S.H
M
Difputatio Phyficib
Do
■'vi
i Ti tl-i ?J T T
i. v! Å iv/P R
1\-RUM
NåTURÄLIUM
C O N ST I T UT I ONE.
Quarru
Åuxiliant
eDeo Opt.
Cum confenfu Sc
approbatione venerandar faeultatis Philofophicae in, celebcrrima Academiå Up-
låJieniiVproliimmoin Philofophia
—
gradu confecjuendo.
8 U B PR
MS I
D I OViriClalifsimi 8c Exccllentifsimi
;
M ART! NI GESTR3NU
ark FrofefToris Of
dinarij, ßutofitfSc quondim
praeceptons
multum honorandi.*
PziiUca 'X4M/MJubyzsi
PETRUS O LA1 DALEK.
Ai dum Z4. JanutrijAnno i ösf.
InAuditorioFetiri.
U P S A L IM,
: * ►.
m
REFERENSISS IMO IN
CH-PJsRO
PJ7RI
DnJQHANNfHfll
BECHIO S. S.Thsologiae
diori ceJeberrimo,
EpTcopo Dfceeofis
Arof., exiaiiö.
NEC
FIR1S REFEREN Dl S ET CLJR1 SS,IM IS
SA CRt ElrSDEM CONSlSTQRlt dignissimis.
HPHefejhasinfcribend<uvolui^nonutper easputem mepo(ß^
eliquodgretitudinü teßimomum $ftenderey
non : tanlummi¬hinonpUccoynec chertü mtütribuo,fedcumiÜi vißfint hifie
meiscemübtafeverecosfyceictdo fuo comprobare, confultunu- duxißtijsi
cjutbui
funtgratis offerantury prefertim cum ufmobtinuertt eju^moditxercit'mynuliü nen infcr
ebenda
effe, fub«mijfeitacprego
habitd cujui^ di^wlatü ratione
e«, quooff
erunimo gcrifiant
få boni
confulent*Refpcmdenrv
töil«si i0o# CtMSOi 4 is ssoiy 44 s<*
,foa6©0'^^ec^6oaa^^^^;t^O6i-'^'*~ -1 (^
i ti 5 l
^ Vmis&mhifium ßt comparatum ut quammaxi'
fel
m'~fotredcßderemui
få, quantum inKobis <•/?,
la- lOfj barernasutinfiitiattoßra f&rdsr
txcuHeye valen- mm,fitMv&riét.dijciplmafintcxc$git*ta,quxnés acctäentali quadam perfeifiioneperficiarjfå ru- bstincillainfieitia nosexuant.K ' II. '
Inter bot eft ctiumfaentta i
Sm
verum natuvalium,
quamfirdptérutilitatm
få jusurditatem dignam judicamu*,
quamani'
bui n-iftruterotur. Animumenimcog
nittons
verumpraftantißi.
mar um nosimfßuit,abditasnatura caufa tnquirit. Etop eram re- -binPhfitwcum damm,mirißch
fi/ficimur få rapimur quaß
in*admiratrenemprovsdanatura,qua ne inre
minimafibi dejuerat.
' III.
Siquem ttaq,
dtieftet
rerum naturalium cegnitie
autullmm'?i videaturadferressmmodumut valit eücpersmnaiare, c
re lud effépuWuitumprimü
cdgnofcat quid difciflina iMafit,qua
de ijm mdt
v.ebm traft
al-, nam ed cognitd feit
ausinfequ
tntibut
prsgredimur,cum
illa tndolemfeu
naturamcorum, quain ed
com prchsnduntur,redeten debeatr
W.
t j
\
CspnefutuYautemdi/ciplina
iSa omnium eptime, ßin-
meßigaverimu} fåejusDefinitionem få Pivifionem, Ulis enim fo-
let cujwdjireinaturaomnium
comHiedtfißmi exprimi. Et
cum dififereutiain Definitionibus defumtfioleat
exOljeblo, prafertim
in fipecülativüiopera pretiumffi
utnennihilfiudij in ejus exflica-
tieetsponamue. *
^
2Äßw
-m
v-
*Deßniticntm quodßiiinct, eft iEa Realis tå Nomina- Iisi tåcumhacfaciatad melieremtim* coßnitt9nemyqu*iififamtet
ejftniiam
éxptimis, omittenda nequqquaniefifedproinjliiutira~>.tiogepauw de ed diccnsau, '
VF,
Vex Ihyßso derivaiur Utk ßq Qixnug , quod dednci
turi verhoCpuspouU eft nafcoryquodfct'??et\derebus naturapra*
ditudinerat. Etquamvk v&xh&cfit adféPliva*o'tinuti ta-??et%
uftasfei4
communisphtlefophandt
modusyteamfubftantiveuhrpe-mu4>qfttm*dmdü ufm eft
etjam innominibmaliarumJcieniiam*VIL i?
Mifßs iiverßs appetta'iomb'isy quibas infibnirifo-et«.
nee nonaecepijonibiu%dtcimvs Phyficambig accipiproed fcientid,
qua conßderat res,naturales quatemtsnaturales\densonfirando de ijs
necejjartas
ccnclufiottes perproprio, principia^,.■ Vin-
Explicata deßnito> aceeffum facimus tdipfamD*fi~
nitiomm% utpoie: Realem» quo duobus ccnfttt te-r-iKÜ, C nen
fcilicet tå
differentid.
G)uiterminiitaintetfestcb naz/Jesffeßikt prior
dectaret quidditatem
rei csnfuje,ofiendens communis, eejuscum alijsipofterior v.ejusdem diffetentiam abotnnibxsalijs.
IX,
Gentesinhacdefinitione ßatuirnus fcisnium^
vccabulofcientia inproprrd tåftri&Jßyntßcaiiane intelltBoyquo
eft 6, 8th.ubi dicitur«ff* hobiUps perdepnonftrattonem acqu/fitue,
heliqtto
tjtitacceptioneJi fiquofunt.furH ab inftitutoaltenet.XV
Siltntiam GJftut
efß*
velexinde
prebamusy quodei ßttniU DefiwtioümtpumhÜensonßrat
enbnde necejjariofubje- tft*propY'i&ttffd^frnwp'rpreorias€aufas, quemadmodum videre eftexplurimorumvif
umPhyficorumdemonftraiionibm, Habeij ■
nmf t. NeceffinumfubjeBum, utpott.* Cärpus naturale*
cfittu
hcstinfinguUribui (tcundum ejfe fuur» ihdivfåuale.-mntttur,
manet tarnenrttienefuee e(fintia in cemmum conftderaU, Et prout in fiec'ifco f'uo ejfe csnßderatursav° eodem modofittg«
jerfi habet, qubd jufficitadconftiiutimcmfcieniißcifubjeBi* 2«
Proprio* «jfeBknesfenaceidentia., quadefiibjtBot corporefeiVtcct
mturdli demonfirantur,
utpouf
Motum,lacum* quentitaUm,5cjy Proprioprincipiatarninterna qttam externa, quorumhepefi-
ctodemonßrafio-peragitur. Ferbtgratis.demonßrat Pkyßca cor-
pU4eßequanium* quid habest mattriam. Mobile,quod habest;
: yatüram. $c,
XT.
Etlicet Phyficaytdeaturetiamdirigtadpraxin 5*
as.it interdum derthu*operabilibtu, nihiloniinuadieendaefefeiert"
• tia, f-mifdnon(detatdireBe &perfe% qmd p:culi*~eeP Elftpji-
n pCAÜfiüy/es quafiperasptdens oftendenjeo ipfo objtIii
fui dt»
gdxf&iem få.pulshrUuaincmiqmdfud fienteetiam ad praxin dt", ngipöjjin Necfunt-dtfeiplin*:praBscatamexpbi Bodßjm,dffde$
quamexfixe ad.rttemdtfeiptina(udnaturaultimo quafi insUnat*
XH, .
(Jenere fdquidem tnoximo confiitutp,
rnethcdi ratio
requiritui differentuirn, qua non ft'nm rei eyenttarn ton
flit
uit9 jed ettomfacit utd nuavü reéhddißcrattir.veßigemu4, Sed
cumilla ex'.becl>fettcogmttontdependest, quemadmodum (upe*
riutmonmmufy necefie efiuti.'.'ud e-nucUemua,.pr^fertimtumtf-
tum Phyfics negotium conftßai in Cognition} fur abjeftt
ßtdp obje*
Buminfear bafisfeufundamenti eorom■>qua infeientia
trsftsn*
tur, circacujuscognitionem feientiaunkbcceupatur*
Xill.
f\Ne OtternfuhjcBi yocabuk
detifimw ( mmifc*}
ensm eoAVOces cjumauthoribwufurpsmtto'} ^otandum
eß
yrcemfubjeéh hknom asdpi inedlatitudineut ineludstomniaj quairia
:
J ¥
A 9 feien,fcientidquovismede traßanlur,
ßve
fuerintprincipia,ßve affe-Miones,ßve alia>de quibus incidenterj fedpvtprie &ftriclepreßt dißimgvitur
dpafßonibu*
princtpijs, (it/%Hud [uljeftuw, quod fubjieituraceidentibus affeftionibu4,qu* deeo demenftrantar.XIV.
x Tde fubjeftum in Phyficd efl corpus uaturde quatenus naturale, Nam atioruwfententijs, quivel ens mtbi/e Ajferunt, VclcerputinobiU tel
Jubßantüm
naturdem-,telensnaturale,re-Itilis,corporinaturdiveracenditiones fcieniificifubjebli i. Peftl
Artaiyt.competur.t Nec eft Jifficileprobatu. NulimentmitqL»
msntüfuainopséflutnefciat daricorpusnaturale, £<friefet0t quod ßt
gf quidKomen fignificet.
idea% eansobcaufamin Fhyßcdno®demonßraturcorpusnaturde- Habetpr*tere&äffeBienen& pro-
priaprtncipia,querumbafis
efl.
Aä*quatur<% t etifeientidsetfitne% latiusne% anguflito? eddeml».
XV.
Habetpratereacorpus naturale ita ftriiie cenßdera-
tumduasißaspartes, quas in ßcientiarumobjefiü requirere fde-
mm,remconfideratam modumconfiderandi; quarumfriereß dijs dtfciplinü communis obtinet loeummalen*, cujus eß de*
terminari,ideo/%dieitur materiale. Poßerior eß
inßarfefmWf^r
quam quavüres
ab
alid dißingvitur $qua inquavis Aifciplma conßituit propriumfubjeftuin^
ui inPhyfica qUatenusnaturalestSquarediamdieiturformale. Namineodijferuntres artißtides
d naturali bus,quodh*ißjehabeantnaturamprineipium maus tj
quietü, tüanen tterru.
XVI.
Hins irgo evidenterconcluiimus corpus naturale>
tßßtfuhjtBum
hkjusjeienti*, not, nonaeeipere naturale hoc loco-proutßtalicui rei
effentiale
veladejfentiam altcujus pertineatffedpro eo,quodhabetinßenaturamid eß inchnationem quandam in-
term
trrnamadmotum ß quietetot,at%
ha extludi affcftiones ßprin-
cipia» 'O
fila
t:o;PM*exmateria
XVß forma
ILeompoßta inteüigh
Bxeujßs nunc
ill
is,qu&ad plemarpm objefti ctgni*
tionemfacere videnlur, nan er
it difficilé in definitions differen-
tiamponere ßSotamexjruere
definitionens
\quamt
alem ponimmt
Phyficaeftfbentia corpor
ü naturalis, quatenui naturalis td eß quet
se mmhabetinfeprincipiummotus
ß quietis*
xviir.
Mottetnunc infittutiratioutijs
abfslutis,
quaad de
finitiönem faciunt, devenixmus
ad alterum diffutationis noflret
quafimemhrumy quod habet divifioizem, qua vel fequenti videtur
n tifuudamentosr-
XVIHL
Cumomnüfrientiadebtat oljcftum
fuum inlefleftui
réprffenSare,
haudabs refumus fafturifß difciplinam iliam in tot
difirtbuamuvpartes>qiiot
modis obje&um mehti proximc ß adit»
qualé
ohjiciiurßeprehenditur
autem corpusnaturaleHuobut petijfi*
mummodis mentiadaquatéobjici, ,
Fel
eni
moffert jefi intelie-
Buiin communi ß infe cohfiderafumabsfp
omniferier
um colle*
ftione,velproutefiinffectebua ßfecu,dum eas
folum confidera-
tur, Jffduapropter
du
aaruntciiam Phyfica partet* communis ß
proprhO," 'v 'ci < -
• XX. :•
Communispars traftat
de
corporenatur ah in comrnu«
niconfideratoßquapratereaei
it
agenerah
teraccepto ccm^etunt^
perfequitur,principia
fcilicet ß feneralia accidenti*> ß horutru*
traftationcminftituifArifi.g. libb,
aujculiattonis, Pars
verspro*«friade eedem» quatenm
eß in Jute [fe rithus ß fecundum eas Jfg*
rialitereonfideratur.
XXL
Ratioautsm ordinbs» cur smmmu
parspyeteeiai
'
i
X
'ftopfhrne-dtfumitttrexutab univerjalhus adIfteeialhraprocef.imu-s.driftst»fß.ßcerusm eu-p.Et ut motsei tu.eft.
iocoemnts dtjciplina,quahabetpryicip■a, debetprimumdetjs de-
tcrmware»ur srenofialiaspundaminttnm eovumo. ipnarus a.;ftm:dtur t omuiqua niti»
, XXH. -
^ - HacfuntOyqua haCvtiidetonßitutionefctentiktiujw fcripta ejfevolui, non quédnanpluftbUsfieri ^pptuerit& debute-
rit,fedpro rattoneh>fiituti•> quiunuetheßumprolixitatem evita-
yevelas>prajer'improfter Ippographr noßri Uberes, qmbua non
fufftch, quidplnresfint% .qui eosdem abeoeodem fete temporeexi- gimt\lteeltetdio altnec nonproptertos, qmbusthefiurn inffecl.oobtityfal, ne fa¬
quoafficianturincidentesine arumprelij;itatem Jf)u£
veroattuli,exißimocontmertfvmmameorum omnium,quibus di- femephnvhat ecnftiluvnr & quaadejus conßituliener/iquam maxi- fa ere o. LIrotmi Faxit DenOptimas tjf Maximusutitare- tum
comrrzpUtioniinvifpltmus
quo femper mernores e(Je poffimu*iflim Komft.v.ipfio. Quia quod noturn eft Dck roani-'c- ilum cfiin illisDsus enimiilis rerehvit, Invifjbiiia cfjim
spfiuså »rsaturå mundi per ca quas hCxi funt inteik_
con'pkiuntur: Seropitema quoq; sius tirtus'&dmniKb lita ne fint insxeufabifssr*4 ~
CORO L
LARIA
f1. An definitio
Anguü Ramea>
quamfradit
libroGeomctri«fu«tertio?
Elem.3-fitbo: a ?Neg.
2, ■*\ Ånrr»nr%
Eelipfis
iuniverfalis
Sc totalis differant lÄ.'i.
3.
An in
Solecontingant Eclipfes univcrfaks^
Neg.
-4* An indefinit* enunciatio
femper pofSt refolyi
la