ISOCIETATE CONJUGA1I

zs

F. F.

V. D. O. M.

ISOCIETATE

CONJUGA1I

DISPUTATIO POLIT ICA,

QjfiM,

Pcrmittente Aropliffinto Philofophorum ordine^

4 In

Regia Sveonum Academia Upfalienfi

Sub P R it

SI D I O

MPLlSSI MI

PUACLARISSIMlQVI VI UT,

DN M.JOHANNIS COLlLVItf,

Pbereos Profefloris Ordinarii, & hocrerrpore

Faculratis Philolophicae fpe&ubslis Uecani,

. ^ :

Publico bonorum examini fiflit expendtnåam

PETRUS GERDZLOV1US

CALM AR1INS1S

Demomajorum alunMus.

In Auditorio

Gu^aviano Majori, ad d-em "rr Mardi

Anno M LiC

LXXX.

UPSÅLliE

ExvuUic Hettiituf Curio S.

R. M- & Academisc UpLbcnlis

Bibliopola.

jl lus t1{is sim ^o domino,

Dn. carolo gusxavo

OXENSTIERNA,

QVOND A.M

MAGNORUM REGNl SVECI^E

qakcellario%um

AX ELI I atq; ERICI

NEPOTI & FILIO,

C 0 M I T 1

D E

MOREA AU STRAX.

I»

LIBERO BARONS.

1 M

M I N 0 D0

IN

SWiSti/ Sc Srirf; fünft &c»

Tribuno equitum ftrenuiflGmo^

DOMINO ac

?ATJ{pNO MEO GR^aTIOSISSMO»

1ALUTEM, ANNOS. GLORIAM!!!

y

Qvnnquam, ILLHSTRISSIME

^{hoc exeretttum}

acadernicumleve(atü DOMINE fitrnec magnitudino COMEX Tua dtgnum

^t tarnen

Llluflrtfßmo Tuo Nomimiliuci conßcrare fttßtnui:

tumutmeamtn TE

obfervantiam, obftquium,

pietatem

teßatam facerem>

_tumanimumtumut IIB/ pro

tuüinmebenefciis mmorialtktugra*

£ cumaliudnun

poj]im, deilararem

_atque

odenderem*

Prafertimcum

& Fratm luv

lLLUSTlUSSLMl

_DOMINI

COMITIS,

DOMINI AXELIL

OXENSTIERNA,

jam beatißwi#

&

in

xttrnum laudanda _memoria:, &

Tua,

II LU«

STRI SS IME CO M E S , bomtäte

infignr fiut miht contigit,

DEMORN

AJORUM (hpendio

per eosin

meco'Jutot quibus

turam tHtm tommitt&e

voluißi dum

ⁱⁿ

regionrbus exottcü

^„

Zocor

um

fitum

non

modo adsontemplandum ,/ed

(3

populär

^um

ingenia%

^mores,

ß

atutacateraque

lujus gentris

per

lußranda

^,>

malt

a cum laud«

verfatuses:

^cum pnus

cb

_ingenn acumtn coorntionemquo

doBrina-

rutn extmiamt

ktc

inalmapatriaeAcadttnia omnium animosinTE

tonvertißes

^„

Adeout nihil

_pen

i fit, quod&

änatura,ö b

for

tu-

na &virtute[nexpe&andum,

quin' cumulatifjimé confecutus tjfe

videaris, Nam/t

velpaucis

virtutes

liceret atttngere (laudiert enim

taruminqredi, modus ebißoU

vetat)

quam TE eminent atque pr

fluten

t,

fatientta, jußftta

^,

animt mngmtudo

^,

afjnbdita*, B

e- liffio,

magmficentia, fortitudo,

_cujus

ßteetmen documentutnquo

dcdißi

^m

hello uuperriml confefto

_magnum

prorfus &

egregium\

fic

in

TE juvenetam conßicu* funtt3 illuflres, utne in forte quidem

majora

aejidtrart poffe v t de an tur. v §ua tum ttajjnt, non patcft

nonfbi putria de iuo felici reditu ex tanta belli tempeßate Uta-

bunda

gratulari, tanquarn fu' magnum decus ac fulcimentum exet-

piens Etprceapué & SU $31 & (£ / qua TE 1L-

LUSRISSIMUM MJliiVi COMiTEM umcé *gno/at.

teilt ,

(ujpicit, gratnlabunda tant um gaudn mento conctpit, ut fo-

Iwté

admodum metuat,

ne

Utitiam iniredibiUm v er b v non fatü

extremere

queat. /Illiquidem nihil tam amplum ^s nihil tam glor 10-

fum, TIBI, ILLUS rillSSlMF, COMES, widere po-

teß

^t quin

fibt quisque deto vtlut commum bonogratuletur ,nonne

ztaque e<zo

tanto bentficio ceternum TIBI de v w blus, pre meri-

toque

ejjem reprehemiendus, (i tanto in gaudto vel tacuijjlm, vel

piumin TE obfequium non oßendißem f Qvod tum devotißima

bumtltmaqne tnente facto, non modo audaciam sneam exeufart, ve¬

rum etiamquee

rudi min erva eonfi rit ß, fertno vultufufeipt confido.

Quod reltquu.neß, DB um Ter Optimum Maximum piis tr°ci*

busobtefla,t

^Ut

TE lLLUSTRlSSiMl>M COMITEM

tofhum_jam

reducem, impoßerum falvvm, ineolumem ^t ßurentem,

bemgnifjimh fervare, (3 quum tcmpe(livum hoc fuerrt vifum ^conju-

gio

außxcat'ffimo beore dtgnetur, in nomivis (ut gloriam, patria

emolumentum,

ILLUSTRISSIM^EQ; OVEN*TIER-

NIORHM proUpi* fulcrum

^,

ornamentum atimmortale decus!

&iedum vita^er

it vovebit

-

Illustrissimi Nominis Tui

,£iern»m

obfrrvanwGmiis <tc

»ddiitislimus

cüens

Pt i R,TS

r?EKDZLOVlü»

DiOiUtnajorurn

x

I. N. J.

Thes* I.

T levitcr tantum &

manoquafi

ptn- dente Dcfinuicntm nominalem tan-

gatn,

Societatü vocabulum

a

lociovel iociando

örtum,

perlonarum ftatum

hicloci duarum in unionc fcu ordmc

ipfarum confiftentcm Thomaiio T ab.

33.5.1.

denotat & Ciccroni !ib>

1.

Off.

p. m. 11.

prima focietas dicitur, Politi-

cisque

benc multis fimplex,

non

quod compofitioncm refpuic

omneni, led

quod

ex

alia

non componitur

focietatc. Vox

vero

Canpugalis, quoniam codem

ex

fönte

quo

conjugium de-

rivaturt

idcirco conjugii hvfiw hic indagare animus eft,

prac- lertim^cum focietatehac

conjugali nihil aliud

quam

idipfum dcfignatu vchw.Con/u^/um itaq; Nonius Marcellus

aconjunggn*

do

deducit.eaq; de caula Vtlius Longus

atq;

Prifcianus

voca-.

bulum«uiy&!/7a;cum N. lcribunt,(quanquamaliis renuentibus) conjugiumque inde trahere originem putant, quodjugum conjugibus juxra Servium imponi conivevic,

nt

Gerhardus Joh.Voffius in Lex: Etym: id oblervat. Verum Barnabas

Briffonius de ricu nupt: p. m. 5

6.ritum hunc

tanquam

auffo-

rumteftimoniodeftitutum,in

dubium

vocans, Plautiⁱⁿ Cur- culione, Horatiique

Od,

^5.

lib.

2

loca, ⁱⁿ hujus rei proba-

tionem adduci folita,

f*tQ$cg/x£f exponenda probabilius

cenlet.

Qvidquid fit, retentå metaphorå,

a con

& jugo

^,

feu corjugo,

^cun

Vollio in Lex: Ecym.haud ^incomn ode dici

exiftimo .propterca

quod idem

^jugum,

ideft,

quasvis

for-

tnnarvires maritas & uxor

lubire

tenentur.

Lnde Tacitus

inluaGermania_{p.m. 131}*

affirmat,

mantum

junäos boves

A obtu-

obtulifle

uxori,

ut

ipfis incipientis macrirronii aufpiciisad-

nioncrctur, venire

ic laborum pericutarumqus foctam, Nec

alio

refpetfu rltöfyjiw,™ gvyc*tSc ^ra* \ssri> fyycvquar nupferunr,

Grarcis

apptllari

,•

aut ahunde Junonem quam hmc J ug*. &

XvyiiA noniina fortttam eile ^ex Britlomo auguror, qui p.m. 55.

hxc

ahaque cognomina

et pro

munerum, poteftacum,

ac in re

uxona

oftkiorum

variecace

indtta ^innuens, ridiculam hane gcnctlkm luperftitionem ab Augufhro iib. 6. de CD. cap. 9.

evagitacam oftendit. Qvin ^eciam ad hane reipextiie nieta-

phoram Åufomus videtur, ex Solonis iapiencis apophcheg-

mateita canens : par

parijuvatcr

lonjax,

quicqmci

im; ar

dijfidet.

II. Porrö

quanquam

pro

Synonymis coojugii, matrimo-

inium,

nuptiar, connubium, re<dc babentur, Hotmano

tarnen de Ritu

Nupt; veteri

p.m.

516. ita diftingvuntur, ut cennubium juxta Servium in lib. i. iEn. lic legitimt matrimomi jus, aut

fecundum

Ulpäanum tit;

6.

regul«, uxoris jure ducend« facul¬

tas_;

atmatrimoniim indtvidua illa vivendi confvetudoa

^natura

inftituta; nnptict vero

proprié celebricates illae.qu* in

co»

pulandis novis conjnglbus obiervantur, vel ut de Ritu Nupt:

&

jute manmonii habet,cap.

i.p. m. 4*

celebratio matri-

jnonti,_quicertoritu pro

variis cujusque civitatis legibus in-

fiitutaeft. Verum

Cwnuhium inde

nommart,

quod conjunx

veto

quodam obnubi conlvcvit cum no&u folenni ritu ad fponfom dednccretur> atque hinc eciam nuptsarum

no-

menomruum

Grjmmaticorum conlenlu dedutfom

^,

affertum

i\érr Brifi:^de Ritu

Nupt:

^p.m. 57»

&

^J

8. Hotom.de Vet:

Ritu

Nupt

p.

316. De

more

eodem Judaeis recepfo Selde-

nusde

fure Nat. & Gent, fecundum Heb. confvet. hb.

f. c 5^

\MnmVe*ö

illud Romanisappellatum efle Fhmmeum <u$o- rintedcriptoris

non

unius firtnat BriH: loro indicaro, ^it

^m

o Fefio celderms

de Rebeccar

ieu

velimjne

quo

fe

obvram ei ^v-niente

liaco tegebat,

agens»

Ad matnmontum

vero

v

vcro

quodattinet,

a

matrona di&um id vult Servius inxL

JEd:

Fugcrus

autem

juxca Voffium in Lex: Etym.a ^matre,

quia cogicare debct mulier nubere le viro

,

ut hat ^mater« Cui

ctiaroGelhus No&. Ate» lib* 1 3. c.

6. adftipulatur,

matronam

elTeproprié,

^quse

in matrimonio cum viro cömcnitiet, ^acqoe

amatris nomine non

adepto jam, led

cum

Ipe

onnneque mox

adipiieendo diéhm

^,

matrimoniumque inde derivatum

^ron-

tertdens. Porrd

Nuptue Grarcis

;

Hebms »""""Onn;

Noftris

<2$r&fop

/

item 0tfftcrmäl

a

ßtff / tradition«

fponlar in poteftatem

mariti

dicuntur

:

conjugium (fcfjtfn*

JFup/ 0d)tci:(?api|lcinD/ tv Hoc eft,

^j

eft

emm

vita. genus

honore prorlus dignum,

quare

contra

ahjedum lllegitimoque

toronacum

delignat. Cseteruw illos

tres modos,

quibus connubia apud

veteres

Romanos fiebant,

nimirum farre leu confarreatione,

coemptione, & ufu, qui

accurate nofle

cupit, coniulat

non

lemei allegatum Brill; de

Rit:

Nupf:

p.m. 18

& feq4 Hotomanum de Ver. Rit. Nupt.

cap, 20,2i

&

23j

dodirum virorum ^notas ad Noå4 Att. Gsl-

lii lib. _{3 c. 2,}

(criptoiesque

in

iis

citatos, cum

brevitas cui

ftudeo, meduntaxateos

indicare Unit.

III.

Q/oniam ipfa

natura

vim fuam facilc indicat,

quam

fupren

us rerum

arbiter

non tantum

mutis animalibus ad

^pro-

pagandum libi limije, led & hominibus adidem ^cum rationc

&

legicimo modo faciendum indidic, memorante Cicerone

Hb 1.Off. _{p m. 3.}

&

11,

latis luperque corjugii lumma

oe- ceilitas,

efbcaciilima utilicas, pratftantillima digmtas

^,

uber- rimaquejueunditas

apparentatque

elucent. LJt proinden.i-

niméaudiendosillos arbitrer,

qui nimiä quadam anxietate, qualicoelibatos nihil haberet inco^modi, matrimonii mole-

ftias

propemodum infinitas,

nunc

familiär liberorumque lum¬

pt 11m ,nunc

mulierum fallaciam, iracundiam, Kixuriam, cui-

tum,veluci

fato impendere conjugio prsetendentes

^,

Plauti-

A 1 »um

uum hoc in

Poenulo A3:

i»

fc.

i.v,

t.occinunc, inque

orc

icmpcr habent:

Negotii fibi qui volet vim parare,

JSavem &

malierem, ba>c duo

comparato.

nullt

magis

res

dut plus negotii

Habent. 1 ■ ■ - ——

Veriflimum

qurppecll hoc Muionii apud Stobaeum Serm:6jr.

Qyisquisbominem nuptiis privat, m aboUt famiham, civitatem CS

totumgenas

humanuni, quod absque generatione nott poteßpermane-

re.

Qyod

annon

faciant illi, qui

a

re uxoria ipfi ^non modo

abhorrent,

(ed & alios tub caftitatts tpecie macrimomo

ar-

ccnt,nihil

confiderantes

^an

donurn ccmciocntije iis dederit

naturanec

ne,videanc ipd- Mea quidemfententia hoc nihil

eftaliud quam

naturae repugnare, Remque publicam quan-

tum in

iplis eft civibus ^pnvarc, Nam qvamvis pagani cafti-

tatemio

Saccrdotibus requillverint bcné,co

tarnen

ablurdita-

tis

progrelli

non

tont omnes

,

ut eis matrimoniis intcrdice-

rent;

flamines quippé

uxores

habuific teftatur Rohnas A.

R.

lib.

c; ! 5.

circa finem. Et Bell Saceidotescumuxoribus CS liberüingreffoi ejjeaccomedijje

^>

perhibet hiftoria de Belo ^{v. 14.}

J'ontifices

item uxores

duxifTe Alexander ab Alex. lib.

2.

c. 8. F. 65.

bis verbis innuic: Ventificis

uxorem

ßngularis

^exem-

ph

&

magni iocumenti efje oporüre, animadverfum quoque eft

\

ut

ficntabomni

hbidine ipfe mundus

erat,

ita

uxor

cafta CS

innocensma¬

neret.

Sciiicetoptimé

noverunt non

lerciper caftumefle di-

cend im

qui ccrlebs vivit, ledetiam qui civitati conlulit, ho-

neftaque ratione nuraerum civiüm äuget. Qvarnobrem legis-

latoresadhanc

(ocietatem ineundameivesfuos prarmiis invi¬

tatio,

eadernque abftinentes cenforia nota correxiile docec

Val Max. lib 2. c. 9.

Idemque Cicero üb.

3

leg

^p m

526, Cvi[o??s

^.

ihquiens %po*mliavitatet, faboles ßamiltns cenfento, eoeli—

besque ejpepiobtbaiilvt Et hac de caula ante eum Camiilus atque

fofthumius cenforcs arra pcxnne

nomine

cos,

quiad fenc&u-

tem cochbes

pervemfTcnt, in ncrarium conferre jufliffe, it*.ruin

Val: Max; lib. ^2. c. S• §■ I^•

prodit, Nec alio fine Piato lib.

6.

deLL. llatuit, ucprakter

multnm filco folvendam honoribus

pnvaretur

pubiicis, qui poft trigeiimum xtacis

^annum

matri-

monium noniniiffer.

Qvocum

etiam

Gcilius

Soå. Att. lib.

z.c.if.

faciens, pofiqtsam, inquic, fuboles civitati necejfaria vifrs eß; (3 adpralem popull frequentandam pr<ewiü

atque

invitamtntis ujusfuit:

tum

anhlaii qutbusdam in rebus, qui

uxorem

quique Uber

^os

bcberent

,femortbus

neque

hberos

neque uxorem

hctbcntibus, Sit

^ta-

pite fepttmo le'jdi Juhapriori

ex

confnlibus faß

es

Jumencli potefieu fit\

non

quiplurif

annosnatus

eß, fedquipluris hberos

quam

colleva

aut

inpoteßate fua habet uutbeUo amifit, Atque ita ucilitatem

& ^ne- cellitatem

hujus ftatus vidimus,

nunc porro

quid Ht videa-

mus.

IV. Eft

itaqtie focietas conjugalis nihil aliud

quam

unius

tnaris& fxminx per

legitimum confenfum conjunÄio indis- folubilis,

^a Oeo naturaque

ad procreationem iobolis

auxi-

liumque

mutuum

infticuca. Generis

vicem in

defcripcione

hac allata fuftinec animorum corporumquc

ar&iffima

con-

junAio,

quarum

illa prior, hare poftcrior,

utraque

legitima

&

indifToIubilis,

dum amboinvita

fuperftitcs funt, conjugcs

lic devincit &

obligat,

uc

duo

in carne una

verillimé fint, quemadmodum

^uxöres

Germanorum

^,tefteTacitoinGcrms p.m. 131,

fic

unum

accepcrint virum, quomodo

^unum corput unamq ic

vitam. Pulchré igitur Horatiuslib:

^1.

carm:Od.

15.

hoc

^ar<31

(Inno junftos vinculo hifce pratdicavic beatoi:

Felkes ter Ö

amplius

Quos irrupta

tenet

copula,

nec

malk Divulfus querimontts

Subremaettius

(olvet

amor

die.

Differtntiam

a caufls haudincommodé

peti exillimo, omni.

Å _{31 uni-}

/ '

- »

. /" f■

umque

primo

^a

eaufa efficiente Prima, Deo Ter Optimo

Maximo.

Anuminc conjugmm elfe profetfum, ne Pagani

quidcm prorlus ignari, Deos nuptiales nuptiarumquc pra>

tideseonftitucrunr,

Vide Iis Taciti Germ,

p.m.

ijr.Bris-

lomumdc

Rku Nupt;

p.m. $ i,

ubi

ex

Horatii veriibus Jano-

nimultos

innupcns honorcs habitos probat, quodea conci-

liandis

jungendisque nuptiis praeiie putaretur. Qvibus, fi placet,adde notas eruditorum ad Andriam Terentiii.4, j;

itemadGclhi

Nod. Act. 1,

4.c, ; p.m.

279.Qeoniam

^vero

communis naturx

aa&or &

parens

Deus,

genen

humano

naturalem

adpeticum locietatishujus ineundx inicvit, mo-

nere idcirco, natura

vocabulo

eum

fignificari appetitum,

quatenus a

lanå ratione regitur, é re efle duxi ,eoque magis,

quod qiidam non inftindu naturalf hominem in eam ferri

perhibcant, fcdå voluncatc duntaxat paftoque contrahen-

tium

proficifci contendant. Sed contra hos clanflimis ver-

bi$

cloquentix parens militans lib.

^4.

fin,p. m. zo

j,

conju-

gia virorum Sc uxorum natura eflie conjun&a fcnbit, ipieque

Philofophorum princeps 1.1. Polit. cap. i4& 2, Oeconom.

lib. i. c,3.

^ocictatem, qux viri acmuheris conjnftione ori-

tur,

fecundumnaturam inftitutam inculcat. Qvod tarnenita

accipi debet,ur hujus velillius perlonx refpeäu, Helenam

arqucac

Saram pro arbitratu tibi in uxorem duccrepollis, &

propterca

diligenterobfervandum fIt,conjunäionem quidem

ipfam dTc å

natura,

ipfam vcro eledhonem ^a libera hominis

voluntate, _qux ut per

divinam clementiam felix evadat Qc ptofpera, piis & devotis precibus eft flagitandum. Qvocir-

ca caulam

eftcientem feeundariam contrahentium confti-

tulmus

leginmum confenfum, vel verbis claris atque perlpi-

cuis, vel

aliis

animorum

flgnis & pignoribus declaratum

atque

cxpre(Tum: adeoutad ipfam conjugii naturam eflen-

tiamque omnino requiratur, an»borum jufta, honefta, plena,

Itbe.

\

iiberaque ⁱⁿ eonjugium confenfio, quandoquiderr,

ut

Iäo-

rum

r&gub lönat, ccnlon(us &

nonconcubitus matrimoni-

um facit. D»xi _per

md»cia

certa veraque mutuam

volunta-

tem nonnunquaro

debere colbgi,

proptcrea

quod

muti

furdi-

ve vix nifi

iymbolis pignonbus

que a

Ifen (um

luum

fignifica-

re

pofifunc. Exhilce diåis facilé potefi inteliigi,

neminem vela

parentibus vel alhsad

matrimonium vi cogi

debere»

^aut

mecuimpelli,

^ut»

Ii ju

venis nodu in le&o

cujusdam

mull¬

ens,vcSa patre,

vel propinquo

reperms

ferro

_cogeretur

_jure- jurando confirmare» ie

eam (ibiuxorem

du&ururo,

tum nifi

pofteacumea conlvetudmem habeat,

& _per

lubfequentcs

a$us voluntarios inmatrimonium

confendat, jusjuranduiii

& matrimonium illud irricum habet

jure conlultus Joh*

Schneidevinus in Infi.

Jufi. lib.

^i,

de nuptiis tic.

x.

& Infi.

Juft

^cap.

ii,Extra de Sponlaheaufa quippeeffceiens,

utrao- do

innuebam, eft

conicnius,

vinculumque nuptiarum

mu- tu3

benevolentia»qu* ab cjusmodr conjugiis imperatis» ät

altcrutro invitoincundis cum

abfinc,

caufas

qucrefarum

non

folum

fubmtniftrant,

fed& litium fcrcundam_{maccriamprat»}

bent,muJtoque magis, ti

parentes

imperént

uxorem

ducere

infamem,

propudiobm

»criminofam, id

quod exenipli gratiå profert GcUiu* lib.

i.c. 7.

No&. Ätr:eifque turpia inhonefta-

quc

prafcipientibos

non

parendum eflc reÖiffiiiié

monetv

V. Verum enimvero, _qu*

diäa funt.

non ita h _quo-

piam volumus

accepta

quafi vel parentibus, vtl

us qui parentum

loe> (unt, honorem débitum

^eamus

dencga-

tum₅ nam eorum quoquc

confcnfum ad Iegitimum

^eon¬

jugium,

non tantum

honos &

veneratio _quam

iisjure

natura debemus

cxigunt, fed & exemph

f3m

civilis

quan.

Facraehifioriar »drpfum fbti« fuperque evincunt Qvii

erqo

ablurdins

quam ten eré voluntati eorum rep-gmre, a

q*fibu»

^vuam

aluque iuouuiera accepimus beneficia? quid

iniquius quam eorum poteftati im^crioque (c fubduccre, cui

Dcus

ÖL

natura nos

lubeiTeita volmc-, ut in omnibus honeltis

pié oblequamur i quid magis in^onveniens quam lisnonob-

temperare,

quinobis bcne ci^piunt longeque utiliora quam

üosmetipii vidcnt? .Svecos igitur, quod egregia hujus pic-

Catisolmi

dederint documenta, Dodor Loccenius in Antiq:

SveoGoth:

_{pag4 m4 i j 2}

jure mcritoquc landat, &Tacicus

vetetes

Germanos in Gtrm.

pag* m.

131; parentes &propinquot nuptiü inttrfuijje ^muneraque probnjjg corrmemorans. Liviuslib.

4. c.9. v.

j.feq: duos juvenes unam avubiviHe virginem in-

ouit,&

cxhis nobilcm

matris

jadicio evaiiile luperiorcm,

verum

refiÜentibustutoribusinjus

ventom

elle,ibique ma*

giflratus fccundum parentis arbitrsum jus nuptiarum dc-

diflc.

H'fce confcntitetiam Phutus in Perla A#: (c. 1. v.

154ubi virgo dicit parafito: ^tua iftbotc poteßm cft paitr: öi pau*

lo

poft parafitus v. ;7-

färg* atqnt mulitr nulla erit, quin ßt mala

t

Qu*

prater

faput,

quam

plactt parentihas.

Sio

veroconfcnferit

parens

& diflenlerit mäter, tum patris potius quam matris iententiå ftanduro eile, ob prudcntiam

majorem

fapientes judicant. Qvamobrem öi Imperator A^nwrrus, Irenen conjngem ad exterius eonjugium füium ablegare volentem antevertit, idque fa&um ratum habet

Niccphorus.

V 1. Ha&enus

de eaufis aétum efl, fucredit

nunc

materia

cumfuis

requiHcis pauéTs confideranda, l7t itaque pro lexus

fuidifferentiaanimabacoeunc,

tefte Ariftotelclib.

i4

de^e-

mrat.cap.

65 ita hominem rationis participcm, non tantum

avcncrc malcela

deteftabili, foedoqueeum animaiibusratio-

necarentibuscoitu ^,verum etiamvaga

promifcuaque libidine

abhorrcreducerationeadcocehfco, ut minime

befharum in-

flår (quarum

& quardam

~~veneris

evJtant

ne

fm

gener

uq*, lepes in¬

fam

fcmfervatpudar, juxta Senecam Hippol:

a

A; gl*.

7

g.) flbi

laiciviendum,ied

promifcuam illam conjuoftioncm

ut

fcr-

dam

prorius

turpemque

vitandam exiftimet, Qva de

rc

poly- gamüm,

quam

conlvcverunt

_nuncupare

(imultanearo, oßen- Üurus illiatam,unius

^maris&

fxminar conjuoÖionem poiui, perivaius cultiorum gentium diäa inftitutionesque de

uno viro um uxorsmatrimonio

ju^endo

^änon

aliunde

quam ex

le¬

gis infit« di&aminc&

prxcepto,

fi

^nonprlmorso,

certefe-

cundario Sc deduÄivo

fluxifle,

^vt

i

_propterca

quod optimc

viderine

»polygamiam

cx

yitio inten.pcrantix

ortam

focieta-

ten»hanc

j&dtre, eique

nc

debitus obcineatur finis

_magno eiie

impedimento. Qiod iplum & Fhilofophus _perfpexit,

iioro Oeconom; _x.c«4«

injutiam ficriuxori ß cumalia

con-

fverudinem habeat

fignificans

^,

beneque

ca

de caufa üb*

^7. c.

16,

Politjlobfinem, coitum

oninem

ültcrius

_qoam

conjugis

incerdicidcbere in

Rep: ftarucns. De Cecrope Athcnicnfi-

um rege narrat

Seldcnus de jure Nat: Sc Gent; fecundum

Heb:ronlvetudinem lib. _{5* c,}

6.

circa

finem, GpoåediUojk fli¬

nt,quotquot

vtrgines

^m

lüim

regno

eflmt, virounieo nubere. Dt

Germanorum

conjugiis Tacitus in Germ;

p. m. 1 $0.

fic feri-

bit:

fever

a

ilhc

matrimonm, nee

ullarn

morumpartim

magis landa-

ver» :namprobe

[oh barbarorum finguhs uxoribus

eontenti

funt;

ex-

eeptü paueü

^,qui non

hbtdtne, (edeb nobilitattmplunbus nubUii

um'

biuntur De Grarcis £c

Romanis

idem Scldenus aflVfit,

quod apud

^eps

potygamiz exempia aduiodum

rara

.quodque fccun-

dum Socratem lrb: _4*

Hift. Ecclef;

_cap,

_16. Valentinianns digamus ,d>gamiarhccntiamorruxibus fecerit primus,

ut

fa&i ejus turpitudiucm amoliretur,

^quamvis

idiplum BaroniusdC Spondanus

^anno 970.n. 19.

infiriariconcntur. .le¬

gemtarnen

illam

norraeeeptam

fuißeBnßoniusdejureCon-

rub. _{p m.a7}

2.clare Jndicat.ßaitineccam

»quam

J.Ccdar

Hvlvium QnnarnTrib:

pleb: ferrc jo(Iit,cum ipfe abeßet J

B pro-

pfomulgatam vulc, cujus mentionem facie In Julio Svctoni-

usCap.

fl.

A t Rom« antea iBcidifte de duabus uxoribus

fimul duftis

controverfiam, Craflus aptid Ciceronem de

Oratere

lib»

i. p. 01*371.

teftiseft, ^{uFnihii de} Papirii hifto-

riaomnibus nota

dicaim Caeterum. talis decrcti Athcnienfi-

um

meminitr

_quoque

Gelhuslib.

1$*c. 20.

No&. Att.

p. m.

833.

Sedidobraricatemhoramum faåum tradit Athenaeus

Üb. 13.

Deipnofoph. ubieos recenfct» qvi Socrati duas fi¬

mulin matiimonio

uxore&fuifle perhibuerint, Xantippen

nimirumöc

MirtonemÄriftidis cujusdam filiam ,ita

tarnenur cumP&nstioRhodio iis

contradkenti dubitari de

eo

poffir,, jpratfertim

cumnon

iongeadeo poft tempora Cecropts vixe-

lit.. Atu£

nihil diilimulem

cum

digamum fuifie Laerrius in Socratep.

39*

feribit.. Prarceptorem fuum dileipulus Euri¬

pides imitatus efievidetur Gelliocieato löco ,ubi eum carum

matrimonii

pertaefum feribie«, Svidas

tarnen cum non tam duasfimul,_quam

alteram repudiau prima habuifle mavulc.

Qvodcunque fueric, certé id malum ipie Euripides in Ändro*>

macha_v.909.

pronunciar

^> unum

virum duas habere

conju- ges:

& poftpauca in cadem fub periona Hcrmiones ¹

JSIon entm

decet

Vnum

tmperare farritnü virurn

^t

Contentm uno

conjugü vivai tsro

^uitunque cupiet

nU curatam

domum..

Cuifctefiem

adjungir Plaotus ira Mcrcatore Åd,4.fc. S.v.8.9J

Vxor centenia

tß\

qua

bona eß,

uno

viro\

Jjhii minus vir und uxore contentus

fet l

Item

Ovidius de

arte

amandi

lib _{3 v.}

764, matrimonium

cum

regnoconferens eleganten & plurium id

una

haud

ca- Ipax

hoc verfu innuensj

Nec ben'e ^cum

fociü

_regna■

venupjur

manent'.

Et ad eundsm

modum Scneca inAgamemnoneA&i. fc.

2.

y^44

*. j4'

pulchré & brevifer ita ludens:

Nec regna

focium ferre, nee ted<e fciunt.

Qvaprcpter & fpcÄatsc pudicitia: mulicres, quat unidun*

taxatviro

nupfifient. pronubas adhibitas Briflonius de Ritu

Nupt:

^p.m. 1075

& Hotmanus de Vet. Ritu Nupt: c. i.p,

ni. 2

904oftcndunc. Qux omnia cum mccum altios ^perpen-

do,

perverfitatem atque temeritatem corum dcmiran facis

non

poflum, quibus polygamiam ne verbo quidem divino

repugnarc

perfvalum cft: quorum é Schola errones haud

fatis fanosnon

femei exiiffe, adquc opprcffioncm extra

con~

trovcrfiam

pofiti conjugii quantum in iisfuit graffatos ellc,

Hippis atque tonforibus ootum.

VII«

Åd

rem

itaque rediens, de quafitate perfonarum ab-

foluta,undcållx adconjugiumidoncse vel fecus dijudicand*

fint, pro

ratione inftitutibreviffimc dicam, Sicut itaque ani-

smomenteque

integra praeditar efiedebent, ita ad conjugium

fiomincsfatui,

infani,

mentc

capti & furibundi prorfus ha-

bentur

inepti, propterea quod inpaäum hoc fcedusquc fa-

crum ,nec

confcntire,

nec

ejus finem

quacrere,

nec quatren-

dumut oportet

obtinere, multoque minus obtinendum cu¬

rare,

autfi forte obtineant, ei prolpicere pofTunt. Deindé

;necilli conjugiifunt capaces,qui potentianaturali faculta-

teque

genetrice carent, ut caftrati atque Eunuchi: ^caquc

de caufa Hermotimusex viro

fe

neutrum

faftpm conqueri-

tur

apud Herodotum Lib: 8. p. m. $77• Deni^nenec illis, qul

contagiufis incurabilibusque morbis funt affeåi, utpotele-

profis & epilepticis, conjugium haud facile utique non fine

deliberatione

conceditur »maximé

cum

propagatisin pofte-

ros

morbis, conjugia ejusmodi cum manifefto Reip. damno

deprehenduntur effe conjun&a.

VIII. Hifce

jam

non

obftantibus, omnino jufta fidul-

taque

requirituraetas, quo & ferdus hoc inviolabile inirc, &

B z rme

yem

dcindé familiärem adminiftrarc, omnhque tnatrimonii

. munera rité obire qucane.

/Eeas

vcro varia,

alia vins

^,

alia

femmis a

iapientiortbus definita deprchenditur

^■>

Manbus

annumacacis

;6 Anftoteles lib,

7.

Poht:cap: 16 praefcriplic»

at Hctiodus _jo

üb. Op: åc die:

p. m. j 1,

Imperator Jufhni-

anus 14»

Leo

if

cxprellit; f«erainis

^autem

nubeodi

annos å, i& ad >0

Philolophorum princeps conftituit» Heliodus

ÖL

Jjltiniaou*

14

iplls adlignavic. Qvam veroob

rationem Imperator

id fecerit

ex

Plutarcho ahisque münuac Briflip.

^m.

112.&

ieq.de Jure Connub. Cxterum

quanquam

hominei

certa nontenentur

lege

^, nec

uni

^omnes

aetati adltringLpos-

lunt»interim tarnen ieduio cavendum ^monent

Pohtici,

ne

immatura contrahantor matrimonia,cum ea nonparumno-

ccreReip. velex Troceeniis Ariftotcles lib.

7,

Polit:

cap.

i60 Wionflrec, qui ab oraculo (cikirantes caufam, curapud

eos coodcnfarentur funera^,

refponium tuferunt, id

propter

in- Cempeftiva* fieri nuptias. Qvorum

cmnt jeeas

nondum

^con»

Oicit »abiis vix nifiinfirma

morbolaque expe&anda erit lo-

boles

Quarc

^contra

Tacitus in lua Get

m4 p4 m. x ji. vete-

res Gcrmanos iumour

prcceritatis fuilfe tradic, quod ler»

apudcosfuit juvenum

^ven11s, par es

validique miCcebaotur,,

ac robora _parentom

üben referebane* In turpilhmis

enim rebus habiterunt»-ante viceiimnm aratis anntim uxoris ha®

budfe noritum, teftante Cacfare lib: ^6- deB* G. _{p. rn. 2} IX. De cajtcro quanquam

confugia ordinanone divinl

concibari arqtie

iniri

certum

eft, providentia

^tarnen

divina crcundpcftionem & prudentiam hominis

^non

excluditjed

omnino adhibcndam _{vult atque}

conftituit. Qvaodoquidem comicgeatiaro é rehii? humant?

non

toU.t» led cauias

tantum kcunua^ _pro

arbicrio refpicit atquccotnpf d

^tur.

Spiétan-

da

igicur tft atqualitas,

nam

firmiibma

cum f?r

intcrparci

auiicicitu,

^ut leite Curtius

lib^

7, c. S.v. ^7.

lcribit,proinde

obtemperandum eft O vidio pulchré hunc in modum cancnci

Epift: Herold: 9.

v. ;

2. Si qua wies apte nubere, nubt pari i

necnonAuiomo joco

inpra

memoraco

idem bené monenci.

Veran»

xqtialitas prxcipué raeione rcligronis, aetaris, gene-

m,acmorum

intdiigenda eft

;

namprimum dilTenfuro re- ligionis inter conjuges, multorum fuifle caufam malorum

tam

public^

quam

privatim, hiftoriac facrxatque civilif gtia-

rusfaciié

judicabit« Dndeéc Deus Exod.

34.

v. 16* Deut. 7.

f. 1.

Reg.

It.v.

2.juiads conjugia profana intcrdixit, &

Efra inicium

corrigendj ptfpuli feeit a feparatione alienige»

nafum utorum,

Efr.

9.V.

iq^Duci autem pofTe alienige-

nam,

fimodo

veram

ample&acur religionem

^,

vef exempla

innoftrsi

patria innuunt. Qvod vero Romanis non licuerit

cum

peregrinis conjugium inire, niß civitace prius impe-

trata,

auäorltate & exeniplis probat Briffr de jure con-

nubv p.m. 11?

&

i1

8. Deindé artatis ratione conjugfa valdé

imparia Policici quoqtfe inriprobarif, qualia fünf, adolefccntis

cum

vetula,decrcpiti fenis

cum

pudla.tum quod moribus di»#

fentiant,tum

quod mediis deftituti fioem obtinefe flequeant.

Memorabilc itaque eft Dionyßi rc(pon(um,matrijam etfortae

nuptiis juvchis appetenn darum, de quo Plutarchusin Solo-

ne, 0

junyS

^,

ait,

1

aPi*<7>if é ^{fufffif vu)T*} foffieij nv) T

•snfarw m&s

piuov, «dty,

canrft»

f rnXicai

vapuhf

tehvietpetf rv^mp,

enr^

(pv&idf che

ftva/

fvmnv pi/uüf vvfLttyayayuv mtp tjAociW V' jdcantut & caetera apud cum lo<"o citato; namiis

in

eptsmödi mtempeftivas impafesque nuntias invebitur,

Arqui

gern ri«

refpeébi intcr liberas ac lervtlcs perfona« nu¬

ptias

den vetitumcautumque fuiflTe Legibus Romanis Bds-

(oniutp

116 evincit,& pfacterea j fta mawmonia non

ioter IibtTAf ciuÅSCunque

efte, tedintrr cives duntaxat Ko-

mmos p* 117

fcq. imo Patres

cum

riebe connubium ne ini-

rencduodecim tabuUs iancitum eftc,

ex

Dionyüo Halicar«

B _i

oaf.

naf.lib. ii*

Antiq, & Liviolib.^ ^v, cidern p.m, 1T9. affir-

mat, &

paaloantep. m. if$, ex inferioriordinc Romanis,

modo

ingenuis,

neque

lenam å lenone lena ve manumiflam,

neque qua:

corporis qua:ftum publice feccrat, nequein adul-

terio

deprchenlam,

neque

judicio publico damnatam, neque

ludicram _quar exercucrat artcm,

duccre conccdi. Qyam-

obremutgenus

haud Ipernendum eft, sca vircus,morum

pro-

bitas, vitaqueintegritas ,minimé iuot ncgligendse:

^nam

Dos

gß

magna

parentium

Virtili9 G? metuens

alt

^er

ius mri

€erto

fadere cafiitas. Horatius lib.

^3.

Od.

^{24.v. 21,}

Qvarc ctiam Marcus impcrato

r

apud Ilerodianum lib,

1.c.2.

celcbratur,

quod in eloeandis filiabus,

neque

qui Ungarn generü feritm

pr

af

er

rent,

neque

qui nimias opes oftentarent

^$

Jed

qui morum

probitate

atque

modejltå vitaque innocentiå prceceilerent,

^tos

fbi

ge¬

nerös

deligenäos putaret. Ha

c

enim fola animibona certa effeßabi- haque dueebat, ConferCiceronem off.

2. pag. m.4

8. Åt de srquahtatc generis

qua:

dixi,

non

ita accipias velim, quafi iofrmgatur Taciti hoc invita Ågricolae Cap. 6.

arcanum:

matrimonium

(plendidü natalibus ad majora ^nit

en

ti dccus (3 rob

ur

iß. Qvandoquidem in refpeftu ad virtutem

morumquc

fimi-

Jitudincm certå

quadamratione

pares

haberi poffunt.

X. ^At

quoniam domicilium fibiipfi fabricat animus,fpe- cicque corporis farpé mentis efl fimulacrum,amoremque fibi

conciliat vcnuftas adeo ,ut

gratior fic pulchro veniens é

^cor»

porevirtus,

idcirco forma

ncc

pcnitus defpicienda eft, quemadmodum

ncc

Patriarcha Jacob

^cam

plane fprevit, fed

Racheiis

veuuftate, licet

non ut

Caufa Principali,

ta¬

rnen utinducente captus,

deeem &

quatvorannorum per- tulit fervitium. Nec alia de caufa matrona:

virginesqueob cgregiam formam pailim apud fcriptores commendantur.

Reéiiffimc enimvciifiimeque cecinitPoirta lib.

3« v* 103.art;

anat;

amat: FormaDes muritu. ^••

Ncqacobftatnobii Biaotis Syl*

logismus, quem rogatusa quodaro dcberetne uxorem duce-

re , an vitam vivere

ccelibem, propofuit» ofteniurus

poptcr

alterutrum

incommodam

uxorem non

etfeducendam. Intcr enimpulcherrimam 6c deformiiütnammedia q.uaedaineft, qu»

Q. Ennio in Menalippa

perquam

elegant! vocabulodi«

citur,raemorante

Geilio in No&: Att: Iib*

$. c» 11.

Verum quoniamjuxta hoc Senec* iisHippol: a<ft*1, fc: j» v. a60.

Ancepr

forma bonum mortahbiw Exigui åonum brevs temborü*

Et

paulo poftr 1{er efl forma fugax, qui fapient bono eonfchi fragilt? fruere ilio icaque bono fi poflis, ita tarnen, urnon

tantumoculorum

ied

6c mentis

Judicium fcquarc, namhaud

raro

qui forma vincunt Nireav uteft apud Horat: Epodon:

Od:if,quarquc

Hclenam Phrynenque fuperant venuftate»

multis fimuiationum

involucris, & quaii velisquibusdamcx*>

panfis farpenumero animi improbieatcm tegunt, quod/iar«®

ra9

front

^>

oiulr, perfctfé mentiuniur, oratio

vero

fapiftmé, docen®

teCicerone

Üb»

i.

Ép,

^i«p. m. 540.

ad Q^/racrem* Phxdrus itaquecultillimusfabularum Scriptorlib. Fab. ⁵ exprefl«

fatetur, fe

formofos farpé invcnifle petlimos* & turpr fa»

cie multos

cognorifle optimos» Qvocirca forma ita aefti«

mari non

debet,

ut mores

& pudicitia negiigantur* cujus refpcdu llnccrus juventae flor permanet» hocquc cuftode

m&tronalir

ftola ccnletur VaE Max* lib. 6.cap.

1»

Portu®

naram

igitur re<fle pracdicat Bacchis

^,

utut meretrixf Anti®

philam apud Tcrentium A&. %. fc. 4..V. 1»

Qvodid ßuduijjet, formt tfli ut morst confimiles forent.

Et

jure meritoque Olympias Ålcxandri Magar mäter au li-

cutri

quendam reprchendic» quod folå fornrå captus, poft-

habitis

moribuj

(

formoiam fibi duxerir uxorem

^,

6ifa/re»

åoquiens apud Plucarchom Prxccpto %%• conaubs* qui

_cita-

folk

oCulüäuxttuxorem.

Ntquicquam enim acornata eß benb ,ß

mor

ata tßmale Plaucp judice, {Ylo lt eil,

a

éh i.fc.

}.v4 rjo,

XI. Protnde _quanquam

nullus dubitat, quin dospul-

chcrrinaa ßt mor um

elegantia

, cum

id

ex

H oratio modo

citato

hquet, fuoque fuffragio idemapud Plautum firmat Am- phitruo a&: V ic. 2. Nun igo, mq'iicns

,

tJIam mihi dotemdico

gffe,

^quct

dos dtcttur

^,

feä pudicttiam &pudorem, ßdatam cuptdmem, Deumdictum,panntumamorem&c. hem Aufoniuscx Biands apophthegmate ita luden?: Quados matron*pultkemm* f vites pudica\ fitque hare prxcipué ipe&anda; nihilo tarnen minus

dotematque rem

familiärem prorfus neghgendas

^non

arbi«

tror.flq iidem

veterum monumenra

padim tellantur,

uxores

maritisdotein

atculilc,

^uffublevarentur

niolefliar, reique fa»

miliariscura

eilet facilior. Vide, (i lubet,

Terent; And: Åft:

j. v* 74*

Ad:

5«

(c,

^4,v. 47.

Heaut:

^y. 5.4. notasquc

Donati

& rcrenrjoriim

quorundam ad ealoca

^,ut

Sc Botmanum de

Vet: Rim

Nupt;

cap. 4. p.m, 292.

At

contra

veteribus

_ger-

manis ufufuiflc _receptum,

mmirum

ut nonuxor marito,

fed

uxon maritusdotem

offerret

Tacitus iterutn infua Germ,_p*

m.1;1.

memoria? prodit,eundemque

morem

noftris

cum ger- manis fuiflecommunem

Celcb-

Dodor Loccenius

Antiquit:

S^eoGoth, _{cap. if p.m. 154.}

confirmat, hodiequc

vigcrc

exdono

maturinali, cujus

ccrtam

pccuniatlummamcuilibet

ordim

jeges

etiam

patriae 0.cap.

^x.

pradcribunt,

conftat. Verum hoc non

impedit, quin etiam

uxor

domui

futurar

jbonis

iuis,

vcl

hareditate ilbi reliéhs, vel honefto labore parti«,

vel

a

parentibus autpropinquisdonodatisfub-

veniar.

Nam exrradocem

veniunt, Sc

grrcis la-

tints

rereptifia

^, no

fl ris fycmpifft' $KcDgifft

ap-

pellantur. Dccartcro Ontilia noftris quid.m videntnr,

quar de donatione _propter

nuptias habet Hot|manus de Vet:

Ritu

Nupt:

cap. 6

&

7, verum

penitius

rem

incrofpicienti

tion

eundcm fuiflc ritum facilé liquebit, Qvemadmodum

vcro bené

iaudabilsterquc infticutis morcales pjcrumque ab«

utruntur, ita

sdcm &

in

hifce fa&um fieriquc dcprehen-

ditur.

Qvocirca nedotium magnitudme exhaurirentur do-

mus, in

liebuspublteis bené le habentibus prudcncer con-

llitutumeft,ut in dote

danda IpecHretur aequalitas, unde &

Deum

iplum judacis certum pecunia; modum definivifle,

colligipofie videtur

ex

Exod: 22. v. 16. Deut: 12. v. 29.Gal-

los quantas

pecunias viri dotis nomine ab uxonbus accipe-

rent,

atftimaffe teßiseft CsdardcB. G#lib. ö.p m. 236. Sed

quia viciflim viri tantas, ex luis bonis ^cum dotibus commu-

nicarent,ideo ad donationem virorum propter nuptias leu

antidotem hunc

locumadfert Hotmanus, cujus mentionem

modofeci. Ca:terutn ut

ad

rem

redeam

^,non

aliam ob majo¬

reminhis

culpam Spartanos reprehendit Årifiotcles, quam quod dotes dederint nimis magnas,lib: Polit: 2. c. 7* Nimi-

rum

quiajam ^tum å legibus Lycurgi fui delciverant, ut eis id

exprobrat Flutarchus in Lylandro, Cleomene & Agide. Ac

proh dolor/ eadein opura pecunixque hodie viscft, fl non

major

^j namquam

multi ad cenlumunicé refpiciant, id me

tacentc

quotidianis dilcimus exemplis. Qyorum hominuni

moresetiam fuo

xvobené videns Plautus,, hilce verlibus ele¬

ganter

expreflit,in Perla Aä: 3.le, !• v. f <>.

QvojufmoM bic

t

wm farna facile nubitur i

Dum dos

fit, nuUum Vitium vitw ver Mur.

Quippc ut Seneca Epift: 115. canit:

An chves omnes queenmus,

nemo an bonw;

TVb« ijuare

& unde

i

quid babeant tantum rogant^

Cum tarnen

de moribus ultima fit quaeftio, ficutvenufic

juvenalis lat;

3.

id indicat. Qvodipfum in animo Inbuifie

celebrem illum

legislarorem Lycurgum exiftimo, dum vir'

fines

fint dote nubere jufjit, ut uxores eligerentur non fecunia :

«

. C

feve'

feveriufque fua malrlmonia vir i coércerent, tum null's åotis fränts

toércerentur,

ficut Juliinus de

eo narrat

libr

3. c. 3. v,

8 Sed

uchxrce nunc

claudam, (icillumbac quidem

in re

cenieo

forcunacum, cui

talis concigit

vita:

focia, quaevel omnibus

vclcerré

prxcipuis difticbi

non

contemnendt P decorata eft

atque

éxornata:

£$yam fis duclurtis teneat P quinqut puella;

Sitpia,

fit proba, j/t pulcbra

^,

pudua,

potens.

XII»

Sequitur

nuncuc pro

inlUcuti

rationc

de perfanit

adfeinvicem relatis agarn,

&

^cx

paganis Romanos inpri-

mis reverentiam

(angvinis habcndam lumine rationis vidifle

oftendam. Etfi

itaque brnta dudum adpetitus lequentia

^,

pro

lubitu

cum

iis unde vel vit3m habent, vel quibuscum

camlorcita funt milceantur, atiirmanteid Pocra lib: Meta-

niorph:

^io.

F*9»v.

324.

& leq:, homini

camen

iapientiilimus

Deus

legem indere voiuit, diditantem nefas eile pareiuibus

Cum liberisöc vice verfa hberis ^cum

paremibus conjiingi<r

kem omnibus illis

qui

parentum

liberorumque locum

incer feobtinene,

langvinisque vinculo

aut

afönitatis srrdiffimo

ncxu

conjunguntur

atque

invicem obligancur, quidqutd

tan¬

dem

gentium quarundam exemplas

non

exiguo

numero

apud

Alexandrum ab Alex: lib» 1. c. 24*

f.

_38. memorata , prarten- dant» Nefarium

proinde eft conjugium inter perfonas linear

alcendentis&

defcendentisjincelhrm

etfåm

interconfaagvi-

neosöi

primi ordinis affines. Quod

ne

serneré dixifle videar»

bonorum audorum

judiciis

ac

paucisid exempfis firmabo»

Parenri natam

jungi &

naco

genetricero

non

(me lurnma

cur-

pkudine c'are oflendit Ovidius lib:

^10.

Metam. F.

9

å

v 3 zo 1J y

qui vidcriporeft.curn prolixiora lint vcrba ej

^isquam

uthuc idi< tibiqueant.

Ciceroni inceftum SallaÜius

in ^ora- tiönclua hisverbis

obücit; filia matris pellex tibi jucu»dtor

at-

queobfequentasrqnampareß, CaliguU prsdicac

macrem

iuam

/ ex

cxinceftu, quodAuguftus cum Julia filiacommififtier, pro- crcatam,apud Svetonium in Cahg: c. 23* Socrum nupfifle

genero

nefarié funellisque ominibus Cicero pro Cluentio

facetur. Senecaⁱⁿ

Hippölyto ad:

1.

fc.

2,

v. 81. feq, clegan-

tibus

plane verbis idipftim nobis ob oculos ponit, nomine

nurricis

Phxdram abamore privigni Hippolyci dchortantis, ipfiusque Phxdrx,

vera quae

nutrix moneret, fatentis. Parrui

Sc avunculi_nuptias pro

inceflis habitas fuille colligit Horoin:

de Rit.

Nupr.

pag. 472. ex

Catuili Epigrammatc ad Aufile-

nam, Anconino

Caracallac dicenci, ii liceret vellem,

nover-

ca

impudica refpondic; (i übet, licet: quo audjto, furorein-

cenfus matrem

duxit

uxorem,

adque parricidium

junxit

in-

ccftum, ut ex

Spartiaao habet Brifl: de

jure

Connub.

p.

ra*

22

7-Fratrum etiamfororumque conjundsones Romanis fu-

aficillicitas^{non c}

fl dubium, prxf ertim

cum

id Nepos clariHi-

misin

praefatione.vcrbis innuat, tiequeenim, inquiens ,Cwioni

fult

turpe,

Athenienfium fummo vir o, for orem ger manam m matri-

momobabere. /it

id quiåem nofiris

mort

bus

^ne

fru habetur. Q

vare

sntercstera > qua»

de Caligula ,non ut principe led vei ius

monftro,etiani

hoc Svetonius

commemorat,

quod

cum

omni*

bus

fororibtu fuis ffupriconfvetudinem fecit cap. 74* Qvem ejus

inceftum nec

Diolib.

59.

filentio pneteriit. Memorabile hu-

jus fceditatis exemplum ^ex Plutarcho adfert BrilTonius de

jure

conn: p.

m. 23 2,narrans Papyrium quendam Romanuni

jororemfuam Camiliam ftuprafle

,

idque facinus patri adco dilplicuiflc

^s

^ut filiae enlem mitteret; quo puella ftarim fe con»

fodit, &

paulopoft filiuseodem mortis genere feelus fuum

expiavit. Infuper nec fratrum fororumque fiiias ducere

Romanis

fas

erat,

fed ufque ad Claudii tempora ejusmodi

matrimonia

incefta nefandaque habita, Svetonius in ejus

vita cap.

26$ & Tacitus Ann: lib. 12. c. j.mernorixprodide-

ruot.

Ille enim Germanici fratris filix amore incenlus,a

C 1

fena-

fenatu

decretum efflagicayic,

quo

juftx ioter patruos fra-

trumque

filias impofterum jfiatuerencur, verum »ngenue ibi¬

dem Tacieus

proficetur> quod nequerepertas ni[iunm talis

ma- trrmonitcupitor,

Talledim Severus,

tques

J^omanus

^s

öc T ranquil-

luseade.ndere agens,

nonrepertis* mquic,

qui

fequerentur

exem-

plum: exceHo Itbertino quodam z3 alterapnmtptlm. Rede igicuc

FoecaTragicus in Odaviaad: i.fc,4 his verbis nuptias illas

exfecracur:

G

enttarn

fratrü

conjugem

captur jibi torü nefmdis fle«

bilijunxitface. ^quos verfus fic emendac Gronovius ^: Gemtam-

que

fr atre conjugem inceßus (tbi Torinefandi ßebihjunxit face. Sed

plenior graduum prohibicorum expofitio

^,

cum a Theolo-

gis tum ldis peteada eft» cum cantum utcunque monftrare

meifuitinftituti^y reverentise

(angvinis indicia

non

obfcura

inRomanis

reperin, ad fines icaque conjugii prateipuos fi- gnificandos me accingo.

Xill. In

quibus principalcm

ac

primum Plautus feite

indicat in

Capt; ad:

^4.

fc»

i.

ubi fic loquitur

:

liberorum

que¬

rendarumc

auf

^a

ei ,tredo, uxordataeß: & in Auiul; ad:

1.

tc,

3.

Quod tibi fempiternum falutarefit prosreemdü liberts». Mi Atiiiium jurare h cen[onbus toaüum, uxorem fe liberum quetrendorum gratta

babiturum

feribit Gelims lib.

4. cap»

Et apud aufpices hoc

nubentes

profeflos efle probare conatur Hocm,

^{cap» 5.}

de

Vet: Rit:

Nupt:

p.m. 290,

quafi folenne fuiffet in omnibus nuptiis adijeere, fe liberorum qua:rendorum caufa nuptias

contrahere»ut_{cap. 12.} p.m, ;3

8, afierit. Ccrté

^non

alia de

caufa

Auguflum teftamentum cujusdam fa:minae improbas- fe»quam quod liberorum quarrendorum caufa

novum con-

jugium

non

intercefliflec, teftis eh Val: Max: lib:

^{c. 7.}

Cum igitqr, audore Cicerone lib:

3»

de fin,p.m. 391,adtuendos

fonfervandotque homtnes bominem

natum

effe videamus: confents-

neum

eft buk

natura, ut

fapiens velit

gerere

££ adminißrare J^empubhcam, atque ut é natura vivat,

untrem

adju/gere, & velle

e*

ex ealiberos

ptoercdre. Qvod fi feccrimus decenter, fperare

licebic fore, uc

lobolis deinceps feries exiftat familixque

propagatio

,■

atque indé optima Reip: coagmentatio. De

caufis camen

impediencibus nonnunquam, quo minus hunc

finem

confequanrur etiam pii conjuges, nunc dilierere nil

atdnet. Vide,

ß piacet

^,

Piin. üb: vu. cap. xiu. ubi unam ha-

bes» Fincm

fecundarsum,

mutuum

nimirum auxilium, ex- primisoptimé Ariftoccles üb. ^8. Ech: c. 12» Hammes ^, inqui-

ens

,conjugium fubeune, nan folumprocreationü

^t

fed eorum etiam

oratid_qua

ad ipfam couperunt vi tam. Offiua uamque continuo (unt

divifat

atque

alia vin

^t

alia funt uxons. Opem itaque fibi rnutuo

feruntt res proprias in commune ponentes« Qvodiplum vetcres

Svecos germanosquc

probé intellcxifTe» locg, fupra allata

pulchrc teftantur. Romanos quoque idem bené novifle

Xacicus

Annria.

c. 5.p. m. 175-

eleganter docet, ubi Vi-

telliu&fvadens Claudn & Agrippinx conjugium impium.in

re

pefTima Pop: Ronianum fic optimc alloquitur: Qvod porr b

honefttut cenforice mentis levamcn, quam aßumere conjugtm projfce»

ris

dubiisque (ociam l

X1 V»> Ettantum

de finc,

nunc

de ritu externo ipfisqus

nuptiispauca memoranda reftant : nam ut interna eflentia-

lisque forma, in ar&iffimo divinx conjunAionis obliganonis-

quenexu, ex

mutuo utrtusque partis in unam carnem con-

fenfu

ortoconfiftit

j

ita accidentalis externaque, in nuptiis

ipfis faciendis occupaturr quando cognati, vicini atque

amici,vcl

abipfis conjugibus, vel eorum parentibus aut pro-

pinquis,

pro

uniuscujusque conditione lautis excipiuntur

epulis. Inftitutoprorfus laudabili, fi cavcatur modo luxus ,

& non exhauriantur

domus, cumipforum Reique pubbcx

damno atque

jaäura. Primum proptcr ritus hujus antiqui-

tatem,quam ex

hiftoriis tam facris quam civilibus abundé

colligimus. Deritu Romanorum, ut rcliquorum mittam ^,

C _j

nimi-

nimirum

*ario in exornanda fponfa deduccndaque in do-

mum

fponfi adparatu, ccenaque nuptiali lauta, legi poteft

laudatus

iarpé Briffonius

p.

72 & leq. de Ricu Nupc; Val/

Max:

hb.

2. c. 1. S. 10.

Alex: ab Alex; lib.

2. c.

5.f. j8. De germanorum vcro prilcorum more Xacitus loco 3 me fopra

indicato; &

de nollris Dodor Loccenius

merentnr sn-

ipici. Dcinde ipfa conjugii dignitas atque prxftantia maxi-

méid å Chriftianis

exigere videtur,

ut

landum matrimo-

nii foedus utpote

ixiultodecentius, publice & (plenniter po-

tius,quam

Privatim & dam pangatur. Nam lic minus cor-

datéde^retam

Iplendida

atque

augufta fentientes ad majorem

ejus reverentiam invitabuntur, & ipti eonjuges exterique prxlcntes, de divina gratia bcncdidioneque lingutari, cer-

tiores

fadi,

nontantuni

ad fände & pudice in hoc ftatu vi-

vendum,

led

&

adaudorem celebrandum magis magisque

excitabuntur.

Atque lacris ita peradis nuptiisque decenti

ritu celebratis,

conjugium cenletur

ratum,

perfedum

^,con-

fummatum. In_quo

imperium obtinet quidem maritus ,fed quale, vide apud Ariftotelcm bb. 1. Polir: cap. §♦ Eiqué mo-

nitum

Liplii Polit.lib.

i.e.

I7Ȥ.9, Il placer, adde. Nam htcaliaquein hoc prxftanti argumento fcitu digna perfequi,

tumfeftinatio tum

propobta brevitas prohibet. Quare filum abtumpens,hocunumquåpareft oblervantia & humanitate

rogo,

candide Ledor, ut & hxc in magna temporis anguftia, quemadmodum vides, deproperata, ferenå

fronte

infpicias, & mihi lincerum candore

noto

Judicium reddas.

SOLI V E 0

G

L 0

2^1 A.

'

/

. ' •' - \

1' '

IN

DISPV TATION EM

DE

C O ^N

}

Ü G I O

Prxßanttjjimi

&

pohtißimi Juvenis,

Dn. F E T KI

GERDZLOVH;

Amict

fingularito

TJumnni iolum^n _gener is, [ociabile Vtnclum,

ftabilt prt/em ne&it amore DEUS,

GE R DZLOV i, fcripto celebras

^,

udamque mdrit<e

Noctis ad altarts lumina fanEfa ^Vocas.

Sis felix! dignumque probo meditamhie fruBum

Hinc homimm referat c&tus

>

& inde torns I

\

XJpfalu

d. ix

Martti,

^_

gratnlabtindu*

A. cl> Ijc lxxx. fcripfit

JOHANNES COLUMBUS;

ii i i 1. Finn MII i< i' ■ ji. —»■ ■> i II » ni i r

Jbximie ntque

Ptxßaniißime Dn. G E J^D JZfJL 0 El

Fautor & atnice honoraiißtme^,

QVam

^titudinem

fingularistuain

^{» meusquein}

me

^teamor

benevolentia ^{mihi imperat} jurefuo å ^animi tneexigit ^larutiam» gra* ^oc*

cafione

prafentis eruditae ruasdiifertationis

^,

non poflfum quin publi¬

ceteftaram

faciam. Ex

quo

enim ob vitas tu» moderationem» nec

nonbonosin

optimis lireris profeöus ,5 Parente mcoomni obfervan-

tjacolend©,

mihi å ftudiis eflfe ccepifti, qua'nca ufus es non (ndulgen-

tia, fed

leveritate

cum

humanitäre temperara, haud facile dixe-

rim.

Studior

no

enim tefocium prabuiiti, kramen boc ip(o ledu-

lum informaroremj

fed de follicitudinetua

^,

curauue profedu« mei

iniludns,

muhis nuacdieerc

non

attioet, ns illa major cit quam pau-

,

cif