StJv Tf ©ff
Differtatio Philologien,
ACTA PAULI CORINTHIACA
EXPONENS;
Cujus
Partem Poßer torem,
Adfentiente
Ampi. Fac. Philof. UpC
Et Moderante
Mag JOHANN
FL OD ER O.
Grmc, lit. PROFHSS» Reg. et ord.
Pro G r ad u Publice Examinandam Siftit
Stipendiarius Kåhreanus,
Andreas Wendgren,
üplandu5.
In Acroat. Guftaviano D. XXVII Maji,.
A. Mdcclxxiii.
h. a, m. s,
UPSALIiE,
Typis Edm
an nianis.VIRO,
SUMME REFERENDO A1QUE
AMPLISS1M0,
Domino
JOHANNI J.
AMNELL,
S. S. Theoloc. DOCTORI et PROFESSOR!
Celeberrimo.
Utriusque
Consistorii ADSESSORIGravissimo,
Ecclesue VAksalensis PASTORI Districtus-
que Lagundensis PRiEPOSITO vlgllantissimo >
PaTRONO
acNutritio Maximo,
Beneficentissimo
,SA CR UM.
§, vir.
^pVoftquam §. proxlmc prjEcedenti expofuimus,
quo«modo
Äpoftolus
omnibus probris ab impiissc? A Judasis fit oneratus, fequitur, ut ea etiam rudi penicillo adumbremus, quse Paulus per reliquum tem¬
poris Corinthi gcflerit; in quibus id omnium primum
nobis perpendendum occurrit, quod Deus, omnium discupiens falutem hominum, miniftrum fuum, timore percülfum ev ogccpccTi hortatus fit, ne, praefra&a Corinthi-
orum malitia perterritus, urbem prius relinqueret, quam animos eorum , quantum fieri poflet, vera Dei cogni-
tione imbuiflet. Je, inqvit Lucas, o Kvgios
JV
ogccpa-tos tv wkti tm Uccvåm. Ad quae verba illorum nqn mo-
ramur opinionem, qui exiftimant, to ev vw.t) commode
hincexfulare pofle, utpote quod in antecedentibus ver-
bis,- c^clfAccTcs, lateat, quemadmodum etiam in codice Alexandrino & Verfione Syriaca omiflum efle notavit MILLIUS: certe enim nullum efle dubium videtur, quin illud o^a^cc etiam contigifle potuerit interdiu, ut S.
Petro, A£h X. atque alias ipfi etiam Apoftolo noflxo.
His autem verbis eum adlocutus eft Dominus ev tm c%d-
fj-ccri: Mrj <po(35, dkkcc kccket, ngZj pfj <xim7Cy\(jv\sj JW* lydhfxt Herd Zu Quae verba VALLA ira interpretatur: Loqve-
*'*■> ne taceas\ propter qvod egofum tecum; Ted magis
tarnen emphatice GROTIUS: quia ego fum tibi auxilio:
ALthiops
omittit yerba ifla, lyd hjM ^eTol Sä, atque itaA tantum
\ T j r fffe
^e3 ) 1T C <j(0
tan tum fimpdcicerlegit: - XuKsi^ vAi fA/j
o-tv-r^yjs* $!on é$hs
sTciSweTctl Zoi^ & quidem dicit MILLIUS, fibi omnino eile verba iita 7fu^s[A^Ayiasojs fufpeSta a , quum vero ia
ceteris Codd. compareant, non nos quidem oporfet nul-
lam illorum rationem habere: in primis qnum fidem il¬
la ftciant promifli, quo abiturus Dominus Difcipulorum
aminos er.xit Matth. XXVHI. 20: fya jasS' v/auv it/at 7;u-
crus tus tjy.égus , unde non potuit non nafci fiducia
auxilii adverfus infurreTuros hodes confequendi, hoc quidem firmior, quod Deus porro adfeverate dixeric :
é$hs &7IYI&ustotl Za. Ad quae verba GROTIUS obferva-
vit ellipfm eile accufativi %e^usj Et verum quidem
etiara ed, acculativum calum huic verbo in forma media additum occurrere, ut i7riTiSe&ui (poßov rm,
apud XENOPHONTÉM, €7TlTl$!(&Ul (tffaluv tiv)J Sup¬
plicium irrogare, apud THUCYDIDEM : at ubi. fignificat
hofliliter invadere & adgredi aliquem, ferme femper
adhibetur non adjecto cafu ifto; neque ut adjiciatur e re eile videtur, quum forma media fignificationem habeat reciprocam, atque fit adeo bnrl&e&xt tm, idem ac Itjw- Sévui suvtov Tivi, immittere feipfuvi in aliqvem, vel biitt- bsvui five bttcpégeiv ^t^us tivi, quce grjais ufurpatur ab
HOMERO b).
atis* rsfasv £o,vtos\ y.ut\s7v) JCSoviD t $epy,suévoioo / QQt KciAyjs 7ruqu vrjvcri [ougeius %si$us sTroiaei.
Hoc, inquam, fenfu frequenter verbum hoc occurrit,
quum apud alios Scriptores Graecos, tum apud XENO¬
PHONTEM c) c7ietuv uiäårjSs yjy.us ztritise/atvss^ y.ut uvquv, & alio )oco d): breiådv uiSuvrjSe HjuS s7tiTt^sfj.b8
to is hut06 to $ej*icv ks^us, tots y&j v[asis tois ku&' v[aus £711- itui- a) conf. Pro/. §. 12/4. b) H, L v. 3$, c) in
Cyropad.
VII. pag, 13p.
d) ibidem.
«W
)
iy'(
büyßifiire, cujusmodi loca pluria diiigenter adnofavit
RAPHELIUS £>). Re$e ergo ERASMUS.reddit, nemo te adorietur: at KEUCHFNIUS /) verti mavuit conjurabity
qu^ ilgnißcatio priori confencit; utrumque enim hofti»
um elt, atque alterum ex altero confequitur. Addit Lucas, rei declarands caufa, rs xccxocoxl ae, quafi evex.ccrS
xctKoZaotl er?, atque ideo re&e vertit GROTiUS: at tibi
Voceat\VQlut malunt alii: ut te male traBerd. Nam ita ex- ponitur xccxxv nonnunquam, uti xcixmis notat vexatio-
rsem & malam traclationem, quomodo BUD-/EUS ex¬
ponit d!y//]v KCiKöcaetés ryf btcc^iccs' apud PLUTARCHUM,
per crimenmale admimflratas provincia\ Cur autem in- trepido animo atque indefeflo fludio, oporteret Paulum,
ab hoflium infidiis tutum, Evangelio Chrifti propagando operari, rationem inde repetit Deus, quod numerofa
eilet turba Corinthi, Deo dicata: j/077 hcccs kl fuct ttcaws- iv Tij wcÅei rccvrq. Ubi populus Dei vocantur, qm Pauli
minifterio eflent Chriftiana facra amplexuri: quomodo Job, X. 16. refpe&u habito flatus futuri, n^ßccTcc
etjam illi dicuntur, quos fupremus olim
Paftorin
iflura efTet numerum adgregaturus. Hoc coelefli adfatu ere&usPaulus exocSiaev eviccvrcv y&j'fXYivots sjr,
^ocaxoov
ev ccvTotc revAcyov T8 ©sa. Verbum Kot&l&v, quod neutraliter interdum ufurpatur eodem fenfu ac xocSl&cBcct, vel xotSége&cct, me-
taphorice beic fumitur pro manere, comtnorari, quomo¬
do Hebraeorum sen ufurpari, notiffimum eft,
§. VIII.
Secundum clementiflimam Summi Numinis curam, qua miutanti in his rerris Ecclefias fubinde propugnato-
res lufeitat, r,e hoflium fuccumbat furoribus, pie nava- Pauli opeias fuccreicens decusfuum debuit Corinthia-
A 2 ca
e) Adnot. Xenopbonteis, f) in h. I,
iSf?) ^ t< t SP/5
W ) 10 v. «BS»
ca Ecclefia. Quam vero mercedem Iaborum & vigilia-
rum Jjdaei Apoftoio, falutis iilorum cupidifiimo, tribu- erint, fatis nos docent Apoftolici annales. Commove*
bantur quidem, non ad fequendura Dolorem fuum fi- deiiflimum, fed ad perfequendum. TctWlwos enim «v-
f}v7rocT£vovTos rrjc koctstts^cocv opoSv/Aoioov c i 'Iaücciot
ra ndvAa. Nonnulli Codices habent: «VSvWrs ovroc, cum ejjet Pro- Conful, quod ex interpretamento nacum efle videtur; alioquin autem parum refert, utram am«
plectamur leåionem, quum fenlus idena fit. Scilicet
docent nos Hiflorise Romanae Scriptores, fuba&as pro- vincias adminiftratas quondam fuiflTe a Praetoribus, ita
tarnen, ut fi vehementius & periculofius bellum ingruis- fet, eo ipfi proficifcerentur Confules, a Graecis di£ti
V7TCCT01 y quafi unkftrwroty [quod (upremus is eflet Magi-
flratus Ordinarius in Romana Republica. Quod fi hifce
Praetoribus aut Confulibus, juri in Provinciis dicundo
praefe^is, imperium prorogaretur, adpellabantur Pro-Prae-
tores & Pro-Confules. Inde vero fuit ordinarium rr.u«
nus Pro-Conlulis, cum Confulari digmtate & Li&oribus:
generali etiam nomine dicebatur Prsefes vel Praefe&us,
etiam qui Confulari provincias praeerat: Provinciae enim
alias erant Praetorice, quae a Praetoribus adminiflrabantur,
alias Confulares, quibus regundis Pro«ConfuIes prasficie*
bantur. Sed accidebat tarnen, ut, pro Senatus Karbi- trio, eadem Provincia modo Practoria, modo Confula-
ris eflet, h. e. nunc a Prastore five Pro-Praetore, nunc
a Confule vel Pro~Confule adminiftraretur, aut etjam
cum jure five Praetorio five Confulari, licet is, qui pras- eflet, nec Praetor antea fuifiet nec Conful. Quod vero
ad Achaiam attinet, cujus Gallio dicitur
b. e ipfi admiftrandas praefeåus, am uWra-, loco Con- fulis, docet ex SVETONIO 5c DIONE GROTIUS, e- am
Augufti
tempore fuifle Provinciam Confularem:Tiberio
«5^3 >) 1 7*ry f <&>
V
Tiberium eam Macedonia? junxide, ac Ca?farianam fe-
cifle: Claudiurn denique Senatui reddidide, rurfusque
Pro-Confularem fecide. Ad hujus ampliflimi honoris gradum pervenit Galiio, quem non modo folida erudi- tio, fed etiam fingularis morum fvavitas, tam fplendido
munere reddidide dignum, perhibetur. Plerique enim adfeverant, fuide Gallionem illum magni Senecae fratrem majorem natu, cui Philolophus ipfe hoc tribuit elogi-
um: g) Gallionem, inquit, fratrem meum, nemo non parum amat, etiam qui plus amare von potefl, Ec pod pauca ;
coepifli
mirari comitatem incompofitam fvavitatem\ qua illos quoque, quos tranfit, abducit. Nemo enim mortaliumuni tam dulcis efl, quam bic omnibus. Ad hunc etiam re-
fpexitle videtur idem atio loco, b) illud mihi, inquiens,
in oreerat Domini mei GaUionis, qui quum in Acbaia febrin
habere coepiffet, protimts navem adfcendit, clamitans, non
corporis
ejje,
jed loci morbunt. Meminit heic de Gallionc inAchaia degente, unde etiam nonnihil probabilitatis illo-
rum acceditfententia;, qui dicunt, non eura diverfum efle
a Gallione, clv^vnocToo rys Di<dus autem prius tra- ditur Novatus, ortus ex Annasa Gente Hilpanenfe &
Equedri familia, patre Seneca feniore, Rhetore feu De- clamatore, matte Elbia ieu Helvia, Novatus vero no- men iuum dein mutavit, & in Junii Galiionis familiam tranfiit, a quo adoptatus podea Junius Arinaus Galiio nominabatur. Hoc exidente Achaite Pro-Confule, rocre- 7l£^7ia0iV
C[AO$VfJlCC$OV
c t töj ndvÅto. Quod obferva- runt nonnulli interpretes,, verbum, hoc loco adhibitum,- KXTfgit^utBcii, quandam includere notionem violentia? , quaft ab ingenti multitudine non tam dedu&us, quam potius pertraitus fuidet Paulus, id nos quidem non reji-ciendum prorlus ede putamus ; quamquam ne fic qui-
A 3 dem
g)praf. ad qz\ Nat. L. IV. b) Ep. loq..
il )
is( ©
dem vim Vocis prorfüs adfecuti videntur; ufurpdtur e-
nim e(plsu&c&t etiam de illis, qui repente ex infidiis pro- deunt ad opprirnendos alios, quomodo Vulcanus apud LUCIANUM, quum clancuium obfervaviflfet tempus,
quo Mars & Venus ad concubitum convenirenf, oppor- tuno demum tempore etpkarcti olvrbis. Cui adfinis efr ifte fignificatus, qvo £(phcc<&oct notat inflnre, fupevvenire, ad- fiare, ut Luc. XXIV. 4, ubi SCHMIDIUS ica •7xoo%oc(p<>ä^?r.
i7rkt]aciv dvToiis, ita fubito apparuernnt, ut non accedere, fed jam momentofedentes viderentur > Sic etjam Petro Ångelus
Dominii7;hr, dormienti, A£t. XII. 7. Quod autero hicnon dicitur awevrhwuv, led addita prsepofitione koctu, & vo¬
ce opcSv/uccåcv, eo magis fignificatio intenditur. Eftenim cpcSvfjuxcicv xotTsCplsu&oci rivt, concorditer & fociato impe-
tu inlurgere adverfus aliquem, velut ex infidiis. F.o au«
tern confilio adverfus illum infurrexerunt, ut ad Pro- Confulis tribunal eum abducerent, & violafat legis cri¬
men ipil irnpingerent. "Hyocyov avrcv £71) ro ßijy.oo, Aéyov-
rss^ ori 7lct%<x rov vcpov ccvct,7r£&si rås ccvS-gwTWs aeßecäcoi rov
©eoV. Scilicet, auclor eft JOSEPHUS z) promulgatum a
Claudio Czelare fuiffe ediftum, quo liberum religionis
exercitium in toto Romano Regno fit Judatis conceslum.
Ad ifthoc decretum refpicientes forte Judasi Paulum de- ferebant apud Magiftratum, quod violaret aviram reli- gionem , do&rinam ipfis de Chrifto proponendo, cul- tusque Levitici lan£btatem minuendo, atque adeo etiam
refcmdere conaretur Ca^faris decretum, cujus tuendi ne- cefiitatem Pro-Confuli injunctam eile autumabant. Quo qvidem in loco verfanti animo mirum forte occurrat, fieri potuifie, ut talia adverfus Paulum tenta^ent Judaei,
qvum pridem promiiifiet Deus, neminem elfe illum ho- ftiliter adgrefiurum j fed oblervandum eft, Deum non pro-
i) Antiqvit, Jud, XIX. c. /.
@
)
19 (promifHTe, exfortem illum futurum omnis vexationis*
aut adyesfariorum neminem quidquam adverfus illum
conacrum eile; Ped, Jpio pra?fents & protegente, co-
natus eorum irritos futuros.
§. ix.
Quum jam cauflam coram judice diåurus eflet Pau¬
lus, bis verbis ejus cogniionem a fe removet Gallio ; h yh év v\\< cc§!y//ifxcc n rj
gcc^ié^yriycc
7rcv?igcv> 00 'l&odici-, xcc~rci Abyov dv fivecr^cyy\v vyoov. Ubi id intercedere videtur difcrimtnis inter cidxyjy.a, &
^lé^yyjyoc,
quod illud refe-tural violentiam qvamcumqve , quat contra legem alicui inferatur, hoc autem relpicit ad artificiofos dolos &
technas, quibus quis alium circumvenire nitatur. Si
autem ratio habeatur originis, dici is debet
fahxgyetv,
qui fa:i le ad aliquid patrandum accedit: qvi vero facile quidvis agit, is faspe agit, nulia antegrefla deliberatio-
ne, atque adeo temere & negligenter agit: nec raro ea
agit, quas egifle nefas fit, atque ideo fcclerate & auda-
ttér agit. Confequens hinc eft, ut.
gochz^yriycc,
quunaproprie fit aäio, ad quam perpetrandam quis facile acce*
dat; defignet tarnen etiaai fcelus temerarium, ex proje»
da audacia commiflum: at in fpecie tarnen hoc nomi¬
ne notatur veteratorium facinus: quornodo a LUCIANO:
k) yYi%txvvyctroi xarol rS aVArff, dvcZryj, emopxloCy
dvotifryyvTioc,
vocanturgxfyxgyqyccTa«,
Periode ergo eft, ac ft Gallio heic dixiflct : fi qux injuria cuiquara eflet a Paulo illäta , aut fi quid nexuiflet artificiofum fraudis o-pus , cujus evoivendi eflenc & retegendi occulti nodi ,
vmtdc acyov ccv yvec%oyr,v vyoov. Triplici in primis fenfu ufurpari fvevit ro xctrd Abyov: primo enirn exponitur
,n quibusdaca fententiis merito, atque utifaseft: quomodo
DIO-
k) in Libr. de im Um. credendo Calumiu.
© y 2o (
®
DTODORUS SICULUS l) dicit: kootoo Koyov votK^vroct
Y.KI 7T(*os otKföetocv stat iuÅpéifAoveCy tnerito vocantur, £5° r evera
Junt felices. Deinde etiam reddi nonnunqvam poflunt
verba hxc, ex voluntate voto\ fic 7rguypurcc dicuntur
non uno in loco apud POLYBIUM v.octcc Ko^ov x^elv, quum ex voto & animi fententia fuccedunt. Neutrara explicationem ref.ouit contextus narrationis: parum enim
ad fenfum intereOe videtur, utrum dicamus Gallionem
indicare voluifle, fe ex voluntateJudarorum aufcultaturura
ede objeda Paulo crirn?na, an illum merito , atque ut fas eilet, aures ede illis commodaturum , fi quidquam adferrent, quod ad ejus cognitionem pertineret. Neque
tamen intercedam, fl auis malit tertiam fequi explican-
di viam, atque dicere Koyov refpicere heic ad fuppredum genitivum
dhv^pooros
, aut alium ejus modi, quali di-ceret: Si aliquod crimen edet, aufcultarem vos rooroo
Koyov fc. rS ci^w/scoToe, pro ratione, vel magnitudine &
gravitate criminis illius: quomodo HERODOTUS m) dicit : KooTcc Koyov t3 ttoc^oixo^svh pro ratione tempo•
ris prateriti.Reddo autem «vé%e<0«; aufcultare, aures alt•
cutpatienterprabere ; fic enim tmv sv ia-KKrjaloots: Ke»
yovroov, apud DEMOSTHENEM, & avé%ec9of* t£v Kot^o- qévroäVy apud jfcSCHINEM, ed patienter audire maledicos atque in concione verba facientes. 'E; Je, dicit porro Gal- lio, &T7JIUU ht Ttsqt Keys, de verbis tantum rebusve, quae
in difceptationem cadere, atque in utramqve partem
difputari
queant,?^ ovopuroovyde
nominibus,an nempeJefusdicendus edet Chriftus, & pro Media patribus promido habendus, quod Paulus adfeverabat, Judaei autem prse- fra£te negabant, kcci vofjia, rS xoc& v/uocs, & de lege ri- tibusque, quaj ad vedram pertinent religionem,
c\psSe
ccvTot: Quae efle fölet loquendi forma folemnis illis, qui
l) pag. 240. tn) Libr. II* c, 4.
rei alicujus curat« a fe araoliuntur: quomodo Sacerdo-
tes & Seniores Judteorum de admiflfo jflagitio anxium Judam repellunt Matth. XXVII. 4. ti, inquiunt, 7r$os
q-juccc* av c\pef. Sed re&e an fecus fecerit Gallio, quod qverelam Juda^orum fufcipere noluerit, disquiri hoc lo-
Go poteft. Sunt, qui vehementer in illum excandefcanr, profanum hominem vocitantes, qui nuilam religionis
curam habuerit. Et fateamur oportet, merito ipfi vitio verti, quod opportuniflima uti noluerit occafione avito-
rum inania facrorum cognofcendi, atque ex Pauli a«lio- rumque ore hauriendi veram de Deo & falutis via no- titiam. Sed de hac re quaeftio heic non eft: deeo am-
bigitur, an negletti officii incufari debeat, quod Paulum,
crimine compellatum, caufTam dicere uon fiverit, atque
matarum litium arbiter efle noluerit. Nos, falvo alio-
rum judicio, ita fendmus : Pro-Confulis illius fuerat, atque eft nullius non Civilis Magiflxatus, omni modo
cavere, ne religionis caufla tranquillitatem publicam tur- baturi motusjexcitentur: quinetjam, quum Ctefaris cdföo jus datum fuifiet Judaeis in toto regno Romano patrurn
religionem exercendi, fui muneris partes neglexifle di-
cendus fuifiet, fl quidem fivillet, aliquem violento mo¬
do impedire, ne ifto fruerentur privilegio. Sed id nori tentavic Paulus: id laboravit tantum, ut Scripturam rite interpretaretur, & popularium animos liberaret erroribus, quibus erant occupati. Hinc natte inter Paulum & Ju- daeos erant controverfiae de quibusdam dogmatibus, ad religionem ipforum pertinentibus : atque de illis co¬
gnofcendi neque jus neque facultas erat Gallioni. Satis luo officio fecifle dicendus fuifiet, fi cavifiet, ne li-
tes iftae in tumultum evaderent; neque quidem potue-
rat homo Judaicae aeque ac Chriftianae religionis igna-
rus tantas componere lites.
B
ɧjp )
22 («fp
§• X.
Ut vero re£te fecerit Gallion, quod temeratse reli- gionis crimen Paulo intentantes Judsos a fuo tribuna- Si repulerit; id tamen reprehendendumin illo eft, quod
Softhenem, fe prsfente, impune csdi permiferit. krn*
Außo/Jievci
Jl?,
inquit Lucas, 7tdtvres c i ^EAAyjvss ZaoSsvrivrov ci^urvvocyooyov stvtttcv s^qocBsv rS ßq/Ltcoroe., kcoi 8åsv
T8T00V rop FaAA/W; e/ueAsv, Vox illa/EÅÅjfm-, exfulat enon-
nullis Codicibus, ideoque pro additamento alicujus in- terpretis habetur a GROTIO; at alii, pro
c'EAAvives,
le-gunt
ot'l8$ocioiy
Sed utramque leftionem improbat MIL-LIU5: n) 01 %XKqvss, inquit, infcrtum efiin noftris perpe-
ram. Melius MS. Cod. in Collegio Novo, o t
'tebictioi;
de bis liquidem agitur inprcecedentibus. Et bi ipli procul dubio e~runt, quijam verberabantSofthenem: Sedneque hocnequeillud
aliud eft , quammarginale Scbohon; ergo legendum putat MILLIUS: s7ttKccßofAsvoi <ie7rccvres Zooc&eiriv jc, r.A. ita tamen ut refpici ajat ad Judsos: quam fententiam non inde infringi putat, quod, quum Softhenes, fualu & im«
pulfu Judaeorum, in crimen vocaverit Paulum, fieri non
potuiftet, ut hunc antefignanum fuum verberibus one-
rarent; nam non ineptum fuerit dicere, Judsos , quum
deprehendiflent, non Tibi exvoto rem cecidiOé, vefanum jmpetum (uum vertifte in illum, cuius ufi fuiftent mi- nifterio in adferendis contra Paulum crimioationibus;
ni dicere quis maluerit, Softhenem jam ad Pauli fe caus-
fam , sque ac Crifpum v. 8? adclinavifle, neque diver-
fum efie ab illo, cujus mefninit Apoftolus i.Cor. 1:1,
atque hinc natum
fuide
Judsorum odium & furorem.Sea hoc tarnen adfeverate non dixerimus. Majori uti- que adfeveratione
adfirmari
pofte videtur, non, qux nonnullorum fuit féntentia, Softhenem hunc eundem- fuiOe n) Prolcg. (f. 13 jl.SPSS 'S *) f
W j 25 V W
fuifie ac Crifpunh, qui itidem dicitur
d^xtawolyooyos
v.ram dicere convenit, vel Softhenem in Crifpi locurö,
Chrifliana facra amplexi, fufte&um fuifie, vel plures in ampliffima urbe patuifle Judteorum Synagogas, aut, fi
hoc minus probabile videatur, ut omnino VITRlNGyE
o) vifum fuit, Sofihenem atque Crifpum uni eidemque Synagoga? eodem tempore prasfe&os fuiHe, Qvod fi ve-
ro vocabulum, rAAyves, non extrudendum efie cenfueris, dicas, ifios nec Judads nec Pauli partibus favifle , fed
ifta voluifle fieviendi licentiarem gratam faeere Pro-Con- fuli: Covinthii enim> ut GROTIUS fuper hoc argumen-
to commentatur, qui tribuali adftabant, cum viderent Jil-
dceos cum contemtu abigi, quod fuis qvaßiunculis obßrepuis- fint Pro-Confuli, oIiis jam occupato rebus, ipfi qvoque, ve¬
lat grutumjudici facluri, verbera ingejjere Soßheni, quo ce~
lerius abirent. jfta mos erat Gracorum, ablus fuos aptare
ad ea,
quee potentibus placerent. Unde CICERO/?) Gra-
cos, inquit, dinturnajervitute ad nimiam adfentationemeru•
ditos. Sed utcuoque hoc exiftimatum fuerit, certum
famen eft,. ineptae lenitatis atque indulgentias notam ef-
fugere
non pofTe Gaiiionem, quod fiuo in confpeZtu &coram tribunal! fuo fiverit tumultuantes homines immi- tibus fsevire verberibus in virum, quem non minus, ac
ceteros Corinthios, ab injuriis tueri debuifiet. Paulus
vero fingulari Dei cura e violentis Corinthiorum mani¬
bus ereprus, fratribus valedicens urhem reliquif, &, A- quila & Priicilla fiipatus, cum qpibus amicitias hofpitia-
que junxerat, navibus in Syriam veffus efi. cO bl ndv-
Aos, inquit porro Sacer fcriptor v. i8-5 ert ^qoc^ktvoos
qccs tuocvds, rots dbsXCpots ci7rcTcc£cé{/eYce e^e7rXei hs rrjv Zu- f/oiv, Kxi pvv dvrbo HßanXXco AkvXccs, xet^dfASVos rrjv vaCpx-
Arjv tv KeyxgextSj Erant autern Cenchra? portus Corinthi*
B 2 acus}
o) de Synag pet. p. jgq. p) in Epifi. adfratrem.
Ü )
H <$
acus, ex parte maris iEgaei ad orientera vel ad Sinum Sa-
ronieum. Utrum vero Paulus, an Aqvilas, in ifto portu caput totonderit ex Grasco textu non iiqvee, quum ra
Ks^dnsvos ad utrumqve referri queat. Antiquiffimarn fu-
ifle illam explicationem, qua ad Aquilam votum iflud refertur, conllat ex veteri Latina verfione; ita enim il¬
la: Aquila, quiJibi totonderat caput. Neque ab illa ab-
horruerunt FLACIUS, CASTALIO, BEZA, HEINS!- US, GROTIUS, HAMMONDUS, HEUMANNUS, alii-
que. Quod fl vero Paulo id tribuere velis, dicas, id
eum dedifle Judads, ad quos iter moliebatur, quo ma¬
gis fe rudibus adhuc, necdum bene edoctis, adcommo-
daret. Jftis enim illum caerimoniis indulfille, quod ad
eultum Numinis eas pertinuifle putaffet, minime credere fas eft. Sed qua: huic loco objici folent, difficultatibus
omnibus nos facillime liberabimus, fi priorem ample&amur explicationem.
Tß UPXITO KAI TU EZXÅTn AQ~A
