{λ Β.F.
DISSERTATIO ACADEMICA»
DE
BIBLIOMANIA,
QUAM,
VENIA INCLITI COLLEGIIPHJLOSOPHICI,
AD RECTUM UPS ALIBINSE LYCEUM,
Süß PRiESIDIO
EELEBERRIMlV1RI,
MAG. PETRI
■
EKERMAN,
Eloqu. PROFESS. Reg. et Ord.
FUBLICO EXAMINI OFFERT
alumnus regius,
ANDREAS J. WALLIN,
SUDERMANNUS.
IN AUD. CAROL. MAJ. AD DIEM III. APRILIS,
ANNI MDCCLXII.
Η. Α. M. S.
U Ρ S A L I JL
inguky. qua; humani generis; ufuf
ac diligenti dispeniationi com-
mendata benigniflime voluit JE-
terna; Bonitas, optima; ehe fru- gis, quamvis vere poilim praedi-
eare tarnen nihiiominus. triftis.
teitatur experientia, multos, per- frlcatx frontis,, bonis conceills us-
queeo abiiti, ut ex iis perquami immo- nulkiirr, ad mi(ellos veniat einolu-
mentum. Quod vero hi furibundi in tot abripiantur deviatribuaturv qua maximam partem, oportet, pra-
va; diverfiffimorum animorum indoli. Videlicet , alu.
imprudentes funt,, & ofcitanter agunt, quicquid fua~
rumpartium fit; alii nimium vei praxipitant: greilum„
vel tardiori ineedunt pede; alii adparenter bonum pro
vero amplediuntur; aiii dénique praepoireraexardeicunt eupidine rei adamata;.. Ornnium. autein plurimax gra-
viiü- exiguum
# ) 3 ( &
viffimasque nobistempeftates minitari, effrenati vicJen-
tur adfedus, quippe qui, ubi dominantur, menti eam
& offundunt & poilunt caHginem offundere, ut vida,
rectre rationis ciuchii, pulcerrimisque honedi regulis e diametrorepugnatura,perpetrarebaud dubitemus. Hinc multa,ceteroquin perutilia, tam mate coliocata depre- henduntur, ut, in hac, omnibus fortunχ teils propo- fita vita η odra, vix aiud potuerit contingere pernicio- dus, aut magis temerariam redolere dementiam. Ne igitur, pro thefauris, carbones , quod ajunt, arripien-
tes, oleum perdamusatque operam, magni intered,, ut adpetitum prrebeamus rationi obedientem, prudentiam adhibituri, in de cctu bonorum & malorum, qua; nid
ad clavium ingenii fedeat, μετίωςχ omniaerunt & eva¬
nida. a) Ex prudentia, inquam, nafcitur mediocritas,
q ute non parum facit, tum ad tollendum internpedi-
vum abuium, tum aci avertendos cäfus, culpa calami- tofbs, Firmo namque dat talo, mediocritatem edere- gulam, omnibus, minimis, maximis, rebus fakrtarem,
atque, ex contraria parte, vitiofum, quod nimium. Lu-
^* culentam veritatis hujus effigiem repraTentant libelli,
quorum fruetus, dum jude qutrritur, patet diffundit-
que fe latiffime, at nulli ntilitati cedit voluminum·,
quotquot offeruntur, ctecus & improvifus aggedus. Ut
vero prteoccupem defideria eorum, qui, a aegudanda
librorum meltea dulcedine longe alieni , odentationis
& gloriolarergo, vel alio, neicio quo,immoderato du- dio,eos colligunt, in animum induxi, pauea, pro viri- li, monere de Bibliomania. InnoxioS conatus in unam iummam referri volo Ture, Candide Ledtor, veihu-
o*. manitatis, vel modedia: , vel favoris. Quod fl icien- tidimo Lectori injucunda videretur & rudis hrec, qua:
& iimplici jam prodit veditu, Diflertatio, tum ientiat,
^V - A 2 le
t
$ 14 > &
fé nihil peccare in me, cujus id ed:/ non fapere, uti
dici ivevit, ultraperam.
a) Morbof. Polyh. T. I. L. I. C. ly. jf. g..
§. it.
In examinandis vocabuli, Bibliomania:, incunabu- lis non diu com niorabimur, Id obiter nominandume-
rit, quoda Grtecis, βιβλίον, Über, & μαίνομαι, infanio,
fuam repetat compoßtionem ; uti pluribus, & qindem eleganter, id ipfum perfequitur Morhofius a) ex ana-
iogia yocis isniani.. Generatim βιβλίον notionem cujus
deraum cunque libri ingreditur , ipeciatim vero plures
fundit fignificatus b ) quos enumerare inilituti ratio prohibet. GraxarEcclefiarDociores, qui primi, adje-
cio numera plurali, id nominis ufurparunt, &, ρoft
eos , Latini, per Bibiiothecam, quam κατ ίζοχψ ad- pellarunt βιβλία, fignificarunt facrum utriusque foede¬
ris codicem. c) Nec non fcripta veterum aperte ad-
firmant , Biblia olim vocata eile Bibiiothecam, adeo
ut Divina Bibliotheca eilent , & Biblia Latina· Latino-
rum Bibliotheca. Idem comprobat hoc Hadr. Vaiefix
Carmen in Theologum, cui praeter Biblia nihil lihro-
rum erat::
Biblia cum tibifint, DoEiov Sorbonice felix\
Απ dabifeniy quin fit Bibliotheca tibi? d)
Hare reciproca vocum viciiTitud'o videtur anfam fup- peditafie Haymonifcriptitandi, eum, qui Scriptum Sa-
crte libros addidicerit, totarnin fe Bibiiothecam trans-
fudiiTe. e) Mentionem dum, in pradenti, facimus Bi- bliomanice, res ipia loquitur, eam accipi infeniu diclo generaliori', ficque denotare intemperantem libidinem
libros coacervandl, furori proxime vicinam, fiquidem
ufum plerumque ignoret; qute potiiTimum fefe exferit
in libris legendis, icribendis, eolligendis, latius fum-
ta, Ad prxmum quod adtjnet, quantum expedit dili¬
gens
# ) 5 ( Φ
genter & cum juclicio legere libros, tan tum qtioque
vanitatis habet, juilo celerius, feilinata variaque vario-
rum lebilo, nil nifi vagum & inilabile fecum dublura;
quod enim cito fit, cito perit, Interdicit pra?terea cir- ctimfcriptum noilrum ingeniuni, ne mukis opera fit danda; nulio namque negotio quam iiepiflime decipe-
remur, partimy cum leclio iuperficiaria, qualem hxc multijügisprocreat, nec erudiat,, nee emendet, partim etjam, cum leblio certa profit, varia tantummodo dele-
biet, /) Quatenus cogitationes , in unum junblimcoa-
*fbee, exquifitiorem promovent rei explorationem,quam
disperfie, conficitur , multiplices icientias, & diveria
ftudiorum genera, qutc, fimul fufeepta, mentes aufe-
runt nunc ad hxc objebta, nunc ad alia, haud exi- guo fieri impedimento cuivis, omnia perreptare gefli-
enti, ut hujus in primis difciplina^ adytanon iiceatadeo rimari, ac fieri potuiflet, fi unius modo trablanda:, vel aliquarum, inter £e coharrentium, prxcipua fuerit ra¬
tio. Magnos viros,, qui magnos ex una feientia fru¬
blus referre potuiflent, dum omnes ieblantur, ne li¬
naria quidem ita eile adfecutos, utinfignem ex illa glo¬
mm reportarint, teftatur Morhofius. g) Mediocribus itaque ingeniis tanto falubrius eil, ut iecum habitent>
neque ea fequantur y qute adfequi per imbecillitatem
fuam nequeunt. h) Unde rebtiiiime fubmonuit Mar-
tialis:
Quisquis plusjufto nonfapit, iüe fapit. Ϊ)
His muniti pnefidiis, dicere non veremur, legendira- tionem, qua?impedit debitamfolidioremqnererumme-
ditationem, ad interitum literarum magis facere, quam ad profeblum ; fätius exiilimantes aures preebere acuto Piinii monito: Lege multum, non nmlta. k) Scribendo
Vitium committitur, quando modus non tenetur. Scri-
bencii pruritus eorum , qui,ut nomenfuum immortali-
A 3 fcati
^ ) 6 (
ttati coniecrent., apud animum conftituunt, inter erü-
ditorum fcripta fua quoque vibräre ingenii monumen-
ta, atque inde, perivädentes fibi librum eo eile me-
liorem, quo difruftorem., aut eo majores conficiunt libros, aut eo plures conglutinant, aut plus, quamin- ilituerunt, faciunt, non adeo eft laudandus. Nobis minus arrident, & numeri magnitudo, & latior ililus,
quorum neutrum ad reklam animi inftitutionem con-
fert , utrumque vero taffiium creat, & remoram.
Tantum abefl, ut deliftiaccuieturinduflria eorum, qui
materia immorantur, ejusdemque rationibus iiudent adcurate enucleandis & politius limandis, ut dicamus pariter eos otio abuti , qui parci funt, & nimis angu- ilum quaerunt fpatium, ac negotio abuti, qui nefciunt
niodum , & i^epenumero aliquid fuperflui arceflunt.
Finls fcriptionis yix, ac nevixquidem, aliuserit, quam
ut orbis literatus probe erudiatur. Si igitur eruditio
obtineri queat, pauciilimorum librorum auxilio, cur ni
par eil facultas alios docendi, etil veiligia Didymi Grammatici, qui quatuor milHa librorum fertur icri-
pfiiTe/),premere nonliceat? At verooptlme officio fuo
defungitur fcriptor, qui, breviffimamincedendo viam, mcdiocritati eam navat operam , ut nec brevitasrerum
ubertatiexplicandte officiat, nec, longo anfraåu circum-
fcriptus, iermoanlmos legentium obtundat. Recidunt
itaque huc dicendä, ut ineptiat multum, qui, dumparvo
libello complefli queat omnia, maximi quidem mo-
menti, plurimumque communicare nobiscum valeat icientiae, circuitionem perlongam, nulia urgenteneces- fitate, conieclari a-vet. Hallucinatur tandem librorum ille ävidifTimus helluo, cujus de mani cura infraeil a-
geηdum.
ä) Ibid. Tom. 1. L.3.C. jf> 6.Cfr, Difputationes^ful·
Ampi. Prafide, habitas de TitulomaniaA. qpi. deXeno-
mania
# ) 7 C #■
mania A. ιηρ3· & de' Patridomania Ernått. A. rjj3.. I)
Eide Stock. Clav..Lingv.. SaraA AC 7'.. c) HevmanniPoeciL
T. JII.p. )ηό.· d) Poanat..p^68'· e) Hevm.. Poec. 1. ciC p. fjj. f) Lomey.. de Bibi.p.·6. g) Polybifh T. LL. I.C.
i. 8> b) Ibd. jf. 13. i) L. XI/A dift. 210.. k) L. EIL Ep. c,.. 1) Tbom.. Bartholini DiJJl delibrislegendisp.·fy*
5. III.
Ab illa tarnen veritate ne latum quidem ungvem digredimur, Bibliothecas publicas ikum manere nplen- dorem,,. & libros fuam utilitatem;. Amanfem literärum
amare libellos, ex quorum fontibus puriilima? literarum delicise hauriuntur,, in prapatulo eil. Quare & ei cu-
ra? eil Bibliotheca initre,enda, ut liabeat, ubiopportu-
nitate cara? fuae fupellefliiis utatur. Silnminibus regni.
obilruit ignoranfia, iludia omni.no· defeeerint& fci- entia? obicura caligine neceile eil tegantur, Bibliothe¬
ca? autem , ad quas ciiivis aditus patet, pradlantiilimis quibuslibet libris referta?, fuo loco farta? & incolumes
ubi remanent, non eil, quin certo iperare, immo con-
fidere liceat, meliorem fore auram literarum , modo dociiia nafcantur ingenia·, qua? ortui carundem bene cupiunt, eumque ad tinem Bibliothecas, tanquam lares
luosfamiliäres, inviferediem pra?termittunt nulluni.· Eo in articulo rerum , abunde demonilrant Bibliotheca?, quantum inierviant profeclni artium liberalium pro ve- hendo. Quam facileneamittatur obtenta cognitio, pra?- fertim iub memoria langvidiore & fallente iicpius,. niii
firmiter animo imixa ha?reat. Amiila vero tutiifime?
recuperatur ope librorum, qui, induilria & iludio cumi ils conjunclis, reilituere queunt deperdita, &, in-im- pertiendis novis muneribus, liberales funt. Viros ergo, qui, fi non ad fuum, faitem ad publicum commodum, Bibliothecas exilruijuflerunt,, prudenter communi bo-
no)
# ) S c #
no éonfuluifte, quotusquisque eft, qui negare aucleat?
Eo melius de republicafunt meriti, qvum, hoc confi-
lio ufi, & ornamentum & utilitatem eidem addiderint pergrandem. Prioris argumenti veritas egregie probatur
ex infcriptione a Ptolemceo Philadelpho uiurpata: ßt-
βλιο&ηχ,η ψυχή? locrpsiov, Bibliotheca efl medicina anima;
Symbolum itidem, inftru&iilimae noftra? Bibliotheca?
Upfalienil folennequodjamdiu fuit. m) Extraomnem dubitationis aleam fic poiitum eft, quod Bibliotheca?,
quae tam nobilem partem, ac anima eft, nobiliorem
reddunt, fuum in gremio portent decus; hoc, tutiori
fide, quoniam, fatente Keckermanno , valde ornat i- pfum Principem, flcuret Tibiex locis remotiftimis ejus-
, modi natura? miracula advehi. ή) Vim, qua pollent,
labentem rempublicam, pro rata, fulciendi, & reve- rentiam iui apud exteras gentes excitandi, nolumus
tangere. Quod autem pofteriori argumento robur con- ciliet, partim in pra?ceaentibus eft proditum, partim il-
luftrabitur ex titulis, quibusBibliothecas infignivit Joh.
Gerh. Meufchen: „Bibliotheca?, inquit, funt domicilia
„Mufarum, fedes Apollinis, ac habitacula iliuftrium
3,animarum, in quibus fapientia? inhiantes anima? ve-
„fcuntur, deleftantur,fatiantur, pascuntur,,, o) Utilita-
tem,cumfummaneceftitateconjunftam5inde manifeftam
eile docet idcmKeckermannus, quod Ecclefias & Scho- 3,las propagare aut coniervare, iine Bibliothecarum in-
„ftiüutione, magiftratus commode non poilit. Hinc
„fanfta? funt illarum cura:, Deo grata?. Reipublica?ve-
„ro ialutares , quod ad rem literariam provehendam
„conferantur. Librifåne proxima funt inftrumenta di-
3,vinitus conceilaad fapientiam & prudentiam, ingene-
3,re humano coniervandam , per quam regna ftare &
?,coiiftiiere notum eft. p)
m) Syfl. Ρbil, Tom. III.p:133p. /;) Cfr. Difp. nupev heic
$ ) 9 C #
éek hahit.ful· Prßfid. Ampi de Favöre SereniffDo-mils M&
dicece in migrantes ab Oriente inOccidentem Litemtos Li*
terasjf. IF> &c, p) L. cit.
§· IV.
Verum enirrfvero, ut bona illa éxceilentlora iunty majorique laude digna, quse omnibus communia iiint»
quam qiise non omnes participant, ita, publicas Biblio--
tnecas privatis jure paimam prxripere lucide adparet.
Ex illis enim & ad rempublicam, & adprivatos utiiitas reditj ex his vero tantum ad poileilorem, nifi bona.de
aliis merendi voluntas, alios, etfi vel pauciilimos, ad
ilium thefaurum admittere jubeat. Sed, quid inde eft exfpe&andum, dumexmelioriadfectuhicfavör dimanat?
Quo ni ti vix erit cbnfultius, quam volubilitate fortun^.,'
Si forte ipie grave ferat eo frui, atque nuda delectetuc poileflione, ne un um quidem privatum fußentanttantse delicia;, quibus elonginquo annuere alii eruditioni in-, hiantes, at pauperiores, latis fibi ducant, neceilum eft.
Omni ideoque, cum veneratione fufpicienda eit pietas Regum & Prineipum, qui, Bibliothecas regni inftita- endo , Sc officii dignitatem, & reipublicte profperita-
tern, & regium iiium iplendorem tantopere commen- dant. Unde forfan Meufchenius: „Magnatibus, ait, Sc
„Principibus permittendte magna? ac iiiuftres Bibliothe-
, nam licef magnitudine regiminis & negotiorum 5;ipublicorum prohibiti, ipii Bibtiothecis fuis haud frui
„poilint, tarnen exftruunt htcc magnifica Minerva? fa-
„craria in ufum aliorum , omnibusque hujus Dea? cu-I-
„taribus acceßionem liberam permittunt, & ita verum
„Bibliothecarum fcopum, nempe ufum, fi non priva¬
tum, tarnen publicum, intendunt, atque adeo exitru-
„clione iplendidiiTimarum Bibliothecarum laudem po-
tius, quam 'reprehenfionem merentur.,, r) Eadem
mente eit Lomeyerus, qui ingenue fatetur, privatt
B furas»
$-■ j ΙΟ ·(
fumt-us lian eile mukös libros coacervare , (ed curam hane eile. Principurn. s) Id autem non impedit, quo·
minus pulcre deceat privatos tantum fibi librorum ad-
quirere, quantum ad fuuinopus defiderari unquani pot- eft. 'Sno quippe pretio non dedkuuntur libri, utrum
a Principe, anacive, poffideantnr,quidve plus vel mi¬
nus emolumenti ex iis dimanet, plurimum refert Le-
61oris indudriae acceptum. Quicquid ed; Bibliothecis
feledis nihil fere ufu eile uberius, & fpecie ornatius y
quamdiu frequens cum iis & dulce habetur contuber-
nium, hdiexmus, haud a veiitatis, tramite nos decede¬
re remur., Bartholinus quoque, pod multaslibrorum laudestandem fatur, omnia, fine librorum luce, te¬
nebris involuta eile Cimmeriis. t) Rariilimis infuper
bis dotibus gaudent, ut extrafe vivant, &, absque me-
tu fraudis, adiri queant velutipabula mentium benein-
ftitu.tarum, atque exercitationes iiigeniorum ::
Νam cbartis necfurta nocenty necfeculaprofant% Soluque non normt hcec monumenta mori., u)
Galculis nunc iubdudis fatis fuperque comperimus
libros infignia prydare commoda , in omni rerum ar- tieulo , cum, faiva integritate , fanda eorum cura. ha¬
betur.
r) Brief. Barth.,jf., τq. s) DeBill.,p. 4.. t) Cfr,
Barth. Difflp.;j., 11) Ibά..p. y..
§. V..
Debitorn ideoque bonorum librorum familiam „
Btpote.Mufarum. eultori pernecedariam,expetendam es- fe nonrefragamur., Damnamus autem, & in fempiter-
numexilium depellimus quorumvis librorum iuperva-
caneam>, & catervatim fadam colledionem absquefco~
po, quempropriointendunt libri,. quibus rebus fit, ut in merum ipedaculum abeant. File librorum nume- sunx longe. ampliilimum)} & fere; innumerumλ nemo·
non
) II ( &
iion facile videt, qui perpenderit, tales, omni tempö*
re, fuiile editos , totque & literatorum & minus do-
äiorum virorum manibus, a prima tetate, ad hunc us- que diem, fuiile exaratos, & exarari incunflis terrae plagis, ita quidem, vix ut minor fubfit cauiTa conque-
rendi de abundantia librorum, quiparum proiunt> ac
de paupertate eorum, qui perfebliores dari nequeunt.
Sapientiffimum Regem Salomonem jam dudum que-
ftum eile , librorum conficiendorum nullunihaberi fi-
nem, neminem, opinamur, fugiet, pra^euntibus Sacris
PandeAis. x) Aft quantum ne iurrexit in dies eorum
numerus, poiferioribus annis? Eilet, fateor,onus Aitna gravius mortali, longiifimum licet humani xvi tenni-
nura adtingenti, omnes in univerium non iolum fibi
ad legendum comparare, fed& figillatim intueri, no- minaque memmiile, ut veredici queat:
Qupt cxhim flettas, tot habet Europa libeÜot. y) Intelleciu hinc eil facillimum , tantam ubertatem por- tendere prorfus ina^qualia uniuscujusque libelli incficia.
Alterum literarum peritiillmum nullioper# parcere in
fuo libro componendo, alterum minus politum fimul
minorem impendere curam , tarn notum eil, quam
quod notiffimum. Ex hac auAorum dillimilitudine
merito concludimus adoperum diveriitatem; quapro-
pter luce ipfaid clarius eil, unum librum raro Square
alterum bonitate, idque eo minus, quod teque fedulus
fuit hic in iuis erroribus diileminandis, five ineptiis ad- hibendis, atque ille in mandando literis, qute cogni-
tione funt digniiTima. Ergo, vel menon monente, ila-
tim cernitur, quid impruäentia? iit, multis fe librisda-
re improvifo, quidve fit, eosdem fine diicriminelege¬
re. Ita enim eil, ut libri quidam per partes tantum Tint inipiciendi, alii perlegenai quidem, fed non mul-
■'tum temporisin cosaem evolvendos infumendum; alii
B 2 autem
$ J 12 C #
äutein paucique diligenterleflitandi, & adteiiticmefin- gulari. z) Praterit tempus tam inj legendis fabulis 5
quam rebus graviilimisj &, infuper, numeroia cohors
abilerret plus legentem.. Cupide legend hac librorum
multitudo nen eil nid jucunda animi perturbatio, me¬
te autem poiTidenti inflar monilri eile videtur, iuum
tandem admiratorem defatigantis. Saltem e re juvenum
non eil, magnamilatim immitti in Bibliothecam, uni-
verPa enim percepturi, nihil perfeffetenent. a) Pro- veffjoribus vero atate, multa libantibus, idem evenit, quod peregrinatoribus, ut multa habeänthoipitia, nul-
las amicitias. b) Magis iniipiunt, qui in prodigioPis li¬
brorum iimulacris , iine adhibita leffione, exflruendis occupatiilimi funt, vitamque transeunt, dum hac in-
jflrumenta vita conquiiiverint. Belle ergo quaritur;
quo mihi innumerabiles libros & Bibliothecas, qua-
rum dominus vix tota vita Pua indicesperlegit? c) Ve- iana profeffo eil luxuria, in Puffarcinandis libris, quo-
rum liberaliilima iinpenfa eil, Puperare modum. Contra
v«a, Papiens nuncupanda eff parPimonia, primum, ha¬
bere, quodneceffe ell:proximum, quod fat eil. d) Coé-
mendi Punt a privatis libri, non quibus opus habent,
ied potius neceffarii, Pvadet Morhofius. e) Quidmul¬
ta? ingenti copia librorum etjam nobis exhibetur in¬
gens laboris copia, & quietis inopia ; f) praterquam
quod multitudo autumet, & praffagire quafi videatur,
man ca utplurimum , gloilisque Poediffima.. Onerat e-
ηim diPcentem turha, non inilruit, multoque Patiuseft paucis Pe auhloribus tradere, quam errare permukös,g)
„Illi diutius & Pelicius iludent, qui valent diutius. Va-
„lent autemilli diutius, quiiludiis moderantur iapien-
„tiusj qui autem effrenata fciendi cupiditateprocurrunt
„immoderate, auPerrique Pe Pinunt, in ipPo liminecor-
„ruunt, utClaudii cantteius* fraffis momento corpo-f
# ) 13 f #
;,ris & animl viribusverba funtMorhofiL h") Quid£
quseio, opuseil tot voluminum montibus,quando, pau-
corum ope, meta poteft adtingioptata? Multum inge-
nii, multumque induilria? eil, quod maxime facit ad
eruditionem. Requiriturquidem, il quis multiplicera
fitit anhelatque doclrinam, plurium librorum foDria &
adtenta leftio; fed quam verum eil, non omnia innno libro contineri, & perpaucos, ilne inilgni pradlantiili-
morum librorum aominiculo> ad folidioris eruditionis
culmen evehi poile , tam indubitatum quoque manet ,
unum optima?nota?fespiillme fuilinere vicem multorum
aliorumj ab eoque, diligenter evoluto, plus capi inili-
tutionis , quam ex ca?teris celeriter peragratis, ut ex hoc difticho patefcit:
Ouidjuvat inmimeris repleri fcrinia libris?
Unus pra. cunStis PLINIUS ejje poteft. i)
Nec defunt nobis exempla, qui, pauciilimorum libro¬
rum fubfidio, ad maximam pervenerint eruditionem ,
utPhilippusMelanchthon, cujusBibliothecamuniverfam,
prjeter SacraBiblia, Ariiloteles, Plinius , Plntarchus &
3Ptolema?us conilituere; & Renatus Cärteflusy qui, prak¬
ter Euclidem, pauciifimos libros iiabuit. k)
x) Ecclef. 12:12. v. y) Hevm. Poec» l. cit.p.ρηρ. ζ) Morhof. Polyh. 1\ I. L. II. C. 8- jf. 20, a) Hevm. Lc. p.
κ82- h) Senec.Epift.2. c)Senec.de Tranqv. animiC.ß. d)
Senec. Ep.2. e) Polyh. T. I. L. I. C. 3. jf. q. f) Salden,
deLibris p. 2j). ■ g) Senec. Tranq.C. y. b} Polyh. T. I. L.
II. C. 8- §· 3q- i) Hevm. Poec. p. ρη8. k) Praf. Diff.
Barth, jf. n.
§· VI.
Sermone jam habito de adipifcenda doclrlna, ex minori librorum adparatu, non eojnegatur, quin plu~
res plura importentcommoda. Etenim prudentiusnon
agit, qui> ßibliotj^cam fuamparyitate coercens, abea
B augea-
& ) 14 ( #
auienda adeo abhorret, ut neceilarios libros, quibus,
ρoft ilatutuni numerum, indigeret, comparare iibi dil¬
titet, quam qui conibruit pergrandes aceryos citra ne- ceilitatem.. Vera ut dicamus , non modo adquirendi
funt libli, quos perpetuus ufus exigit, ied etjam, quos couiulere interdum, e reed. UJus habetlandem,crimen iibufus habet. I) Parum juvat nudis oculis omnis fari-
na;jlibros infpicere, at in legendo hodiernos permitte-
re|ccmperendinatus ; fed ingenii vi acute decet & cre- bro luitrare, qure finguiaris argumenta fint. Alioquin
vana eft librorum coacervatio, & iili oolleclores firni-
ies fiunt Tantalo, iitiend in mediis iapientiai undis, &
gibboio3 qui, magnumlicet geilet in tergo gibbionus,
nunquamtarnen id intuetur. m) Quoniam igiturilul-
titiam magis olet, quam prüdentiam , cocmere libros, quos[contemplari folum fatagis, edocemur , majorem
eorum numerum non efle comparandum , quam qui
adcurata? disquifitioni & traclationi infervit. Fulerum quidem eil circum multas urbes nayigare, utile autem praiilantiiTimam inhabitare. η) Quid capimus ideoque
ex libris emolumenti, niii iis frui norimus? Hoc ipfo
arbores, praeter umbram, nihil daturas, conierimus.o)
Namquid habet pulcri conilrudlustemere acervus·Am- pliilima etjam regna, cui bano, niii ad uium fuerint
converfa? Quid pecunia? Quid aurum ex Ophir? Quid
fortuna?j Reipondet ad hsec fine ambitu Morhofius : Non prodeil libros cumulare, fi illis idonce uti non
poifumus. Plus e cumeris modicis multi, quam e gra-
nariis alii depromunt. p) Non poteil non riiiii alio-
rum proponi, qui unice confedlaturparietes libris or-
natos, tanquam Echionis tabulas, aut fignum aliquod Polycleti.
Quidjuvat adJurdasfi caiitet Ph&mius artes?
Quid mtferum Thamyra pi&a tabellajuvat? q) .
^ Suo
# ϊ'ι$ί *
Baccum & fangvmem oportet ex venis librorum ex¬
trahera , Γι qua femina difciplliiarum pectori inferen-
tur.. Habere liliros, ilios quoque intueri, non autem in fuam eruditionem iisdem uti, quid aliud eil, quam cortici adharere, nucleo neglecto? Et hic eil librorum
iüe externus cultus,. qui, utpotecum interno,in crebra
leilione fito , non connexus , vitio iibique eil verteil-
dusj & ab omnibus Philomuiis ad Anticyras relegandus«
Qvum itaque adfpectus nihil efficiat fine prefTiori ex-
piicatione, & multitudo tanta iit, ut coacta turba fpiri-
tus iupprimatur potius, quam iublevetur, fatis adparct,
animuin , qui ioliditatem adiequi cupit, certis eilein-
nutriendumy vagus enim fcholaris non fiet Magiiler. r) Infignes progreilus facturus, legendis melioribus adhte-
refcere debet, quoniam opera non rrumero, pondere
eil judicanda , & leclio multorum, atque immanium·
voluminum magis moratur oculosγ quam animos fatu-
rat.. Noilra vero fententia nonita eilaccipienda, quaii
ftatueremus magnos libros femper eile noxios legenti>
parvos contra, propter temporis anguiliam, fublata ra- tione bonitatis, eile commendatiores, fed, quemadmo-
dum inparvo libro magni errores, inmagno, paii-
ca vitia eile queunt,. indicatum volumus, fludium di-
eandumeife nobilioribusfive majores iint, five mino¬
res, ne pro Junone, id quod proverblümt habet, nu- bem amplectamur, quanquam & ex ipfis infamiliarita-
tem plures adfcifci non debent,. quam quos facultates permittunt bene percipiendi.
I) Salden.p. 37; m) Prcef Dijf. Barth, f.. 6. nj
Morb. Po/yb, T. I. L.I. C. 1,jf, //.. o) Senec, Vit,heat.C.ιγ~
p) Polyh. Τ. Ι. L. Ι. C.j../. /. q) DiJJl Barth, ρ,. 3. r) Barth,Di(T,6. p. 146,,
§. VIT.
Sequitur, utpaucis attingamusBibliomaniam, qua pom~
