D. D, &
RIRMISS V-V Ef
•A NN O
£ T
ANNI TEMPESTATlßUS,
FRJESIDÉ
MAGNO CELSIO, M ATH. PROF;
Dtfputabit
ARVXDUS £ <Ei£©5S2CSft Gefti
in audi t. gust.
Ad d.%$ Septemb. 167«.
Hxoudit Henrichs Curio
S. R. M. £
Acad. Upfalienfi* Bibliopola»
jlwrendijfimo in Chrißo Patri
Ai
Domino,
D-LAURENTIO
STIGZELIO,
S.5.*Theolog. Do&ori RegniSucci«
ÄrchiEpifcopo dignilTimo , Acad. Upf<
Procanccllario Ampliffimo, Confifto-
yii Ecclefiaftici Praclidi Graviflimo,
4 7
ß f ia
di 'Domino (3 Patrono Juo fwrumquz
benigmjjimo
J&nurfi
% # 4
D. D. D«,
f
fi
m
k
fi
9»
V
k
Q "T"\ Ifjertationem hane, quam fuh Mprivati quondam meunune veta
publici Praceptoris di.re&ionc
.c;2 defendendam fu fetpt, non alit reBius qua, öpi o- Tibi Jrchiprajul Rewcndiffwe, w-
jcribendan putavi. Tua enim in me plm
<{nampaterna ex flaut bcneficiayquorum
id non minimum efly quod in fummo licet
' dignitatis faftigioßs CQnflitutus, cur is- (jue graviflimis pro Eccleßa falute di- IiriSlus y infpeBionem tarnen fidelißi-
mam} qua ftudiorum mcorum qua-
1a""nque profeBus coußlio prudentif-
juvare Qfvitampiis graviffimis-
epie adbortationibus inßituerc, tibi nun-
quam non curafuit, in Te derivare
bdudgravatus fueris. Immune igitur
Rantum debeam Amfliffimo Nomini
Tuo.
Tm. Qu are, hoc qual'ecunque exfm ||
mcntum ingenij mei Reverendijjim ||
dignitati Tu# non quldem redhojtwm-
ti loco) cum nullum tantis meritis fetßce
ret'y fed in devotijjimi animi pignusk-
intlima cum vener atione offero. Quoi
ut fblitofavore as indulgcntia rtfpiccriyZ digneris obnixe rogo. De catero D.tet 'Z
O. M. fupptici voto veneror, ut LfrfNr Qfeverendiß. DomineyE c cleßa:y Patrik
mihi , meisque Qf omnibus bonis in fii
nominis glor tam (ff Tu dm ipßm nun*
quam intermorituram memoriamj rö<\
bnßa ac vegeta feneEla ftoxentem
diutißime fervare velit* Sic äffte
cor
Rev*mo Nomirii Tua
Jddiftißimiit
Clttnt
Äf
mmmi
il ^nno & quatvor anni tcra-
]wi peftatibus.
TPYtinnm
, „iitrsUm Viti.fi
'l'mfificum Varrt tHtertuUtio explicdrttt. Emtndittt Olympias, C*f*ru ^nrttu
,Micro bin* Rom*nuse Grefo'tuc l'*p*. ^Anni 'or*. ^jamldllqa- Sxsrdtum inni
•
ü*r»p*H Ontnraltbtn
aBrtsm.i.
aVstc
:u^E^yptiu *b ^Autumn* •'■ G'neu ib <s£ß*te s
ni? modus antqux ratio anni prifcis femportbus in Oriente & i£gypto fuerit, vidimus, nunc ad Grarcos ac
Lanndi veniamus.
Griecdrum annqttillimds annum fuum ad
'onfvetudmenri uiumque Or.enralium atque
^gyptioriun ordinale, h. eil, menfibus duodeeim
p^'neenariis
,ivmyiuli*s cum die intercalari per
»adfieritmim collecto adjeeifle
tcercis indu&i
»tionibus alTVrere nori dubiCarotis.
Menfes enim ariciqiiis Gra?cis cricenarios in iifii
fdfle, ddcéc nos Geminus anciquiifimus icriptor»
'e popularib'is fuis loquens, his vferbis : "o* /t*sv
1
ci^xloi rS( pyjvou; rpiaKovfypifXf %y>v Antiqni wfes truénariQs babebant». Nec aliud fvadet pro*
afiturn hoc å Cleobulo de anno arnigmä.
I#
yrtirtjp JiJväfoiicii tw itcctféii
kiJjf TgtqKOVTSt JidiJificl
145
y ,Al fiiv Mvkojl mmv \$HVt di T uvre fifaouvcu, Ii
A %cvctroi 51 Ti xrctj dmxQSivv&Xnv «.7ru<roq, ^
Ffl genitor gnatos bis (ex qui pofjidet unus.
Cuique bor um gnat a triien£ di fp are forma. '
Ha nivea apparent, fuftis (ed vulttbm, illa, Sunt immortales omties, moriuntur & omnes.
Sed nee ITuy/abat quinque cum appendicibtii (c
boris, negle&as fuiffea Grsecis,vel hoc argunwfl' b'
to fuerir, quod cerri menfes illis arllivi, certi hy- C berni exftiterint: Sicuti ex Ariftot. de Nat anis»' di 1. V. c. 8. 5>. ii. & Theophrafti 1. III. c. 6. iretn ci
lib. ejufdem IV. c. 12. videre licer. Qnodf' 1«
qnidem fieri nullo modo pctuiflet, fi i-myofiim fe quadrantifque diei rationem nullam in anno (no qi Grseci habuiilent. Nccparnm nos in hac men!« pi Coofirrnatj quod inuyofAwui haudobfeura adhticin 0
anno Romano apparéanc veftigia. Earum emm 0
meminit antiquiratis Romanorum Graecorumf« la peritiifimus Varro lib. V« de Ling. Laeina» de G Terminalibus agenshis verbis : T ermtnalwnqWH quod is dies anni extremus fit conflttutus , duodecimw of
enim menfis fuit Februar ins. Et cum intercaUtur di inferiores quinque dies duodetimo demuntur nunfi\ *r Terminaliaolim celebrarafuere XXIlI.dieF^ fei Ergo fi dies quinque uftimi iftius menfis, po('r irr
eranc extra metam annijqttid quaefo aliud fiierun^ jr
quam Inrcytiuivuif aut veterum invey optra» in an(l0'
Romano etiam multismodis mutaeofeu reforn^' un
to reliquiae ? Has autem non aliunde aeeepifa \n poterant Romani quam a Graecis, qiiosutJW® fn\
pauci volum
,pleriquc ex prifeis Icali» p°Pu na;
*44
,
habent öriginis & generis att&ores. Locus ex Varrone addn&ns, eft notabiiisfreique pultherri*
vetuftam lervans memoriam * led pancis in- telleéfcus : quem neque ego» quod fateri non pi-
get.cum cap. q. pag 18* de incetcalatione agerem,
latiscapiebam.
Hoc practerea obfervam d?gnutli ceiifeo, quod
cibni Icribic Africanus antiq'ius Scripror, apud Eule«
men' bmm Chronolog 1. » p.m,4y. Scilice! non lo um ti hy* Grxcis,verum eciam iÉgyptiis fuas fuille Olympia*
limal' des, item nomenque iplum Oljmpul origine /Egvpnunt effe,utqnocifcaluiTiZodiacumin quo magna teeli
)d fib' o liimina feruncnr, Sol & Luna. appellabant. cum Tum planetis & hoc quinq rtotandurrt, e c - t«-ris
) (no quod Rom« qtiadriennales obfervaverint Olym-
tente «ein piades
,diemque illtim quem exetme quäl bet
Olympiade inrercalabant
,O ympta > & dietn
enim Olympjadum nominatinr. Exhis emm neminem nqtie latere arbirramur ifta
primum ab iCgyptiis ad
,
de Gra?cos>& pofteaå Grsecis ad Latmos dtrnanafle
q«'fi Ac ne dnbites, accedic luculentum Cerlörini
intiii ttur optimi die Nat. äutoris dehacre teftittiooium
,q»u hB. de
Cap» 1»» lic inquit •' Pojlea Grui cognrto
f»/q irrore
,hoc tempus duphca*unt & Tirfcctme/ic»
Feb lo«'1! fecerunt. Sed tam quod quinto qtioque anno redibat
inynttTygjJocnominubatit» Qut annus magtius ex qua*
runi driennio lommodior
vtfue e(i t %Jt annus Solu confiaret
MW»0] rtiw' ixdiehus unutntti quadriennto CCqLXV,& diem parte lonficeret. dret cirater qUarta Quare agon
,uu* &
pifrl ne" in llide I o vi Olympto,& Roma Capttolino quinto quoqu»
pmt redeunte celebratur. Ex hoc Cenlotim loco
)U,,|
Oaaifeftum >epls eft Olympiades Gr*cori iti a curlu
L » toto*
*45
Solis dependifle, de eaftlem 3 Romanis quoqu« ?ai
jfuide obiervat«s co
Ocerum hxc änni forma
,de qua jam lociiti ta(
funius, tametfi proprer fimpliciatem fnam quam v'c
j3B2xime etar populo accepta,ac propterea ab illo
dninffime retenta, tamed alia quaedam apnd Hie' 9U rophantas aliosque in Graccia dodiores öbcinuiife ma
videtur
,ad Lunae raciones quaritum prifeis illis v°'
(eculis fieri potuir, adeommodara Qua qnidem !
in re
,puto propoßtum fuiffe Grxcis ;£gyptio$ M imitari, qni ut Afncanuscit. 1. au&or elt> praeter Par Olympiadem quadrienninra folave complecfrn' rec^
tem
jaliam etiam obfervabant curfni minorii dar
fideris obnoxiam. «
£i hac aucem diverfa ratiorie änni, credibild ann éftriafam fuilfe confußonem jilam, qu« Grxcis in |at'
Sacns obeundis3publicisqueconventibns celebrart- l'ft
dis maximo fuerit impedimento., fcnunvero eö ¥'ic
tandem tefte Gemino venofm eft^ut bis midi vi* tat,:
(um fuerit, quiab Apulline fafcitarennir quem* ,öte
admodum Sacra rite eflrnr facienda. Nam ciuu ditt prima vice refponiwn eflfet «am m nh. e-p11'1
juxta mores patrios iacrificandum eile* Qnisq"' !nte
tit erat huic vel illi parti addidusjortem Oracuk 'nql
datam pro feinterpretabaturi quod ntraq; illa ann Pen
ratio eilet longiffimi temporis ufu firmafa, arque "J*
fic patrio quafi more reeepta. Quare denno q"^|*Jei
rentibus quid eflet kxtu tu Ji/«v refponl"®
eft, KotTK i</«. id aureraa peritis explicaturaeft,
tit deineeps annum quidem congrtienter cumSol^ JlirD
men fes vero de dies cum Lima agetent. Ctcte- u't i
um quahs i fta gnni menfiumque «pud Gw°s lx !
rat10:
J 4$- iioqut ratio tandem fuerit,& quae intercalano, non faci*
conftat. Cl Langio tetraeterides Scahgeii» caete*
loctiti tacll,e ejus generis,maximam partem confida eile
quam videntur. Eqvidem res proiixt arduique laboris
ibillo ^»temporis rationem e fcriptis veterHm erupre
Hie' qiiipleraque eo pertinentia, tanqnam hus noriili-»
nuilfe ffla,vel parum dilucidc expofueriuU, vel al to in#
s illis vo'venmi hlentio*
lidem Grsecorum exemploannum fuuro Latioipoftcf yptios rioribi/sfeciilis,ad momm Lunxoiuioarnnt, hoc
-»rscter panter obfcrvanres»'^ certis cemponbus tum lolari
iden* re(Wr in grariam. Tempus aurem quo accommo- inorii darjco?pit Ex ad motum Lunsepgnoratur.
ordioatione Numae Pompilii, dies habebat
dibild ^nusjijr- unurn videlicet amplius quam Lun»
:ci$iö Dionys requirunt. Verum quia Regem non bran« 'nR'ebat,annorum Lunae atque Solisdiflerentiam»
ro eö dierum undecimj qtiare exdiebus bifce dupii-
tri vi' caNSi& ultimi* quinquediebtis menfis Februarii,
jtiem* ,Dtercalationi adiedtis raepfemfecit intercalarium»
i cutu ^'äumMerkedinuirqfeu Merkedonium,quem fin*
h. e. p!l''s biennijs ftatuit poft terminalia ieu 23 Feb:, ijsqt« |ntcrcalandum, Plut« invira ejus c. 45. Numa acult ,nq^iit intcyulitatii vicijfttudinem dier um mdectut
lann Pert wlligetis, ut Lunaris CCCLIV haberet diesm atque StUiit vero CCCLX. V. undeäm bofcedies duplnans,
qom^jetaad Annum tn tnenfe Feb. Emboltmum b. e. inter- aiuin uhrem, quem Merkedimm Hörnum vocant, er atque tieft» ^tmduorum ac vigintL Dicic intercalarem ve«
Soledum ii. dierum fuiße, attamen alcernis bienoii«
ytc 'u't dierum trmm 8c vigmti, accrefente uno dia
•ttcos H appendicibus horis anni folaris, Q£ nqtie
rati" L 3 vero
*4r
vero dies qui intetralationi, adjicfebantur ex
menfe praecedente erant refeéti. Interim hac
ratione,
proprer aflumptam jnfto majorem anni longitndinem» fingulis bienniis» bim dies prseter
modum lunt interealati. Cui vitio ut remedium
fieret, intercalatuit; qtiidem ert eo quo ccepniro rit modo bienniis decem continuis
,undecimo
vero,dies fuperfluos juitamMerkedonii meninram irnplentes intercalatio fufpenia ablumfic. Eoqne
pa io Epocba anni ne extra metam fibi praefixam
evagarer coércebatur, ficuti fup. cap. plnribus
oltendimus.
lniercaiandi negotium Pontifäcibus ert commif-
fum. Verum hi (tertibus Cicerone II. de leg.
C. z9. Sveto no in Jul. c. 40. Cenfonn. de Die
na', c. zo. A mm Marceil l- iti. p. 334. Solin.c.
3. Macrob. Sat. 1. 1. c. 1 4. aliisque) bli inqnam
Pontihces privatis affecbbus occupan
,plus nit«
nufve ex libidine inrercalando.rem übt mandaram adeo vitiofé rra£tarunt, ut ratio in hift. Romana vixiniri portit tirta. qua contiet de tempore anni t quo quid fa£tum erte mémoratur. Eqnideffl
N mae ledat animo,caput anni ad Brumam
verum negligentia, imo improbitare Ponfificnrr
factum ert, ut nequt mejfiitnt ferit xßati, ut ait Sve<
tonius
,neque vindtmtarum hyemi competivtitnt>
Adeoqueaberrauim ert,ut tempore Julii C^ar,Sl
•nni principium priftina illa fede luxartim , ^
medium feré Odobris in anrecedentia recefTerit.
Ct-far igdir indigné ferens populum orbis ter/
rarum Dominum ram vagå uti» ac fluéhiante tem*
poris ratjone^menlesquc contra meutern vetet1109'
10
14?
er cum coslo minime congruere, anno confulatns fui
hac terr^°
»period. Julian. 4668. Marco /Emilio
anni Lepido Collega.ad annum emendandum animum
»ter ^djecir. Ideoqueadhibiro in confilium SoGgene
'iura Mathemarico Alexandnno, tefte Plin. 1. xvmi.
cum C<15« arque annirente fibi, ut fcribir Mactobius,
jmo Marco Fiavio fcriba ( quj compdatis Pontificwm
irara ^nniis, Faftos in omnium norttiam prodidit)
>que Perpicxa üla forma lunari fublata, antiquiiiimam
xara ^pGcillimamqtte folarem
,de qua paulo ante ibus reduxit. Macrobii 1. I. Sat. c. 14. verba binc: Annum civilem Cafar, habitu ad Lunam dunen•
mjf. fionibus conß'tutum ediäo palam pofito pubitcav 'tt. Sed leg. 9n,b»s tandem dimenfionibus ad Lunam ? Putea-
pie nuslib. de Bifiexto c. 9. Ira explicat, qu'ia Ca/ar
n. c. An°viltinio nialuiitquod eo anno feptem diebut fcque*
natu ^atur> quam a Bruma annum aufiiari. Verum
int» Cl,ni,docente ca'culo Allronomico falfum fit, pro-
irara Xl!tium annum Julianum incepifie å novilunio,
nana nec credibile videarur Cafarem ad illtid attert-
nnii qui nelcire non poterar, id in anms fequen-
dera *'bus mtntme proceflurnm : manifeftum ed men*
pci "um eile in vocula habitis, Sc pro ea legendum
ciirt P°ßb*bitistcum propofitum Gt Macrobio,oltendere
$ve, snniimnoneiTe å Caefare ad dimenfiones Lunae
■riitt,i "Ciit antea, led ad ctirfnm Solis, conftitutum.
farisj bmendationem vero hoc modo Csefar expedi-
(
ad v,t« Pritno omnium intercalavit Merkedonium»
rit. P*fX confuctudtne, ( Svetonio ar.&ore in vita C«-
ter/ jds c. 40.) in cum annum ine iderat. Huic adjecic
rem- Ö!es Lxvii. pertubatione anni» ut in ordmem
•um» rcdirec,id exigente. Teftatur id Cenforinus de
1«* die
^50
U9 }
dieNat c. to. C.Cdftr Pentifex maximus fu^tm
& M. ts£milii Lepidi Cofifulatu
,quo retro deliclm forrigeretyduos menfes tntertalarios dier um fexagmu feptcm>inter menfem Novemhem & Deicmbremtnw
pofuit, cum jam men(( februariQ diej tres yi/m»
intercalaßet,fecitqueeum ann um die i um quadriwffil
forum qyadragtnta qumque Jiruul prcvtdens in futuw\
ne itertrn erretur. Dio Catfius lib. 4?. 'Duk
nmnino fexaginta fepttm auäum k C t/are annum adfc
rit fallique eos qui plures fiatuerent. Idque recté | Nam Merkedonius qui pra terea anno aeceflir.-non Csefaris erat,fed confyetudinis
3ut ex Svetonio
probavimus.
Dies omnes anni iftiutqui confufionern exhaö
£it>erant 447- Qui toil gurutir, pofito cakulo huncin modum : Annus'RoinamiS yiierum er^
3ff. lx qinbusü princioio anni ujque ad lermi*
nalia fluxerunt *04. adde Merkedpniujn d erntn 2;. hifqj junge dies 67, poftremoaccedair quinty dies dempti de menfe Februario, arque intercaia-
tioni fnbjungi foliti, & rota ad dies 4474 tonfnlip deveniet, Quare in mendo inne numeri Macrobi
Ätque Solini: qnorum ille i. Sat. 1. c. 14, tonfii'
fionis annum 44k hic 444. dies habiuüe perbj
bet.
Reliqiu jam cura erat ut errore fiiblato, illique.
fie in potterum recrudefcerer» objeöo repagido >
smnus demceps exigeretur ad motum Solis , qu!, diebus CcClxv. Sc quadranre diei confici credc batur.Ideoque illi annus in totdies ett defcriptM
imde de Cacfare Ovid. Fatt. 1.2. '
Ht
.o
■o Milt eliitu :agm
i; ititi t
yigt «ii
tum, Duk ad
iff eäci ir-non
;tonio
xhau
aivülo
•\
erat
er mir ernffl
tunq|
reala- lflillO
,robif
jnftj
erbi
iqnft lo
ii iqui
edc )tUJi
Ht
Iße morot Solis,quibus in fua Jigti4 rediret, ?;•
ptcttyr exaäis dißofutjje notis.
Is deites fenos ter centum & quinque diebus
lunxit, & é pleno t empor a quarta die,
Hic anm modus efi, in lußrttm acfedere debet, Qua confummatut partibus un a di(.s,
Quadrantem enim per (olidum quadriennium
quater coUe&um» atque in integrum diem reda- dum, juilit quinto quobbet anno intercalari, eo menfe dc loco ubi lnrercalatio anuqumis fieri con- (vevir,pempé inrer Tertninalia & Regifugium.hoc
elt mt^r z j & 14 menfis Feb. dies, qni religiones irtashabebanc \ feti quod idem eft , ante lex tum
Caiendarum Marciielt intercalarum Et quia dies q'iotyadventiuus fextus Caiendarum Martii dice*
batur,biilexti nomen invenit.de Annus ipfe quj
cumrecepit,b)(Textilisdidus eft. quadere Man-
tuanusl. 11 Faftor de Februario-
fräter enim bis fex menfes, Jex contmet boras
Annus & ex tßis quarto fubnaf itur anno fynadtes bons, fexto finita Calendas
Marjts,& bmi menfis vigéfima quarta fecundi
\ngemtnaslux verfa dtes, bis fextu vocatur.
Atque adeo taletn nomen tr ansfundit in annum.
Carterum, quia vera & praecifa anni Colaris ma*
piittido dies integrum diei quadrantem fupra
nonrequirit.ideo nec integer dies intercalari uebebat. Quem cum nihilominus plenum inter- calemus, anni civilis dimenfio pauxillum jufto Kajor evadit, ex quo fit, itt annus (olaris qui bre-
Viorieircumagitur ambitu, prius terminetur quam
Julianus, & conlcqucntcr/equens quifque annus
cfcleftis
«j»
coeleftis prius quoque incipit quam civilisJulianus, a|ja
tinde illorum initia partlatim ab invicem feparan- prc
tur. Haec autem Teparatio in faftis anticipatio tef
atque prajceflio nominarur.
.;
ExceHus intercalationis in fingulis diei quadran* p3j tibus.undecim circirer fcrnpulorum borae eft,& in K(
ipfo intercalari die Scrupulorum feré quadraginra rjs quatuor. qii£B triginta trium annorum fupra fecu' ter
lum decurfu, unum diem colligunt; & quarnor p0
feculisdies tres, qtiibus Epocba anni ccelettis au- tju
tevertere deprehenfa eft epocham anni civilis- du Sen quod idem eft aequino&ia ac folftitia tempo- aC(
raque caetera ingreibonum Solis in ftgna Zodiaci, t0l
paulatitn fe recraxerunc in dies praecedentes: p0 Menfes autem brumales tantundem gequino&io uf, verno, vernales folllitio fa&i funt quam antea
propiores. dit
Haie vitio quemadmodum commodiffime ob-
viam iri pofTet, magna qitaiftio fuit, longoquerem- 8p pore å multis agitata. Sed quia res erat ad multos jn pertinens, eaque non parvi momenti, decidi arque jnj definiri non potuit: quare Gregorius XIII. PaPa an
Romanus proprioau(u rem hane aggrefus > anno ^ Chrifti if8z,de menfe fuo natali O&obri, dies tei lo ftifttilit,quot nimimmå tempore concdii Ni*; fa CJEni,per fuperfluam intercalationem in Calenda* 4H rium, praeter modum erant invedi: eoque pa$°i j,f|
sequinodium vernum ad diem ii Martii>ubi me' dj
morati concilii tempore haefit i retraxir. Acne j0
ulterior anticipatio fierer, fancivir ut in poltertiO nt
tres dies intercalares quaternis quibtisque feeubs ^
omirterentur. Itauimirum, ut tres anni cenrefa11 jfl
ianus, ilias natura fua btdextiles intercalatione omifla Xft
saran*
procommunibus habeantur .* quartus vcro cen*
ipatio tefiraus maneatur ante biflextilis.
Reformatum hoc modo calendarium fuum Pa- idran*
pa,et(i quam maximé eo collineaverit, ut fius eflet accommociatum, mundo tarnen id fub anathema' äg'nra tis fulmine obtrudere non eft verecundatus Cx*
iecu' terum Ecclefia Vera & Evangelica» quam å jtigö
lartiot
Pontificio coeleftis indulgentia liberavit, minas
is tjufmodi floccifaciens^raves ob catifas id rejiciea-
:mpo-
diaci,
ntes:
lo&io
antea
e ob-
item- ItlltOJ arque
Papa
anno
dies
i Ni- nda*
wffo ru"<»r: omni* tranfeutit, ut revertamur. \ icinuu-
1me' dinem vero illam Sol
obliquo fuo per ccslum
>cinceffu, verticibus mortaltum nunc imminens,
"rll|S nunc ab iifdem recedens efficit. Ut veriflittnim
»fini ^r'hic Seneca Nat. Qu «ed", lib.ll.cap.ir.
Vliai f'1uuur mmt; fickur* hyemes tftatéf.
o«m puravif, retenta limplicillima atque aauium jccommodatitlima veteris anni forma, quam per
tot fecula norifolum Imperio Romano parentes
populi, fed Sc alii ad qnos derivata eft, haud inviti
ufitrparunt.
Anni ratione fic utcunque «plicata, fupefeft dicerc dequatuor ejus partibus, Vere, ts£ßate $
Ammo & Hyeme, quaS boras, tempot a, tempeftatescfo äppellant, Sc vicillitudine mult^ ( quod maxima
in illis fiaf tam aeris, quanidierum Sc no&ium per
incrementa atque difpendia Uicis mutatio) cum ar>no in orbem redeunr. Qua de re Senec, Ep.
24- eleganter fcribit in hunc modum .* Nulltut ffi|?»if eß3[ed in orbemnexa funt omni*, fugiunt a*
fauuntur : diem nox premit, noctem dies : *ßus iM
Mumnum dtjinit, autumno byems wßat, qua vere com-
III
<que yertuntur. Solem quoque ut Luminis fpntefy fequitur viciffiftido Iticis & tenebrarum» Hinc Manilius hb. III. c1.
fix finit luces Cancer vix Bruma reduiit, Libra, Artet, purem reddunt notiemque diemqitf, Incipinnc cnitn faxe tempora ab aequinotäiis &
lohticiis, qua; propterea Graecis *£»"#*
>ttanzet h.e. Punfta Si Cortvcrfionet, Latinis Cardi-
res appcllantur. Signa vero ipfa /Vries, Cancer, Libra,& Cappricornuspn quibpsconficiuntura»' quinodia foUticiaquc,tropica dicuw au&oresj
Kianil, 1. lll.c. 9-
Qua tropica appeüant .quod in illii quatuor ahm
Tempora vcrtuntur fignu, nodojque refolvunt t
Totumque emittunt converfo cardiue mundum, Snducutitque novit opejum rerumque figurut.
H^ems ab bmbrtbus di&a eil, quorum roa"
gna vis rempore byberno. Majores noltri£[Mf(tt appellarunt, a QBdfa h. e. uviditate, nps^fflW
å ventis pivofisque procellis hoc niaxime tempore fjsevientibus
>nominamus. Incipit cum SpI antiuo curfuad initiaCapricorni imapi Zodiaci partew OCCiipantia devolpn?» jhmmara å dierum brevi«
täte di&am effrcit. Quo alludic Maniiius!. i M»
Aftronomicon. Cap. ?. (k loquens : Brumam Caprtcornus inertem Ter minima* cogit Inges > & maxima noäis
Tempora - - • - -
Inertem yocat ßrumam,qutaterrarunc gelu C°n*
ftri&a nihil producit, natura per illud temp,,s
ftante quafi > & quiefeente, fi§wi raox fubjMg11
kiem Maniliuchisverbist
jW
'54 Tunc riget omnii äger, iLufum maré, tendtta (dftra,
tiecJoUr.mt medias hyernes lorrentia fixa»
Statque uno natura loco, piulumque qutejcit.
Ver tempus anm fécundurrt eil,cujus vocis tripli-4
cemadducic originationem Varro de L. L. I?b.
V. videbcec quod vtrere incipittnt virgulta,& ver*
tett (e tempus annt} mfi quod fones dteitnt BNoftris
a 3Bara h.e. effe & pemanere, quia credunt quiciam hoc anni tempore orania aliquando efle tcepiflfe : quos inter Virgil, qui Lib. 11. Georg*
fie canit:
Non alios prima crefeniis ortgine mundi Eluxtffe dies aliumve bahnt (fe tenurtm Crediderim. Ver tlltid erat, ver magnui agebat
Annutt & hybernis parcebunt ßattbus Eun. jkc.
Nonnulli iaMnglioc tempus appellant, å édbfä
n<e. villis léu pilis animalium* cjni ineunte vere
<Hl»mnt,w Notis erudiracu diligentia ad c.+.Qct
*Mradditis, placet Ampliflimö Verelio.
Helfingi etiam J£)ofttt(t dicunc (qtiöd B.M. loh»
Burens tempus nttpüale interpretatur,) pr«c»pu*
vero id nominis tribuurit {patio temporis t quod
'nler i g Maji, Erico Regi quondann facram # Ac uivorum Petri ac Pauli memoriam menfe Iunio,
rec°li foliram, eöntinetur4 Miti perboc tempus
jtimtir ccelo, quoniam Sol fuperatÄ ima parte
^odiaci Arietera ingreffus acquiooclitim facit*
j°deq; ad fuperiora contenderis.dies reddit nodti*
buslongioresth^betnosque rigorcs calore gariffi*
1130 temperat.
Sequitur vSßas ab aßt* diSa, quoniam Sol i a
"'ttimitate circulj fui exiilens acq» capitibus noltris
irr
imminen*, diYe&tioribnsradiis Calörpfö irtténdif, ixtenditqne dteyn futnmum, parvoque receffu Dtltutt, & quanto fraudavit tempore nottet,
Infantum tuces a»getyut inquit d. 1. Maniliut.
fcx propinquitate n. Solis 8c diertim longitudine.
fit,ut vapor ejus, tum maximé terram adurat. fru- gesque enatas & fru&us arborum,percoquat, quo
maturitatem confeqnantur. Nöftfa lmgua boc
tempus ^ommar/ antiqua <Sumur å 0un Sole, cujus calor utidi&urr^tunc inrenfiilimus elt.^
•^futumnus quartum & ultimum eft anni renv pus ubaugendo nominatum, qilod terrae proventu opes mortalium augeat. Incipit cum «quinodio
altéroj quo confefto, Sol prono ctirfu in auftroffl tendens,exafperat pleruroquecceli tem^eriem,ter»
ra marjqtie verfantes homines alTiduis imbribnMc
vehemenribus ventis graviter affbgentem. Svet ce
«f)a«ft/leu ur, nunc fcribimus J£)ojt nominatur, ab
fytfl alm, quod anni tempus fit (upremnm feu nö»
•vißimum. Nam bodieque rempus adultuin» &
ferme prarcervedtum ftft> appellamus.
Perpulcre baec tempora praeter Virg. in Ep1
gram- defcribit Lucrel. Lib. V* de Natura e"
locnm non adducimus brevitati conlulentesf -o<
£leganter quoque fed brevius Frobenitis
vienfis, in hunc modum :
,%
Ver tepidum floret varios producit & herbat, Ä
Humanum in vtttum, quas fervid« percoqutt JEpt *
Vt legat Autumnm frugest & in borrea condat ^
Vfibut bumanu, quas frigtda Bruma repojtat.
Nec praetereundns Ovid. de (equiore mufldi t* u
täte Lib. I. Mecam* fic canens;
.1
m
Ifé ioditj Jupiter anttqui contraxlt tempora veris
Perquebjemes > aßwque & in äquales autumnot»
£t breve ver,fpattis exegit quatuor annum.
us, Qjiibui verfibus jucundillimi temporis Verni brc- idiney 'jtatem, Sc fcaliginis ccenique autumnahs mo' c*fru- am.ctiam ratione metri artificiofifiime expreffir-
,
qua Quos autem anni menfes fin gula tempora com#
i boc ?rehendunt, indicat Aulonius Edjdl. 16. his ver»
Sole
iSbus :
,j;
Martins, Aprtlis, Majtts funt tempora Veris.
rerrv lunius, Auguftus nec tion & luitus, AE(tas :
;entu Septembrt, Otlobn, Autumnw tetoque Novembri X oäio Erumalis, lams Februar tus atqut December,
Iriim «Septenrrionales prifco sevo annum in duas par¬
ker» :es dividebant. QBetur Se 0umnt h. ehernen Sc
us,ac lßatem, quas h. c. femtannos feu femeftrix
et te lppel!abant. Prins femeftre conrinet autumnum r3 ab k Hyernetn in fpecje fic diäuro i alrerum, ver i no» & «ftatem. Utrtimquc vocabuh m pro annuo
,
& empöre poni , in fcriptis veterum frequentiili-
eft. Anonym, in Vita Gothr. Cap. 4. de Epi Starkatero j i»a war bantelf mtva gomroaf. id
fe(^ superis, naius erat annos duodecim- Et C«p. j. De
ntes: -ödem dicitur: .$an tipar fttwan 0umur me&
tho" Wfat fon<J4 Vixit quindeeim annos in aula Vtkari Sic & Ulpbila Lue. c.II, v 4i. ,2M>N Er
Et cum ejfet annos duodecim»
iftt, fc Matth. IX: 20. 30^ fat/ quino MofcartmumM
t imu tt><ntrurt0. Et ecce»mulier profluvium fan- pafe duodeeimannts. Apud Marc, vero Sc i t* Uucatn idem tempus vocc propria j<ra ttvalif
,1 ex-
W/»'j
*f7
exprimit» Sed de anno Sepfentrignolmm alibi;
fpéro, dabitur com" o Jior dicendi locus.
Jam quae reftar, perluftrato cum partibus fuisi
anno, ultima cura erit.ut oilendamus undc initium anni fui fecerintantiqui : narn ineo conftiriien- do, aliam aliifecuti fimr rationern. Caufamred*
dit Plucarch.in Qiiaslt. Rom. Omnir.o mqtiiensi
éorutH qua in circtilo ctrcumferuntur, nihil efi quod nu turaaut extrémumftt dut primum,fed legefdäüm, ut
aliud alii fiatuani anni principiumt
Ariaiim äiiterri circulum efle antea dixirtitu,
■ac éft temporis circuitumin feipfum redenn-
tem i cm cumnullufn fit principiiim, n:fi quod
ab homintirri arbitriö pendeat ; certtim eft capnt anni, ad queriicunque ejiis diem figi pofTe* Licet
vero diffiténdum non fit, humanas rev non rard id exigeré , ut nunc ab hoc nunc ab atio die an- nurri mimeremus : Untun tarnen celebre Sc com¬
mune (tu univerfaU prmeipium efle convenit, ad quod pdriuular 'u illa, Sc fortuita comparari pof-
fiiir.
ParticuUru eriim adpellamus drbitrdria illa Sc fortuita anni initia, qu£ quifque fibi pro re nata
conftituit t quäle eftillud aptid, Virg. f.f; q,}0(*
JEneas obfervav,t vota annua paternis Manibus
fbluturus, quandodicit:
Annuus ex actis complettir menßus annus j
Ix quo rchqüdt» divintque ojfa parentis
Condidimus terra. See.
Ad hunc locura nocat Mancinelltis: annurn w»
Ulum a Caiendis Ianuartis, ad eafdem dici; fei etta»
i $8 a]j{,j, ikn/jue tujuflibet menfis die, in diem eunåem reditum
mumrocari. Leges patriae tempus annuum hoc
fui?) modo numeratu nominant/c. ab acqua- tium liöte quadam, qiise in eo pofitaeß: ut qnantum
,,en. »banni civilis principio
,ad terrorn ejufdemanni
re(j. diema!ium,fluxit temporis} tantum etiam aprincü
eaS) pio anni fequentis noere debeat, meundem dietxi
(ni, (jiiiimum annu claiidic» aliumq; aperit, aliequaris.
i
m Hane diem O- LL, de jure Ecclef. c- 7. ap#
pellant tog. U, LL. & H.tLL. eo-
iiu, Hem tit. c. 3ari»ian<ja mofi, vulgo Zfyrfjmeöt
sun» 'l'6, dim redeuritis anm : quoniam inter memcratos nod diesfpatium Vertentis anni continétur.
ip„t Commune fen univerfale principiuin putatmig
icet ^lc' poffe, de quo inter populäres unius vel pluriu
.arfll öationum convenit, ut 10 eo, annoriim itus redi-
an. ^^ue tanqnam cardine ponantur.
om- Hujus generis princip:um duplex el!, vAgum St acl fxm>
l0f. tyum eft, cui frena ita funt laxata, yt per omnes an&i folans dies, libere vagari poiiit. Qua: nio*
& Miras in anno vago iEgypcio, & anno meré luna#
ata r' Arabico, loctim habet,
od
,fwem vero, quod congritis adhibitis intercala-
>118 tl0n'bus ad certum anni folaris diem alligatur.
Q»i capite anni ftabili ac fixo ufi funt, fua« qui*
1 S,le rationés feciiti, llludaut irt aeqiiina&iorum *
ailtin ,e"s celebriora folftitiorum magifque alceruttoj confpicua viderenrur. quod ea rempora cae-
vi ColIocarunt. f ' »
iii Orientaliura pleriqué 11t Arabes, Syri, Perf#
tr Chaldasi initium anni duxerunc ab asquino&iö
d *'n#. M
D#
*0
De Chafdarorum Epocha, Iticulenrä exftäntte- ßimoüia Abydeai de Berofi apud Eufebinm
Chron. I. i- p. gé qui ex vetnftjs Archivis Cbal- deorum referunr, diluvium contigide uijv& A«
cjx 7ri[X7TTtj Sdü dUx, menfis Dafii die deeima qutnti
Dafius autem Macedomcus
,eft «nenfis v*ernalis*
coincideos cum Ijat menfe fecundo Chaldseo'
rum.
Nec Orientales cacteros aliünde quarrt å Vere»
annum fuurn orfös effei teftatur Simplicitis in V.
Phyf. Arift. his verbis : 'a? de nfxets x(>%»!)
«ViÄüT» y,\v t^ötzwV fezAVolf üi'f 'afyvcüoi, *} pw
ircogjvxs off <G&A rhu) vGV KXÄS/tdJovrjv 'aoixv
,y ,xg »V'P«jUtuoi, ij é<*g/v<xi df 'A Hgq AxpottKyvo). Qua vero a Vobis ßatuuntur initu,
anni quidem circa fölßitium afliVum, ut apud Athenuiii fes j vel circa aquir.oftium uü'.umrule, velut in jfu
modo fic dtita j vel citca brtimam, quod Romanis; vsi dentque ineunte vere, quod Ar Abibus & Damdfcenii in
ufu eß<
De anrii Hebrasi pririeipio, non cörivetiit intet
omnes : alii n. idin aequino&io verno,alii inatittr
mnali ftaniunt. Af G au&or.rate facta? Sctipturrj
& conlentientibus antiquorwm teftimoniis ßandt
fit,non dubiu eft quin antrqnitus in ajqninöftiover
no fuerit,atq; eodem repofiruma Mofe, pollij"8111
Ifraelita? exierunt ex;£gypto,ubi ^gyptiorumEpo*
chae adfveverant. Firmat nos in hac feritetitia illu«
püt'flimum quod numerus menfium in Script»^
facrafemper furgat a rrtenfe Ntfan qui femperver»
nalisfuit. Itaque fi menfes irieipiunt a vere, »«'
«ne & annus qui conftat ex menfibus, ßcuti re$.
CÖln*
len
s
j ann
Or dill
Aicu
ii
iiijj Br
m cun
<)«(
?be
Van
dili
tur,
feci
fem
piui
rier
int fe- ebium
CM-
-
A«'
'IWltl
nali$rf idäEO'
nV.
°,X^i
pilt'
1*0
mm
a(u
ivei ut in
intet
ititir ir« ;
indi
ver iiaffl
•P°j lind
currf jef
nti- :<3e' Iii--
Jßo
folligupt Virj undiquaque Do&iflimi Gerh. Vofl",
Difp. Chron. II. c. 6 Et Wilfa. Langios de Annis
Chrifti lib. II. cfz Quae a. pro fcpocha aurumni a
viris erudiris adduci folent,talia fnnt?qu« parum officium affertioni noftroe. Pr«cipue urgeri fo*
lent loca bjcod« XXIII: i C. & XX3UV: U Ub?
Mofes jubet autumnale feitu Tabernaculorum fce*
lebrari b(tt.et Sc (ekupbat hafianab, h. e. inewuSt
itvolytione anut4 Verum rnanjfeltum eft Molen
ibi Iqqni de Epocha digypnaca, quam plebs Ifrae#
Urica longo temporis ulu, quafi luam fecit in iC.-
gypto, nec ltatim demeftiiniffe potuit recens e- (jiida.
$gyptiorum enitp proprium inftitutum fuir 9
Wnnm ab autumno exordiri, Teftis Jofephus Orig hb I. Capite verfionis Ruff. f. de diiuvio ita Ederens: quod contigifle air • c* ju yyt Jtvnpp ,
\ssro MxWoc'vuts AeytpiévUjMMgxecri/xv Je üeT(J
täßtxiuv. Jvt jap "aijvnhoi <nv tvitcythy yimv Jixn- ftfcoW. AIenje Jecundo^ui a M^cedqnibtis Ditu, ab
ttuu Harcbfjyan duqbalux, Sic eritm AZgyptii
wuumordinaverant. Qnqd dicitdiluvium menfefe-
cundo contigiffe^ bene fe habet ; bene criam ,
S«°d ffLgyptii annum ita ordinaverint. ut Mar*
Chefvap eifec illis fecundus. Sed quod Marchefi»
v^n (ecundus Ebraeorum menfis fit, quo ipgruerit diiuyiuui; id ex fui x\i hominum opjnioue loqui»
J'fjquae contra ^ripturam S.non valet, m qua Kundus menfis nunquam eft Manbefvan, fed leniper liar. Gscterum iEgyptiis ut anni princi-
P'uio fumerent ab autumno, contra q iam alii O-
?ienti$ populi» ipfa regionis natura fuadebat.
Nilus
*6I
Nilus enim quotannis extra ripas egrediens, totan 1"e
^?yptiregioneiniindabatabingreiIuSo!is inCan- hb
crnnj, «fque ad tranfitum ejus in Libram (Au' 1
&ore Plin. Naf. Hift. Lib. V- cap. 9. ) quotem* um pore Ndus coa&is intra alveum aquis terram fa' roei tioni idoneam reddidit 5 nam ut
qutque Uber au tf bar
terra, feritur, inquit eodemloco Piinins. Et cum len mefle priorafunt cemporafementis,quar inaEgypto ma
femper fad a eft autumno, videbatur ho minibus in v
il Iis annj
qnoqj exordjum non incongruenter im »fws tnrf, daci ab audumßo.
Gr .«eis vero caput anni fedem in folHitio ha- ho, b nfle, prserer Simplicium allegato loco» Peitus fm Avienus Phcenom. Årateis docet
Sed prinuva Meton exord 'u fiimpßt ab anno, Ov
Torreret rutilo cum Phcsbus Jiilere Cancrum. die Nec enim aliud tempus lllis commodius viM eft, a quo anni innitium fumerent, quam adtivumJ quoquadriennalem Olympici cerraminis folenni*
tarem celebrabant. f°l
Fuifle tarnen tempus quo anni Caput hxferit
ad Brumam, innnit idem Avienus verlibus ante-
cedentibus loquens de Harpalo :
Nam qui Solem hyberna novetn putat atbert volvi
Vi anni fp.ittum redeat, • *
-*
Per hyberna annos intelligit, quod ab hycffl«'
ann um tun: temporis ineiperent.
Anriquiiilimis autem temporibus Grrecos roo*
rem OrientaÜum fecutos, anni prineipium ab ®" fit
qutnodio feciife, fidem facere videtur verein®
Icali« populorum confuetudo, quam cum pler'''
gut do
Me
totaiB i Caii*
(Au'
) im
m y
tu eß\
: cum
gypto nibus
'r nai
o ha-
%itus
'ifnm
uimj
Mini*
feritj
inte*!
vi :m9|
no¬
s¬
lin)
rif- [Uff
i €%
lue inftitutis aliis. a progenitoribus (uis Grsecis
hbuifle eos credibile eft.
Nam ia Latio ante Romuhim» anni principi-
nm menfis Martins fuic. Teltatur id appellatio menfiura, qui a numero quo ab illo raenfe diita-
bantfnntdenominati- Poftea Caput anni ad Ca*
lendas Januarias traduftum eft. Cujus rei Nu*
mam au&orem faciunt. Plutarchiis enimde eo in vita c. 46, lic loquicur: Mutavit & menßum otät-
Hem. Marttum qtit primus erat, tertium fecit : pri"
mum autem lanuaritim, qut erat undecimus fub Romulo:
riodecimum vero & ultimum Februarmm quo nunc
(eeundo utuntur.
Januarium brumalem menfem fuifle teltatur Ovi-d. Eaft. 1,1. L'bi annum a frigoribus incepiife
dicit, Janum compellansinhunc modum :
Die age frigoribus quare novns ineipit annus, Qui melius per Ver ineipiendut erat?
Feftus item Avienus Phsen. Arat. Brumam blvere juga pruinofi anni aflerit; ubi tradit Eu-«
doxum inter alia reperifle caufam,
Cur Hyperionhi Nepa circumflexerit ignes
Atttumni reditu : cur (ub gelido capricorno»
B:uma prumofijuga trtflia folveret anni,
Cur autem annum a Bruma, quam ab alio tem¬
pore ineipere »aluerint Romani , caufam adferc
Scal.deRat.Xemp.Lib.il. quodfactlius adecre-
dentis umbr&
}horas ebfervare poffent, Brumd confefto friere, quam ab incrementis folfiitio.
janusvero apudOvidium d,l, h»nc rationem
aperit ;
Brie
JBruma novi prims eft, vetertfque novißtm Solis:
Prituipium capiunt pbcebus & annus idetn.
-
Quod quemadmodum intelligeodum fit, aptid
Plutarchura in Quaeft. Rom. c^ilucide exprefliim reperies. Sed yide inquif,m? Numa Pompilm mafis confentaneum naturs, quantuw ad tios attinet, priniii pium anni fumpferit. >——- Aliud alii ftatuunt an,
tit principium, gptime vero qui pofi hybernum tropit
cumannum inihoant,quum Sol finem ulterius progrc.
diendi furiens, rurfus ad nos fe recipit: fit enim na¬
turale quodamntoio bujufmodi prwapium, quo & Iuris
tempus nobis auqetur, tenebrarum vero & ncäis dimi nuitur.princeps demque & totius fubftantts fluxs all- äor propius accedit.
Exhisfaris liquer, vereribus propofitumfmik,
ut pun&um aliquod cardinale m exordiendo an¬
no obfervarent. yerum quia tempora illa pri*
fris hommibtis non fatis explorara fuernnt,miruni
non eft eos iu tardinibus conftituendis, tnultum
difcrepafte. aliis in alia figni parre eos collocanti'
bus. Qua de re Manil. Aftron. Iib III- c. 9.
Hos equtdem vices octava m parte reponunt \ Sunt quibus ejfe placet decimas : n$c defuit auftor,
Qui prims moments daret frsnofque dier um,
Recep^iflima yeteribus fiiit fentenriadeasqino*
diis dc Iqlftitiis inodkaya figoorunp pajre confici*
endis : quam Columella traditau&oribus fciido-
xo & Metqtieorcam,ita omnium mentibus infe<
difle,ut quamvis ratio per accuratiffimum Aftro*
nomum Hipparchum innotueric melior, veteretn
tarnen fequi maluerint. Verba ejus luot lib- dö
Re Ruft, IX- c» 12 : Ab occafu VergilUrHW ^
Bru-
i64 Ürumam, qua fere conficitur circa VIII. Cal.Ianua-
tij.in Ottava parte Capricorni. Etpaulo poft Ncc
me fallit Hipparchi ratio qua docet jolfiitia & aqui-
noftia tion ofiavü, fed pritnts partibus ßgnorwn confici.
Vermin hac runs difiiphna, fequor nunc Eiidoxi &
Métonis antiquoruni Faftus Aftronomoruni, qui funtt
iftaii publicufacrtficiisfluia ¬ioreft iflavetusA-
lucolis coticepta opiiiiö.
Occafionc hujus öpinionis eruditeexponic Clar»
LängiuSjprasclari Operis de An. Chr. lib. I. c. IX«
Ql'as cutn adhnc tempore fulii Cxfaris Sc diu pölt illu obtinuéritjfa&um eft, ut Calend» Janua- tia.qiias Caefar in brum* diem iricidere voluit ^
öftiduo demurti func quidem,poft corifé&iim bru#
fe*lidus ineiderent
>fed noftro *vo propter juftö
majorem quam Ccelum requirit. anni fuliani di-
^enfioDeinjBriima diebus vigirici Sc amplius, Ca-
kndas jafluarias antevertit^
(atpömm ßporois TnXKys Tode ctpiov ct]vysa
,
