f
XII« <v\
DIS Ρ VT Α TIO IVRIDICA
Do
S^VAM Admandatum*
JLLUSTRJS, GEIiEROSI ET Α¬
ϊ Ν Ir l Cί DoΜ IΜ I ,
Dn JOHANNIS @f
LIBERI BARONIS IN
I")ut>croff/DOMINI DB ©rönfödETBfrdrtif*
rum/ ΕQJJITIS AURATI, REGN! ET RE-
sConfiliarij aropliiiimi, Camera? Regia?Adminißratoriß
graviill ίηίϊ Regia?item AcademiaeUpialicnfis Cancel«
lan) cxceilentifllmi, Promotorisiui fummå
obiervantiåperpetim colendi,
A S Ρ1R A NTB DI VI NI
gisC
Λ numinis gratia
*/«■pr£fatλindytλ Acaaemiapublicat::aminifubmitih
$B Ε Ν. Ε DIC T-V S CRVSi
OREBROENS1S J. «. D.
Rtß/o
Μ AG Ν Ο Ε L.I.M RHALA ΜΒΙ Ο*
*Ad dim dprilif*
U R S A L I JE,
J7f
Ixcudcbat Eschillus Mattbij»
Aquo idij.
ILL/ST^I, GENEROSO ET
ji/lagmficoDn.
Dn.J0HANNI6f^
W LIBERO BARONI
DE ©ubcroff/DN.DE ©ronfoo
Ε τ ©ftémfmm/E d v iti avrato,
REGNI £T REGIS CONSILIARIO
AmpHsfimo, Camera? Regia? Adminiflratori
gravisfimo, Regia?ircm AcademiaeVpfali-
enfisCancellario excelJeiitisiimo,Do¬
mino fuo dementi &: Promo-
tori benignisßmo»
1
DijfutAtionent bAnejuridicam, donec rnelton dare
sieebit8tnquälecun^fubmißA ac dtbitλ obfet«
wAtitidteßimomumoffert & confecnthumi-
Ummclicns,
BENEDICTAS CRUSIUS
Orcbrocnfi?*,
Cturi brcvitcr hac difputatione ds Jufticia & Jure, reäc ab ipfa aufpi-
camur juftitia : quandoquidem ad juris cognitionem, illam priüs em¬
pörtet cognofccre, åqua Tclutima¬
teria & fonte quopiam, omnia jura dimanant. Azo infitmm*ad tit. Infi♦ dejufti. &jur. A inprinc. Juris enim Tocabulum å jufticiadeduci ae
appellari, iicuteflfedum åiua caufaefficientc Ulpit-
nus quoquc icribit, /. /.de juft. (fjur.
2. Juftitiamab co ditlam cenfet AlciatA, imÉ&k
Pärer.Ub. /. cap. ip. Quodvim liftat.* Hotomanus sd ^
pr4doro,inftit.c.forus+deverb.fignif.dejuft. &jur* quodquiinvultea jus fiftatur:jufticiameiTeex ΙΠ-di¬
ktarn, quafi juris ftatum , quod in ea jus confiftac·.
Simplicius eft dicere juftitiam ordine vocumGram«
maticoåjufto jufticilé,additaparticula Tia: quam-
visordine rerurn ipfarum potius juftum å jultitia^
dicatuiL..
3* Juftitiaf porrovocemhac in difputatio-
nelegali & politicalegaliterctiamaccipiruus.-vide·
licet dcjuftitia operuni, ohedientia
legibusdebiras
five dc externa quadaai& civili five politica jufti-
A 3, tia 9
i«.™.
•(H:o:o:o:o:o:o:o:o:o:o:o:o:oio:o:o:c:o:o:'o;o/7^ C* C/T·Γ/711//1ί*r /ΛC/Λf* /71.· A.·-Άo:o:o:o:o:o?^e·A <■/«4·^ ^ «A
lå.
Thefis I.
til» (ju* tentumpertinetadfbrmandosinhac vitt
politicosmores,neealiudexigit, quam exreriorem
quandamhonefiatem& obedientiam, ut-fitintuto
Reipub. tranquillitar*.
4. Hsecduplexeil, Univerfslü3cPdriicuUri*.
5. Univiasalis JusriTiA totam
civilem vitarn, privatam3cpublicam gubernat, o~
roniumq; honcftarumlegumobedientiam,atq; cul-
tumdomi juxta ac foris,exigit:3c ideode£niripot-
eft,quodfit§bcdientiλunivcrjslüerga emnts legesJscie-
tntiibumnnA. Ineundem modum 3c Cicero illam
definit,//i,/.dtIcgib.jufttcismejjc, inquiens, obtempt-
rAtnnemferiptu Itgtbus,inßitutisfypopulorum
6. Hujus autemjuAitia?,ficut3c legum i-
pfarum, duarfuntpartes: videlicet%<ηςτων
räv,Kj«ϊοάξίσις τωνκΛκων. Ur enim duo injuÄitiae ge¬
neraponitCicero, Itb, /.offic. unum eorum qui in*·
ferunt, alterum eorum quiabhisquibusinfcitur; fi
poftunt» non propulfant injuriam: fic cdiverfo
idlxplcndumjuAitiaemunus, nonfuificit abAiner·
injurijs, easq;depellereillatas: ledetian·patria, le-
g;es,magiAratus, parentes,libcri,amici, deniq; tota
Ihominumfocietas, omniopera atq; Audiojuvanda
<fft: quomodo videre licet etiam in iaens literis ',
baec duo coDjuCtim perpetuo prsecipi, ut Ρfal.34.
Decltnskmalo&fscbonum, Efiti.i. Dtßnitedgtrt ftr~
vtrjéy(fdifettt btneftcert*.
7. Particuiahis Justit i a eft
qnodammodo parsillius univerfalis & duntaxat ex
parte humanas actfonesregit,videlicetquatenusin
commuuivitacumaiiof$seft; necomnium©bedien«legum
obedientiam compleiticur, frd earnm duntaxao,
qua:decommerciisatq, adionibus hominum,in a-
busedmutuum ovvvA)&*yp* & officium, aliquidcon-
dituunt: neq; vcro etiam legumpnecipué authori-
täte, ut illafuperior,fed ipfa magis aqualitatepcr-
movetur; nectam π νόμιμο-,quam τ» ίηνåivsnov fp«-
ilat. FFefinbec. tηρåret. Dig. dejufl. &jur. nu. 10.
8. Edigiturjuditia particularis conflem &
perpetue voluntåt >ju*fuumcuifytribuendi. 1. to. de jufli.
&iur.primJnß> tod. Plateχ, de RepubL Qui Simoni-
dem laudat priraum hujus definitionis autorem:
eaq;ab eifeilu feuofficio conflataed; boc enim cf-
ficitjuditia,ut cuiq,· reddatur jusfuum_».
constans & perpetua voluntas ; fi-
gnifieatfirmumpropoiitum iéuhabitum animi vo-
lentis & incitatiad fuum cuiq; tribuendumcerto a*
nimi judicio, boc ed , certå ac perpetuå natural*
notitiå. Nec enim voluntas,-nifi in habitumtran£»
ierit, firma &condans eflepoted. Mynfing.nu4 set 0*
fgutnsr.Beroadtit.infi.dejufltt♦ (fjur.
ίο. Ex hoc aucem quod juditia definitur
condans& perpetuå voiontasadufum fori intertur;
judicisarbitriorelinquendum non ede>quodinjurt
decifum, velinterminis,yel per argumenta acquali ponderenoncontraxiantia, reperitur, ncjudicibu·
faepéignorantibusfeneftra apetiaturgradandi in vi¬
tas & faeultates hominum impuné ignorando jus
vclfaftum,aeproinde nulli in jure calus dari po- funt, quales pro amico Dd. appellant, in qui-
busfcilicetgratificari podetjudex* cui parti velit:
fed ficutverumcd nonnid unum> ita2c judum,re- fpc&ucjusdcmobjefti.
A $ ii. Carte«
11. Cacterum quod in definitione ftbijcl-
tur, jus fisum cui% tribucndi: hoc proprium munus cft, &quafi infigne juflitiar, perquod ab aliis virtu-
tibus iecernitiir. Sicuc enim propugnarejufta, eil proprium conftitucnsfortitudinem; in fermone &
gcftu fervare decorem, eft proprium, conftituens
modeftiam,ficq;dealiis virtutibus; ita fuum cuiq;
hoclStl» alteri debitum tribucre eftproprium confti'
tuens juilitiam. Proinde una omnium virtutum_j juftitia, aiicnum bonum eiTe dicitur, quia alterum ipccSao.
12. Porrout duplex eil juftitia, ÜißributftM>&
Commutativa: itaHhlcdi^ ratio tri-
buendi jus iuum cuiq;; nempe in diftributionibus
pocnarum & prarmiorum pro merito, & in commu- tationibusrerum, ne cui fiat injuria, & ferveturas- qualitasr\
ι Justitia igitur D i stri butiva, cft «qualis publicarum rerum omnium, munerum, praemiorum,pocnarum5cc. inter perionas, pro cu- jusq;merito, congruentia & dignitate diftribucio.
/.uls> C.deßat. 0*imag.
14. Commutatiυ α verd J ustitia, eftvircus quaeincommntatione rerum famfFiarium
& privatarum, aepatrimonij cujus.que, cjeccrisquc
•contra&ibus privatorum fervat stqualicatem pro-
j portione Arithmeticå,. Atq; ha:c quidemde jufti¬
tia: nunc ad alteram difputationis nollrac partem
nosconteramusr*.
15. ^ Jus alii å juiiu feujubendo didumpu-
tanf, Rohl^Agrtcol dejuvent. Itb. /. Quia Feftus ait
antiquosjura dixifle juila ; & quiaprseipit ca qua:
ρ bli-
publice &privatim Tunt iitilia, idq;vel vcrbis, ab ioluteimperando: aut relate,ut vetando, permit-
tcndo: velrebus& exemplis, ut puniendo. L7.de
legib. [Curt. 1. conjeft. /. Hier. Mag. 4. miß- /. Alii å
jufto derivant, c.jusgenerale.dift. /. Loriott. dejurisar¬
te traft,to.axiom. f. &6. Alii vero åjuilitia appel- lant, /. t.pr; dejußit* £?jur. non derivationcGram.
maticå numerante literas, fedLogica, intuenteres ipfas, & earum aieinvicemdedudtionem: qua inre
JurisconfultifequunturStoicoS) de quibus idem ait Cict /. deoffic.'
i6.
Nomen|urisvariéururpatur,ucappa-
retex l.pen.& l.fin+dejufl. jur. Ifrequentius vero in legibustrifariåm aeeipitur; primumprojurena¬
tural!,&bonumquodeilΓnobifeum nafeitur,/.2. delegib* l.omnes. 9.& iemper&pen+ de jußit♦aequum
& jur.&exeoquofenfu re<3c dieimusjus eile priusjuilitia,
nafeijuilitiam· Eftenim juilitia executio
&obtemperatio juris per volüntätem prodeuntem
adoperahoneftätis : vel, eft voluntatis habitus, e
andern inclinansad idfacicndum, quodjus eile,ra
tio mencisjamante praemonilravit. Öldendor+traft dejur.nat.gent;&ctTfil. tit: 2. Sccundo
pro quali-
cunque jure poiitivö ieucivili; l. /.delegib* d. I. 0- mnes. 9* § 1. Infi,dejur-nat. gent*&civ. Tertio pro jure Romano^iive dodrina juris civilis Romano¬
rum,facitinferiptio tit* Inβ.junft. §. Jurisprudentia tf
%pen. Gl§fin.dejuß. jur.iteminfertpt*tit.Dig.junfta Li, ibi,juseßars,&c.eod. quae dotlrina juris,icu risprudentiaNov, πι. hocRomana å juilitia ducitur; Novell. Ju¬69.
cftevclut rivului uberrimus defluit å fönte
fotitejuftiti»:cü)us normam & analogiam, in o-
ronibus pracepns& definiticnibus fequitur: &ad
hancomnes hominum a&iones, dida& fafta exi-
gicatq;conformat; utinde velutåcaufa, materia,
formaac finefuo»dü£tadiäaq; videridcbeac,^/. /.i.
defuft. jur, [fern. c, i,nu. 60,quApntregst.VVe/cnbcc.
inparat. dejuß (fjur. nu, 14.
17. Eo rcfpc&ujus acuratéåCelfodefini-
tur,€srsbonitftqui: d././. inpr, de juß, &jur, Pin-
gvius alb Ü1piano: divinarum & humanarum rerum
noiitta, jufli atepinjußi(ctentiß, l. 10. §,fint, dejuß* &
jur, §■ t.Inj}» eod.
ιδ. A rt εμ vocat, faoe eil, do&rinam
vitee utilcm, qua:exercitatione addifeitur, partim
ex demonflrationibus prineipiorum pradticorum,
partim probabilibus racionibuscollc<4am_».
19. itouuM & Bokum, pro exadla &
omnibusnumerisabiolutaa?quicate,fcu progenera¬
liquadam juftitije atq; «quitatisnormaaeeipi, du-
bium.noηeil.Lj2.fictrt.pct, l. βquidvenditor ig. dt
χφΐ, ed-.U, L in ijs♦ 16, de condit. & demonß, l. 2.in
ßn, desft, Loriott.dejurisarte^traSl.10.Axiom,it. quam-
quam :?quum de eo interpretari poilumus, quod
nrturä talceil. I.psnult,dejtift.&jur, /. 2.de aqu.plut)»
are. Bonum dici i lud poteit, quod bonum& utile
in fncicta'te civil], quamvis interdum nonnihii
inipeciem ab illa natural] aquit^te deftedat. Arg,
i.b\clege. C.depaél. lonvent,i.j. deufucap.
20, TurisprucUntiam1 Ulpiari. notitiam vo-
cat quod exprincipiis&: notitiisnäturalibus magn.«
paitcconftat.* Stuntiamίντζτάτύ,'hoceit,artem, qüo-
rnaiii noniolo communiieni'u, &naturali nation#ratioci-
rjatioüe mentis percipitur,fed etiam quadam do- ttrinaomniumartium > &praeccptiscivilis pruden-
tia? continctur...
2i. Addic aatcmciTe nociciamverum Divi- rt&runt, propter jus divinum? quod de rebus facris*
facerdotibus & magiftratibus agit«. Eft enim Ju- risprudentia rerum divinarum notitia
, non qua-
tenus Evangeliumnotitiamdivinam tradit,fed qua-
tenusinter homines externis ritibus res divina: tra¬
ftantur. Myn[mg+ad §. Juruprudentia. n. z.Inft.de jußa
& jur.
* 22. Dicit, Humanarum ^propterjus huma¬
nuni& politicum, quod fontes traftandorum ne¬
gotiorum eivilium, veluti commerciorum & cori-
träftuum aperit. Sic enim jus civile åmateria bas fortitur differentias, quod aliud fit divinum,aliud humanum, quorumolimfeientiaconjunfta fuio. I-
taSca'vola apud Valerium1'iB· S* caP- <?· dicitur, be¬
lle öc diu jura civium &ceremonias ordinaile. & liB
cap. S' Martlius Torquatus juris civilis & fa-
crorum Pomificalium peritus* Sic apud Tacitum
Hb. MacrobioAftejus Capito humani diviniq; juris feiens,
7. cap, /3. Pontificii juris inten.
pr'tmo9peritus. Inde juris authores juris civilis al- terapi lpeciem in iacffr&' facerdotibus colloearunt, leg. ι- §♦ 2. dejuft. (S jur. ut hineperfpicipoillt,nul¬
luniomniapenc in pretiohabitum jurisconfultum, quinon jur·?'& humana divina cognitione fuiftet complexus^.
123. Jurisilliosftye arcjsarqui &borii pra:-
cepta tria funtjbentßbvsvere, ah efUm non laderé, fu~
umcuifytrtbuere.L 10. §. 1. de }ufl%& jur. §. 3. Infi, eod.
B 24.Sunt
24· Sunt autemhsecpra?ceptaveluticapi¬
ta&fontesomnium legum: & addivinamillamre-
gulam* ^uodtibinonvi*fierialterinefeiert* : referun-
tur. Quomodo veroabinvicemdeftindafint, nii-
rcvariant Όά*videgl. tf3Bart,add.i.Io. §. /. Vacun. /.
declar*jo.nu. 4. &fecjq> Nos are.pledimur Accurf,
iententiam rede cxplicatam: Prseepta juris fpe-
dant agentern, eumq; ve! ipfum (ucprimum)vel'
cum aliis: & hoc vcl in omittendo (ut iecundum)
velincoromittgndo (uc tertium) cum qua··Unten-<
tiä ineffedueoineidit explicatio DmVulreii ad
Infi, dejuflit. &jufl. primum.pfert-inere ad hornme in
qua honio,.reliqpn duo, qua ci vis vide pauloalitcr
Mynfing.Borch.WélenbecVSchneidev,Sc sliosd.lcco.
25. Hujusporrc» ftudiidiiaeiunt poiuiones,
fivearticuli, fieu fpecies, amateriandiverfitatediftri-
b.utajpvidelicet publicumju* (fprivatum-**
16. Ρ UBUcum jus eft »quod ipeciatim
&proprienon poteftprivatis hominibus applicari.·
fed adtotumReipub. corpus pertinet, & in quaii-
betfui parte ucilitatem publicam refpicit, etiamfi
iitincex confcquentianonnihilcomodiadprivates
quoq; derivetur. Ifta enim minus prineipalia, &
qua?faItemin confequentiamveniunt, non curan-
tur./.\Aff. deaut.tut §. legatarii*deteflarn.
27. Publicum ergo jus bic intelligimus
nonrationeformae, quod publice conftitutum eft:
nam ita omnejuseftpublicum :fed rationeobjedi;
quodi raflus apud Cic. 1.deörat. eleganter expri-
noitrcumjuspublicumaic eftein iis,qua? iuntpropria
civitatisirnperii; hoc eft, ut Jurifconfultus eit,
fpedat.
fpeäatad datumrci Romanihl·. t. §.juspublicumde
juH* &)ur+
28. Confiftit autem jus publicum in fa*
cris, facerdotibus & magiftratibus, quoniam hujus jurispartesprincipalitcraguntde publica utilitatc, Itg> t-i juspubltcum.dejuft.tfjur, Mynfingrad§.ult- Infi,
cod. num* /.
29. Ρriv aτu μ vero jusjeft, quod prin¬
cipaliter & geneFalitcr a<F fingulorum utilitatcm privatam, conjundaml cumhoneftate pertinet: ut iunc contra&uum leges&injuriarumvindicatione*
d. 1. i. §. 2.dejuft. (fjur♦ &§,fn. Inft. eod, Nam cum utilia dicimus eadem quoq; boncila efle intelligi-
mus,fecutiStoicorum iententiam quinec honeftum abutili, nec utileab honeito feparant. Nullam c- nim perniciem majorem hominum vita? adferripof-
fe, quam Γι ab hoηeilo utile fecernatur, Marcus Ci¬
cerogriviter oflendit. lib.y. offic.
4.0. Dixi autemprincipaliter, ne confunda-
turdiicrimen juris publici: dixi item gencmltter, ut
difcernamus aliud quoddamjusprivatum fingu-
Dre, quodprivilegium dicitur, &: pertinet quidem
ad utilitatern iinguiorum privatorum, ied in fpe-
cie tancumL».
3ί. ßonum autem ülud '& arquum, cujus
arseil Jurisprudentia, deiumiturex naturalibusprae- ceptis, aut gentium, aut crvilibusr3.
32. J u s ν α τur a l e, inquit Ulpian. efl
quidtuturaomniλ animalad cutt. t^Tam jusiitud non fbluro humani generispropriii efl fedomnium ani-
maliumqu^intena, quiéin cado, quat in mari na-
B 2 nafcun-
f
&untur;/.#.§.3.dejufi. &jur. Hunc fcquiturJuftk
nianus princ. Inß* dejur\«λ/. »f. d* «W.
33·, Hujuscxempla funt, feipfum deligeres
fcfcconfcrvarc,dcclinareea quaenocitura videntur»
vimvircpcllerc,quaerere & parare ad vitam necef·»
faria,fui fimileprocreare,curamhabere eorum quae
progenitaTunt. d, l. t. §. i- &d.prin. Infi, dejur.nat»
gent* Ö\ civil. Cic.lib./.offic.
34. Sedvidentur valdeabuti ibi vocabulo juris, cum exempla prasdidta fint potiusaffedus &
inclinationcs naturales,qua: cumquibusq;animan-
tibus enafcuntur··quasPhilofophiς^γζς φυπχ,Ας ap<·
pellant. Inbrutisenim cum nulla iit ratio , igitur
nec ullumjus eilepoteft Sunt autemaliquante in
hac materia liceatios locutfnec latis diilinxerüt jus naturale ab ciFe&ibusnaturalibus·* forre ut deler·*
virent cenerisftudioforum ingeniis, & popularitet
remexplicarent. Neq; vero rarumeft, ut verbaa*
liquanto craflius aeeipianturin jure. Arg. /. cumunus
10,ff.,deahm. & cib.leg. Oldendorp, in(må* dejur* nah gent. (£ cit>il. tit. 2.
Caeiterum jtisnatura?, fecundum quos- dam propriéTic redte definituri Eft notitia jeu ratio naturalis,difcrimen honeflorum tftufptum oftendens, ad regendos bominum mores, ad ultimum ßnemy nempt JDeum,referendosj divinitus bominumnaturainftta*Cice¬
ro dtlegibus lib. /. Lex, inquit, natura tft ratiofummar inßtaanaturavquajubet ea quafaciendafunt, probibetfo
contraria. Paulus JC.l.pen. dejuftit. jur, iimplici-
fcer, quodiequum&bonumfemper eft, & judicicio bominumcommunitalc eile apparct, idjus natura?
apßcllat.'Paulüä Apoftolus brevlfllmé legemnat«rae dcicribit, cumait: Eam eile jus Dei,& opus legis feriptum in cordibus noftris > quod Deus nobis o- ftendit: Rom. t. &. z.
36. Hujuspartes,Teu(pecies'mavis, feue^
xempla funt,veraerga Deum religio, amor paren- tüm, patriae obligatio ad antidota, honefté in hao
föcietatecivilivivere,neminem lsedere,fuumcuiqj
tribuere, fervarepadla, ftare promifiis, jufta vita:, li- bertatis, rerumdefenüo, ordinata maris & toeminae conjundrio, iiberorumgeneratio , educatio, & cae¬
teraidgenus. /. dr3. de juftit♦ (ffur. 1. /. depaß, L
14*decond, indeb. L4. adL AquiL
3,7, Hocnatura: jusplerumq; Jurisconful- tiVJusgentiumantiquutnappellant, /. /.de Acqutr. rer.
dom. §. fingulörum. Infltf.derer.dtt>iß.tanquamid quod
naturalis, hoc eil, humanae natura: communis ratio interomnesgentes confHtuit, & apudomnes popu- loseuftoditur & obiervatur, Nam hoc jus eft Ο¬
ίτηalbus &folis hominibus inter fe commune, L 7«.
(f l. 9. dejuß. (f jur. Dicitur& jus divinum, quia di-
vinå quådam providentiånobis å Deo ipfo fit indi—
tum. \<natum]ia+Inß. de fur.nat^gent. (f civil. Efiq;
femper firmum atq,· immutabiie. f. /-#. Snß. d.t. vi-
dclicetingenere, & fuånatura* Namiocidunt in-
terdum temporacuminter fe juranaturaiia concur-
runt & pugnant. Suntenim quidam quafi gradus prineipiorum & conclufionum moraliumrinquibus
fiquando uiuvenit, utiibi in vicem obflent, inferi¬
oriuperiori cedat,neceilc eft* Verbi gratia: Lex
iiÄturalisait, non occides.* altera lex naturalis cit>
Bv 3 j Detea*
Defende tuam tuorumquevitam. Si graflaJor igi-
tut viatorem praetereuntem invadat, non valebit priorilla lex,tanquam inferior: Ted cedethuicqua:
dcfenfionem praecipit, & cuiilla ipia lex ineft: eoq;
impuné occidi aggreilor poterit. Lex enim qua:
prafcipit, Nonoccides:etiamtuamipfius vitam abs
tepraecipuévult iervari, non modo alienam.».
38. Tus autem gentj u m. inquit JC.
eft cjuogentes humans, utuntur; quod a natural! rece-
derefacile intelligere licet: quiaomnibus illud ani-
malibus, hoc iolis hominibus inrer fecommune iit.
/. /. §. ult*dejuü. (f jur. Pomponius inl. 2.cod. aüji-
citexempla: veluti religionem ergaDeum .· & obe-
dientiam parentibus& patriae debitam; quaeveré ju-
risnaturalis eile Tupra diximi s3.
39. Illud ergodiligentiffimé obfervandurn, quod multis errandi caufam dedit: Jus gentium a-
pud jureconfultos alias accipi pro verojure naturs, quod fpontaneo quodam judicio rationis, qua? in bomineviget, absq;ulterioris convidus, velibcie-
tatis humana:confideratione excitatur: utin 1. 2.
3.deju (fjur. §.fingulorum & § vendtts. Inß. de rcr.
divif §· /. lnil.dejur nar.gent. &at>. aliaspro eoju¬
re, quod plurima hominum pars ufu.ipfo exigerue,
ac ex humani convictus neceflltate, difcurfu quo- dampradiicorationis, ubiq,1 recepit,utint.4. $%de
juf.it. t/ jur♦ b" §. 2. vtrß.jusatucmgent. lnß+dejiur*
nat. g. (f civil.
40. Hcc gentiumjus, Livius kumanum jus
vocat, urquod plurima homiuum pars, neceilitati-
bus iuexigentibusubiq; recepit. Liv% Ith. j. av utbe
ccnd%
cond.loquens de Galits, Dd. vulgo nomin^ntftcundafi»
umjusgentium, utå natural! juré fiieernetur, quodct- iamjusgentium dici iolet. £t quia utüitati civita¬
tis five Ileipub; iérvic, cum difcurfu fuo mutabiie
eil< §, uAnfi.dejur.nat.g. &civ.
41. Coatinet hoc jusduocapita, Primum eil,fontespumre: fub qüocomprehendimusbella,ca- ptivitates, fervitutes, manumiiTiones, poenas, judi-
cia, magiilratus. dj.4. jur. & §.i.Infi.
de jur. nat.gent: Alterum Caput eil, Res dtvidere :
fub quod capite diftindla fuérererum dominia, di-
ficreta?gentes; regna condita, agris termini pofiti,
atdificia collocata. Itemfub hoc capite cominen-
turcommercia, feupopuläres convenciones, & o-
bligationesexceptis quibusdam quae å jure civiliin-
trodu&sefunt.^/,/.dejuft* &jur
42. Poilremo Ti^s civile fß. inquit
Cajus,quodquisejfpopulusftbi conftituit, quafi jus pro¬
prium civium, fivecujusq; civitatis, l,omnes populi de juft. &jur. quod ut nonintotum ånaturali jurere- cedit,caeteroquin injuriaeifet, c. eritautemlex.difiin.
4. Cic. delegib. lib. /. itanecperomnia ei fervit, l.jus
stvile.6. dejuft, &jur. fedaut additaliquid interpre- tando, ratiocinando,& ad hypotheies rerum prae- fentium naturaethefes accommodando : aut pro·
pterbonumpublicum ci detrahit; ut in ufucapio-
nibus. /. if deufucap.·
43. Éxhis tribus generibus,tanquam fon-
tibusconftat ocderivätur omne ;us nollrum Suéci-
cum,ut& Romanum; & utrumq, dividitur injM commune^ &mumcipalts>.
44*J«s
44' j11 s c ° μ μη ν τ. S o i c ι c u μ 11-
luddi citur, quoomnes, qui in Regni Suecici pro- vinciisvitam degunt, ucuntur& ligantur. Jus com¬
mune r oμ aν u μ - dicitur;quoomnesqui impe-
rio Romano fubje&i iunt, ligantur. &p. Cod. de legtb. Lt hocdividirur å forma inferip^um é1 nonfcri-
ptum. §. ionß. Inft. dejur<nar.gcnt. (fciv,
„45. J å jure non fcripto
diflinguirurexmodo co η ve ro e ηd i vel jubendi,quod
boc fmefanäione expre-fla tacito popuii confenfu,
iliud exprefiocofenfu cöilituatur f.de!egib. s-
deoq; fcriptu dicitur no tam reipiciendo ad fcriptu-
rä 0vepiduram iiteraru,quåm adia ηdio ηé.Schräder,
traft,feud.p.p.pr,p,2, (eéi.^.nu. nö.&'feq hsud ramen difbtemurfcripturam adjundum ejus eile plerumq;
neceilarium, ut (bi licet eo melius in notkiam po-
puii perveniac, licet ad clTentiam non requ>rat«iL.*
arg.i.$2.1. I. 3f. delegtb. L kumanum. C+eod.
46. Illudcertum eit, qudd publicatio le¬
gis fit neceilaria,& quidem omnino, uthoc ad ipe-
cificamdifFerentiamlegis å confuetudine pertioe-
at4 vide allegatos å bAcnoch.confil.4rp^nu^2ρ.&670.
nu.2,7,.:&utautem contra inobedientesallegari poiTit cum eke&u, hoc ek, ut fubditos liget, debet
etianvih-i recepta eile.· adeout id aiTerenti proba-
tioincumbat: quod maximé dicendum, cum appa- retin Π mili caiu contrarium obiervatum, iJWenoco.
ddv conftl. 4$<7. nu. \2. 77^..confii. 6yo, n. 30.
47. Porrojuraconkituiίοlenr de i is, qua?
frequenter & tac?1c eveniunt, I.j. &fe-qy. delegtb,nee
de preeteritis aut prxfentibus , led futuris ηcgo¬
to s intelliguntur, quibus for111 amüveBormampra?- fcribunt
