B I S P U T A T I Q MEDICO« A Physi ca
Do
£TATIBUS
c
Åpprobante Jehova, ac confen-
Jli ente Ampliff. facultate Medicå
In Regla Suecorum ad Salam Academia.
SUB P R iE SI D I O
C lar iß im i ac Sperientißimi 7C 'viri
Dn. JOHANNIS C HES-
NECOPHERI.» Me die. Doéloris ac Re-
gij Ibid. Phyfiologiae P. P. Ord. Nec
non p. t. Proredtoris Magnit prae-
ceptoris ful plurimum ho--
norandi Stc*
^l) ex tre Philofophantwm chor o publice vcntilmdam exhibet,
Ericus Johan. Schröd. II pE
S. R. M.Stipend. acMedic, ftudiofus.
Jn veleri Audi t orio Ad åt- Decemlris.
UFSALI AF..
f h2
Impriniebac Es c hillus MårxHiB,
AN N O XXXIV.
Kllilü .. åwmmmmm
t» .eoéööeeoe eoasoaaee 6Öéeo^©0<2^$fj*
clßrijftmo a*4? fxcelientifjjmo njiro
M I O H AN N i M A TT H 1 T
Gotho, Sereniilimse Svecoruna R$gin# Eledtiö
Concionatori primario, atq; ejusdem S.
R. M. Maxime confpicuo,
n e c no n
m. Er ico Sc HR ODE RO, S. R. M.*,s quondam Se-
cretario, nunc autem Re¬
gn i Succiae Aoyty^^cpca atq;
Tranflatori SpeåatifFuno.
Dn. IvaroOlai Prapo-
Dn. M a R t i n o J'a c o b a
Roflagio S. R. M.tis Sc«»
cretario maxime /peåa-
bili.
Dn. J O H A N N [ j OHANNISp Artifici atq; eyxctu^ Hol¬
men flum pracipuo, fau*
fito & Paftori in ©altiwa/
ret (£et>l) vigilantiflimo j tori iinguJari.
atq; Digniflimo. • I
hisfuis evergetis-, benefaboribus, ac promotoribuspropen-*
ßßimü, jugiter c ölen dis, exercitium höc academuum v
atcp hane synopticam adtatum conßderationem in gra*
ti animi teßeram > %*pe$7r&s'
d. v. a
Re/pondens«
3
DE T A T I B U S
A qua de aetatibus inflituitur difpu-
tatio-» Medica quidem eHßed qua non minu<t
adalias quo% difciplinas perforiere poteß-, cum
multa circa atates dißutienda venianty quorü cognitio (j1 Jurifperitü d> Phyficis $ orato^
ribus non modo utilis, fedapprime neceffaria eft.
2. At vero de aetatibus difßrereyacdecemere->earüq, termi-
nos praferibere, ( cum y eerti m univerßum ajßgnari non pofßnt.
Gab teße de fanit. tuend- s- in princip. operum ßuoruclaf. 2. )
fblius medici munus eft: cum tnim atatespro temperamento¬
rum ratione mutationem ac proprium terminumfortiantur, Fer-
nel. PhyfioL Hb. 3. c 10. A c temperamentorum mutationes Me-
di co pra est er is nota fintjé ad eum de ijs-agere pertineat. Gal
de te mp eram. Hb. 2. c. 2. claft. /• patet qnod de atatibm dijudi-
care ad medicum folummodo Jpeblet.
3. Videndum ergo pro tenui noflrd Minerva primum quid
fit jetas(queegr5tcis: dicitur jjxixia, A nomine jJa/kot. Hebr.
*Yn d verbo *YH Suettce ÄltK'V inde Germ: dlfcr> in ? conver-
fo) dum modo fueritantea vox ißhacab a'quivocationis impe-
dimento Uberata, cumfumatur vel late pro tempore quovü, ut Mpud Luret. Hb.3. de rer. nat.
in quoßt m ort alt bus omnis ——
JE tas poft mortem qua- reftat-cumß manendaj
vz\ pro fec{ulo$ Proprie vero é? ftrieléfumitur pr out a nobis
inf ertus definitur. s
4. Varij varié deimiunt atatemy fed meliorem non vide-
Al tur
tur (f ilmpoßdße hac Fer^ßjiana in Phyßop Hb. J.c. 10 ubiait s<
./Etas eil idvitje curricülum
?quo luculenter corporis-, cönftitutioper fe, fuoque nutu mutatur. Jfffåam dcfini-
tionem inier c&teros etiam approbant modernt fere omnes. Sic- ZacchiaSy Se ner tus Magir Scharßus. etc.
j*. Diviiionem vero quod atiinet-, var i am eamquidem ac
rntdtiplice apud multos videre licet■> itautferio dixerit ac bee:
Falles, contra ver f. Phtlos. ac med.-Hb. I. c.8. etat um tot
ejjepartitioneSy quo t funt fcriptor es: N&k få apud f. C tos-, få apud Philofophos, få apud ipfos etiam Med/cos > varia oinnino, eß atatum divtßo.
6. HincCoßaus indifquißt ßhyfiol. lib. 3. c.j- Cum qui-
bus dam alijs, hominis fåjpümalis cujuacp atatem proprie tan-
tum duas habere partiones ftrenue confirmat. Alij vero
tres tantum conßituuntut Ariß: Ceiius Rh o dig. /Egid. Roman.
Magirus > etß qui funt alijß qui huic fententUfåuum calculum de- ferre fatagfuAt*
7. Alijtarnen quatvor ponunt qua. communis Phyßcorum
ac medicorum fententia eß. Hipp. Aphorif. 13. lib. Aph. i. Ga¬
len. f. de Decr et. Hipp, få plat. c. 6. få alibi Au. /. de er et. 3. c.j
Albert.Magn. dejuvet. fåfene El. traEl. i.e. 2. få ante hos Scranus Eph. in Ifag. c. s. Et exrecetioribus Faleriol. co> loc, hb. 1. c. 10.
Fontan Aphor.feEl, 1. Aphor. 13. Bacaneä. deconfens Medic Itb. i.
deatat. temperanu- /. *'
8. Huic tarnen fententia dicam-> fertbit Fernelius do El iß mus ille Medicus Phyßol. lib. c.3.10. Quinq; ponens aetatum diffe-
rentiasj quam fuam divißoncm ex Galeni få Hippoc. fententia fe admißße afprmat) Hifce non obßantibus reperiuntur nonnulli
de JEloru choro, quibus fe nar i us numerus tan quam optimus place t Zacchia-s de atat.
9. Non defunt etiam ex Mediets qui und cum Pytagoricis
enumerent 7. Plates Hippocratcm forjan fecuti Aph. lib. 3.
ab Aphor. 24. adp lur esfeq: übtprxcipua. a tat um divtßones 7 vi-
fanfar e (fe->£t in ^bjdefept~qtei 'adnos nen pervenit, mani-
ßfc ipfum 7 daietconjl: w (Je tefat#* > Genfer i. inlibdedie Na-
tal. bpiniom illum ruff •> iradit Piccckmin. ubi fupra de
verb. dias. Sequi i ur & hane diflinBionem Görden, med. fuo
tempore dcBifßmtx in Hb. p ar tic, i■ cap. 6 Pro hac etiam fen t en- tid pr opter 7. c dt planetas militant etiam Aßrelcgi) ßcut pro- lixehoc indicat Cd. Rhcd. lib. ip leei. antiq. c. 22. Nec videt ur dijplicu'ßeDoB. Selnecc. qui hane datum dißinBi&nem recitat>
pulcris verßculüpart.l. pa'dag. Chriß. p. 109.
10. ßfuin quöfy Jod medicua intcr recentiores ac novifß-
wos in comp. med. lib. i. fcB.3. Pet. 13. iEfcates nove m ejfe aßeruit $ ex ipßut Gal: fententia, hec ipfum aßertum cupit, fed
nuäu ejuspartitionü ratione afßgnavi teßaturZach.lib.de atatib.
11. Gracos v er o minutiorem hane atalum partitionem it a
fequutos ejfe,confiat ex Cd: Hb. ipc. 22. ut etiam duodenum
numerum transgrefß videantur. Solon tamen ex Philone Judico adducente Franc. Piccolom. in Hb. de rerum definit: in iopartiiu>s eß« Ut in carnimb. i bi allatis videre lic et y Macrio-
bitas quefy intcr Latinos 10 atates numer avi t in lib. 1. defomn.
Scipion. c. 6. vers.f. ac hominis vit am 10. feptcnarijs abfolvi
tradidil exfententia etiam Phijficcrum»
13. Jn tanto fententiarum Pelagc, alter am altert prxferre opinionem periculofum valde vide/ur, cum omnes ff ßnguU fuis militent autoritatibtx nonfpernendis^non omnes tamen per o- mnia eße ve ras> ingenuefatemur. Orr. ijßs igt tur. JBorum A- flrotog orum-, Aßgijptiorum £•?ßmilium decretü ampleBenda nobis eß D. Hipp, dißinBio, cum fubdivtßonilus féls t anquam omni-
um verifßma> of utilifßma ubi diätes hoc ordine veniunt ccnß-
derandx. jnfantia, Pueril ia, Adolefcentia ßu Puber tas, ju- ventusdViriHtas^atfScneBus De quarum morbistß varia Di ata,
uti de moribu>s cujusq, aliquid imprafentiarum addere £5? pro- ptzr angußam loci &prolixitatem materia, hiefupérfedimus.
A 3 DL
DE INFÅNTIA
/3, Ef} autem infantia xtas prima å dienativitatis tisq;
qua hämo expedite loqui incipiat, Zach. lib. dexutibus Aiij
hane xtatem extendivolunt ad tertiumyvel quqrtum annum ut Fernel. loc.titat. Levin. Lemn. lib. 1 de eomplj Alij adfextum> ut Scarf Phüs de-etat. He ur\ quidem ult rius co~
natur infantiam extendeje, dum ipfam in tres pir t es difpefcitfed
comunis fenientia eflx eam adannum 7. mdp eStcndi Jqhpi termi-
nus huic xtati prudenter admodum ßfßgnutus videtur fec, pluri-
mum enim feptennes pueri tam expedit ius få magis ad rem fart incipiunt-, licet non nuili ut in exteris etiam rebus evfcere fölet
aut citius aut tar dias hoc ipfum perficiant.
14. Apud Grxcos infans nominatur ßospq^,, nempeßatim
naiuspuer mox 7Mifyv: ubiiam in cefjus datur TmAdg/ov, at Trüget nominanti qui ifon encyclias obite difcip linas valen t. Cxi.
lib. 19. c. 2z. e -obfrVativ necefarisneß > ut convincantur
Anabaptißxl baptizandos e(Je homines in inprima infantia: nam
ad Chrißum dicuntur delata effe t& ßJß)jx pueri primum na- ti: quxfunt extera qux ad Lheologosßeblant-
15. Circa terminum hujusx i.e.anno xtatis 6. vel. 7. funt pueri lite, is adhibendi, ß omni no fieri poteßx Tunc enim ingenia
non plane ftupida fj tarda ad pereipiendam dofirinam i don ea
funti Poffel. de ration: difcend. Ung. Ratio eß; qui a utGijpfu aut
argiäa dum eßuda tn quamvis imaginemfacile fe qui t urfinnen-
tismanum: itdrüdesantm'h ad omnem difciplinamfunt ideone-
Erafm.
16. Signa hujus xtatis prxeipua funt carentia Ioquefar»
Balbuties lingual imperfe&io intelle&us, dentium imbe-
ciJ litas» qui primum ordinarie po A 7. menfes e mandtbulis e- mcrgere incipiunt. Elapfis autem feptem annts iterum deck
dunt: quorum inlocum alij ad folidiorem cibum ap tior es fub-
rvgan»
föoatitur. Coli. conimb in Ariß: de juvent. fåfeneBut. C. 4I Nafeitur autem komofur dm mutm ita ut miraculofumßt quod
conim enzbrat Hau Abaragel,fe f'c. vidiffe Infant etn, quiloqui in-
et ßiivix 24.horisy viuperfeSlü : Sum infeheiter natu; inquie- bat.adp&dendamrtgniamjfßonem, gentit perhhiem uc Jeßb*
felaäühtm. Vid. CetiRhoaig. Hb- 2p. Aniiqu^letl. c. 1.4.
DE P U E R I TIA
/7. ff nfamiaproxima ^Pueritia. mdp ad 14• *üelff ata fit
annum proterfa* Levtn. Lenzn. Hb- 1. de ctmplex.p. 34, AlijS
ad ann um 10+ ut Fernel. quibmdam ad annum 17* Alfs ad / 8. Ser-
vio Fuüio ad iö.Terenfo Var: ad t f. Froprie tarnen lequenao
puer dicendm üt qui minor eß 14. annts-, Hin c cum Menocbio
puerum die im m d 7. anno^ map ad14. annum vero ut plurimum perdurare cum fanioribua quihmvis indubitanter concluäi-
mui' Nec igneramm quosdam Eegperitos fovere c am fenten-
tiam, quod fetminet* in 12. anno ad pubertatem perVcniant. Sed
pronobü eß Heßod. in lib.fecund, oper. £•? dier. dum ita canit:
Junge tibi uxorem, dum firmus adhuc vigor adfit8
Annos cum numeras terdenos> plusve minusve, Aptum eft conjugium, deeimo Ted faemina quarto
Anno pubefeit, nubat mox inde fequenti.
IS. Dieuntur puer i quaß pur i d pur i täte; Sicutex Bern-
hardonotat Henr. Amif. Ltb. 2. Polit. c. ip. Et competithoc no-
men, non tantum puerü, fedttü.m-, in t et dum infantibus ut L uca
2. intertiim puber ihm, £f adolefcentilws ipßs-, jed preprim fu~
mentes puer itiet ncmtny dieimus effe tet um lÜud ßacium vitd,
quod wtetvenit) ftipiendo ab eo, in jquourimum infantes ex*
pedite loquiincipiunt-, tufquo pubejcanti raeth. de et tat.
Ip. Hui c ettati cohveninnt het pråprietates , ut puer i I*
funt imbecilles motu cf vir Lut. A.:f hinc egent tutoribu* ad
annos wq.pubertatiå. Fupillaris propterea vocatur h&c rf
'qui in ea conßltuti dicunturpupills quamvupupillaris nomen K
tia-m infantiam includett n. imberbes,r^/^*w hoju» vid. apud
Leu. Leran. iib. dé complex. c. 7.1 ii. ut fint ofypuvu 1. e : ha«
b en t acutiorenr voeem
yquia carent prolififco femine. jQuo«»
modo auf em fernen faciat ad vocemy ejitsop mutationer» vid.
Cd. Rhodig. Iib. c- nJJA.utfint imprudentes. Abun&arit
enim humore multe, d quo fenfua internt obnuhilantury få it a
prohibentur accuratdt aBiohes inteüeButfdoü. conimb. Iib. deju-
vent. få feneB. c. 3. q. 3. fihqod fipueri cito fapere incipiunt,
indicium efiycerebrumficcum ejfe>qu4 ficcitas oftedct malam tem¬
perier». Dnde etiam qui citofapiunt-, plerumop non fi ht longa-
viy udeiterum natumproverbiü ex ApuleioyQå\ puerulos, pra?-
C o eis fapientia^iW. Erafm. in Epitom. Adag.tit. FeBinatio
DE A DOL SCENTIA
zo. Fertim gradua<UaidsMLd^Ql££££NT 1 a, qua, efi da-
ratio vivetis å finitispucritia? anis usq; ad I's+*~nnumyJEgid.
Roman, annot. iuparu. natur. Arifi.dejuv. få feneB. p. 684.
Hjlc ettas ■mprimis dedita efi voluptaiibusy quarum impatientesy
incontinentes dpfunt t efi' Artfi. tib. 2. Rhet. c. 27. Unde quibws
in locis adölejcentnm cura pr eztermittitur ->aut negligitur^magnum
ex eo Refi. detrimentum capit. Iib.8. de republ.c.i.
21. Pnbertas etiam dicitur hac atas apubey item jetas di-
feretionis tun c primü videntur pueri alicujut rationisfieri particip es , afp. ea dere Plato inconvivioyhanc a tat em primUm
rnentem habere afjirmab.it, fub perfona Paufania dicens : Non
enim amant pueros priusquam ccperint iärn mentem ha¬
bere Hoc auicm tempmvi c i nur» efi iåi-> quo pubefcentes barbarn producere incipiunt.
■