ERICO BRUTORUM,

Nfara

&

Dissertationis,

PECCATIS

POENIS

BRUTORUM,

Qonfentiente

_Amphff.

_Facult.

_Phi¬

losoph.

in

Upjalienft\

P R & S I D E

AmpliJJ]

atcpue

Celeberr.

TJIRO,

Mag.

_ERICO

,

ALSTRIN,

Log.

Metaph.

Ord»

TRO _GRADU,

Ad _{publicum examen modeßc defert}

Stipcndiarius Regius

CHRISTIANUS _J.

_£0^39*®

westmannus.

In

_{Aud.Carol.Majori,}

_V.Maji,

Anno MDCCXSr.

Horis anre merid. [oliris; UPS_{ALIAS) LiterisWernerianis«}

S:m

r:^

m:tis

endisfimo

Dn.

svenoni

c.1m

un.

S. S.

ThcoL

DOCTORI

Cc-Ie-berrimo , Dicecefeos

Weftmanno-Dalekarlicas EPISCOPO Eminen-tiflimo, Vener. Confift. Arofienf.

PR/ESIDI

_{graviflimo, Gymnafii}

Scholarumque

EPHORO

adcuratiffimo,

MfiCENATl MAX1M0.

PAtiaris,

Reverendiflime

Pater,

ut

inter

tot

"Wefl-fus,etiamrtidiovesha: lineasvenerabilemTuum confpedtiim fubire fuftineant, faufla acFelicia

jnuneris_{fulceptiaufpiciaTibi adpiecaturas. Gratulatur} fibimeritoecclefiaChrifti deDoftorecoeleflisque vc-xitatisDefenfore_{vigilantiflimo. Gratulatitur fibi} rnu-iärum alumni de literarum earumque cultoiumMa>

cenate_{exoptatiflimo, Reipicias,} Reverendiflirne

Prae-liilj_{beuigno vultu hanevenerabundi animiteflcram*} adaram favoris Tai_{delatam, quasvotaflmul continet»}

proTuaperpetuaincolumitate, calidiflima»

JiEFERcNDISS1MI NOMINIS TUI

humillimus cliens

viRO

Ådaxime

Reverendo

_dtque

^implisfimo,

Mag.

PETRO

l

il.l

.}.()•

Dioeceieos

ArolieoC

Archi-Pr je p osito longe

meritiffimo,

Tempil Caühedralis Antistiti gra-viilimo, Ven. Conliftorii

Ad-sessori primario,

PATRONO &

PROMOTORI

Exoptatisßmo.

VIderer equidem,

VirMax.

Rev,

fumma

,

quam

abutij _{qui,leviflimas bas, de pcccatis 6c}

poc-nis brutorumj lucubrationcsTuo Ampbflimo

Nomini dicare aufim; nifi gravius peccarem, atque

adeo _{majoripoenadentiseflem, fi tanti Patroni}

ia-Vorem maximum non _quavis occafione _renerarer.

Serena _{itaqueFronteexcipias, quaelb , hoe}

qualetun-quereverentia? in Te meas monumenfum, pietate

io-lum ofFerentis xitimandum, Vota _infuperpro

feli-ciiTimo rerumTuarum fucceflu,nuncuparenon

deii-nam,utin omniumbonorumfulcrum$cPatrocinium

certifllmum quamdiutiflime vivas 6cvigcas.

MAX, REF\_{at%AMPL. N0M1N1S TUI}

eultor obiervantiflimus

55VUf

?S&e( cd)

_J>6,qoct)MD

$t.

CHRISTIAN'

MALMIJN,

93Un

_{Jg>6gtdt)r«öt}

_{QEBiilggmtarc.}

,91! (pcFeS niångctt mpcfet wttar ?+£&

pd)gvunba ut naturenö fTtcf/ (Sig traget ttiöbgrDiuptatleta/

Sit (jeraligfettl;en ininjfapricf;

djur mångengärmot tjtmlennaX/

Up til ttjcé Ijögb fm'ögon Ipfftcr/ .

£)d) tit mcbtfarpjbnt tancfa fpfftar;

SDien glömmerbetför fötttcn är. $$en fag-a tjjurgärb jorben bnfcr/

3» äger någotbprt ocl) fart/

XI)er i bdb' fonjt od) fägring It)fer/

0om eftertauefn mal är toärbt:

0i bentefän i ffog od) mardi 0in' tandar_{{unganöje göra/} 23lanb_{bjur,en jitt att feo a) l;6ra/}

X[)cs jTtibe_{(pel pä gröner pavef.}

•

Xbftnöjeocftnin tancfar briftoif/ ©ib _{bjju ctiö läger} (tannaq mar; Jproau jag tl)eimiD l;armårft od) ffrtfibit/

3ag tfplbigjtSin"cilägnat bar:

X ggunfagc ttp bbutbjag fan ge;

Xbet ater _{jtanlalbnffan fi)nv}

Sitt^tmleu tacts Sbrto IgängbpUa/

Sitt alt_{Sort bus} ma lt)acijvt1

«£>Ogaci}tat>

JptXV

s&XV&é

Patronens

In

_{elegantisßmam}

De

Peccatis

&

Poenis

B

forum

D 1SSERT A TlQffSM.

■

S 'k:,i•?.... . {■■■{V* • :h \-J

QI verum

_efl

_duxifle

_feras

_refonan*

tefeqnentes

Murmure

_Bifloniß

_plefira

lyra:

I

Quid

min

efficies infignis

lalwrey

Quo peccata illas mtlla patrare

do

ces?

Blmgui licet

di»

cent,

Ungvibus

&

Jculpent

ubique

Jiium.

PC VI!!.

_7>

_8,

_9'ia

r\m

*73

_yy

_woa

inVwan

cdVd

d'sVni

ti»

jv^jn

nnn

ow

nas'^iw

rrasfta

djh

•ötfi nimx

:DTI

Uli

iDty ihn na

uuin

mn*

■m)o (^

Caput

Tertium,

SECTIO PRIOR.

§> I. Inßituti ratio expenditur. §, II. Ex _{ipfa peccati natura pcena oftcnditur}

origo & neceßitas. Ejus fubjeftum an et-jam bruta ? §. IIL £)uidpocna $ qttis

ejus ad meritum fit refptttus ? §. IK.

Poena non dicipoteftcadesbrutit quia

ab-cft culpa. §. V. Notatur fententia

Kim-thii de boni velmaliretributionetnbeftiis•

§.

i

EXcuffis

reje&isque,

diflertatione

aniniantibus

affinguntur, peccatis, ad pcenas

illorum_{examinandasprogredimur;} ge-neraliöres» _{quasantea in hanc rem}

in-fperfimus ftridluras, aliquanto

plenius

dedu&uri. Videlicet _{deprehendimus} haud raro in hoc argumento, _non

fo-him verberari_{eqvum & bovem}

_fegnü

ter _{gradientes, atque urium non}

re-éte (altantem, & qu* id genus

funt

fan&iori difciplina

illuftriora

6f De PÉccAtrs

aperte teftari videntur , beftias pfcH

pterhomicidium , aliaque, quibus

in-terfueré _{fcelera, graviflrne aliquando} fuiflfe _{punitas. Loca auterri, qua? huic}

fententia: velificari _quam maximeexi-ftimäntur , flint pracferrim _{Geti. TX f.}

Exod. XXI. 18. Lev. XX. 1 f, 16t _qua? haC occafioné riobis _exponénda

in-junximus > cum id fto$ exerceat* cur

nempe brutum * _{rationis expers} > ob

comrnifTum höfflicidiurti , Vél aliud

quodvis facinus pdnieridüm veniat.

Hoc _{antequanh expediamiis}

, jutfabit

prius, pauca tantum _{de conceptu}

pcs-nae in _{genere adduxifTe*}

S« II.

Poenae _{quantum conducant, ad inv}

morigeros & recalcitrantes coercen*

dos> ad emendationem _communeni)ad libidinem mortalium _{reftingyendam*}

quivis videt. Nam deliftum

quoim-punitius, eo efFrenatius fit j nifi

fue-rit vindicatum in noxios , propofita^

impunitatis fpes omnes ad crimina inJ

vitaret« Sicut _{itaque juxta jllud De>}

rnocriti _{a) iik av g^uÅvov a t} to/ioi

iHCb-A) vid. H. Grotii _{de J, lib. lh}

Ét Poénis Brutörum. <56

iKoL^ovKcff låictv h _{fxtj srttjog sts^o»}

iÅv[AOLweroj ita neceffum eii , ut

rfralf-tia homtnurn , pcénis inhibeatur _:

«Jö-etiim t'qs tifiuoiet'g _{7fpog ri}

<Qctv-A<m _{dwiQydr&TAi. Hmc ex lpfa peccad}

natura _{ptena:exiurgit neceffitas, ut noa}

folum Dens _{(non tarli ex mero}

bene-placito ) quam , tum ex majeftate, tum

ex _{jufhtia fua ac fandlitate eflentiali}

\

neceflario _{puniat peccata; Ted &}

delinquehtibuä

viciflamj ad fubeundam poenam, vera_*

öbligatione obftridtis. Ceterüm,

qüerri-admodum in dehdlo tion nüda oe'cur-ritj ut ajunt, punibilitas* fed mériturti

ac _{dignitaspcenae, & naturalis ad éarti}

obligatio qüamrnäximeattendertdä

eft^

ita _{poéna locum habere hon}

_poteft,

hiii _{obligatione, ad adlüs alicujus}

praé-ftationem , praecédente _> & juris

ali-cujiis violatione pr£eünte. Pöfi'tahac,

pcenäecum peccato, connexionis

batiö-he, non _{potefi: non} fubjedum _pcen^e

efle

_{deiinqiiehs»}

audtör füar adlionis. linde rnerito ex-'e

cluduntur bruta anirhalia, cum öb'c defefturii _pnncipiorurh

_agendi

6j De Peccatis

s,raliter, tum ob incapacitatem juris

f

,,quodcum naturalibus eorum propen-»fionibusconfundinondebetb). _Quod

& _{manifeftius conftabit, fi, quid}

pce-na fit, paucis _inquiramus.

%

Quod Gra?ci cum _Stagirita

jd Romani_{JurisConfulti, eodem fere}

fenfu, coercitionem delicftorum

dixe-re. Tas _{ripeeo^ias ot vraÄctioi tuv}

dv-&gcd7ra)v

vero _{poens rationem invefHgaturi,}

vulgatam HugonisGrotii d) definitio*

nem _{fervandam efife exiftimamus. Eft}

autem _{peena, generali figniftcationo} fumta, malum _pafionis , quod infligitur

ob malum abitonis ; quod Sc

ampledli-tpr Pufendorfius e). Nec eft _quod

quis de hac re dubitet , & cum

Maje-ro f) , laudatze definitioni Grotianae

ex eo dicam fcribere _{conetur, quod}

omnis pcena non _{femper fitmalum}

pas-fionüy

h) conf.Hochflet. deJur. Boen, Seft. §.4.

e) ibid.Seft. 1,§. 2. Itt.a» d) deJ. B.

& _P.lib.2. c. 20. e)de_{Jur. Nat. G.}

lik*8. c._{3. n. 4. f) in dijf. Jup. Gen.}

9,

Et Pof.nis Bkutorum. 6g

fionls, (i hac Voce, phyfica paffto in»

telligatur: Ted etiam malo

paflionisin-fuper duo accedere , quae pcena? eile

poflunt, malum feil, ablionis & malum

privatioriis : Nam & opera , quae pro

peena quibusdam injungi folent,

qua-tenus cum moleftia & difficultate

con-jun&a Tunt . mali paffionis rationem

habent _{g\ Proinde, ex ufirata i11ain} peenam damni & fenfus diftinftione,

patet, ad materiale poenae fpedare

irtalum _{aliquod , ex quo,qui punitur,} moleftiam _{capit?, five quia bonis qui¬}

busdam _{privatur, five quia doloribus} afficitur, coadlus _aliquid agereaut pati.

Nec in eo , utarbitramur, accufandus

efl; Grorius, _{quod anguftam}

nimisob-je&i delineationem adhibuerit, curru

non omnis _{poena malum} aftionis _pra>

fupponat, Ted interdum irrogari

con-ftec ob malum _omiffionis , quando quiS

non _{agic quod lex jubet. JFéir autem}

igmorat (verbis utimur cU Hochftette-ri _{h.) ) omiffione.r in mora/ibus scjuipoUere} ablibus : imo ablüm humanum _comglexuni

E _{5 in}

g) Grot.loc.cit. vid. Buddei Element. Eh. Praß. _{part. z. c. /. gebt. /. h) de JuK} Boen. Seß.i. _§. 2» l'tt.e*

6q De Peccatis

t» actum _{eommifflonis & omißiovis diflhi}

pn. Quidquidfit, id manifeftum eft,

ipfum formale , _propter quod

ejus-modi malum poenae rationem fibi vim

dicat , efie meritum , admiffa culpa^

contraftum , quod _, latiori

fignifica-tione heic fumto vocabulo , denotat

jd, ob _{quod pqena infligitur, quod ex}

conceptu afhonis malas- formali pro*

flu)t, & in ea intrinfece _{ardiflTimeque}

comprefienditur i). _{Atque hoc meri¬}

tum _{eft, quod pcena, proportionate}

juftaqoe commenfuratione , inter ma¬

lum adionis & malum _{paflionis, mo^}

rali aeftimatione _{obfervata, expiari}

vin-dicarique debet. Ceterum? multorum

torfit _{ingenia quaeftio : qua ratione}

irrogitio poenarum deli&o Gommen-*

furanda fit? & num ad _juftitiam

com-wutativam, Grotio _{expletricem, quas} proportionern obfervat arithmeticam,

an ad diftributivam_{five afiignatricem,}

quae proportionem geometricam

ad-jubet,

tem heic reqenfere _{fententias, easque} veritatis trutina adcuratius _examinare,

cumque

fj vid. Pufend. Elem _{Jtirispr. Univ. lik./<,}

2t, 21, &_{Hocbft. lib.cit.feft.8i §.}

Et Poenis Brutorum* 70

eurnque variorum interprctam^ntis,

quae heic quam maxime

difFerro-novimus , conciliare , praefentis

m-ftituti non eft. Nobis fufficiat, _pce^

nam , fi infligitur ob meritum _, fen

malum a&ionis , ad eos non

perti-nere , qui non peccarunt. Na¬

tura enim rei repugnat » ut

aliquis

poenam dabtt ob fa<ftum ,

quod

irrpütari non

poteft.

Scihcet

eft

pce-na Iceleris vindicfta, leu, ut eft in illa,

apuH fCtos Grycos , pcenae

defin'itio-ne,ciAcL(nr,{ActlT(&>

cK^Dciiérig

vo-cabuium pcetiaf,_{limpbciterfumtum, id} quod eftd^cty^ctypLotf.ccvTiTVjX.oüo'tg

dpcoi^ij9

feu res _{aliqua in permutationem, retri»}

butionem , compenfationem data ?

veteri-bus , utpote Homero & Pindaro

fi-gmficafte , docet

Euftathius

aliud fane voluitPlato*cuttvo, inquiens,

0s)g «re Beav ar

clvSQMTTM

roXfxd

héyeiv dg b tm y£

ct&xbVTi

Sotm

itec deorum nec bominum quisquam bo.c

dtx eri t, irjuße agenti _non luendam effe

fcenam. Quod

&

Auguftino

k) Adlliad. £ conf. Seiden, deJt AT. & G,

7! De Pf.ccat.is

fui/Te videmus > ubi dixit: omnis _poenat

ß jufia eß, peccati _pcßna cß l).

§* IV.

Hrfce,in _{genere, breviter praemidif,}

non obfcure _{patere arbitramur,} pcena

non affici _{pofle bruta animalia,}

utpo-te _{ageritia naturalia & ratione}

caren-tia, _{videlicetquia nondelinqvunt, nec}

pcenam _intelligunt 5 fi enim furiofi,

infantes & mente _{capti non}

puniun-tur, _qui tarnen rationales funt, Ted ra¬

tione uti _{nefciunt,multominusin bru¬}

ta cadet _{poena, in quibus}

neminimum quidem humanae ratioms- _veftigium

perfpicitur mj. Ut a&us _{quis puniri}

poffif, requiritur to _{7t^och^tikov : nam}

in taxatione _{pcenarum ,}

quantum ad

hominem adtinet , ut alias

circum-ftäntias pra?teream , _quam maxime

at-tendi _{fölet,anfcilicetpleneilla,}

an vero

qualitercunque vofuntariaaclio fit ?

fe-cus _{eft, fi commiffum fit facinus}

, ut

facris utar _{vocabulis, ^22}

njJM per

/)' vid. Grot. de J. B.&P. Üb. 1. _{cap. 1,0.}

rn) vid. _{Job. Frid. FLornium de}

fubjett» J. N.cap. il.& ii.

Et PoEfocs Brutorum. _yz

per errorew aut ignorantiaw, quae

phra-fis erhica eft, _{Jof XX.?. Hafcenimeft}

pra?cipua}utadionis moralis ingenere, fic & _{fpeciatim mala? a&ionis affetfbo,}

quod quisproejus auclorehaberi _poffit, ac, ad reddendam de ea _rationem,

ad-ftringi. Id autem de beftiis dici non

poflfe , abunde, ut _putamus, conftat

ex iis , qua? fuperiore capite, ubi de

peccatis brutorum a&um eft, adduxi*

mus. _{Hinc, quod ex lege}

Mofaica_*

beftia homicida , aut _qua? alio _mo¬

do damnum homini _{intulit, neci data}

fit, _{poena accuratedici non poteft n).}

Non fufficit enim adeffe _ipfum

mate-riale pcena?, fcilicet affliclionem, feu

malum _{paffionis, Ted infligi}

oportet

propter meritum , quod ad bruta

ac-commodari non _{poteft. Proutitaque}

accurate _{diftingvendum efle}

putamus inter peccatum, five injuriam, quam

quis infert civitatis focio, & interda*

mnurn _{quatenus lacfionem denotat,}

quod folummodo de belliis dici _poteilj ita non _{quaevis affli&io, aut}

omnisca-ftigatio y _qu<e fit _per modum _coattionis,

E f

75 De Peccatts;

quemadmodum

definit

rius _o)t pcena dicenda eft. Nam hoc

pado etiam

multa

praeter voluntatem alicui obtingunt

perferendaque incumbunt,pcenaeratio*

nem haberent, quod , fi culpa abcft,

abfurdum föret dicere« Hinc , fa

pe-numero res eadem _{eft, fi lpfam adio*}

nem » aut paftionem Ipedes : longe

vero diverfa, fi _{agentis animum& pa*}

tientis meritum intuearis. Rem enim

materialiter unam variant cauffie ,

fi-nes» circumftantiae &c. _/>)• Incom¬

moda vero , quae non ex obligations

aliqua ad officium praecedente » feu

juris alicujus violatione, ufu accidunr,

abufive tantum _{pcenae dicuntur, de}

quibus

plura

fequentibus,

V.

. Solet Judaeis illud in ore verfari

proverbium,

o^Jn

ftatuae ac imagines , nullis fuffultae

psdibus»

firmiter

firmo innixa fundamento > fua fponte»

viri* $) tib.V* de legg. cåp.j., c4nf.MAjer.cit.diff..

Et Pqenis _{Brutcrum. 74}

viribus deftituta _{procidat. Sed}

mira-ri fubit, _{ipfos aliquando Judaeos> im»}

primis darum inter _{ipfos interpretem,}

Hebraeorum, ut audit, Prifcianum, R. David, Kimchium eo abfurditatis _pro-?

ceffifle , ut peccati _pcenas brutis _et-*

iam cum homine communes efje cre^

diderit. _{Quam fententiam fuam ad}

1, _{Reg. XIII, 14. depropheta}

, propter

transgrefTionem praecepti divini»

aieo-ne _{interfedo , & afino in honorem-»}

prophetac, ut putat, fervato, egregie

tuetur , quemadmodum id obfervat

Sam, Bochartus _{q). Verba funt :}

p\

>r:un tod1? ntn iionn ^ioi

twi bw w -d vby asm

cnan _{pya nn dtt Afino}

quo*

1

que fua fuit retributio in hoc _{mundo, in}

honorem _{prpphet<e , qui Uli inequitaverat:}

prout _{reltquis animahbus, tn hac vitaj vel}

merces> vel peena _rependitur in iis, _quct

hominem _{refiiciunt. Oliod idem}

9 fua

in Pfal. _{CXLV, 17.}

_ffiitcgfcrei

, pluribus

ita _{expiicat: magna &}

perpetua eß h<ec

quäßio inter _faprent-es : quarum nonnulli

afferunt , cum _{felis murem rapit}

, aut leo

Agnum , _atque afta hujusmodiy _harte pee-natn

7f De PEccatts

nam a Deo Bencdifto Uli animali _htfligi)

quod rapitur. Et paucis intermiflis: Ahl dieunt_{pramia? &pcenas , ad nullutn} animal_{pertinere, praeter quam ad horninem}

folum At nos duimus , ettam rtliquis animalibus _{rependi preemta & pccnas , in}

negotio hominum. Huc facit quod

repe-rimus Gen. IX- f. de _{fangvine hominis}: Enam e manu omnis animaiis

requi-ram iIIum _{dicitur quoque Hab. II, %J%}

Er. vaftitas beftiarum terrebit eas. Et ad merccdem_{pertinet-^quodhabetur I.Rcg»}

XIII) *8. Et leo non laceravitAfinum

&c. _{Eandem quoque fententiam olim}

fovifle Sadducaeos teftis eft R. Maimo¬ nides _r) •) quod & de Socino colligere

licet, ex _{ejus fententia capite} luperio-ri addufta. Ouemadmodum auterm>

quod _{fupra oftenfurPr vani ac fruRra_,}

fuere ii, qui eousque brutorum ani-tnalium acHiones extulerunt , ut

alt-quam moraliratis notam, live jufti, li¬

ve injufti _{, i}Iiis attribuerent _{; ita} hos

non moramur , qui fimiiem vanitatis

notam nec efFugere _{videntur > digni}

onmino, _{qui ad Anticpras, quodajunf,}

mitteremur, heHeboro diu _purgandi.

Quippe

Et Pornis Brutorum. _j6

Quippe quorumfententia, nihil aliud*

quam, quantum in ilia eft , homines

in _{beftias, & viciftim beftias in}

ani-malia rationalia

_{(ASTcL^piau^ei.}

tum ad Kimchium.auuiet , nemo noti

videt , quam ejus interpretatio fcilicet

judaicam _{fapiat dKo:ßaa,v} ; & mjrg.ni

eil, cum huic quaftlioni _decidendi

multa _{praeter rem congerat, illum} Ii-lentio _{praeterii(Te maledicftionem}

(er-pentis Gen« III, 14. &legem, qua bos

cornupeta morti addicitur , Exod.

XXI, 18. _{quae majorem fane poence} rationem habere videntur _s).

Ce-terum , ut quod _res eft dicamus , eft

hxc _{pars legis pcenalis , quod Beus}

aliquando homicidium _{aliaque peccata}

& in beftiis _{punire vuit 9 ut ex illis}

feripturae diåis, quae ab adverfariis,

tanto _{ftrepitu, adferri folent, inte II}

i-gi poteft. Jam vero cum bruta _lego

obligari non poftint, & propterea nec

deeiinent a _{regula, proptereaque}

nul-la _{imputatio locum habeat,- nec}

poena

promulgari jure poteft , nec fi

pro-mulgetur, beftiae ad eam _obligari

pos-Cunt

77

ÖE

funt _{*). Proinde, aliunde fåne}

repé-tendac Tunt _{genuin# rationes , cur ,} Deus beftias , qu# in fceleribus qui^ !

busdam repertae fuerint, interfici jus- L

fit. _{Age, accedamus itaque ad ea ar¬}

gumenta t quäe, e facris fbntibus pe¬

tita > maximé & vehementiffime

fen-tentiäm noflram _{lmpugnare videntur*}

eaque brevi disquifitione, qua par

reverentia j accuratiüs expendamus.

Et_{videbimus^ eanoftrac}

fententi#con-fona fatis e(Ie> aut faltem non adverfa* SECTIO POSTERIOR,

§.I, fri medium productttir & exami-fäinatttr Ge». IX. i>. S. &_{fpÉtiätim de} pte-tid bövnicidit disquiritur. §. It. Hebr&ö- 1 tum de _{ferifu dilti (ententid. §.III. Ge¬} nuina ioci _{explicdtiö adhibetur. §.IV* Lex} de böve_{cornUpeta Exod XXl.}

occidenda^ex-penditur. f)uoäfattum quätaor de cäufr

fa, §. V. Cades brUti dominum

tefpicie-bat. _{£)ui etiam} morti addicebatur, ß

mO-Hitüs bovem non _{tecluferit. §} Vi.

JU-mentum , _cjuticum horn_o cdnfvévit, _qtid

de _{taujfa e mcdio tollendum ?. rationes ex}

»

MJfcbnd

Ef POENIS BRUTORÜM, _7$ Mifebna. Delapidatione locum capiunt Jum

d<si. _{§. FIK Brut}a wn_puniuntur utau* Bores i_fedut admißi triwmis inftrumenta.

Quod exen.plis iüuftratar. §. Vlll%

an hcite necentur _beßi<*?

§ t

Ixit Deus Gen^prfifiSDt iai

rn^D TD

ODWÖÅ.

WTi& Et_profetfofdngvinem

ve-ftrunjy antmarum _{veflrarum requiram, dé}

manu tunttarürn_{beftiarum requiram eum»}

Cominatur ibi Numen _pcenamhomicM

dio, nonfolnm ab homine _{patrato, led}

etiam_{fangvinem humanuni a beftiis fö}

requifiturum ait 5 unde interditfum

homieidii _{adeoque pcenaad cetera}

ani-malia etiam _{fpe&arevidetur, Ubi}

qui-dem non imus _{inficias, voces nY7 *?3}

heie _{loci* licut alibi in fcriptura j}

et-iam beftiam denotare _{5 adeoque non} re&e pro eo , quod eft beftia feu anU

mal_{brutum heic fubftitui vivenSf feu}

vi*

irum _,

prout hac verba vertit Intern

pres Sartlaritanus. Ouofenfu, iderrl aé

Graecum

_?ßov

_e/xipu^oy

tam ad hommem _{quam ad bruta} per-tiniwetf

79 Df. Peccatjs

tineret , imo _per reftricdionem «

tan-tum vhens rationale _figmficaret, quem-admodum antea in Genefi hac

(ignifi-catione Heva dicitur OK «')•

Sed nocconnexio textus admitterenon

viderur. Reede proinde LXX

Inter-pretes reddunt 6k xeigos oranav ruv

Stigiwv , ut homini opponatur, cujus,

in _{iequenticommate,} mentiofit.

Phra-fjn vero •» requirerefangvinem de _manu,

6k(g}t&iv to uiua , ut LXX

exprimunt,

idemheicede, ac_{cajdemalicujus}

vindi-care, adeoqueduplici tropo,fangvinem

ciderndenotare, & animam, totum

ho-minem , ex rhetorum confvetudine

Hebraeis etiam ulitatiflima, & leddione

auddorum , tam _{graecorum, quam}

la-tinorum» _{abunde patet. Nee}

diffimi-li _{phrafi utitur Johannes in}

Apocaly-pfi cap.VI. l o. x). Praeterea, hoc

lo*

co, vocem TD brutis _applicatam,

tan-tum _{per analogiam ac} improprie

in-teliigendam efle , contra Bochartum

y) dudum monuere eruditi.

conf.Hof.

14-h) Gen. III.2o. conf. Seiden. de J. N. G, juxta difc• Heb. itb.i. cap. f. x)Vtd,

Majer. diff. in h. I. cap. /« y) Hiera*, Hb*III* denaturaleonum»

Et Pöfcwrs Bfutorum. JS

XIII, _{t4• Pfal. XXII. i. Prov. VI. fi}

Cererum , cunliat Deum ,'hoc cffa'to,

quando dicit fe repetitururn e mariir

beftias _{humaniamTangvinem} ,

gravira-tern homicidii _{exaggéraré,}

_vitamqtie

hominis adverfus omnem Vi'olenifiam

niunire, & quamcara libi fit, declarare.

Ut enim fucietas humana iarhcftiori vin-culo contineretur, _{homirtésque, Vtl_»}

deteriora _{lempef proni ac}

_procfivesV

a mutua caede abfhnerent, opus erat

non folum fevera _{lege homicidiüm}

prohibere, Ted & in illud graVi(Tima_,

capitaliquepcenä

animadvertere

Undé

lex, de homicidis

raJ>iralÜer

puhitn-dis, a Deo non Ifraelitis, fed N'oä-'

cho , univerfum genus

hüimniim

re-praflentanti, data fuitr adeoque ut

po-fitiva univerfalis omnés ftnngit.

Prae-cepri hujüs veftigia in pltirimis S.S.

lo¬

ris _{exftant, & inprimis idem}

_gravi-'

ter inculcavit Dei Cancellarius Mo-les _{Zf: QuicunqUci inquiens , htswii/Hm}

fercußerit ut moriatur, morte morietur.

Huc referri loK t pra-ceptum de

vindi-ce _{fangvinis Nim}

_XXXV,

_ad

quarh

F _legem

z) Exod. ii: it. conf* 30, 31»

gi De PnccAtrs

legem provocat Maimonides a) POT

cnn bm 'w nvnn Jinnb Dan Vav» nvnn n« rw «in _{praceptum eft,}

in-quit, devindice fangvinis, utis homicidnm

tnterfieiat,juxtaillud,quoddicitur,•vindeX

fangvinismorte ple cla t homicidam b), Sic

fangvis Abelisciamaredicitur, &omnis

(angvis juftus,abAbelead

fangvinemZa-chariac,.filii Barachiae, vindicari debere

*). Atqueadeo deteftaturDeushumanas caedes, & _{profufum temeremortaiium}

langvinem, ut id a brutis , quibus _ra¬

tio non eft , hoc loco , impune fieri

noluerit* An autem hoc _ipfum

veri-tatem delicti _{& pcena: in beftiis}

evin-cat, aut _{quid hinc colligere liceat j}

jam videbimus.

1

Il-Di ffufum _variisque

_{quaeftionibüs}

eodem modo_{expofuerunteruditi.}

Tan-ta fåne, imprimis inter Hebraeos* hac

in rej _reperiuntur

fententiarum

divor-tia)

a) Halicb. RozachiC, I. _{b) conf. Öftand*}

ädGrot. _{3: iy, PfHocbft.dej,P.[ett.zt} $. I* Ht.b, Gen, _4; 40. Matth.

Et POENIS BkfcTÖkUM.

tia , ut iis debita accuratione rccen«

fendis _{componendisque vix}

_exiguüm

majori diligentia ea

ipfa annotavit Jeu

Seidenus _{d) & qui illum}

_fecutus

Job. Frid. Majerus> peculiari in

hunc

locum didertatione, antea a nobrs

ci-täta Acute fatis dictum hoc

expo-nit Ifac. Abarbanel e) ptf n"tf1

^ _{ijn ftyna zbvn p®jhw paa}

pSi

)pb

omnö

nann

nnn Di _{oiptf? ena rw oipoa}

'T

Syw mbD

DipDm nvnn rvm

niDi&n

rmn

nnm ot vr

5y

id _{eft, ut vertit Seidenus : Et ß forte}

putaveritis (fic Numeni ad loci

expli-cationem) _{loqui fingit) hominem}

_deeffe

pofje, nec in orbe terrarum repcttum iri9

qui in homicidam fententiamferattfeitote

plttrimis modis poffv me vindielam(ttmereé

Ideoque fi äefit homo , qui

occifi

fanpvi-nvm _{uieifeatur , a manu} omnis beftia^

fett ab omni beftia requiram eunt■> veluti

a _{bsftia qua diiaceret}

homictdam

& fic

F t i*

d) deJ.N.&G.juxt,difc.Heb.Üb. \» e,jt *) inPerufcb% IhotafoL 46.

coL\%

De Peccatis

in etim _jententiar»

exequar. tibi ver o fue-rit _{homo, requiram ab ejus manu}

fangvi-nem _{occiß , feu vindietam tanti fcelent.}

Hinc _{colligere pronum eh, Rabbinum}

ex verbis allatis _{ejusmodi fenfum}

eh-cere , quod Deus caedem mortalinrrL»

fe vindicaturum minetur _{per beftias,}

ita ut befhae mftrumenta vindifrae

fo-rent. _{Sed, praeterquam quod valde}

incertum fit, _{probationeque adhuc}

egeat particulam TO hac fignificatione

in fermone facro _{fumi, non credimus} Numen hoc loco id _indigitahe

, cum»

generis humani confervationem in-tendens, _{femper illos} mortalium

fu-perftites praeftare potuerit» qui

judi-cium in _{homicidam efTent laturi.} Nec

interpreti licere exiftimamus, praeter

neceffitatem , _pro lubitu, _novum

ef-fingere fenfum, cum res aliter

com-mode _{exponi poffit f). Proinde, cum}

praeter ordinariam per Magiftratum-»

punitionem, etiam agnofcant

Rabbi-r>i _judicium , quod vocant, divinum

& fori _{fuperioris, atque de poena,}

ho-micidio _{t3 vel coelitus} infiigen-da»

5/) _vid.

Et Pohnis Brutor um. ₈₄

da i Jocum _{capiant g) patet} utique

Deum mulris alns modis hanc

ptE-namab hominibus furnere_polTe.

Quor-fumalias referunt _{ipfi Hebraei}

excifio-rm noenam v rro apud Molen &

s£o-Åc9(>ev(riv LXX. _{mterpretibus di&am,:}

cujus ipcciem effeajunt, pcenam prae¬

matura _{mortis, ante diero fubeundae,}

Pfal.LV> v. ult. conf. Lev. XVII , io,

XX, y, <5, h),

Porrojnon defuere qui de HPDVd '1

feu qttatuor imperiis in Daniele per

be-ftias _{defignans locum intelligunt i)i}

Perinde ac fi Numen ibi vindi&am«

caedibss, etiam ab imperatoribus pera tyrannidempoftmodum patrandis,tum<f

minaretur _{k). Sed cum nemo non}

videt , ejusmodi rationes a re ipfaefle

quam remotilfimas, meraque humani

cerebri _{figmenta , eas non moramur.}

Communius autem ceteri Hebraei tex-tum illum _{interpretantur de caede}

ho-mini illata , a bruto ab hornine

infti-gato. g) Abarbanel ht.it. & R.Bechai in Beye*

fchit.fol-20. col. 3* h) vid etiamHochft,

J.P. feff.'ß.p.z/o. f-j inßerefch th Rab-.

ba Par_{afch34 fol.$8« A) conf\ Seiden,}

8jr De Péccatis

gato, Id innuit illa Salomonis

Jarchii

gio(Ta i) in wörw

"tb

^

nijn nrn bOKD*? iipfcini

biDon

JnH ldquod legitur a manu

omnis

beßi&

re-quir<rn ) ideo adjicitur5 quia apu.d homi-//fj, diluvium vixerunt, per im*

pietatem mos invaluerat beß'as nocen-tijfimas nutriendi, ut feil. earum auxilio lommodrus dominarentur m). Neautem. inter homines poft diluvium _viventes

ejusmodi crudeiitas incrementa

cape-rett fubjungit_, eam ob caußam nece([a-.

rtum erat , ut de animalibus in ufurTL»

ejusmodi nutritis? monerentur. Hano

fententiam & _{explicationem reliquis}

pra?fert Seldenus tarn propter vetu-ftatem , quam ob convenienciam cum

re7 _quam& fuam facitMajerus, Grotius

aluque in hunc locum interpretes n)

Ceterum, _{quamviscontra tantos}

viros-non _{negemus ,} allatum didum _non

prorfus hunc feofum. refpuere * UQfl

tarnen _{opus ehe exiftimamus, ejusmo¬}

di caußam & ratioftem _praeeepti

_divi-,

Vv; ni

/) ad Gen- p: f, w) ha PertieSeldenus.

vide_{f.quoque verjton Breithauptii}

inbJ-9) vid,Cr/r,Anginan*Jom,l.in Gen*^

Et Poenis Brutcrum. g6 fti anxie_{quaerere,cumalia, eaquemagis}

propria, explicationis ratio inpromtu

(it. Commodiftime locus hic ob-«*

fcurus, utdocetOleafter p), per le-u

gern , cujus in addudlo Exodi Iocou

mentio fit , explicatur _; & _{quac mo} «

dum _{requirendi fangvinem ex manu"}

beftiae manifeftar. _{De quo plura mox*} §. III.

Ut autem ex inftituto obvias

Chri-ftianorum in commentariis _perpetuis

explicationes, quae nec nobis

funtad-verfac, praeteream, id manifeftum eft,

ex nulla recenfitarum in h. 1. explica-tionum concludi _{pofte, obligationem}

in beftias cadere , aut jus ab iis eftc

violatüm , aut iis competere

pce-nam , proprie di&am. Pofito enim,

quod Deus velit requirere fangvinem

hominis ex manu beftiae, velut cauftae

in effedlum _{proxime & immediate}

in-fluentiS) inde tarnen non fequitur, be-»

ftias ibidem _{tanquam necis}

_cauffas

ef-ficientes

_principales>

_fed

_potius

inftru-mentales seftimandas efte : Nam in

atftibus eqrum formale pgenac, ut an-tea oftcnfum eft, non _{deprehenditut.}

In

f7 *rn Di- Pegcatij :

In

_aIUf,Q

_fy

_{Gene fe}

_Jqco

_da

Dcus fe _{pretiofam habere animam ho¬}

minis ,

acjeoque

.praecedentibu.s innuit , jarn praecaveré

vult, ne _{y dum}

_hominibus

_permiferjt

jann.nalia in cibum occidere , eorum- ,

q up feiTgyiuem

eiferndere

p-rmirti exillimarent, humanuni

fan;-gvinem proFtiridere ; quod adeo Deo

piFplicejejt, ut etiam bed|2e , ratione

,ca»entrsn.eci addicerentur, fi

homi-ne o occiderint q).

Querqadmodumj

i»a _{paenx ifa coniljtuendaf (unt,}

ut cxenv.-lo ac terrore _{Fupplicii alios} catu comnnfTuros _{repnmantfe) j ita_»}

Dms, hoc _{exbmplo, homines ab}

hp-micufr crynelitate deterrere voluit :

quo en im hornen ed rapidius? eo ag'

gpres oportet effe fkmiores , quibus

Coerceatur & detineatur _{; & morbis}

popularibus, quo magis totim? corpus

iqPedant , eo fort io ra remedia

adhi-beri par ed s). Red:? proinde a

qui-busdam heic obfery tur _{arg.urntntum, a}

witnori ad _{majus : finec bruta impune oc•} cidunt

q}

Deut. XVI_i,

_%.

Et Poenis Brutorum, gg cidunt hominem, qumto minus homicid# inter homines a _{pocna erunt} liberi _t).

Quema.dmödum emm benigni paren < res canes _{fiepe & alias beftiolasin}

con-fpedu puerorum fljgeJlant ob aliquod

(imile faftum , quod ab infantibus

perpetratum

brutam

feram

mciinationem _{portenditj ita}

Deuser-ga homines fe gerit 7 dum in

Brutqi

animadvertit u) _{Qiiibusannotatis,ajd}

al-terum, quod nobis, objici folet, argu¬

mentum explicandilm _properamus.

5. IV.

Exod.XXT. _{quaedam occurrunt Ieges} de bove _{cornupeta, hominem} interi-mente, _{Iapidibus obruendo, quas}

obi-ter heic _{explicare non erit prorfus 3}

re noflra alienum. Verfu i*,

itamen-tem _{fuam SpiritusS. expreflic : n.T}

ra nm nx v'w n» iw

nn ng i&)

nvvbrf3pp*

•pj Cuniqüe cornu ferierit bos virum aut mulierem , ita ut mor'tatur

omnino _{üpidtbus obruetur bos iße > ü*}

F f non

t) vid. Calov„ Eibl _{illußr. C* Vatablum ivt} hunc locum _{u) conf. Rivet. ExércudU} in Gen.IX> r#

89 De Peccatis

noncomedeturcaro_{ejus«dominusautembo»}

vis erit innocens. _{Hane legem}

capien-dam efle non de _{bove* qui folum}

per-cutfit , fed de eo > qui i&u letali

percuflTit, abunde ipfa verba docent.

Romanis _{quidem fatis fuit,bobus}

cor-nupetentibus, uc obvii (ibi caverent,

cornu foeno _{circumligare. Ita}

Plu-tarchus in _{Craflo, &} eo alludens

Ho-ratius _a)j

Fcenum habet in cornu, longefuge.

Heic vero , (i _{quis a} bove

y fed non

ad necem _{usque, lae(ps fuiflfet , a pos>}

feffore bovis dabatur _{compenfatio, &}

tenebatur ille, _{quoquo modo} ,

provi-dere, ne in pofterpm tale quid

acci-deret: At (i bos mortem homini

in-tulerat? occidendus erat, juxta legem

modo memoratam, Gen. IX- >• Bovi

ac taqro , hac lege , etiam per analo¬

giam, addi debere beftias ceteras,

fe-rast volucres , quoties in cacdis

hü-manae cau(Ta

effent

He-braei _{% Ita} enim _{ajunt b) '} J^uodcun-que

Sat.IKig. conf. Bochart^Hieroz Hb-Z*

c. _{q.0. * Moj. MichOrizipr<ecept. ajfirm.}

67. vid. Seiden,lib.cie. cap.4. b) M4l* pionia. Hb. dt damnis intnitio\

Et Poenis Brutorum,. 90 que animal efi in poteftate hominis* fi

no-ceat _, dominus _{tenetur farare damnumy}

quod a pofifeßione fua efi iüatum. Quod

& ulterius declarat audor libri

Chi-nuk _{c) quem citat Bochart. 1.c.}

Scri-ptura enim , üt exifttmant, de bovc*

non _{agit HlTO} mfi _{cxempUcauffa.}

Perperam tarnen in exempian Samarit

tano, hoc locQ, pro bove , in ipfurn

textum Hebraicum intrufum eft : bos

aut _{qutvis beftia, ut rede}

omninoob-fervavit_{joh. Henr. Hottingerus d).}

Lapidandus itaque erat bos , non

quod eilet proprie reus , aut jus vkh

laverit _{j neque enim vitium &}

vir-tus in brutum animal cadunt ;

Sedfie-bat _{prapter horror em fattig feil, homici-»} dii. Brusa enim propter bominemfatta funt , $propter bominem äeftrui pojfunt*

nemve vel ad hominisp<znam,velad_emen»

dationemjvcfad pr<eeautionem infuturum*

ut commentantur in hunc locum Ri¬ vetus & Eyra ?)• CUrhjs genuinac

cauftk, cur beftia occidenda erat,

fe-quenti ordine proponi poftunt .* I.Deus fic docebat homicidium crimen e-flo

gravilfi-f) pag-, 2f. d) in dxti'Morinianisfett.p-i,

pr Di Peccatis

graviflimum , cum vindidlam etiam a

belluis _{aliquo modo fumeret. II. do¬} minus , _qui hoc mal_{um non} latfs

prx-caverat, bovis fui jadtura mulddabatur.

III. hoc _{exemplo aiii monebantur, ut}

cautiores efient. IV. cedendo animal,

quod hominem letaliter percufierat,

& _{poterat in pofterum alios pari} ra-tione caedere, virse & fecuritati

homi-num confulebatur f),

§. V.

Quod imprimis ex hac lege

di-vina, damnum a bove _corhupeta

il-laturn _{ejusdem domino imputari} de-beat , adeoque etiam csedes bruti in

pdenam domini ftatuta fit,omnibus

pa-tet. Potuit nimirum ac debuit domi¬

nus cuftodire _{bovem, cujus vitium}

co-gnoveratj ideoque homicidium faltim lndiredte _intendens, mento in re fua ptfaitur g). Quam etiam interpreta¬

tionen! contra Sadducsos _probat

Mo-fes

/) vid, Rocbart. Hieroz. Hb»z. cap. 40. & Uivetipxercit. in h.I. item _{Pufend. lib.}2. f. de %Nnt. &Gent. g) vid, Hocbßet% _{Cotteg. Pufend,}p, m, 104.,

Et Poenis Brutorum. _pt fes Maimonides _{/&).:rUPIU PDP3P PPH}

> ids h:dd _h

nnpb> Uv« dp« jnnrra

rnp1?

u,!?y

mar?

_norüri^jD

Quod ita vertit Scldcnus i) : _SjtVfl beftia occidi debuit _{quando homincm}

inter-ficiebat, /V _{fit bat ad}pocnamab illa

exi-gendam > qucmadmodum improper_{ant no~}

bis Zaduiaiy fed adpccnam _{exigendam a} domino» _{Atque inde erat} , quod

probt-bebatur ei _{u[us carnis bovis bujusmodi,}

ȣ

jcilicet etiam boum domini _{majorem in ei}

i

cuftodiendis _{diligentiam adhibirent. De}

carne _bovis

cornupetaenoncommeden»

da idem _{pluribus agit in}

_tra&tu

cibis _vetitis

cap. IV. fed:. 2 2. qua? heic

adducere non vacat. Non foja-tarnen

bovis _{jaftura mulélabatur dominus, ü,}

monitus, bovem fuum huic vitio eflfé obnoxium, non profpexiflet _ne damni

c|uid _{cuipiam inferr-er. Domint}mu»

ipfum etiam mortis tum fuiflereum_jpfg.

legis verba k) diferte teftantur, quid-quid demum adhibeant Hebraci^.ut

lo-, g€rTl

b) inMore Nebochim_{part.3,c. 40. i}) de jftr. Nat. & _{G.juxt, difc. lib%i, cap% 4,}

01

Dß

gern hane emolliant, & de morte

ilti

coelitus_{immittendaexplicent /). Inte¬} rim certo cafu, puta fi bosprovoca«

j,tus , aut ruptis vlnculiS, quibus

deti-5>nebätur, aut per fervi negligentiam,

„cüiadominocömmiß'us fuerat«

quen-„quam laefilTct, Deus permifit

judici*

fed redius _{priorem rationem * feil*}

_fi

dominus bruti non _{poffit folide de lata}

Culpa convinci, contraRafchi &Aben Efra, _{quosfecutushic}eftGrotius,afterit

Varenius tn). _{Alioquinetiam}

_quidquid

efi>

quod ex legibus duodeeim tabülartirri oftendunt _{JurisConfulti: ß quadrupes}

pauperiem fecijje diedtur^et,cujus intererit, in eufn , qui dominus erit quadrupedis,

Attio noxalis _{eflo n). Nec tarnen ani¬}

mal

/) vid' Maimenid ir/nttat. de d/tfnniscap.dt

fett, i 2. & Bocbart. Hteroz* loc. cit«

fn)vid.C/iloi>.Bibl.itlufi- in Exod,XXi2p» &tJochfiet, coli._{Pufend.pt 104* ^ v^'} Jnßitut. lib,_{q, tit, 15 Ad eütti legém}

Et Pöfnis Brutorum. ₉₄

hial, _{quod pauperiem fecerat, in fui} pcenam noxae deditur, Ted ut _puniatur dominus o)> Sic ex _{legibus patriis}

9

bruta , _qua: hominem interficiunt*

oc-cidenda funt, & fi alias damnum

de-derit _beftia, a domino farciendum_eft.

Multa hic inferi _{pollent ad}

uberio-rem-hujus didi expofitionem, e.g-de

difcrimine , quod obfervari heic _vo»

lunt Rabbini , inter Jodatum &

Gen-tiiem _{* ; de fervis ab hac lege}

exce* ptrs, quibus a bove occifis, dominus bovis non nifi _{triginta ficlis argenteis}

muldabatur > _quo pretio _etiam

fan-diflimus _{Salvator) cum in forma}

fer-vi _{eifer> a proditore}

venditus fuit p) $

de bove _{alicujus* alterius bovem}

fe-riente > aliisque hujusmodi, _{quac mira}

wtgtßslce, quafi ad trutinam _exegerunt

Hebraei_{j fed illa heic defcribere , nee}

otii nec _{inftituti noftri eil. Ea autem}

qui fcire cupit * adeat Bochartum in

opere confummatiflimo de afiimal.

SkScript.

facra-mm

interpretes. Id fatis ex didis

li-quet,

9) conf. omnino Pufendr. Offic. /, /2. ö"

Seiden. _{pag. 71. * Seiden. L c„}

cap**f.,

P5" De Peccatis

quet, inbovis cornupetae

carde

de¬

proprie

di&am,

fi brutum tantum

fpedies

lo-cum habere, _quam ubi vitula,ex

lege

facra _{7) ubihomicidalgno.rabatur, erat}

decollanda, _{aliaque ammalia per}

do-m'iriii humani ufum morci

tradeban-tur _r).

§. VI.

Reftat, uf pauca tantum circa

ter-tiüni iocum, _qui ex facris literis

no-bis _{objici folet, nempe legem}

_illam,

fancitarr, moneamus. Verba textus

facri funt s) inrDtf _JJT

_tPW

:_-unnn nDro.i^iw nbv _mo noroa

nyznb

nSna-^-r1?«

ntfon

ncron—mi roan—:m r:nm rna

: CID crrcn inor mb: Ceterum

in-ter hominem & beltiam hoc loco

mulrumdiffert: homo occidendus erat,

ob _{juris, cui obftrielus}

_fuit

violatio-nem, fed jumentum e medio

tollen'

dum erat, vel ad delendam tanti

fa-cmoris _ignominiofam

_memoriam,

vel

ad

f) Deut.XXI, 4. &c. r) vid.

Seiden.

lik./. _{e.q.dd finem.} s) Levitic.XXyijilti*

Et Poenis Brutorum. q6

ad vitandum, ne alios ad firmle flagi-tium _{provocaret /). Ambas.quoq-ue} has ratrones inter alios ex fententia

Hebraeorum inculcat Seldenus u)

di-cens ; Necari beftiam ex _{lege jam_»} allata I. ratione _offenftonisy feil ut

He-i braeis dicitur x)

rfcpD

pofi*>

modum _{conßetta alium quempiam in}

ne-fandam libidinemforte irritaret, II.

tione _{ppp feu ignominU}

, qu<£

hominisy

teoculosbeftiam haberet vulgusy neceffart»

recrudefceret. Utraq;autem haec

adduda

ratio_{legitur inMifchna;-): D"JN Ott}

pn*6

^b

xbn

no

nprp

-jrrå1?

ht

bv

rfcpn

VJDKI _{pwi n-DiyHDD3 ann}

_t&v

nr

by

_SpDjw

_Licet

pcccaveritftc bomoy quid peccavitbeftia?

Ceterumy quoniam evenit hotnini offenßa

per eam , atque exitii cauf]a, ideo dicit

fcriptura\ lapidandam eam effe j feu,

ut volunt etiam , ne , qvum beftia per

G _pla*

t) vid. Lyr.Ö* Menoch.apudPolurninbuns

loc. _{u) de fur. N4}

&

*) Gemar. Babyion. ad tit.Sanbedrin c/.

fol.jf,a. yj Tit.Sanbedrin.c.f4 z)ver*

97 De Peccatis

pldteas agitur , dici vulgo pofftt ; bic

iß beßia illa, cujus cauffa lapidatus iß

N. N. His fimiiia addit Philo Ju-dcEUS: Ne _{paridt abom'tnandum aliquidy} qualid nafcifclent ex bujusmodi fiAcutis deteßabrithus» qua nemo borte[tusferat in fuis pojjejftonibus d). Unde videre licet»

Hon ex _{culpae merito, feu ex jure» a}

fe viclato, _{pecus octidi} , Ted ex eo,

quod tarn infame ex hominis fcel«te

redditum (it. _{Quam in rem egregia}

(unt haecce _{Auguftini £) ♦ Ghceritur,}

lft-quit, quomodo fit reum peius , cum fit

irrationale , nec ullo modo l_{gis capax?}

dn _{quem.admodum transferuntur verbd}

modo locutionis , qit<e Grace appellarur

Mctdphora » ab anitnali ad inanimaie f

ficut dicitar improbus aftrts , vel irat uns

mare, ita & heic translatum eft rationale

ad irrationale f Nam _{pecora inde er}

eden-dum _{eft juffa interftet, quid tdii ßagitio}

contaminata _{refricant fa5fi memoriam.}

Id heic loci obiter tantum notämtir»

Hebraeorum _{magiftros mortem 9 tam} hominis _{quam beftiac, quae heic}

in-nuitur,

a) conferPufend. J. Nt(fiG. lib.i.cdp 3.

b) inLev-,t$» qüteft.

Et Poenis Brutorum. p$

nuitur , de lapidatione inteiligere-*«

Na:n ubi additur in _{Scriptura S de}

puniendo _aliquo , u VW1 fangvhe/u4

in eo _{, lapidationis}

poenam indigitari

cenfent, ut annotat in Exod. XXI. _Rabf Salomo d). Plura non addimus

adlo-ci _{hujus explicationem}

? pra?cipue cum

inter omnes faniores tum

_Theologos*

tum _{Philo-iophos conveniat,}

nequeex hoc difto, _{neque ex} ceteris probari

pofte , poenam ad beftiam propie _per*

tinere e). Graviter _{proinde & in rem}

noftram_{appoftte HugoGrotius f)\ Sicx}

inquit j cjuia in beßiar proprie delännt

non cadit , ubi beßia occiditur _ex lege

Mofaica , non ea vere poena rß , fed ufu-s

dominii bumani in beftiam. _{Qüod fåne}

dominium _{pariiem vim obtinet , ubi}

nec fimilitudo _{aliqua culpa? in beftiis,}

ejusve figmentum reperitur:ut nemo

non videt in _{promifeua brutorum pro}

humano arbitrio catde_g)»

Gl §. VII,

d) conf. Fagiuvi apudPolumißMajer dtff,

de _{lapid.Steph.adAft.Vlt. e)vid.Oftand»}

. inGrot.I. Ar_c. 4. §.

2. Seiden. JSbl.&Gv

lib. /. _{c,<\. Pufend.J. N-Ufh*• c b §• 5«}

Räch ad_{ojfic. Cic.prof §,l!>I t. f\ de}

J.B.&P. lib.i c. 11. §. i f. g) videfit

pp De Peccatis £.;vn.

Ex hiTce ftaqufc in umVerfum patef?

& tenendum firmiter, brura animalia

in _{quocunqiie cafu non puniri tit}

au-&ores, Ted tat a-dmifti criminis

inftru-menta.- Sic falfarius _{fufpenditur cum}

calamo & aduicerinis _{figillis: Sc}

ve-ftefkus cum _{magicis libris &}

chara-«fteribus exuritur b). _{Imprimis haud}

infrequens eft, quod in atrocioribus delictis inftrumenta & _{quafi adjuncfta,}

in deteftationem7 fupplicio quafi affici

videantur Novimus ex _{lege Dråcönis}

TÄ

Cttyv%Ct

,

fcly

"^XTDzjit-vt},

vTTsgogi^eiy.

Theage-nis ftatua, ex fcntentia Thafiorum , in

mare _{projetfta eft , quod ruina fua^»}

qnendam oppreffiftet j non in ftatuas

pcenam, fed homicidii odio i). Imo

& _{apud Achenienfes lignum, lapidem,}

fecurim & id _{genus alia, quoties ho¬}

micidii inftrumenta fuere> in_Prytaneo

in _{judicium deducfta fuifte accepimus:}

Pcenas tarnen ea _{proprie pati nemo}

fanus

b) Bochart. Hieroz. lib. l. ei 16- i) T)e» moft. inorat.contra_{Artfiocrat* itemSui+}

Et Poenis Brutcrum,' ■ 10®

fanus dijceric k). Atque ut facris nos

exerceamus _{exemplis; cum} Deus Judi¬

cium inftituit adverfus _ferpentem

il-ium

_{c»2^£oÅur[Asvov}

il-lud cruv&sTov _{ailoquitur, non folum in}

hac pcenae denunciatione l) malédixit diabolo fedudlionis auclon, _{qui 0}

Jga,-auv 0 _{fieyas, o oQig q} ctg^cu^ m), (ed

ctiam

_(erpenti

orga-no & inftrumento feduftionis. Idem

de trucidatione _{heftig, propter}

homi-cidium, heic valet n). Ita etiam cum

peecaflfet Adamus, maledi&a eft terra>

Ted _{proptey te}j tut caujfa oj*

Nec tarnen terra fuit _{peccato obnoxia,}

Nec diflimili ratione in _{exemplo, de}

jnmenuo , quo cum homo confvevit*

occidendo , res dcfinienda eft.

Quem-admodum urbis _apoftafia» reae non folum incolze , utpote apbftatar,

gla:-dio erant ob fcelus commiffum _pler ftendi , fed etiam jumenta & pecora

p) trucidanda , ac bona cetera

com-G _{j burenda»}

k) Plura hacderevtd-Bochart. lib.Z.^.40»

Seiden. /.I.r.4,. &|. Pufcnd.äb.l%c.y, de_{J-N.&G. Majer. di/f.cit. cap.i.§ ult.}

I) Gen III-,14. nt) Apoc. XII,9. n)vid,

Lyranumtn Geh,IX,f, 0) Gen, 1/1}tj*

ipi De Peccatis

burenda , uti pariter Cananaeorurru

fculptilia igne delenda q) & luci diis

gentium

dicati

non _{ob.cu.lpam a jumenris, nedurn a}

fculpt'libus & lucis admiflam, Ted in

deteftationem criminis, & ad

abolen-dam omnem memoriam rei tam

ne-fandae» imo ut fceleris novandi

occa-fio, quantum fieri potuit, demeretur

rj4 Eodem fine Achan propter

pec-Catum _{fuum, non folum cum fihis &}

afinis & bobus , Ted tentorio quoque

& omnibus j _quar ei _erant,

combure-batur s)- _{Quid ? quod etiam aedes,}

in _{quibus fcelus aliquod atrocius}

pa-tratum eft, in latrinas verfae

ignomi-niaque afFecfbae funt; imo ipfa terra in

inalediftioriis _{fignum fale conlperfa.}

conf, Dan. II,j-. i _{Reg X, i7.Efr.VLi} i.

Deut.XXIX, 13. Jud.IX,4.j-. t). Plw

ra _{exempla cumulare non eil: necefle.}

Id foltim diftin&ioniscaufla addendum:

cum Deus _{plenum jus dominii in}

o-mnes creaturas exerceat, illo juro»

propter

q) Deut. VIT, f.fif if,&c. r) eonf St>1° d*n._{Lc% & qui b*cex eo defcripßt}

Sam.

Raehei _{protegom in off, Cicet i) Jof}

Et Pöenis _Brutqrum, iät

propter hominem deftruuntur reliqua

animalia , vel ab irato _{Deo, ve] ä}

vente Deo. Ab ir&to Deo> cum _propter

hominum _{peccata, creaturas, qua? ipfis}

inferviunt, tollit. Sic _{periere anima¬} lia bruta fimul cum homine in dilu-vio , ut majus damnum videretur &

i _{augeretur afRifho »), & animalia Äi:}

gyptiorum per quintam plagam *) a

j Deo interfe&a _{propter iniquit-atem}

tam _{regis quam populi. Conf.}

Deut.

XXVIII , ig. yl fa_vente Deo anima¬

lia _{deftruuntur propter cladem ho*}

minibus illatam. Hoc modo

intelli-| _{ge.ndum eft} , quod Deus dicit fe

ré-quifiturum fangvinem hominünra

be-fciis , & bovem cornupetam lapidari

jubet y).

§ VML

Quiha&enusdi&a, aequalarrce, pen~

fttaveric , vel, accurat.rori rrieHtis.

iii-dagine, in arcem rei _{penetraverir,}

vi-debit _{procul dubio, peccata & poenas}

brutorum, _{proprio& morali fenfu}

Tum-tas, non nifi mera figmenta

lngeoii-qüe ludibna efle»

Cet;e-u) Gen VI. _{x) Exod. IX,6. j)}

viäefn