Fl ARTICULIS

DJSPUTATIO T SECUNDA De

ARTICULIS

Fl DE I

NON-FUNDAMEN- TALIBUS,

Quam

VenerandiColkgii Theologici SufFragio

PRÄSES

TOHANNES

JESBERGIUS

S.S.Theolog.Doft. Prof.&antiqua?

Upfalienfis Ecclefiae Paftor Rejpondente

CHRISTIANO BORG

Gothlando.

Publicaeventilationi exponit

In Auditorlo GußavUno Major*

Ad diem£^Novemb.A ocidxccgvi.

UPSALIrf,

Typis WERNER!ANIS»

. Sacrje RegijeMajestatis

Summas Fiaei

V 1 R O,

DNERICO

BENZELIO

S. S. Theologise Do&ori

incomparabili, Ecclefiae, quas SvediciImperii rcgionibuscon- tinctur , Arohiepifcopo Emi-

ncntiflimo, & Academiae Up-

falienfis Pro-Cancellario Ma-

gnificentiflimo, in ChriftoPatri obiequio & vcnerationc

setatcmcolcndo.

*

i

Revercndiflime &Eminentifli-

me Dormne Archiepifcope,

ProCancellarie Magnifi-

centiflime.

QZ)um

ufu receptum

ßt ope¬

mgrils Gf de republiea civi¬

lt Gf ecclefiaßica optime mentk

infcribere H)tris, quorum favo-

remfibi conciliare, vel fuam erga

tllos venerationem declarare fiu-

dent5 idem mthifaciendum effe ^,

vel faltim utfacere posßrti, per confvetudinem ^, qua prope legis

vim obtinuit, Beere^arbitror. *ZJn-

de cum in edenda hae difyutatio-

ne

ne occupatio ejjem ßatim _cogitare ccepi, cm potisfimum lUam more

folenniconfecrarem. Ejbi nulluni invenire potueram alium, cm ma¬

jori cumßducia ^me _{meosopue co-}

natus commendarem, _quam Ti¬

bi, Eminentisßme Archiepijcope,

qui me aprimis academica Math iirocmm ac rudimentis ⁱⁿcliente- Um tüam adoptaßi, ßf ea, qua

polles gratia ac audoritate maxi¬

ma, juvißifemper, atque utpau- eis multa _compledar fummis Gf

immortalibus beneficiü _madaßi.

Nullusite?n mihiobvenirepoterat,

poß Cancellarium Mußrisßmum,

cuipotionjurehocqualecun^The- ologicum ßecimen dicarem, _quam

eidem Eibl, Eminentisßme ^Pater,

qui Gf eruditione,& an-nis, Gf experientia Gf muneris dignitate

intcr

inter cun&os Svionia Prafules ex-

cellis,idcffaßigiurhingubernanda ecclefiatenes,fupra quod adfcendi

non poteß. ad quodßngularilDei ^* favöre&Providentiaeve&uses eo

tempore, quo naviculaCbnßi, ^ra- pidis &turbulentis tempefiatibm

acprocellis,quas infernaltsJEolas

Novatoru minißerio ufius, erucla-

verat, quajjan coeptaef, nec leve

damnumpaffura videbatur ^, niß Cbnßus,laboranti^carmafuppetias

venturus,perRegemAugujUsßmu

Te, Eminentisßme Pater, ut ex- pertum gubernatorem ad clavum

v ocaffet,quem ituauxilio Deiful¬

tus &fretus regis ^, ut mehorem

nobisinmmacipenculomoderatore

optare baud poffemm. fffuocir-

ca nonmodo Ttbi, Eminenttsßme Arcbiepifcope ^ac ProQancclhne.

Ma-

i

Adagnificentißme, dißertationem

banc more jolenni infcribo ac venerabundus confecro ^, ßed publice gratias fubmiße ago pro

Tuo divino in religionis inte- gritate ajjerenda Qf illibata ad poßeros propaganda ^elo, quo ec-

clefia noßra ^, Qf imprimis huic Dioeceßjbuic alma literamm AAci¬

tripacem, Tibuß immortalemfa-

mam Qfgloriam nullisßeculis re- ticendam comparaßi. Te itaque

Eminentisßme Pater, in bac ^in- gravefcente Qf affeBa atate,fita gratia recreet Dem TerOptimus

Aiaximm, reddat Tibißene-

Butemtranquillamßucundam,w- getam, ßorentem, zw mukös an-

wojproduBam ^, wow wz/z y?ro

debitum natura rependas, & a-

mmamßanBis in fragili 'vita cu~

m

rk Unkededit^am Gfconfecratam, ipoßjpißostemporurjtcircmtusyßm- ßtsjrmo Deo & animarumnojlra-

rumEpifiopo Chnßo, beato ^ex bac

inia exttu Qffeltctsßmo in alte-

ram m^rejju rejlttuas!

Eminentiflimi Domini Archic-

pifcopi & ProGancellarii Ma- gnificentiffimi, in Chrifto

Patrisfujtpiciendi

Obftquioßjßmus& deV9- tiffmtu cultor

JOHANNES ESBERGIUS.

4

• I

BENEVOLO LECTORI

Salutem $r Officia.

ANteqilavninprimadifputationeArticuios fundamentalesdelineatosäccuratiorirudi penicillöcxa- ^-y

nuni fubjciam,6cadverfus diffentientium_cxcepaonés vindicem, conftitui,Dco Favente,Non-fundamentalcs Articuiosomiiescontinua_operaexpedite^acabfblvere, quod tribusvel quatHordilputationibusmecommode

effe&urumIpero. Neq;enin\hisjufpoteminus adla"

lutem neceßariis diu immorari_opuseft, nili ubi obviis Novatorumtricisretentialiquamdiu pcdemfigereco- gimur, quod mihiinopinato contigilfevidebisDilpu-

tationeTertia,exitumArticuiinoviTlimi,de lapfu8cre- je&ione perpetua quorundam angelorum,retardan-

tc quodamAnonymo, paenaruminfevnalium xterni-

tatem

negante , 8c tanquam mcndaeium ab homi- nibus_nus confictum nequiterimpugnante, quocunr ma¬

cönferere debui prompter duas potiiTImum ^cau- fäs,_quarum altera eß, iftfifga 8idetrectatione ccr- taminis ignavix crimen 8c liipinae_ignorantix notam

velfufpicioncm.incurrerem. _{Quid cnim} turpius, 8c adjuftam rcprehenfionem proclivius,quam irruenti hoili praefertim jacßabundo 8cinfolentius in campo fiueriti tergavertere, 8cdeclinatione_pugnx circunir

tirfis ipeßaroribus rißxm_movere; altera,nc periculo cxpoßtamveritatem, quam ornnesa(lerere,_{8c pro ra¬}

ta parte,hoc cft_pro gratix 8c vocationis menliira

tuen debemus, deßkuifie vidcrcr. Articulis

Non-Fundamentalibus breviter explicatis reliquam

operam Fundamentales fibi depofeunt, quos majori ftudio 8ccontentiooeahimi,vires iuppeditante ^ve-

ritatisllatorcac

vindiceSpirituSanftoexplanare^con-

ßitui. Habes Bcnevole Le&or, inftituti mei ra- 'J|

tionempaucisexpofitam, quamTibihaud displjcc- *"

'tcccrt» confido, Vale!

In nomine jEHovae Amen!

Caput Primum.

Ndturam Articulorum Non-Fun-

cUmentdtmn _mgenerecxpltcans.

§♦ I*

NDifputatione pri-

ma, pro ratione_j

inftituti recenfui-

musarticulos Fun-

4 damcntales, cum primarios, eosque partim fundamenti realis conftitu-

tionem ingredientes, partim cum fundamento reali itidividuo nexu

conjun&os, quorum notitia expli-

cita ad generandam fidem illique

innixam falutem procurandam &

obtinendam necefTaria eft, _{cap. i.}

tum fecundarios, qui falvo fidei &

falutis fundamento ignorari qui- dem, negari autem citra fidei&fa¬

lutis difpendium &ja&uram mini-

A me

^ P*

me po(Tunt. Difp. i.c. 2. Nuncpro- gredimur adArticuIosNon-Funda-

mentales, qui dcignorari & negari, atque in utramque partem, illaTo

fidei &falutisfundamento,caritatis- que vinculofalvo,difputari poflunt.

§. ii.

DIco pofieignorari,_{explicita eognitio ad fidei}quia illorum_initi-

um, incrementum, foliditatem ^ac munimentum, adeoque ad falutis

fundamentumfartum te£tum reti- nendum non neceffario requiritur.

Ubi.tamen rationem habendamef- fe putamuscum ejus,qui hoc, quid- quid articuli Non-Fundamentalis

nomine venire poteft,ignorat; tum

ipfiusignorantiae,quce vel vincibilis, fupina,crafla&affe<fi:ata,velinvinci- bilis & innoxia _{, ex} variis impedi-

mentisprofe&a;tum deniqueipfius

articuli_, in_quo redle cognofcendo plurimurnintereft, clarenean paulo

obfcurius proponatur, fitne Patrum

&Theologorum^{omnium,aut certe}

potio«

Ü

73

pötiorum communi confenfu

ceptus, ancontroverfus? In bis, in-

quam, fingulis maxima vertuntur

ignorantice excufandae vel exagge- randiE momenta.

§. III.

DÉindedi articulumafåirmo poiTeetiamcitraejufcemo-fidei&

falutis difpendium negari, quod iti-

dem cum granö Talis eft accipien-

dum. Si enim quisveritatis ex fcri- pturis competenter adfertas & de-

monftratcE evidentia convi&üs, ni- hilo Tecius pertinaci altercandi de contradicendi ftudio exafperatus eandéimpugnat, & oftentui habet,

is feripturse facra?, ejusque au&oris fupino ^eontemtu& malitiofa defpi-

cientia gratiam inhabitantemperi-

mit & exftinguit,& in fummo falu¬

tis diferimine verfatur.

§; IV.

|Enique afferui de ejufcemodi

articulis falvo cari'tafisvinctilo, in utramque parternpoile difputari.

A t Non

Non enimpropter aliquem circa_j

has doåxina?partesdiuenfum,poft-

habitis humanitatis & Chriftianar manfuetudinis officiis _, protinuse-

os, qui diverfam ample&untun^

fententiam, convitiis 6c maledi&is

profcindere, multominustanquam feditiofos, noxios 6c turbulentos Chriftiana? Reipublica?cives tradu-

cere 6c damnareconvenit,nifi qua-

tenus opiniones fuas,cum recepta

6c ufitata do&rina _pugnantes,fpre-

to Magiftratus interdicto clancu- lum in vulgus fpargere, _velpalam

aliis commendare ac obtrudere la¬

borant. Tum enimjureineospof-

fe animadvertiexiftimamus, non__»

quod errorem foveant fundamen¬

talem, fed quod pacem Ecclefia? 6c tranquillitatem publicam,cum ^of-

fenfione _multarum animarum,in- tempeftivo novandi ftudio pefTun-

dant. Si iis do&rina; _genusab or-

thodoxis Ecclefiis _receptum difpli-

cet, cur iftic morantur _, 6c noru*

potius

•«§1 ^Ti fä»

potius per late patentiumaquarum terrarumque xquora properantad

alias regiones & pr ovindas, qui-

bus Libertinifmus & variarum re-

ligionum tolerantia in lücro poni-

tur? Non enim orthodoxe Eccle- fia?,perinde ^ac Antichriftus confci-

entiisimperare, &aliena? religioni addi&os,reftis, rotae, ignis, ferri aliisque exquifitiffimis fuppliciis

necare folent, fed cuique liberam_,

alio migrandi poteflatem conce-

dere.

§. v.

ATdamentumdixeris:Sifideierrornonnegantisattingit,nefun-

dum convellit,iniquumföret ejus-

mofli hogiinem exagitare,cum fa-

tius effet errores ejus diflimulare,

& ChriftiancB caritatis velamine ac

fipario tegere,quam prodere. Qui

enim fidei fundamentum integrum ample&untur, funt Chrifto'capiti

perfidem infiti, & velut membra Viva unum cum ipfo corpusmyfti-

cum

*Sf l6 ps-

cum conftituunt, _quos ejusdemu

corporis alias partes, fedibus, offx-

ciis, donis 5c ornamentis fublimio-

res, defpicere 5c exagitare non de«

bent, ne mutuis diflenfionibus de- bilitatum corpus ad extremam ta- bem ultimo veniat, pra?fertimcum Caritas velut vincitlum perfedionis

Col. III. _14.quodtemere difcindere

noxium ac nefarium,nobis ^a Chri-

flo 5c Apoftolis fit prolixe com- mendatum.Joh.XIII._{3 5.}i.Cor.XH,

13. feqq.c.XIII.Hebr.XII. 14 5c a- liis locis quam plurimis.

§• vi.

SEditaefTeRefp, Caritatemcommendatam,nobisut5cverita-pace

ti fua conftet integritas, quam^illi-

batam confervare 5c tueriomnibus ChrifUanis, imprimis vero Magi- ftratui 5c Ecclefiae Do&oribus, in- cumbit. Verendum enim eft ne_>

quidvis in iis,_qua? funt extra fun- damentum fidei, docendi ^ac ftatu- endilicentia5c impunitate homini-

<f 7 7 p&

bus concefla, arrogent fibipotefla-

tem etiarn ukro citroque difputan-

di, & fcepticedifTerendi de ipfis ar- ticulis fidei Fundamentalibus. Eft enim ratio audax& protervaancil-

la, qua? repreffa 8c cafligata ^man-

fuefcic irique officio & obfequio re- tineri poteft, indulgentia veroeffe-

ratur, 8c monftrofärum opinionum

luxuriem ac lafciviam alit. Etli-

cut exiguofermentototamaflacoa-

cefcit, docente id Apoftolo Gal.V.

9. Paululiim fermenti totam maj- Jam jermentat ; ita falfe dodtrinje

contagium in extimisharens,fub-

inde ad citimas fundamento partes fe clanculum inßnuare folet. Dan- da itaqueeffc ^opera ut inßngulisar-

ticulis orthodoxia retineatur. Qui

vero per pravam inftkutiönem in aüquibusnonFundamentalibusdo-

dtrimn cceleftis partibus errant,re- öius docendi 8c monendißmt,per-

tinaces coércendi, ßmplicioribus confequentiarücp ignaris ignofcen-

dum

*8 78 gjffr

dum ehe, ^Caritas fraterna, _{qua eos} compleéti tenemur, & tolerantia_j Chriftianajubet. Qjfdiligitfratrem fuum,_lum in lumine _manet, ojjemlicu-

in^eononefli Joh.II. 10. Qut non

diligit fratrem manet in morte. 0- mnis qtii odit fratrem fuum, homicida efii.Joh.III. 14.15-Qui fundamentü fideiintegrumample&untur,Chri-

ftoque vivah.de aahserent,non funt pertinaces fed dociles, & deteéhs erroribus flatim renuntiant. Con¬

tra autem,multi funt vanafapien-

tiae perluahone inflati ac fuperbi, qui cedere veritati & meliora do- centibus obtemperare vehementer

recufant,quibuscumfeverius;agere,

illorumque noxiis conatibus obvi-

am ire,_per leges divinas & huma¬

nas conceflum eft.

§. VII.

CEterum,rite ponere^cumarticulorum funda-haud proclive fit

mentalium & nonfundamentalium

confinia, quibus hi ab illis difcer-

nuntur_j deprehendimus ^Dolores

circa

i9 p*

circa qualitatem & numer um arti-

v culorum» dequibusnuncloquimur,

inter fe differre. Internos&Refor-

matos convenit fcripturam facram

elTe unicum Sc fufficiens principi-

um,ex quoomnes fideiarticulifunt

deducendi. Sed in eo fiüum eil maximum difcrepanti^ mOmen¬

tum_, quod Reformati articulorum

fundamentalium^numerüplusHquö

conftringant, articulorum vero

non- fundamentalium numerum

plasjufto extendant, quorumfen-

, tentiae temere, Sc cum orthodo-

rorum Theoiogorum haudleyiop-

probrio ^, nec non veritafis detri-

mento, velificati funt olimSyncre- tiftas,8c etjamnum hodierni'Nova¬

tores, _quos externam vitas San-éfci-

moniam quidem urgere, fed fidei

do&rinammultis partibus labefa-

åare ac corrumpere , & ex anti-

quorum hasreticorum ovis diros ^,

n infauftos Scperniciofos excluilfTe_>

pullos, magnas Sc au&oritatis Sc eruditionisTheologidemonftratum

iverunt. §• IIX.

§. IIX.

REformati,illi, qui conciliandis& in his potifiimumLutheranis

& Calvinianis _operam impende-

rant, Partuminnuo, Sebaftianum Curtium _, Marefium , Bergium ^,

Hottonem aliosque, eontendunt_, omnirnodum internos & illos efTe confenfum in fidei fundamento,

fed dogmaticum fundamentum re-

flringunt tantum ad articulos, qui

omnibus fimpliciter creditu funt necefTarii, & quorumunoignorato

aut negato, fides falvifica ceffat^,

quodadduétispropriisipforumver- bis probarera, nifi res extra dubi-

tationis aleam pofita efTet, & ejus-

modi _Irenica fcripta omnium ocu-

lisexpofita idem teftarentur. Juxta

hos itaque omnes articuli, qui no- bisveniunt articulorum fundamen- talium (écundariorum nomine, ad

articulos non-fundamentales refe- rendi, quin & nonnulli ex prima-

riis ad eandemclaflemrejiciendi ef-

fent.

fent. Sunt etiam ex Reformatis, qui contendunt ad articulum fun¬

damentalem reqniri, utverbisper- fpicuis ac expreffam credendi ^ne-

cefiitatem injungentibus ^propona-

tur, quamfententiam cum Socinia- his, Hnreticorum peffimis ^{, com-}

munem habent. Ex horumitaque

mente articulis non-fundamenta- libus accenfendi efifent omnes con-

clufiones Theologien,^{per pronam}

&legitimamconfequentiamexfcri-

pturn verbis illatn.

§. ix.

OEd fidei fundamentum tam ar-

limitant ac circumfcribunt,, terminis, uterrores, quos fovent

abominandos _extenuent, & retar- datn conciliationis eulpam & invi-

diam ^a feremoveant,atque in^nos, tanquam pacis fnpius tentatnper- tinaces oforesconferant, Verum_., ad folidn caritatis & fraternncon-

cordin inftaurationemdefideramus

& requirimus abfolutam integrita-

tem

^ 8* p*

tem docftrina? fidei &morum divi- nitusrevelata?,_qua?,uthabetPaulus ILTim.Hl.16.17.Eftco(ps>.i[JLog TtfgSi- dacrxaXi'av, TrpogeXeyyov^? &rcatof~

SutTlV _{, TT.gog} TTttlåziCtVl'?jV h foxOUOGVVY)'

"hadpricg rj ^o 7£ OsS aySpooTrcg ^, vrgog Trav spyou ayaSSv s^ngpisvog, utilis

addoBrinam, ^ redargutionem, correäionem,#// inftitutionem, efl injuflitia, perfeäus fit Dei homo,

jo? ^omneopusbonumperfeäemßrutfus,

Et Rom.XV.4.r/Iv# Sid jyjgVTtopoyyjg ti) rijg 7ta*ayJ.yjo-eojg twv

eÅ7t(Sa syojpisy, ut perpatientiam <fr>

confolationemfcripturarum_fpemhabea-

Tmr. Unde in conftitutione arti-

culorumfundamentalium, &conci- liatione partium diuturno & inve-

teratofchifmatediftra<ftarum,^non_»

unicerefpiciendumeftadarticulos, qui citra fidei <5c falutis damnum

acja&uram ^a nemine ignoraripof-

funt, fed etiam ad alias docftrina?

partes, fine quibus Ecclefia ^non_, poteft obire & exfe.qui munia&of-

ficia

ficia fibi a Deo injun&a. Simpli-

cioribus ad fidem 5c falutem fuffi-

v citexplicita articulorum Difputa-

tionls Prima: cap.I. enumeratörum

cognitio,cum ftde divina& faluta-

ri conjuncfta ^; Ecclefias autero, hasc exiguanotitiaadexplendum^omnes

fui officii numerosminimefufficit.

Eft enim Ecclefia mäter fidelium

fpiritualis Jef LIV. i. Gal. IV. 19.

ut 5c _v. 2ö.feqq. cujus officium eft:

nontantum Chrifto parerefpiritua- lesliberos, per viventis Dei 5c in_*

aternum manentis verbum , quod

eftaxcpä äQSagrog ^, fernen iricorru- ptibile, exquo 7iajcimtur 1»Pet. I. ^25.

Jacob.1.18. ?. i, fed 5c curå cujus-

vis indigentice accommodatå fin- gulis confulere, opitulari , fubve- nirefprodefte, 5c ita rite obire o-

mnes officii partes, qux ad^corpo¬

ris Chrifti asdiftcationem , confer- vationem 5c incolumitatem condu-r

cunt. Eph. IV. 11, feqq. Ut enim

difpar eft conditio in focietate Ec¬

clefiafti-

«Q S4 p*

defiaftica degentium; ita adfui re- fe&ionem 6c falutem diverfam ^ex- petunt curam. Infantesadfüiedu- *

cationem la6tis potum exigunt_,

i.Cor.III. 2. Heb. V. 12.13. i.Pet.II2.

Adulti folidiori cibo ad animi defi- deria fatiandum inhiänt. Dodii fa-

pientia? incrementaOptant. Errati-

tes, pro erroris, culpa?, noxa? ra-

tione corrigendij refellendi&con- vincendi, vel etiam, fi pervicaces tantifper vitandl«Scexcludendifunt»

Lapfierigendi, ftantesconfirmandi,

anxii 6c adflicfiiad fidem 6c fpem_>

concipiendam opportunis confola* v

tionibusexcitandi funt,6cutpaucis

multacomple&ar, Ecclefia? _promta elTedebentomnia pra?fidia6c admi-

niculaadfidemin quibusvis homi-

nibusaccendendam6croborandam, faiutemcf? ^omniü procurandä utilia

6c neceflaria. Non itaque ad con- cordiam cum adverfariisineundani fuificit confenfusiniis do&rina? par¬

tibus_{, qus} å nemine fidem 6c falu-N

tem adepcuro ignoraripofluiit, re-

liquis

«<8 ^8;

liquis controverfis articulis, ad

claffem quaffiionum circa fidem

juxta enatarum reje&is, de quibus

falva fide & faiute erudiri inter fe_*

difceptent,utlrenicifcriptores con- cordise ftudio longius prove&i au-

tumant _; Sed infuper abolenda &

componenda funt diffidia circare- liquas do&rinac partes occupata_*, quarumorthodoxadeclaratione Ec-

clefia , citra multarum atiimarum certiffimum damnum & interitum

carere nequit, ^nec re&e defungi

officio, v.g. confolatorio, indefpe-

rabundis adfpemvenia?,reconciiia-

tionis, gratis & vita? a?terna? eri- gendis,permifericordia? divinae &

meriti Chrifli amplitudinem, cun-

<Eos mortales compleéfcentem. In_^

quo officio rite pr<éftando, do&ri^

nam Reformatorum vacillare tam

certumeft,_quamquodcertiiamum.

§. X.

SEdrant^ftudium_, quodconcordia?^pra: fe Reformativel tole¬

ferunt,

ferunt, orthodoxis merito fufpe-

&um olim fuerat, & etiam adhuc efTe debet,donec errores, cum ver- K bo DEI adverfa fronte pugnantes, bona fide exuant & deponant,qui-

bus refiduis, omnis concordia? re-

dintegrandx fpesceffatatquedecol-

lat. Quid enim aliud five pacis ,

fivejuftitii & induciarum amdua_>

ftipulatione vetiarl videntur, quam

opportunitatem opprimendi ve- ram, falfam autem clam fubflitu- endi religionem, ^qux admiffa ve- lut^cancercontinueferpit. Si pacis

defideriotantopereincaluerant,^cur v

ArminianosfeuRemonftrantes, ill quinque capitibus å _recepta Calvi«

nianis Eo&rina abhorrentes, tam- quam communione fua? Ecclefia:

indignos damnarunt, & ut Reipu-

blicae vomicas ac peftes toto Belgio expulerunt? Nunquid a Reforma-

tis ea eftfperanda ^& exfpe&anda_.

moderatio , humanitas & manfue-

vtudo, ut quos articulos tamquam

erro-

• «8 gf*

errores exitiofos in indigenis _atcg

in gremio fuas Fcclefias natisfolen- ni Synodo ( Dordracenam innuo A.1618 celebratam) damnarunt,e- osdem in nobisalienigenis, «Sc pro- pter conftäntiam, quam illi perti-

naciam dixerint, fibi invifis comi¬

ter efte laturos ? Et nonpotiusme- tuendumeftReformatos,quinutus Sc inclinationes fatorum obfervare

folent, Sc tempori callide fervire_», omnesquepropagandas fuasreligio-

nis occaßones _captare egregie di- dicerunt, Lutherans Ecclefias fu-

nus <3c exfequias paraturos fore_j?

Cavendum itaque nobis eft ab e-

jusmodi hominibus,namfubovino vellere hifpidam lupi pellem,imo, ipfum voracem lupum velatum^ge-

ftant.

§. xr.

ARticulos5c contra -Remonftrantesinter Remonftrantescon-

troverfos diximusnumero quinque fhiffe, quorum primus doÄrinarh

B

OQ

oo

de Prsedeftinatione & Reprobatio-

ne concernebat , quam Remon-

ftrantes orthodoxe propofuerunt-.. * ^:

Docuerunt enim DEUM ex aeterno «

ér immutabili decreto in Jefu Cbriflo <

Filiofiio ^, ante jaäum fundamentim i

mundi ftatuijje, ^ex lapfo peccatisque i obnexio_genere humano illos in Chripo\ <

propter Chriftum,érper Chriflumfer- }

vare qui Spiritus Saudi gratiain eun- i

dem ejus Filium credunt, ér in eafide i fideique obedientiaper eandemgratiam i

infinemperfeverant: contra veroeos, f qui non convertuntiir ér infideles^>in ^ t peccato ér iraefubjedos relinquere & f

concemnare tamquamdCbriflo aiienos, ( fecundutn illud Evangelii Joh: III. 36. ti Qui credit in Filium habet vitamteter- n

nam; qui vero Filio non affentitur^, c

non videbit _vitam aetermm , fed irct q DE!^manetfuper eum. Quae doftri- b

na cum fcriptura? S. perfpicuis te- ftimoniis appofite congruit. Quam 1

tarnen intolerabilem efle contra-

Remonftrantes cenfuerunt. Sane-j C Pa-

Paraus, _{qui in} Libro de unione 8c Synodo Evangelicorum Syncretif-

x

mo viam munire laboravit, in fuo de _articulis Remonftrantium judi-

cio Patribus Dordracenis _transmif*

fo affirraare non erubefcit hoc Re¬

monftrantium dogmate Ele<ftionis decretum ab hominis volurrtate fuf-

pendi5 Deum folidas falutis noftrae gloria Ipoliari, hominem fuperbia inflari> confolationem Chriftanam in vita ac morte labefa<ftari _> jufti- ficationem gratuitam & falutiscer-

v^v titudinem abnegari <3c Pelagiani-

fmurn in Ecclefiam occulte invehi.

Quomodo_ergoilluddogma, exquo

tot abfnrda <3c corruptelas, quibus

nefcio fidiculis extorquent, inarti¬

culis non-Fundamentalibus, aut in quceftionibus circa fidem enatisha¬

berepoftint, nonfane perfpicio.

§. XII.

SEcundummonftrantes aßeruerantarticulum ^, quoJEfumRe-

Uiriftum, mundi fervatorem pro

B 2 omni-

po P*

emnibus & fingulis ^mortuum effe, ornnibusque reconciliatiomem &

remiffionem peccatoramimpetraf-v

fe; ita tamen, ut illi foli remiflione peecatorum per Chriftura parta &

acquifita reapfe fruantur, qui iru

Chriltum credunt,juxta di&a Joh.

III. 16. ^■ i.Joh.II.2. i.Tim.II.6.

Ebr. II. _9. Eum inquam, perinde

ac priorem ut traducem Semipe- lagianum ex Johannis Cafliani &

reliquorumMaffilienfiumerroribus (urgentem minime in Ecclefia fe- rendum, fed decreto fuo amputan- dum cenfuerunt. Qjaomodo ergo v

nos in fax Eccleiice communione_j

ferent, qui hane do&rinam etiam

profitemur, 5c velutoculi pupillam

ab omni injuria defendendam _pu¬

tamus ? Quomodo item contro- verfiam .& litern , quam de verita-

te hujus dogmatis. nobis movent,

quaeltionibus Theologico- Schola-

fticis circa fidem enatis & articulis

x

non-Fundamenlibus accenfere au- '

fint,

«Q _p*

fint, cum illud fuae Ecclefise into-

' lerabile efle «5c re <3c verbisdeclara-

£ ^v verint §, XIII.

ne Ciüod ver0 ad articulum ter-

& ^tium adtinet, ^quo affirmave-

^ rant in ftatudefeftionis homininul-

^ las prorfus fupereiTe vires ad ali- quod vere bonum,quäle fides eft,

de ex fe cogitandum autefllciendum.

e- Sed neceflarium efle, ut å Deoin_»

& Chrifto _{per Spiritum Sanft, rege-}

us nerationis <3c renovationis gratiam

e- fufcipiat, ejusqueviribusinftruftus

n. intelleftu fapiat, voluntate fincere

r0 y bona affeftet, appetitufenfitivo in- t.elleftus reftojudicio Sc voluntatis

m Sanfto imperio obtemperet, ^cun-

m ftisque facultatibus bpno operi <5c

u- intelligendo, cogitando ^, volendo

o- Sc perficiendo, pro modulo hujus

a- Vita;, deferviat, illum inquam ad-

t mittunt; Ut Sc quartum, quo fta-

a! ^tuerant hanc ÜEi gratiam, qua?

Iis ex Chrifti meritis nobis obtin-

u* v git, efle initium ^, progreflum Sc

ti perfeftionem omnis boni, ut

PI Ig!*

fme ea excitante, confequente <3c cooperante nihil bonihomo cogita*

re, efficere, velie, _neque tentatio- ^v nibus undecunqueoblat's ^oecurre-

re ac refiftere poffit. Sed utriusque

articuli appendicem, qua alTer-

ueränt Spiritui San&o pofle refifti,

6c oblatam hane grafiam repudiari

atque expelli, Reformati _tamquam

intolerabilem & cum prioribuspu-

gnantem averfantur; _{quam tarnen}

nos freci «Sc fulti rationibus & ex¬

emplis in fcriptura paflim obviis, utrisque braehiis ample&imur.

§. XIV,

DIvus_concioneStephanus_A6LVII.fåne, in_50.hanecycnea

con¬

tumaciam, ex triffci 6c lu&uofa ob- nitendi₆₁ facultate & potentia profe-

am, Judaeis exprobrans ait :

dxSglTyYjTQl 7fl W-$(cl x) Tolg dcrlv jVysigäsl msii- ^. ya$i dyico dnm/iTsrs' dg ^oi 'Kotrcspsg

vydv x) _vy,sig, Duri ceruice, <&* in-

årcumcifi corde & auribus, vos fem- ^

pr