li RITUS

ι. ν. g. c.

DISSERTATto ACADEMICA,

RITUS

GRtECORUM

ET

ROMANORUM

PRECANTIUM

GUM jUDAICIS COLLÄTOS

S

ISTENS,

quam

CONSENT. AMPL1SS. FACULT. PHILOSOPH.

IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

publico bonorum examini subjiciunt,

AUCTOR

JOHANNES FLODERU3

ET RESPONDENS

alumnus rlctjs

DAVID RUDA,

smolandi,

In AuditorioCarolino

Majori

,

Die

2g.

Sept.

Anni

MDCCLII.

boris ante mhudiem solitis.

u ps a li /e,

Excudit LAUR. MAGN.

HÖJER,

Reg.

Acad. Typ.

/Pmå

D.

D.

§■ I.

rifca Graecorum Romanorumque

facra fi excutere veJimus, vanas

deprehendemus leges, ritus

Sc

cserimonias a Judaicis haut mul-

turn abludentes. Sic templa Sc

aras Diis fuis exftruxerunt, die-

<m folemnitates varias eorum

{tu. iaerarunt, preces Sc fup-

nt, Sc iacrificia denique noa quorum licet finis, ut Eu- flathius fcribit, eilet ευχα^ιςία, alium tamen eos re-

fpexiiTe fublimiorem

haut eil diflimulandum

5

bis

e-

nim fe Deos poiTe litare Sc commiila ^expiare crimi«

na fibi perfvaferunt. Unde, Γι quis

dixerit

tenuesea fuiiTe umbras veri ΐ^λοίσμοοτος, haut a vero forte ab-

erraverit. Sed noitrum non eil iinguia Gentilium fa¬

ctapercenfere. Ardioribus limitibus

noiler ccércebi-

tur labor. Suffecerit hac öccafione de ritibus, queis

in

plicationes iis

adir-

unius generis obtule*

) ³ ( <SX3>

In precibus

ufi fuere

veteres, päuca

delibare; Cui

o- peri piius quam accingimur ^,

Tuum B. L. favorem &

eeqoam cenfuram

nobis efflagitamus & obnixe

expe-

timus.

$. II·

Iram Deorum precibus vi&am

remollefcere

vete-

res agnovere Gentiles. Hinc 9 gravioribus

malis

in- gruentibus, feriasindi&as ^,& templa,

cceleibium

irarum

veniam expofcendi cauiTa,

eile

frequentata,

paffim

te-

ftantur Scriptores Graeci & Romani- Non

eil

ergo, quod ^c veteribus monumentis id

pluribus probatum

eamus, id folurn monuiiTe content!, Homerum utili-

tatem precum commonfiraturum, haut ineleganter

fin-

xi/Te: Tus Aircis eiTe Δ/cV ν,ύξοιε, quce, dum

mortales

eas jufto honore proiequuntur, peceatorum veniam a Jove eblandiuntur, dum vero fe contemni fentiunt*

fcelerumexpofcuntvindiftam» Vid. II. L 9. v. 498»

fq·

^

§. III.

Quemadmodum

Gentiles

optime

perfpexerunt, ift

Deorum cultu _preces haut temere

eile negligendas;

Ita etiam Rata & folemnia obfervavere tempore qni-

bus pio hoc officio defungerentur. Et pri

coniiat,

bis eos die, rrme & vefper ^{, i}

vacaffe. Heßoä. E$>y. v/ 3^4. jubet

εξϋειν

ί^εξ'

ccSocvoirotat

Θ«<σ;

Η μεν er

ευνοίζν, κα)

όταν

(pcics

^ιεξον

ελ&η·

Queis gemina

funt,

quie

habet Horatiiis L.

4.

od. £

v. 38. feq.

Diamits (precamur) integro

Sicci mane die, dicimus nvidi

tum fol ocecmo /uhefl.

Et L 4. od. I. vt 25.

feq.

Α 2 im

) 4 (

lllic (in templo Veneris) bis puevi Die

Kamen cum teneris

virginibus

Tuum

Laudantes ^-

Qjeis coricinit 'libullus de Delia fua haec ^memorans L. I. EI _3.

Bisque die refchta ccmas Tibi (Iiis) dieere laudes

Lnßgnis tuvba debeat in pbaria.

Denique nec hoc filentto premendum cenfemus, Po·

titios & Pinarios, quotidie debuilTe, mane & vefperi,

Herculis Qperari facris, annotante Servio ad L. 8·

Virg. /En. a) Ad folemnia precandi tempora jure et- jam referimus feftos dies, deorum cultui a Gentiiibus dicatos, quos tanta celebrarunt reiigione, ut laborio-

fis rebus in illis vacare nefas duxerint, unde illud

ποίξοιμιωάες

apud

Tbeocrjtum:

ccsgyc'is οΐιεν εοξτά iner-

tibus fem_per feftum b). Parkerin conviviis ante ci- bum captum orai!e"& cantaffe Vetetes legimus; Egre- gium eil Pyrhagoricorurn hac de ^re praeeeptum apud

Stob. Κοίλ&ς Je y.ocl το'τον Θεον εν οοξχη τ& οείπνα ν,οο) ^τ&

άξίςα bTKicokeisB-oof. Quo referimus confecrationes po-

eulorum, qme libationibus fiébant preeibus junéfis. Sic

in convivio ροίϊ Herculis facra apud Virg. L. £♦ /En.

v- m- ^. <

In men(am Ißti libant divasque precamur

Et Dido apud eundem Vatem L. I. v. 738. in convivio,

quo Trojanos proceres

excipiebat, poculis

poft epulas

*iiiatis, Jovem, ßaechum & funonem precata

- - in menfa laticum libavit honorem.

Hunc morem adbibendi Deos rneniis fecundis idem et«

jam

Poéta Georg. L.

2. v. 101.

refpexiffe videtur:

Kon ega Te. menfis & Diis aeeepta fecundis Tranfierim Rhodta & tumidis Bumofte racemis

. 1. Et

SÄS? ) 5 (

Et quamquam non diffitear eile, qui

Bumäftum

& R£ö-

diam Uvam interpretentur, acceptain in menfis fecun-

dis & Diis , h. ^e. in facrificiis Deorum,non ^videota¬

rnen quidobflet, cur non dicamus Poétam innuere vo- luiffe: vinum ex bis uvis fvaviffimum eiTe in meniie fe- cundis & Diis fecundis, eoque refpexiffe ^morem, Diis

libandt in menfis iecundis. Coniirmat hanc explicatio-

nem Horatins L· _4. od. f.

Hinc ad vina redit Letus ξ? alteris Te menfis adhibet Deum.

Te multa prece , Te proJequitur mero Defujo pateris ^-

Vult fcilicet Vares Auguftum ^, quem in hac oda allo-

quitur, in menfis fecundis,ceu Deum, adhibendum

efTe*

ipftque vinum iibandum &

effundendum

c).

Hujus-

modi libationes cum precibus etiam extra convivium ^„

variis in cafibus, fuifie pera&as legimus. Sic de An- thifa narrat Maronis Mufa L. $. v. 52;. quod in ipfo

marij jam primum confpe&a Italia

- -

r magmim cratera corona Jnduity implevitque mero divosque ^.

Praeterea id obfervandum eft , rem ' menti aggrefTos edTe_v:eteres.,quin l

rint, unde Pvihagorae prascepturn V. O· Ä^. ÜTT#

- · #λλ* _{εξχεο επ egyov}

θεοισν ε^ευ^ά-μενος

ä) Säcrificium Hebreeorum fuge^r måne & vefperi ^per- agendum

pubIi

eis fimffum

fuijje precibus,

rerum

ju-

daicarumfcript^{ores nos} docent. Unde colligimus, fla¬

ta apud eos puhlicarum £>' (olemniornm precationum

tempora fuifie. matutinum & velpertinum*

b) Fr#~

) β (

ggg^

l·) Trater feptimum di^em, quem divino apud Juäaos fecultui dicatum juiffé novimus, υi*ia bi habuere fo-

lemniora feßa, queis catervatim Hierofolymam con-

fiuerent facris publice operaturi. An vero & quous·

que antiquiora Gentilium feßa, §εςμοφόξΐα inprimis hf _{λψαϊα, cum} Judüicis conveniant,

noßrum

non eß differere ^, fujffecerit in genere objervaffe^, moreffuäao*

rum_, quoidam diesfolido deanno demtos Dcorumcid'

tui facraffe gentiles*

c) Cibum jurnffffe ffudaos ^cum qratiarum a&ione & di-

vini nominislaude, fuo nos condocet exemplo Cbrißus ,

qui Matth. XIV: iß. prius, quam panem int^erpopu- htm dißribueret, ευλόγησε, h. e. laude &gratiarum

actione cceltße numen veneratus eß. & cap.

iß:

v.jtf.

ίλιχοίξίςν,σαε εν.λασε &c. Hunc ritum fumendi ci¬

bum _μετ ευλογίας reu ευχοίξίςίαε

lotige

effe antiqujffi-

inum, & cum ipfis bumani generis primordiis natum

erederefas eß; unde Apoflolus ι lim. IV: j. dicit βξωματα cjje α De0 creata hs μετοίλΐ'ιψιν μετα, ευ-

χαςιςΐαε.

$. IV.

NuIIa antlquiflimis temporibus Diis exftruebantur templa, fed in filvis feu lucis, jugis montium & aliis denique in locis, ereftis aris, facra cum precibus per-

agebantur. Ubi obfervari ^meretur,edifiora, eoquecce- lo propiora , loca facris ab antiquioribus defhnata fuis- fe, ut te/latur Melanthes in libro de facrificiis:· t&os

ην τοίε παλαιόίε υψίςω ev τι τω θεω εν υφει Βνσιαε ποιεϊε-

$αι. Sic e Jovis ipfius oraculo fac*a riunt in monti- bus apud Apoll. Rhod. L. ^2. Arg. v. 524.

βωμόv ποίησε μεγαν Aics ικμαιοΐο.

τ ; > 3» ν3f V 3 3/

Ιεξα ^τ ευ ε^εζεν εν Ζξεσιν -

ΪΙαξοο reis γεταιε, inquit Strabo L. Georg, ^το

όξοε

υπελεί-

<S2£ ) 1 C W®

υτίελέιφδη

Ιεξόν. Et

L. 15.

Indi 4acrificant Iv 'ν-ψηλω

τόπω. Unde nonnulli exifiimant ogytco didlaefle «Ve των ϋςων, a

montibus, ubi antiquitus fiebant. Hinc etiam

eft, quod montes

Diis facros fuiiTe, ParnaiTum Phce-

bo , Cynthum Dianae

&c. pafhm

^nos

doceant Poétarum

Carmina. Prasterea haut pigebit rnonuiiTe, in monti¬

bus vel agris partem Deorum

cultui dicatam

a ceteris

fuiflfe refe&am & fecretam, quas agrorum portiones τεμένη vocitaverunt,

quaii τετμ>ψένη

a

verbo

τέμνω

fe-

co. Hujusmodi τεμένη jovi

facrati meminit Horn. II.

l* a v. 48.

ενΒοί όέ et τέμενος βωμός τε &νηεις·

Sed non diflimulandum eil, vocabulum hocτέμενοςet- jam non raro ufurpari pro

äelubris & fanis, &

quem-

iibet prieterea

defignare locum

^y.cctcc οοποτομψ οντοο τι¬

νός. Indeverodumfana Diisexftruicceperanteacom- munia facrorum, _eoqueprecum folemniorum,

loca fuis-

fe conftat.

Primis parentibus paradifum

ad facra facienda de-r

ftinatum fuiiTe, e facra edofti fcriptura novimus. In¬

de _vero, illis peccati labe infeéfis, atque e

deliciarum

loco ejeélis, fub ramofis arboribus

confedi/Te mifellos

homines, &privatas ibipreces

peregiife, exiftimat HiU

debrandus intra&atudeprecibus veterum;fed ita tarnen,

tit folemnioribus & communibus defunéturi precatio-

nibusadaltaria commeaiTe videantur. Sub dio, inmon¬

tibus & lucis, etiam poif diluvium, altaria

ereéfa fuis«

fe, & hominibus folemniora

precandi loca prsebuiiTe,

hiftoria Patriarcharum nos docet, ubi obfervandum elf, vaga, illa tempeftate, & cum

ipfis Patriarchis

am-

bulatoria fuiiTe facrorum loca. Sub Mofe vero, dum integer facrorum ordo ad certos ritus

redigebatur, lo¬

cus t-radandi facra conilituebatur σκηνή rS μαξτνς'χ,

quas

) 8 (

qua!

ficut

ante

exftru&um templum

Hierofolymitaniam

de loco in iocum deportabatur, ita nec illis tempori- bus, fub judjcibus nimirum & primis Regibus, fixus

eratprecandi locus, lade vero laudatum _{templutn pre«}

eibus folemntbus & publicis dicatum eile conftat, quod

ideo a Chrifto vocatur otkos τίξοσευχηι,ς Marc. II: iy.

led praeter facram hanc aedem, habuere etiam Judsei fuas fynagogas & πςοσευγ,ά?, quo ad preces pcragen- das frequenter confluebant.

§. V.

Ea gentilium animis fuperftitio infedit, ut, (ine prfCgreilis raba^dis κα) ccyviapois, vota precesque Diis

iibare facraque traélare nefas duxerint. Hos non uno Titu perartos eile legimus. Yel enim manus tantum laverunt ante facra, fic Hefiodus Ε^γ. ν. 71i. vetat

- λείβειν αι^07ία iivov

Χεςσίν ανίπτοισιν ... -

Et Neftor.apud Komerum ita alloquitur Praecones Ii,

L. _{9: v. 171.}

Φέξτε

$ε

Χεςσίν ευφημησαι τε κελεσΒ'ε Οφξού Δ/1'

Κξονί^η

άξησ-ομεΒα ^τ

Ex _quo loco infuper difeimus, folitos fuifle Praecones

ante facra ευφημίαν κηξίττειν, hoc e/t, circumflantem jubere coronam linguis favere & bona verba dicere,

id enim fignificat verbum ευφημησαι in citato loco.

Uiebatur autem Praeco tunc his aut aliis hujusmodifor-

mulis : ευφημία εςω, ευφημία ύτϊαξχέτω, εύφημο? nas

IV« λεω?. Ritum abiuendi manus ante facra rtfpexiiTe

vjdetur Bromin Piauti dum Amph. Act. f. Sc. I. ^υ. 42.

dicit Alcmenam invocaiTe Deos manibus puris. Vel

etiam luftrali aqua corpus perfperferunt, cui rei infer-

viere rami iaurei aliique. Quo alludit

Theophrc/lus

Xag.

5*3? ) 9 ( 5*»

γβ,ρ rj$, ^C 15. ubi

$εισι$οί!μνν

diciturj'πεςι^οίνοίμενοσ οίπ#

\εφ ^, οοίφνν,ς :iis ^το ςόμα λοοβων^{, ar<w} tj?Y ημεξο&ν 7isq'i7.ΐ&·

τείν. ErJuvenilis Sit 2: ν. ί57·

cuperent lußrari, β qua åarentur

Sulpburs cum taedis, velfil föret bumida laurus.

Iftiusmodi adiperfiones praecipue öbtinuere, dum fjcris publice operaturi templa Deorum adiere, unde nofttemt"

p!i limina poiita habuere πεξί^οίντύξίοί, luffcraliaquos re·

cipiendae deltinata, in qua madefa dis ramis ingredientes

refpergebantur.

Luftrationibus nihil fere frequentius fuiiTe apud Ju·

dseos,res eft notior ^, quam ut probatione multa ^egeak, Kunc ritum manus ante facraabluendi,& corpus ab im- puritate quacunque purgandi refpexifife videtur Paulus

i. Tim.2; g. ubi jubetnosialccs xfiqtxs επ&ίξειν: Q_ioet-

jam Davides variis in locis alludit Ε g. Ff 26: 6, \ΓΠ&$

{VP13 & Pf 51:9· ΊΠϋ«1 zmi ^«.ann. &c. Hinc

etiamin N. T. ad Deum acqedere jubemur ίξξοίντιίτμενοί

tms

Kccfiloos

λελχμενοι το σωμοί voccti κοί&α,ξω. Hebr»

ΙΟ] 22. 2?.

§ VI.

Sublimiora cceli tedaDeorum,tantum non omnium, domicilia effe exiitimavere gentiles antiquiores ^, unde paflftm apud Pce^as falutantur

ολύμπιοι ΰωμοίτ ε·χρντεσ.

Ex qua, credo ^, opinione dimanavit mos , fublati« ad

ccelum oculis & brachiis protenfis ^, preces perageadi.

Ritus iftiusmodi meminit Hamerns I!. L. _4. v. 17g.

*

Sicέ J? Tis έίπεσχεν Ι^ων Iis é^oivov ευξυν.

Et L.₃ I. Odyft.

Ευχετο χεΊ§ οξεχων sis 8ξθίνον κ,ςεξοεντοί.

cum quo facit Virg. /En L 1. v. 687·

Ar ρeiler Ancbr/es bculos ad fidera

lue

tus

Extulit, & coclo palmas cum voce

tetendlt»

B JDcuni

) ιό ( <ξ£3>

DEum etiam hoc chara&ere ^a Tudaeis internoOivo-

iuiiTs, quod nimirum cceli eifet Dominus & in ccelis ha¬

bitaret _, non ex fimolici difcimus argumento. Sicpa- tribus veterisTeft. de ccelo fiepe oracula dedir DEus, de

ccelodefcendiiTe dicitur, & in fublime dein abiiiTe. Quid, quod ^, ab ipfo Ghrifio dicitur : τrarr^ o εν reis é^otveis.

Matth. 6: _9. unde etiam Judseos prccantes oculos fuitu-

liffe & ccelo manus tetendifie _, permuita teftantur Ser, S. locaj fed quibus enumerandls fuperfedemus, monuif-

ie content! _, Chriftum in fuisprecationibus cunderr» ob- fervaiTe ritum , ut Matth. «4: fg.

άναβλε^ας

^{ει<? rov}

έξοονον ευλόγησε & Job. 17: I εττηςε rås οφβωλμχσ εις rov 8%ccvov. Unde etiam 110η infrequenter in Scr. S. ro leva-

re oculos & manus tollere ufurpatur pro precari, baut

aliterac apud HörafiunvL. 1 Od. 23. reelo fupinas fltu- leris manus idem eilac: fiDEo(upplicaveris.

§. VIL

Vavii pretterea prifca volvrentibus monumenfa fefe effcrur.i precantium geftus. lnterdum ftantes iacro hoc defun<fti munere leguntur ^, eredto forte _{corpore, ut}

eenfet Dewpfterus ^, ampliorem & auguftiorem eultum exhibituri5 Merai »it hujus gehus Honu Ii L. 24.

Ε_{vyer ετιειταο} sols μέσω εργει

Et Marttelis L. 12.

Muftis dum preeibus Jovem falutat.

Stans funmos refupinus nsque in urgues /Etkon in Capitoho. (a)

Aliis in iocis pofitis g wbus D'is fuis advoluti fi/iunfur,

ficο

ύεισΕαιμων

apud 1b Gpbf. εEi yIvoerα. ττεσων προσκυνεί*

Quem gettum exprinaunt apvi Homerwn verba γ&νάξε-

<&cct, ysv&rScit, γρυξ ψπεΊν &c. Quo loco haut pige¬

bit irionnuitte, verbum _{yevxyea nen ineon mode ve ti} etiam poiTé per \ genua amplcciens orogodjuppkxgputa

aiäpk-

4

" C

mrph&or⁵ quod paiFim apud Homerum die!fur ccrfrea&cå yévav cum lequcnte verbo : λΙσσεσ'Βα* vel λ;τανέυειν, ut

Ii. L· _14.

c'Η_{ματt τω er} εμε7ο Θεα ΘεΤίς ηψατο yévav

Αισσομενη ^-

vel λαβείν aut ελε7ν yévoiv ut ÖdyiT L. lo.

'Αυτούξ oy οΐμφατ^ξψι λαβών ελίσσετο ^yxvay

Et II. 2θ;

'Αυταξ ^ο τη ετεξη μεν ελων ελίστετο yavav,

Diieirnusverohihc,iolitos fuiite^veteresampleéligenua

corum,quibus fupplicabanf. Quemrnoreminde dimanaße

exiftimat Plinius, quod antiquioribus perfuafum iuerit, genibus ineiTe vitale corporis robur & aliquam quafi re-

ligionem. Hinc Homerus^μένος vel άξετην & ^ysvoc pas- iim COpulat,ut: επωξσε μένοςλαιψηςού rfySv«. Unde etiam

loquendi xnodifrequenterapud huncvatem: τ(Βε*αι ^μένος

εν yévsaai, βαλε7ν μένοςενyévsatri, &λϋσαι yévaranon ra- ro pronitam eripere. Latini Scriptores hunc etiam fup- plicantium ritum tetieere. Sic Virg. /En. L.io. v. 522.

Et _genua ampleUens eff&tur talia (upplex.

Et Aurora in Memnonis funere apud Ovid. Met. L. 13^

v. 585-

- magni genibus procumbere neneß

Dedignata Jovis ^{- - -} (b)

Denique in faciem proftrati, iu&uque inprimis gra- viori animos angente, paflis capillis, preces fuisDiis ob-

tulere. Exempla

hujuice

rei habemus in Deucalione &

Pyrrba,Themidi

apud Ov.L.I.Met iuppiicantibus^quoruni procumbit uterque

Pronus humi, gelidoque påvens dedit ofcula faxo. (c) Praeterea exveteribus monumenfis difcimus, folitos fuif- fe gentiles, cum Deos placare voluerunt, fupplices li-

mi»a ofeulari, poßi ^caput allidere^, & adfedem ejusDEi, cujusiram emollire volebant, ^repere. Et cum

religioli

B ι ofcu-

) ⁱ² C

ofculfτηςρίίο inj.eéia fit,v erho monebo,non infrequen

iém apud gentiles more/n

fuiiTe, idoiorum

manibus, ge¬

nibus, pedibus , immo

rpfi

etiam ori

ofcula

iigendi^, fed

lioc _magnam fpirabat πα§$ψίαν, eoque rarius iiebat.

Quin etiam dum eminus iiabant , man um pörrigebant,

earoque ihtim ad ^os

referebant & fuaviabantur.

((Q (a) tjudccös

flantes

interdum preces

DEO obtuhjje, mult

a

probunt Ser,S.

loca,

E. g.

Lue.

i$:■/./. cφαξίσαΐοε -,α- Εεϊε _{7ΐξος εαυτόν} πξοσηυχετϋ. &

Marc,//;

2f- Κα; erαν

ςηκητε πξοσευχομενοί', Sic etiam οι υποκριτα) dicuntuf

α Chrißb Matth,6sf svταιε cwayor/ais εν ταϊε' yce-·

Etctk των πλατειών εςωϊέε πξοτευχεσΒαι: ΕΙOft diffiteoV eße ^, qui

hes

c

loca aliter

expormnt,

&,

quod

in lau·*

dntis diBis occurrit, verbum ?a&r,vat ßgniftearedicanf%

fixum fervare; corporis

β

atum, animumque interpre*

candum mimme vagantem, Et certe non invirif aliis

fcriptorih'us

Graset$ dici quis

poteß

.*

ταΒε)ε

προσευχε·- éhat, licet genibus nisetts, quemadmodum Heclor apud

Horn, ll.iisv.gfj. <tnyvv£ βιπων, & /Eneas L.f.^fyjoo*

3/ \'y 5 V

ντη yvvO ξξίπων.

{l·) Morem peragendi preces'

genihrif pofitis flexisque

non dhfrequentemapudffudeeοs fuijfr, tiiderfiex Sem S.di~- (cinms, Jp/e Salvator Βε}ε τα γόνατα πξοσόυχετο Luc?

22, q.!· & SiiädX per

ludibmum

^τEhr^{εs. τα} γόνατα;*,

πξοαεκυνπν αντω t

(ihr

i

β

ο)

Mor

c. ff:ig. Hie fuppliccm-

tium geflusexponitur alias inferiptura El. T.verbo yo-·

νυπετεΊν , quod refpondere videtur ^τω ysvSo-Bai tgf ya·*

ίάζεσΕαι apud Homerum, ff ponttur velcumdat. e. g.

πξοσΙλΒ'ε γονυπετων αντω Matth. lj: ^14. vel fequ* ε μ-

πperΒεν,ur Matth. 2J.' 2ρ, vel denique cum.Accuj, ut Marc· i: 40. εςχεται γονυπετων αυτόν^r eodemTflOdO qil&

Homerus dicit: πολλά Θεύε γ&νχμενοε,

(c) Pnmulta nobis ^feriptura V. 7. fubminifirat exemplet

Mus _precanttum geftus^y qui fiebat corpore Intervam' proftra·*

) Π (

prοβ^ratο. ·

Depinqifur bi

c

qcflus in

N. 7. pbraßbrts

πίπτεiv sm ίΐςοσωπον Luc. ^p: 12. πίπτεtv im πρόσωπον πα,ξά T'ds 7Toéots' Luc. ^IJ\i(f. ΉξοσπΙτίΤειν ^{ττξοε rus}

7tcdccs

Μart.7::2f*

(d) ίηdrab

antiquiffimis temporibus

ofcula apud

ffuåtemti

genfem in ufufuiß'e, qvum ad teneriorem åedarartåiiUt

• ctmoris aßc chim ^, tum eftam honoris Lf venerationis' Caufja, fcitis nosfupetque lacra condocet paqina. Qiti

liCit ritus civilismodo cultus prhnitus Laerit argumen¬

tum, factle tarnen

poflea

in divinum ahiit. Sic v\ yvyn

rj άμχξτωλοε apud l.ucam cap. 7.divinum falvatori cul·

tum exbibens_y κατεφίλεί τ&ε πΩαε αυτ2„

§ vrir.

Id prseterea in prifcis mcnumentis^meobfervareme«' fftinl, facris, eoque preeibus votisque folernnioribus o-^

peraturos veteres, nudis inceiiiile perfibusv Pythaqorat

hac (ie re prasceptum exitat apud 7ambl:

άνατΐό&ήτοέ Bde

tigg7Τξοσκυνεί. I !,, quod efiam in Veiios Sacris apud Ro¬

manos obtinuiiTe innuif Ovid. FafFL. 6.V. $<>7.

Huc pede matronam vidi dej^cendete nudo.

Et, Gallis Romanaro urbem devaihntibus, virqincsexSa-

cerdotio Veßce nudo pede fuqtentiafacta comitantar Flor.

L. i. c. 13 (a) De eeterö etiam conftat, caput in i$~

cris velatum habuiffe veteres,in primis Romanos, 6c JE-

fieas Virg. L. ^{3. v.407.} facra facturus jubefur'

Furpureo vetare tomas adopertus amiciu

Cujus mandati obfervans fuif diélusheros cumfoeiis fufc,,

tit qui vota pofitis aris foluturiv. 54?.

capita ante atas pbryqio velantur amiciu (a) Nudis etiam pedibus (acta peregiße ß-ud&es, funt,quaes

probare videantut Ex Joiepho obfervat HuetiusinDe-·

monfF Evang.Berenicentyvofis rite

folutis

Lf

(acrificiif

peractis ^« nudis· ad

tribunal

Flori

axceffrße

pedibus,

Quml

) 14 t

Qtioå etiam innuere videtur Juvenilis dum Seit. if. y.

idi. dicit:

Obfervant ubi fefta mero pede fabbata reges.

Et fortoj]e

hunc

ritum refpexit Johannes, dum Matth^t 3. ii. dicit (e indiqnum ejje Domtni lui ύπο&ίμχτχ ^βο&- ςοίσοίΐ, /cilicet hahuere opulentiores fnös famulos ^, qui pone fecuti calceamenta dominorutnportabunt ^, dum hi

interea foeris operarentur.

(b) Debuerunt ^ex Dci mandato Jfiiäzorum _{JacerdotesJan¬}

cio ami&i ernatu facra peragere , in quo cum etiam eilet ti_{arg, 1}olliqere licet tiefetsapudeos,fuifje in [a-

-to,

fünfte*-}

oseftU fr1s ßpertum habere Caput. Sedfuit forte Hebree^0-

1***"/ h,t^' ffrum jacerdotum tiara oeneris diver β ab Ulis tevumen-

κ -Mg-tu fair*o/ieyaA-ijtcyif . . » » *>. ^{. .} _{„ .}

fetetn tts, qucis caput m(ücris velabant Romam , zww hu- '(rUcoC. * fusmoIi velamenta recentiori <cvo in Judaam _gentem

invecla videntur.

§. IX.

Ad excitandam Deorum attentionem & mifericor- diam commovendain, certas preeibus prasmittere vocu- las fvevere gentiles, ut: κλΰ&ΐ ^μενfrequenter apud Ho-

werum , ίλιχ&ί μα apud Calltmachum, miferere _precor apud Virgilium (a). Titulorum infuper variorum bianditias in Deos congefiere veteres precantes , ut fa¬

cilem fibi hoc modo Deorum gratiam conciliarent. Re- ferimus huc qvum-fummse Deorum inajefiatis, & , 11t

Philofopbi loqvuntur, attributorum Iaudes_{, quorumin-} gentem foepe cumulum fuis precationibus inferciebant_,

ut Agamemnon apud Horn. I!. L. 2. v. 412.

ΖεΖ ν,υαςε , μέγιςε, ·ν.ελοανεφες,

cctSsft

νod^ων.

tum etiam rernm a Diis, queis fupplicabant, _geihrum,

& locorum _{, quse eos prse} reliquis colere ftbfnerfuafe·

runt,_Κλΰ37infignes titulos, fic

Chryftes Horn. II.

r,

v!

^47j.feq.

μεν, dfyvßorcf ^{c ς '} άμφιβεβηκκε

K/Aitv Ts 'ύίί&ε'ήνj TsvfoiQ ^τε _{ίφι ocvtXTosts}

Εt

!£&£) J ij f

£t Horatius L. ?. Od. _30.

Θ Venus. regim cnidi Paphique tfc. (b).

Denique grata beneflciorum cceleitium inter precan- duon CGmfTiemoraiions, ad opem ferendam D os permo-

vere voluerunt. Hoc modo fupplicat Cbryfes Apolhiü

in nuper iaudatoloco L« 1:45 Κλυ&ΐ _{μεν -}

'Hity ττστ" qufu tCxqos εζλνεο ευζχμεναο

Ύιμγ,σχς μεν εμε , μsyχ cY t\pxo λχον οΐχχιων

EtJEneas apad Virgtlium L. 0. ν. 50. feq. Sibyiia .duce,

inferos aditurus:

Ρkoche _{grav es} Trojvefemper miflrate

labores,

&c.

Et hiec eß; forte /3xrroKoylx 9τολυλο°/!χ ^-Gentium,

quam reprchendit Chriftus Matth. 6: 7. & cujus non a- liam ad vivum magis exprefla η imaginem videre licet,

quam in feminis, Bacehi facra frequentantibus, quarum meminit Ovidius Met. L. _{4. v.} 11. feq. (c) Quid, quocf

innocentiae fuae & proni in obfenuium animi jadhtione, gratiam fibi divinam haut ^raro eblandiri voiuerunt gen- tiles. Sic fa?pe nominatusChryfes apud Hon?. II L.^t.v.40»

feq. fueememorpietatishoc modo Apollinifupplicat:

Κλυ37_μεν

ενtork rot γχξίεντ ΙτΥί vy ο ν ε^εψχ &C.

(α) Morem

iiiferendi

precibiis certas voces ad mijeric or- diam mov ndam eompofitas ^, freqitentatum

d

Pfud&is fniffe 11011 ex uno d /cimus exemplo ^, V3:n Π1ΓΡ UJI7

Π1Π' Pf ejusnoni (dia frequenter in Davidispreca- tiouibus occurruttr. Qgeis gemina (unt, qu#

in jcriptis

JN 1 l-gdatur: νχ>οιε ελεησον,

όθεοειλαισ&ητί

μα.

&

Cm

(b) D> mnltiplict titulorwn gloria &

magmficentia

, qua

coolfl'· Numen vener"ti juntv?riejus cultores, non

mul-

twnjom diceinus. Quemadmo him

bi

optime prrfpexe-

runt, tum demttm m gni ab

bominibus fieri

divinum

no,nen , cum non faäis

/olum

^>

led verbis

^>

Jummas

) 1(5 ( CSSJ)

J}Ei perfeBiones exprimunt & cHebrmt ^; ita etiaik

gar um inprecibusnon raroegerunt pr<ecomiwi. Exem*

pii locQ hac in re nominafje fufficiatMofem. Exod.jq:6.

(er

5

Quemadmodnm venerabunda codeßium beneficiornm

commemorauo adCreatorisgloriam non parumconfert;

itaillam fuisprecatiombu.s baut raro inj^eruere pii Nu*

mtnis cultores. Sic Jacobus Gm. 32: ß. & Saioiuo

/.Reg. §:23. (eq. gratam, in juis precibus^, divini favo*

ris memoriam recoluere 5 & ejus inßituere laudatio-

nenn

§. Xe

Vota etiam ab antiquioribus, in rebus prsefertim d?reperis &

dubiis

^, precibus

fuiffe

addita legimus. Sic

Iliacae _nurus, Heleni juffu apud Horn. II.L.6.v. 90 coli,

v. 304. feq. Minerva vovent

$υοκο&ί(1εκα,

falute par- ta in templo raa&andos. Et Ajcanius

Virg.

L. 9. v.62f%

feq. ita Jovem per vota fupplex precatur:

Jupiter omnipotens audacibus ^annue _cocptis, Ipfe tibi ad Ena templaferamJolemnia donα,

Et ßatuam ante aras aurata fronte juvencam

Nee facrificiafolum Diis voverunt, fed alia etiam, Ε g.

feitos dies , templa ^, ftatuas &c.

Hujuscemodi vota finitis precibus addit iEneas, Virg.

iL. 6:69.

Tum Fhoehotf Eriviie folido de marmoretempla Inßituam, feßosque dies de nomine Pboebi.

Sic etiam Romulus,in pugna cum fabinis ,$ovi Statori templum vovet, monumento poiteris futurum,ejusprae- fenti _ope mclinatam Rornanam rem effe reitkutam. vid.

Liv, L. i. c. 12. Iftiusmodi promiilis deefie fumma ipiis religio erat. Hinc puffern Graecis immiiTarn ad hanc

culpam refert Achilles Horn, II. L„ I. v. £f. _(rz) Pr^etcr-

ea nraefentibus erepfi pericuüs ^, vel _quocunque ma&ati jbeneficio, dona varii generis, grati & venorabundi ani- itii

KSSS ) «7

<

S3®

mi pignora, Diis

obtulerunt. His

annumeramus cjd?9·

«λ/.haut raro Diis dicatas,

veftes

^, quas

inaxirne

pretio-

ias iis appendebant, va(a aurea ^, argentea

&c.

.qu® nuces

ab

ex;

editione reduces Diis

^,

^quos coluere,

fuffigenda curavere ,

unde κξεμάσοοι

^την

«στjIPol apud

Suidam dicitur pro εΐξψευΰαι ,

.& dcnique Jpolia hoÜi-

bus detraåa (b).

(a)

Pcculiare fibi eoclitus datum de votis

preeceptum

ba~

Euere ffuddti, de quo conful· Lv. 27. Deut. 23:21. Jeq.

Sed himc niorem vota DEO nuncupandi, etiam ^ante

conditam legem ab ejus populu JuiJJe fvequentatum,

veI ex uno jacobi exemplo Gen. 28: 20. dijeere pef»

Jumu:.

( b)

Mörts etiam apud Judtes fuiffe dona conffecrarå

DEO ^, ceu fuperatornm

cajuum

monumentet,

Jtf

gra·*

ti animi pignora »

jubinnucre

videtur

quibusdam

in

locis Jcriptura [nera. biprimss ^,

pofl b Unos, tivnuL

fus , vel ^arma

vi

aurea va

fot hofttbus

^erepta

DEO

dieata fuiffe diiiimus ex Nnm. 31: 4$. 2.

San.

$; /<?„

ffudtth. 16: 23. Et

iftiusmodi forte dona

Juni «v««

Βήματχ illa ^, quorum

memmit Jacer jeriptor Luc.

ZV f,

$. XL

Cantus fuavtofe deleftari Deos perfvafum fobuere gentiiesj unde

Mufee apud Heßodum Ίί heog,

v.

36.

- Δη 7τατξ)

'Ύμνευσαι τίξττασι yjyctv vsev

'Sros

ολυμ.7ί%

Et apud Ovid. Tr. L. 1. v. 7.

ipfum Jovem

Sita faBa referri

Et fe materiem carminis effe juvat

Hixje precibus junclos

fuifTe -byn.nos in deorum Iaud^s

C ^can·

) 18 (

eanfatos Iegimus. Diebus inprimis

feftis, & dum iacri-

ficiis publice operabantur, ifliusrr.odi hymnos modula-

fos elfe veteres conflat. Sic in Sacrificio Apollini

pro

averteada peile oblato Horn. II. L I.

v. 471, ieq.

- - *7focvY\μεριού μολπη ®εον ιλοίσκ,οντό

Κοίλον άείοοντεε παιγ,ονα κ&ξα 5Α%οί/<»ν.

Scilicet, 7ταινιών νel ^7ταιων & τταιάν eil hymnus? qui

ad

avertenduin aliquod malum in Apollinis laudem caneba-

tur. Generaliusautem 7raidv dicitur de hyjnno cuilibet

alii Deo canfato, quemadmodum etiam in pluraii numero

■παιάνες ufurpantur de cantilenis quibuslibet &

Deorurn

bymnis. Locum etiam in

feilo Neptuni hujusmodi

can-

tiones habuiffe nos docet Horat. L. 3,Od. 2g.

Nos cantabimus favtcem

Néptimuni & virides Nereidum tomas·

Et in feilo Herculis Virg, /En. L. 8·' v?28j.feq.

SaIii ad cantus incenfa altaria ctrcum

Populeis adfunt evintti tempora ramis·

Hie Sfuvenum chorus, illejemtm^j qui carmine laudef

Hercniea s & fatta ferunt - - ·

Undeinfuper difeirnus preefentem turbam, chöreas eir-

Cum arasagenterri, Deorum laudes carminibus compre-·

henfas decantalTe. (a) Sacras hujusmodi cantionesmu-

ficis etiam inilrurnentis animatas fuiife novimus. Sic Horatius L. 4. Od. I. in veneris iacris cibias & carmine COnjungit

Illic (in templo) plurima

naribuf

Dütes _tura, lyr<eque &

berecynthiéS

Delettabere tibias

Miflis tarminibus*

Hinc

) 19 (

Hinc tibioe vocantur ab Athemo οίυλο) Ιεξο) obufum fa-

crum _, & «νλtjrs- βlov ζην proverbii loco frequentaturde iis, qui laute quidem ^, fed alienö vivuntfumtu,

teile

fiui~

da in Lex. voce αυλητή: Scilicet, Tibicines in facris ad- Mbebantur, eoque, peraétis Sacrificiis, immunes eonvi-

viis interfuere. Eadem de caufla tefiudö apud Horat.·

L 3 Od IL dicitur amica templis & alibi L. I.

Od· 36

Et ture & fidibus juvat

Ρlacare - - Deos.. (b)

(a) In cultu veri Numinis

fibi,

inde

ab

antiquiorihus temporibus ^, locum vendicaße

hymnos

^,

quemlibet

tonceßurum eße merito crediderim.

Unde

vero

ipfa

(acrarum canttonum primordia

fint

repetenda ^, mint

non differimus ^?

fuffi

tat

momäße

^,

plures

ut tacCa¬

mus _, Mofem cum tota J[raelitarum

turbåt,

Vf Mi¬

riam ßfudaicarum mulierum fociatam multitudine, poß laeta Pbaraonis funera Exod. ij. & Deboram

denique poß: felicia tvopßa ßfud. ^J.

magnifica verbo-

mm , Jublime quid (ouantium ^, pompa Numinis beneficiorum coelcßium hindes eeciniße. Pr<eterea oh- fervandum eß ^, condita jam ecclejia ßfudaica, can-

tores a Davide ordinatos fuijje ex Levjtis, quiquo*

tidianis

interejfent Sacrificiis

^, in DEi

gioriani

car-

imna modulaturi, vid /.Chr. _2j.

(b)

Mifices

dutcedine bymnos

facros in culté

ßfudueo*

rum tempera tos fuiße, alta ut taceamus, vet^ex

lo

¬ co dudum laudato /. Chr. _23. difcere pojjumas. Pr<e*

terea ex hißoria facra conßat, Davidem inter Muß-

tos ßrcpitus ^arcam DEi exlultantemdeduxiße 2, Sam.

é: 14. baut f^erme allo modo, quam romance mulier s' Pcjßmuntiain DExim intcr carmina & (acra in urhem

dedu-

t&SF ) ίο ( <&3)

-■γ-«'.· 'iååjjfcf-i· ■- i ■■■ ·-· .· ■

jgcäuatht,

&

tfum

iignea Grajorum ml's, fecrctuw

\Trojani mpevit

ptgnus futura ^,

lli

oxos mur os

Jtatfr

iebat Virg. ftn. L ζ. v. 2^.

circum pueri innupiseque

puellas

Sacra canunt

Animus quictem jam

fuerat, paullo überlas

expo-

.nere , qua via , hi & piures ejis generis liius ikcrl

•ad Heilados veteris & Latii incoias iint derivati j fe<å

fuere, mrtn itrb prelo hsec

opella fudabat-.,

quse

fvade-

*eiit , ut

iåhanc

conmeiitationem luci

fuhtrahereri

u^

li.aqUwj qui

Xuuiii j^rn

^

B· b,,

coiispeci jni

iub.eu.n15

quaiescuaqye conatus

tnitjpri. eeiiim#

iLbjicias*

SC

LI

DEO GLORIA.