z. s~"
REMEDIA GUINEENSIA,
QUORUM
COLLECTIONEM NONAM
,
CONS. EXP. FAC. MED. UPS.
PR JESIDE
ADAMOPHIL.REG. ACADET MED.SCIENT.DOCT.,STOCKII.MAT. MED.AFZELIO,, HEG.ETSOC.DI.ET. PROF. R. ET K." O.r
SC1E\T. UPS. , CAESAR.
ACAD. NAT. CURIOS. ERLANG., REG. SOC. LOND., ET REG.
SOC. LINN. LOND. MEMBRO»
P. P.
CAROLUS AUG. THE T. NING
VESTROGOTHUS;
JN AUDIT. BOTAKICO DIE XIII DEC. MDCCCXV.
U P S A L I A F.
SXCUDEBANT ZEIPEL ET PALMBLAD.
KONUNGENS TRO - MAN
OIFFFVER-FALT• LAKAREN FOR STOCKHOLMS GARNIZON
PROFE.<SORN VID MEDICO-CHIRU RGI SK A INSTITUTET
MEDICIN7E DOCTORN OCH CHIRURGIE MAGISTERN
VÄLBORNE OCH VIDTBEROMDE
hmierr joh. wilh. von döbeln,
SAMT
KONUNGENS TROTJENARE
F. D. DIVISIONS FALT-LÄKAREN
REGEMENTS-LÄKAREN
TID KONGL. GOTHA ARTILLERIE REGEMENTE MEDICINiE DOCTORN OCH CHIRURGIA5 MAGISTERN
HÖGÄDLE OCH VJDTBERÖMDE
herr daniel iia j1
Vö rd nadsfu111 tillegnadt
af
CARL AUG, THELNING.
medicinJE doctokn
och ledamoten af konl. vetenskaps academien högadle och vidtj3erömde
HERR CHRIST OFFER CARLANDER
samt
prosten och kyrkoherden högarevördige och höglarde
herr mag. OLOF CARLANDER
mine vördade valgürare! v
Eder, som jag har at tacka för alt utom lifvet, hembär jag
TÖrdoadsfullt närvaraode arbete. Med rördt hjerta erkänner, jag att
offret är lika ringa, som mina förbindelser till Eder äro stora.
carl aug» thelning.
REMEDIORUM GUI.NEENSIUM
COLLECTIO NONA,
24« ciSSuS produSius, foliis ovato-oblongis fubfetaceo-denticu-
Jatis, farmentis longisliuiis lentis, floribus paniculatis.
Timmenenßbus Mabuk'buru.
Crefcit in montibus Sierra: Leone frcquens, et fortasfis etiam
alibi in ora Guinea: maritima.
Floret vere et fiuiAus fert maturos anno vergente.
Stirps farmentofa: farmenth omnium, quas vidimus, hujus Ge-
neris fpecicrum longislimis procumbentibus difTufis
Ariatis glabris fufco-caftaneis, ad nodos dilatatis fub- hirtis, ffinferne fiflulofis, iuperne inanibus, liccatis
compresfis, an etiam vivis?; cirrhis medioeribus oppo- litifoliis gracilibus glabris, limplieibus rarius. apice dichotomis ibique tum unibra&eatis, luperne plerum-
que dextrorfum plus minusve flexuofo-volubilibus et interdum fimul tortis.
Folia petiolata alterna remota tenuislima acuminata, dentibus
minutis raris fetiformibus Aepe obfoletis eiliata, utrim-
que glabra et 1ubro aliquantuium tindla , luper latu-
latisfime viridia, lubtus multo pallidiora ibique cum
primis venofo •nervofa , inferiora ovato- oblonga re-
panda, fuperiora ovato - lanceolaria fere inteßerrima.
— Petioli longi graciles] ftriati glabri ball fubhirti.
— Stipnloe bieviufcu]* oblong» teuues glabi» fuf:ul»
decidu».
A In•
64
Jnjlorefcentia maxima oonfufe racemofo-paniculata: panicula per
dichotomiam , tricho'omam , aliierquc ramofiafima, gh bra apice hirta, nunc fulca nunc cafLnea; ramis
ramulisque compresfis flriatis, ad divifloncs pleiumque
magis fhiaiis.
Flores in apice ramu'orum paniculae plures, fed quot dici ne-
quit, nam quos ad manum habemus, nondum evoluti
funt. In aliis vero extmplaribus , quac folos frudlus
ferunt, funt hi racemofi et numero, ut videtur, natu¬
raliter tres, quorum tamen unus alterve eft fere ab-
ortivus.
Cahjx parvus acetabuliformis integer, una ruin membranula
antehac Aaminifera , fub frudu perfiftens.
Bacca drupacea ovalis: carnt exteriore crasfa firma, interiore
quteve proximé circumdat Ttßam duram tubercuJatatn
albidain Cotyledones (anne pelliculatas ?) includentcm,
tenuiore pulpoio-gelatinofa amara.
cissus liicce Sicyoidi, Linn. cognatione adeo videtur pro- xirnus, ut revera dubiteinus, an fpecie ab illo differat. Sed
feparatim eum propofuinuis, donec meliora in poOerum edocAi,
qua; heic dixinius, vel reCle corrigere vel jure confirmare certi
posfimus,
dolorem capitis, fime ifte fymptoina febrientis an ab alia
proficilcatur causfa quacumque, qu«mdo patiuntur, qui Guineas o-
ras incolunt, popu-li, variis utuntur inedicamentis aromaticis,
flypticis, amaris, quae tantum non oinnia externe capiti appii-
eant, et quorum jam ante p, lp. 32. & 34. nominata lunt tria.
His nunc addamus fruitum Cisfi produfti, quo contufo non fu-
luin recente frontem et tempora circumiigaut, fed ttiam ficcato
caput idemtidem fricant.
25.
=====
6s
25. citrus Medieay Linn.
Timmentnßbus Limri.
Crefcit copiofe in Sierra Leone et quse ei circumjacent, terris
infulisque omnibus, iinmo per totam Guinea; oram,quam habent Sufuenfes, Mandingenfes, Timmenenfes, IJuilo- menfes aliaque nationes inferse, Ted vix vel faltim multo
infrequentior apud eas, quae fupra Humen Nttnez inco- lunt. Rfro invenitur omnino filvertris, Ted plerumque
circa pagos quafi cu'ta ibique non numquam in tantum
auda, ut magna conflituat citreta. Arque adeo Ii vel aJiunde, ut quidam poftulant, olim adveda fuerit lata- que, nunc line ulJo dubio fponte procreata, inter flirpes
verc indigenas merito numerari debeat.
Floret Majo, Junio, & frudus profert maturos Novembri, De-
cembri.
Arbufeufa läppe biorgyalis, late frudicans vel in modum fruticis circumcirca fuccrefcens.
Frußfuslamoccurrit duplex, nempe minor ovatus apice in papil- produdus acidisliinus, qui Limon live Malum Li-
monium apellarur, et major ovali•oblongus apice papilia
defliiutus minusque acidus, qui Citrum feu Malum cim treum dicitur. llle licet vulgatislimus maximi tarnen x-
ftimatur, fed hic multo rarior feime vilipenditur.
uti olim apud Romanos ob fragrantiam medicasque vir-
tutes multum celebrata fuit Malus AsJyria, et uti adhuc hodie apud Europrcos aliasque orbis terrarum gentes in genere, ita
etiam in Ipecie apud Guineas indigenas easdem ob eausfas in de- liciis habetur inque variis eorum continetur inedicamentorum
com-
66
compofitionibus. Sunt vero in primis folia, fruEtus ct hujus
fuccus partes Citri illas, quae ad curandos morbos adhibentur
multos heic infra recenfendos.
pollent fcilicet folia varietatis Limonice dida: contra
Dolorem capitis, quando primum in mortario tufa, deinde in
olla ferrea calefada et tandem linteolo inclufa fronti imponun-
tur calida; contra Tumorem tefticulorum, quum illis aqua ad-
funditur calida et vapori inde exhalanti pars malo adfeda ex- ponitur, tumque praeterea corpus panno xylino tegitur amplo,
ut generalis excitetur diaphorefisj et contra Morbos deniquepe¬
ctoris graviore praefertim Tusß fociatos, quando decodi eorum
calidi menfura cochlearis Theae (Thefkedblad) frequenter mane fumitur, unde vomitus cietur et interdum fequitur etiam pur-
gatio alvi.
ad frußfum quod attinet, ejus in primis fucco utuntur v*E-
thiopes extrinfecus in Ulceribus, Framboeßa et Serpiginc , at-
tjue intrinfecus in Gonorrhoea, Helminthiaß, Vomitu et Alvo
foluta,
vt fanentur Ulcera, illis imponitur pulpa Limonum tofio-
rum, quae tarnen acutum dolorem excitat et faepe etiam cfficit,
ut pejus veniat latiusque ferpat ulcus. Melior igitur efl atque
magis commendafur mixtura hujus frudus fucci et ferruginis ad
fpisfitudinem pultis redada, qua; impofita quoque die mutatur.
descriptioni diri iftius morbi Frambotfice fupra p. /']•
& 6t. data; heic addantur fequentia: Ejus continuatio valde eil
incerta, fed ex finita puftularum eruptione certo modo pendet.
E'enim quando plures ejusmodi non spparent, et quae in cutc
confpiciuntur,r non amplius augentur, morbus irflimatur ad lum-- muin
inum pervenisfe fafligium. Tum plerumque accidit, ut una vcl
plurestudine thalerum nofhumpuflulte cettris multoimperialemcrefcant faepe fuperent.latiores, et tandemSpeciemmagni-ha-
bcnt ulceris et quando reliqua: fuper cutem funt elatac, hac mul-
tumet fordida,e contrario videntur depresfse. Superficies earum eft fpurca
atque emittendo malignum ichorern, qui partes cir-
cumcirca fanas corrodit, femper dilatatur, Talis pullula voca-
tur Framborfice mäter, et ut illa rcmoveatur, ad remedia valen- tisflma
refugiunt indigenos, frequentisfimc ad fuccum Limonio-
rum atque ierrum. Scilicet fudem ferream bene candefadam Limone fricant in duss partes disfedo, et inde elicitum ferven-
rem fuccum inflillant matri ifli, quod ut fucile intelligatur, ve- , hementisfimum adfert dolorem. Intcrdum vero fucco Limonnm incodam ferrugißem, admixta certa Formicarum quantitate, iili
calidam imponunt, qvod ut caullicum operatur et crudam fu- perficiei inducit. — Hac eadem mixtura, exemtis Formicis,
non numquam etianr futigofas illas Frambceßce excrefcentias Mo-
rum referentes exflirpare tentant> quas tarnen inde evadunt nigra: & vix fanabiles.
ad curandam Serpigiuem ligni fruflulo tam diu fricatur morbofa pars, donec fangvis copiofe effluar, & tum foliorum tritorum flirpis adhuc ignotaf fed Sufuenfibus Bangbi vocatae la¬
vatur decodo, cui non nihil additum fuit falis & fucci Limonif.
Quardeinde operatio quoque die repetenda ef, usque dum malum
depellatur.
iNTER efficacia Gonorrhoen remedianumerant Guineenfes, fi plurium Limonum per medium fedorum tertia pars in olla ferrea
decoquitur, de liujus decodi frigefadi fcutula Thea: bis vel ter
vel etiam frepius bibitur de die, donec alvum bene movebit.
Hoc
68
Hoc decocftum vehementer operatur, & modo quo prarfcri-
bitur, continuate fumtum acgrotum valde debilitat atque vires tjuj
tandem omriino frangit._Multo igitur magis celebranturfrutjcis
Sufuenfibus Biilleutah didi, ceteroquin incogniti, folia, quorum inanipulo, una cum duobus Malis Limoniis contufo5per aliquot
liorasadfundiiur aqua calida. Er scgro dtinde ter vel quater quo-
que die bibenda datur fcurula These hujus iutufi, quod valentcr
quidem, fed fine ullis fere torminibus aliisve incommodis, alvuin
purgat. Ejus aliquantulum pro re nara in urethram quoque inji-
citur calidum, quod non nifi parum facit doioris,
hujus etiam fiuticis Bnllentah folia in mortario confrita
cum aqua & fucco Limoniorum, qui territorium Malgha didum
incolunr, Mandingenles fubigunr in. masfam, quam infantibus
fuis edendam curant, quanao Vermibus infeftantur.
succus denique Limonum per totam Guineas oram ufur-
patur ad cohibendum in ftbribus vomitum & ptseferea ad fi.
ftandum tum hunc tum alutim, quando medicamen quodcum-
que purgans vel etneticum fatis operatum fuit, vel quando tam
vehemens cfl, ut operari non definatj cui Eni fufficit Limonium faspe unicum.
