DE RATIO NE

I.

N D.

DE RATIO NE

C O N VIVA ND I

Ad Romanos olim

mores

DISSERT ATI O

BREVISSIM _A,

Quam

SUB PR

iE SID IO

EMUNDI FIGREIII

Hiftor. ProfeflT. Ordin.& amplifT

Facult. Philof. h.

t.

Decani, Prxccptoris

ac

fautoris fuijugi

obfequio colendi,

Speciminis

ergb

Tubhco

fubmijit

exmmini

ANDREAS NICOLAI

O-Gothus,

InÅcademiåUbfalienflÅ.i^lj*

in-MÅ-.vehiny-Aå diem

UPSALI&*

Fxcudebat

Jo f^nes Pauli

^

Åcademia? Typographus,

Y~

v • s? '

OVum egregiévtncatt uttquefupervacuividebitureffe veterum Menfas luxus f&penumero nofier

Uboris e Triclinijs Antiquorum ad lautitias

noßras

accerfere

velie hilaritatis documenta

j

Nihilommus

veteriscasnx leges, quam

fieri potuit3 brevtsfime

deiinearehic

adgrejfusfum. Simul,

ut

fpero, offenfa

nemtnimgnoperé

futurus}fi fpretis centenarijs tllis atquelege Fannij concejfis

³

paulifper hic pr&tulero

Saliares canas atque

Adiciales

ⁱ in quibus

Prifci

$ n esveluticonctnnabantpatinarias& conquifi- itsf^{, s}

epulis menfas fuas exßruebant.

Non

erit hic

at- ,is

infulfos Parafiti

^{mores aut}

ebrietatis infamt vitrfed lepidos Antiquorum ritus inculcare,quos

ut

b omni

fu hoc potishn

um Argumento

nemini

nunc

ignorare licet,

quin

idem Scriptores optimos quafi

per

nebulam

fimul inteiligere necejfum habeat. Etenim

vehementererrabtt,quisquis illamcaliginem

fe devi-

taturumefje

fperavent absque Prifci

moris

Notitiå,

qua nosad eruditionem

optimam & in vita communi fumme neceffariam luce fua

pr&cipue

ducit. Er quoni-

amperVIR o s MaximOSPraceptoresmeos

fudfidelitate obfequio

autem meoaternum

fufpicien-

dos3hic

licuitfiudio difcendi ha

^c

talia flagrantem

a- nimum

feripto

qualicumque

oßendere

5 Hoc

utique

brev

isßmum, fed

illorum

juffu & beneplacito

s Itern-

queexile,

atpromeisviribus, ingenii fpectmen efloi

I,Uc

I.

VT

_farioaes^olim,

nemo

^qui

crimine

ftudiosé nimis^jucundas

tenacitatis

^amicorumfugiebat;

vacare

^com.ita for-

potuit

^ef-vivariliceat

^tn con

? tadisetiamnumnonimmeritbcontemptuvin- dicari _{mereb tur,} quisquis iftani Leonis atque Lupi vitam fe&atus fuerit, utfuasdapes aliter quamtrilti monophagia nolit abfumere. Iccirco conviviis difiiculter hic quisquaminterdixerit.

Atqui minus tameaneceife fueritrationibus validis mac pertinaces adverfanos huc com-

pellere,quifehic^utplurimumvinci _prasoptant quåmTriumphare,ifthoc innegotioprxcipué, quodtan;umabeft,utincitamentonunc

egeat,

ut potius fufflaminarimereatur. Verum ipfos

veterumRomanorum ritusinfpiciamus:

1 L

Etquideminitio^{; ut} quifque ingenii fervihsCondi- atq;Parahticinotamfubterfugerevolebat,tan-

tumne Mufca ideft, ad ccenaminvocatus&

hoipesnecopinatofüperveniens,haberetur,cui

ex praecepto veteri^rnv åi/gatyKi/.hciSrai opor- tuit;ita(edomicontinebat, donec ad^ccenam libi cumcaeteris condieiionk honos obtigiifet,

quemnemopraeftolarigravabatur,prxterquam h cuicoenaeexiguivécommodicausaconvicio fe dignum exhibere, non tarn nihili fa&um,

quamconlibitumeffet.

1 1 I.

Eoautemfiquifpondere inftituilfent,Tern-_{Hora cec} pusapparatuiccenatico juftum (quodper pri- fcam modeftiamnecnimium maturari licuitita utboramnonamanteverteret,fednecin multain

noéiemprotrahi:){edulo

captabant,hoc videli- cetpa&oConviviumTempeßivum cumintempe- fbvo, _{quorum in vitioeratutrumque,}parket*

devitantes.

A 2, IV.

I v.

XotW. Nifi veroferretoccafioUtlauti & UflgUentis

cbalneoprobedelibutiaccederentjsfquamma- nibuspofcebant, convenientifcilicet munditie

Cccnano. Catiationemingrefluri^, quaeTropxis gentilitiis

exornata virtutem domus avitamundique lo- quebatur, & inipfo limine

holpites advent

an-

tes iis de rebus magnificé erudiebat. Ut nil

tandem dicamdeBibliotbecis illicfaepenumeio conftitutis, in quibus librorumfuerat afFatim

ad faceflfendumnegotiumAnagnoftis:indefci¬

licet Argumento ad hilaritatem

felefto

& c.i~

noråvocerecitato, puermateriam rifus dele- ftationisquc inter

accumbendum dabat.

\s4tccnbl~ Hincaflumpta veße ccenntovix 8cexcalccati,

ins. reclinatä in ^cubitum finiftrum _parte corporis (irperä) jacente reliquäatque in iongum pro-

tensa> ira tamen ut cervicibus &unibilicis fe

mutuo contingereut, levi (altem pulvillo

difcernente, in leclis aulazopurpuraqueftratis

decumbebant, qui prout binos vel ternosce- perantfive quaternos itadigniffinms habeba-,

turcduobus Summw,cTribus,MediusJcqua- tuor, åSummoProximm.

VI.AtquiTriclinio-primumconftitutodilcu-

TrUli- bitum ibant: videlicet leftis plerumque tribus

filum circuni menfam unicam eamquc rotundam

circulatim pofitis,in qua nihil, aut nondi-

ftin&ä maculis citro confeflum, aut laminis

teftudineis nonobdu&um, aut artiilcio fum-

jno nonelaboratum cernerefuit. Ante omnia

Vero Ditiorum opulentiahic cbore le auro- que &Artificum induftria materiam nonra-

ro fuperante , potiifimum oftentabat, qu®

portonequidquamefTet, quod ipfa fxbi in hoc

geilere nonvideretur indullifle, etiam Miflus

cce-

ccznxfingulos menfarumnovarum fuppofitu apportariefferrique fecit.

v I I.

Hisaccumbendi legibus rite fervatis facra-yfn(e(ce.

taqueSalino mensä,guftabatursfntecctnarefi- ^. ciebanturquePromulfide omnesilli,quifamem '"

integram adovum attulerunt; ab hoc etenim

Jhabuerunt Prifci Coenae, feuveriusGußationis

initium. Fermélaffucascommcmorarehienon

fuilineo, in quibusnec omni tempore coenae fuit initiumfive finis.IUud^autemperpetuimo- ris erat3 utprimam fitim circumlatomnlfofe«

(iarent. VIII.

Tandemipfiusccenxdapes ad prolixum In-jpßi

dlcem convenienter exa&asfiruSior exhibebatj quas ex partibus orbis remotiflimis iploque

mari Sc aereimpenfis fumptuofiffimis luxus

jamanteelieuit. Unaquead fingulos obfonio-

rum mißufftrepitus hydraulicorumorganorum üvavisfimiépulpitis prodibant,ad^{quorum mo-}

dulos coenxcaput å Diribitore ficu chironomantd

illicofolertifiime carpebatur,

I X.

Hicafummo frequentiuscommeantesexflc-Convhx

cabant fcyplios & inuti lem in compotoreTo-quahs.

brietatem unusquifque certa legedamnabat:

« j hätT/9/. Adeoque exe(Fe merito jube-

banturii, quibus nrulti momenti^res magnis

confiliis inftruere, autfubtiliterinter poeuhr, Fhilofophiae capitadecernere collibuiflet,fuit-

que fatius adhiberieos,qui conviviuin dicKs

atquejocistemperare noverant, nonmodo vi-

tamomnemreliquamadprime decentibus, Ted

quaein mensäpoculisque vel maximehabitare

folent,ubi

Zepox,jotl, rifufjvlnunij ebrletas decent

Gratia_idwor}b ilarhatatquedtleffatio.

A 3 X.Haec

X.

Convivii Hscdi&us ConviviiMagifler, cui ritc^crea- vnodimpt-to,epulandimoduni

idoncis circumlcribere

le¬

gibus,eafdemq;exfequicompetebat,omniuni diligentiilimémoderabatur.

X I.

« fl

rator.

Menfe ,fetnnd<e.

Potandi

ratio.

Libat10'

Deinmenfasfecundas live Bellaria,cibige¬

nusdelicatioribuspalatisgratifiimum, appara- bathominum induftria, inventrix deliciarum

inde fe (la,cui inlerviebatufui, quidquid hor-

torum fuppeditavit amoenitas^, vel autumni

munere quaecumqueproveneruntdapes² quas curä maxima fataseducatasquegenerumvarie-

tateacfaporepraeftantesterraproduxit.

XII.

Hasexcepitporatiolargior: Coronatam uti- queliic jufli fuerant circumferrepateram&mu- tuöléfe ad hilaritatem ftudio provpcareStyphis plerumque decem,niii fortafiis aniicae vel cujuf-

vis alterius hominis familiariflimi memoria, lymphatis^mero animis fvaviorillabens, am-

pliora adhuc invinoamantisofficialibi vendi-

caflfet. Ubinonrarö deuncepotandumerat,live quod excedit: fcilicet exa&onumerocalicum

ad pedum manuumquedigitos vel iftius ele-

mentanominis, quodunusquisque milerrimé

intervinadeperibat.Multoquepraereliquis libi

Vifus eftbeatiliimus, qui prolixo cyathorum

ordine Neftoreae vit® felicitatem chariflimo (uocapiti ftrenucvoviflet.

XIII.

Atqui in hoc medio deliciarum apparatuid

honori divino dabatur^ut partemvini de po- culomodicéftillantis, in menfåvelquovis alio

proreiopportunitatequaelito loco lambendam

Diis fuisrelinquerent. Ipli Libatkmm appella-

runtj

runt, tumvel maximeritéfadam,fivinoeffufo Cottahimprobe fonuiflitt.

XIV.

Etiam pari^cum faucibus defiderio farciri fe_De/icüe

cupiebantveterumaures, quae leniter hic de- ridknlx.

mulcentemfymphoniacorum ftrepitum exqui-

fitä dicacitatejuvenum avebant interrumpi,

quo rum e/Tetofficium diéirisleviter acerbis &

cum voluptate mordentibus hilaritatem con-

vivis addere. Fuit etiamutpuellaelapfu^parum honeftoattamennon

prorfusinopinatö,partes indecorasadipici^, ledobiteracfortepatefeciflfe

viderentur. Et porromultaquibusaequéacci-

bis inconviviishifcefatiarifé voluitprodigiolä fames, _quostandem_quumpraecopiaacvarie-

tatefaftidireocciperet, haectamenipfaparit er appeterenumquamdefyevit.

XV.

Nec hic illosmagnoperé möror, qui ^cumCallda&•

cepiflfent ingentes hauftuunicocalicesevacua-friglda.in

re, quodpriicis

iaus'iQciv

dicebatür, fimul utdelicik

facilius inde adfummanx vinolentiam_propera- rent,vinum meracum, quod capacioribus fcy- phisfubminiftrari,moreprifco_jubebatur, in fe plenis faucibusingurgitabant^j fuoptc demum

indulgere genio_neutiquam ceflahtes, donec orbati pedummanuumquédebitisadminicuiis

omnemhilaritatem in infaniam convertiflent;

Namque vitiohuic inventumfuit fedcumvo¬

luptate remediumab iis, qui lanam in vina mediocritatem tranlilire libi turpe ducebantj

* utaut

. étrdentis Falerni Pocula pnetereunte lymphd

reftinguerent, aut vinum calida dilutumbibe- tent,cuinegotio deliciarum miniftri, curä fatis ido-

Chorea,

Dlfceßus.

idoneämumts fuum obeuntesj prasßo fcmper

cjQTeconfueverunt.

XVI.

Sicminutatim in exfultationem Übeltätern- qne extra&is animis

conviv« ad promifcuam

hilaritatempfoniorcs reddebantur: Tumquip-

pe Mufice viveiejuvabat^, aut

Icvibus

choreis paulifper aptare pedes,

piaefeitim

in illoLy?U flamm,&cumCoraulisTibic'mumconcentUjqui

insänds caenaculi penetralia mirificc perlb«

naljat.

X V I I.

Tandem,quumilli,qui vocati foerant

celebraredapesfeßumqttecanendo Signodato

difceflfum

notarent,

convivae

prae-

Jucentibus cereU atque Ftmalibm fuas quiquc

domos Isetirepetebant.

QjJ

ÄSTIONESt

AnPrincipi

nominit fui

cura

major incum-

bat,_quam

vita?

A.

An Princeps

augendi imperii ßudiofempcr

teneridebeat ? A.D.

Anpraßet

dignitates tnereri

antequm

ha- \

heantur? A.

Annonindignitate

conß'ttütm ita

cum

pulli-

cos

aufpicari

teneatur, ut

privatum [tu

falutis filicMmmfukindt negligat ? A,