Dissertatio de statu Europæ, sæculis post natum Christum quinto et sexto mutato, quam consensu ampliss. fac. philos. Upsal. præside doct. Erico Mich. Fant ... pro gradu philosophico publico examini subjicit Jacobus Adlerbeth, nobilis Ostrogothus. In audit

D I S S ER T A T I O

S T A T U E U R O P Æ ,

S Æ C U L I S

Q U I N T O

S E X T O M U T A T O ,

&JC

Q U A M

C O N S E N S U A MP L I S S . FAC. P HI L OS . U P S A L .

P R Æ S I D E

D o c t . ERICO M

H I S T . P R O F . R E G . E T O R D , S O C. R E G . S C I E N T . U P S . E T A C A D . R E G . L I T T . H U M . H I S T . E T A N T I Q U I T . S T O C K H . M E M B R O ,

PRO GRADU PHILOSOPHICO

P U B L I C O E X A M I N I S U B J I C I T

J A C O B U S A D L E R B E T Pi ,

N O B I L I S O S T R O G O T H U S .

I N A U D I T . GU S T. MAJ. D I E V I I MAJI MDCCCVI, H . A . M . S.

U P S A L I JE i T Y P I S E D M A N N I A N l S .

DE S T A T U E U R O P Æ ,

SÆCÜLIS PO ST N A T U M C H R ISTU M Q U IN TO E T SEXTO M U T A T O .

ere quidem adfirmasfe videtur autBor faeculi proxime pne- terlapfi egregius a ) , numquam miferiores fuisfe m orta­

les, quam illo, quod inter mortem Theodofii Imperatoris (a. p.

n. Chr. 395)1 & regnum Longobardorum in Italia ftabilitum ( 5 7 1 ) interfuit, tempore. Infigniebatur haec aetas, qua faeCula a nato mundi Salvatore quintum fextumque tota ferme continen­

t u r , irruptionibus a populis, quos nomine Barbarorum complétai adfuevimus, in Rom anorum provincias fusceptis, & interitu im­

perii Romani Occidentalis. Quanl propiore confpetBu dignisfi-.

inam aequus profetBo judicabit rerum aefiimator. Nam dum ca­

lamitatibus adÜigebatur humanum genus, quarum immanitatem fera perhorrefcet pofieritas, mirifice etiam convertebatur omnis fere Europae facies. Fundatis enim plerisque, in quas hodie di­

viditur, civitatibus, permulta quoque civilia inBituta, leges, m o ­ res, ufus denique, qui huc usque inter nos B orent, oriebantur.

Q u a m o b rem , in id fpe<Babit noBrum conamen, ut fefiinaate oculo mutationes, eventibus hujus temporis praeparatas, perlu- firemus. Sed infirmarum virium confcii, finiumque presfi exi­

guitate, quibus nös reflrinxit Academicum opusculum , in le- (Borum confugimus indulgentiam, fi fpecimini nofiro debita -deerit perfedio-

trac­

ti) Robertfon Introd. Hid, Caroli V.

Pratterierant annorum plus quam quadringenta, ab iiio retro tem p o re , quo Rom a armis fubegerat optimam eamque fertilisfl- mam Europa: partem : Ita lia m , Galliam , Hifpaniam, Britanniam , P annoniam , Græciam. Succubuerant quoque fortitudini R om a­

n o ru m , eundae AiTae Afïicæque legiones, quibus obflrepit M edi­

terraneum mare. Mole fuo ruit immenfum illud imperium. F i­

nes ejus ab Oceano in Pontum E uxinum , a R heni o/liis in E u­

phratem fe extendebant. G e rm a n i, S arm atæ , Scytha?, cum nu- merofis horum populorum generibus, Parthi, & poßeriore tem­

pore Petfac, Romanis erant contermini. Aetate quoque R o m a ßorentisßma , gentes illa?, atrocibus bellis vires ejus exercuerunt, propriamque propugnando libertatem , urbi terrarum domina: fu­

tura pericula, in (fies m in acio ra , portendere coeperunt. R e ipfa imperium R om anum arbitrio militum gubernabatur. N am quo­

niam in disjundis provinciis collocata? erant legiones, duces il­

la r u m , occafionem, lum mam poteßatem Imperatorisque nomen libi a r r o g a n d i, haud raro arripuerunt. Surrexerant civiles ejus­

modi procellae, cum imperium vix centum fubßiterat annis. Ita demum increbuerunt, ut régnante G allieno, rebehes undeviginti patria? vifcera fimul lacerarent. Perpetuo inteßina bella incen­

dio arferunt, quibus agrorum depopulatio, egeßas, ingens ci­

vium casdes ciit licentia effrenatislima fucceslerunt. T o rp u e ru n t reipublica? nervi ; vicini fortes & bellicofi novos in dies R o m a­

nis incusfere terrores. S p edavit quidem voluntaria illa vaßi re ­ gni partitio, de qua Imperatores a Diocletiani retro tempore con­

venerant, ad impetus externorum hoß iu m validius coercendos;

re tamen disßdia ipforuin Im p e ra to ru m , longe funeftiora, prae­

paravit. Ignavi haud raro iflii reipublica? r e d o r e s , voîuptuofe dediti mollitiei, tempus confumferunt, fpadonibus vilibusque clientibus flipatij xVfiatica luxuria immodicaque pecuniaFum ef- fußone libidines expleverunt. Summæ rerum p r i t f e d i , < 3 c p ro­

vinciarum adm inißratores, exempla Imperatorum im itati, plebem

infàtiata vexabant avaritia.

InAabat jam, cum T h eodofius impeiiuin inter filios H o ­ norium & Arcadium divifît, certa reipublicae pernicies. F irm ior tamen erat orientalis imperii com pages, florentiore m e rc a tu ra , navigatione, opibusque Æ gypti & Afiae, quæ parum belli pasfae erant calamitates. Occiduas rurfum Provincias jam defolaverant perpetua; feditiones, & crebrae Aquilonarium vicinorum incurfio- nes. H o s , propter inopiam diu defpexeranc R om an i; illa au­

tem ipfa in o p ia , indefesf» adjunda laborum patientiae, praeda;

frequenter refufeitavit cupidir.em. Imperante ConAantino m a g n o , tam exiguus jamdiu in Italia fuerat civium n u m e ru s , tantaque connubioruin raritas, ut cuicumque praemia & privilegia tribue­

r e n tu r , qui filium haberet. Cesfaverant agricultura, com m er­

c iu m , induAria. Latrones & nebulones vagabundi publicam fe- curitatem violabant. Mores in eam mollitiem degeneraverant, u t milites ab Imperatore Gratiano veniam loricas galeasque de­

ponendi impetraverint. Etenim vires defuere eadem arma ge- f ta n d i, quibus orbem terrarum domuerant majores. Indefenfi telis IioAium objiciebantur; deferuitque Romanos vidoria. Per- nvilti Italia; alumni digitos, ut militiam vitarent, mutilarunt.

In ceteris quoque regionibus Occidentis eadem plebem ceperat f o c o rd ia , demisfo animo jugum cujuscdmque oppresforis tole­

rantem. Nec parum robur reipublicae infirmabam Chriflianoruin disfenfiones, quorum jam invaluerat religio, & crefcens facerdo- talis ordinis a udorita s, juribus & immunitatibus a reliquis civi­

bus diftindi.

Cogebantur Imperatores R o m a n i, bellis contra rapaces Bar­

baros perpetuis p re sfi, auxilium aliarum gentium expetere;

cumque fævierunt intefhnte discordi», captatores imperii Barbaros 'populos in fuos competitores Jiaud raro incitarunt. Plurima tan­

dem imperatorii exercitus p a r s , Gothis, Alemannis, Francis, aliis- que exteris conflata fuit. Erat Arboga Aes, origine Francus , Valentiniano II tutor potius quam militum dux. Namque co­

gnitis fuis viribus, co n d u d itr* Barbarorum catervæ m ox jm p o -

A 2 ten-

tçnti dominatir eosdem Principes presferunt, quibus fldc obliga­

bantur»

A tempore Imperatoris Valentis, gens Sepfemtrionis, il!u- /Irem poflea in Romano imperio evertendo partem «.dura, fixa /ibi intra fines ejus confiiruerat domicilia. G othi, quorum m a­

jores, tefle Jornar.de, e Scandinavia exierant, in Sarmatia con- federunt, unde in viciniam Romanorum p ro v e tlî, cruénta cum illis bella gesferunt. Huni y fetus Tatariæ populus, impetu alia­

rum Tataricarum nationum presfi, Gothis ingruunt, partemque illo r u m , vulgo Oftrogothorum nomine n o tam , armis fubigunft Gothorum autem reliquis, qui Vifigothi appellabantur, cum fe Romanis bello- auxiliaturos prom i/erant, concesfit. Valens, ut Da­

nubium. tra n s v e d i, quietis in Maelia penatibus & fuo patrocinia /ruerentur. Tantis tamen viribus valebant illi advena;, ut gra­

ves fidei Romanis injicerent fufpiciones. Violabatur igitur max' fiipulata amicitia; injuriis vexati, G othi.arm a contra Imperato­

rem ipfum ceperunt, qui in vicinia Adrianopolis, ingenti clade accepta, vitam perdidit. Dein v ero, pofi novam cum T h eo - dofio confli tutam p a d io n em , Vi/igorhi in T h ra cia, & Öfirogo- thoruin nonnulli in Lydia Phrygi; que, tamquam foederati, col­

locabantur. Cum autem magnus ille Imperator m orte fceptriim ineptis filiis reliquerat, Vifigothi, Alarico duce, bis Graeciam, Italiam femel ferro incendiisque vaflarunt fa p. n. Chr. 396 — 403). Refregit quidem eorum impetus Stilicho, dux fortis/i- mus H o n o rii, natu Vandalus ; mox autem (406} iterum, inunda- .batur Italia congregato Svevorum , Vandalorum , P.urgundionum

& Alanorum agmine, qui, ut nuper G o th i, Hum's pulfi, e tlV dibus Germaniae Septemtrionalibus effugerant. Duce Rhadagai- f o , folo omnia atquarunt, donec a Stilichone devidi disfipaban- tur. Vix nece Stilichonem, fibi fu f p e d u m , ob magna ejus in rempublicam merita remuneraverat Honorius, cum Alaricus re­

novato bello in Italiam irrupit. Roma direpta mortuoque Ala- l i c o , pacem denique compofuit Athaulphus> fuccesfor ejus,

re m q u e

remqne d u x it’Fîaerdiaw , fororeinr H o n o rii, qui Ravenux igna­

vus manferat publicarum miferiarum fpedator.

Sed cumulabantur, mala malis , tamquam fïudibus /ludus.

Rarbarorum quotquot vivi e clade Rhadågaifi evaferant, in Gal­

liam irru u n t, totam provinciam inundant campisque defolatis urbes incendunt. Interea Rhenum trajiciunt Alemanni & Bur­

gundiones, quorum ilJi in terra M oguntiam & Bafiliam mterja- cente ledes fixere, Jii in Helvetias parte, provinciisque , qux huc usque eorum retinent nomen. Suadente Gerontio, irato R o ­ mano Hifpanix p r ^ f e d o , Suevi, Vandali & A la n i, regnum h o c invadentes infer fe diviferunt, poflquam fe rru m , fames, peflisque omnia ampla proftraverant ruina. Amrsf.s fe Romanis reflitutu- rum provincias prattexendo, Afhaulphus Vi/Tgotborum exercitum p rim u m in. Galliam Narbonenfem induxit t deinde in Hifpaniam , quae poft bella feptuaginta an n o ru m , huic genti fubjiciebatur*

Eodem fere tem pore, Vandali, fuafione Bonifacii, Comitis fedi>

tiofi, d u d u Regis Genfcrici, ex Hifpania in Africam transmigra­

verant, & atrocisfimas, quas memorias prodiderunt annales, cru­

delitates patrarunt. Regno *ibi fundato, Genfericus & Orientis i 3 t Occidentis imperii redo-res crebris bellis laces/Ivit, multos per annos piraticis clasfibus infulas & littora Mediterranei maris de­

populatus e/ 1 , R o m a n q u e ipfam (a. 455) fpoliavit.

Quantum mari Genfericus , tantum ferra eodem valuit tem­

pore A ttila , Iîmvorum Rex. Ferus ille populorum d o m i to r , qui propter vidoriarum crudelitatumque immanitatem cognom ine Üagellum Dei appel L b a t u r , quarto volvente quinti fatculi decen­

n i o , immen/am illam terrarum plagam , quae Balthico mari im- perioque Sinenfi terminatur, armis fubegerat. Poflea totam E u ­ ropaeam Orientalis imperii p a r te m , nec n o n , paucis annis p r x - terlapfis ( 4 5 O , Germaniam.. Çalliamque inundavit. Campis C a- lalaunicis a duce Romanorum Aetio, a Meroveo-, F r a n c o r u m ,

& T h e o d o r ic o I , Vifigothorum R e g e , d e v i d u s , fuga quidem

fe in Pannoniam recepit; anno aütein infequente, Italiam folito furore pervaftavit, Hammisque omnes, itineri obvias, urbes con- fumfit. Jamque tributum ambobus Romanis iinpofuerat Impera­

toribus, cum (453) fabita m orte periit, Alexandro fim ilis, va­

dum relinquens regnum, inteflinis bellis lacerandum , penitusqae m o x , cum vari», quas oppresferat, nationes jugum a cervicibus

dejecerunt, evertendum.

Appropinquabat etiam Occidentalis Romani imperii exitium.

Summam ibi poteftatem diu exercuerant duces Barbarorum agmi­

num i> mercede condudorum , ita ut ex arbitrio Imperatores ipfo«

condituerint ejecerintque. Violentia:, cardes, funefta discordia, feditiones Italiam im pleverunt, donec O doacer, externus ejus­

modi militum dux, Romulum Augullulum diademate fpoliavit.

Annis vero quatuordecim praterlapfis, O flrogothos, fœdere, ut perhibebat, cum orientali Imperatore ju n d u s, Theodoricus e Pannonia eduxit, regnumque in Italia annis fexaginta duraturum, fundavit (493).

Quinto igitur exeunte farculo, Italiam & Pannoniam tenue­

re O ftrogothi, Africam V andali, Hifpaniam V ifigothi, Lufita- niam & Galliciam Suevi. M eridionali Gallia: dominabantur Vi- figothi, ingenti vero Galliarum parti Franci, gens Germania:

bellicofa, quae Ânes hujus provincia: Boreales jamdudum occu­

paverat. Quorum Rex Clodoveus, cum Rom anos, Alemannos, Vifigothos, Burgundiones (a. p. n. Chr. 486 - 511) devicerat, Francogallici re g n iß a to r fuit. Britanniam vero, Scotorum Pi- doruinque incurfionibus infeßatam , liberam jam agnoverat Ho­

norius. Vortigernus, Rex ab infelicibus indigenis nuper eledus, Anglo - Saxones (4 4 9 ) ex Aquilonaribus Germania: tradibus in auxilium vocavit, qui armis mox infulam oppresferant, <5c poft certamen plus quam centum annorum , celebrem illam Heptar- chiani condiderunt, quae inter funeftas defolationes numquam in­

terruptas, per plura uecula incolumis manfir. Pars magna -Ger-

ina-

mani» Francis obfeipperavit ; reliquam vero F rifi, Longobardi r T h u i i n g i , aliarque gentes inter fe diviferant. Sirmium verfus ÔC D aciam , Gepidæ, Gothorum patrocjpio m un iti, domicilia co l­

locaverant. Qua in vicinia jam apparuerant Ugri b ) , Bulgari, < 5 c nova: rapacium Barbarorum turbae, qui alii aliis fuccedentcs, in fàcculis poflerioribus , hoAcs exitio fis cladibus affecerunt,

Quamquam inter violentas has convulfiones perBiterat C on- ftantinopolitanum Im p eriu m , vix erat felicius. Etenim Barba- i rorum irruptiones, Imperatorum ignavia, m orum depravatio, nefanda ilagiria, feditiones & omnigenae defolationes, fortem p o ­ puli forniidolofo concur fu exacerbaverant. Videbatur ipfa na­

tura , ut crefcerent publica mala , hominum furoribus fubvenire.

Nam antequam Attila armis adortus efl Orientale im p eriu m , c u n d æ ejus regiones, funeBisflmo forfitari, quem retulerunt an­

nales , terrae m otu, per ftx menfes concutiebantur. Occiduas vero Europae provincias, fames peBisque, dirae bellorum comi­

tes , incredibili Brage confecerunt. Italia immanibus fluviorum inundationibus adfligebatur; neque incolae propter inopiam , m o ­ les vi aquarum ruptas, reticere quiverunt. Saeviit quoque eru­

ptione tam terribili Vefuvius (a. 4 7 1 ) , u t , tota vaBata vicinitate, cinis ventis in transmarinas terras difpergeretur, fummumque in ConBantinopolin usque pavorem extenderet.

Inlequeftfe Beculo fexto flebilia continuarunt Europae infor*

tunia. Praecipue vero vires Italiae exhauriebantur , repetitis O ri­

entalium Im peratorum conatibus, provinciam illam e manibus O B rogothorum eripiendi. Indigenis Italia: v oto unanimo exo­

ptanda fuerat eadem felicitas, qua fub moderamine fapientisfimo T heo d o ric i fruebanfur. Defuit autem fuccesforibus ejus eadem virtus. Cumque Imperator ifle debilis JuBinianus, manu Belifa- rii Africam Vandalis abBulerat ( 5 3 4 ) * toto p e d o r e in id incu-

b) Hungariae nomen, decirooque faeculo Reges dederunt.

.bu i t , ut Gothos quoque ex Italia depelleret. Flagravit viginti atinis helium ; R om a quinque vicibus expugnata, omnibus obfi- dionrs expilationisque malis obruebatur. Funditus tandem Nar- fes G othorum regnum deflruxit, quorum Rex T ejas, ad Vefu- vium pugna perierat (553). Neque parum hujus quoque fæculi calamitates, faevisfimis terræ quasfationibus, pefle & fame adgra*

vabantur f ) , dum Franci & Alemanni flammis fcrroque fuperio- rem Italiam t Daciam autem , Pannoniam atque ipfa imperii in- teflina pervaflabant Bulgari, Avari & Sclavoni. Omnia itineri eorum obvia, fplo æquata; v id i aut cremati, aut palis transfixi, aut vivi exconati. Infantes canibus feiisque lacerandi expoflti.

Nondum vero Habilita erat Italiae fors; quod tandem fadutn efi, cum Narfes , Conflantinopolitano Imperatori offen fus, Alboïnum, Longobardorum Regem accivit. Fortis ille Princeps, fub jugo misfis Gepidis, partem Italiae, cui nomen natio ejus transmifir , potitus (a. p. n. Chr. 5 6 8 - 5 7 1 ) , regnum condidit, quod, fi­

nibus a bellicofis luccesforibus propagatis, duobus faeculis per­

duravit, donec a Pepino & Carolo magno deletum fait. Pro­

vincias Italiae, quae fub poteflate Orientalium Imperatorum re- m anferunt, nomine eorum , enervi manu gubernabant Ravenna­

tes Exarchae.

Reliquae Europa; iidem qui initio faeculi fexti dominabantur p o p u li, bellis fere perpetuis tam externis, quam internis , impii-

. , '* cati.

c ) A n n o belli G o t h ic i q u a rto , in P ic e n o fblum quinquaginta h o ­ m i n u m millia fam e peribant. A l i is in Ita liæ tra& ibus h o m in e s ab h o ­ m in ibu s d e v o ra ba ntu r. C o n t a g i o illa peftifer ) , quae E uropam te m p o re Juftiniani i n f e t b b a t , a finibus Perfiae Italia Gajliaque tenus f æ v i i t , atr- n i s q u e q u in q u a g en is & duobus continuavit. Terrae m o t u m , qui .An­

ti o c h ia m (a. 5 2 9 ) e v e r t i t , vitam 2 5 0 , 0 0 0 hom inibus eripu isfe, m e m o ­ ratur. Iterabatur varia vi e a d e m calam itas, t o t o s fere per triginta o f t o a n n o s, qu ibus r egn avit Juftinianus. Tn pu blicis q u o q u e ludis c eleb ran ­ d i s , flu&us fanguin is effundebantur. F a m o l i s H ip p o d r o m o certantium f a f t i o n i b u s , fe d itio n e s e x citab an tu r, .quae Çonfrantinopolin & provin­

c ia s c ir c u m ja ce n te s c æ d e & incendii« im pleb ant, ipfutnque Im peratorium f o l i u m c o n c u tieb a n t.

cati. Nu! !a profecAo setas triftiore fcena fpetAandum prasbuit bellum omnium in om nes, neque umquam manifeftius patuit, fcelera & flagitia infcitiæ caligine vigere d). Magnitudinem de- folationum optime teftatur perfedla, quam fubiit E u ro p a , trans­

form atio, Jurisprudentia & litterarum artes a Romanis c u l t * , jam vero ante incurfus Barbarorum depravatae, omnino plerumque evanuerant t) . Nova oriebantur inflituta, mores, veftitus, lin­

guas j novis nominibus populi terræque nuncupabantur. Propter fubitam adeo atque univerlalem rerum m utationem, fufpicaberis forfiten, totam ferme devictarum gentium exftirpatam fuisfè p ro ­ geniem. Q uod Procopii etiam firmatur teflimonio, m em orantis, fe , ne nimiis horroribus contriftaretur pofteritas, infanda flagitia a Barbaris patrata, reticuisfe. Prxfertim vero atro colore depin­

g untur defolationes, quibus Vandali per Hispaniam Africamque grasfati funt. Urbes concremarunt, nec umquam vitae habitato­

ru m pepercerunt. Vineas radicitus evulferunt, arbores cecidere, cum que urbes obfidione clauferant, gregatim captivos trucidarunt, ut oppugnati peflifero putrefeentium cadaverum odore ad dedi­

tionem cogerentur. Unde faiAum, ut in A frica, cultisfimis, quas tenuerant R om ani, provinciis adnumerata , viator, fpatio plu riu m dierum , neminem offenderet. Poft Barbarorum , p rx - 1 'ertim vero H u n o ru m , irruptiones, fertilisfimi Italiæ tradus in afperas filvas & paludes, quas rapaces pererrabant feræ, conver­

tebantur. Gelafius, Romæ Pontifex m aximus, Odoacro cox- v u s , totam Etruriam in folitudinem deformatam tradidit. Ar-

B gue-

d

G l a d i i , f i c æ , v e n e n a , pari furore fævieru nt. V i admixtae infidiæ.

T r a n q u i ll o anim p l a tro c in a b a n tur, c i v e s q u e fu o s obtruncabant i id e m , qui venificaru m a rtes & fifta fcelera cacco p a v o r e horrebant.

e)

ta falutifera c o n fe rvavit inftituta. Q u o a u t e m m o r t u o , fub verteb antur c u n f t a .

/

guere quoque videtur i l la , qux in adis publicis recentiortim, ad Galliam aliasque uberrimas Europas regiones pertinentibus, in*

tex fofum cultum incultumque (E rem u m ) o c c u rrit> d iftin d io , eamdem his terris faciem fuisfe.

Barbari, ipfi eruditionis plane expertes, litterarum quæcum- que fludia afpernabantur. His enim causfam nequitias mollitias-*

que tribuerunt, quapropter viles adeo ÖC. abjedi iilis videbantur Romani. Pluribus igitur volventibus fasculis, Laici fum m x di­

gnitatis nomen fuum fcribere nefciveruur. Optime novimus, il­

l o s , nominis lo co , figura crucis publica a d a fubfiguavisfe.

Ita f a d u m , ut f a c e r d o t e s i n civilibus quoque rcipublicæ nego­

tiis , fummam fibi audoritatem arrogaverint. Etenim foli u m ­ bram quamdam eruditionis retinuerunt, fi hoc nomen largiendum fit fuperfiitioni religiofie, artique, lingua Latina, barbarismis in dies corruptiore, a d a necesfaria confcribendi. Quamobrem &

legationibus, & fummis domefiicis muneribus fungebantur. R e­

ligio Chrifiiana, q ix eo ipfo tem pore, cujus eventus leviter at­

tingimus, in Europa invaluerat, & a novis dominatoribus p ro ­ vinciarum , ditioni R om anorum oiim fubjcd..rum , fenfim reci­

p iebatur, in acerbas contro verfias, in fuperfiitionem ritusque.

inanes eo usque degeneraverat, ut neque mentem erudire, nequd£

mores emendare valeret. Qmscumque a fapientisfimis quoque pius cenfebatur Chrifiianus, qui Divinum cultum frequentare, la n d o ru m imagines ador. re, donisque templa & monafieria lo ­ cupletare fategir f ) . Animi nempe moderationem virtutumque exercitationem nemo curavit. V andali, Arii f e d a to r e s , C ath o ­ licos cives detefiabili crudelitate vexabant. Imperatores R o m an i, P ag an o s, Judaeos, Haereticos, quorum numerus propter fubtilis- fimas dogmatum disquifitiones continue creverat, fimili truculen­

t i a

f ) Reculis fdnciebantur Monachorum congregationes, Ordine

S;ti Benedidi anno 52p inftituto.

tia infe flabant; & Antiflites ipfi Chriflianorum odio implacabili disfociabanrur. Ominibus adeo finiflri.s jam praenuntiabantur fer­

reum Pontificum im p eriu m , & funefli, quibus dodxina Chrifli per totum medium aevum propagaretur, furores.

Leges vitiaverat temporis barbaries. In o m n ib u i, quas no ­ vi domini libi fubjeceranr , regionibus, homicidium & gravia quaevis crimina pecunia expiata. In judiciis novae & ambigua;

culpam vel innocentiam sccufatorum invefligandi rationes, adhi­

beri coeperunt. Intercesforibus (C om purgatoribus), quorum nu­

merus. gravitati criminis accom m odabam ^, reum jurejurando de­

fe n d ere, concesfum erat. Excogitata; quoque funt aliae veri explora­

tiones , qua: multis po/lea faculis fuperftittofam infeitiam pro­

diderunt g ) . Ordalia vocabantur pericula, igne vel aqua effe­

r a , quibtis accufatus vulgo documentum innocentiae praeberet.

Poena ut abfolveretur, incolumis ferrum candefaeflum aut manu teneret, *iut nudis pedibus calcaret, aut aqua fervida manus fub- mergeret , aut frigid* squ* injedus in fundum decumberet h j.

Lex Saliprum periculum aqua; ferventis jam permifit. Numquam tamen frequentius, quam certamine fn g u la ri, capitales decerne*

bantur res. Sancivit Gundebaldus , Burgundionum R ex, qui an- /io 508 mortuus efl, hanc veritatis indagand* rationem %}.

Duellis igitur, e prifeo Germanorum more oriundis, eadem ac legibus vis efl adfignata. Feminae, maresque imbelles rem di­

rimendam propugnatoribus (C h a m p io n s) transmiferunt. Infe*

qutnte tem p o re , fingulari pugna aliisque periculis non folum res capitales, fed civiles etiam controverfi* dijudicari coeperunt.

Credebatur nem pe periculorum, de quibus mentionem fecimus k j y

B 2 ex*

g ) In Britannia Ordalia faecnlo decimo quarto nondum erant abolita.

/1) Hoc periculum inferioribus civium clasfibus præfertim referva- batur.

i) Montesquieu Esprit des Loix , L. XXVIII.

i ) Plura etiam exfliterunt periculorum genera, de quibus videatur

Encyclop. Art. Epreuve.

- S-S

exitus j Dei judicium declarare. Permultis quamquam Concilio­

rum decretis, & recentiorum cultiorumque legislatorum edidtis prohibita, Duella tamen, propter honoris opinionem, ad no- Arum usque tempus continuarunt.

Ceterum vero setati, in qua perluflranda verfainur, m em o­

riam fempiternam vindicabunt Feudorum primordia. Qua», quam­

vis fpisfis tenebris obtedta, adpofite tamen retulisfe videtur do- disfimus Robertfon ad indolem & civilia illorum populorum in- Aituta, qui imperium R om anum everterunt. H o ru m enim pl«- rique magna fruebantur libertate. R egum poteflas dudtu exer­

cituum, illis commisfo, fere finita; militum quisque partem præ- dæ fortitudinisque praemia flagitare. In m orem igitur venit, R e ­ g e m , hofiili terra p o titum , vaflos agros ducum principibus di- firibuere, quorum officium rurfus fuit, patriam contra lioflium impetus defendere Regcmque cum flipulato agmine in nova proelia comitari. Praeterea quoque, R e x , privata quæ fibi ob­

venerant territoria, aliis Valallis tradidit, aut vetera eorum merita remuneraturus, aut novos fibi devindturus amicos. Fiduciarii autem illi exempla Requm funt imitati. E multiplici hac terra­

rum partitione, Feuda fenfim oriebantur. Quorum inflitutio, bella prajfertim refpiciens,. valde internæ reipublicæ obfuit o r­

dinationi. Creabatur enim flatus in flatu. Vafalli, legibus fo- lu ti, imperium fiduciarium tenuerunt, cuncfia ex arbitrio mode­

rantes. Regum obedientiae fe fubtrahendo, non foium prscFeclii- ram tota vita p rorogarunt, quod tamen principio rarisfime illis erat concesfum l) ; fed hxredirate quoque illam flirpi fure ad- nexuerunt. Decrefcente igitur Regum auctoritate, perpetuo cor­

roborabatur optimatum potefias. Plebs, ditioni Feudatorum fub- jedla, intoleranda fervitute opprimebatur. Agricultura & o- um es, nifi quas ad arma vibranda fp e d av erin t, functiones , viro

in-

/) I m p e r ia fiduciaria

ad

■- w * sk ^ r ~ ~ VN 1 >

indignas putabantur. E o tandem hasc procesfit opinionum per- verfitas, ut Praslati ipfi, aut facerdotum primores, qui Nobi- Jium indar Feudis donabantur, bella interdum obirent. Sum­

ma reipublicae negotia, cum populo numquam communicata, a Regibus & Vafallis transigebantur. T e rrain coluerunt aut Ser­

v i , aut mancipati Ruflici (Viilani), qui etfi jure dominis non nifl dipulatum tributum deberent, re tamen glebas erant adfcri- p ti; aut denique Liberi homines (Arrmanni, Tributales, Condi- tionales), qui agros mercede conduxerant, & quibus jus fuit mi­

lita ndi, ceteris interdictum. C u n d i tamen juribus quibuscumque civilibus caruerunt, rudici æque ac urbani; urbibus fciiicet im­

perio vicini cujusdam Vafalli faspisfiiue fubjedis. Pefpiciebatur peditum quaeque m ilitia, quoniam equitans femper bellabat no­

bilium ordo.

Satis quidem e o n d a t , e novis his indit utis, difpares civium, privilegiis praeditorum, provenisfe ordines, qui noflra usque asta­

te m an en t, quamquam tempora mutata moresque in dies ex- cultiores ad conditiones mortalium judius asquandas confpirarunt.

Iisdem fundamentis innititur eunda: Germania: conditutio, civi­

tatis unicas, ubi huc usque integrum prope viguit Sydema Feu­

d ale, in Gallia a Ludovico X ï , in Britannia ab Henrico V II, in Hifpania a Ferdinando Catholico, funditus ferine deletum.

Cujus naturam , incrementa, abolitionem adeuratius perlcrutaturi, fines nodri opusculi transgrediendo, fupervacaneis disquidtionibus implicaremur. N o d r o forte fufficiet propofito obfervasfe, Feti­

d a , quamquam non ni fi progresfu longioris podea temporis omni­

no dabilita fue ran t, primas jam, cum Barbaras gentes Romanum diruerunt im perium , egisfe radices „ iliaque, faluti publicas perni- ciofa, non folum civium multitudinem oppresfisfe, fed Regum quoque folia feditionibus & perfidiis concusfisfe, privataque inter Vafallos ÔC nobiles terrarum posfesfores conflavisfe bella, adeo- u t, multis infequentibus fasculis, plurimas Europa: regiones fan- guine & violentiis foedarentur.

Sedi

—

..H*—

S R ----

Sed priusquam manum ab inornata p’uflura retrahem us, qua fsmmatitn bina adumbravimus faecula, humano generi funeftisfi- w a , & propter effeduum magnitudinem oblivione numquam ob­

ruenda, recordari liceat, Boreales Europae plagas a calamitofis procellis, quae ceteras ejus partes pervaftarunt, incolumes fuisfe.

Suecia, feritatis & gentilismi caligine involuta, libertatem , decus fuum indelebile, e primis temporibus, quibus alluxit Hiftoriar fax, confervavit. M orum autem illa, qua antiquiores ejus indi­

genae, cum populis Meridionalis Europae viftoribus, connefte*

bantur funilitudo, nec non frequentius, quod majores n o rtri,

recepta Chrirtiana religione, cum finitimis inierunt commercium,

ufus infiitutaque externorum in Septemtrionem fenfim extenderunt.