Disciplinarum et artium status apud Arabes Hispanienses conspectus. Cujus part. I. cons. ampliss. ord. philos. Upsal. p. p. Andreas Ludov. Broberg ... et Andreas Kjellberg Vermelandus. In audit. Gustav. die VIII Dec. MDCCCVI. H. a. m. s

DISCIPLINARUM ET ARTIUM STATUS

APUD ARABES HISPANIENSES

CONSPECTUS.

CUJUS PART. I.

CONS. AMPLISS. ORD. PHILOS. UPSAL.

T. p.

ANDREAS

LUDOV.

BROBERG

PHILOSOPHIE MAGISTER.

ET

- IN D RE AS KJELLBERG

VERMELANDUS»

fN AUDIT. GUSTAV. DIE VIII DEC. MDCCCVI· Η. A. M. S,

/

UfSÄLIJE

DISCIPLINARUM ET ARTIUM STATUS

APUD ARABES HISPANIENSES

CONSPECTUS.

JLtisignis

Historia Litteraria communi _{suffragio obtinere solent Arabes>}

eo _{potiori jure iilis}

tribuitur, quo sub diuturna, qua Orbis sub-mersusfuit, barbarie fere soli Jitteras colebant et artes. Quales

has a vicinis _{gentibus accepissent, non modo in Lycaeis scientias}

pertractabant eximia diligentia, verum et easdem in altiorem sua

opera evehebant cognitionis gradum, plurimis ditabant

veritati-bus*, quid? quoci adsunt scientiaeutilissimac, quas auctoribus ipsis

et inventoribus debemus. Floruisse inter Arabes studium

Me-dicinae, Matheseos, Astroncmiae aliarumque multaruin .discipli¬

narum testantur Historiarum _{Scriptores. Commerciis, quae jam}

pridem cum gentibus vicinis et remotioribus ipsis intercesserant,

cognitionem sibi comparabant morum aliarum nationum,

maxi-masque divitias, e quibus nascunturluxus etsplendor vitae, quibus

originem debetmorum politiorumcultura. Quo facto ipsis,cum

ce-teras _{gentes in Iiis tantum antecederent, a natura fortissimis et} ad bella vaide _{pronis, magnam sub suum redigere imperium}

Orbis _{partem difRcile neque fuit negotium, praesertim cum}

no-va _Religio, Enthusiasmum _{inspirans, novum ipsis ingenuit. in}

pugna robur. Quae

quidem

prae-beant _{spectaculum, venturae diluculum adferebant lucis, cui}

suc-cederet dies serenus. Scientias _{videiicet, quas perspectas sibi} ha-bebant et _{artes, cultiores, quibus prae ceteriVpollebant, mores}

gentibus, quas armis subegerant, impertiebantur. Jlla modo

%

Arabum tribus _{ß), quae ad initium saeculi Octavi in Hispaniam}

introiit a nobis est consideranda.

Gentem Arabicam in _{Historiis, tamquam crudelissimam, nil}

nisi caqdi, rapinis, incendiis et perfidiae studentem, saepissime depictani invenimus; verum enim vero Auctores, qui Arabes ita descripserunt vel partium

studio,

narrandis _{pio, saltim saepe fuisse ductos, ab Historicis b)}

indu-biae fidei edocti novimus. Loco testimonii _{inspiciamus modum,} quo se in Hispania gessere

Arabes:

suba-ctarum e laribus non _{expel/ebanturvis memini, nisi resistenti,} inferebatur; nec sacra nec jura violabantur; tributum modo ac

vectigal solverent. Hinc major victoribus cum victis intercessit

familiaritas c) et consvetudo; hinc commercium studiorum et

morum amabilium pristinos Hispaniae incolas _{cum novis}

.socia-vit.

Facta _{jam ab Arabibus totius fere Hispaniae occupatione,}

non multum abiit temporis, _antequam disciplinas _{et artes, quas}

habebant, magis magisque excoiere coeptabant. Hunc in finem

instituebantur _{paullatim Scholae cujuscunque dignitatis, ut} Aca-demiae _{Toletana, Hispalensis et Granadensis. Primum autem et}

quidem

iilustrissimum

Cordubae

Rex Arabum _{primus et Calipha Abdul Rahmanus. Litteraturae}

rena»

a) Arabes Hispanienses mos est appellare Mauros, qui ex usu

invaluit, ideo tarnen non justior. Maurorum gens, ab Arabibus, ad

opinionem quorumdam, antiquitus oriunda, Mauritaniam incoluit. b) Cardonne Histoire d'Afrique et d'Espagne, Tom. T; Ma¬

riana de rebus _{Hispanicis Historia Lib. <5; Florian Precis}

Hi-storiques fur les Maures.

c) Christiani Toletani ad victorum voluntatem ita sese adgrega-bapt, ut et nomen, Musarabos sese appellantes, adoptarent.

rennscentis statum, studiis Arabum, ex _parte saltim, quum

de-beat _{Europäern orbis, operae pretium}

_fore

quae huc pertinent, momenta attingere. Quum aufem spårsi

et rari Jucis radii solum obveniant; mitem _quoque censuram

n©bis _{exposcimus, si quis}

_dignetur

_opellam.

SECTIO PRIOR.

$. ΐ·

Cognitio Graecorum et Romanorum

Rei Medicae

ad Arabes

transiit. Celebris scliola Medica, nosocomio quoque instructa,

teste Abulfaragio, in urbe Gandasipora florebat, adquam

fre-quentandagi, jam

Mohammedis, imperii

Arabici

fundatoris,

Arabes Medicinae addiscendae _{cupidi advolasse}

_feruntur.

Arabum doctrina, invasionibus horum universam Africam borea»

lern et _magnam Europae australis _partem

iriundantibus,

His-paniam divulgata est. Maxima

quidem

Graecorum

fon-tibus hausta erat. Naturalis _{nempe eorum} Philosophia _ex Ari-stotile, Medicina e Galeno; cujus, ut etiam Hippocratis bene

multa _{scripta et, qui heic inserantur,}

_libros

_Euclidis

Almage-stum Ptolemaei e Graecis Arabice vertit Abusaid Honain.

Neu-tiquarn tarnen propriae

frugis

dicendum studium

Ara¬

bum medicum, cum, ut alia taceam, ad Materiam Medicam et

rem alimentärem amplificandam multum

contulerint,

Chmicis et Pharmacevticis _{primi et} principes habentur _auctores

rf). Tantam sibi

famam eruditionis

medicae Arabes

Hispanien-ses _{pariebant, ut} ab illis

Medici ad

prodirent

magnus a vicinis terris

ad

hominum

Medi¬

cinae _{inprimis aliisque}

_{disciplinis studendi gratia,}

_proditque

me-moriae Historia, _{plures morbis}

_adfectos,

Principes,

re-A 2

me-rf). Blumenbachii Introductio in Historiam Medicinae

mediis frustra alibi _{quaesitis et adhibhis, apud Arabes· optafam}

invenisse medicinarn _{e). Vasta recenseri solet Medicorum tribus}

ünter nostros ceiebrioruin. Nominasse suificit _Abensoarem,

vui-go Experimentatorem dictum, qni Rectificafionem reliquit

medi-cutionis et _{regiminis·; et Averr-ocn Scholasticorum sui aevi}

antesi-gnanum, qni de Natura orbis, de Re mcdira, de Theriaca

scri-psit, cujus opera omnia, De Re Medica Collectanea, sunt edita.

§■ H.

Maximam Astronomiae a _{temporibus quidem remotioribus}

operam impendebant Arabes, quod studium praecipue genti

arrisit nimis credulae et in _{superstitionempronae, fataresque}

fu-turas, coelum considerando, cognoscere confidenti. _{Hinc qui¬} dem nobiiem et utilissimam scientiam in vanam _Astrologiam

initio vertebant _{Iudiciariam; progressu tarnen temporis id}

ege-runt, ut Astronomia ab illis _{quaiemcunque scientiae receperet} formam, et in altiorem, quam antea fuit, cognitionis gradum

eveheretur. Plurimi termini scientiae, ut _{ajunt, technici ab illo·»}

rum _{lingua örtum ducunt, ut Zeniih}

, Nadir, Azimnh, Alcan~

tara, Ahliad etc.. Eodem in Astronomiam _{rapiebantur studio}

Hispanienses, quantique hane fecerint, ex diligentissima eidem impensa opera, genti quasi- ingenita, colligere Jicet. Heic Joci,

ut _{intilligatur assertio nostra, quod fert de Arabibus judicium}

Hi storicus _{quidam Matamaro, iubet interponere: Astronomiam,}

inquit, et Medicinarn supra moditm consecuti sunt Arabes, et quae

longinquitate temporum multisqüe experimentis observassent, in

commentariis retulerunt. Hinc tot _{spcculas in jugis Hispanide}

montium et _{praerupta editissimaqne oppida videmus, quod partim}

ad Christianörum insidias _{explorandas, partim, quod mihi} verisi-milius est, ad intuendum coelum cx _{omni parte paténs et}

aper-tum, _{sapienter aedificata videntur. Cum enim planiciem ad}

consi-de~

5 derandos stcUartm motns et _{trajectione'f ubique}

non haberent, cid

celsissima loca universi Astronomi concessisse crednnt. Tulit hoc'

tempus cum alios in Medicinn et Physicis disciplinis permultos

consimmatos _{viros, cum quatuor in omni}

genert artium facile

principes; Rasim, qui septucigiv.ta ante Avicennam annif

floru-it, et cunctorum ante se _{scriptorum commentarios collegitj Zö¬}

kum, _{qui cognominatus est Sapiens; Avicennam Cordubensem,}

cujus Metaphysica posteris valde probata fuit, et Averroön Cordubensem, _{implacabilem Auieennae aemulumP /Q. Multos,}

qui in Astronomi-a magno successu,. saecuiis Χ. XI. XII,

labora-runt, doctrina _{pra^blaros Historia docet Litteraria. Arsahee,}

observatör maxime si _{quis assiduus, tabulas Astronomicas}

com-posuit ToUtanas, miiltumque studii et iaboris comsumsit in

co-gnoscendis Theoriae Solis dementis, quo locum ipsius Apogei,

ejusque exeentricitatem deterniinaretj _{quo effecit} ut methodum

ea, _{qua utebantur Hipparchus et Ftolemaeus, multoperfectiorem}

inveniret. _{Obliquitatem Ecclipticae ad 230 341 observavit hic}

idem. _{Alhasen, vir doctrinae solidioris, tractatum}

reliquit de Crepuscutis magni pretii, in quo cognitio bene distincta

Astro-nomicae continetur_{refractionisj. quam quidem non ex vaporibus}

circa horizontem collectis, sed ex diversa aeris, terram

circum-dantisy aetherisque perlucidatione oriri docet. Hane thesin meli¬

us dein de in _{librisj quos de re optica conscripsit, explicavit.}

Almansur vel Almeon* observatör declinationis _Ecclipticae,

au-ctor _{quoque citatur Tabularum Astronomicarum; et Averrocs;}

Medicus Cordub. _{celeberrimus, q.ui nomen meruit et numerum}

inter Astronoraos _{ab commentarios in opera Ptolemaei}

g). §. III.

Praesideat _{oportet studium Arabum Ästrortomiaej quod}

éi-dem ntiaxrmam vel ardeutem dabant _{operarn. Ut vero, mutuo}

seien-f) Matam ako de Acadd. et claris _{Hispaniae Scriptt.}

x,-δ

scientiarum mathematicarum _{cognito nexu, Astronomiae studium}

piurium scientiarum supponit cogniiionem, nostros Iiirum non fuisse rüdes facile _{patebit. Quare quo. tcmnore celebres inter} Arabes vixeiint _{Astronomi, Geometria, Algebra et Optica suis}

nec caruerunt cultoribus. Plurima _{Graecorum scripta, inprimis} quae ad Astronomiam capiendam insjgnem praestant usum, in linguam versa Arabicam sedula versabant _diligentia. Sic

Eucli-dis_{, Theodosii, Hypsiclis}

, Apollonii et Archimedis in Mathesi libri in Arabicen translata _citantur, et horum _plurimi

connnentariis Arabum illustrati. Celebres in _{Hispania saecc. IX.}

Χ, XI. in Mathematicis exstiterunt Scholae, _{quas visitare singulis,}

Matheseos addiscendae _{cupidine flagrantibus, licuit. Percelebris}

Gerbertus, postea Papa factus nomine Sylvestris II, litterarum

cupidus in Hispaniam se contulit, qui, post piurium ibi anno-rum _{commorationem, cognitione Matheseos solidiori}

adquisita,

cognitionem Arabum quodaminodo notam rediens suis reddidit.

Notas numerorum usitatas in _{Europam secum intulerunt Arabes,}

et Arithmetica

_Vulgaris

Quamquam,

ra-tione habita nomimis , Arabern Geber. Ben Aphla auctorem

qui-dam _{injuste autuuiant Algebrae, id tarnen negari nullo jure}

po-test, _{quin ille aliique Hispanienses praestantem huic scientiae}

navarint _{operam. In primis famam peperit Geber}

Trigonome-triae studii _{Sphaericae, siquidem auctor censetur duorum magni}

momentiTheorematum,_{quorum usu resolutio}

TrianguIorumRectan-gulorum sphaericorum facilius,quamolim,conficitur. Scriptis hujus

Astronomicis _{praesidet tractatus de Trigonometria, primus saltem}

lianc Matheseos _{partem pertractans h). Abul Cassem Abbas}

e-Grenada oriundus > Geometra dictus, quemadmodum in his

maxime _{excellens, cognomen, qno infigniebatur, meruit.}

Alha-sen, Astronomus, Geometra fuit nominis eminentioris. At Ma¬

theseos cultores _{hujus aevi}

_Hispanienses

ueren»

derentur celebriores , primum forsan tenerent

locum,

Astronomia recensuimus. Qui vero horum, _{scriptorumque}

desi-derat _{Catalogum, Casiri inspiciat Bibliothecam Arabico-} Hispa-nam, _{qui doctrinae nostrorum Mathematicae exemplaria sistit}

ingenua.

§. IV'

Tot in Historia occurrunt narrationes de Arabum _cogni-<

tione _{Geographica, quam scientiam antiquirus feliciter tractabant,}

ut, _{quin ejusdem notitiae quoque essent familiäres nostri, nulli}

possimus dubitare. Anno aerae Christianae 833 Calipha Mamun

inter Raccam et _Palmyram

_{Meri^iani gradum}

_demetiendum

cu-ravit, et reservantur ad nostra _{tempora opera Geographica a}

Massudi, Aledrisi et Ebn al Nardis confecta. Qui in His· paniam demigrabant, regionum, quas in Africa armis

occupave-rant, chartis _{imagines exprimebant i). Primus Arabum in}

His-pania Gubernator et Rex viearius Abdeläzis librum ipse confecit, in _{quo exhibet}

_{descriptionern}

numerum et delmeationem urbium, fluminum, _{provrneiarum, portuum, Metallorum et cett»} quae intersunt cognoscenda.

§. v.

Physicen quidemf adamabant nostri, sed parum in illa

per-/Iciebant. _{Indoles corporum et naturae diversa phaenomena} at-tento _{quidem lustrabant oculo, verum}

urgebanf simul haecce

phaenomena non esse effectus _{Jegum immutabiliuni, sed} nutus

spirituum, quos appellabant Medios; quapropter etiam mancum

generatim erat studium Physicae, inMagiam putatam, opera

eo-rum, degenerans; _{licet etiam confiteamur in scriptis Alhaseni}

et AvERRoés _{plura in Physicis haud spernenda obvenire} experi-menta.

menta. De studio Arabum Histoviae Naturalis, ex _{parte sal«}

tini, eadem valet assertio,

VI.

Gens litteris haud mediocriter addicta, mox armis _vlcfrix, magnam orbis partem tenens, Historicorum habeat necesse est magnam copiam. Ita nec defuere Arabibus viri, qui res Ducum

gentisque victricis gestas descripserunt. Deest tarnen saepe, quod

dolendum, quum de aliis gentibus, praecipue Christianis, agitur,

character _{ipse et princeps Historici officium, veritas. Studio}

du-cti fanatico et _{superbia ridicula, maxima loquuntur verborum co*}

pia de victoriis suorum, nulla de acceptis cladibus, totasque

alt-quando in Historiis praetereunt Dynastias IJ. Quum autem de

studio _{partium Historici ^aaeritur, obiter dixisse iubet, eo}

tan-tum in narrandis rebus Arabum _{processisse Christianos} Histori-cos, _{quanturn hos} Arabes, ubi de Christianis _{agitur. Qui Ara¬}

bum nomen meruere Historicorum sunt, inter aiios, Abulfeda,

plurium librorum Historicorum auctor celebris; Abulfarag,

Almakin et _Hidjazi.

§. VII.

Nullo non _{tempore Poesi Arabes vehementer sunt addicti,}

cui svadent _{ingenii velocitas, Phantasiae vigor et elegantia} lin-guae. In campis quoque, vitam

degentes

excellens, etCoranus _{poemata continet pretii} non perifuri.

Apol-linares habebant ludos ad Meccam in foro Occadh, ubi

prolau-rea certabant Poetae. Hoc Poéseos studium adeo fuit Arabibus

nativum _{quasi ut, ubique terrarum residebant, restet Poeseos}

do-cumentorum _{copia. In Poesi Arabica tantum inest leporis et} ele-

9

gantiae, ut

vel bod

discipmis

pcifcc ionts foStigium, ptenum non amirunt c*menae Aiabicse

m). Pe vari is vel de summis cunr< b<-nt argumentis. Reügicnem

videJicet cantabant et Summum Numen, _{Praecepte moralia,}

Ori-ginem genuis humani, vitas Heroum et laudes, casus et adver»

sitares amantium, _{quin imo res maxime abs ractae v. g. Algebra}

mafériem _{pratbuisse Poeris feruntür «). Qu,ntopere Hbpanien*}

ses Poesi iuerint addicti, _ex Biblivtheca Arabico- Hispana

co-gnosei potest, ubi numerus Poerarum et carminum sistitur

ad-modum _{prolixus. Testantur hoc plurimae Poeseos ArabicaeÄ}

in _{aedificiis, quae restant e. g. Alhambra pJatio, templis Cor.}

dubensi et Graradensi, _{insculptae inscrptiones. Ampluin}

Poe-tarum et camenarum hic tradere _{catalogum non foret quidem}

diificile j quosdam de eleganti _{arte optime meriros recensere}

vo-lumus. Fuere in _{primis: Abi Mohammed Abdulmagid,}

quie-gregium de mor11 Regis· Badajczensis reiiquit poema; Odarum primus inter Arabes aucfor, fuit insignis Poera Ahmad Ben Ab-diabboh ; Diahldin Alkhazragi de Arte Poetiea _poetice scri-psitj Ebn Farbun, quipoeniata de Creatione hominum, de

Ani-B _ma\

m) "Wo sie Empfindungen ausdrücken, da hört man die unver· fälschte Sprache des Herzens, die zu andrer Herzen um so eindrin¬

gender und beredter spricht, je weniger sie deseiltenphraseologischeη

Putzes _hat, welcher die _{Empfindungen ihres naturliehen Nachdrucks}

beraubt. In ihren _{Beschreibungen sind sie}

sparsam mit Worten; sie

geben voneinem Bilde oder einer _{Schilderung nie mehr, alsgerade} ge¬ nug ist, sie unter einem klaren _{Augenpunktdarzustellen. Ihre Bilder}

und Gleichnisse sind _Kühn, uns vielleicht _{oftfremd, aber faft immer}

treffend, und stets überraschend. Der Styl ist durchgängig kurz,

heftig und abgebrochen. In _{ErzählungernundBeschreibungen wird es}

aft der Phantasie des Lesers überlassen manche umstände hinzu zu

mahlen— Carcter der _{Vornetnften Dichter, Band}

5. — Jons*

De Poesi Asiatica _{Capp» III et V.}

ma, de Tempto Meccenn eomposuit. Magna Poetarum inter nostros refertur cohors, quos enumerare nihili interest. Hoc Studium Poeseos ad viros non solum sese extendit, fuit _quoque

sexui iftuliebri communis haec animi facultas. Maria

Alp-haisuli, Hispalensis, _quae Sctppho Arabum nominari solet, _Ahm¬

bat _Alophi, Henda pluresque elegantissima _{poemata reliquisse}

jactantur oj.

Fuit

_quondam

_Arabes

poema-♦um _genus, quod ad _{Hispanos Christianos postea transiit et}

ad-huc _{viget. Ejusmodi loquor, quorum materies fuit vei virtu«}

Heroum, casus et adversitates amantium, vel _{denique dulce}

ho-rum _{colloquium QRomance), quae}

ad

plerum-que cantabant Iuvenes. In Hispanicam Jinguam quae traducta

sunt, _{magna horum reservatur copia, et ad} fidem valde _est

pronum, quod materiem et exemplar praebuerint cantationibus.

nocturnis_{\Serenade_) inter Hispanos admoduin usitatis. " »}

§.

In _{Philosophla Speculativa sectatores erant Peripateticorum}

Arabes, _{qui ideo} non heic citantur, quasi scientiae eorum stu¬

dium _{quid attulisset emolutnenti; sed modo ut Lectori constet,}

nullam fere _{cognitionum humanarum partein a nostris fuisse} prorsus intactam. In gente, penes quam summa virtus in

_multos

nec bonos videbis _Philosophos. Id _tarnen debemus

Arabibus,

quod primi, praeceptaAristotelis phiiosophica, sub

barbarie

Jinguam

translulit arabicam Averroös, _{eademque commentariis ornavit;}

quam quidein versionem, qui postea Aristotelem

latine

dabant,

sequebantur. Philosophia Aristotelis in Exegesi

Corani

adhibita

éo

I I

eo amplius

Dialecticae

ordine _{philosophico liber fuit} compositus. Hinc sectae -qiioque

inter Mohammedanos bene _{frequentes. Facile ad credendum}

inducimur, infelicem hane, quae per iongum tempus in tricas

conjecit mentem humanam, niuiium distinguendi et disputandi consvetudinem, ad _{Europaeos ab Arabibus transiisse.}

Licet nullum fere fuerit studiorum _{genus, quod non}

quo-dammodo _{attigerit ingenium ardens Arabum, haec modo}

loqui-mur. _{Ceterae, in quibus studium et opera nostrorum citari} solent, litterarum partes, aut eae sunt, quae sub titulis jam dio

tarum _{jure suo reierri possint, aut in quibus inutilis fere} illo-rum fuerit _{opera, aut quae tantum sint a nostris studiis}

diver-sae, ut neque nobis arrideant, _neque de illis judicium ferre fas

fuerit. Ex recensione _{quadam Casiri Bibliothecae, quam videre}

contigit, perspicere licuit, primam operis parteni tractatus

con-tiuere de Grainmatica_{, Politica, Retkorica, Philologia,}

Jnjie-prudentia et' Theologia.

Sectio Posterior.

§■ I.

De artibus _{jam paucis disserendum. In bis et quidenq}

elegantioribus txercendis, nisi obicem ex parte eis posuisseut

prae-cepta Islamismi, iatissimus canipus ad ingenium, supremamque

vim _{imaginationis, cui non par altera gens, exercendum ipsis}

'

fuisset _{apertus. Ut vero Iuololatriam a gente inconstanfi et}

superstitiosa arceret sagax Propheta, imaginibus et picturis uti prohibuit p). Absunt igitur prorsus fere e choro artium inter

B 2 Ära«

ρ) Hocce praecpptuB» male observs-batur. Csiipbae in runa« mis, _{qui adbue inspiciehdi} sop<rsunt, imagiretn su?m curnbant incu-dendam — Abdul Rahmanus III _Ca_{I i ρba} feisp. _{portem urbis}

ZfUra simulacro _{feminae, in quam iervido captus erat amore, coiide»}

Arabes Pictura et Torentice. Jfrchitecturcin vero m cuanftim

perfectionis produxeiiat

fas'i^ium,

nostra _{teinpora suptitita, iiiSpicieiiiUU obstupclüeiuut q. la Ar}

chi-q) Ut mente capiatur Architectura Arabum, quam de Alhambra palatio concinnetrad.t Florianus, bsererelubet _{descriptiuncularo}: "Rem

de ce _{que nous conuoissons en Archittcture ns peut nous représenter}

etile äts Maures. Ils entassoient hs bdtimens sans ordre, sans _faire aucune attention å _{l'aspect quils offroient au dekors; tous leurs soins}

étoient pour 1'interieur. Lå ils épuissoient les resources du gotit, de

la _{tnagnificence, pour reunir dans lems appartemens les commodités}

du luxe αιιχ charmes de h natur«_{ehampétre: lå, dans dis salons}

reve-tus de marbre, pavls d'une fayence brillante, auprés des lits de

re-ρ oscouverts_{d'ttoffes d'or}etd'argmt, des jetsd'eaus'elancoiantversla

voü-te, des vases _{precieux exhaloient des parfums, et des myrtes, des}

orangers, des fleurs embaumoieut les appartemens. — Le beau palats

de l'Alhambra, que l'on voit encore å Grenade, ne présente point de fasade. On y parvient par une promenade charmante, coupce sans cesse _{par des ruisseaux, qui serpentent dans des bouquets de bois.}

L'entree et une _{grande tour cartfe, qui s'appelloit autrefois La}

por-fie du _{jugement; Une inscription religieuse annonce que c'etoit lå que}

te Roi rendoit la _{justice, selon l'antique usage des Hébreux et des}

ftuples de Porient. Plusieurs bdtimens qui venoient ensuite, ont ett

detruits pour élever å Charles-Quint un _{magniflque palats, dont la} déscription n'est pas de mon sujet. On ptnetre, du cöté du nord,

dans Pancirn _palais des Rots maures, et l'on se croit transporté

dans te pays desféeries. La premiert cour est uncarré long environné

d'une _galerie en arcades , dont tes murs et le _{plafond sont}

cou-Werts de _{tnosa'tque, de festans, d'arabesques peints, dorés, ciselés} en

stue d'utt travail atfmirable. Tous les cartouckes sont _{remptis de pas¬}

sages de PAlcoran — au milirn de cette cour pavee de marbre Manc, est un long bassin rempli d'eau courante, assez profond pour

qu'onpuisse y nager. gfl est bordé de chaqitt cöti par des platts- bän¬

des des _{fleurs et des allees d'oranqers. Ce lieu s'avpelloit Mpsuar, et} servoit de bains communs aux _{personnts attachées auservice du palais.}

On passe de lå dans la cour célébre, appelée des Lwns. Elle a cent

pieds de long sur cinquante de large. Une colonnade de marbre blanc

^

η chitechura Ärabica _{quaerendus minime est stilus ilie sublimis,}

qui quondam in Graecia iloruit; at si firmitatem quaesiveris

aedi-iiciorum et audaciam _{quasi, vet veramvel apparentem , fornicum}

paullo aucforum, primum locum tenent auctores Arabes. Ja

Hispaniam peregrinantes, quae de his commemorant, incredibiiia fere forcnt, nisi idem contestarenlur _{plurimi diversae aetatis et}

conditionis auctores. Stilus certus ab Arabibus in Architectura

non est _{quidem adhibitus, siquidem formani externam non} tan-tum _{curabant, quantum inferiorem magnificentiam, commoditatem} ac sensuum oblectationem. Gothici, _ut dicitur, Ordinis _auctores

citantur a _quibusdam

,· quod alir, multitudinem columnarum

in-spisientes et ornamenta atriorum , jure quodam inficias eunt.

Caliphäe Hispanienses a sociis, Jmperatoribus

Constantinopolita-nis, _{quae urbs refugiuni eo tempore fuit artium, et ornamenta}

artis et Architectos _{acceperunt, qui de Graecia oriundi, stilum}

Grae-β _{deuXfetquelquefois trois åtrois,sont nitnces,dungoutbizarre;mats}

leur_{légereté,leurgraceplaisent ä Voeilétonné. Lesmurset surtoutlepla¬} fond de la galerie tournante sont revetüs d'or, d'azur et de stiic,

trauaillés en _{arabesque, avec un soin, une delicatesse,}

que nos plus

habiles ouvriers modernes seroient embarassés dimiter. Au tnilieu

des _{fleurons, des ornemens tonjours variés on tit des}

passages de 1'Alcoran. Aux deux extrémités du carré _{long, deux charmantes}

coupoles de quinze a seize pieds en tons sens, savancent en saillie

dans _{1'intérienr, soutenues,} comme tout le reste, par des colonnes de

marbre. Sons ces _{coupoles sont des jets d'eau. En}

fin, dans le centre

de dédifice, s'eieve du tnilieu dun väste bassin une _{superbe coupe}

d'albätre de six _{pieds de diametre, portée par äouze lions de marbre}

blanc. Cette coupe, que Von croit avoir été faite sur le modele de la

mer de bronze de Salomon, est eiicore surmontée dune _{coupe plus}

petite, d'oii s'elancoit une grande gerbe qui, retombant d'une ciive

dans 1'autre, et des cuves dans le grand bassin, formoit une cascacle

continuelle, grossie par lesflöts d'eau limpide, que jetoient les mufles

de _{cliaque Hon. Cettefontaine commetout le reste, est ornée}

dinscri-ptions; car les Arabes se plaisoient a meler la pocsieetla sculptured

Graecorum _{aliquanfo cognoscentes, eundem in Hispaniam, ex} parte, inferebant. Caliphae et Reges Hisp. qui Architecturae

inaximos _{impendebant sumtus, fuere inprimis Abaui. Rahmani}

I, et III5 Haccham I. et Mahomed I.

■· - ·"'· _i. S

... t/1 "J a

•