M. ANDRERE GYLLE

c

DIS PUTATIO

/c i r t l 11

A M I Cl ^{T I A,}

Q_U A M

Aufpicio S. Sandlae

Triadeff"*

In Regia Academia Upfdltcnfi

SUB FRUSID IO

Ciariß. Qf ExeeUentiß* virt

M. ANDRERE GYLLE

G o t h t Profefforis ibidem Pub. ac ordi*

narij Pngfcep. ac Fautoris fai plim-

- mum obfervandi.

Public#vcntilationifubmittit

Petrus Joh. Llngius Calm.

Smol. R. M. S*

In Auditork Vetert Majori adD. 2/. borte

loco Confuetis.

*m

mi

U P 5 A L I £>

Impriiuebat üschillus Matihiü,

AHN OM. DC. XXXV.

T H E S_V- I S I-

v • " *• v . - i

Micitia plurimas res continef:&quö

quo te verteris praefto eftjnulio lo-

coexcluditur j nunquam intempe-

fliva, _nunquam molefta cftnecigne

aut aqua> nec fole magis^quam atm- citia utim_ur, inquit prseclaré eloquenti« Cic. cui ipfaexpetientia iuffragaturambundé teftata,ncc

divites ß necpauperes,,neq; ullum adeovitae genus quantumyis_autoritate

polleat?hac

ipfa ^carercpoC

lefed quocTnec^eflitatem ejus pariter ac utiJitatem

miré comendat, nofq; infuper movit ad placidum

difcurfum de amicitiainfiituendum. Abfolvemus

autem idnumeris eju&dem confidcratione ^tum No.

minali tum Realis Definitionen* divifionem,ofEcia

& adjunda viiuri. II.

i. Vox Amicitise ( Graecis ^v*

ab ümando derivaturteile Cic. üb. 2.de Fin.ita uc

amicitiafubinferatvolunratem,_quae quiscupitali-

quem bonis affici^quam maximis.

ia

a. Sumitur autem bic ^voxAmiciti*3ncn 1. G*-

Az ntTåln

neraliß pro quicunq; rerum etiam naturaliu^conve-

niecia ;qjemaimodum pluvia dicitur amicaplancis

ulmusvici. Nsc2. StriSli& pro quoyis appetitu

focietatis tum lnbrutistaw in hominlbus fed5. Sri¬

ttiß j&ffinfu PraBico ^müruo later homines ^arnore

felicitatempolicicam

ultimo concerneate.

IV.

Definitur autem Amicitu hunc in roodum.

Amicitiaeßhenevolentiamutut interaltquos■perfpu

cue efftcax hontalicujus amabtls*gratia»

V.

Conceptumgchéricuminduit'bcnWoleHtiala¬

tefumpta. Hase enim efl cum amore conjuhdt'a

&cuqaamabilb quod eil objeétum amicitLe. lin¬

de Piatönis SppetiPioncm&c Oifr'''tb^jßntio'heni ^non

admictimus; iilius ^enandefinitiv &perffJicati^^hu-

jus imperfedHonisiiömioe fufpe&a reddkur cj'uip-

pequr potios am'cicije

ffuiius

quam1 ElTcndam pxlacipiaeam conftitueritiaexplicat fed ^neeeo- röftyplacita nöbisairident, qui amicit'Jrß p%r iinio- "

nemßtKciPsrm. _aatper

$irtutsm\$?&cfan\Éi

^defi-

niun?» VI.

T)ifßcrenlijidefumitu

i!

ab adjuti&ti gemihis

pufftiwi

Reciprovätfotieyai ^quam omnino requiri-

tur ct,v7i<p{\vin; tum mzhiftßj perfpieuitate. ^Nam

etiam inadverfafortuua? berityolentiseofficia aico

exltibeadafütj ^{ne mutuL}

äickias'trudtibu^parcen^

fufp'eiödfe ^notam ineufrat, üude Tublätis officijé

toliicur quoq; amicitia 2. a csujaimpu/ßva inordin©

adcjjeclum <k i inena^

~

X5 «*%«y ' "vn.. ^■ - sdü .<

Cu*ft amkkidé eil duplex ^1. Sfficiens qua*

confidsraturdüplicicer^i. Generditer> & tum caulä

amicitiseeft quidem primario Arith-

mc&ca. < Narrv Geometrica non nifi fecundario in amicitia attendftur. 2*fpscialttercum enurneratio-

m fingülarium caufarum, in quibus eil aequalitas,

quaeq; amicici-am producunt. Eflq; caufa 1. lm- pulftxm ütrvutm->jucundh&$, 0* utilitM viftutefuf-

fulta. ^2: procreatrix; _utpote Natura, qua/n homi-

neri} X*6»™xmw Hnxit; tumfimilitudo^iatk»inge-

nij, iludijs vaerix, ülTcdnverfatio & convi-- dlus quibus mores lrominiséxplofäritof; Abfentes quidem fe mutuo amare poffunt; fed is amorcft

^foium 7iw ^j non aUtem j{jpjj',cvepyetcLV*

VIII. , -

Finte vero duplex eil i fuloYåinatws, utamici

'Talus &utilitas, ob _quam in amicitia amici caufa,

benefaciendum eft,tribuendoipfi/quiilli debetuiv

Non enirrc omnia téroere amici gtatiä facienda;

quia tum fiepe contra honeftare Scprudentiapec-

catur. Amict* equidem gratjficandum eft, Ted ufq;

adarasfine Tc eifereSc impiecate: 2. ultimus ut eft

Felicitascivilis> ad _quam omnesTocietates horoi-

nibus

irim» Scconfequ^enter etiarn amicitia, refcruntur#

tumutconfervctur cumut ornccur.

IX

Succedit Divißo quarum primsm ex olriBe ipfius elicimus, Yidelicet£wiF<p;A*r* quod utfpecic

differens duplexinvenicur; ica quoq; amicitia du¬

plex eft. i. Perfc&é proprié

diette,

^ut Amict-

t$4 Honefta qu«eft proborum hominum ^conveiv«

encia mutua exprobitaeis Cognition« confurgens

& ad vitae honeftas conjunftionem perduccns. z.

lmpcrfeSa>£$improprié di£ls, ^quae quidcm bene-

volcntiam mutuamimportat Ted qua amici ^aman-

tur per accidens propter utilitatem 8c jucundita-

tem. Eftq; i. utilüs quam folius commodi pro.

pofitoconftituitur 2.Jucunds quae a fruitione ^yo.

lupcacis & ddeäatiönirCTttftkuicur.

X

PatethassmicitUfpccics^noneflTeunivocasfed

*n*logd*\ uc Honcftafimplicitcr amicitiae fpccics

dicatur; Reliquaetant.fecunduQuidperfimilitudi-

nem8cconvenientiamtumperfectaamicitia,ami¬

citiaedenominantqr. Quodcxhifcepatet: Nam

i.Honefta ^nonpropteraliud fed propter feipfäfufl cipitur.2.Quiaftabilis & firmiffimaeft ob virtu-

tcmä _quaprovenit,qu* firma. ^3, quia nondaclo-

cum calumnijs injurijs 8c fufpicionibus ut caetfcrae;

amicus enim eft alter EGO; ^{nemo autem} fibi ipfi

xr.

hmxcithzvLtemjucunda talis dicitur _tmproprte cefniturq; injuvenibus& adolefcentibus qjilb.^un-

dumaffedlusplérumq;vivunt quiq;omnesferefuas

adliones yoluptatemetiuntur: unde & haecamici-

tia nimis eil inftabilis? tum ob _{juvenum aetatem} ,

affedlus atq; mores quibus ea ut plurimum rapitur

tumoblubricam voluptatis naturam.

XIU

m

dmicitu utllk improprie etiam

dicitur

talis

t* quianonviros bonos refpicit fed avaros & eos

qui plerumq; fervili funt praediti animo> 2. Nondiu

durat.* fublata enim utilitate & haec tollitur: tam

diu euim durat quam_- diu quadlus-

xur

Inter has autem fi collationem fnmtuere pla-

xcat> depraehirndemus

boneftam

amicitiam ^quoq;

infejucunditatemhabere ex virtutum adiionibus,

necnonutilitatem; cum virtus femperprofit. Re- liquas autem quandoqy ftabiles 6c diuturnas fieri,

dum voluptates&utilitatesexequanrur: autquan- do ex diuturnaconfvetudinevitae & morum fimili-

tudacontrahitur,tumamor

etiampropterfe exiftit.

XIV.

Diffbreotia quod

eoncernitjanimadvertem9

^eas

tijfariamJifcreparc 1.Raitiooefubjedli,curn amici-

ik in felis bonisj relinquae vero duaeeti-

B am

am in pravisIocumhabent 2. Ratione AltunBhho.

nefta cnim amicicia non ita calumnijs iojurijs 8c fu~

fpicionibpeß expofita uti ^{cxcerae. 3.} Rationedigti

tat k; Amicit a ?nirrs honcftafimplicitcr ficdichra-

rnicit a -/ocatur;reliqu#^veio duaetantumperacci-

dens. tibi caute notamus jueundam propiorem

lioncihe; utile aucem ab ea rerootiorem effe. Nam

qui utilitatem fpc£tant, ferviles homines funt 8c fordidi. Et ij qui fclicitatem civüeropro re nata

adepj funt ?potiusjueundos quam utiles amicos

SxpctunO. XV.

Atq; hic prima Amicitiaedivifio fuit, cui fe-

candam iubneitemusex dignitateperfonarum^m

amicictarn cocnotmai dimanantena , quseqi conß.

flit vel in

xcjuiliftu*

vel in quadam exccämtia*

'• •

§ ; XVI.

Illa eß intief illos qui 8c vicae conditione^> dignf.

täte 8cbonisalijs pares funcSc _pana officiafibi ^mu-

tuo praeftanr. Hxcverd ^eoruro eß\, quialiquavi.

fae cerndieianefeinvicemfuperant; qualcs funt pa-

ter8c ftütfSrSenex 8cjuvenil, Rex 8c fubditus Do¬

minus 8c Servus, inter _quos inasqualicasin exißen-

tiadatur& zradu _yircutis. V ,

XVU

Hin^c

Pytagoreis

nihil detrahimtis qui

femper

inr eq aiüate ^nunquam ininxqualitatc; pofucrunta»

roidcas« Nosnamq> ^cum illis facimus^excellen.

U4-a

tiam illam ad aequalitatem feducenteri qu« töne elucefcit,fi V. _g. fubditusmajorem obfervantiam potk»re$ honores Sc amores principi exhibeat;

prineeps fubdito in omnibus minora-M

XVIII.

Quemadmodism autem cotomunio duplex

eft:alia Privata Sc domeftica, alia Publica Sc Poli- tica ita Åmicitia quoque duplex ftatui pcfeft. i.

Privata, quae eft inter hominesproutprivaf3m di-

gunt vitam ^, quorefertur, tum AmicitiaconfanvU

nea quae exfanguink propinquitate nafcitur; tum

Conjugalw, ^2. Publica feu Politica, quae in Rebus¬

pub. attenditur. Adhujus focietatis politicas fi¬

nt m referri de]}£ii£

& amicitiae. Proinde in malirfbcictatis fpecie-

busamicitiam non collocamus, _utpotequasconfpi-

irationes potius nuncupamus. Confer, Ariflu 9. £th*

Officium

AmictiijeQft duplex.' 1. Generale, quod in

eoconfiftit

^ut vir Bonus Amicis ipforum gratia

velit

^ac

faclat, quodfibivult

Sc

facit.

Nor¬

ra» a enim ac regulabenevolentiae ergaalterum de-

claranda,eft illa nimirum ^vera Sc in Bnnis

occupata. '2. Speciale quod eft

duplex: *W*feu

benevolaa&ualisjquaeeft appertitus

boni

pro, eo quemanfiemus. 2. «pvrn

fey cpncofdia

¹ qpae

eft

B ² con

fr iyfusJntef ncfrs dc rtbu? a£K<mrmarcfearr Sc ^u*

tilern cbhcerrientifcus# 3. (tu Eer.cficcn- tia, quae eftipfa aflus Secundusamom;qüb eiga alias bcnevolcntiä noOram reapfe Sc fadlis decJa-

flKUSr XX.

Ad hane beneficentiam perrinetofficmu ^com*

mutJttio bonorum comnunio, juxta illud trium;

j4micorumbonafuntcommunis Quae tarnen com*

munitas virtute Sc amicitia terminetuc, quippe

quaenonpatituraut cotstrayvoluntatem amicbauc

in ipfius infamiam ac darrvnum quicquam moliri.

XXL

Peti hinc nonobfcure pöteft Ratip,ob quam

bcnefadtoresimpjy

fiüsplerumd: ^amantfuosbenc*

ficiaiios quam

coiWrar^^^rtup

bcneficentiaß ^tun•

major dvtzt\o,tum laboriofior acquifitio. SedSc ali.

ud hinc dubium diluitur: utrum officia fint refe- renda prius benefa&orianamicis.

XXIL -Ü3I

Refpondemusbenefadtori. Nam Jsfuumrfiu

cium tam diu apud nos tanquam mutuum depo?

nir,quod exfolvendum eftprius anfequamalijsgfa*

tificemuoArift.Lb.p. Ethic. Niecbo. c. 2.

XXIII.

Sequuntur Amicitiae adjundlu mrohü ejmdesn atfolutä^itä exp^ucnt.le^ii

uué

dite Sc fcene viver.cium : unde foMtcr Mrccuse- béätw(Wiuh cjm btimt? A ffi*n atjya iu- imus Ratione

defuirptaå

^naturaBfmi&W fcatu-

ra cnim cfl hcmo animal Fclitictm & Scciabde#

cim nullo veio alio _quam amico pr&fertim ³ hone-

iio beatus ccnveifabirur, qucniamin tali amieitia

fe fuasq; virtutes eptime conterrplatur&: erga tä¬

ltm virtutis a&iones maxime exeicctcum prsefer-

tim beatitudopofita fit in virtutum aélione. Hoc

autem refpicitobjedum

cuibcnumilludvult

ccm*

iBunicari. Conveniens autem maxime objeftum

cftamic* virtute praeditus quippecujus

virtuteho-

mo fclix feoblé&at: Quo collimantlegumlatoru

infiitutavdurt^id ynicc ut

concordi^

Utrumdeceatmagis a'** ftBarti Rcfp. neutram. Non

/>rawdW,nenovercantefor-

tuna,auxiiio&auxilktore» profperå ^vero volupta-

te deftituamur: NecSccundaw, quoniäquiaomni-

L)pän>icutnulli amicus. Sumus quippe hicconcer-

mtur amor;fnmmuautem qua

talepluribuscom-

pttere

rcnpoteft. Media

^ergovia

ingredienda,

n mpe tot habendos amicos ^quot ad

honeflum

cot v dum & vinuefam cfficiorum communica-

'tienem fufficiunt. XXV.

Hinc nunnulli moti funt> ut Amicitiae non

B ₃ minq;

minus äe vlrtutifua epfoßtd extrema affignarenfs

eaq; duplicia: Quorum>#««wpcccetm ExcejfäyUt

mhvQihU _qua quis quosvis fine difcrimine amicos eligit.

Haecpemiciofaefltum

quiaamicorum cffi-

cia diflrahit^tum quia omnib9 indivcrfis gratificari impoffibille.

Ad hoc

vitium perpendentplerumq;

jüvenes qui&

converfationemimpenfiusamant>&:

facilius fe mutuo obleftant. Alterum in defeftu

ut «<p'A**?quaetft omnis amicitias averfatio* Ad hoc

vitiumproclivioresiuntfencs tum ob ^majorem fo-

litudinem.»tumob _majorem

morofitatei*i>qua

^cre«

bro ftomachantar, aliosq;offendun&

EiTent

hinqÄionnulla monenda tunTSs fedc genuina amicitistow de caufis deftruentibus

five

amicitiam eontraftam diffolventibus^Verum in.

fiituti noftri ratio id non permittit; Nec deeric

nobis fortaffein publico difcurfu de ijs disquirem

dioccafio. Hic _ergo pedem figimus, Deo Ter-

Opt. Max. Re&ori Sc

Gubernatori

huius univerß

confervatori item omnis concordiae^&; amicitis deferimuslaudem, honorem & gloriam

inSempiterna Secubu ^.j

m

m

M i? t? ^# I?^ Mä£ Ml. ^m

ftrtuiis (j ingtnutrum httrarum ßudtjs

orvafjffiwo JuveKty

D". PETRO l OHANNIS

Ungio, <jc aniicitiåpublice

diiputaoti.

•v_-Vi!#H JcftXtn TnXcflaLi ^yt/rscvQjk

«(;<■: dvroi?, /§b$tA$f Qevpsit tyyvoCj.iA)st*

«575?v _cLgtwttiK>e%M(jLYiäapov

Zwtiååuw _H&j icy 11ivioxi/*@**

Tjjs_ivptwm hex* lr%tfouQ

Jöhannt! Lauräntii

Stalenur1!