HO MINE,

A u s pic Iis

:se& Individusel

*D I S PUTATIO PHILOSOPHICA

Sacrofanéhe& Individuse Trmitätls^

HO MINE,

InRegia aclnclyta Svecorum

Academia tlbfalienfl.

Ad unanimem Venerandae &

Ampüfsimae Facultas

tisPhilofophicé confenfum&approbationem»

SUB DIRECTIONE

Prtfclariffimi & ExcellenjifprniVirty

M.MARTINI E. GESTRI-

N

II

^,

Math. Infer. ProfdToris Ordinarij,

pras- ceptoris & fautoris fui jugi reverentiå

prolequendi.

Tro

Magtßerij Philojbphici gradu Privileges reportandü

public^o Candtde Philofophantium

examinifubijcit

NICOLAUS HIERONYMI

SEtfcfclfo

OftroGothus.

InAudit.Vet* Majori^remyatoad d.^23. JunijAnno Chripi ^/64£

T

^{U BS ALI^j}

Iirprimebat

Eschillus Matthiä

Erg*

RevcfendiflimuminChrifto Patrem ac

Dominum _>

D.M. JONAM _{PE TRI}

COTHUM, Inclyra ^Dicecefeos Lineap.

Ipifcopum graviffimum, Theologum eximium,Pa-

tronum meum ut benigniflimum.'»itafilialihö-

noreScobfervantia reverentér

pro/equendurn.

Ac

Nobiliilimum Sc

Ampliffimum Vi

rum,

D. ANDREAM (Bpfccnftott/

S. R. M:1" Secretarium eminentiffimum jftud'io-

rum meorum abephebisMcecenatem ut fummam, ita fummåanimi devotione

fufpicieadumf

Cum eti am'

Reverendos Sc Clarisfimos Sa-

, cri

confiflorij AffefTores, Regijq; Gymnafij in

praefata Diaecefi Ledtores commendatifli-

mos,fautoresSc promotoressta«

temhonorandos.

Mac cenficfAÜonefubmifA sbfervantiam decUrztfiam grz«

titudinem diu dcbitam

Nicolaus Hieaonymi'

~ l/sjwsfe ^{#__ -} . : - - T .. _

c

<-.-/♦ fe*/>

'lim

peruniverfam

^as

ta te

m

cogitatio roea vol-

vitur, nondiffiteor humana

itaefie,

ut

nihil fit tffquam

perpetuusn.

Praebéo ipfe quafi rerumhu¬

manarum

fpeétaculum

^,

quod ab ipfis incunabulis^

varijs

cum

viciffitudinibus &fortunse telis ludtam

exercuerim ^, vix tandem

eludiatus. Vita

^morta

lium ludus eft aleatorius; jacmntur

tefferae,

_po»

riunturinitia, fi ad votum

nonreciderity

arte cor*

rigendum,fublevandum Induftria. Hic rotam co- gito, in

^qua

fumma cito Runt ima ^; fimul variara

Fortunat Deae iftim lividne

fragilitatem, alias

^ex»

celfa humiiianrem,

humiliata exfuitantem. ^His

veluti

pullis fortunadiü afpirat, qiibus dormien»

tibus omnia conficit ^.* Ulis

iujuria, etiam quod

dare non

poteiU.abr

p

t. Nihil llniverfa ^terra

allt homine

affiidtitius, quippe dum alta fpiretin

cafum praeceps

datur,

cumq;

humilia omnibusir-

rifui,

Ipernitur, luditur, deridetur. Citomufca sla^fuasexpaudit&avolat, citiusmutatur homo,

A 2 &

/

Sc

fxominemeffe, fatis

_magna

ad calamitatem

cau-

fat Diverfa _praeter

hoc funt hominum ingenia, quidam adverfas fimul & fecundas

immoderaté fe-runt,utrumq;

Ievitatis. Alius in fuperbiam

ver- titur

?hicdefperatione iubfidet,

neuter

laude dig-

nus> vitio _uterq;.

Mali Deum deteftantur atqé blafphemant5boniprecantur& laudant.

Tantum intereft ^non

qualia, fed cjualis quifq; ^patiatur.

Nampari

motum

exagitatum Sccx halat horribiliter

caenum _> Sc fuaviter

fragrat

unguentum.

Deus

eftquipropofita difponit, Sc nili hocftrudtore

Ja- boraveris, confumis operam., opus

perdis. Ma-

teriamveftris oculis^non

indignamjfaxit Deus dig-

ne>fumfi. Non aetate, neq; morum

experientiä

tantae moli seqvus, verum

fi volentibus

vobis fu- erit, fublevaturi^onus, cuialias ferendo^non

?um_,.

Hominemdefcriberehumanum eft > Sc ante me

partibus ^ejus dicendis

non

defuére decora ingenia»

Jviquo potuitmensmeapati, Sc imbellesingenij

dotes admittere. Error

eft,

_Juventus

eft, in

_qua

etiam,dumvias natura oftendat lubricas> ejus

deli-

emendatio-nem

recipiunt, Sc nifi fällor ifti

^ae-

tatr,cum excufationelicet _{femel atq;}

iterum

pec-

care. Levis hicde homine

difcurfus,

homi-

nes

quaerit

graves

veftri fimiles, fub

quorumpatro- ciaio tutior fiat Schoneftior.

Qjod fi

opus

hoc

au-

authorifuopar, imoetiam fbrtafTc

notius,

veftrls palatis arrideat, finite

me

fpei plenum

^{voto non}

fruftrari. Vefter fum, &c^utolim hoc

ipfum

^con-

tingat,

ftudiofe allaboro. Det Deus

vitam,

lar- giatur valetudinem,charitatsrn infundat,accendat>

amorem.

Protegatpios, cuftodiatprobos,

^veram

religionem defendat,fervetq;

vos

Ecclefiae Reiq;

Publicae natos. Oro Oro! Dabam Ubfaliae Svc~

onumadXXIII. Junii 16 _42.

Rev, T. Dtg-ß Ampi*1

T.

Rev,

/7}xis é Clanhx*

Addtfiijjtmuf

Qiettf

k. a $?♦

Proloquiuni.

POßqudm

^ffiaquain

natura

^eo[unt\ex

illa natur

^mhtlo

ans, ^creaßet,ut totum

quicqaidcunderetur,na¬

hoc univerfum, få ^cun-

turanaturata efjet•> cui Hdeus Ens illud utfummu,itaoptimum

fuam

bomtatemfå Bßentiam

communic*vU,non quidemnumcroaut

Sßentia candern,Jed

de

ejus Eminent)perfeblionefecundumnaturam

ß'eidebitamfaytiafantem. lmperfedltuaquiuem^resvitadeßituta, Proximiusanimata,perfeiltin adhucJentientes, cmraumperfeMls- fim&homo

få

Angelt. Utnonimmeritoho mo parvus murdus nuncupetur^>

få omnia

dicatur; ßhiam inremcapimus iäuddjf cipulis injunlium, sal va ro ris: Pradkate evangelium o»

mniscreatura. Omxts creatura homofolm eß, prcptcred JaJicet quodhontint

inefi junBim

områs yls

illa

^, quain.creaturas cetteras derivataeH atefedißerfa; fcitaprofeffé expoßtio Dolhßßmi Prafulä Gregorij

Magni

Horn, ^xxix: Omniscreaturanomine, inquit, ßgnatur

homo få

c.quem

intbi vid. Habet

namdp ccjiai]necüccum

lapidtbuM

vivere cum

arboribm

^>lentirecumaramaltLus, Intel-

Iigere cumAngelü.Si ergo communehabet aliquid^cumomnieyea- turdhomQijuxtaaliquidcmnis^creaturaeß homo. Omniergo crea-

turapradicaturEvangelium,^cum[eh hemintpradicaturJßnialüe vtd.docetur,propterqueinterrdcun&acreatafunt.få^aquoomnia.,

per

auandam ßmilttudinem

aiiena nenjunt. Pia^c Mag. i'depatcr

Reprafentavit etenimfe DeusOpt .Max,/#omnibusquidemcrea<

t uns,tanqua

mbffeBtbws,qui

reprajentantfo/umcaujdcaufalitate,

non vetofmuhcaufa form^{am, qua} refreßntatioeß^perHlodum veftigij;mhemineautemtanqudm ineßfectureprafentantecau(am

Ktm tantumquoad eßequedßt;fedetidm quoad [rmihtudinemfor-

w.$, qualisßtißlue.eßichv. eatv,a\ßj)u&yeprajentaii9eßpermedum

ima»

im

aginis Verum

non

emmmodo

perfeBd,feitalis qmlem natur#

hominispofett.fegwd inieüeBu*fmplexmDeo tdratiodijcurßvam IsomineiJguodin tüo verbummtnfüddmhocoratio* Jßuibmdua- liti-s homodbrutisreclédifeermtur\ Ratione,tåimagtne ejy* O-

ratioco.

ÅtA illaqu'tdem eHpro.reliquk aNmantibmperfeBtOyquam quam tåipfifenfusfaciunt*ccot'eris hominemantißare. faBws ^c~

nim qui eH fundamentum aliorum fenfuum eHin homine perfe~

Bior,qhdminullo alio animali^? quippe quifenfus qualitatum£/e->

menlcrumeHapprehenfiv&t; ^Utverumnonjitqnodvulge ciuum- fertur: Nosvin:itaraneaiaHu. Accedit etiamfatura illa^ere*

B^_quahomini maximb convemens: Habet nam^fuperius fui>

caput nempeverfeus fuperiusmundiⁱ Inferiusfm, verfus inferius

mundi. Et reBéOvid* Deus

Oshominifublirne

deditcoehimq;

tueri, Juföt&erectosad fidera tollere vultusr*.

(Quantum

aH praßatyeBaßatuyaprona,nenpatitur hujus pagel-

U ratiorecenjere. Ac licet nobihtashominisinhüfatü reluceaty nihilob eHtarnenquin^cumeddemcsmpoffibilüfitextremamifer'tat Ånteortum nonfuimusye vilimateriapoftedfaBi, ^non_qu'tdem

exNiliflumineprognati. lltexAntiflitum Aigyptiorum dehrijs

-

repertifuntyquihominisoriginem Nilo adferiberentyquomado vif feståaudit^osutriusdpfexu*hominesNtlum habitanirs% teß. Vad.ad

biel* vid, Ged. hb.p. c*4, 'Taub, virg. tåSigcb, Gemb.qui^amani wjjadh.p. vifes virumtå muhe^rumniiigenas dicitusdf aålumbos

aqua extantes, Jßheaquidem prijcütemporihmveracreditaJuni tåfuperflitionibus augendis apprime convenientia. Nos vero

talia,fingnlari Deigratia» propraßtgijs Damonum habemm.

Vita? progreflus mifenis acpertculü tam expofitusy ut plurimiy H fewes extitennt* quiin morte tanquam omnium tempe- ftatum ^amhora•, refugwm quajierint. Egrefius mfuper ho-

mmis^namifer

eflf fjhorfum vadis 6 homo T ad

hcum puU

veris

veris, 'Dermis tå vermUuli,jcil. Antiqtro feederi

perfolvendum

eß, de pulvere es tå i* pulverem reverteris. Jßuod etjam

Gentes agnoviße teßantur har nobä: cedet item retro de te»

raquodfukante,jnterramtåquod

demrßum

eB ex Ätheris orif, idyurfumcall

fulgentia

templareceptant. Htncfacercodextefia*

tur corpus elimoterrafaBum efje,hmiu namj^terra eßaqua per- mißa. Necßnegravt caufd detali materia corpus hominis for»

matumeB-,utineo Elementumterrapradowinaretur-, nefal. homo feelevaret infuperbiam,fedcognofcensfefaclum ejfe^exviIi tå in

fmo< Elemento ^,humiliaretur. Deus etenimfuperbts geßßit, hu^-

milibus datgloriamperennem. Nen vero CGSfveniensfuit, uti-

gnis ineopradominaretur,ne

homo

eßetriimistracundusvelacccn•

fusadnocendumproximo. Nec-Slementumaeris,neprapolleretin

eo vanagloriatå

ambitionü

ventus. Nec Elemenlum aqua, ne

pradominaretur in eoßuxusluxuria tåcarnalis voluptatis. Co»

gitabit itadfe homo fejeeffe nobilfßmum, jta tarnen utfit miferri*

mus, tåinquibusdamnaturaltbuscceterisanimantibuspartåaqua- Iis, utomnis Juperbtendi caufaprafcindatur. Dulcecaniti Lu»

fcmia item. Rubtcundus eB^\ tå Rofa. Audax tåfortis eBi Leo item. Sagax tåprtidens eB; tåformte^aat^ ferprnsßmBi¬

ter. lmo in qutbusdam, cateristarnenpartbus, longé inferior ^re»

liauis entibus. Fauperrimus cmniumeB,omniaenim mutubfu»

mit. Brutorum aliapelle veflinntur^j alia villis; pifces fquamas

habent, plumasavicuU, arboresfoha. Homonudus eB, tåtarnen hic pi&o jacetebriusoftro,

alter, ^{- -} fuivopnecingiturauro;

Gfuod vitium in

quodam

ammadrtrtit

Ethnicus

ille Demonax : Heus tu , inquit, hocantetegeflabatoris-,tåoviserat, forum

raannmdetabula; Reliqua prafenti rejerventurfcrmoni.

Omiiericorcfiifiroe Deus, Fiti &Spiritus S. piis & ho-

ncüisnoüriscoi-atibuspaterné adfis & faveas dementer.

I N

t

In nomine

Jesu.

Diilertationis de Homine

Thef. I.

gna

equidem fententla, Sc laudi-

bus depredicandum prorfus eftatum

Chilonis apudAufonium in Ludovii.

fapientum : Commendo noftrum ynu&i

ffictvmNofceteipfum, Idq;partimpro*

p^er fummarapropemodüm

Nobilitx.

temr qua?in homine relucet; partim obextremamMtfeyiam »cui fubjacet idem.

11. ExNobüitate naturanoßrx}inCognitionen!divin«

naturaeacbonitatis devenimus. Exerit enimfeillanontä Dominio increaturasbrutas,quam maximéexa&i

ingenij

perfpicacitate, &

exquifiti judicij perfpeftione,

quapenes

hominem iQuo unoreliquavincit omnia J. Sc. Exerc. 286.

III. Mifiria humilitaiem

nobis inculcat. Exingreflu,

progreflu& egreüu

hominis videmus,quam caducaresfit>

quippequiex ejufmodi

conftat rebus> quxdefefunt de-

pendeutesac corruptibiles* necexfe^y tanquam ex

fe

^>

ha¬

bet,_quo de gloriaripoflit,

cui confufio»Dco

^vero

gloria^.

De homine _{ergo n} eritö quad&q}

aflercmüs

^>

équibus

eflentia ejusinnotefcao.

1

IV. Conhocratio hom'nis

quadruplexcft: TMgfc

A fecun

fecündumquatuor

flatus»

&

terfatur circa hominem bean*

dum felicitatefpirituali,quaecoofiftit in vificne& fruitio-

nc Dei pcrfcdtaL» JurtMcs circa hominem:» quatetxuslegibijS

natura?, Gentium)ScCivilibus obnoxius ett. kUdka {ecurr- dum hominem utfanandum, five,ut arniftam (anitatem tecuperet» & lartam te&amcönfetvet. Et Philejophha ^,

quacpoftrfcmo circa

hominem verfaturjUt

beandumac per- ficiendum beatitudioe Philofophiea,qua? gemiaa : vel

Theorica qua? ex perfe&ione cognitionis intelle&ualis in

difcernendovero å falfo ; velptaHica qua* ex reditudine

&conformitatetam fenfitivi _quam inteHe&uaüs appetü*

tusinappetendobonoScrepuoiando malo, obtingit.

V. Deposteriori Achva Phihfophia; De priori Con- temp!ativa>

quoinodö

nos

materian)

hanc

brevihus lineis

<rvf

étä, fumustradaturi.

V I. Homoveli.diciCurab o-pfa fcal. Üb. i.de ^cc.ILC.

2&Scüb.4 Poet-cap. Donaltzaecon.cap.2.Qniotii. Quem

tarnen fcaligeriprajceptor Cod. Rodig.repr^henditÜb.2.

Antiq. vei2.

ÅbHumö,

Ladant. de J. Dei eap.10. Kid,

üb. Ii cap.r. cxGen. 2» v.7»cap. 3j 19. Quam ofiginatio-

nem mirifice comiHeftdat C. Becmannus.

V II. Confideraripoteft homo duplicirér: ^r. Abfo/ute

in aÜufignätoSc Edentialiter. 2. RefpStivt, in adtuexer- cito5c ia facultatibus, atq; operationibus indé profluen-

tibusr'.

VIII. Inadufignatoeonüderaturin

fuå:efTentiå,quas

qilia

dehnitionis fuodaméntum

eft,

de

eaprimumage»

mus. Exprimitur autem eüentia hominisvel 1. Meta- phyficé) per formam totiusfiveperabftraftura nudum,ut Humanitatem ^- _qua? fignificatur^ut

j£»*aliqiidefthomo»

quia nihil alienum ^{autextraneum,} quod ^praeter EfTea-

tiam ht, inleabftra&acontiuent^a fed iplam formale n

rei rafcionem exprimuafc , Concreta veto nom prohibent

haberealiquidaliud.

IX. Quiaveroconceptushiperlepra*cifénon intelli»

guntur»mfifundentur in rebus;DieaturmihijoquitSeal.

Ex. _307.C si, Quid fit caninitas, afmitas^>leonitas. Tam equidem noturoeil nobishomru

quidvis,quåm quod

ig-

notum; Fa$u effut ingsneraiiori ifla difcipiina,concreta

fupponant pro abfirradis, quamvis hare

praefcindant

de fuppofito&inferiorum connotatione; Concretum vero

eonnotetiuppofifumj&adfuppofitumfua inferiora; Ef¬

fert autem primus Philofoph. conceptus fuos eoncreté»

quia forma cotius five Eflentia hoc refpe&u confiderata

éPhyficis petitur,modo res Phyfica fit; utpoté faic fun-

damentum Effentise hominispetendumé Phyficis. Non quod alia fit Eflentia Metaphyficé&aliaPhyficéconfidc-

rata,fedeadern> diverfimodé tamen exprefla» divcrfis £cil.

terminis& modis propter faciliorem cognitionem.

X. Etquidém petenaum eftex

definitionc

homi¬

nisPhyfica, inquaexprefleponuntur partes, partibus de-

finitieorrefpondentes. JVktaphyficusautem purificatfilos

terminos & conceptus utfint univerialiores^,• Undé in dc-

finitione heminis quam ipfesflfignat, uterq; conceptus

tamgeneris

quåm differential

totü

ipfum defignat,

quam- quåmaiter confufe,alter

diliin&éiNon

vero certa pars de-

finitionisreprarfentat^partemdefinitipraeficé.Atq,ita de¬

liniturbom^o Methaphyficéac Logicé aflignatione For¬

met, quod ftt animalrationale. Hic Antmalrationale

fiolam

formarn denotat ^> Intellige ^non PhYlicam feuformam partisquarmateriae eftcontradiitin&a; Haec

enim defini-

tionemfola^non conticit, ^necprtedicatur

defu©

toto defi- nitojproutdefinitio de definito

pracdicari debet; fedfor¬

mamtotiusfiye MatapbyhcarD>qua: &

logica

appcllatnr.

A 1 Ac

Acdlfferervtiafpecificacum fumaturab ultitnåform«^rea«- iitate,fecundum _quam fpcciem conftituit,& forma: _pro-

prietates habet,darefiilicet ejjefyecficum.&ab aliåredtßin-

gvu non

immerito

form«nomen-induit. Genuseflentiam

nonquidém prarcifé,ut parseft, fed^ut quoddam ^totumj.

Atq, huc refpexifle Phil.dubiumnonefb;^{cum i.}an.tex. 16.

dixit: difFerentér definire Diale£licum& Naturalem5quo-

tumhicafTignet materiam, ilie veroform^am &; rationem Formam Seil. Logic« A4ateriarn ^autem form« conjun- äam,fiveformamcum eft in materia confiderat Phyficus tanquåmcompofiti parterna.

XI. Exprimituritaq; Eflentia hominis 2. Phyfice^v Phyficusautem ficut omnisrci>qu«fub ohjedioejus cadit, eflentiamexplicat, principiafive caufas proximas&inter¬

nasinquirendo, quibus res irnmediaté conftituitur; Ita

quoqjhic procedit, inveftigandohominis principia^> qua:

duo: I. Matertale,quod conftateertis organis, anim« ad operationes exequendas deftinatis. 2. Formale, (écun- dum

quod å

quocunq, tam inanimatoquamanimato di- flingvitun«.

X1L Illud eft corpus,hocanimdrationalis,ex quorum

unioneconfurgittotumhomo»tertium quid,quod ex ijs nafcitur, quodtertiumquiaproprio nomine definire non

pofiumus,eflentiamoptimécognofcimus^perea,å quibus immediatcconjundisproximé _{dependet. Atq; ita} non incommodédefiniturHomo quod fit Sns conßans corporetå

ammarationali. Habet ergo tantumduaseflentialespartes homo. Qusecuoq, enim funt in & ab homine, pollunt adhas vel fingulas veiconjundtasreduci, nec tarnen con¬

trarius nobisD. Paulus1. Te-flat._{5, v. 23.}

XIII. Suntetiam parteshse reverå diftineft«. Una cnimearumeftpofitaextraaliam, nonquidemquoadlup-

1 pofi-

pofitum& completam

fubflftendi

rationem ; fed quoad

mutuamconftitutionemuquianeutrain alteriusefleingre-

dicur. Neq;enimcorpusedanima,autanima_corpus.

XIV. Corpus omainö efle de eflentiå&dednitio-

nehominiscontra Platomcorum familiam afieveramus- Uli enim bominern an,imam tantum efie prsetendunt;

cujus fententia? etiam fuit Hugo^aS. Vid. porsentis ^ani-

ni a m efie bominem>uttedis edThom. p.j* fspiussquem

tarnenfecundiiquidnempépropter vocabulihominis di- verfam acceptionemvera docuifie defendit J.

Altendarg.

in vocabularioEIem. Homo. SimilitérFicinusinconviv.

Orat. _4. cap. 2.ait: Homo dolused animus, corpusautem hominisindrumentumv

XV. Repugnar^autemhocdogma^tamKefta Rationfy

cum hominemnobis dmplicem _{dngat, qui} tarnen com«

pofitusac corporeused(quoabintelligentiisdidingvitur) Quietiamfpiritualis ed 6c incorporeus,quo å brutisdif-

fert. Quofenfu Parvus mundus dicitur, quia ed ^com- pofitusexomnicreaturå^totiusmundi. Et quodammo-

do omnia,utloquiturArift.^.deAn.Quo refpexifieChri#

stum putoMarc.ié 15. Omnicreatura;i.^e. homini,_quo deinfignis eft locus Gregorii Magniapud BarthiumIib.49.

cap+n. Quåm etiam S, Scriptum få bißorU crationis ubi exprefia dt mentio duorum principiorum, unius é terra

deiumpti,alteriusåDeoinfpirati

^{Gen. 2.7. Adde Gen.r,}

27. Quseenim ibi memorantur,ad_corpus referuntur.

XV i. Corpus de fe habetåftum Entitativum ficut materia prima,åqua tarnendifiertEfle

difpofitionis,quüm

prapareturad exercendasanimaeoperationes perfectaor-

ganizatione. Uitcrius: dicere corpus omnis omnind

tormar & adus_expers, implicat. Dtfiniturenimquoddt

EnsMateria 6cforma ccwutars. Formaautem h»e ,quas

A ₃ . dat

datcorporiafle perfeßum Schujus fpecieii eftanima, dans eit oturaordinem ad eücperfe&t*feil. Elfe» efle _corporc-

um & eile aniraatura.

XVII. Proiadeetiam quod humanumeft>five homi¬

nis corpus, aformaeadem nempé anima rationali habet.

Ipium autecflTe totius corporisexeflepartium inter fe uni-

tarum conllat,quippépartesintegrantfive concurruntad integrandum efleintcgri expartibuseonflituti, _quaepar- tesquidém peculiareshabent

formas,fedpartiales

totalis unius» fub quäunum quid funt, interfe verömuita. Nam utunusfinisultimuseft,multivero intermedii tendentes ad ultimum illum: Ita unius anim«multifinesmedii.mu).

taeaäioneslpecie difterentes, & confeq. multa Organa

& membra vid. Seal. Exer. 346.

XVIII. Nonautem diffbrunt inter fe ElFentia in¬

tegre, luntenimfub eadem forma ( qusefpecifica unaeft)

nontanquam fpecies,fcd tanquåmpartes.Verum acciden-

talifpecie, utpoté viribus, difpotionibus, flaute nihilo-

rmnusfimpliciidtntitate tHe earum, quia efle humano iunt,pofleriores. Confiderantur enim _{partes hominis} integrantes duplicitér; ^1. In ordine ad 8(Jc humanum*, quomodönonfaciunt uthomo lit, nec in definitionem e-

jusiogrediuntur ut partes fingulae Iumptse3Ied perfeßio-

nem primam five efle fimpliciter confequuntur, ideoq;

pofteriores firat. 2. InrefpeBuadcorpus pra-cije,quo prio¬

resfuntprioritate generationis, quoinodoomnisparsto¬

toprior.ijsverocorpuspriusprioritateintentionisjktloquun-

tur Philofopb. quam ad ^corpus ordinentur. Sic faciunt

adperfeftionem lecundam fivé ad benéefle & operari ho¬

minis. Ordinanturenim ad extra» quiåijs mediantibus

etiam operationesin aflum dedueuutur. Harum natu- ram &afFeäiones pienius

qui

cupit, Ehyficos & Anato-

micosconfulat. XIX«

XIX. Anirn«confideratio impfiöais duplex>

eft:

tina ^^/^<#>fecundum quam cognofeitur ptecifé juxta conceptuspropriosj fiveconcipiturin terminis propriis

fub conceptu (piritui absq; reipeäu aiiquo partieulan.

Quam Tibivendicatpeeuliarisdifcipüna,ficutredte docuit

B. Pcrer, üb._i> depbil.cap.7.

XX» Prasfupponunturautem in hac å Phyfico& E«

thico,tånquåra demonftrata tam attributa anim» cum

fpirkibus aliisaommunU ; Utpoté quod anima fitindm«

fibiiisjimmobiiisdliocalisi imniutabilis»fimplex &c. Quam propria, quod feil, fit feparabilis^*tlnibilisacpropendensad

corpus»&c.

XXL Nonautemeflepoteft corpus» quia unitur corporisquod fine peoetratione dimenfionum fieri non

pofret,fi animacorporeamfortiretur molem; «Sc pendetå corporequoad officium Informandi; Quomodo autem corpus å corpore informabitur? Sed eft Spiritus & quL

dem fimpkx, non quidem omnimodö fed quodammo-

do. Excludit enimomnemcompofitionem Phyficam.Non

vero expers eft omnis compofitionis^dmittitenim eam»

qn® 1. eft ^exEile & Eftentia. ^2,. Ex potentia & adtu-

3, Exfubje&o&accidente. Anveröeametiam qu» eft

exgenere5cdifFerentia ? Quod videturnegandum.

XXII. Altera Animae confideratio eft Hefpe&iva

in ordine ad corpus l circaquamduo notanda,

i. Modusumonitqui poteft aiiquatenusexpücari»1.

Kemo-

tive-.Cic modus quoanimaunitur corpori, noneft l.con-

tignitatis; Nori 2. Commixtionis. Ncn ^3, Continus- tionis. Nondcniq» 4. Impreffionis. Quamquåm ^rao-

dum uniouis bujusdefinire difficile eft quumUteat nos, ut Seal, verbis utaenur Exer.307. fedt. 29. exquifita cognitio

iila Teil,quomodo ex duobus fistunum. £t fufficere^no-

bispolfit idquodanima 8c corpus refpiciant fe ut a&us

&potentia. Sicut enim non quasrimus, quomodo ex

imaginecerasimprefla &ipfå ceråfiatunum : Ita fuperva

caneum eflejudicatJacob.Verenberg. querere quomo¬

do ex aniroa&corpore fiat unum. Eft enim eaaäus &

potentias natura quas determiaantis& determinati, per- ticientis& perfe&i, inter qusomni media fublato» datur

mutuaunio.

Nihilominus placet modum huncnonquidem ut volu-

mus,fed utpoftumus expiicare ^2, Poßtive, Eft itaq; 5. Ar-

ftifiima?conjundlionis, & combinationis,qua dua: fubftan-

tias feinvicém quaftpenetrant,ut conjunäas faciantunum ratione. Nonquod fiteadem utriusq; ratio, fcd quia unum

coDficiant,cujus unaeft ratio.J.Combacch.

iib.4.Phyf.cap.

I. Ac Proinde fitconclufio ^:

XXIII. Anima rationaliseHveyeforma, _quidem in*

formans non affiftens. Natura enim formarum affiften- tium eft>utpropria fuanon largianturei cui aftiftunt; Ut

intelligentias» fecundum eosj qui ftatuunt ^eas cjeleftium

orbium motrices, & nauta,noninformat navimnecfuå vi largiturpropria. Anima autem rationalisid facit,quod

informantisformapropriumeft: Communicare feil,cor-

pori fua propria. Datenimcorpori fubfiftentiam, quia

corpus cum unitur anima rationali, trahitur adillud efle

in quo fubftftic anima. Forma ergö informans dat eile fpecificum. Affiftens non datefie rei» fed operationem

tanturru.

XXIV. Modi etiam unioniscognitiopendetaliquafl-

tulumaborigine anima1, verumcum eaquaftiointegrum requirattraftatum ^, pecultari difputationi <rv* <déca refer-

\anca propter intricatamquitftionis hujus difficulratem.

XXV. II. Pffeäusunionis qui gc minus X 1. Formål*r

GvjS

Uve Sfje id quod dat forma« Et hic it erum duplex cft:

veiPartialt* reipedu determinationis materias adcertam

fpeciem. Determinaturenim materia adcertam fpeciem performam»ron quod materia bataliud iedaliud

6)vo, aliud nempé lub formaSeal. Exerc. ^102.iéd.3. vel adxquatto, refpeciu compofitianimati, quodexunionere-

fultat; Ubi Ht eonciufio :

XXVI. I. Ut in uno fuppöfito fpecibca tantumuna eflforma: Ita in homineuna eH ultima forma animara¬

tionalism.

- XX VI T. II. Unam & eandemanimam indiverfistant numeroquåm fpecicellé podeabfurdum ed. ^2. d.an. t.

26. extati ünumquemq; adumnonin qualibet fed inpro*

priamateria elle aptum beri. EtEonf lib+5. Met.cap.4.q.

4* fed. 3. ait; In tiulla materia datur potentia naturalitér receptivaejus numero formas» qua; ab aliå materia ejus-

dem fpeciei naturalitér recipi poteil. Sicut enim ma¬

teria determinata eil: ad unam numero ejusdem fpeciei

formam: Ita cujusvis forma ad unam numero ejusdem fpeieiei materiam. Oportetenimadetfe materia;^certam

conditipnem & difpofitionem,utcertatormarecipiatur,

non fecusaclumeninaérerecipitur, fed^non fine condi-

tione,ut fit aér Aixpaves- Atveroquåmraraeiltåmas-

qualis corporum

five materiarum difpofitio

:

Longé

e- nim aliam habet extenfionem hic; Alios magnitudi

nis terminosalteiL..

X X V111. Alter unionü

Sffetiu*

eil Caufalü,

qui coin-

ciditcum generali hominis confideratione in attu exerctto.

Eil autembicgeminus: vel

fimpluürefuliantiatf

Emanatio•

nis: utFacultas>quå mediante anima

operationes

perficit.

Vel Sxercttij qui potiilimum relucet in

modo

operan- di animae> partim ad inträ feu immanenter³

partim ad

B Ex-

'gxtra feu

tranfeuntér,

ut

loquuntur Philofophi,

tmdé operatio.

XXIX". Circa Operationens live modum operand? ^ani'

m*fitConcl. Modusoperandiammapartirnefiinorganicus, quo»*

ad operationes homini proprias ut intelligerc 6c velien

Partim Organicua-, io iis feil, operationibus, qua? homini

cumaliis viventibusfunt commune?, utnutriri, lentire.

XXX- linderatio>Curformafimpltci refpondeatcorpus

multiplex? in proelivi eil: Operationesenimquae facuJta-

tibusmediaatibus _pro ducuntur,reuiruntdiverfa organa per quaeabfolvantur.Nec potefttanta operationum varie-

tasquaein homine eft expediri nifiper variamembrajNam Pluribusintentus minoreftadfiguia fenfus. Hinc con- flituit natura partes partim fohlarias, fufficientes ^tarnen

ufui ad_quem diftinatae fimt ^; partim geminatas, utpoté

oculos,manus, pedespropter operandi cornmoditatcm ^; Melius enim amfeulat,qüi duoshabetpedes,quaquiunum*

Et fi una pars auferatur;

Irnperfeöienem

quandam ac

xnutilationem incompofitocriri necefie efi, quam quam

non quoad fpecicm, ^tarnen in individuo»

XXXI. Defacultatibus & infuper de operationl¬

bus notandum venit ^earumfubjefluw. IIIud autern efi fubjeftumpotent?* operativ*,quod per (e efi poteos operan.

Idemautem eftqmdpoteß _operari6c <jwdoperaturi cujus e- nimeft potentia, ejus etiam eft

aciio,ut

docet phifof üb.

defomn. &vig. eap.i,idipfumautem å quo provenito-

peratio,

eft etiam (ubjeüum

iftius.potentix , cujus inter- ventuoperatio procedat: fivé^utPhilofophus d i. lo.]ui-

tur,cujuséftoperatio,ejus etiam eft potentia ficucfub,e;H.

Eft enim potentia fecuadumquam potentes dieimur illi¬

quid ag?<-evelpatf.

XXXII. AJtonstverbßveoperationen Altt *n ntedi-

ante

antecorpore exercentnr, velßne orgamcorporali Sitde bisCob,

l.Facultatet ißOperation#, iwrganica,qua[tuecorporeopevantur&

exercenturfuntinanma ianquammfaofuhjecl&ißftxulprtncipio.

XXXI11. Alt/t.autemjuntfacultatesqua operanturißaHto-

neequafiunt rnediantecorportTh quibusfit Concl. II. Faculta¬

tes é_operatKnei crganicaqua organocorfotaltoperanturfßßuni%

funtinccmpoJitOjUtinfubjeciotnhaßonü ißäenemifiationüutima-

tojln anima verdfuntutinprinetpio lisfinente adc^aiumeffe\A rii-

maetenim adhasoperationes perficiendas nen(ufficit>fed requiritur infuper corpus. Operationimenimorganica^

rurnprineipia five potentiae, £. g. facultas audiendiper

auremagens j videndi per oculum ^, iuntin compofito fi¬

cutin fubjeßo, &nonin fola anima. Dicuntur tarnen

orancspotentias efie anima?verum nonficutfubjedli, fed

ficut prineipii, ideö feil, quia ccmpofitum per animam

habetquodoperationes exercerepocefi»

XXXIV. Atq, Ticomnespotentisc

priusfuntin

a«

ßiroa quam compofito,nonquidem utin (ubjedo>verum

ut inprineipio* quia ccmpofitum eft in adlu per animam.

Omnesliquidem in univerfum anima?potentise, fivefub- je&um habeantanimam folam ^, five compofitum ^, fluunt

abEflentiå^animerficut åprineipio: Formaenimefi prin- eipium prc.prietatum

compofiti, Organicarum faculta-

tumiubjeöum dt Homo,in ^quo pcrfe&amlortiuntur has

facultates exifientiam i Terminantur enimincompofito quoad-exiitentiam completam ; Amma? autem infunt quoadexiftenriam imperfedfam & incompJetam. Neq;

enimtalesdfe pefiunt, nifi infintcompofito,

quodfimul

inciudit_corpus. Quorum enim prieipiorum adiioefi:cor-

poralis, bat fioc coiporeefie non potefi^>ait

Philofopbus

a.deGen.animal_{cap. 3.}

XXXV. Motanduminfuperpro inteligentiabo-

B % rum

fum,quodeflfentiaanimsecoroparetur ad'potentiastripli-

citér: u Ut principium aHivum. 2. Utpricipium finale;

&his duobus raodiseft omnium potcntiarum prinapiurn.

vcl {. ficutprincipiumfufcepUvum fiyt utfubjeHum.Hocnao»

doEflentia Anima? efttantum quarumrlam potentiarura

principium, earumfeil, quaeoperantur abiq; organis cor-

porcis. Hincbrevitér concl. OmnespatentictArum*compa-

ranturadfolamanimamficutprincipiumagens(Ab eflentiå e- nim anima?fluuntnonpertranfmutationem, Ted per na«

turalemrefultantiam )

é?ficut

affinem. Atquaedampoten- tisecomparanturad animam foiam ficut ad fubjedum,

XXXVI. Ex hispatet,ficut animaoperaturadOpera¬

tionen],ita quoq;corpus.Nonenim veritati confonumeft,

corpusfe merépaftivéhabere,&^nonfimul aliquid^agcre,ut pcrperåmftatuuntplatonici.vid.Horn. D*Civ.l.i.c.8,p.io«v ^%

i. Marfil. Ficin. in conviv.Orat._4.C.3. Omnia,ait,qua?-

cunq;homofacere

dicitur,animus

ipfe facit,corpuspatitur.

Hinc 2. Hominemejusq; officium hunc in modum defcribitHomo eft anima rationalis, mentisparticepsr corporisutens*

j. Söcratesapud Plat. in Alcib. ak: utentem aliud quiddam ab ijs quibus utitur, efle conceffimusA A- liuditaq; ^utens, &quoutitur. Homoautem totocorpore utitur. Homoergo aliud å fuo corporeeft. Concludit

demum : Cum igiturnec corpus,nec fimulutrumq; fit ho>

mo, reftatut arbitrer, autnihil omninc efle hominem}

autfiquid eft, nihilaliud^quamanimam efle.

XXXVII. Sed debebat diftinxifle Ficinus inter

principiumquod* $ pricipiumquo* Homo eftprincipiumquoA

adionisvcum fuppofitototi ^non pra*cife alterutri parti

aftio fecundum denominationem tribuenda. Anima VsuöuOnedtotumquodoperatur,

fedprincipium

JQmo me«

, diante

éisnte opcratuf totu*homo. CInaroquodq; enim ope- latur,fecundum quod ed a&u Ergo Sccorpusagitis

quantum

cft in a£iu;

In

aäu

autem

ed

peraniimm.

Sedncc,SocratesPlatoriieus iotentumprobat: Quia

animautitur_corpore,idcoq;corpusparternnon eflecor¬

poris.

Nullaillatioi

Hoc

enim fequitur,ergö

parsanim«E

noned_corpus. Ab hominis natura corpus efle diverfum neutiquam probatur,cum fallatlgnor. Elenchi & confu-<

fione diverforum; Duoenim funt inflrumentorum_gene»

ra: Aliudnaturh _qua?funt intrarem. Partes quidém a- nimalium& flirpium naturs opera fünt,& inftrumenta animsadobeundasoperationesvitsj utverbis utamur J,

Zab.lib.i.deN. L._{cap.10. pag,zi.} Aliadnobisfiunt. Dantur

enim fecgndurn Zab. inftrnmenta _qua? funt intra rem opcranterrL*.

XXXVIII. Dices: Corpus impedit animam in

©perando^♦ quod incommodum. Difting. & dico impe%

diriabaliocontingereduplieiter.* velpermodum cujufdamde- /s^,cüm feil, resimpeditanonhabet quicquid ad omni

modam ful perfe&ionem requiritur, quod impedimen-

tum non repugnat omni perfe&ioni» fed omnimoda?«

Atq>

hocrefpe£tu fatis impedimenti in feipfa habet anima»

quippéqua?nontarn propter

limitatam Eflentiam

> quam

yelmaximéobdepravatamac corruptam naturam

fibi

i*

pfi impedimento

eflj

quo

minus absq; aiiquo defe&u

ope-

rationes produeete _queat. Vei per

modum

contrarietatuy

quo modounum eontrarium

impedit fuum contrarium.

Sedßhoc largiremur»corpus

videlicet animam impedire

per

modum contrarii; vix

tarnen negatur corpus

homi¬

nisefle partem. Quod enim prava?

difpofitione§

Sc

aber-

rationes nonunqnäm in divium

rapiantur,

autcorpus

al-

liciant? nihil idderogat

veritati,cum corruptio

naturae

B 3 per

per aeeidens obtigerit,quaetarnenhominem no» Eflen- tialitérmutavit,feddooisfupernaturalibus_{privavit & na*}

turamcorrupit. Quamquåm quoufq; naturaliter& bené operaturamma, idnonfacit,iéd _{potiüs juvat» utpatet in}

/»tfionibus & facultatibus fcnfitivis, _quarum exterinres Ipeciem ad phantafiam transferunt, ht*c intelledui ofFer-

tur, cum nihil fitin intelle&u , quod non prius fuerit in ' ienlü. Menlurandaautem potiflimüm ^res eil ab iis _qu$

ei infuntper fe, non per accidens ^, quomodo ludamur faepenumeröanima & _corpus. Atq; hoc eft quod rede docetThom.i. q. 75. a./, Animam non impediri å ^cor¬

pore luo,_{ut corpus}eft abanima pcrfedlibilcjlcd uthabens

aliquidanimaercpugnansr8.

XXXIX. De Accidentibus hominis partieulari-

bus, communibus ac propriis »naturalibus, moralibus _&;

fupernaturalibusagendum jåm foret, ^verumtermini me- mores acmetaenoftrsene nimis exerefeerentpagellje hse, peculiari,(alpiranteJehova )diflertationi refervatum ve-

limus. Quandoquidém Accidentia hominis definitio*

nem ingredi non debent ; funt enim quid acceflorium>

quofublato reliquaorationaturam reiexphcatj ^ut, Ho-

moeH animalrationale^ mortale\ prout«defuiiSfle D.Aug.au- thor eH Dn. D. Jacob. A4art. in pralettionibus Anti-Kec- kerm. bipes, implume, prout turmnem dehniißePlato-

nem vulgö creditur. Ab ejufmodi abflinere conducit,

ne Diogenes aliquisgallmam plumisdetractis alicui forte

projiciao.

SitCorollarium de fede Animae _I.

An Anima fit in uno

quodam pnecrpuo

ac

principali membro

?

In

-/ 1 •'

, . ■ " -...V ' s"

frij&imsft

fdendum hlc åt jtiottqtläf«

ti i Eft enim arjiroa vegetans inpbmtis per Grones corpo>

ris partes a?qoaiitér difruia. Defentienie inarnmali diffi- cultasperjdet ^exaliå controverfiåde anirnas divifibilitate.

Reftatergö qua^ftio inftituenda åeaximarationali.

AlbertusMag.z. deaneap.7. €ardanus,ut videre eft

apudfcalig Exercit.76 opinaotur (ubftantiamanimaeeile inlolopneeipuomembroeorde^> in partibus verd reliquis

nonquidém ipfam anim« eflentiam inellé, fed folum fa- cultatesdiverfasperuniverfucorpusdifFufas^c(Te. Illuftrant

)boc å fimili,exemplo Regis, qui ipfe infuå regia ledeat,o-

mnestarnenregnipartes perminiftrosadminiftret;Quod

regiminisgenus exprelFifievideturA. Lauren. 1.1. Anat»

q,4.licetidnon cordi fed cerebro tribuat,* Cerebro, in-

quit

omnia famulantur,

ejuscp folias gratia totum corpus conftru&um eft. Ulam quoq; animas_{per partes} difFufio-

nem quoad facultatesaperté propugnatVorftiusdeattrib*

Div.pag. 241. Virtute quidém,inqyity& operation« per

omnescorporispartesanimadiffulå cll: Sed eflentiaejus

uno aliquo certoloco( putavel incorde, vel in cerebro J continetur. Hareenim Efleutia difFundinonpoteft, nifi quatenus per partes porrigitur & continuatur, id quod

finequantitate dimenfivåfierinonpoteft.

Incontraviumveroeß Unifnrmis illa anima informandt ra¬

tio _qua dat

membrisfmguliselieexaequojut

_fingulamem-

fyraämmata dicantur: Datcnim efle uniformitet; Un- dé patet lpfum ElTe animaefive ipfamanimae iubftantiam

inindivifibilielTepofitum. Non verö dat efiepermoduna receptionis magis & minus adeoq. huic ^{membro non} poteftinefFealitér& ahis alitér. Undé meritd coneludi

mus: 4mmamwommbutmembvüaqualiter ine/Jc. ^l.Jguoad[ab¬

flaut. antrme 11/a-v_q >oadammaconti ttur permodum^vera

fo mx^quiin fi i:, -nf)/tA.noii aqualiter jingulaspartes canfiflit,

Quodutclarius elufccfcat^&veritashujusdi/pale(cat

in ^mentem revocandum eflidquod fupra generaliüs de- terminavimus, Animamfeil. ^noneflc _{corpoream» quan.}

tam autdivifibiiem^> fedquantitatisexpertem& indivifibi-

Iem. Undéconfequitur, Animam eile^totamin toto, &

totaminqualibec partetotius. Intricataquidémresnon

folumnobis, verum etiam viris- admiraculum eruditis,

qui rem quidémtecuerunt, modum verö non ex preile-

runt. Latet,nos inquitfcal. Exer 207. feft.29. ^xouiuta iliacognitio, quomodo forma fit intoto,&in _quacunq;

parte tota. Humanasfapientiap parscil, a:quo animaquse- dam ignorare veliej EtCl. Verenberg. Difput. 1. de am Prol. 6. ait hoc

contingere/we^nobisincognito.

Repertifunt &ahj, qui cum modum hunc non fatis declarare_potuerunt,animam totam in qualibetparte to¬

tius efle inficjati funt. Rationes fpnt;

1. Omnespotentiae ^animae fundantur in ipfa animas

Eflentiå. fligiturtota animaefl in qualibetcorporisparte,

omnespotentiacanimaserunt in qualibetcorporis parte»

Male l

2. Sianimac-x asquoinformat fingulas^partes& in fin- gulistotaefl: ^;Ergo qualibetparseftvelanimal vel homo fic& qualibetpars hominis,homo. Hocabfurdum. Ergö.

3. Sianima efl:tota inqualibetparte,plures unå^erunt

inhomineanimas,quod inconveniens & regugnans thef.

ncltra:XXVI. vid Hip, probl.Phyfpag. 225. Etfvadetur

hac: ii enim^tota anima in unå parte, tota quoq; cflen-

tia inunåparte, quot ergö ^{partes , tot} Efléntias anima:.

Abfurdum.

4. Nuilum Enspoteft efle extra totalitatem fuas Ef- fentiar,Anima Ii eilet tota in hac parte,& totain alia* eflet

extra totalitatem Eflentiå;Cum enimaliquid cftalicubi, nihil iilius eflextra lliud ubf, _5.