9ß
Q. F. F. β. s.
DISSERTATIO POLITICA,
DE
CONDITIONIBUS
JURA CIVITATIS
TOLLENTIBUS»
QUAM,
SUFFRAGIOAMPLISS.FACULT. PHILOSOPH,
IN REGIA ACAOF.MIA UPSALIENSI*
SUB PRjESIDIO,
V1R1 CELEBERRIMI,
MAG. LAURENTII DAHLMAN,
Moral, et Polit. PROFESS. Reg. et Ord.
PRO GRADU PHILOSOPHICO,
PUBLICO EXAMINI MODESTE SUBJICIT,
ANDREAS L EINBERG,
VESTROGOTHUS
IN AUDIT.CAROL· MAJ. D.XXVIII. MARTII.
ANNI MDCCLXIV,
Η. Μ S. Α.
ÜPSALIiE.
/. Ν. J.
§. ι.
ίη fcientia PoKtica non hoc tan- tum qvseri iolet, quomodo ci-
vis fieri adcoqve jurä civitatis acqvirere qvis poiTit, Ted hsc
qvoqve non ignobilis in eadcm
qvseftio occurrit, qvibus potif-
iimum conditionibus aliqvis
civis eile dehnst? Utrumqve
autem non iine fruftu difqviri, qvi inficias iverit,
crediderim fore neminem. Cum enim noftro tem¬
pore civitates per totum fere orbem fint inftitutae,
ut gentes qvoqve maxime ferae, fi non jufta im- peria, faltem aliqvod iilorum fimulacrum oflen-
sare pofiint: Statum illum naturalem fingulorum,
extra infulas incolis vacuas, naufragorum unum vel
alterum exitio vicinum, mifero fatis reeipientes hofpitio, & alias forte cafus neceffitatis nonnullos,
vix dabilem, noitrae jam non fubjicimus confide- rationi. Civilis autem flatus, naturali certe me-
&
3 §f5r
lior & tutior erit, in cujus indolern inqvire·
re juvabit , uc pateat, partim qvo jure inter
cives numeremur, ne qvis a commodis nobis com«
petentibus nofmet arceat, partim qvomodo nexus
iile inter nos & cetera civitatis membra folvatur,
ne Vel immerito bonis civitatis privemur, vel in«
commodis, qvx interdum experiri cogimur, diu«
tius, qvam par eil, affligamur. Priorem vero qvasilionem de ortu juris, qvo qvis civis eile in-
telligatur, noftram jam non facimus. Aiteram vero qvomödo juribus civitatis civisexuatur, brevi difler-
tatione expiicare apud animum confticuimus. Tuani
vero humanitatem, G. L. etiam atqve etiam im- ploramus, velis conatibus noftrislevioribus qvidem#
fed ut fperamus innoxiis, midorem addere cenfii-
ram. Facias itaqve qvod tua atqvitate convenire, qvodqvc currenti calcar addere poffe; judicaveris«
Da veniam fcripus, qyorum non gloria nobis
Qaujfa , fed utilitas ofßciumqve fuit. a)
§. II.
Civitatem elTe mukorum hominum atqve fo«
cietatum minorum confociationem, qvx ad com-
munem fecuritat^m atqve commoditatcm vitae ob«
tinendam fit confkta, notiffimum efh Jus autem ingenere, a nobis, heic pro facultate, (ine laeflonc
aliorum qvidpiam agendi, vel habendi, fumitur.
Civitatis jura qvodattinet, aut alias refpiciunt gen-
A 3 tes
#) Qvid, £t Ponte Libr, 3. Ejx ß»
•m 4 ι#*
tes, aue ipfam civiarn tangunt compagem. Re«
fpectu gentis jßajasqye vel vicinas vel remodoris
idem civitatihus invicem jus eft* qvod fingulis in
karu asqvalitatfe, qvasvis E. g. humanitads offi·
cia poituian&i, ab injuriis Sc vi fefe dcfendendi &c.
IJnde legem, qvse viam hoc jure re&e fruendi
monflrat, jus gentiumappeliamus, qvod non male
definiri fölet, per legem naturalem ad gentes, qvas in illarum negodis mutuis obfervetur, aρ ρΗ- eatam* Sed de hoc civitaturo jure mutuo, nobis jam non eit agendi locus. Jura qv£ ad imernam
civitatis indalem & qvad ftru&uram fpe&ant, vcl
adniiniftrationem affieiunt imperii pub licaro, vel iirrgulorum fontcivium, fa!uti fuae iine kdione bont publict confuleRtium. Publica illa in. civicate jura,
qvae principi in qvocumqve reginiine poteftateni concedunt, ea in defenfionsm & gubernationem
civium faciendi, qvse ex fatute publica fint, Sc fine qvibus fcoρ us civitatis obtineri neqvit, majefiatis
qvoqve aut fummat poteftads nomine veniuntX^Sc
diverfimode qvidem adminifirari,, fed non falva &
permanente civitate,tolli poffunf» Si enim ordinem imperandi & parendi e republica fufiuleris, non
jam vexata tantnm Sc sffliO:a> féd jacens plane
atqve morttia eii Privatorum autem feu fingula·
rum jura, ipfis tanqvam civihus, Se qvamdiu tales funt, concedenda, noftrtejam prsecipue funtconfi-
åerationis., Haec vero multa licet fint, Sc fere in-
mimera, ad duo tarnen capita hatid incommode referri poffunt, nempe fccurkatem Sc commodam
rerum
j/
5 fds-
reram fuarum ufuram; qvx ii ab hoc vel ilfo cf~
vitatis membro pemtus ablata fiuerint, non qvidem
civkas tota exfpirat, fed is ta men > qvi his exuitur,
civis effe definit. Ceterum his juribus, qvorurn haad impedkum üfum, hamines in civitatem coé-
untes, fin is inftar refpexerunt, certse adjunguntuv obiigationes, certaqve officia praftanda , qvibus negledis fcoous civitatis prorfus evanefcit*
$. HL
Civium autem numero, cum omnes compre»
hendantur, qvotqvot, vitse feltciter agendae gratia,
fub eadem fumma potefiate invicem funt fociati s omnibus qvoqve ex &qvo illa tribuenda funtjura,
qvx ex civltatc ittftituta qva tali profiuunt, feuqvae
iocietatis hujus fcoputn attingunt, adeo ut iniimus qvisqve in republica , non minus qvam fummo
dignitatis fulgorc prasnitens, aeqvali jure fecurita-
tem tum externam tum internam a civitatefibi pras- ftandam expetere & poftuiare poifit. Hinc Judices»
controverfiis civium dirimendis praepofiti, ii jufti fuerintj ah hac teqvalitate chriii, ne latum qvidem
ungvem recedunt, pari juftkiae rigore, mendicum
& divitem, humili & excelfo loco conftitutum »
fervato tarnen decori difcrimine, coram tribunali excipientes. Leges enim bono publico, qvantum fieri poffit attemperatae, neminem in communijure
fruenda, aliis prxferunt, nec ullum nifi' criminis
convidum, juribusvel minimis exuendum judicant.
Corruptae autem civitatis, atqve imminentis ruinae
certiffiraumeftindicium, ii in adminiftranda juftitia
A 3 pect
•Φ « st*·
perfonarum regnaverit refpc&us, cni, qvcrelx, fa- thiones, & turbas, feiicicacem tandem, niii mature
eliminetur, concufTura, originem debent. Ejasmodi
fecuritatis & defeniionis jure contravim & injarias,
licet omnes promifcue gaudeant cives, qvominus
aiio refpe£lu jura civium ilatuantur inasqvalia, pro ordine ac meritis cujuscunqve in ci vitäte , nulluni
eil dubium. Alia enim poteflas illorum eil, qvi
totamregereimperio multitudinemexpa£hödebent,
a!ia eaqve magis reftri&a eorum, qvi minoribus focietatibus, fub aufpieiis imperantis , praefunt, aut
fuis duntaxat rebus privatis iuntoccupati. Augen-
tur qvoqve jura civium peculiaria,. meritis in rem-
publicam praeclaris, cum nihil aeqvius fit, qvam ut laborantibus merces, bene meritis autem tribuatur
prasmium. Hinc nobilium ordo, fuis vel majorum egregiis facinoribus id obtinuit, ut in plurimis Ii.
cet cum reliqvis exasqventur civibus , l'uis tarnen
gaudeat privilegiis atqve immunitatibus, au£boritate publica conceffis & (labilitis. Ceterorum qvoqve ordinum & dignitatum in republica bene conflituta diferimen multiplex, ίμο non caret fundamento.
Sed nec minus seqvum eil, ut ob varia deii£la &
crimina, fini civitatis femper contraria, multa ci¬
vium fingulorum minuantur jura. Qvi enim liber¬
täre fua in noxam aliorum abutitur, & hoc modo in effrenam ruit licentiamy nullam ja&et qverimo-
niam , fi furori ejus,per leges, judicia, & gravif-
fimas peenas firmus ponatur obex.
5. IV.
-§§ 7 Sfr
§. IV.
Jam verb ad indkutum nofixum accedamus
pfopius, amiffionem omnium jurium civitatis ex-
ptenatius coniideraturi. Amittiint autern cives ju-
ra fua, & membra focietacis civilis eiTe definunt,
vel integra adhuc, vel coliapfa 8c quaii mortua re-
publica. Quamobrem rupto per vimaat aliamqvam- cu'nqve ob caufiam civitatis nexu, ubi imperandi
& parendi ordo plane exfpiraverit, qui fuperfunt, priftinae jam non ampiius funt focietatis, utpote deletas vel diflipatae, confortes, fed vel in ftatum
redeunt aeqvalitacis, vel novani format confociatio.
nem, novo imperio regendam, vel alii cuidam ci-
vitati fe fe adjuiigunt, qvo juribus civium tuto ite-
ram fruantur. Manente autem repablica , cives
aut fponte juribus fuis fe abdicant, aut inviti amit-
tont. Prius in emigrationibns locum habet: pofte·
rius per pcenam aut vim fit hoitilem. De jure emigrationis multa ab eraditis inutramqvedifputari
folentpartem. Sunt cnim qvi civium jus heic nimis
laxant, funt qvi illud plus latis adilringunt. Nos ve-
ro mediam viam heic ingredimur, atqve hunc in
rnodum calculos fubducimus. In civitates homines illum qvoqve ob finem fe contuliife, ut, ii commo- dam & jucundam vitam femper agere non llceret,
faltem habercnt, quae ad ejus neceffitatcs faciant,
dubio caret Qvod ii haee deficiant, neqve a civitate
omnibus procurari poifstHt, qvibusdam utiqve difce-
dere licebit, qvorum opera & ftudio res optime
carere poteft publica. Cumqve imperantis iit vide-
re qvid ex falute fit publica, patet neminem fe·
des extra pstriam ngere poffe, nid ejus permifTu
& venia. Sed regerere qvis potent, civitati, cp od·
libet ejus membrum, fe quidem obligaife,ob cer*
ta jura feu commoda per illam obcinenda, has ta¬
rnen obligationes eurri non dringere, ii juribus in
totum fuis renuntiare voluerit. Ut -autern hoc ve-
lit, mults feie interdum ofFerre poffunc raciones,
iit fünt fertiliores agri, commercia magis frufiuo-
fa, liberiora ftudia, propinqvi aut amici alibi habi-
tantes, atque id genus alia. Unde Pufendorfius Libr.
VIIL c. XL §. 2. Srfpe , inqyit, contingit, ut pu¬
blicum regimen privatis alicujus rationibusparum
expediert, aut alibi eoinmoäius iisdem qveat profpi-
eil i? vero poflulari neqvit, ut ad zmius autpau-
corum lubitum refpublica reformetur: proxhnum erit, ut ipfis ßt conceffum per migrationem rebus fuis confulere. Et in eadem §.fi ncqye confvetudo prdluceat, ifinfubjeffionispaffo inneutram parte?»
ea de re mentiofitJaffa: magis efl, ut licentiam pro arbitrio migrandi hber fibi homo refervajfe in·
teUigatur, utque adeo mundanum fe potius cum So-
träte, qvam glebet certee adferiptum ferre velit. Fa¬
ce autem eorom , qvi ita , veiim
re modo non fiat in praejudicium alterius; qvid au¬
tem magis cum bono publico pugnaret, qvam fi protnifeue emigrare volentibus » hsec venia
daretur ? brevi tunc civitas civibus locupletibus
& prseftantiffimis carere cogeretur , qvibus a- miilis , facile corrueret, iis autem permanen- tibus iublevari & erigi poflet. Nullius prseterea obfervent, cuilibet licitum abdica-
pri«
■.t·-:/* o
C- y
privatum commodum pubiico anteponendum eil ;
neqve ulli paeifeentium invito akero a pa£k> re-
\ cedere licet. Proinde in civitatis voluntate hie ac-
quiefeendum eil. Hoc itaqve modo fponte fortu-
narum fuarum in alia civitate eligentes federn, ju-
ra prioris civitatis amittunt. Qvivis autem vel me-
tacente intelligit, veram heic jntelligi emigratio-
nem, qvs cum peregrinatione, legatione, vel mi-
litia apudexteros, ubi jura civitatis domi nianent
ilkefa, confundi non debet.
§■ V.
Per exilium , live a Reflorc civitatis hoc fue-
rit injunffcum , (ive rnetu fufeeptum, juribus etiam
civis exuitur focietatis politicse. Qvi metu gravio-
ris forte fupplicii, confcientizfe agitatus morfibus ,
patriam deferit, non minus qvam is, qvi per fen-
tentiam judicis, tanqyam civium confortione indi-
gnus, ob fa&um aliqvod nefarium, vere aut per
i calumniam ipfi imputatum, ejicitur, juribus civita¬
tis privatur \ atqve ut cunbla fua illi denegat com»
moda civitas dimittens, ita nec ulla in eum jura
retinet, civilia, qvamvis illum poftea redire conan-
tem , ob metum contagii moralis, autdamni infe-
rendi repellere poifit. Is vero reipublicae. qvx ta-
lem peregrinunv reeipit, fxumqve ei domicilium
concedit, fit civis , spfiqvc tanqvam novas patriae perfecta obligatione eil obilri&us. Valet autem
hoc de exilio inprimis perpetuo. Nam qvi in in-
fulam quandamvel alium locum intra patriam re- legatur, civis manet, qvamvis jura ejus aliqvan-
ß tum
I
J
>#! i o ff*··
tum Hut im.τ:inuta; &qvi, per certos tantaman·
nos, exulare jubecur, civitatis jura domi retinet,
poil tempus definitum refumenda,
§· Vi.
B -Iii calämitatibus tota interdum civitas juri·
bus fuis fpoliatur ac in fervitutem , vel certe fub- jöQionem civilem, red igit ur, cujus rei exempla an-
nales tam facri qvam profani paffim pnobent. Ci a
ves äutem iTilguli, vi bellica, priiiinx civitatis per·
dere jura coguntur, non qvidem per ipfam capti·
vitatem, qvamqvam hsc ajxiribus fruendis arceat,
fed tum demum ubi captivi civitatem viöoris, me·
tu aut perfvaiionibus .commoti, acceptaveri i?* Qvi
enim in acie illos jure belli interhcere po ter a t , mulco magis fervatos, ut fe ei fubmittant, adige-
re poteil. An vero hoc prudentis (it , alia eil qvaitio, non adeo facile amrmanda. Nam ut de
coabla obedientia , parum iida faspeqve noxia ni¬
hil dicam, mali omnino hoc exempli eil, hoilcm, fs
cum qvo bellum qvis gerit, vel aiios , alia forte
occafione ad paria facienda , invitaturf Unde de commutatione, redemtione , aut alia qvacunqve rcilicutione captivorurn, noftris temporibus paffim,
inter fummas poteilates, agitantur coniilia. Majo¬
ri autem adhuc circumfpe&ione opus efTe, qvan- do integrae urbes, ditioni & fidei hoilis, ubi alia
non datur elabendi via, fefe permittunt, nemo
non videt. Transfugse qvoqve,fi recipiantur, e-
jus, ad qvem fugiunt, cives evadunt, civitatc a- t
pud illos? unde venerant, plane deperdita.
§. VII. ]
♦#§ Ii
$· νΐΓ·
TpTa morte, ut aliå ita civilia ceflare iura, in propatuio eft: manent tarnen nonnulis civilium praerogativarum reliqviae, qvse qvibusdam mortuis
& deberi exiftimantur, & tribui foleqt. Ejusmodi
eft jus honoratioris iépulturse, qva, cx legibus &
confvetudine plerarumqve civitatum, honoratiores
cives ab ignobllioribus , certis cxeqviarum ritibus,
difcernumur. Civis qvoqve poft mortem rata fem-
per habetur difpoiitio teftamentaria legibus con- formis; cum ad ejus qvi jura civitatis amiiit, ulti-
mam voluntatem attendi non foleat. Jus vero qvo famam poft mortem ilbefam cupimus, qvodqve hoc
muniri communiter praecepto folct: de mortuis nil uiji bene; illud non tam ad civitatis qvamhu-
manitatis forum referendum eiTe ducimus.
Laus Deo Ρatri ?naneat perennis,
Filium gentes celebrent in avwny
Spiritus Sanffi vigeat per omne Gloria tempus.
Clariilimo AU CT O R I,
i ; /
Macula Uta olim, jußum regnabat zf aquum 9
Virtuti nullus non tribuendus horrr^,
Condiderat nondum diras fua furta Prometheus?
.Struxerat aut ullos ars fi?nulatci dolos.
Concor des animi cunciis, mens omnibus unaj
Infonti tulerat curia nulla metmn.
Moribus o! utinatn ftaret par gloria noftris ,
Nec föret in promtu Udere mille niodis.
Qui fterilis quondam cajjus labor atque fuijfet
Materies laudis nunc Tibi larga manet.
Ipfa Tibi virtus plaudit, non precmia. differt,
Pr<emia, qua? meruit candor, Åmice, Tuus
Fefttnanter appofuit ANDREAS LUNDBORG;
V· D. M.
