CELSIO ECLIPSIBUS

IN NOMINE S.S. TRINITATIS.

%

DISPUTATIO ASTRONOMICA

^ De

ECLIPSIBUS

QjAM

Cum confmfu Jfmphßim* Facultatis Thilofophkä}

in %ia jicademia Upftdienfi,

■■ - ■ , V ' '

P KAIS1 O E

T^EVEI^ENDO «tqut CLAJ^ISSIMO VIXJ)

M. MAGNO CELSIO

Mathem. infer. Prof Ordinario,

Et defign. in ©, Q3pf. P*

« *f% »»

Progradu Magtfteru

Pubüeo Bonorum examini fiftit

JOHANNES LINDWALLIUS

^ _ WEJ lpNEXs Is ^

Ac die ^i:- > D'&efnb# Anni ^m.dc.i.xx.vijv'

in Aäito:io Guftaviano majore.

v5>,Sfi

UPS ALU

Eundk Hekkicus Curio S. R. M, & Åcadcroi»

Upfalieaßs Bibiiopola»

' ■ ' .' ' ~ i-

v „ .\

" '

-N -

'K

; - &

r, i

■

•'

..i

- -a.^

v " x -•

<£- rJ'

■ V- -4 .4

M

'•\. '■v'•* v1..■..

"X ,\■;•■:■,• \ ■

■. . .. •••.

• .'.V"',';"''• '■' "V'"-

Prsefatio.

Cum,

ad nulum

^eorum quibus

dum_yea mihipracipua videbaturtura^>ut in argumen*

toaliquo nonminmjucundo_quamuttli meatperichtarer

'vires.Debocjolkito commodéfiobtulithatdeEclipßbm

materia, qua utrunque inchdit. In^Aßronomia_ufum

habent eximium Edipfe$y undéaKepplero Aflrono-

morumpadagogiad caleflesmotmprobeperdiftendosfa-

lutantur. In Geographia, quu yntfiplanéhujmfiientia imperitus, ignorat Eclipfes _pracipmm fuißemedium^$

per quodlocorum longitudims^jeudijferentiaMeridia-

norum invefligaripotueruntyßneqmbus Geographiapa¬

rker ac res nauticaobfcura 0* ^mancaeffet. Et quis

omnes earum utilitates unicirecenfere potefl pagelld I Quam *vero jucunda dcle&abilisfit harum ^rerum tognitio, nihil attinet dkere,mmde eo, ut credo, ^ne- mtniy nißpenitm ignaroy dubium eßepoßtt. /41^cum diffjcultates& tricaiy quibrn hoeargumentum involutum

tfi, ftnfarecaperam,deprehendirnltain coocturrert

A ak

§bßrufaQ?ßnßbushumantsfereimprfcrutdbilia, ^qu*

ttldm celckerrimü omnis avi .Aßronomis mukmnm«

gotiifaceJJermL Idcoqm hdrebatmihi animus, tenta«

remmaliquid in argumentatamfublimi, ^an aliud fad*

Buseligcrem. TandernJublatd dubitatione, in bac^ma¬

teriaviresingeniipldcuii cxperiri* Fatcor ultra ^tdem

eßequa multo accuratins pleniu/que fairaBan ^mere-

retur,quamamejsmfaBumeft;fed idfdiciommingenk

orumindußriarelinquo* Fakoretiam in hac hreviia»

te Qf feftinatione multa ^me utiha fy* ad plenam

hujus traBationem neccjjaria omlßße^; quadam etiam

ferfundorié tetigiße: ^nec ad ealculum, proper ejus

prolixitateMy defcendere potuißc. Spero tarnen tantb

faciliorem Bencvoli Ledoris veniam ^me impetratu-

rum _s quanto argumentum hocefi difußus fiT difjßcuU

iasejusmajor. Interea B,Z* commi bukmeofave &

hmi vak.

' Membrum I.

D/ reauißtk quilnßdam ad Edipßum de-

ärinam necsßarm. ^\ '

Y. i.

Clipfios ^trpx ab ^mj\U7tmy qucd

hoc locodeficere,hebetari Scqua- fi e&tingvi<lenofat5 dedöéta* Lati-

nedefcAus j dirninucioSc deiiqui-

'amappeü^tur. Yeteribus labores, iu(5bus,k|ua!orcs ^> caligines, livo- ^-

res <8ccf liaec difpcndia lucis in magois mundifideribus dicebantur. Idque maxirre

propterea, quia res «deftesnon litis perfpeftat ha^

bebaut _$ Sed quotiescunque Solcm vel L.unam ni-

toremluirfn löfitum _anderere} Tel interventu alius corporis feablcondefe vidiffent, morbo aiiquo coli-

üiftariBc plane de calo cvancfcere exiftirhabant» ^■

g. IL Quidam corum ideo Lunam deficerc rati

funt, quodSagariin55pr^cipüeThe(Talicarcm, incan-

tationibus _cogerctur in terramdeicenderc³ nifi pel*

vium tinnitu & tubarum fbnö fuperftitiofi mortales

ci fuccuvrerene. tmde Tibul.1% i. Fleg*_^

Canim &e cwru humrn dement _tenUt7

Eifacutft non <tr& rejmlfa fownet.

Alii Solem _propterea interdiu Exljpfi» pari puta-

A % ' löüfj

ä :■ ' J ^. ~ \ ^. "■ .. Y: ;

mat, quad hominum fcefera, aut perpetrata, aut

mox pcrpecranda, avcrfis alio luminibus ^, exhor-

lefcerer. Fuere ctiam, qui Solis Eclipfia extin-

&ionereali, alio interim Sole renafcente, fieri

dixerant: Qui in fententia Xenophanem fuiffc^g

aflerit Ricciolus Alm: Novdib. _{y. cap° i8} Alii alias

pratan, monftrofas>imoridiculasde hisfovemnt fen-

tentias>,_qua* fingulas recénferenonvidetet effe pre- sium oper«.

jT. III. Eclipfes i® lata fignificatione, cujusvis

aftri occahationem denotant, _quas vifui hominum

Interra habitantiiim accidir, intervemente terravel aliquo aftro. Eomodoftellafuperiorå planeta infe¬

riore occultari poteft» Quemadmodum MarternI

JLunaoccoltatum vidit Aäiftoteles, ficuti fcribit libo a.cap. xi.decoelo* Et Cor Leonis å venere teéfcunx

©bfcrvavit Mae0:1inös.

M* IV. MihiverojindefioiendisEclipfibasufita-

tcficappcllätisoecupato, PLReverendiécCeteberr*

Dn.Pr^fidis definitio^ qüaro üb» i.cap». 1» Eclipfi- graphi*exhibet,commodiffineia videtur³ quå, EcU*

ffiseßradiorum[damminTellur^eWLum$ ex alitrm^intet*

foftlM^j defe&m•,

S* V. Eclipfesvulgoin Solaresåt Lnnares dividii lolent| Atcuraeermrafifc, Solem ipfuna reveränon

deficere_,autlumintfuo privari, fed aetheris ,aeris 8c

Senasill® ua&ntej åquo^opacum Lnnarecorpusfuo-

intzfa

interpofittmdios fdlares avardt,fperomihi däri_poA

fc hane veniam, ut Eclipfes hasfolares di&as, ad proprium fiibje&um referre,ßcTcllurispotius quam

Solisdcliquia dicere licear.

g. VI* Inhoc arduo de Eclipfibus negpti© nihil proficit åftronomtt^nifi prius crium horom corpo*

rum, Solis feil: Lunae 8c cerr^ raagnitudmes acdi-

ftantiasab invkcmutcunquc cognitas habcat» Cu¬

jus reideterminatio quam difSeilis fit,omniumferc ^-

Aftronomorum diverfedehoc negotioopiniones fa-

ris comprobant. Necquifquam exaélam&omnibus

numeris abfolutam ejus notitiam unquam fibi polli-

ceri fiiftinuk _y nifi qui feipfum fefellit. Satis tamea commendaoda eft åftronomorum induftria, quan- dö eoufqoe inhifce abftrufis eft progrefla, utPliae-

nomena cseleftia citra errorem fenfibilem reprat- fentare valeat*

g. VIII. Horum memoratorum corporom ma;-

gnitudines8cab in^icemdiftantias fruftraqu«fi?eris#<

aotequamcognitx fint femidiametri ^apparentes So¬

lis, Luo^, 8c Umbvx tereftris loco tranfitus Lunar 5*

iremquefermdiameter ^xmx ex Luna?ife^> leuparal-

laxis Lunae homontalis*

g. IX. Diébi feraidiametrorum femiffes^noti fem-

^pereodem fe habent modo: Interdiim ^entm majo¬

res interdum minores apparent, pro divcrfitate di-

ftantiarum horuna*-■ff| -■ _corporam\ å terra 3 minores cum»•

10.

m ■■, - ; - "

f. XIV. CognlcisfemidiamcfcfisrifibilibusSoli^

Lons Scumbraeterreftris loco tranfitus Lunaejut&;

Semidiametro Terrae feuparallaxi alncadinis maxi¬

ma_,fupercftuc, hisfundamenti loco fuppofitis, di*

ftantiaehorum _corporom inquirantur.

Limasdiftantia å terrainveftigari (biet^perparal-

laxes & cum primis horizontales, utpote quae noh

adeofaciie nosinerroresdcducunt, cum fint maxi¬

mas. Qpo modo hoc fict ^ex praecedenti fchemate

monftrabitur«, In _quo quadrans circuli terrae roaxi-

miexterrae centro Ådefcripti,fit^BH,fub quadran-

teinquofidusapparetinL, oculoB,in fuperficic ^ter¬

reftris convexitatis conftituto, perhorizontis Na-

ralis linesmtedambLC, parallelam horizonti Ra*

tionalileu Aftrortomico ÄHN.Quibusad perpendi-

culum incidit verticalis linea AB K, tendens verfiis

Zenith obfervatoris B. Et ducatur ex centro terrae

adcentrum fideris reda A L. Nam in Triangulo

ABL redangulo ad B, parallaxis horizontales data eft, AngolasL*cumquo & latere oppofito, Terrae

feil:femidiametro, fumpta tanquam unitate^f _{per re-} gulas Trigonometrie inquiritur bafis AL. h. ^e# di-

ftantia fideriså^centroterrae,critquenotain partibuig qualium lemidtameter terrae eft pars una.

XV. Diftantiaefolis å^terra inquirendae modus adjedoSchemate oftendetur,inquoex fuperioribus cognjtumeft latus BM9 Lunae dißamia åcentro ter¬

rae»

£«>quaecx Bullialdo ponitur propé pmgaesim 57*

52 pr# Semid.°ferra?.Etexfcrupuiis

durationisdioddiaejnEclipfibuscé-

tralibos innotefcit _ang. M B I, qui

lf~ erit4f.pr4.fcc: Proinde inTrian- golo re&angulo B M h ioquiratur

radius nmbrsri"in partibus femidia-

mctfriterrae, quarum tina continet

do. pr. Fiat, ut rad. loocoooo.ad Tang.angeli ad B 131101, itadi-

ftaotiaLunae å_{terra,57*51.pr.}ad fe-

mid; Umbrae _{45. pr. 30*} fec talium

feil, partioro ⁵qualium terrae femid.

eft60. Subtraétå häcfe mid: urobrx

ex femidiaroetro terra? relioquirar

latus DHi4.pr.3ofec.PorroinTri- angalo D1 H. Cognito latere DI, sequali diflantiae Lima? å ^terra, 8c

DHexceffu femidiametriterrae lu- pra femidiaroetrum umbiae, de

faeili inquirstur angulus ad 1, 14J

pr. 21. fec«. aequalii fcroiangulo

eufpidis umbrae tcrreftris ad C.

Tandem in Triangulo A H L, angulus ad H. apparentis feroidia-

C metri Solis, txternus eft,& duo»

bus _internis A&Cin Triangulo A H C, juxra

B F®"

fy:

!o

'H

prop. 3^-bb. *• Euclid. eil xqualls. Sabira&o ergo

ang. B C H ^14. pr. it* fec. ab A H L* femidiametro

fblisapparcnte ib, ^pr, 4j.fec, relinquitur B A H, qui

determinat parallaxin horizontalem Solis 2. pr. 24.

fec. NuncveroinTdan_g» Re&angaloA B H> cogni- tuseftaogulusad A, parailaxis■ horizontalis Solis 8c

latus B H femidiameter terrae«, Dico itaque, utTao-

gens BH 6p Sr ad Rad» 10000000. ita femidiameter

terraei,addiftantiam Solis återrae centra 1431, 28.pr,

§. XV, Semidiameter ^vera Solis in femidiame-

tris terr^ clicitur^exTriang. A B L. in quo data funt

tri_a, aogulus feil ad B, feriudiameter ^apparens Solis

16 pr«4p,fec. Latus B A, diftantiaSolisåTerra ^1432.

28 pr« Etang. ad B. ideoque ut Radius le habet ad

Tang:anguli ad B, ita diftantia fblis å terra, ad fe¬

midiametrum Solis6. pr.

LunaeSemidiametervera eodem modo in Trian-

gulo NOB invefligatur«

§« X V IL Vt proportio magnitudinis Solis vel

Lunae adter ram habeatur, ^ex femidiametns utriuf-

que formabitur cubus, duceodo femidiametrumin

feipfam,^factum kerum in:eandeai femidiametrum,.

Cubusille, quetiesSoi ^el Luoaterrae magnitudinem

infe conti_ner, oftendit. E%: G. (i fumatur ferridia-

meter Solis _vera7, partium, quaram femidiameter

terraecontioet_unam, fequitorterramcontineriå Sole

oricencies quadragks ter.

Me

Membrum. IL

De Eclipß Lunte*

- " 5. I.

Clipfis Lunt eßdefeSluslamm a Sole ac€eptiyob inte?«

fpofiam terram y tempore ßlenilunit.

Lunam Iimten proprium nullum habere,fed quid«

quid terris miniftrat,å Sole mutuom fumere, hin«

maxime patet, quod Luna denfiorem umbram in«

grefla penitus amittatorab oculis, quod fit in Ecli«

fibus centralibus prselertim, Lunå perigata, Sole

circa fuum apogseumconftituto. Umbra ^autemver-

fus Lunam in pleniluniis porrignur, ideoque illo

maxime _temporeEclipfinpatitur. Non tarnen ple¬

niluniis omnibus, fediis ^tantum, qu&fiuntin ipfis

nodis, Tel oonlongeab iIlis,quando terra é diame¬

tro inter fölem Sc Lunam conftkota eft. Alias quan- do Luna juftoremodor eft å nodis, five boreämflve

auftrura vcrfus,terrae umbram evitat.

h IL Ad notitiam temporis futurae Eclipfios

requiritur⁵ utpriuscogoiti fint termini ecliptici, h.e;

diftantia Lun^a nodis, Leu capite &cauda Draco-

nis. Quos terminos non omnes Aftronomi faciunt

cofdem. Bullialdus ^ex motu latitudinis vero ftatuit

B i bos

kostermmosinEclipfi »eceffaria ^to. gr. 58.pr.4O.

fcc; Inpoflibili ^{ix. gtvaj. pr.} Pcoiemarus vcro hoc fpatiamad ij.gr. 11.pr.extendit,habito adplenilu-

nia media relpeéfcii,

§. 111. Utigitur,juxta Ptolcmaeum, fciatur quae-

nam pleniluma fint ecliptica? inveftiganda ^funt

omnia plenilama per totum annum media, (hare

cnimfuflicere pofTiaat adjudicium fadendumde pfe-

nilaniis ecliptiris) item iifdem refpondens ^motusla*

titudinis Lunar ex tabulis Åftronomicis. Deiode coo-

ferantur om nes motuslatitudinis Lanx in plcniluniis

cumbis quatfor termintt®

&or $f£. ' gr. m,

O. IJ. 11.

f- S4, 48.

4 _{IJ. 11.}

K %%. 14. 48.

p Quando enim

fub ipfumpleni-

lunkim mediös

motus latitud!- nisLunae_minor

fuerit termino

primo & major

quarto, confti-

totaeftLunain*

tra tcrminos c*-

clipti^

clipttcös D B* vel BF. circa oodura dcmdmtcm icu

capus DraeonisB in figura

Siveroidcm ktitudinis ^rnotus major fit ^termin©

fecund©5&minor tertio, Luna inträeclipticoster*

minos C A te! ^A E,circa nodum defcendentemfen

eaudam Draeonis A invenieturr adeoque umbram

terreftrem haud declinabit.

$, IV. Åliåsexadius fit judicitmi c* ipfäiatitu.

dine Lunae^vera,tempore verse oppofitionis, quxe:&

tabolis aftronomicis eruenda eft. Hxc It major eft

aggregato femidiametrorum umbrx terreftris 8c corporis Lunaris ^s nulla ^eoinplenilonio expedapda eftEelipfis: Si verominor, Luna umbram omninb

ingreditur. Cum ergo aggregatum minimum femi-

diametroram Lunae & umbrae apparentmm, feeun-

dum memoratas femidiametros ex Bullialdo, fit ff.

pr. fi. fec. Maximum vero 64. pré 7.fec. fequiwr, fi

lariradoLunxin vero pleniiunio fuerir minorf6, pr.

5 i. fec impofiibile efle Lunam Eciipfin ^{non part.} Si'

vero latitudo eodem _tempore fuerit major f6, ^pr.

ji.fec. minor tamen 64 pr. 7.fec- poffibile quidem

effeearrj in umbram incidere,non femper^{tamen ne-} ceffärium, _propter variation^em femidiametrorum,»

ob fiturn lummarium in aliis ^atque aliis ab ^apogxo>

velperigxo locis. At fi latitudo hxc 64- pr. 7 ^cc.

fuperaverit,nullas^um luminis lunaris expedando*-

eft defc&us»

kV*

jf. V. Cum faftafuerit mentio capitis 8c Caudae Draconis,quid fibi hxc vocahula velint öbiter indi- candumerit. Orbita Lunae, jaxta Pcolcm: Copern,

&quofdam alios, adplanum Eciipticae 5.grJnclina-

iaeft, cujus maxima latitado, in proximé prarceden-

ti Schematc L N* vel M O. Limesvel venter Draco¬

nis appellatur, propterea, hauddubie, quod peri¬

pher!^a Eclipticaecum peripheria orbitaeLun&? ^an- gvis fimilitudinemtepraefentet. Hiduo (unr, ^unus bo¬

realis, alterauftralis. Pun&aillainquibusorbitaLu- nirfecatEclipticam ,quod duobus fit locis, in A Se

B, Nodi dicuntur; Quorum unus ad B, dicitur bo- realis Sc Ålcendens, quia Lunaillum motu proprio

tranfiensfit borealis, Sc quando å limite aüftraliad

illuratsndit, Sc periilumtranfit, ulque ad limitem

borealem, oobis borealibus fit quotidié altior, dum afcendit polum verlus 8c verticemnoftrum. _Borealis hic &afcendens, _{Caput Draconis}weatur_, Sc hoc

notaturfigno Q. Åker Auftralis& defcendens _dici¬

tur,quia Luna ill^umtranfiens fitaufiralis, Sc å limi¬

teboreali ad il!um tendens, _{perque illam tranfiens} ufcjuead limitem auftralem _nobis firdepreffior, &å

vertice noftro quotidic longius recedit. Hic cauda Draconis appellatur _,cujus nota eft faaec I3r

£, V I. Qvandoquidem L*-na digreditur ab

Ecjiptica^ ^{nunc ad auftralem, nunc borealem}

partem/eoque ejus latitudo inatqualis eft, ^ut fupra

fopra dihorn, ieqmtur Fclipfes Löna», ^ram qnoad ^- magnitudinem ^quam d'urationem variabiles effe. Et*

enim cam oppofitio fit in ipfis nodis vel _propes Eclipfcs fint majores, cum vero ab iilis paulo fongius^, minores. Quam rem etiam adjuvac ^um«

br*€ terreftris craffities, _qux major in majori,

Sc minor in minor! Soliså^rerracliffanda» Et _{quo ma¬}

jor, cstteris paribus,eo majoremquantiratem Sc da-

racionem Eclipfiosefftcit* Loose etiam diameter _ap-

parens, qua; major in perigaso, minorin apqgaeo eft».

multum huc facit

jf. yih Hinc fpecies Eclipflom Luaarium dust

conftitui poffunt: fartulmm ® Tctalium.

Partialis eft, quando

non tota Luna, fed aliqua tantum pari inmediodeliquii ob-

fcuratur, otKinfig..

4, Quod accidit»

cum latitudo Ltmag

vera minor e(l ag~

gregatO' femidiametrorum Lunar Sc umbrae; Major

tarnen exceflu feaiidiametri ygWa fupra- femidia»

roetrorn Lunat.

jf. VIIL Totalis Eclipfis &bdmd£tur* in Tota¬

lem-fine mora , cum nio ra Sc Centralem,

Totalis, fiae morain urobra fit,, _qua«do latitudo»

Luoar

Lunsvera AM,infchemate4, ^{tina cnm} fcmldtiamc-

tto ejus apparenteMN,fimuläqualesfuntferoidime-

tro umbr*

AN. _Tunc enim eodé feré mo- mentoquo

tota Luoa

umbra in-

greffa eft,

indé eaier-

gere mcU pit.

g. IX* Totalis cum altqua moratunc expeétan- daeft,quando _aggregatum femidiametriLuoat GR

infchem:$*& ver* Jatitudinis ejus BG. minus eft femidiainetro ambr* B D.

Maxima hu«

jus fpecici Eclipfis,cx-

^ _Je\ \_* tcris pari-

bus,tuncex-

pe&abitur ^, quandoccn*

trum corpo¬

ris Lunaris

änmediodc-

li-

liquii,quam minimumdiftat inodis, utex Seliemate 6, Eclipfin 1^78 die 19. Oftob. hora _{9.p. m*} futu*

ram, repraefentante, videre _potes.

CentralisEcii¬

pfis ^,qu«etiam^tota¬

liscum mora eft ,fit

tantumroodo,quan-

do Luna in medio

Eciipfis nollam lati-

tudinem habet, fed

centrum Lunae in ipfis nodis invenitur.

jf. XI. Magnitudines Eclipfium Lunarium me- timurdigiti$>c[uorumduodccirn Lunaediametrumvi-

fibilemcontinetu, ut LV. diameter Lunaeinfig: 4.

ad oculwm monftrat. Ideoque fi latitudo aequaliseft praecifé femidiametroumbrae,dimidiafere Lunafeu

6. digiti obfeurantur utTK in memorata% Etfila*

titudominor eft femidiametro umbr«, ita ^tarnen ut

aggregatum latitudinis & femidiametri Lunae,«quä¬

le fit femidiametro umbra, Eciipfis eft totalis finemora ,& duodecim digitorum, vel pauloultra,

utLV. Quando autem Luna Eclipfin patitur ^cum aliqua mora,tunc digiti illi >qui funt intet periphe-

riam corporisobfeurati Sc peripheriamumbr«,digi¬

ti eclipfati di&i,menfurantur eademduodenariadia-

metri Lunaris menfura.

i. XII Notandumquod diximus, ftri 6,digitos

C ob-

fcurari,quandofatitudo gquafis eft praecifelemidla-

ii ctroumbra^Et Eclipfin totalem finc ^moraefie digi-

torumd. &pauloultra, cum latitudo Lunae minor eft

femidiametroumbrse,itatarnenutaggregatumhtm-

dinis& femidiamcrri,aequalefitfemidiämetro umbra*.

Id enim propterea adjecimus,quia^non fcmperplane

idemeftplenihniimomentan* 8c fummaeobfcuratio-

nis, Arcus enim interLunas8c Umbrse^centra inlum- maobfcuratione I A. in Fig.4. brevioreft ^arcu lad-

tudinisLooseinpleniiunii momento AK. Et differt

inwen minima,duplo reduEltom loci ad Eclipticamcujus arcu Luna inobfeurationemaxima}fcmper eftvieimor nodaquam cen- trumumbr*.Keppl. Epit: Aftr. Copern. 1.4. p, m. S6f.

§. XIIL Arcus illi _quos Luna intra dorationem percurrit, meniurari lolent ferupulis incidentix».

emerfionis^durationis veS^motx dimidix appellatis.

Scrupula incidentiae ^numerantur in arcuviarLa*

oaris,_quem Luna ab initio ad medium Eclipfiosper-

ambulat, finon fittotalis ^cum mora, ut C M. vel ^ob in Schern. _4. vel ab initio Eclipfis ad totalem defe- ßums in total! cum mora, et HI in figura j.0

Scrupuk dimidiae morse fupputantnr in arcu or- hkx Lunaris, quemLuna abinitio totalis Eclipfis ad

medium abiolvit^ut K Åinfig.6.Edipfinfurarianni

repra,!entante>coi reliquusareüs AEL_quem åmedia

ad ioirium novxapparkionispertranfit ^,efta&qualis.

Si XIV* Scrupulahaec per propofitionem47.1. r.

Eu?

Euclid; cognita fiane, quod in Triangulo CBE,

Schemans _y, monftrabitur. In _quo datum eft latus

BE* aggregatum feil; femidiametronsm umbrse Sc

Lun*,Et latitado Lun* vera tempore ver* oppofi-

tioms. Ideoque cum quadratum lateris maximi rc*

fpondcat quadratis reliquorum laterum, fubtrahen-

dum eftquadratum latitudinisBG,å quadratolateris

maximi BE,utrefiduum fit quadratum lateris EG-

Ex quo cxtra&a radix quadrata, fcrupola dimidi#

durationis indicabit* Eodem modofi procedamus in

Triang. GBF. innotcfcunt fcrupola dimidi* mor*>

quaefubtradaå dimidia duratione fcrupola inciden*

ti*vd cmerfionis oftendunt.

Nota; Si locoquadrati latitudinis ^ver* tempore veri pleniluniijfumatur quadrasum arcuslatitudinå-

rii, lubtilius quidcrn negotium hoc expediri poffet,

Si mode tllam fcrupulofitatem perfequi oper* pre*

tinmcfife videretur.

Tempus fcrupulis fupra inventis refpondens di*

citur_temposincidenti*, cmerfieois, durationis ve!

morardimidi*,

§. X V. Ad EcIipfisLunarisdurationem velrro*

ram definiendam, _praeter fcrupula hac ^memorata5

oecefiaria eft cogoitio motus Lun* borarii å Sole,

Motus Lon* horariusjcum non perpemö fit arqua-

liSjColligenduseft, juxta anomaliam atqnatam ad

datumdiem* å_quoredeformatoauferendushorarius

€ z mo*

inotus Sofis, ut verus matus Lmm hörarias å Solc

habeatur. AKepplcro ftatuitur ^motas horarins

Jptjg. ^ Krig.

X,un« 29. pr, 46.fec. 29. pr. 56. fec.

Solis medius 2. pr. 28. fec. Ergohorariosmotas tun«i Solc 27. pr. 18. fec vel 27-pr. 28.fec.

Permotum hunc Lunae horarium^* fifcmpula ifta Jam ante inventa divifa fuerint ,dabitur ternpus di-

midtaedurationisvel ^mor« in horis 8c minutis.

Incidenti« & emerlionis tempus cognofcitör,fi

dimidia mora, å dimidia duratione fubtrahatur*

quod remanet, tempus incidentiaevelemerfionis eri%

cumhoc fit Uli «quäle.

g. XVI. Iutermoram& du^ratlonem diffiingvere

folent Aflronomi. Durationcm ^vocaut tempus ab

itiitioobfcurationis ufquead finem inquacuoque five

totali five pattiali Eclipfi. Moram vero diccmt tem*

pus,quo totaLunaobfcurata efty8cfub umbra latet»

Membrum iii.

De Eclipfi

■ ■ : $ . s

EClipßs_quamdiuTeßwiseß_{Solis wbem}

defeSlu* Luminis Solans

dammortdum magis quibujdam^minusadmit^%tempore KoyU

ImL i

f. II.

§. IL Defe&um tuminis fekrisquandoqaeinter*

ra cernimus, interventuopaciallcujus corporis,quod

LunamefTe tioa dubitamus: quandoquidem ^non

nifiin conjuo&ionibus feu naviluniis id contingät*

Nequedefe&ns illeunquamkextendit adomnes de-

gentes co in hemifpbserio, in quo dies eft; fcd ad

costantum r quos tcrram pertranficns umbra Lunx

involvit. Haecautemnonubiqueeodeni fehabet^mo¬

do: narn in medio denfior eft, _nempc ubi cufpis

umbras totalisterramattingit, quo in IocoSol totus

cconfpe&unoftro febducitur* In locis-vicinis dilut-

tiorumbraterraminfufcat, _quae Aftronomispenum- bradicitur. Hominibus in illaconftitutis, ^nontotum

folare corpus,fcdpari tantumtcftaconfpicitur. Ncc

iisquibuspars felis tcgitur tantundem omnibus tcgi- tur^fedaliis plus aliis minus, ^pro ratione diftantke

ä centro affufae å Luna Umbrae, Dcniquc obfccra-

turTelluris _parscummoraaliqua, dicfque in noétcm

itavertiturut ftcüaeinterdiu _apparcantiis,å quorura oculis reéfca linea per tuminarium ^centra cducitur, quando Ltinaediameter apparensmajor eft: diametro

vifa Solis: Alias fi minor fit non totus Sol nobis fubducknr,Tedeirculus de felis corpore iueidus re*

linquicur.

§ III, EclipfesfoUtes adTellurem redu&sead-

sairandaranobis exhibcat in fappatatioaibus com-

pendlum, mtricatiffimo & identidero _{repetendo pa-}

raliaxium ca!co!o _{magna ex} parte declioato.

§„ IV. Confi feramus kaquehic Eciipies Telia- ris,tanquam conftituti dTemus ^{extra terram} in Lå¬

na, tibi partes terraeobfcuratas (ineolla parallaxiuni

difficukate contueri iiceret, eodem lere modo _quo

LunaresEclipfes in terrisconftituti abfque parallaxi confpicimus. Terrae etiam iiiuminatana fuperficiem fupponimus videri ^ex Luna, vel alio aliquo fublimi loco, inplanum proje&am^, vcluti lurmnaria caele- ftiaex terravifa, licet fphaerica fint, plana tarnen,

oculojudice, aeftimantur.

§* V. Proiodé praeeuntibas KeppleroEpit. Aftr.

Copern. & Bulliaido Aftr, Philo!:pkrofque^arcus ab

Aftronomis in caelo concipi confvetos, _utpote, Eclipticam, Arcurn latkudinarium8cc, hic in globi

terreftris fuperficie concipimus. Ecliptica, b^c ^ra-

tione, nihilaliudeft,_quamfeSlioplant Ecliptica, ^cum_piano dtfciterra:,per centrumejmfaSla. ^{Et arcus} hütu&wm, eß

reSla excentroumbra Vel penumbr*perpendiculariter ipfi vi*e

eentri_Aftr.ereBa, inque Eclipticam dtfci ^eontmata. KcppL Epie.

Copern. p. 876,

§. VL Semidiametrum orbis terrae e Lima vifie determinatparallaxis Lun«ehorizonralk,_qoia pofito

oculo in Luna, videret i$ ienddiametrum terrae'.eo¬

dem angulo, qui parallaxin Lanae in horizonte ^me- titur«. Hujusdererminatiojuxta Bulltaldum habetur

Parag. xilL MemU ^1» $. VIL