• No results found

PETRI ELVI! Mathem.Super.Prof.Reg.&Ord

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PETRI ELVI! Mathem.Super.Prof.Reg.&Ord"

Copied!
64
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

k.I·;1

Sntö cyrto* ixw DiiTertatio Philofophica

De

Μ"V

if

V%;

C : *%

Quam

«*··;v;' Ex Confenüi & Adprobatione -

ςΙAmpltsßmiSenatus Philofopbiciin

: ! J incluta,g#*? Ußjalisfloret,

Acaäemia,

,, Sub PR/ESIDIO

AmplillimtViri

MAG. PETRI ELVI!

Mathem.Super.Prof.Reg.&Ord*..

I "ξν Publico Eruditorum Examini

iL·' modeße fubmittit

>t GUSTAVUS NORDSTEDT "

Roslagius

Audlt.Gußav, Maj.d.rV.Man.Junik '

M.D. CC. IV.

^

anttmeridiams,

UPS ALIS,

Mxsufa typis WERNERUNIS.

(2)

In Chrißo Reverendisßme

PATRI ac DOMINO

Da ER1C0

BENZELIO,

S, S.Theol.DoftonExcellentis-

fimo,AcademiaeUpialenfisPro-

CancellarioMagmficentiifimo,

neenonConiiit.Ecclciiaftici

PraefidiGravisfimo,

m;ecenati magno

SubmiiTa & pia animi veneratione

aetemum fuipiciendo.

IGnofce,ter, ojuodReverendisfime Pa¬aufusfim exiguds

bas fludiorum meorum pnmitios

Reverendisfime Pater,ßt-

eras offerre, Tuocjue emmmtiftmo

Nomim infenbere. Nihil emm

(3)

minus negligerepotuuquinhac oc~

cafione qualecunqueßumma m Te

pietatis Cf uenerabunda mentis

documentum Tibi ßßerem atque

exhiberem. Spero autem atcfe de-

misfisfinnsprecibusaTe,Reveren-

diffimePater, expeto, mefatorunt

injuriaprejßum,ijlodignerisfauo-

re, quo , quosuis nouercantißuc-

cumbentes fortuna, adfacra obe~

unda mhilominusadfjpirantes,con*

folarifolituses. De ceterofupre-

mumNumen,ut tuamfalutem&

incolumitatem, etiaminfumma&

ingrauefcentejamfenecia,adquam

longisßmos conditionishumanater- minosprorogarevelit, etiamratque

etiamfupplicibus uotis precor ReverendisfimiDn. Patris

öc Archi-Epifcopi

devotiffimuscliens G. N.

(4)

' Nobilisßmo atque Amplisßmo

Dn. LAURENTIO

ezysmmomi

Per Rosiagiam Auftralem Ju-

dici territoriali Aquiilimo, nec

non CivitatisTelgse Borealis

Coniuli laudatiffimo.

Patrono Optimo.

Summo honore & obfervantia fm-

gulari a?tatem profequendo.

PLReverenthatqtteclaredofio

Dn. MATTHE

WENDELINO,

Paftoriin$3voo defideratiilimOjPa-

trono & Nutritio fuo benignis-

fimo.

(5)

Nobthsßmo Generofisfimoque Dn. MELCHIORI

Promocori & Benefaftori pro·

peniiilimo,

Honore & officiis jugiter

colendo.

PLRever.ClarijjimoqueOomino

Mag. Ε R I C O

S&wmmi

Pailori in 5>anttetM}£en attentiifi«

mo, Promotori certis-/

iimo*

(6)

PI Reverendo ClarisßmoqneDomino

Mag. 1 Ο Η Α Ν Ν I

POSSIETH,

ExcelentiiT. Comiti & Senat, Regio Fab. Wrede å iacris concionibus laudatiffimo, ut quondam ftudio-

rumfuorcimmoderatorifideliffi-

mo; itanuncPromotoricer- tiilimo.

SvcBatihonoris eximisprüdeηtia Viro

DnANDREMMVi&M&l

Inipe&ori in ©tenftat) adeuratiift-

mo , Fautori perpetim fuipiciendo.

Academicos hofeefruetus qualescunque in

ob favoreminfignan& humanitaternfin~

fierumfc obtenturumJperat^qua·,par efi

Hertätevefira[eria nuneupaturusvota

(7)

ΦΙ.Reverendo & Doffisfi??w

Dn. LAURENTIO

SEPELIO,

Comminiftro in ίίνοο longe meri tiffimo, Fautori multum

venerando.

SpetfatisßmoHonoratisfimoq;

Dn. PETRO g21 @S/

Civi&Mercatori inSftorretciljeper- induilrio, affini iuo ob beneiicia

plurima carifiimo.

tefferam debit* pietatis& gratiffimi animi? gularemquamfemper eflexpertus,&inpo-

obfervantia, facros dicatosque offertprofe*

Cultorindefeflws

G. N.

A,&R.

(8)

$t{

SEfttt»ty&gtdi>rat>eficre^aber

Äe&oren οφ t(jracgfat>

Skorna# {ganfori

H§20nt rn i allen ftb/ fil ©ία'«

len marar

£3φί min trébii# fropp/ οφ ®ui> mig iifmet fparar/

QWr utaf fonlig piidjt οφ utaff>icre

tenä ghmfr

$00fomma omfor^ bm/ ftaV $ar i;an i allflunb/

0en jag ftfrfi todrltyen* iitté af #imfen$

($3a fdffc

mine tfgon fdg/fjar fjajft/ οφ påbet

täfle

φαν roeiat nara mig/ farnf mpcfeit fofinat) cjiort/

2it/a(j ί iarbom/ SDpgt)/ fMJ féfid.

fomma fort;

®ä dt jag ffyit%n>ijl/ min fiere Jargit ai)va/

9Wv jag(ttlitctprofforidrba månb' fram*

bara

%f

(9)

W rinaaftudiermίη/tf>emjagPin*

di full

S8lan& liufme Mufers flaar/farfun*

nct fiav fom ®ulb*

Stforna tit) f>av fjdnbt/ at fia himlen mijfat

Omanlig jhernov måns' tfcm $?enniflior

fa prtjfat gör ©fapar'n^unbcrmdrf / emeban

tf>c tib fort

$ar flijnt/ οφmutet m>, men febern fmunnit bort

Öm tfeffeé art/ natur/ fampt lopp at nå*

got röra/

£>arPallas mig bemeft/ et ringa mdref at giora ;

5öet jag af tactfamt ftmiv<2rnu/min ftdregar/

£ilif?rifma/ fdnbamifl/ for gobljeet ftoov 3 b^r/

®o<$ afnogringt förråt)/mig aliftbrunb*

lig mi/fat/

mig meb enbaji fidlpmtb mina studier fpi/fat:

9Wrtiben fårber mar/ οφ litet nog

mar qmart/

åpölt 3 mig lifmdll fort/ οφ mobatt all ep fpart/

%X

(10)

Sit fetgftutt' firdftt)Cljdmptlψ tiliΡamafen

£)dr jag rnfej litetbanbt/ οφ/ Q3ut>i iof/ fan oifma

3 bege förte Mat)/ min gar broab/aj

bar febt

Utafbeg böge fünf/ på åptmienroata

(febr*

$a$tili forbenffuibüp/mtngar/broab jag

bar fdnber/ ,

intet bättrebar/ fem titt & bifgnat)

Idrtber j

£aftacf för t$ct 30torbt/cdj) ännu

ptdrnarotUV

9Wr (Srförmaaan dr / atrdefia baw

ben tiöi

bebia (Tätt at ®ub/ @r åibéritlttfötf

langa

93timångJ gobaabr/οφ riinbeiigén bdgnd

€rt förråt)/»anbei meb/braab fom2f fpftar pa/

$iö tbeé af åiber matt/ mtngar titt frögb får gå.

^ögtåfmi&e ^iavejaberé

£pbt#*. βοη Guftaf Nordftedt*

(11)

:<%&ΖC5f?=2<2}φ£€3<?5ί G%.

*£»">

Συν Tf?) Θ5ca ΟuVr'^L

Pf*ownituni

( * Iν - · ; _

^lderum in cctlo div curnquaque com- icantium adipe&A

&'cogpiiciöne 5i ni¬

hil fere morfalibus Η

^ eft jucvmdius nihil ntilius, nihil denique adm.irabiliiis:

quippé cetera:res omnes, exigiio hocce terraqueo globo , quem in- cbiimus, conteiifce, tänta admira-

tione &volmkatenornon afficiunl', qnantå code (tia corppra, quac ili- pra nos Spebhirnus; horum enim_.

natüram 3c indolern tänto magis admirari Solemus, quanto remo-

A tio-

(12)

tioriå nobis diftant intervallo. Sic

non fme adplaufu Summo cernere licet totum chorum cceleftem in_>

gratiam hominum, velSecure dor-

ipientium, vel fuis invigilantium_#

muniis , inftar cuftodum certas a- gere excubias ; adeo ut occidenti-

bus aliis alii poilmodum ilatis or-

tuum vicibus fuccedant: quo fpe-

ftacülo nihil poteft admirabilius

eife, nihil pulcrius; dicente Cice¬

rone libro primo de Natura dco-

rum. Hinc, quam grata homini-

bus eft no&urna cceliforma fideri- bus undique ornata, ex ejus con¬

trario, tetra videlicet caligine op- timé patet,quam timent&horrent

omnes 5 Sidera namquecun&afub-

lunarianon tantum fuo iplendore_#

illuminant,, ut hominej no&u et- iam fub dioverfari queant, fuaque

conficere negotia; fedetiamtriftes

fubindé & affii&as chriftianorum

mentes coeleftisgloria?pofb hasmi-

ferias occupandas commonefaciunt,

at-

(13)

. ·: ■, 5

ätque in memoriam Creatoris fui

adducunt. Unde,, in univerfo hoc vaftiffimoque mundi theatro, nul-

lum certius argumentum dari putö exiftentis NuminisSupremi, quam

elegantiffimä illa corporä cosleftia, juxta effatum divinum Pfal. 19: 2,

vt twm I** -naa pSöpp; dwh rpnn TJD' Qujppe cummotum ii-

derum,legemqueinvariabilem,qua

femper feruntur , confideramus,

dum diftantiam illorum immenfam ä terra nobis imaginamur , dum_,

interftitia illa decora, qu^e omni

xvo invicem fervant attendimns,

nonpoifumus non nobis certb polv

liceri fummumaliquem effe, cujus

ha^c omnia aguntur arbitrio. Pro- pter has utilitates,quas ex fiderum contemplatione homines perceptu-

rosforeiiimmusrerumQpifexpras-

vidit, iis os fublime dediile, arre-

Öosque ad iidera vultus finxifledi- citur, utcoelum intuentes Creato¬

ris recordarentur. Dignum pro-

(14)

indé Studium hoc & maximé laur

dandura, In.quo quique exerceau- tur, cum exinde tantum refultet^,

utilitatis, jucunditatisque. Quo·

circaomni£eréxvoreperti ilinthu·

jus η οbilriHinae icientiac. cultores;

quin etlam indé ab origine rerura

sliqüos;exftitifTe, , qni Aftronomi-

am calluerunt, accepimus: Sic

quoqueAbrahamum, Jobum, Dar nielem, aliosque patres V. Tefta-

menti aftra iuipexjiTepraeter profa-r iiä, Sacrafubinde nobis produnto-

racula.

§. I. Horum idciycjb induftrlam

nos, qui fupra vulgus imperitum, quod alipquin fcientice hujus non

adeo ignaruineiTe folet, fapere vo-

lumus', a?mulari decefc, ilellasque

omnes in numerato habere, & ali¬

as ab aliis probe dignofcere atque fuis infignire nominibus, ne quid

hobis infciis inter aftra contingat, quod facilé fieri poilet, ii velut

talpa?, atque brutorum more fem·

per-

(15)

perproni terra?incumbentgs incce- leftia oculos non intenderemus.

Solent enim in iublimi nullo feré

nontempore varia confpiciphamp*

mena inlolita atque flupenda; ut- poté foces ignea? fiibito accenla», moles qua?dam lucida? cadentes &

volantes, qua? fpeciem ftellarum exhibent, fulmina denique & ful-

getra, & alia id genus plura; quor

rum cauiTasnon tantum, admirabi-

mur; dum in Phyfices & Aftronpr

rnia? adyta eas perluftratum ali- quantis per exfpatiamut , quan-

tum antea, fcientiishifce deftitutl

§. II. Praeter iffca coelorum pro-

digia, prifcis quoque temporibus

varias & infuetas ftellas obferva-

runt Aftronomi, qua? nunquam

antea vifa?, certo demum tempore apparere cceperunt, certo quoqué

difparuerunt, quas proindé Novas

Stellas nuncuparunt; quo titüjo fröns diiTertatiuticula? pra?fentis in- fignita confpicitur. Harum natip»

ram

(16)

6

ram iicuti paucis pro irigenii mo- dulo atque tenuitate, aetatis deni-

que & facultatum exigua rationc pandere decrevi ; ita Benivolum

Leitorem libenter fcire velim, ea-

rum fcientiam tanto difficiliorem eile comparatu, quanto altius å

terraparvo noftro domicilio coelum

vaftimmurnillud aftrorum recepta- culumcenfetur: hiijus namque o-

•ftia&valvas puliare multis quidem

iicuit, adintimos vero recefius ve¬

nire paucis contigit,undé variaex-

ßiterunt fententiarum divortia,va-

ria^que phamomenis iftis falvandis

excogitatas iunt hypothefes. Id-

circo etiam me åtua humanitate, quisquisfueris,Le&orCandide, fa-

cilem veniam impetraturumfpera,

ii omnia, qu^ ad IlluftrandMm no¬

bile hoc argümentumneceiFariafu-

erunt, minusadferre valui cum ejus

fubtilitateno-naliter me follicitatum fateri neceffum habeam , quam ii

•animo volutaflem admodum Icari

- tenu-

(17)

7

tenuibus invalidisque aiis in remo- tiiftmum ietbera, immenfasq; cce- lorum inter capedines volare, vel

parvo navigio vailiflimuin perlu-

ilrare oceanum, ubi fyrtes varias, quin etiam ipfam Schyllamac Cha-

rybdin evitare, non minoris eft

prudentias quam laboris. Interim

ut methodi, qua poftmödum in

confiderandis hifce fpeciofis corpo- ribus ufurus fum, Tibi Leélor Be- nivole, conftet ratio, fcias me hic

primo, felici utinam fidere, hifto-

riam Stellarum Novarum tradere,

prout ab adcuratioribus Aftrono-

mis obfervatse funt; deindéperab-

ditos naturs receifuspenetrandoin

earum naturam , örtum & occul-

tationem inquirere conabor; tum denique in Mathematum palatia~»

obiter exipatiando , titum, &qiue hunc fequuncur inveftigabo.

Hifto-

(18)

Hiilorica.

STellarumdefcripturusNovarumopera? pretium vi¬hiftoriam detur, ut in antéceiTum earum

differentiam paucis indigitem, cum varia dentur ρtnomena, qua? no¬

mine Novarum Stellarum circum- feruntur: quod expedire commo- diHimumvidetur, ii, pro moreple-

rumque coniveto, in limine hujus

diiTertationis ονομα\οΧόγίανStellarum exhibeam. Natales itaque vocabuli

Stellarumdefcenderenonullivölunt å ftellando aliiå Scintillando, qui-

dam etiam å grasco , ideil mittere, quod cuivisve-1 in in gra?-

ca parum verfato facile innotuit.

Harum derivationum optima efle, poftrema Ethymologis cenfetur;

cum ab efte&ii formali deiumtaiit:

Solent namque ftelte radios undi- quaque mittere. Ad Synonomiam

quoa attinet, nuncupantur corpo¬

rate, Stelia?,fidera& ailra; tarnen

duo

(19)

duo pofteriöra nömiiia non de hac

vel illa Stella feorfim, five fit fixa,

iive Planeta, intelleéla voluerunt quidam veterum., fed ad integram

conftellationem extenderunt5 adeo

ut fidus feu aftron fit Syftema ex

pluribus Stellis conftans: Sed pro-

miicué etjamnum nunc ftri&ius>

nunc latjus h^c nomina åfcripto-

ribus , imo a Cicerone ipfo ufur-

pantur. Varia porro encomii no-

mina Stellis tribuuntur prcefertirm,

å Poe tis: utgemmasOlympi: For-·

ma? Deorum Ovid. meta, 1.2, quin

etiam ab Höratio appellantur mi-

nora iidera: Epod.lib.od.15.

Nox erat&ccelofulgebatLunaSereno

liiter minora Sidera - -

§. i. Vocabulum Novi quid il-

bivult neminemfugere opinor,hoc

tarnen addam , quod vox extraor- dinarii , novitii <3c adfcititii in no-

ftroargumento idem ieré valeat at

in homonomia infignemnobispra?- ftat ufum. Nam nomenStellarum.

B No-

(20)

TO

Novarum quibuslibet pKsenomenis

noviter exortis perperam imponi Solet, quonim idcirco feriem heic

recenfere é re Omnino videtur, ut exindé melius patefcat, quales fint

noihve Stella Nova:, Primo itacp

per Stellas Novas , maculas Solis

non intelle&as voloqua:latiorifen-

fu fic quibusdam appellari foient, quod primum fub initium feculi praeterlapfi eas , juxtå cum aliis

phauiomenis Galileus & Scheine-

rus, &poft eos complures Aftro- nomi, beneficio Teleicopii, dete-

xerint, quas prifca fecula prorfus ignorarunt. Neque nobis hie ftr-

mo erit de novis Ulis Satellitibus Planetarum , Saturni qninque &

Jovis quatuorobfervatis. Necde-

inde noftra: confiderationis crunt

Gometas, qui fubitoin coeloexilie¬

re videntur, 8c inftar Pkmetarum

iltum iuum varié mutare, quique

proρtere a motu non tantum , Ted

etiam coma, vel cauda quadam a-

fiel-

(21)

II

ftellis novis difcernuntur. Taceo

jam reliqua multa ph^nomena^»,

qux in fublimi noviter oriuntun..,

atque fpeciem ferunt, nunc ftella-

rum cadentium, nunc draconisvo- lantis,nuncaliornra ejusmodi, quae omnia ortum debent vel halitibus corporü eoeleftium incertoccelilo-

co congeilis inimmeniamquandam

quafi nubem , qua? poftmodum ä

Sole coliuftratur; veletiamvapori-

bus & exhalationibus fulphureis de

vifcofis particuiariim terreitrium,

qua: beneficio folis in altum eleva-

ta ibi accenduntur: haec proinde

Meteoris accenfentur. Nec deni-

que negotium heic mihi faceflent

Stella? illa: fixa? , quas recentiores Aftronomiv^talogo Stellarum fixa-

rum veteri addiderunt: ut Excel- lentiifimus Thyco Brahaeus 7 qui

occafioneStellgeilliusNov$ in Caf- iiopa?a primum confpefta?, de qua infra, numerum Stellarum in hac

conftellatione dupiieavit, & pro re nata

(22)

12

nata in reliquis progrefTus dueen-

tas circiter novas ad veteres adje-

cit. Similiter Keplerus trecentas

& Septuaginta Telefcopio obfer-

vafTe fertur. PraeterGalileum,Pe- tavium, Bajerum &Hevelium, qui

numerum Stellarum Novarum lo- quuntur tantum non incredibilem;

fueré etiam , qui Ameriram & u- tramque Indiam perluftrantes va- rias Bellas in plaga coeli, Polo An-

tar&icovicina,confpexerunt; quas

nemo Europaeus, nequeveteres ZE- gyptii antea obfervarunt; nec in aftrorum abacum venerunt, nunc autem idcirco Nova? nominantnr:

quarum catalogum vir ClariiPEd-

mundus Hallejus Anglus ininfula_»

S:ta? Helena? a fe obfervatarum no-

bis exhibuit. De iis, ut & ceteris omnibusrecenfitisph^nomenisfer-

moneminilituere , praefentis ηοη_*

eilinilituti»

§. II. Cognita Stellarum Nova¬

rum differentia, porrb mihi oilen-

den-

(23)

η dendum eft, de quibus Stellis No¬

vis profetis acftura eft diftertatio*

Quod ad eas attinet, fueré ha?Stel¬

la; Fixis Similima;, fedanteaab ori- gine rerum cum iis confpe&se non

funt, quippé qua? peraliquod tan-

tumtemporisintervallumapparue-

runt, & qolquam aliquandiu ita

fuerunt confpicu^ , tota? iterum^

diiparuerunt, hominumque con- fpeftui feplane fubduxere:atqueha?

Nova?nuncupanturαλτ &οχψ&ftri-

Äiori fenfu pra? reliquis ante enu-

meratis , reipeétu feculi mundi fe-

nefcentis , quo primum fe lucidas

ipfi prasbuerunt. Ha?, quemad-

modum fuo qua;qua? tempore funt

obfervata?, numero fedecim å Ric-

ciolo recenfentur; quamvisomnes, pra?ter tres primarias, qua? å peri-

tiiftmis Aftronomorum diligenter

funt obfervata? , non ejusdem cen- ienturvaloris 6c pretii^ quarecomr

muni fere Aftronomorum calculo, adtredecim vel quatuordecim re- di-

(24)

14

diguntur. Harum idcirco hiftorf

lamperftringere, ficut in limine fta^

timpromifi, antequam de natura tra<ftavero convenienseft.

$.111. Prima itaque omniumu

StellarumNovarum,qua? abAftro-

nomis funt obfervate, certo ftatui-

fcur illa, quam Hipparchus diligen-

tiftimus Aftronomus fuo ajvoobfer- vaiTe dicitur, qui vixifc circa finem

MonarchieGra?corum: de quo re- fert Phnius Hift. nat. lib. 2, cap, 6.

Et quamvisnonnulli h#c Pliniiver-

ba adcometenaliquem, nonftellam

novam ab Hipparcho confpe&am

fuilTe detorquent; tarnenftellamfi-

xis fimilimam fniile reverä exejus

motu proprio, <5c fitu, quem novis

inftrumentis dimenlus eft Hippar¬

chus, pronum eft adferere, adeo

ut hujus occaiione, immenfum il-

lum labprem ftellarum loca deno-

tandi exantlavit, cum antea igno-

raret, utrum ftella? hinc& indé di¬

vagen-tur quod uidicio eft , ante_>

ipfum

(25)

fpfum ftellarum loca per conven-

jentes obfervationes non fuiiTe irL#

idoneum abacumdigefta. Εre non eiFe videtur, ut mentionemfaciam feptimae Plejadum, qua? quidem å

Ricciolo in ferie Novarum Stella¬

rum prima ponitur, quod anteex- fidium Tröja ceteris hujus fideris lucidior, tuncque ob ejus ruinara quafi mcefta,fubvicino Cancritro- pico fe occultaiTe exiftimetur; ve¬

rum cum etjamnum in hodiernis fpharis, quin etiam nudis inter-

dum oculisinipfo coeloobfervetur,

pro fabulofo mere commento, ab

Aftronomis tantum non omnibus habetur atque rejicitur. Praterea

alia quoque ftella fuliiile dieitun.

tempore Hadriani imperatoris cir¬

ca annum Chrifti izo ; Sed cum

nihilcertide hac apud hiftoricos re- perire liceat , forfan in gratiam

tantum cafaris confi&a fuit, iudu- bium meritö relinquitur,

§-iv.

(26)

16

IV. Secunda Hella liovaiii

cceloapparuitanno989.utHechius,

Reita & aIii, quos citat Ricciolus,

ex Cuipiano feaccepiife dicunt,qui

primuseamcirca gallicinium å re- ptentrione orirividit, & inträ fpa-

tium trium hebdomadarum diipa-

rere ; quamtarnenThycocometen

iine cauda fuiffe autumat, verum

cum non ita adcurate obfervata lic?

utrumque conjicere licet. Tertia

vero Nova Stella, qua?änonnuilis fupponitur apparuiffe anno 992 o-

mnino åThycone repudiatur &co-

metis aceenfetur. Quarta Stella¬

rumNcvarum refertur in annum

^98, quam Thyco venerem fuiffe

fufpicatur: Quinta inter Stellas

Novas apparuit anno 945. eodem pené in loco , quomagnaiÜaCaßT

opa^, de quapoifmodum. Sexta

Stella, quam Novam appellant_»?

fatis magna <3c lucida vifa eil in CaiHopaac annno 1264, Septima_*

iterum Stella Nova&omnium ma¬

xima

(27)

17 xima cenfetur iniignis & fulgida il¬

la,qua?anni 1572 ipenfeNovembri

in figno CaiIiopa?a?, prope margi-

nem Cathedra? & Vi^ La$e^, ra-

diante fulgore lumen vibravit-,.

Hane AitronomorumprimusThy-

<x''oter ambulandum admirabun-

•vV s'ßocquaiiattonitusobftupefcens-

que ex improvifo confpexit; nec

non ambigens feré ufcrum oculo-

rum acie eiuderetur, an navum&

infolens «quoddam fidus5 quod ipe~

&abatur? reverå eflefi, comitantes famulos & pra?tereuntes rufticos percontabaiur, an &UH ifellam a*

liquam pra?fulgidam5 loco fupra.-, verticem monffcrato , cernerent^;

tuncunoorereipondebant cun&i fe

omninö illam videre &quidemad-

modum fplendidam.

§.V. Ha?cquemadmodurn åThy- cone,aliisqueejusaetatisAftronomis adaptis & fumptuoiis inilrumentis

mathematicis eil obfervatä, quoad ütum, diilantiam, magnitudinem^

C &

(28)

*8

& formamvui: citra controverfiatti Novam fuiffehanc ftellamomnium

fuffragio admittetur; ita, utin ap-

parentiisejus referenais paullolon-

gioriimquam in ceteris, heceflari-

iimvldetur: cumad hancimprhui?·.

ceuadLydium lapidé, omni: y

deinceps phyiice & mathenι

deStellis Ν ovis in genere meus ρ a tulerit calamüs, maximequadrent,

& examinanda veniant. Quin et-

jam hxc ftella usque adeo per uni-

verfum orbem variis rumoribuseft deeantäta, ut anfam dederit Aftro-

nomis pariter <Sc Phyficis philofo- pbandi de fitu, natura&generatio-

ne Stellarum Novarum.'

§. VI. Quandoquidem auterm*

Novum hoc iidus inCafliopsesa lo-

cum fibi vindicavit, non ineomo- dé pauca heic de origine conftella-

tionis hujus interferi poilimt; quo

pa&o de ceterarum quoque imagi-

Tium auéloritate & afteriimorum_.

nominibus quidpiam libari poilit.

No-

(29)

19 Notum quippe eftcuivis velin A-

ilronomia leviter verfato univerfu ilellarii exercitü ordinis & memo¬

ria c audain certas quaii clailesre-

da&um efTe, quo facilius fingulae ßngillatim difcerni queant. Qui-

nam autern primi harum conftel-

lationum auéfcoresexftitere, extan-

ta vetuftate non ,adeb conftat; ve~

roiimile tarnen videtur,triplex fu-

iile hominura genus: ruftiei, nau-

tx Sc eruditL Hinc confpicimus

ccelum plauftris, equis, auriga, ea- nibuSrCapelles Sc ejusmodi anima-

libus brutis exornatura efTe ; hinc

naves & pifces variorumgenerum.

CauiTas vero, cur tales in coshim^

receptarfunt imagines,.opinor fu-

iile iimilitudinem d efficaeiam Sc

adß&amå paganisimmortalitatenio

§. VII. Ad Caffiöpieam itaque_»

quod attinet, fuifc illa uxor Cephei,

primi iEthiöpum regis» cujus filia

eratj AndromedaS Sc ejus maritus Perfeus, qui qmnes circumcirca^

ver-

(30)

ίΟ

fus Polum Ar&icum confpiciun-

tur. Horum profapia ficuti dum

in vivis erant, celebris fuife, &ma-

ximeinclutapropterea,quodfunda-

menta & primordia regni ALthio- picijecerit Cepheus; förlitan & i- pfe pro more eorum regum Aftro-

nomise ftudio tenebatur, vel faltim

in eximias hujus artis cultores übe-

aliter eratadfe&us: ,ita poft mor¬

tem eandem immortalitati confe-

cratam voluerunt /Ethiopes, con-

jungentes hos quatuor confangvi-

neos in unum cceli tra&um ,ut il- lorum toties recordarentur, quo- ties coelum fufpicerent; & quam- diuillud circumrotatur eorum fa¬

rna vigeret, & diutius manerets, quam iimarmoribus & membranis infculpta elfet.

$. VIII. Hinc aperte evincitur,

vetuftiilimos /Ethiopes, qui fub i- pfoiEquatore inmediainterutrum-

que Polum mundi plaga vel Zona

torrida habicarunt , Aftronomi^e

pra: |

(31)

21

prseceteris impenfius fuiiTe dedi-

tos. Cum in Sphaera recia omnia

iidera dire&é oriri, imo ipfos Pla¬

netas, qui plerique haut proculab

Ecliptica abfunt, ad Zenith mul ·

tumafcendere compertiümus: quo facilius Sc commodius iidera fcru-

tari potuerunt. Hic /Ethiopum in

regem fuu'm araorlocum etiamvi-

detur fechte ficMoni Poetarum,qui

commentl funt Caffiopaeam inten.«

fidera relaüam eile , quod cum Ne-

reidibusfeuNymphis marinis,qum

etiam Junone ipfa de forma Sc pul-

critudinis pr^ftantja c'ontendere^

aufafifc, Sc nimia arrogantia fe prae- ferre, illasque contemnere. Qua-

re, ut mortalibus perpetuum eilet exemplumiiiperbia?vitandae, inde-

coreprorfus in ccelo dispoiita elf ;

ita ut refuptuo Sc inverio capite_>

femper exoriatur. Vid. Metamor:

Ovid. Lib.4: Fab. 17.

§.IX. Ne longius å fcopo di-

vager, adducendo ea, qua? nonnui-

lis

(32)

22

Iis forfan ad rem, quam intendo,

elucidandam minus neceiFaria vi- dentur, redeundum eil, unde pro-

grefFus fum. Stellaillanova,cujus

mentionem nuper feci in hac con- ilellatione faepé nominata, immota

per fedecim menfes, nihil in hanc

vel illam partem digrediens, appa- ruit, & habita eilpro decima quar-

ta inillo figno; cum non nifi tre- decim antea: tertii honoris quatu-

or : quarti iex: quinti una: fexti dua?,confpe&a?fuerint & globis in-

fertas; fed illarum numerum, präs¬

terStellam Novam, cujus occafio-

ne ad vigintifexauxifcThyco. Pri-

rao apparitionis tempore, lumine-»

valde corufcante '& eximio fplen-

dore omnes Stellas Fixas, imo Si- rium, Lyram lucidam& ipfum Jo-

vem fuperabat hoc iidus; adeo ut

etiam interdiuaere exiilente puro, ab iis, quivifus acumine pollebant,

discrete videretur : quoct in nullis

aliis ilellarum, excepta mterdum^

Yenere

References

Related documents

Om skärmen inte kommer i gång när datorn vaknar till efter att ha slumrat kan du lösa problemet så här:.. 1  Först måste du försäkra dig om att växlingsfilen i Windows är

Vi finns på plats i orange tröjor (Unga Hörselskadade) och röda tröjor med texten ”Svensk politik hörs för dåligt”

Tillsätt lök, vitlök, chili och kryddor och stek lite till.. Låt sjuda under lock ca 2 ½ timme, tills köttet går att dra isär med

non refugere quameunque inter- pretationem» quod tarnen nc fic quidem fieri contra mentem di¬. centis

% fere molis opus, quod non park ur prxfens rerum mearum.. habitas : îdcirco

ratio erit magis expedita ad con- fervationem harum focietatum, ni- fi haec ipfa ;■ Quod, fi nimis ftri&amp;e,. in rebus heic

Genom att f¨ orst utbilda chefer/gruppledare p˚ a 5s metoden och sedan utbilda plock- personalen p˚ a detta kan det leda till en b¨ attre gruppsammanh˚ allning samt en

ta infuper eft haec Deorum trias ; narn quam vis Jo vi &amp; Baccho id genus facrificii proprium cenferetur, quod animalia haec belli figna e(Tent&gt; tarnen &amp; Terrae