De obligatione e pactis politicis observationes. Quas consensu ampl. fac. phil. Ups. præside doct. Dan. Boëthio ... publico examini subjicit Jacobus Adlerbeth, nobilis Ostrogothus. In audit. Gust. maj. d. XII Dec. MDCCCIV. H. a. m. s

DE

OBLIGATIONE Ε PACTIS POLITiCIS

OBSERVATIONEN

QUAS

CONSENSU AMPL. FAC. PHIL. UPS.

PR^SIDE

DOCT.

DAN.

BOETHIO,

ΕΤΗ. ET P0L1T. PROF. REG. ET ORÖ, & /

PU 33 LICO EXAMINI SUBJICIT

JACOBUS

ADLE RBETB,

NOB1LIS OSTROGOTHÜS.

I

TN AUDIT. GUST. _{MAJ. D. XII DEC. MDCCCIV»}

Η. Α* M. S.

U Ρ S A L I _iE, TYPIS ΕDMANΝlANlSf.

DS

OBUOÄTIONE Ε PAGTiS POLITICIS.

^lemo

eft, quin monente confcientia fponte confiteatur,

hominurn iluciia & _{a&iones, five privates uniuscujusque,} iive _{publicas plurium confocifetorum res ipeétanr, jufti} ho-neihque legibus iine ulla fraude conftamer esfe

iubjicien-das. _{Injuftas igitur Sc temerarias esfe querelas, quas} in-genuus honeftatis culror effundir, dum inftituta

comparatio-ne inter _{ea, qua: hominum confilio fiunt Sc (decedere}

vi-dentur, Sc ea quae fieri deberenr, adeo parum regularum,

x

quas ipfe ceu virae iuse normam agnofcit Sc veneratur, ra·

rionem h^beri _{vider, quis conrendere fuftineret? lnterea}

non disfi.nulandum esfe _{arbitrarour, oriofos alienarum} a&io· ηum _{fpe&atores, rigidioree pleiumque esfe eorurn qua?}

fiunt cenfores, quam aequum ipfl exiftimarent, fi in eadem,

in _{qua alios defudare videnr, arena, vires periclitari ipfis}

injüri&um fuisfer. Tum enim non tantum multa danda

et _{ignofcenda humanae imbecillirari, farerentur, verum}

et-pm graves fufpicändi rationes adesfe viderent, ne quae ipfi in aliorum vita atro noranda esfe carbone

exiftima-runt, absque ullo honeftatis et eonfcientiae contemtu fieri potuisfent.

Non omni deftituitur _{fundamenro, quam fepius} re-petiram in vita horninum communi audivimus, perfuafio, honeftatis _{regulaS, quas ar£lis fchola; Sc domefticae} educa-tionis _{parietibus incluii, in univerfum valere putavimus,} in. _{fpatiofiore agendi campo,fine exceptione admisias,} pes-fum haud raro daturas non tantum ea, quae e re eil-jusvis _{privata forent, fed erjsrn} ea, quae fincerum

nefta-neftatis fludium omni ratione proprer publicam falutem tuenda Sc _{promovenda esfe}

_di&itarer.

_{Sed Γι}

_in

_univer«

fum non iine magno humanarurn _rerum

detrimenro

in-valuisfe cenfendum iir inrec eruditiooem vicse <Sc

eruditio-nem fchohe divortium, illud _ramen in nulia alia _re ma¬

gis perniciofum

fuisfe exiftimamus,

qvam

in

iis,

quas

sd

honeftatem Sc morum tam _{pnvarorum qvam} publicorum

fan&itarem inculcandam _{fpe£lanr. Exemplis, quas}

_jnvenis,

e difciphna domeftica

vel

fcholaftica

_nup-er

eäiancipatus*

Sc in Vdftiorem vita? fcenam intiodu&us, undique iibi ob-verfari vider, feductus, mox praeceptis etjam

fiddisii-ma educationis cura inculcajris-valedicere Sc defpe£ui

habere difcit. Et Γι honeftsti non omnino

renunci-asfe videri _{cupir, regulas tamen vitas}

_faeculi

_moribus

ac-commodat, quorum fuoima ad hanc fere

regulam

gene-ralem reduci _{posfe videtur: honeftati, cujus}

_{praeceptis edu¬}

cationis dilei ρ1 ina imbuti fuimus, incumbendum,

nili tnajora

Sc tutiora ernolumsnta ab lisdem recedere fuadeant. Sa-fpicari quidem no!o,

uilurn

intimioris

conicienriae

fenfu

adeo orbatum esfe, ut coutendere audeat* do£lrinam mo·

rum hoc principio fultam, Sc ab iis, _quse

fiunr,

_{non quas}

fieri deberent, conflätam,, hbidini Sc licentia? frena laxan-tem, ut prjvetae cujusvis vitas normam

inculcandara

esfe^

verum nili omnia me fallant, pauci, ut res nunc funt,

for¬

fan fateri vererentur, iljam esfe unicam, qua fua mode»

rare coniilia debenr; quibus reipubiicas & civiterum

com-modis _{profpicere injun&um.}

iÉternum

_{videtur divortium}

inter _{rigidiores honeiiatis leges, quas privato}

unieuique

incumbere _{quilibet latetur, Sc illas, qua? in}

_{rcbuspublicis}

tuendis Sc civitatum flori augendo vaiere

posfunt; unde

non mirum illos, qui _partem quandam publicarum rerum

agendo

adminiftrandani

iibi

commisfam habent*

fréquen»

ter adeo ut vana et a temeraria propriae fapieptiae

per-fuäiione procreata umbratiliuna do&orum figmenta,

£lui rradenda _{judicare,. oronia praecepta, qua?}

_rigidiores

il-pere videritur, in adroiniftrandis rebuspublicis

honeftatis

leges, ufut fchola, non vitte fa£hs. Nec magis mirum

riobis obvenit, quod ab altera parts inexorabilis jufti Sc

höoefti _{rigor Ipeciem praerendat querelarurn de}

Machia-vellismi, omne tandem inter honeftum Sc turpe discriraen

fublaturi, progresfus.

Quam vis autem neiss omnino cenfemus, ullam

adop-tare _{fententiam, qvte ad fan&itatem regularum honeftatis}

proianandam, ac de earum rigore, qui in univerfum, cum

m rerum _{pnverarurn, tuen publicarum} adminiftrotione

va-lere debexet, _atiquid,derogandum fpeclat, falluntur tamen,

me judice, qui _omnem divortii, de _{quo queruntur,} eulpam

in _{corruptos faeculi mores, hominumque malas artes} con-jicere volunt; valde enim vereor, ne illi qui honeftatis

causfatn fe _{agere putant, a genuino legum illius fenfu} fre-quenter aberrantes, ad disiolvendum potius quam

firman-dum amicum, _quod nunquam disruptum optavimus, inter

honeftatem Se hominum confilia _connubium, fuis praece-ptis contulerint. Vellern igitur, ut qui mor um aut

priva-torum aut _{publicorum cenfuram facere, Se incorruptae ho¬}

neftatis do£lores _{agere fuum esfe putant, curam}

ftudium-que eo converterenr, ur juftis e principiis eruere prius di-icerent verum honeftatis _regularum fenfum, _{quam de}

ea-rundem contemtu _{quererentur. Nullus enim dubito,quin}

rite _{perfpe£fa atqve propofita rerum moralium Theoria,} fine ulla _{regulsrum jufti & honefti depravatione, pugnam,} qnse inter vita? Sc fchola? do&rinam hac in re invaluisfe videtur, ea faltem ratione tollerer, ut ea, qua? rerum

hu-manarum focietatum flori Gonducunt, conftliis honeftati

contrariis _{praetendere omnes erubefcerent, dum ab altert}

parte aequiores eorum, quae fiunt, seftimatores esfe

4·~&—ftv1 ^ ,

. w·—svhf* ""'"1'fc^sjip-sr·

Argumentum forer,adcuratiore ertiditorum

disquifitio-oe _{dignurn, errores notare, & nte illuiiratos exhibere, qui}

incuria vel _{ignoranria principiorum, quibus verus} hone-ftaris _{regulis fenfius additur, in vira hominum, vel privata} vel _{publica dijudieanda, vel oHm commisli funt, vel adhuc}

«committuntur; Ted v^ilum adeo percurrere campum, & vires & _{pr.efenris fcriptionis genus, ipecimen qualecunque} Juvenilis in bonis artibus induiiriae exhibirurum, vetant; quam ob rem particu.larn quandam a ccpiofo hoc

argu-mento delibasfe nobis fufficiar.

Ab _{antiquisfirnis retro temporibus inter mor um dcfto·}

res ventilata fuit _{quadiio: an unqvam liccret a promisfo}

Öi femel dara fide recedere. _{De bac re, e Stoicorum} de-cretis. Cicero in Libro III de _{Gßciis eleganter & ad} vi-tam hominum communem _{adpoiite difpurat. Hacc}

disfer-tatio Celeberrimo _{Garve, librorum Ciceronis in linguana} Germanicam _{inrerpreti, anSam dedit, peculiari libello dis·} quirendi: An honetiacis regulsr, a quibus recedere priva·

to homini nefas _{jure habetur, in rerumpublicarum} ad-miniftratione eodem valere _{posfunt rigore: Ad hanc} quae-ihonem _{pertra&andam fingulari quoque modo provocatum} iufpicamur virum celeberrimum a fententia Fr.eder.ici II, Borusiiae _{Regis, de licenria fidem abis populis datam} in-terdum fallend) civitatum Re&oribus _{concedenda, quam} in _{praefarione Hiboriac fua? temporis defendere et} legiti-mis rationibus muntre conarur _{Magnus Hic, ingenii}

faga-citate _{fcientiarumque amore. non minus quam reruni} ge-ftarum _{fplendore, illuftris Heros. Qui hujus ipiius Herois} jusfu Ciceronis libros inrerprerari & commentationibus ll-luftrare _{adgresfus eft laudatus Garve, ingenuus, fi quis} ahus inter hodierni oevi _{eruditos, honeihns culror, omni} robore deftituta esfe argumenta, quoe pro necesfitate, fidem datam fallendi Recfotibns civitatum _{ineumbente, ab 111} u-ftr»

SSvS#~v 5

ftri Äu&ore erudirionis fcholae non _ignaro & in erudirio-oe vitie _{peritisiimo inculcabanrur, temere} judicare _non

po-tuit. Ad _{generaliora iraque principia revocandam}

_esfe

quaeftionem faciie menre praectpiefoat; an yero in iisdem

proponendis, omne tulerir pun£lum, & omnem

divortii

inter honeflatis leges & civirarum adminiflrationem

ne-cesfltaris _{fufpicionem fuftulerit, dubitare nobrs eo rragis}

iicebit, quod £ateri videatur ipfe, muitis

gravisiimisque

hane rem obfitam esfe difliculucibus, quibusdimovendiS ά)

|i impar

esfet.

Temere a nobis _concepta quidem videri

poteft fpes»

majore cum fuccesfu in re ardua verfandi; licebir ramen

vires _{periclitari in reßauranda disquilinone: an}

_necesfiras

ulia, feedera inita rumpendi, civirarum

Gubernatoribus

li-cenriam dare _{poteR, pauea de Obligatione e}

_Pa&is

Poli-iicis _difputando.

Quamvis vero in hoc argument©}

rationibus,

non

|

air£loncaie agendum

fit,

ingenuo

tarnen

veritatis

amori

minime congruum putamus.. feirtentiam FredjkiUci

11 Re¬

gis tarn rerum aoendarum peritia, quam

ingenii

iagacira-re Iilußrisiimi auexorime firmatam, ßarim ex ea, quam de

honeflatis in omnes res humanas vi, profitemur do£lrina,

inter MachiaveUismi _{Sophismata referre.}

_Quacrendum

potius esfe txißimarr.us, annoiv,

faivis

regulis

honeflatis,

veris e _{princäpiis deduftb} Si illuflratis, admitri

posiir

ne-cesfitag, _{cujus causfam agere propna experientia}

induce»

batur _{Regum proxime praeter] pli faeculi rerum}

geftarum

gloria

fiorentisfimus.

bj Non

quidem

adprobarnus,

quae

in a) Harve Utber die Frage: in wie fern iß es möglich, die Μ ? ral des Privatlebens bey der Regierung der Staaten zu beobachten.

in multis _{iisqus grävisfimis ad forum meralium fat1&iratem}

ipe&ancibus argumentis , φι as vi Scdh; itui um decreta

aciop* gis ad hane 'quseftionero pertinentia verb?, exhibebimus, ut Ieéluris ρ a. teatj an cum honeftatis reg-ulis a nobis indieand-is cmnino diferepent.

La _{poferité verra gfutütre avecJurprife dans ces Memoir.es Uc}

récits de trattes _{faits & rompus. Quoique ces cxemplesfoient} cotn-muns, cela ne _{juftifieroit point i-Auteur -de cet ouirage, fil n'avoit}

d'autres raifons ms;ileures pour excufer fa conduite.

L'intcret de l'Etal doli_{fervir de regle aux Souverains. Les cas} de rompre les alllancesJord ceux. 1:0 Ou hallie manq ne a rentplir

fes engagemtns. a:υ Oü l'allic medite de vous tromper, & ou il ne

vous _{refle derejource quede le préve-nir. 3:0 Une force majeure quivo tis}

oppriqie & vous force d rompre vos traités. 4:0 Enfin finjußcance

des möyins pour continuer la guerre. Par je ne fais quelle faialité,

ces _{malheureufes richesfes influent fur tout. Les FrincesJont tes} efcla-ves de leurs _{moyens; l'inierét de ΡEtat kur fert de lot, & cette lo-i}

aft dnviolable. Si le Prince efl dans l'obligation de facrifer (a ρcrJon¬

ne.meme au falut defes Jujets, ä plusforte raifon dcit il kurfacrifer

des _{liaifons dont la continuation kur deviendra préjudiciabfe. Les}

exempks de pareils traités rompusfe renconirmt commmiément.

No-tre intention _{n'eß pas de les juflifie.r tous. Qj'oJe pourtant avancer}

qdit en ef de tels, que la nécesfité, ou la fagesfe, la prudence, ou le bien des _{peuples obligeoit de transgrssfer, ne reflant aux 'Souverains} que ce ntoyen-lä d'eviter kur ruine. Si Frargois /, dvoit accompli le

traité de _{Madrid, il} auroit, en perdant la Bourgcgne, etabli un

en-nemi dans le coeur de _{fes Etats.} Cétoit _{réduire la France dans 1'itat}

tnalheureux oii eile étoit du _{temps de Louis XI 6? Louis XII. Si}

apres la bataüle de Muhlberg, gagrje par Charles Quint, la Ligue Proteflante d'Allemagne nefétoit pasfortifée ds l'appui de la France,

eile n'auroit _{pu éviter de porter tes ckaines} que 1'Empereur lut

prépa-rott de _{longue tnain. Si les Anglois n'avoient pas rompu Palliance β} eontraire ä leurs intérets _{par laquelle Charles IIfétoit uni avec.}

Louis XIPt kur _{puisfance couroit risque d'etre diminués} d'autant plus

que dans la balanct poiitiqut de PEurope la France Pauroit empörte

de _{beaucoup fur 1'Angleterré. Les fages, qui prévoient les effetsdans} les c_auf

es, doivent a temps f'oppofer ά ces caufes, β diqmettalement

oppofées ä leurs intérets. Qu'on me permsite de m'expliquer

a&optavit δι fcriptis fuis fa;n£ionem sddere voluir

Frede-RECUS _{II. In iis} ramen, _quae ad incorruptum hoireüatis ra

vita hominum comniuni _{ienfum, & reverentiaro integrae} honeftaris »mer bonos _perrinenc, illum inter Pnncipfes

po-nendiim esfe Viros _{puto, nee mihi perfuadere posfura,}

illafii, qui M&chiaveili Sophismara cum omni bonorum adplaiifu refejlere olim adgresfus fuir, ad eorum ioiirar

o-nern, _{qui fucum} malis anibus induccre tentam, fe unquan»

componere vohiisie.

Sed sd id _{quod noflri eil propofiti properantes,} non-nulla _{quae ad obiigationern e pa£lis in genere}

_iiluüran·

dam

IL me _{paroit elair & evident qriun particnlier do it etve} attaché fcrupn-leufement\å fa paroit, l'eüt il mime d nnée inconfidériment. Si o;i lid tnanque, il peut recottrir a ta protection des Loix, & quci qu'il'en

ar-rive, ce _{rieft qu'un individa qui} fouffre; _{mats a} quels tribunaux _un

Souverain prenärat il récours,β un autre Prince viole envers lui fes

engagemens? La parole. d'un particulier rientraine que le madieur

d'un _{feul komme; teile des Sotiverains des calamités generalespour des} nations entieres. C'eci_{fe védiut d cette qusftion: Fant il mieux que} le _{peuple périsfe, ou que le Prince rompe [an trqitf? Quel feroit}

l'imbecille _{qui balanceroit pour décider cette queftion? Eons voyez} par les cas que nous venotis d'expofer, qu'avant de porterunjugement décifeffur les aä'ions d'un Prince, il fant comtnencer par examiner

mürement les _{cirtqnftances ou il f'eft trouve, la conduite de jes alliés,}

les _{resfources qn'H pouvoit avoir 011 qui im manquotent pour remplir}

fesengagemens., Car, comnie nousiavons deja dit, te bon ouie mauvais

état des _{financ"Sfqnt comme le pouls des Etats, qai infiuent plus qu'on}

ne le croit ni_qt'onrie le_{fait, dans les operations pok t(ques} & _milttaires.

Le _{public, qui tgnore ces détails. nefuge quefür les apparcnces, & fe}

trompe par confequent dans fes äécifions; la prudence empéche qu'on

ne le defabufe, _{parce que ce feroit le} comble de _la détpence d-ébruiter foi mé'me par une vaine glaire la partie foible de 1' Etat: tes ennentis

charmés d'une pareitle découvrvte, ne man queroient pas ä'<η profiter, La_{fog esfe} exige donc qu'on abandonne au public la Uberté de fes

ju-gemens téméraires, & que ne pouvant fe jufffier pmdtuft fa vre.,

fans compromettve Hinteret de iEfdt, ion β comente de fe legitimer

dam _{faciunt, prsemiftimus, ur iilis ceu prineipiis i«}

_oblb

gatione e paftis politicis definienda, uti nobis liceac.

Fidem femel datam, feu pa£ia libere inka fervanda esfe, legem ejus esfe tenoris: ut ibIva honelfste

excepcio-nem _{paci nequeat, pro cerro habernus, Difpofitione virium}

noftrae ditioni _{fubje£tarum quum fernel uii fuimus , libere} quid alicui prpmutendo, quod illfus ita moverit

expeeta-tionem, ut fecundum fidem illi habitam ronfilia &

actio-nes fuas _{compone'-e porubsfet, noftri non amplius jrrbitrit}

esfe _{poteft, an eidem fatisfacere voluerimus. Ab}

obliga,-tione, a promisfione orra, nulius commodi vel inCommo* di _{refpe£lus nos liberare poteil, nifi promisfa remifent} ille cui data _{fupr. In foro confcientiae} eo usque

extendi-tur haec honeftatis _{regula, ut ihre omni promisiione,quasn}

alter acceptare potiusfer, jubeamur, usque dum aperte de-tlaraverit i:le, fe eandem non acceptasfe, vel illam

rémiirs-fe. In foro juridico id faltem _valet3 ut a null», quam ab altera parte aceeptatam esfe conffar, profuisfione, iine il-lius conferifu dberari _{posiimus, Sed ii certis} condiriom-bus, quas utique promittenti addere licet5 ihpulata fuit da¬

ta _{fides, ultra bas conditiones nulfum esfe pa£lum vel}

pa-£li _{obligationens, quilibet facile faterur; aceeptari enim ni¬} hil _{potuit, ni.fi ea conditione, qua prornisfurn fuit. Hic} de _{obligatione e pactis locus larius patere mihi viderur,} quam plerumque ab iis obfervatum fuit, qui res ad ean¬ dem _{pertinences pertradlare fuum esfe voluerunr. De} pa-£lis conditionalibus _{pr^ecipienres, alias refpexisfe non} vi-dentur _{conditiones, quam ad quas, ex arbitrio fe fuas res} difponendi, promisfa reflringere unicuique libitum fuit, & quae expresfe pa£to adduntur, cetera omnia pa£ta,ubi nul-lae _{expresfi3 verbis incfccarse fuerunt conditiones, abfolute} va-lere arbitrantes. Rectius mihi videtur _{proecipi, nulla}

om-nino, quae ab hominibus fanciri posiantpa&a abfoluta esfe,

vel _{ab, illo cui fa<£ta funr, nifi pofiris certis conditiönibus}

acceptari posfe, quas, quamvis mentionem illaruin paci-fcens non fecerit, _{tacite ramen adcsfe in omni} promisfio-ne _{quilibet faciie intelligir, Se fi erjarn promirrens fe}

eas-dem non _{refpexisfe sperre declaraverir, nemo tarnen nifi}

ils-dem _{pofitis promisia acceprare fibi licirum putar. Omnis} fcilicet libera virium humanarum Se rerum earundem

po-tefiati _{fubje£tarum difpofitio, ee femper adfi:ri£ta eft lege,}

tu nihil _{turpe vel honeftati contranum admittar. Qui hac}

negle£la caurione paciscitur, peccat quidem graviter, fed pac\o fe non obligat, verum in fe valere inteiiigit rritam illam _{regulam : quod male juratur, pejus fervatur. Re£le}

tam in bthica quam _in Jure _{Naturae docetur: jura quacdam}

esfe inalienabiha, feu ejus indolis, ur dominium earundem alterius _{poteftari traditum, necesfitatem tradenti inferat}

renunciandi _{poteibti fui ita esfe juris, ut fpontaneae}

hone-flatis decus _{adquirere Se iervare quear. Haec fi}

promisfio-ne alteri traderentur, _{aeceptari tamen nunquara potuisfent,}

Sc ubi nec honefte promirti _{nec honefte acceptari licet,}

de _{obligatione e pa£lo neque ulla rite oriri poreft quaeftio.} Haec _{generatirn ailata ad defintendam obligationem}

e _{pa£lis poüricis jam adplicare lubet.}

Commode öl ad eani _{quarn nobis} folvendam

pro-pofuimus quaeftionem adpofite, pafta, qnae politica

no-minantur, in tres _{difpefci posfe nobis videntur clasfes.} Quarum prima eas coutinet ftipulationes, quibus homines antea difcreti, Se fui _{omnino juris, in unum corpus}

poli-ticum, Se communem civitatem coaluisfe cenfentur. Altera

vero ea _{quas populum Se imperantem tenent pa£torum}

vincula. Tertia _denique conventus öl foedera, quae una ci-vitas vel _{ejus imperans cum altera ejusque re&oribus} pangere posfunt.

Quod omnia haec pa&ocum genera fuas habeant ex

honeftatis _{lege derivatas conditiones, Sc quae in}

ne ex iisdem fluente dijudicanda _ejusdem funt pondeiis, ac ea _{quae in genere} de legibus _{a jurium non}

abalienan-darum natura _{petitis attulimus, facile mente praecipimus,}

δι ubi locum obtinenr, haec p.xti nulla potius, quam ru-pta dici debere intelligimus.

Latins pitet locus de ptclis éarumque natura, quae ad primarn padtorum pohtkonim clasLm retuimus, quam

ut eundern _{praienti fLriptioae compledti nobis} prppo/ie-re _{posfimus. Cum vero cbiifuiioais, falfa & in} applicario-ne ad humanam viram _{perniciofa judicia p·.ocreanris c)}

plena pleruroque iit, quae de iisdem proponitur, qqdirina, dum ad ideam _{ejusmodi pactorum obiigationes}

lio-ni-num ad civitatum inliituta ferva.'da _{arqe tuenda} exi-gendas esfe putanr, paucis caveηdu ./ esfe exiiiirpo , ne vi horum _{paclorum quid falfa houeitr.tis fpecie} detrahatur. Non in eörum abimus caitra, qui padlurp confenfu _{praefnmto i-nirtrm heic fingendi lieentiam ilbi} rri-buunt, ii enim a padio derivandas cenfére _{licet obii¬}

gationes civiles, confenfum liniuscujusque reipta datum requirere fas eil. Sed adhuc rnagis ab eorum diilamus

iententia, _{qui ubi} expresils verbis datus confenfius infliru-tis civilibus femel mrrodufbs _{deiinir, ibi quoque finiri} obligacionem fingere videncur. Non enim, qucmadmo-dum cetera _{pädia, arbitrio pacifcentis rélidlum esfe puta¬} mus, an Sc quam fidern der focietati civil!, jus cogendi homines ut in civitare _{viv'unr, Sc} focietatis _{in qua vivunt}

inftirura venerentur, _{agnofcimus non quidem abfjlutum,,} fed necesfario _{adqiiirendum ut primiim homo in vicinia} aliorum hominum conftitutus easdem ac airer res fiiae

ρό-tedatr _{fubjicere velle posfir. Confilio ab unoquoque} li-bere inito cum äliis Sc in eorum vicinia Vivendi

reip-•

φ

c) Teftimonio esfe poteft Rousskau de'Contraff Social, & de·

cret-, qnse noftra stare iüo Auflore promulgiere fe posfe putaruat ho¬

is (ancitum esfe focieraris civilis fccrus' _{esiftimamus, quod} dmnia ea _{pradiandi obligationetn et}

ja -n iovito exrorquendain injungir, (ine qui bus lioenria cum alns & in aliorum vicinia

vivendi Sc _{jura ii bi rribuendi, injuriam in aiios inferret, Sz} communis i ibercatis vel immecharas vel mediaras

conditio-ncs ullo modo tollerer. Si _{itaque quaedam ab horoine} aliis houiiriibus abfolure data c enferi _{poteft fides»}

haeecer-te _eft,

qua ad confociationés civiles ineundas & tuendas

öbflringimur. Eas enim ut omni exceprione majores, ne-cesfariorum froneftari* _{praefidiornm & adminiculorum} cön-ditiones ceoferi _{oporter. Er quum honeflas cum}

honefta-re _{pugnaré nequear, omnia femel focicrati data fide con>}

pkitimur, quae unquam ad civitatis res ulia five proxi-miori five _{longinquiori ratione perrinen posfunr, ob ho¬} nettstem liberum ld rantum _{relmquimus, quod privat» ju¬}

ris iine ullo _{publkarum re rum deirirnento esfe poreft.}

Ad alteram vero clagfem _{pailorum poliricorum, ubi}

ab altera _{parte in unum fe conjungens populus &, ab alte¬}

ra imperium confociatarum _{virium acceprans}

, inrer fe

paci-fci _{cenfentur, ii quserimus, quousque earundem obligandi} vis extend :tur, _{duplex nobis obvenir quarttio, quarum al¬} tera ad _{populi, altera ad imperantis obligationem}

perti-ner. illam dtfiniendi _{regulas in iis,}

quee de prima pa-ßorutn _{politieorum clasfe difputa^jmus, dudum indicatas}

arbitramur; hane _{paucis illuttrabimus. Conrinet} vero

fi-des, quam imperium rapesfens populo dar, promisiionem generalem omnia ea tuendi & promovendi, quorum gracia

omne civile vinculum _{copulari debuit, ac ad civitates in¬} eundas _{compelli posiunr homines, quorum fuprema lex Sc} conditio meri.ro _{habetur, ur vigeat vis imperii ad omnetrs} anarchiae portam iecludendam, ttarui^que ttatui, quem oa»

lurae vocare _{folent, oppofitum roborandurn Sc fini fuo}

couveniemer firmandum· Hane a _{quovis imperante}

fcep-fceptam obligationem ejusdem esfe generis & necesfkudi»

nis ac _{illam, quae popuio ad} civiha _{veneranda inttiruta}

in-curnbir, facile _{patere arbirramur, nec} a tuipj faedlfragi cnmine unquam abfolvitur, quti porettatis ßbi ^oncredine

«Tum his non _temperet legibus. _{Sed tonrinere quoque}

potett fides, quam populus tibi ab irnperante pacifui op¬ iat, alias _{fpecialiores ttipulariones, quibus contra abuiurn}

imperii in illius manus traditi, cautum esfe voluerunt. Haec vero abfoluta atieo _{obligandi vis ac illis, quarum}

men-tionen? nuper fecimus, inesfe, noftro judicio, dum ad ho¬

nettans _{leges rite exignntur, non videtur; ea fcilicet} con-dirione Se _{propofirae Öc acceptatae femper habebuntur, ut}

non valeant, nifi _qvatenus principali civitatis fini detri-mento non fuerunr. in hunc finem _{fpedantis imperii}

ro-bur, impetaoti in eodem ett loco, ac pacifcentibus in uni-verfum cura _{jurium per} fe _{non alienabilium, quae nulla}

ßipulatione amitti posiunr. Non iraque jure fra&ae fidei

accufatur _{princeps, qui fe ejusmodi ttipulationibus non}

teneri _{putat, dum jufti imperii robori detrimento esfe}

re-peritintur*

Ad ulrimam _{denique quod artinat pa&orum}

politico-mm clasfem, _qus£ eas comple£litur ttipulationes, quibus

una civiras vel illius tmperans alteri civitati vel _Principi

fidem dedisfe cenfetur, illas minorr jure fine tacira & ab

honettatis _{legibus prasferipra conditione iniras esfe Sc}

ac-ceprari

potuisfe,

quam major pa&orum poliricorurn pars, de _{quibus nuper egimus, contendererur: Ett fcilicet Av·} tonomia _{uniuscujusq.^e civilis confociationis, ut primum} fe _{imperio cuidam fubjecerit, refpt&u ad alias civitates} jus in eodem habendum loco Sc eadem fan&irate con-fpicuum ac illay quae nullo< pn&o abaiienari posfe

an-«ea indicavimus, jure. illa _icaque Sc finis _{quem refpe&u}

eonfo-ciatorum iutendi_{t, iuprema conditio ett obligationem}

η

e pn&is δζ feederibus· _{inter genres i£tis ihterpretandi.}

Norc 1αt ms _quam line hujus condirionis _{detrimento fieri}

poreft,

extendi ialva honeftate _{poreft: iicenria prornisfa ab} una genre alreri data accepcandi Sc exigendi, Sc quae illa ob» /lanre _{acceptari non potuerunr, nec unquam pa£ba esfe}

cen-fenda funr.

-Qvamvis igitur firmiter nobis perfuafum habeamus, & _{regulas honefti Sc quod iis praccipitur detae fidei robur}

exceptionem non pari a refpeddu commodi, iive privatum i)lud _{fuerit, iive plurium focieratis vinculo conjunßorum} rebus _{conduxerit, Sc ad} utiliians normam male _definiri,

tarnen ii ab _{honeftate, illiusque abfolute necesfaria}

condi-tione, qualem in ci vitarum Avtonomia Sc _{imperii anarchiam}

proiiigantis robore eandem mente _coneepimus, vim fuam mutuarur _{commcdum, illucf rite in}

paüis politicis poni poreft ut tacita conditio, fme qua nullum padum initufp

cenieji _{poreft. Falfa itaque Sc Machiavellismo favenria?}

r esfe ea, quae a falute populi, fuae curae commisii, in iis,

quac huic noftrae opelfe pvimam dederant aniam, pro Ü-centia fcedera iniia _{rumpendi, BorusiTae Rex repetiii}

argu¬

menta conrendere _{nalumus, Ted porius, dummodo ad} ien-fem a nobis indicatum rite _{reducuntur ab}

ipfa honeftate,

ηullo commodi _{refpe&u adulterata, virn roburque habere} maximum.

, Alia eft quaeftio> Ted _quam folvendam nobis

propa»

nere noluimus:; An ha?cce _{principia ad excufanda vel ach} probanda illuftris hujus Hcrois refpedu ad belli fecum confcederatos confiliay Sc illud _{pnecipue quod cepita fede¬}

re cum Gallis pace cum _{Auftriaca domo}

feparatirn fafta-difcedendi, quod ne honeifer quam affe&abar, famae

de-traherer, _{imprirris fe follicitum monftrare videtur Litte·}

ris ad _{Jorda·.um iibi familiarisfimum ßatim poft,}

anno*

i742> conelufam hane pacem misfis d) Dum enim anceps & dubia omnis alia videri _{poteft regularum honeftaris}

applicatio, quam quse abunoquoque,iive fuoiive publice no¬ mine _{agit, ad propriam confiiiorum fuorum confdentiam} inftiruicurj faris nobis fuic, Γι viam qualiterqinque iridica*

re _{potuerimus, qua in theoria faltem id quod in}

praxi conducit ab _{incorruptis honeilatis legibus feparandi} neces-iitas omni _{praelidio privatur. Sperare quidem non}

posfu-mus, före ut _{unquam in praxi srque araice conjunganrur;}

fruitra tarnen collocatam esfe _{operam, quee aü necesfna·}

rem rbeoreticam easdem _{feparandi tgllendam conducit,}

non nobis _{perfuadere porunnus; quum, noitro judicio,}

haud parum ad honeftatis imperium interhomines

propa-gandum ille contulisfe ceniendus fir, qui ab honeftate di-fcedentibus, fi in foro proprite confcientiae erubefcere

ne-fciverint, ramen in foro _{publicseexiftimarioflis erubefcendi}

necesiitatem _injungir.