HANN1BALE POENORUM

Q.D. B. V. De.,

HANN1BALE

POENORUM

DISPUTATIO _GRADUALIS* Quam,

Qonfinfu

Amplijf.

Ord.Pbilofoph*

In

lUußriAcademia_Upfolienfl, PR^SIDÉ

VIRO_{Amplillimo atqueCcleberrimo}

Dn.

_J

_{A C}

_O

_B

_O

ARRHENIO

Hiftör.Prof. _{Reg. & Ordin.}

PMcoBonorum examtni modefte exhibet S:x R:x M:tis

Alumnus

MAGNUS LEVERIN

Oftro-Gothus.

In Audit._{Guß. Majori die/j. Maji}

A* tjO'J horis ante _{tneridiewifolitis*}

f

é

Maxime Reverendo _at%

_Pracla-

_*

rtsfimo Domino,

Mag-PETRO»©?/

»

Norcopcnfium

Paltori

vigilan-tiflimo, adjacentium Ecclefiarum Prsepofito

adcuratiffimo

gra-visfimoque_»

Patrono&Promotori

_Optimo,

J

Plurimum Reverendo _{atque Doéiifftim}

Viro, '

Dn.

_JONiE

_USDORPHEO,

Iii Paroeciis goöt & _{Sorg Paftori} fidelifllmo, Fautori &

Bene-faélori honorando» 1

'.';1

'

I

Hoc_{Rechnen, pietatis mecegratique} ct-nimi_{tefjaram, cum omnigenee} felici-tatis ardeute voto, D. IX D.

Maxime Rever. «Sc PI. Reverend!

Nomin: Vefirorum

Indefeffus cultor

t

4

z_Adfit JEHOVA. : CAPUT

PRIMUM

DeRomanis. Annibal Poeno-rum _Imperator,

de

quo nonnulla fcri-bere fert _animus,

omnes _, ad _quos

fama _{ejus nominis} in fui admirationem

gentem Romanam,

belli ftudiis _afperrimam,

_prudentia

& _{ftratagematis ita}

eluderet,armo-rumque ftrepitu concuteret5ut ve-ftigia ealamitatum,illatarum vicinis åvi&ore_{Romano, inundatione}

Ita-liei _{fanguinis deleturus videretur.} Et cum hic cantus vir_fuerit,

mira-A beris

pervenerät, rapuit, cum

beris forte _{Le&or, qui aufus}

_fim

oneri tam _{gravifiibmittere}

_collum,

nec _{asquam viribus fiimferim}

ma-teriam tra&andam, habito

tripli-cis _{anguftiaerefpe&u;ingenii,}

re-rum 6c _temporis. Equidem

ani-mus fuitin dubio, _rei multiplici 3c

varietate & difficultate _penitius

in-trofpe&a. Sed bonitatem tuam

fpei

mea? _refponfuram credo; _atqj

hinc

opellas huic me accingo,

di&urus

primum paucuia de Romanis, quos

experiri, quamvis infeliciter, pry¬

dare duxit_{Kannibal, tefteAppiano ,}

in Hannibalicis _{(0). Interim}

inge-nue fateor Hannibalem, nifi

foler-tius arma verfare _{calluiffet, atque 1} ego ftilum in pr^claris tanti

herois

facinoribus

_explicandis

_calleo,

_vix

alios, ne dum Romanos, vincere

potuiffe.

Populus Romanus, ad ctyus im"

pertum conflituendum virtus &

for-tuna _{contendiffe videntur,}

verba

funt

/44-funt Flori _{(b), duro admodum ufusc}

eft ineuntisinfantiac _{initio, ut}

veri-tatem _{pariter ac jucunditatem} fa-iant illa _{Sulmonenßs, in quibus} ellicofe _{gentis fuse incunabula} ce-cinit hunc in modum:

Parva

_fuit^fi

_prima

_{velis element}

_a

referre (c).

Ideoque

hac utitur exclamatione,

rei admirandaincrementa ex

prin-cipio tenuiflimo defignaturus:

0 _{Quam de tenni Romanus origine}

erevit! Turba vetus _{quam non invidiofit}

fult (dy Nam ut omittam_{Romuli, tam}

va-fti _{imperii conditoris, vanas,easq§}

feviores, infantia? vices, eui

re-cens nato_{pro cunis canna,}

hiftori-corumPoetarum_quefcriptis

conci-nentibus, \

AJftice de cannaftramintbusque

do-mum.

\ In,

(t) In Pr*f. (c) Ovid«Faß. /. j. V-. 179*

g

In

flipüla placidi

carpehat

munerct fomni

(e).

Ubi adultior fa&us _eft, non palatia

ampla atque regalia eum

excepe-runt; Ted tibiRomule

- -

-fatefanguine

divum

(/),

Non domusinteriör _{regali Jplendida}

luxu _(g);

zs4ß humiles habitare _{cafas (/>),} Tauperis

&

tuguri

congeflum ceftite

culmen_(i) fuifti coa&us. Gravis tibi cum-»

fratre Remo Iis exorta eft de_j prserogativa &

jure

adminiftrartdi

rerripublicam , quas quibusdarcu»

intra verba non fubftitifte

perhibe-tur, unde Lucanus:

Fraterno _{primum maduerunt}

fan-guine muri

(/).

A Romulo irato _interfeÜum

_ejfe

vulgati'or

fama eft

(m).

Pieta-tem auPieta-tem fraternam ab eo lasfam

tan-(é)lbid.v.iSj'(^f)Virg.JEn.6.v.izp.(g)AtZn.

/.v.fyr.{h)Virg. EcL2.7j.zp. (i) Seii.V.6p* (/) L.1.v.pj, (m) Liv. Ith./. c. 7.

tantum abeft ut affirmec,ut _potius

j eum fratris fprtunae illacrymafle_>

ferat Nafo, cum Remi umbrarn cruentam iaducit le&o Kauftuii af¬

filiere _{atque ita}

_dicere:

Qupm

lupa

fervavit

> manus

hunc

j » ' temeraria elvis

Perdidit: O_quanto

_mitior

_illa

_fuit!

Noluit hoc

_{fräter. Pietas}

_{aqualis in}

illo _efi.

Quodpotuit,lacrymas inmea

fat

a dedit _(ji),

Fratrem dein _rogat

_de

_die

_fuo

ho-norc

fignanda,cui

petitioni

Romulusobfequitur

lucemqueRemuria

dixit

lllåyqua

fofitis

jufia

feruntur avis.

Ajpera

mutata

efi in

lenem

tempore

longo

Uttera, qua toto

nomine

prima

fuit.

Mox etiam lemures animas dixere

filentum,

Isverbi

_fenjus^

_visea

_vocis

_erat

_(o\

484-6

NequecaruitdifficultateRomanus,

tori fociam _{cumambiret, quatunc}

erat_{deftitutus,inpofterumnon}

de-ftituendus, fi modo nofcere vellet

dulces natos

Et_{pignoracaret nepotes}

_(p).

Erat namque penuria mulierum, ho¬

minis (ßtatem duratura _{magnitudo (q).}

Itaquelegati ad vicinasgentes

milfi

funt, novo _{populo matrimonia}

peti-turi, _{qui fpe fruftrati, repulfäm}

non modo, Ted, _{quod hac gravius}

fuit, ludibrium retulerunt. _{Namcg ,}

cum _{afylum aperuifTet viris}

Ro-mulus, quo mira hominum multi-tudo _confluxerat,

_{rogitabant,^//öi}

feminis quoque

afylum

aperuiffent ?

id

demum_{compar connubiumfore(f). Ita}

Spernebant generos inopes vichiict dives _(/>

In_ßabidis

_habitajfe,

_boves

_paviffe

nocebat,

fugeraque

inculti pauca teuere

folu

Hinc

(p) Ovid.Met, l.^. v. 134. _{(q) Liv. /.}/. c.9,

Hinc fa&um_{eft,utpergitNafo, qua}

Romano vellet _{nubere,mlla fuit (t).}

Quare blanditiis_{fepofitis, quibusuti} felet_{gensinvidiofa procorum,}

ani-mis licet _a^gritudo

_efiet,

_nonMarte,

Ted arte _{utuntur, & quidem} even-tu felici. Nam cum fpe&atum

ve-niünt _{virgines ( limulavit ludos} Romulus Confo _{facros) extemplo}

rapiuntur. Hinc,exafperatis

paren-tum_{animis,inbella6cc.:des}

prorui-tur. Verum femina? huic _pradio

paffis crinibusintercellerunt, qua?-que fuo fere _{parvulo ftipata}

comi-te,_{quimatrem fequebatur paflibus}

non _{asquis; isque ad avum tenera}

tendebat brachia, opem quafi tibi

itnploraturus.

Unde tunc contrari¬

us fitfcutorum ufus , rnanibusinfi~

gnum mutuae fidei comprenfatis

fcutoque tiepotem

Fert avus: bic [cutis

dulcior

ujus

-, erat (//).

Sed ne forte_{lentiore, quam pareft,}

pede (/) Ibid. V.ig6. (u) V'zz$.

^ede ad _propofitum

_{accedatur, fi-}

_j

entio involvenda funt _{alia, quae u- »}

3ivis funt _{obvia, Egeria}

_quoqu9>

quamvis

lik Num<s_conjunx

_confilinmq;

_{fuit (x),}

_;

Tullia, dira femina, non eft digna, < qua? memoretur;

quandoquidem

equosconfternatos fuper cruentum egit patrem, virum regem

faiii-tatura, _quamvis

_nefando

_{fcelere in}

id _faftigium

_aicendiffet

_(y).

_Unde

_de

ea Poéta:

Infamemquelocumfieler

kqu<e nomine

facit,

Preßit

& induäk membra

paterna, <

rotis _(z)k Horret animusdicere defceda urbis

Domino facie, cum Senonum

in-curfione, nihil nifi triftis omnibus patuit exitus. Quamobrem

De _{fervaturis vigili}

_capitolia

_voce Non _{loquor anfiribus (a).}

Parta inteftiuis malis _requie,

finiti-

mis-(x) V. zj6w (y) Tloir, l./. c.7. (z) Naf. Ibis _{364, (a) Metam. 1.2. v.y^o.}

misque debeüatis;maretandem

tra-v jecit Romanus in Siciliam _, quam

feruntItalic _adheejijje,

_direptamque

_ve¬

kt a _{corpore majore impetu}

maris Ju-peri (bj. Unde Maro:

- - Venit

medio vi_{pontus ér undis,}

t _Hejperium

Siculo latas abfcidit {c), CauiTam interferit_impotentem

Poe-norum dominationem in Sicilia *,

de _{qua MefTana civitas, cui}

foe-duscum Romanis _{erat, quefta efh}

Atque hoc fuitprimumbellum

Pu-nicum, inquoRomaniterram, nec

mole,nec_{pontibus committendam,}

r armis

_belloque

revocarelaborabantj votique compotes,multo fanguine

utrinque effufo, dantur avicloribus

Romanis _{leges vi&is, quas nobis}

exhibefePohrbius(^).

Ex fuere

hu-, jusmodi. Carthagimenfibus _cum Ro¬

manis, fiita PopuloRomano videatur,

j

bis

legibus

pax efio. Poemuniverfa

Si-\

cilia

excedunto: tumHieroncbellum ne

B

gerun-[fyJuft. I.q. C.-t. _{(c) virg, fr p. 41.$«}

gerunto:

Syracufanos

armis

nepetuntö,

1

neque

Syracufanorum

focios:

captivos

onmesftnepretio

Carthaginienfes

Roma¬

nis reddmf.o: _argenti

_talenia

_Euboica

bismilledyducentainannosXXRoma¬

nis Pceni_pendunto.

_{Cui rei}

_confona

funt illaLivii, quofcriptore

nihil eft

grandins

atque

über

tus,

tefte

Gerardö

Voflio'(*)» UbiScipio

militäres

ani-mos tra&andi haud rudis, oratione

quadam efficaci fuos

commilitönes

å_{Carthaginienfibus}

_violati

_foederis

admonet,dicens: qui,

(Hamilcar)

graves

impofitas vidis

Carthaginienfibus

leges fremens mcerensque

accepit;

qui

r

decedere Sicilia, qui

ftipendium

Populö i

Romano_{darepaduseft (}

_{fy Hoc}

equi-demPcenos male habuit, altumque

prefferuntcorde

dolorem,

unde Flo¬

rns : urebat nobilem_popmim

ablatum

wäre, capta

infuhe,

aare

tribut

a,qtiét jubereconjveverat

(g), Maxime

vero

perpetuum Hamilcaris

odium in-»

Ro-(e)Lib.I. cap.ip.deHiß.Lät, (/) Liv+l*D* c._{$1. (g) Lib.2. c. 6*}

II

Romanos concitavit bellum puni-cum fecundum, Hannibal enim,

fi-lius _ejus,

_{affiduispatris}

obtestationibus

eoeftperduäus,_ut

mallet

interire,

_quam

Romanosnon experiri. &

odium

patris

vekt hereditate relittum

ßbi,fic

confir-mavit,11tprius

animam^quam

illudde-pofuerit(hi).

Hinc variis

machina-tionibus id _{imprimis egit, ut}

_Ro¬

manorum

fuperbiam

retunderer__,.

Conftatquoque patrem

ejus

Hamil-carerii, nifi mors deftinata

occu-paflet,

eadem

fecum

agitafle; dicit

namqueLivius:

bis

anxiuscuris,

ita

novem annssinHijpania_äugen

dopunico

imperio fe

geßit,

ut appareret

majus

tum, quam quodgereret,

agitare

in

animobellum:&_fidiutius

vixijfet,

Ha-milcare duce Pcenos arma Italic illatu*

ros_{fuiße, qu<e}

Hannibalü

duäit

int

nie-runt (i\

CA«

(b) C. Nep.HAmil.c.4,

HAnuibalU

c.u (i) Lib.zi. c. /,

12

CAPUT SECUNDUM

nominisHannibalis,

_ejusquc

incumbulis.

Nde odium illudVatinianum

Carthagini, Romani imperii

smulas, fiteritexortum,

pau-cis _{vidimus; fequifur nunc, ut de}

origineHominis,necnon

ipiiusHan-nibalis_{agamus. Quandoquidem}

au-tem in hiftoria _{plures ejus nominis}

fe _{nobisfiftunt;}

opera? pretiufn me fa&urum _{fpero, fi prius, cuipr#}

ce-teris _{opellam hanc impendere}

ani-mus _{eft, detexero,}

quam adalia_#

accedam. Is vero_{eft,quemLiviüs,}

Polybius, Nepos & alii fa?piuslo~

quuntur, _{quemque Nepos tantis} effert _{laudibus, ut communem}

im-perandi _{fartem artemque}

_gerendi

belii _{videatur fupergreflus,}

_Sed

Hannibal,

- - tuet, dum

vefiigia

hftroQ)>

manifeftiflima tarn _{vitiorum,quam}

virtutum _{apparentvefiigia, de} qui-buS

I; _1|

bus _{poftmodumrTed quam} brevifli-if me agendum. _Primumnoraen

fcru-tabimur, quod non uno fcribitur_>

modo, _{Qujdam cum, alii fme a}

-fpiratione fcribendumcenfent. _Ejus

r _{etymon non incomode ad linguam}

Hebpeam

referre

nonnuilis

arrifitå

rad. &_{[n> quaü gratiofum domi¬}

num _{dicas; rationes,}

quibus hoc fta-biliatur, non func dilutae; ideoque

re&ius _{cum, quam fine afpiratione}

fcribendum _{eft,ialva eorum venia,} qui aliam fcribendi _rationem

prae-.> amant. Sed ne hoc _{gratis videatur}

L dici, _{jure in ipfo limine rationem} pofcor. _{LinguaPunica, vel}

Hebrce-, am,veiHebra?a? finitimam

agnofcit matrem,exunanimlfere au&orum confenfu,ex_{quibus,tarn profis,quam} ligatis, nonnulla loca, _praefens ne¬

gotiumilluftrantia,juvabit adferre. Curtius , qui, do&orum

judicio,

niagni _{Regis fa&a di&is sequavit,}

haec habet verba ; Tyrii condidere

Cartha-Carthaginem ,

Jémper

parentum

loco

culti _(ni).

_Vir

_g.

Urbs_antiqua

_fuit(Tyrii

_fernere

coloni)

Carthago Qi).

Ad quem

locum

Servius ita

:

coloni

dicebantur cultoresoäven#,

^

Tyro venijje

conftat,

Carthaginem

condtderunt. Tyrus,illa urbs

facris

pariter ac

profanis literis fatis

de-cantata, inPhcenicia,qua?

finitima

Galiläa?,quam

Hebrasi incoluerunt,

fitafuit, utex antiquisac

recentio-ribus_Geographis

_{fatis liquet,}

Jufti-nus _{(o) &} Appianus

(p)

Didonem

Carthaginem

condidiife

cum

refe-

l

rant, eam Tyro

oriundam etiam

fatentur. Ita Virg.

Imperium

Dido Tyria

Regit

urbc

profeäa (q).

Sic

_{quo'que Ilioneus,}

_fradis

_cum

e-natahet, orse Carthaginis

appulfus.

O_Reginanovam,

_cui

_{conderejuppitcr}

urhem,

%

(;») Curt IIbjf. C.2.' (V) I. y. I <?.

Juftitiaque dedit

gentesfrenare

fiu-|

'

perbas

(r).

Hinc _{apud Poétas}

_jamTyria,jam

Phoettifla _audit,

OrtaTyr_{oRegnumLybica pojjedit in} ora _(/).

Hunc_{Phcenijfa tenet Dido {t).}

Magnam ergo efle harmoniam

ha-rum _{linguarum adfertum ivit Sa¬}

muel _{Bochartus, qui earum fuit__,} callentiffimus. _{Ipfum videat, cui}

fuerit _{volupe,in ipfiusChanaan,}

_de

coloniis & fermone Phoenicunn.

Poflet&heicnon_{exiguusau&orum}

\ numerus, hoc idem probantium, adne&i, nifi ftudio laconifrni prsé-pedito adaliaeftet pergendum.

No-menDidonis _{quodattinet,fic}

_appeU

lata _{eft poft interitum ä Pcents.}

_Eliffk

anteadiåia _eft

, quod

frequentiflime

öccurrit, _{eftque originis Hebräer,} heroinam vel mulierum _pra?ftantif~

fimam denotans _{(u)>utimos eft lo*}

quen-(r) Ibnt.v.<)Z6. (f) Ovid. Faß. Iß. v.6ßi.

(t)Virg* JEn i. v.67^. (u) Vell Fat. p

16

quendi

Hebraeis ufitatus (x).

Poe-nus vel Punicus å <po7vi% derivari

oftendit Woflius_{(3/),exigua,eaque}

non infolita literarum _permuta«

tione.

Jam breviter fumus vifuri, quo

genitore fatus fit nofler

Hannibal.

PatremhabuitHamilcarem

Cartha-ginenfem, cognomineBarcham, ut

Cor._{Nepos teftatur, virum}

virtuti-bus _imperatore

_dignis

inftru&iiTi-mum. Hic fiiium novennem in-»

Hifpaniam

traje&urus,

ut ibi arma circumferret_{vi&ricia, fecumduxit,}

ut fuo _{ipfius aufpicio & du&u}

tiro-cinii _deponeret

_rudimenta,

_{atcß uc}

pater animünati

perfentifceret,bel-iicisne, analiisdeleftaretur rebus.

Antequam vero iter hoc éft fufce-ptum,

jure

jurando

åpatre

obftri-&us_promifit

_Hannibal,

_fenunquam

non Romanis' incomodaturum(%)•

Hifce

_promiflis

_patri

_datis

_fe

fte-tiffe

(x) Glajf. i»Pbil.S>p* m. 421.&alii. (y)J*

jfciffe fatetur _Spüd

_Nepoteiö

_his ver-bis: Id _{egojusjurandum patri}

datum

usqiieadhanc diem ha

_fervavi,ut

_ne~

mini äxibium _{ejje debeat, quin}

_reliquo

tempore tadein mentefim_{fiiturns (a).}

fdem, inquit ValLMaxim.

_ßgnificarc

cupiens , quantöinterJeodio Carth'ago

&Roma _{diffiderent; mfliflpin Perram}

ptde,

fufciiatoque

pulvere, _tum inter

us_{forefinem belli}

dixit,cum-alterutra wbsmhabitum_pulveris

ejjétredaäa(/>)* Hac mente _{pjatriprofe&uro itineris}

focium fe _{addidit, hetus hane fibi}

obtigiife

occafionem» Novennio auteminoris transmarinis_decurfo,

deceflit _{pater, poftquam nondubia} fortitudinis _{atque prudentias filius} dedilTet _{fpeclmina, -Non infimum} locumincenfufelicitatum humana-»

tum fibi _{vindicat, nobili genere>»}

nafci,eosquehabereparentes,

quo-tum virtus _{quoquo verfus radios}

*pargit,modo

natisincluta_parentum

Veftigia legere cordifitj unde

Mer-C _curius^

lg

curius

_apud

_Näfbnem

_>

_{fe Jove}

_na*

tum _gloriatur:

Verba

_patris

_{porto> pater}

efl mihi

Jupiter ipfle{c).

Ita _qupque

_Hippomenes

_apud

_eun*

dems

Namqite

mihi

genitor

MegareusyOn-cheßius

illi,

Eft_Neptimusavus, pronepos ego Re¬

gis aquarum. Nec _{virtus citra genus}

_efl

_(d\

Neque

hoc

injuria

:

folec

stenim

virtus una cum feminis _propagine

derivari)ut

pulehre,

_{quisquis fuerit,}

cecinit:

In

_fabolem

_{transire patris cum}

Jeminevirtus S<epe

flolet,

refertque flatus,quoquiscp

parente

efl,

Stimulant prasterea animum juve¬ nilem _glorictfa

_Majorum

_facinora,

utnatinihil niß laude_dignum* in-geniique pnecellentis indicium

fpi-rent, virtutis via ad honores

graf-

19 I _{fantes. Undé}

AndromachedeA^ca-,,

nio, magni parentis

fiiio

non

de-genere, hunc

inmodüm

rogat: Ecquidinantiquam

virtutem

cmimos-que.

viriles,

j

Etpater

JEnea$&avuncnlus

excitat

Hedor(e)l

Sed ficutmultis in_{prole virentis} x-tatis cerniüur lasta_{(pes, virtutisque} incrementurn haud _{vulgare; ita é}

contrario_afiis,iisque

_bonas

_indolis,

parentibus firit propago

dedecorL

Horum _{imaginem vivis}

_coloribus

depi&am legentium oculis

fubjicifc

Vall. Max. ab avito

(inquiens)fylen-dore _{degenerarunt,}

_teterrimis

_ignaviß

ac_{nequitmfordibus}

imbuta

mbuiafor-tenta _{(/). Ätque}

_alio

_in

_{loco iaem}

ita:

_{generofijfimartm}

_{hnaginutnfcetus,}

in _{aliquod dedecns}

_devolutiv

_acceptam

_å

Majoribus liicem in

tenebras

conver-tunt _{(g): Fruftra}

_{effem, (i}

_multa,

koe quas

eonfirmant,

exempla

ad- duce-(f) Virg.JRh.3. v. 343. (/) Lib.3. c*J«

19

ducerem,

_quandoquidem

_prome; optima teftis temporum, hiftpria

loquitur. Unicumtantumadduxifie

fatis fit, _{quo vix datur illuftrius.}

Commodum _{optimus parens fuma} curaatque

diligentia

educandumac

érudiendum_{curavit, aecitis}

undi-que viris do&rina claris, maxima propofita mercede, uti mores _pro

fe _{quisque filii,}

ingeniumque

ex-colerent. Nam_{metuebat, ne filius,}

qui tum primam iniret adolefcen-tiam, five nimio aetatis fervore,li¬

ve _licentia

quadam, bonis artibus

ftudiisque

reli&is , å reda

honefta-que difciplinaadluxum voluptates-que delaoeretur. Sed _Commodus, poftquam mortaliü

confortioadem-tus _efiet

pater, paternarum

admo-nitionum immemor_{vel contemtor,} aliis,nefanda _{quasvis, nullo homine,}

nedum_{principe,digna, fvadentibus} patientem accommodavit aurem,

atque ita variis, & _quidem

foedifii-mis, fefe _{inquinavit vitiis; quare}

nomen _{fuum faftis dedit}

, fea atro

car-earbone notandum. _Hujus

mentio-ne _{apudHiftoricos nihilfere}

eftfre-quentius

(h).

Ita fe minime gefiit

Hannibal, fedpaternarumvirtutum heres&Emulatorexftitit.

Quapro-pter de eo ita Livius: _mij]us

Hamn-val ht_Hijpamam

_primoftatim

_adventu

dmnem exercitum m_feconvertit.

Hct-inilcarem _{vivefifem redditumJéi}

vete-res _{milites credidere:eundemque}

vigo-vem_{in vultu, vimque in ocmis,}

hnea-vientaqueintueri. Quamfortlsmanu

fuerit, indeliquido patet, quoådf-wubal nuMum atium _{prgficere mailet,} ubi _{quid fortiter ac firenne agendum}

ejjet:

neque milites alio duce plus

con-jidereautatrderepotuerunt_{(i). Praelia}

horret mea Mula _{; itaque virtutes} tangere geftit, fed ex multis,

qui-bus _{pollebat, non nullas tantum.}

Nwique

fuper

tibi

ermit, qui dicere

ländes,

Hannibal,

tuas _cupiunt,

_{ér trftia}

_con¬

dere beIla (/).

CA-(h) Herod.Invit.Commodi.J) Lib,2i,c.^f,

22

CAPUT TERTIUM

NonnuUas Hmmbdis <virtutes

tangit.

RIQfTe

Phormionem

fertur

Hannibalaudiens

de _imperatoris

officio, de inftruendaacie

& omni rc militari, _copiofius

_ali¬

quot horas loquentem: & cum

ab

aliis _{rogatus efTet Judicium de}

_Phi¬

lo_fopho,

_refpondiffe,

_fe

_mukös

deli-ros_jenes

_{vidtjje, Jed}

_{qui magis}

Mira-ret, _quam

_{Phormio, neminem (m)i}

Eandem _{& ego pertimefco vicem,}

manum cum huic _{operiadmoveot}

fentio _{equidem ingenium in me->} quam fitexiguum%Tedlicebit, fp«*

ro, quia

depingere

nequeo, herois

hujus virtutes&facinora faltim

ad-mirari. Cicatrices 5c _pugnas

_ejus

non narro: Lübens cruentailla ficco

pede prsetereo, licet Bellona

jam

raultisfurit _locis,,

Sanguineaqucmanu

crefitantia

COM'

cutit arma (ji).

To-(m) CU» Hb,2. de Grat, c% i g. (») Ovid*

25

Totus tremo

_{horreoc$,mente}

_cum

fubit dura_{fames, qua}

_prefli

Sagun-tini in fua faeviere _{vifcera, &exiis}

aon nemo hominis

-Jemineces partim

ferventibus

artus Mollit _aquis,partim

_jhbjetio

_tarrutt

igne. Quos fimul impoftiit menjts (o), Atque ita parens fit

-buflum

mijerdbile

nati (p)„

Senes enim , qui aetatis vacatione

uterentur, & infantes cetéris iti^

efcam cefiifTe dicuntur.MiraTed di*

rafuit materia,qua

Kannibal

in

fa-ciendis_{pontibus ufus eftv Namque}

occiforum cadavera _{aquis immerfä}

inmodüm _{pontium firata funt, ut}

hiftorici memoria

_produilt.

_Sed

quoabducor? in viamredeundumi

ex_virtutibus,

qu# reftim

du&et,

baud facile efi difcernere:

Malta viri virtus animo _muliusqtit .

recurjat Qentis honos _(q).

Ita-(c)MetAm. lib.t:_{tjff, (f) Ibtn.L 6.v\675*}

24

Itaque nullius oftenfam me fubitu*

rum _fpero

, fi dixero:

ömalia_{Ijantfg^froovja<j tnfcfn>ilfPrifroa/}

$t) tnacn _{af Dem i'aa fpffeft fan Dttfwa»}

uti olim _{Amplif Poéfios Prof. Co»} lumbus in _{epithaphio Nobiliftimi}

Stiernhielmii cecinit;

quorumuter-que nunc inter coelites. Multus eft

Neposin exponendis

iaudibusHan-nibalis; fed, (ILivio, _{Appiano &}

Plutarcho fides habenda , nihil illo

fuit excellentiusnonmodoin virtutihus,

verum& _{in vitiis,-ut de fuo teftatur}

Alcibiade _{Nep. (r). Inter alia loca,} ubi mentio_{Hannibalis, rerumque}

ab eo _{geftarum injicitur, infignis}

eft ille Livii:_{plurimumaudacia adfe*}

ricula

_{capejfenda:plurimum confilii}

in-Ur _{ipfrperkula (/). Verum}

equi-dem _{eft,matrem timtdiflere non}

_Jole-'

re_{(t);interim audacia}

faepiusquam

timiditas _{profuit. Ejfugit mortem,}

qiikquis contemferit, timidißimüm quem-(r) InAlcib.c.t. (/) Liv, /. 21. c,4*

qnemque

cwifequitur

(u). Quid hifce

magis confonum, quam iliud oris

Romani, cum clamores difTonos

eompefceret; fpiritusque fua gen¬

te

_dignos

_{militibusinfunderet: Nen}

votis, _{inquit, fedvi} ac virtute

evaden-dumeß. per medias acies ferro via

fi-et: _<£r

quo timorisminus,eo minus f

er-mepericuli erit (x).

tAudentes _{fortuna juvat(ji).}

Hincquibusdamfedetimmotum,

non _niii timidum _{capi vel occidi,}

fortiflimum autem tutißxmum... H^c _{prascellentis natura? dona obi¬}

tercum _{quisperpenderit.mirabitur}

forte in uno homine elfe tan tam

diffimilitudinem , tamq; divérfam

ßaturam ; quandoquidem _liquet

fetis _{prudentiam ac audaciam raro}

eodem habitare domicilio:

diver-fesque

ha?cduo difparataagnofcunt

cauflas. Cum Salluftius in Iaudes fiii _{Jugurtlue ire vellet» fic}

loqui-D tur:

(*) Curt♦ L4.c. 14. (x) Liv,zz. c.y. (g)

26

tur: _{Sane,quoddifliciUimum imprimis}

fl

efl, & -prcello ftrenuus erat^

bonas

_j

i

conßlio:

quorumalterumex Providentia

timorem, alterum ex audacia

temeri-tatem

_{adferreplerumque}

_fölet(z).

Con-cinna certe _utriusque

_loci

_tam

_Li-

_J

vii quamSalluftiivideturharmonia,

nec adeo diflimilis_ipfisde

virisbel¬

li ftudiis _{deditis, fcribendi modus.} Sed revertamur ad _{prudentia?vires} in _{hello,ubi quid ingenium valeat,}

verbis) non obfcuris infinuat

lau-datus_{Salluftius,tum demum,}

inqui-ens,periculo_{atquenegotiiscompertum}

efl, inhelloplurimumingeniumpoße

(a).

Sic _{quocßCor.Nep.inprcelii}

concar-Ju abit res a conjilio ad vires vimque

pugnantium (b). Quam audax

fue-rit Hannibal ad hoftes adoriendos, quantaque inter ipfa pericula pru-dentia, praeter ea, quas paffim

oc-currunt, Canna? funt documento;

ubi Hannibal fui fecit _poteftatem,

licet

(z) SaU.in]ug. c* 7. (4) Id. inCAt.c. p.m.j, (b) JVtp,inThraf,cap.I,

licet hoftis _imperium

_orbis

agita-ret. _{In quo proelio Mars quaft dur}

bius diu hasfitin armis; _liquidem

dux & miles _{utriuscp exercitus mi- •}

rabili _{ftagrabat cupiditate}

pugnan-di. Primumibi _{effecit, ut ventus} å _{tergo flarec, eoquepulverem} ex-citatumin orahoftium ferret. Sed ne hoc _{quidem modo vincendi ho¬}

hem contentus, alios fubordinavit,

Celtiberos dicit_{Appianus (c), Nu*} midas Livius _{(d), quingentos;}

_his

ficas fub loricis_tegere

_juflis

_fignum inter _{pugnandum dat}

, ut

transfu-gas mentiti, armajufta, _utmoseft, hofti vi&ori _{traderent, ipfius dein}

arbitrium _{exfpe&aturi. Gaudebat}

«a re vifa _{Romanus, & quia in_»}

confpe&u hoftium transfugas in_^

vincuia _{eonjici non arbiürabatun^}

honeftum, eos poft principia

con-fidere_{juftlt, feque inpugnas}

difcri-men immifit. Sed hi _transfugas»

aliique in

inftdiis

locati repente_>

2g

profiliunt, omnibus alils ardoré^

proeiiioccupads, fignoab Hanniba-

_j1

le _fublato, ita enim interns

eon-venerat, & hoflium _ttrgis,nihil

ho-rum _{cogitantium, nedum}

metuen-tium , inhärent;

édu&isque,

qiias

1

loricis _{océultaverant, ficis, ordines}

non .modö turbanfe, _{fed ingentetn}

eduht _{ftragem , cujus memoriani}

nullaunquamdelebit oblivio.

Tan-tts _{yiftorice teftis, itemque fru&us}

fuit numerus _{ingens annulorum}

aureorum, quos ea?(is Romanis dé-träxerunt, .& Mago Gar_thag!nein rhi/Tlis in curia? veilibulo effuditj.

Hujus cladis farna Romarn _perlata

tantum _{omnibus incuijit terfofem,}

ul_{je, tcmquam e veftigio ab hofle}

capi-endos, _{äeplorarent. Matres cwnhbe*}

ris _{per teinpla difcurrentcs orabant}

|

Deos, ut tandem malis modtim

ftatue1-rent. _{AlagißratusetiamiramdivmaM,}

cladibüs _{fatiatåm, facrificiis {uppHctt*}

tionibus/pjlacaré

conabantur (e). Hinc

lian¬

29

Hannibal'& ai) Hiftoncis 5c

Politi-cis eximia fortitudinis laude effer--tur, licet adultimumRomaiiis

Tue-eubuerit.

Externa _{Imperafcoris bujus}

or-namentå , in qüibus tribufendis na-turam _{habuit fautricem, omnino}

inta&änonrelinquemus;

illa anim

non _{parum kommendant. Unde_j}

Nepos de Iphicrate: Fuit animo ma¬ gno & corpore, imperatoriaque

for-vm;> ut_{ipfb afpedu cuiv'tsinjiceret}

&d-mirationem_{fiti (f}. De Diane,}

ma-l _{gna corporis dignitas}

_(g)t

Claudia-nus autem= in _{profopographia fui}

Stilichonis _{dignus eft* cujus Verb*}

adferibantur:

fam tum cötojpicuusjam tum vtM*

rah'tlis ibas:

Spondeb&iqut Dttcem celß

mtorigne-Iis_oris,

Membrorumqüe

modus, qualem neé

carminq ßngunt

3°

Semideh. qitactmque

alte

gradereris

in_urbe,

Cedentes _{(joatiis ajjiirgentesque vi¬} debasy

Quamvis miles adbuc(Jo).

Neque Thaleftris

Alexandrum

re-rum farna? parem, _{vel magnorum}

operum capacem exiftirnavit, quia

cxiguus (*). Sed hxc Barbari.

Poeta veriara edo&us multo

re&i-us mihi videtur cecinifTe:

- - - - _totos

infufaper artm

Major in _exiguo regnabat corpore

virtus_(/).

Quod Lacedasmoniis in mentenu

venifTe _{ripn apparet, cum}

_ipfi

_regem

frnrn oArchidamum_{multarunt opwus,}

quod

feminam

exigudt fiatur& uxorem

ducere_{fiußinaerit, tanquam}

reguncu-los,nan_reges

ipfis

_{paroturus(l).}

Quod

ftaturam _{attinet, procera, an alla-»} fuerit _{Hannibal, parcius loquuntur}

au&o-(Å) Claud.lib. I.Stilicb.x>.4g. (*)Curt./.rf*

c. _{f. (i) Stat. inTbeb. lib.I.v.}

4/7. (J)

Plutarcb. dt_Infiit. fucr.

au&ores 5 gravitatem _{autem &}

di-I

gnitatem

ubivis fonant,

quos in«

terLivius : in vultu _{vigor, in oculk}

vis. _{Ingentiaprasterea corporisbo¬}

na:nullolabore _{potuitfatigari,quod}

i fatis _{evincit, pr^ter alia,}

difficilli-mus ille per _{Alpes tranfitus, ubl}

loca_{patefecit? ithiera mimiit,}

effccit-que,ut ett

elephantus

ernatus ire pos¬

jet, qua antea mus homo inermis vix poterat repere (jri). Quas vero

mo-leftias devorare fuerit _coaéhis, in-I nuunt Livius, _{Appianus &c.}

quo-! rum _primus

, aliis nequicquam.,

tentatis, dicit eum _ingentem

li-j gnorum

ftruem

in

rupe

munienda

feciffe, eamque fuccendifTe , &

ar-dentia faxa infufo aceto

putrefe-cilTe _{(«). Alii aliis ipfum ufum} fu-iffe _{inventis, in itinere hoc}

facien-do, tradunt. _{Mira quoque fuit}

vi-gilantia; _{tempora fomni,}quam no¬ ctis ei multo ar&iora. _Heque

i-pü quies molli ftrato aut filentio

arcefc

32

arceffita. Charakter bani militis;

quamobrem Charidemus

Macedo-num milites, invi&am hello manü»

laudaturus, inter alia _{präsente Da¬} rio, iniquo

judice

fvadentis utilia,

fed non _{fpeciofa di&u, 6c hocdixit:}

fatigatis humuscubile eß (o). Sic A-gefilaus in aäa accubuit, cumterra ßramentis effet teäa, neeamplius

hu

c,

quampeüis mjeäa (p). Sed ut

hic

laudatur, itacontra _culpatur

Philo-tas a veteri _{quodam milite, cui} no-men ftelon, quod _is.cum

fuiscom-militonibus diverforio eilet

ex-pulfus, uteo purgamenta fervorum reeiperentur, nejemina illa

(Philo-tam _{fic per contemtum}

_appellat)

murmurantium inter_{JeJilentio verius,} quamfomno excitaretur(q). De

Han-nibalerefertur, cum rexAntiochus ei exercitum, infignibus argenteis

6c aureis

fulgentem,oftenderet,di-cens : _{putasne fatis ejje Romanis}

hcEC

(o)Curt.1,3. e. 2, (p)_{C. Nep.}Jgef. _c.ult.

fac wiriia ? Pcenus éludens

igna-viam _{imbelliamque militum ejus}

pre-tiofe armatorum : Satis , inquit^,

eredo _{ejje Romanis h<ec omnia, etiamji}

avari/Jimi (unt (jr).

Veneno-eum

periiile fertur,

quod

fecum fub gerri-ma _{annuli geftarit. Atque ifabel¬}

li _{telam, quam}

_Hatinibal

_in

Hifpa-nia exorfus erat, & in Ifcalia conti-Auavit, fic claufit Romanus , ut

fuam olim Pallas _{(s) :}

- -

-operis vicioria Finis. (0A.Gell Lj-c. s• (0Ovid.Met.1.6. v.fz.