TTIIIJi 1UCT0RUM

„

SL

ρ. f. a s.

iHi SPECIMEN ACADEMICUM, ' De

ί

ΑΚΟΖΗΛΙA

1UCT0RUM

"LASSICORDM;

j]u

Awpliif, Facultatis Philofopht

in _{Regia Academia Upfalienfi,}

: sub pr&sidio

it

•g !ri Admodum Reverendi Amplijfimiep

T AG.

ΜΛ

TTIIIJi

Ββ)>/

qv.

PROFESS. Reg.

_&

Ord

é tiblico honorum_examini

_fuhmittit

-iDREAS

_mm/

_{Erici Fil,}

m O-GOTHUS.

o. \uditor.Guitav. Maj. ad d. ₁₉ Maji

Anni _MDCCXXXVX.

Horisante meridiem

_folttis♦

{ ,

S:M R:«

M:TIS

MÄXIMjE

fidei

viro,

Regiet,

Camera

PRiESIDI,

Societatls

_Regu

_Liter

_aria

_Upjctlienfis

honorario,

GenerofiQimoque

Baroni

Domino,

Dn.

gustavo

rAlamb,

PATRONO SUMMO.

S\]mma

UlaTm

,

Excellentiflime

rita , cumpari virtute ac

quo emines ,

fafllg't0 Te

dudum

col·

locarunt, ut

clientes

Tui

«i/

fimas

Pamafji

radices h<eremus

tum

conffrefium

trepidi omnino

fubea·

mus. metum tamen meo animo

excu-tit recordatio

_fingularis

_grati<e,

_{in Pa¬}

rentes meos olim

bemgniffime collat<e,

quos mnquam non

maximis

beneficiis

ornaflt.

Si

filio

eadem obtingat

felici-tas,

quod

fupplex petierim

incomtas

has

_pagellas

_{de Tanto}

_Nomine

reddere

mihique

Jummum

Tuum

_patrocinium

_aujtm.

ardentijjima

pro

Perilluftris

Familias

RåLAM-BiANte _perenni

flore

in cineres

_JubmiJJa

_pietate

Excellentiifimi Nominis

TUI

eultor & cliens _{dtvoliffimtii}

Périliuflri

Gener

_{οβϊβτηο^}

Baroni

Domino,

Dn.

_ANDREJi

RÅLAMB,

Regi# Legionis

Ρ

CENTURIÖNI

Longe

_Aderit^mO}

ADmemoriäm

_parabilis

inufitatds

acincom·

Gene-rofJffime _Doroine

_BARO,

hebefiit

enim Tibi tot

_{tantisque heneficiis, &}

domarn_{paternam, & me}

_{ipfum alm}

dignar

β

el

mihifuppe-, tis tamen

digne

preedican-dis _{vix par}

_ej]em.

igitur

pie-taii· oro _{, devota}

Jimplicitas

Tibi videatur

_intempefliva

,

quodqua-lescunque

hafce

fludiorum

aram _folita

_benignitatis

Tuas

fupplex

deferam,

(pesque

javori

_fubmifo

inler

_calidijjimas

, velit

Sum-mum Numen _Te

omnigena felicitate

vitaque

_quoad

_manfur

Perilluftris

_{Generofisfimique}

Domini

_BARONIS

devotijfmui gratijfmtisque,

cliens

VIRÖ Am

Dn.

carolo

Officinarum ferrearum fort acOirettori

NUTRITIO MEO

Admod.ReverendoPracUriJfmofeWTkOi

Dn.

Ν

I C

O

L

A

O

ÄSCHANIO,

Trtpofito diftri&us

Jpattltflfltfiflb

/

& _{Pafiori in Drtåmta}

Lauda-tisiimo,

AVUNCULO unicOf carijfimo.

Ρlur. Reverendo _{Pr<eclarijfimog3 VIRO,}

Dn.

Ν I C

O

L

A

O

AURELIO,

Paflori

Sljlebt)

Vigilantiffimo,

colendo.

Vo-yllAj/ffiV y

WENDELIEN,

ad _{^atnndé &c.}

_Poffes*

foUertisfimo^

BENIGNISSIMO.

Ρlur. Reverendo_{Prteclariffimofy}

VIRO,

MAG.

Ρ

Ε

T

R

O

Ραβοηin

£ftra

Meritis-fimo ,

AVUNCULl nomine & honore _prQ*

fequendo.

Reverendo _{Doftiflimoque VIRO)}

Dn.

_ANDREA

Ecclefiarum in _Båftta

_^aebt)

^vijd V. D. _{Comminiflro Fideliiiinio>}

Ρ_ARENTI

Optimo.

hiscjue,

Avunculi

nordtifimi, Carisfimi, oh

innu-merd ac vere

_pdternd

beneficia,

^

in venerabundt

_{gratisfimique}

a-nimi

_pignus

_omnigena

profpentatbs

<voto,

fpecimen hoc

cjualecunque dico,

conjecro

Ampliil. Plur.Reverend.

ac

CariiT.

Fcjlr,

Objervantifltmus

cultor

Filius

_{obedientisfimus}

L. B.

FAteor

equtdem

L, B.

non

incipien*

<etatis, de

Audorum ClaiTicorum imitati¬

one_{judicium ferre , fed mat ur&}

perfefiseque eruditionis. Certe Viri ? in

republica literaria eruditionis laude

lon-ge celeberrimi, egregie adeo bac in par¬

te _{fuo perfunffi funt offcio, ut}

nihil

fu-pra. Verumenimvero facilem 1$ ego ab

aquis cenforibtu veniam _{merebor, quody}

SpeciminisAcademici loco, qu4edam bujus

doftrin# momenta _{attingere fufiinuerim.}

Non enim _{proprio aufu infignem hancce} materian) mihi _{pertrabiandam fumfi, fed}

eonfilio & aubloritate illorum , quibus

morem non

gerere, religioni mihi duxe*

rim. Summa interim _{obfervantia rogo7} velis L. B. innoxios _{hofce conatus in}

meliorem _intergretari

partem«

D.

D.

CAPUT PRIUS.

§. i.

Ocum, _quibus

infcribi-tur hxc noftra

dis-fertatio,

_explicationi

diu immorari y minus

neceiiarium

exiftima-mus , fiquidem illae

funt nemini non facile obvise. Utta-men _{aliqua habeatur earum ratio,}

é

re forte _{erit, indicare, quid per}

κ*-χοζρλίαν

in-telleftum. _{Accipitur vero nobis vox}

κακοζηλίοος

malm_{, imperitus ·γ &}

_ζήλος,

non ftrifte _{folum, provitio,}

perfpi-cuitati _{ftyli oppofito , fed & pro}

purio-ris _{eloquentis latinse genium}

_affefta^

te _{fufcepta. Unde iimul patet,}

Autto-fum clafficorum nomen in fignificatione

fatis nota & ufitata heic _{adhiberi, pro}

fcriptoribus

praeftantiiiimis>

iive in foluta iive _{ligata emineant} o-ratione. Illos tamen _imprimis

heic

Κ Ο κ >

§. II.

Eloquentiam, beneficio _purioris

ftyli, optime poffe excoli, cum

Ro-manae _{eloquentiae Parente, Cicerone}

a) , nos ingenue utique fateri decet.

Ipfumautem

_ftylum,

me inftituta imitatione

potiffimum

de-pendere , fuo exemplo produnt _vete¬

ris _{aeque ac recentioris aevi}

fcriptores

latini,_{qui fummam laudem,}

omnjuni-queadmirationem funt confecurr.

Ci-cero _{ipfe,imitando}

Demofthenem, ac

reliquos Scriptores Grscos, ad

fum-mum

_faftigium

dicendi pervenit b),

Virgilius quoque , ob

iingularem

imitando induftriam ac

_felicitatem,

obti-nuit locum _{c). Nec alia noftro} tem-pore fupereft via ad latinitatem

com-parandam , _quam

_diligens

fcriptorum

conjunfta d). Quorum imitationem _{mafculam, reli&a}

pueri-li ifta , in fequentibus _fumusadun>

braturi.

a) De Orat. _{lib.3. c.33.$49. b)}

(j)uin->

tilian. lib.10. c. 1. _{inftitut.orator. c) Conf.}

Poetica_Giejf.

c.z.Macrob.Sat,j*&6, d)VoS"

fii lib, 4. c, /, Part. orat.

4 m o §. I".

Ut veram latinitatcm imitemur*

neceiTe omnino eft , non unius

tan-tum_fcriptorisveftigiis anxie

inhaerere,

Ted, inftar apum, flofculos, nunc ex

liis, nuncexillis, decerpere. Unus

énim ille vix datur, ex quo ömnem»

tam rerum , _quam

verborum

uberta-tem & _copiam

_haurire

_&

qui ritiis plane (it

immun is.

Malta

quidem funt ,

inquit Voiiius

e)

venufte minus ab aliis fcriptoribus, quam ä Cicerone _{, dibia : plurima tamen hujus}

verbis _{efferri non} poffunt _: five in _re rufti-ca_{, in qua a}de_undifunt Varro _,

Columel-la _{, aliique ejusce rei fcriptores :■ (tve in}

ärchitebionica , in qua confuletur Vitrii* vtus ; _{five in re natur}ali _, in _qua

adeun-dus Plinius _{, ut in aliisalii.}

Nihilomi-nus non diffitemur , pofle nosunum

audorem in imitatione _ipfius

oratio-nis _{fequi , eumque in fuccum}

_&

fan-gvinern quaiivertere. Neque

enim

ab-ibnum eft , Ciceronis elegantiam

ex-primere &

aflequi,

multas

phra-fes &didioiies_{quisadhibeat,qu£}

_apud

alios_{probsenotaeAudores}

_reperianturv

$. IV.

Porro fub fe _{compleditur vera}

imi-tatio artera erudite oecultandi ea,quae ab aliis fint _{defumtaj adeo} ut in ipfa

fimilitudine fit _{diflimilitudo, & omnia} asquabili profluant tenore , ac fibi

in-vicem _{eleganter refpondeant.}

Dili-gentia accuratiffima & prscipuo

imi-tandi conamine _{opus eft. Etiam} ver-ba latina _{ufurpanda, in eadera forma,}

& fenfu _{eodem, quo illa apud veteres} comparent latinosj ut,quzecunquevel fcrmone narremus , vel mandemus

fcripto, clare intelligantur, & oratio apte compoiita , ac concinno verbo¬

rum numero _{junda,in iingulis}

perio-dis _{juftam habeat menfuram. Neque}

imitatio fittantum in verbis : illuc

in-tendendamens

, quantumfuerit illis viris

decoris in rebus _{atque perfonis, quod}

con-filium, qu£ dijpofitio f).

f) Quintilian.lib%10. c. 2._{infl. Örat.}

§. V.

Nifi vero hoc _{modo, jam}

brevi-ter _{indicato, inftituatur imitatio} Au-dorum,

_{χακοζηλία}

longe

omni-omnino _{pretium erit indagare. Certe} conditio rerum humanarum _primo

heic in cenfum venit. Et, ut cetera

mittamus , perpetU£ viciffitudink infigne

prabet exemplum ipfe homo. Ex infantia enim_{fenfim ad lubricum adolefcenti£ihinc}

per viriiis atatis robur infenium ,

tan-demque in mortem delabitur. ffuid igitur

mirum , cur lingv<e ipf<e _, quibus

cogita-tiones_{fuas exprimit, perinde fibinon}

con-ftent , fedutfua initia , fua incrementa,

ita &_{fua decrementa obtineant g). Licet}

vel maxime ad _{faftigium quoddam}

e-niti videantur res humans_{j tamen in}

perfetto , tefte Velleio h) , difficilis ett mora. Hinc etiam _{lingva, quaeres efi}

maxime _{inftabilis i) , non poteft non}

labefa&ari , interire , vel novam

in-•duere formam.

Confufio Babelica > ac deinceps

diveriitas _{lingvarum , ut nos docent}

facrae liters _{k) aéris quoque ,}

_cibi,

potusque vicifiitudo,

commercia,con-verfationes, connubia, våris

migra-•tiones , bella & vi&oris &c. /) pro

caufTis_{generalioribus}

_{καιιοζρλίΛς}

_etiam

g) DuFrefneinpr<efat, ad gloffar.

med,

lat. _{b) Iib. 1.}t. ty. i)Lipf.cent.3.epifi. ad

B_{dg. p.jj. k) Genef C. II. 1) Borrich.}

dijjert.decaujf. diverf. lingv.

§. VI.

Accedit naturalis _ingcniorum

dis-pofitio , quae omnia innovare

avidc

cupit. Ea enim, inquitMorhofiusw),

humant _{ingenii esl in do lei}? ut optimarum

etiam rerum _{5β quotidiana funt ,}

naufe-am quandam concipiat _, &femper _novum

aliquid , inauditum , infolitum,

admira-bile, excelfum quarat. Quod Utique

ex-perientia, optima

Incho-feri eil _{judicium n) : Vix Cicero loqui}

defiit , cum os eloquentia claufum; nam

vovam inivere latine _{loquendi viam, in}

qua primum fuit, a Cicerone tum genere

dicendi, tum verbis difentire. Ac, utin

rebus novis & _{curiofis ejfefölet}

, habuere

continuo _{fuos imitatores. llnde exfiiriEIo} Cicerone litera_{quoque latina ingens}

detri-mentum_{fecerunty lumen illud}

eloquen-tia Romanis cum _{ipfa imperii libertate fi*}

mul_{fere ereptum efi. Quam}

affedlatio-nem novitas verborum fecuta _eft';

pe-jorparenteproles, qua vel fola in ruinam

träbit_{5 qua novitatis pefte nibil unquam} A 4 fuit

fuit Romana eloquentia peflilentiiis o).Pr®

liobis quoque funtBorrichius,

&Dau-mius_ρ) ,

KcutolyXietv

argentea astate, adfcribentes _ingeniiss

quae antiqua & nativa venuftatenon

deleclentur.

m) ln differt. de patavinit. Lhiana,

η) Hifior.Latinit.Sacr.Lib.z.c._{1,2. 0) loco}

tnodo citato. _{p)de caujf.amif\rad,L.L.c.z^.}

§:

VII.

Seneca _{fubitam mutationem} ac priftinam majeftatem latinitatis hifce

iadicat verbis _q)i ut pofftis, _inquit*

aflimare y _quantum quotidie ingenia

de-crefcant : & nefclo, _qua iniquitnts ad

malum_{pronitnte naturaeloquentiafe}

retro tulerit: _{quicquid babetRomanafacundia}

>

quod infolenti Gracia aut _opponatautpr a-feraty circa Ciceronem cffloruit. Ornnia

ingenia, _qu<e lucem _nofris fiudiis

attule-runt, tuncnata _funt. In deterius _quotidie

data res _{eft y-—ut ad fummum}

per* duEta^ rurfus adinfimum velocius _quidemy quam adfcenderant, relabantur. Nec

Ci-cero _{ipfe difientit}

r): Oratorumlausim

duEla ab hitmiliy venit adfummum, _ut

jam, quodnatura_fertin omnibus fere re¬ bus_{} fenefcat}

9 brevique _temgore ad

SS o SS ₉

lum ventum videatur. Fuiffe quoque

e-jus astate, qui impoliti & confulto

ru-dium & _{imperitorum fitniles videri} volebant, conftat ex libro de oratore.

Certe _{vulgus rudisque plebecula}

, im-mo doitiores _{nonnunquam, ex}

semu-latione ad novitatem _aliquam

afFe&a-tam _{rapiuntur. Neque aliunde magis,}

quam ex hac _{ingenii humani}

incon-fiantia,

illa _{lingvce diffimilitudo}

, poft unum

vel altermn feculum oriunda _{j fed &}

incredibilis illa dialedorum _varietas,

quae,diveriis in locis, eodem tamen in imperio, (imul regnare fölet.

q) Procent. /. controverf. _{/·) Lib. 2,}

c, 2. _{Tufculanar. quafiion.}

§. VIII.

Exempla imperantium relinquere

in mentibus humanis vivum _{quaii fui}

exemplar,veriilimumomnino eft.Nara

grex paftorem, _{patrem domeftici,} Re-gem fubditi imitantur. Vldere licet,

inquit _{Cicero r) β velis replicare}

me-moriam _temporum

, qualescunquefummi

civitatis viri_fuerint,

talem civitatem

inPrinci-ΙΟ _{ϋ Ο Μ}

pibusexfiiterltjeαπdeminpopulo feeuturam.

-componitur orbts

Regis adexemplum; ne cfic infleftere fenfus Humanos editta_{valent,quamvita}

regen-tia _t).

Proinde mirifice au&a fuit illa

kam-ζηλίΑ

lmperatoribus, quorum primus

Tra-janus, & ex _{ingenti cum illis inau¬}

lan^ Italiam _{pertra&aperegrinorum}

turba.Et iicveritati

maximeeftconfen-taneum,Imperantes,quibusplerumque arma_magis,

quam literae,fuere in

pre-tio,fuae_{gentishominespraefecifie rebus} gerendis. De Julio Casfare

&Caligu-lai qui Romae nati _{erant ac} educati,

tradit Svetonius_{u), quodalter}

civita-te multos donaverit _{peregrinosjalter}

coegeritRomanos germanicum

addi-fcere fermonem.

s) lib.3. c. 14.de legibur. i) Claud. in 4conful.Honorii. u) Jul. Caf.c.j6.& $6· Calig. c, 4y. cfr.DioCajf.libb.41.&43.TA*

rit,sinn. lib.11. c._23.

s. IX.

Depravatos fic aulae urbisquemores

corruptum ac

inquinatum

fecutumeft

dicendi _{genus 5 adeout corruptio}

rum _{tanquam fons turbidus fuérit,}

ex _{quo quisquiliae omnis generis ,}

di-gnitatemac elegantiam fermonis

con-taminantes , ebullierint, eruperint.

De Hadriano & _Valentiniano

Impera-toribus Marcellinus teftatur .v): Oderat,

loquitur deValentiniano _primo,

eru-ditos & _{opulentos & nobiles,}

fortibus

detmhebatyut_{folus videretur boms artibus}

emtnere:_{quo vitio exarfijfe Principen*}

legi-mus_{Hadrianum.Qu2£.}

patravit fcelera Ne-ro in _{viros eruditos & virtute}

claros, Cornelius Tacitus multis _{deplorat y).} Domitianus _{Philofophos urbe &Italia} expulit} & libros eorum , clariilima

ingeniorum monumenta , comburi

curavit in _{foro ac comitio z), Hinc}

vero _ftudiorum

negle&us & interitus

non _{potuit non}

fequi. Patroni enim defuere} praemia ac nutrimenta erant

fubtrada, quibus ad literarum

cultu-•ram_{ftimulabantur}

Romani. Et certe

torpet amor

_ftudiorum,

defi-ciunt _{, &}

eloquentia infringitur, ii

praemia ac honoris

incitamentatollan-tur : _{juxta illud}

Martialis a):

Sint M<ecenates_{y nondeerunt}

FUcce, Ma*

rones.

Nec non _{alio in loco b) :}

In_{fierilescamposnoiuntjugaferrejuvenci,}

Pingvefolum laffat, fedjuvat ipfe

labor.

Et Plinii c): Neque cuiquam tameldrum

fiatim ingenium esi, ut pojfit cmergere,

nifi illa materia , occafio, fautor etiam commendatorqne contingat.

Metum_{prsterea ac}

_adulationem,

exflinfta libertate , ut ingeniis,

ita

ftudiis ac lingus latins,

κακοζρλίαν

at-tuliffe, vcl inde _{probari potelt,}

quod

in libertate_{magis nosextollamus,}

ma-.

gisqueingenium inpromtu

habeamus;

. fub immani autem fervitutis jugo

vi-vidaeac _ingenusanims

_{contundantur,}

& _{ipfa virilis eloquentia}

_frangatur

_d).

fervitia

adu-lationes _{gratiam Principis}

_ambire

co-gerentur Romani , ex

Valerio

M.

e),

colli-gas, qui

Tiberium Csfarem,

Maxi-mianum & Diocletianum,

Imperato-res _peffimos, fummis

extollebantlau-dibus.

Λ-) lib.q. c.g. y) Lib.ij.Annat, z) c

fr.

Sveton.in vitaDomit.Gell.N.A.ij. π.a)lib.

g.Epigr.jy. b) Lib. /.Epigr.loj. c)

lib.6.

&

Cornel, Taclt.Annal.Lib.i.c.i.HiftMb.i.c.i,

(guintilian.dialog, de caufftscorrupt.eloqu.

c._{39. e)} in Proleg.adTib. Caf f)_aWalchio

in _{hiflor. critic.LL. citatop.m.8y.}

S- x.

Secundum tritum illud ac veriifi-mum _{proverbium g):}

Nec_{facile efi xqua commoda mentepati,}

luxum &_faftidium, ex

bonorumabun-dantia örtum _{, cujusmentionem}

feci-mus _{§.VIj ut &} urbanitatis _veterum

Romanorum _{affedationem, haud} im-merito inter cauifas noftrae

_{χακοζηλίας}

relata volumus. Haec enim _prae ic

fe-runt _{fpeciem admirandiftudii puritatis}

lingvae latinae , cum tamen inauditae

novitatis nomine venire mereantur. Et _{quod ad åffedatam urbanitatem}

at-tinet, novum _{plane erat& infolitum,}

vocum_{graecarum ufumnon admittere}

in _{lingvam latinam , quae jam pridem} in _{ejus civitatem erant receptae}

, &

flexione ita formatae , ut aliquid

lati-nitatis _{faperfe viderentur. Talem} uti-que moleftam fedulitatem _prodidit

Tiberius Caefar , dum vocem emblems

vetuit edifto _{b) j Sc monopoliHm in}

fe-natu _nominaturus

, veniam eft

prae-< fatus i) _{, ceu}vocabula minus latina.

Erant autem hx voces civitate latina donatx a Cicerone k) & Plauto l). Alioquin urbanitas eft ,

judice

Quinti-liano m), in qua nihil efi abfonum ^ni-hil _{agrefte, nihil inconditum? nihilfet'}

egrinumy neque fenfu, neque verbis, ,gefluve pojfit deprehendi. Utnon

tam _{fit in} finguUs di_Bis , quam in toto

colore dicendi } qualis apud Gracos

Atticifmus iUe redolens dthenarum

proprium faporem. Si hac de re

no-ilram _{aperire liceat}

_fententiam

_freti

venia & _{exemploCiceronis η),}

_ii

aliorum, exiftimamus, grascas voces

poiTe aeque in didione latina

licite

ad-hiberi , ac in vernacula nonnullas

exoticas : fed perraro _, & _non

niii

fumma _{urgente neceilitate.}

_{Idem de}

adagiis illisque vocabulis

habendutn,

quibus vis dicendorum graece , quam

latine, melius exprimitur : e. g.

m-χαίξεκα,κία

χακοζηλϊα,

g) Ovidii lib. z. art. amatör, h) Dion. libr. _{/7* i) Sveton. in Tiber. c. 7/. k)} Brut.c,_γρ. /) _StephaniThef. _L.L.fttb _voce

Monopolii. m) l. c.Lib. Vt. c. q, ρ.185.

Ό

m ° m Η §. XI.

Denique huicvitio plurimum aug-.

menti acceflit ex

frequentibus

colo-niis _{populi Romani in peregrinas ter-,} ras, & barbarorum _{irruptionibus, ac} fixis domiciliis in _{ipfo latio , eique}

fubjacentibus provinciis. Neceffitas lingvae latinas addifcendie cundtis

qui-dem per totum _imperium erat

injun-d:a : _{qualis autem prodiret}

latinitas, ex miftura_{vernacute & latinae, in}

co-loniis & _{provinciis Romanorum,} cui-vis, attentius coniideranti _lingvarum

caftitatem, clariilime _{patet. Idem ex}

lingvis hodiernis, örtum & _originem

hinc trahentibus _{o) facile intelligitur.}

Dum vero extern _{gentes leteris iingv}

modulum & _menfuram

ajfeffabant, Ut lo-quitur Cellarius p), vetus illa _lingva

latina mifere _{corrumpebatur}

ac

dila-cerabatur_{j accedente prxfertim}

negli-gentia & fatali infcitia illorum

tem-porum.

Aliae, & quidem _fingulares,

caus-fae

_{κακοζηλίφ}

Quintilia-num _{q) videri}

poflunt, quo B. L.

re-mittimus.

o) Confr. Sveton. de Claud. c. 16. Val.

Max. Lib. z. c. z. Boxhorn,de orig.Gallie, p) DiJJ. Acad. λ JValchio citat, q) Dia-log. de cauflis corrupt.eloqu.c.zf,zp&32.

CAPUT

POSTERIUS.

§. i.

f

^AuiTis

κ,Λχοζηλίοίζ noilrae ii

levi*

ad fummum Iicet _faftigium o-lim evedla , mirum in modum eft

vi*

tiata, adpropoiitumnos

propius

coii-ferimus. Et _{quidem , ut}

_promiiTis

fte-mus, illa exempla

χΑκοζηλιοη;

funt

proferenda , quxin

Auttoribus

clafli-cis merito _{repreheniionem merentur.}

ApudCiceronem ha:c habentur ver-,,ba a) : Alter autem C.

Fannius,

M,

„F. C. Laelii gener, &

moribus,

&

fo-„ceri inftituto , quem , quia

coopta-„tus inAugurum collegium nonerat, „non admodum diligebat,

praefertim*

qvum illeQ-Scaevolam

iibi minorem

natu _generum

prxtulilTet

cui

ta-,,menLadius fe excufans, non gene* „ro minori dixit fe illud,

fed

majori

W ° Μ 17

ftlix detulifle: istamen inftitutoLae-U

iii Panaetium audierat. Facile _quivis

deprehendit, aliam in alia parenthe»·

iia hic includi,&

_ambiguitatem

ftbi creari.

Sic idemTullius _b) : M.T.Ci-*4 cero, Appio Pulchro(ut fpero) Cen-fC

fori falutem _{plurimamdicit. Speraty«} fequenti vocabulo , dicit, magis uti·*

que conveniilet,

Sic: _{iliis, & quod libet, licet:iC}

& _{quod licet,poiTunt c). Ubi prono-u} men, _{iUis, non apte refpondet verbo,} pojjunt.

a) Lib. de_clarif.Orator. c. z6. b) Lib.j. ep.n.adfamiliar. c)lib,4.adHerennium

c. _zj.

$. π.

Cornelius _{Nepos ita loquitur d):}

Video magnam partem eorum, _quiin<c

fchola de _{pudore & continentiapra:-"}

cipiant argutiilime,eosuemin omni-cC

um _libidinum

cupiditatibus vivere." Vocabulum, eosdem^ iine dubio hoc

loco _abundat.

Idem dicendumde illoLivii: Itaiicu

armatus. _{Retro revocanda & abden-<c}

da _{cupiditas e).}

Plinii funt haec verba _{/) :}

t% m o _$$

*,tatnen aeftimans > novum fieri

de-),bere, videris mihi deiiderio eorurtl

i?indulgere

poife.

illa:

Adfedatio _{ejusmodi Atticifmorum}

in vitiis _{ponitur Plinio a Boeclero^)*}

Hujusmodi nsvi orationis , qui ipiis

audoribus parum cautis excidere

pot-uerunt, nomine _{figurae vix tueri} par eft, iiquidem connedandi rationi, a-nalogia? & exemplis repugnant.

Quie

de _{(ingulis vocibus &}

_{fyllabis heic}

o-milimus , in differtatione Academica>

fub moderamineCeleberr.Pr&ddis ha-bita ₁₇₃₄ , de vitiis in ftylo latino ma¬

xime vitandis _, legantur.

d)In fragmentis.e) lib.z.c.iodib.u.c.45*

f) libtlo.eg. 34* g) dij]\ de comgar.L.L*

facult.

§. in.

Seqvuntur jam

qusedam

notanda

partim ex incuria, partim ex

afFeda-tione orta. _{Quo id nulli dubitamuS} referre, quando dua pluresque peri*

cdi, iimmediate conjunda, eodem in-cipiuntur modo: ut in Ciceronis

Epi-ftol. ad famil. b) , particulam entm

frequentius confpicere

licet.Idemplu->

f ribus in locis alios apud Ciceronem

obfervaiTe _{legimus i). Sic audor dia¬}

logi de cauiTiscorruptae eloquentix itnprobat formulx illius,

ej]e

nimiam _{repetitionem , quam vel iii}

oratione _{pro lege Manilia odies}

le-gas. Sic deledatur Tullius

frequen-tiori harum _{particularum ufu : quidem}

ferte ,· _{quidem ego i quidem} tu, ut id_ge¬

nus alia taceam, _{Qui allata exempla}

ad certam _{figuram reduda volunt,}

prxter ea, qux antea monuimus,

au-diant _{Quintilianum /) : ταυπλογία,}

id_{esl, ejusdem verbiautfermonis}

iteratioy

quanquam non magnopere fummis Auftori*

bus vitata, interim vitium videripotefii

in _{quod f<epe incidit Cicero}

? fecurus tam

parv<e obfervationis,

b) lib.j. Ep.u. i) conf, diff,cit, de

vi-tios. Cicer. imitat. k_{) c,zq.guintilian*}

inftit. orator. /ib. jo. c. ζ. _{I) Lib. f, c}

l. c, ■

>

Nequea yocibus&conftrudionibus antiquitatis claflicos Audores abhor*

ruiiTe, clariiTima ex _{fcriptis ipforum}

defumta _{exempla fatis evincunt. Cl·} ceronis enim Tunt: averruncarej _pro

tö Μ o P5

avertere 5 quo verbo Liviusetiatn ufos

cft. Muginan, i. e. tärde agere. Duint

pro dent. Ihexe pro illexiflfe tn). Caef r _{pofuit: gummo Magijiratn pra"}

erat, pro Μ-giitratui. Circulari, 1.e.

circulum hominum circurrftantium & colloquentium facere3 quae vox etiam

eft Ciceronis n).

InterSaliuftii archaistnos referenda

funt_{fequentia'.Loquentia}

infoleftere.Se-nati_{pro fenatus. Quibus merito}

addi-11 us locutionem iftam: _{efi in carcere}

lo-tus, quod TuUianum adpcllatur o),

Curtiana haec funt:Mcnfum efi ftipen-^Äw,paifive.fiubeocum

Dativo, Obfequia

jo*tun<e, pro

felicitate.

p).

NanUus, _{pro nadus q).}

tn) Lib.p. €p. 2. Attic.Livii lib.S. c.6.

lib. 20. c, _{2j. lib. ιό. Ev.12. Attic.} catil. _/.

c._$. de_{nat. Deor.} lib._{g. c.zy.} n) Lib. _1.

c.ιό. B. G. lib. 1. c, éq. B.C. Bfuto c.jq. θ) Catil. capp.j. 6. gg. yj. p) Lib.5. c.u

é. Lib. g.c._q. iq. _q) Lib. i. c. ig, Lib. 2g.

£4 -ί. o

§. V.

De aliis vocibus _antiquatis >

Qmneis_{5 fortefi} optumus, maxumus?}

_bjc

et _{pro baceA}

, face pro fac , hoc

mo-nendum efle ducimus , quod ipii

au-dores veteres aurium fenfum _fecuti,

grammaticas leges interdum

neglexe-rint. _{Quod ex hoc tcilimonio Gellii}

conftare _{poteil r):M. T. Ciceroni mollius}

teretiusque vifum eft in quinta in_Verrem5

fretu fcribere, quam freto : perangufto,

inquit, fretu divifa. Erat enim _crajfius

vtfiiusque , perangufiofreto dicere.

Iti-dem in _{fecunda fimili ufus modulamine;}

manifefio , inquit, peccatu? nonpeccato:

hoc enim in uno _{atque altero}

antiquiffma fidei libro Tironiano reperi. Cum auteiri

vetus llle _{fonus, nobis jam iit ignotus,}

fitius effe _{exiftimamus,communiorem} fequi regulam , quam ipfos Auftores.

Licet eandern de _archaifmis

reliquis

foveamus fententiam: illostamennon

aeque reprehendimus in _ipfis Auftori-bus, ac in eorum _{imitatoribus, ii}

cre-brius , & iitie ullo difcrimine

,

adhi-beantur.

r) Lib. 13. c, iS.

§. VI.

Antiquatis opponuntur nova

vo-cabula· e. _{gr. Suilaturire &}

profcriptu-rire. _{jlppietas 8i Lenttilitas,} Néttuabun-dus

dus. _{Infinitio. Mulierofitas s). Ambacltit}

pro fervo. Collabefieret. Explicitius, pro

facilius _{t). Natura avi brevis, Amare}

pro

folere

haec talia,

<adhuc nova _{inanent, ideoque} in

imi-tatione,ut

καχόζηλα,

_merito

_confvetudine

& audoritate_{lingvaslatinas,}

fignifka-tione, phrafi & inepta

jundura

facile

judi-care liceat, hoc obfervafTe fufficiat,

Ciceronem de Cordubeniium poetis judicaife , quodpingue quid fonarent peregrinum , & Plauto ac

Naevio

ftngu-larem tribuiiTe fonum verborum χ). Sic

nonnuili, ftatim poft Ciceronis tern*

pora,voluerunt, ejus

fcripta

patria

idiotifmorum

tra-here 5 iiiiiHo, ceteros aureae latinitatis

fcriptores fapere quid

domeftici.

Sic

patavinitatem

Livii de

idiotifmis

explicat Cellarius y). Neque

Petro-nium _{ejusque imitatores hac}

_labe

_li'

berarunt: iicidern in_Apulejo

_ceteris'

que

Afris

fcriptoribus dudum

obferva-vere eruditi _{ζ). De Ammiano}

Marcel-lino ita _{loquitur Morhofius : Unum}

illud _{injlar omnium ej]'e pojfit, quod}

apud

AmmianumMnrceUinum initio _lihr.XXI1_T}

ubi _{refiaurationem templi Hierofolymitani}

a _{7uliano irrito conatu}

procuratam deferi-bit, in qua omtione _{ipfo fono & fenfu &}

transpofitione quoddam peregrinum ,

rufli-cum & inconditum _{obfervése Huc etiam}

Flori translata & _{argutias referri vult}

fupra laudatus Morhofius a)*

s) Cicero _{lib.y. epkio.Attic. lib.J. ep.y%}

Pämiliar._Lib. /2. _{ep, /. Attic.defin.Lib. /,}

t.6. _{Jufcul. lib.q.c. //. /) /· Cafar lib. 6.}

c. ij. B. G. lib.2. r.6. lib. 1. c._{yp. B. C. u)}

Salluilii _{Jugurth.c. 1. &ρ4. x) Conf,}

Ord-tio pro Atckid Poeta & Lib.q.c,u.de

Ora-tore. _{y) Proleg.curar.pofier. 2:)}

Morhof.

de_{pdtavinit. Lividna. a)Dijfi.}

fapiu-scitntat

§< VII.

Quse vefo reftare videntur > ve¬

nia B. Ledoris _{^ ilridim eundo, in}

compendium mittarru

De vocibus ac _{fententiis Graecis}

prir

ori _{capite breviter diximus*}

Poética &

_Philofophica

tuto imitari licet _{, modo}

iingula fuo

loco collocentur.

Formulas _{jurandi , nec non}

Deo-rum η_omina a _{paganis effida}

, &

illorum _fcriptis

_infperfa

, immo

voces _{, ex eorum facris}

petitas,

a c fördes theologias ethnicie

fpi-rantes, _qua: animum offendunt, _nec citra _{repreheniionem}

_poflfunt

a Chriftianis caute _{legantur, cautius}

ore vel fcripto ingeminentur.

Quodad ftylumAuciorum

attinet,alii

tumido ac_{copiofo, alii} prefFo &

brevi

loquitur Quintilianus b): Primus,

in-quit) cxcoLuit orationem, frimus

&

ver-bis delettum aahibuit & _compofitioni

ar-tem_{, locosque} Utiores attentavit, &

quas-dam_{fententias invenit : utique in his} ora-tionibus, quasjeniorjam , & juxtafinem

vita _{compojuit , id efi , pofiquam magis} profecerat , ujuque& experimentis didi->

cerat , quod optimum dicendi genus eSi,

islam _{priores ejus orationes non carent vi*}

tiis _{antiquitatis. Lentus efi inprincipiis,}

longus in narrationibus , otiofus circa ex-cejjus, tärde commovetur,raro incalefctt:

paucifenfus optimi &cum quodam lumine

terminantur &c.

SALLUSTliisufas eft concifogenere

dicendi, _{paucis multa}

exfpeAationem

cadentia : _{qu& & ipfa nonnunquam}

obfoleta>& ex originibus

ϋ Ο Μ

μ tuata , nonnunquam Poeticac formac c propiora _: culpantur etiam variae

di-i gretfiones minus opportunas &c. c)

De LIV10hocmodo _judicat

Boecle-rus _d) : QuidLiv io _{copiofius ?latins? va·»}

··

lidi us?

_jflendidins

adadfen*

yj fum, accommodatiusad vitam dici_{poteft ?}

j£ Legant, qui difcere _{cupiunt, quidfit} ma* jéft*5ftylh itnperii_{& reipublica majefta*}

tem _{quodammodo exacla.}

Di&io TAC1TI acuta _{efl:, effirax,}

^ concifa, & fere nimium meditata: flo-ra^ ridior in hiftoriarum libris, _prefiior

m aridiorque in annalibus c) &c.

η_χ In virili

ergo aetate non debemus

ftudia adolefcentiae

_fedari,

iine difcrimine ad _Audores nos

con-formare, qui pro diverfa aetatis &

re-^ rum dicendarum ratione _{, plane}

dis-Xm crepant.

t: In πξοο·<Ρύύνηθ'£η _orationum

, &

ne

epiftolaruminfcriptionibusatque

clau-fulis, in vocabulis _honorum ac

digni-rC tatum

variorumque ordinum,

l(j. neceiTarium elfe _{arbitramur, claiTicos}

n-

fequi audores,

tm C

confve-

IU-ι

confvetudine remittere, quantumeru*

ditiiiimi viri exiftiment.

b) Dialog, de cauff. corrupt.

eloqu.

c)

Borricb.

loco citat.

§. VIII.

Nec ab rc heic obfervandum,nom

seque

imitanda

eiTe

vocabula

latina

in

divifo, ac in connexo fermone. e. gr.

Ex flammis & ferro eripere.

DubitOj

num ex ferro eripere latine

dicatur·

Qualis erit gratia

vocabuli minatio,

tra hane compoiitionem: exfecrationes,

admirationesjminationes (dc.PJuvents

gene-re^forma^celfitudinecorporisyoptimis

fiudiisy

optimoque ingenio

infruptijfimuf.

Sed

mi¬

nus htinum erit: genere inftrucium

ef-fe. _{Jflgi* noflrum idemcurit, i}

_dem

_fu

do-ris_{fumit? Sed aliquidfudoris fumere}

nul-libi _{legitur. Praoptabat immerito, quam}

jure violari. Jureviolari refåe non

dici-tur. _Jam fufa _{, jam cetera ornamenta}

regni cauffamque belli , viPlor occupaturus

eft. Sed caufam belli occupare, non

eit

Curtii, neque aliorum f).

f) Cicer.Qatil.q, c, /. deörat.L,■?«r. 71·

U Ο ϊγ

VeU. Paterc.L* ζ. c. 94* -P/zWzfdneg. c. /7.

Curtii Z,z£._f. i. /2. 0* /.

§. IX.

Ut

_{χαχ,όζηλot}

_nobis

audi-unt , qui uni audorum

fuperilitiofe

nimis fe addicunt j ita eos in hoc

vi-tium _{propendere putamus, quibus}

cor-di eft nimia illa & molcfta clailicos fcriptores imitandi

fedulitas,

nihil

fere vel _{loqui vel fcriberc auiint , ne}

partibus fuis minus rede

defungi

vi-deantur. _{Quo nomine vitioii}

Cicero-nis imitatores ab eruditis _virgula cen-foria dudum funt notati g). Sic rifu

olim _{excipiebaturItalus ille, qui} non-fiemini , Melanchthonis excellentem

facundiam ac eloquentiam laudanti,

refpondit : Profetto ille homo incigit lo¬

qui b). Refert etiam Balzacus z),

quen-dam minus limati _{judicii hominem O} vidii libros _{Metamorphofeon in}

ver-naculam converti curaiTe, cum exifti-maret, _{primam lingvae} latinse corru-ptionem in his coepiiTe, ne filius, cui

tamen fabulas notas efTc _{voluit, e}

la-tinitate Ovidiana vitii _quid

contra-freret.

28 S! O Μ

Hiveroaliique

κακοζήλοι

abun-dent fenfu : mihi fufficit, _eorum

er-rores leviter_{perftrinxiflfe, ac pruden}

tiorum Virorum _{operamfollicite in,}

-ploraffe, velint radices hujus malij, a<

_'j

nimis _{Juvenum altefatis infixas,}

e-velkre, elidere, exftirpare. g) Conf. v arla opufcula de imitat. omt.

ab Halbauero_{junclim edita. b)Morhof.de}

fatav. Liv. i) In opufcul. Gallie, divt-rf ]qjå

dij]. 6. cui titulus} Lespajfages defendtts„

S. D. G.