'Bellorum pompa, animam exbalajjet opimam ,
Cum de Jeutonico vettet dejcendere curru b)? a) Plutartb. in vit, Marii. b) Satyr. X»
$. VIII.
Honores vero Marii quo majora & illuilrio-
ra caperent incrementa,evenit, ut L. Catulus,
Cimbris obverius, contra hoftium infultus.juxta Alpes, Itaiiam tueri non poffet, quo cogniro,
nihil inexpertum omiiit Marius, junétisquecum
Catulo viribus, hoftem ita fudit fugavitque , ut
magnam inde gloriam non poflet non reportare.
Ob hane partam viåoriam laetitia exfultantes Ro*
mani, fextttm confulatum, tamquam praemium meritorum, Mario obtulerunt a); tropasa in ejus
β ζ lau·»
η -m )o(
Jaudem flatuerunt, iilique föfi, tamqüäm tertio
Koma? conditori & inihuratori b) triumphum de»
creverunt ·, utut i11um com Catoio randern com·
municavit Marius: quam ejus modeftiam eo magis admirandam cenfeo , quod tantum alro-
quin fibi indulgere folebat, ut neminem fere pa-
rem , nedum fuperiorem agnofceret. Quid, quod
Liberi Patris exemplum imitari geftiebat, cantha· ,
ris dum potaret, in quam ejus luxuriam mvehf·
tur Plinius, dicens: ille arator Arpinas & mani- polaris Imperator cantharis potat c). Hzc aurem
Marii Felicitas non diuturna ilerir, fimulac e-
nim iocietatem cum Saturnino inierac de inter-
ficiendo Numio, ejus in tribunaru competirore ,
eivibus iefe reddebat infeftum. Quid, quod cum
«quo animo reditum Meteili nonferret, qui,quod
recuiaveratin legem agrariam, aSaturnino lacam,
jurare, urbe cedere cogebatur, ipie in Cappa-
dociam & Galatiam navigat, quo Mithridatem,
quem bellum molientem noverat, in Romanos
concitarec, credens, fi modo hofteai urbs ha·,
beret, ie brevi revocatum iri, quo exercitui,
utl antea; ita in pofterum* prasponeretur« Ac-
cidit tarnen% ablerne Mario , ur Sylla omnium fa- j
vorem fibl adquireret,adque bellum cum Mirhri·
date gerendumimperator deligeretur: id indigne
ierens Marius*Romam, hortatu Suipitu, Tribü·
rii plebis , qui Marium proconiulem & ducem ad·
Aerius Mithridatem nominaverat, SyIlse palmam erepturus, redit, mifites comparat, fed parum pröfpe·
4M ) e ( Ml* f>
proipere opus perficit, militibus enim diffipatis*
iolus hofti refiftere nequit, fuga vero falutem
petere coa&us, vix ac ne vix qufdem runnas
hoftiles, terga fuorum prementes, elabi potuic.
Etenim Minturnas, oppidum in Campanis fini-
bus, dum fe conferret, milites Syllani illum ita infe&abantur, ut ne tutus quidem in pgludibus,
ubi aliquantifper delituerat, permanferit, fed nu·
dus ac limo obrutus, oculis tantummodo ac na·
ribus eminentibus extra&us arundioeto, in car·
eerem Minturnenfium abduceretur, ad quem oc- cidendum cum fervus publicus,natione Cimber^
efTet miilus, inermem <5c fqualoribus undk# qbfi·*
tum,majeftate tanti viri fLarnmaq; ex oculis veluti lulgurante commotus , ftri&o licet gladio, per~
fodere adeo no» fuftinuit* ut ferrum abjeceritV pedemqueHlljco retulerit , fepius fepiusque in«?
clamandoi Marium interficere non queo. Hane Tragicam fcenam ita defcribit Ovidias:
Mle Jugurthino elarus Cimbroqtte trmmpbo, Qua viftrix toties Coufuk Roma fult,
In c(eno latuit Marius eannaque p&luflriv
PertuTit & tamo multa pudenda vlro5
Ludit in hnmanis divim potentta rebus,
Et certam pra/ens vix habet hora fidem d), .?
Ε cuftodia liberatus, navigio perparvo poftquam
©mnes portus terrasque fugerat, in öras tandem
• Afric« deferciflinias^aa]e prope ene&us, pervenif, ubi
14 4^ )of 5#'
ubi inopem vitatn in tugurio ruinarumCürthag'menßum
toteravit: cum Marius > adjpiciens Carthaginem, illa
intuens Mcirium% alter altertpoßent effejoiatio e). Con-
duäa ppftmociuni mulcirudine mihtum , Romam
verfus tendic, feque Cinna?, ab O&avio, quod ία confpiratione, qua? hos inter exftitic Coniules, fe vi&orem, fed falfo, ja<äitaverat, expulfo conjun- git, Hi ambograviter inimicos ulti, urbem oc- cupant, profcriptionem ipfi profcripti graviorem
exercent, muitos Romanorum principes non Γο·
lum de medio tollentes, fed,iacra profanis mifcea- dö, ferro flammaque In qua?vis obvia irruentes, a) falle). Lib, II. cap.n. b) Plutarcb. in vit. Μα·
rtu c) Lib. XXXlll. item Haler» Max. Lib.III.cαρ. 6, 4) Pont. IV. Ep. 5. e) Lib. ll.cap.
IX.
ObfervarimerenturverbaVeJIeji,qua? dehifee
urbis invaforibus profert: Cinna prioringreffusurbem 4erecipiendo Mariolegemtulit. Mox C.Marius peflifero cmbusfuis reditu intravitwoenia α);nec nonLucani:
Quis juit ille diesy Marius quo msenia viäor
Intravit! quantoquegradu mors f£va cucurrit?
JNobilitas cum plebe perit: lateque vagatur Enfis, & a ttullo revocatum eft peüoreferrum.
Nullipepercit Marius,necollega? quidem Catulo;
ntutderepublicadeqjfe immortalicerrnerito.Qua?.
ritigiturCicero: utrumtandem beat 'tor C.Mariustum
tum Gmbrica viäortagloriam cum collega Catulo com- wuni·
«i ) β c §g» tf
municavit, an cum civilt hello viåory iratus, necejjartis
Catult deprecantibus, »öt? femel rejponditJedfiepe\ mo·
rätar ? Quasftioni hane reipontiortem ipfe addic : Marius talisviri int eritttfeχfuosobruere videbatur coti*
lulatuSj &contaminareextremum tempusatatis b).Im«
mo, ingratiflimum pronunciat vel hoc nomineSe·
neca Marium , qui ad confulatum a caliga perdu-
elusfijmbrkisctdibusRomana funera aquavit civilis
exitii trucidationisqinontantumdeditfignum>[ed tpfefi- jw/fw/W/^AftquamprimumSyllatantamMariicru·
delitatem in civesCognoverat, Romarn, compofitis
cum Mithridate rebus,pergit,ferociamiftam com«
preifurus.Ceterum Syllam,ingenti quippecum ex«
ercitu advéntantem,Romani timuerunt, ilbimeti- pfisenim éum bellum inferre putabant;hinc Mari¬
um a.a. u.c.DCLXVIIfieptimumConfuiem confticu-
unt, cum poft fexcum conlulatum quatuordeciru
fere anni effluxerant.
a) Velie}. Lik IL c. 22. b) Tufc, qvafl.Kcap. ig.
c) De Benefic. Ltb. V\ cap. 16.
§. X.
At hunc confulatum ultimum» m priorum dedecus, iniit Marius a). Ut enim laboribus con-
ie&us moleftiisque quafi exhauftus, animum ad
cercamen erigere non poterat: ita bellum, quod
fibi fore videbat cum Sylla» qui ipfumpatriamo¬
do expulerat, pr#ter morem, extimeicere ccepiu
Immo, vitas iuae diicrimina in memoriam redi·
gens»nenodu quidem curis vacuus exftitit» quin^£»mt_
1# ) ο { £#*·
ierrper fe audire dicentem fomniaverit; funt vel Jdva abemtis leonis k/Ira b). Poftremo in lateris
doJorern inciditpcracerbum, ut Pofidonius Philo·
icphus, ad Marium jam agrum ingreilus, referf«
Verum alius, hiftoricus nempe C. Plfo, tradit Marium, cum amicis pofl: ccenam inambulanrem, geftaq; fua a capite ad calcem enarrantem ingemi-
naile: non efl viri prudentis fe ulterius fortun# com·
mittere. Confcivit igitur fibimetipfi mortem, vir
. in hello hoßibus, in ctio civibus infeftißtmus, quietis·
que mpatientißimtis c)f cum eilet feptuaginta an·
nos natus, Hujus vero reliquias apud Anienem litasa Sylla vi&ore , odio in Marium acerbiore in·
. citato, diifipatas fuiffe iegimus,
a),Velie). Lib. II. cap, 23. b) Ρlutarcb. in Vit, Marti. c) Veliej, loc, citat.
ΧΓ.
De Mario,quem, per fumma tantummodoca¬
pita rerum eundo, vidimus, fine exemplo, fepties Confuiem,fedjuxta utracßFortuna graviifimeja&a«
tum, ita ut luclum fortuna adpellandum illum puta- veritValerius λ), non idem fentiunt omnes. Exi- ßimat Livius haud facile eiTe di&u, Π Marii exa- minentur cum virtutibus vitia, utrum bello me*
lior, an pace perniciofior fuerit, quippe rempu- blicam, quam armatus fervavit, eam togatus o- mnl genere fraudis, poftremo armis hoftiliter e·
vertit b). A Cicerone vero, qui Marii res geftas
Item adolefcens defcripferat, fummis ad coelum laüdibus extolli folet: fit9 inquit, in fitemagloria
) o ( 17
Marius, qui bis haham obfidione & metit fervitntk Ii-
beravit c). Sic M^rum vocar cußodem urbis d) ;
cu.ilοdem libertatü atque imperii Romani e) ; divinum
virum & adfalutem imperii Romern natum exemplum fidei public*, exemplum reip defendend# /) : contendiC .denique tllttm] fecund/s in rebus,, utmm ex fortuuatis
hominibus, in adverβs nimm exJummis viris exftttis- fe g). Arbitratur contra Cellarius rem aeu,quod
„ ajunt, iefe cerigiile , dum Marium , adeo in-
„quietum ac rrueuientum hominem , haud di-
„gnum judieaverit, qui in claris exempiis Ro-
„manorum numeretur, cumfanguine, caedibuS,
„mille malis rempublicam impleverit & in omnes ,vcives exercuerit crudelitatem , etjam in cos,
„quorum, ut Poeta ait, non aliud crimen cr(tt\
„quam ut mori poffent <& tnurfict h)0
Ceterum, tantis totergravesAu&ores litibüs com-
ponendis quum pares nos non fimus, biograpbiam
Marianam ex Sigotiio talem (iftimus: v
G. Marius PR. TR. PL. Q. augur. TR. mil.
cx.fortem.hellumcumJugurthaKcgeNumid.
vel procoiT. geiiit. Eum cepit & tnumphans
in Jovis «dem SccundoConfulatuante cur-
rum fuum duci juflit. III Conlulabiens crea-
tus cft. IUI Teutonorum cxercitum delevit.
Y ftonful Cimbros fugavit. Ex ]EIS & Teu¬
ft , toncis
ig ) ° C
toneis iterum triumphavir» Remρ. tufba-
tarn feditionibus & TR. PL. & Praetor.
Qui armati Capitolium occupaverant. VI Cofl. vindicavit, Poil LXX annorum pa- tria per arma civilia pulius , armis reiti-
tutus. VII Coli, faftus eft. De manubiis Cimbricis & Tcutonicis adem Honori &
Virtuti vi&ör fecit vefte triumphali a eal-
ceis puniceis i).
a) Lik. FL cap. 9. b) cfr. Liv. Epit, 80. c) Orat. IF. in Catihn. c. 10. d) Orat. IM in Catilc.
10. *) ad Quirit, poβ reditum Cap. 4. f) QraL·
pro Sextio, cap. 22. g) Parad. ii. cap 1. h)
in Orat.panegyric.p. m. 216 i) Faß.
Conßl. ρ. ιοί.
s. d; α 1
