Cl LT. PHILOSOPH,

·

. '« η η.

iEXERClTATIONES

PHILOLOGIC2E

IN

Μ ΑΤ ΤΗΕI

EVANGELIUM,

E1USQUE

QU ΑΚLiΜ,

ΓAR ΤEMXIV.

GÜNSENS. AMPL1SS. FA

Cl LT. PHILOSOPH,

IN REGIA ACADEM ΙΑ UPSALIENSI,

PE/ESIDE

Mag. JOHANNE

FLQDERO.

Giuec. Lit. PRGl·. Reg. Et Ord.

PUBLICE FENT1LANDAM SISTIE

alpmnus vic to jü νiαi\t.ts

PETRUS Α LI IN,

E'ESTRO- GOTHUS.

INAUD. CAROL.

MAJ.-DIE XXVI

.

NOVEMBR.

ANNI MDCCLXVI.

Η. Α. S.

*

UPSALLE.

VmO Maxitis Révcrendö atqae Cc&hrrhm $. S. TÜeoh Dj fori

Daio C A RO LO Ν OR I NG

Paih.& Praspof. E.cclei'. SV.-cnn« Lo.κ'.,Anglomm Gravifiimo»

Patrono Maximυ.

A dm dum RcveiUndo■atque Amplifimo VIRO

DIhq Mag. ANDRERE KNÖS

S, S. Theo!, Licintiaco. Ejtisdemque Lefrori in Gyum. Seauenü, Meri«

tiffuno, Confiflroiii Adieilbri Graviffimo-, ILftöri■in Vinköl, δζ Adjac,.

Ecclef, Prspoiito VigiJaniiiTnno, Promoton Sammo.

Admodum Reverendo o.·:q ve Prcsclarißimo

B.no Mag, AND. GUST. RHODIN.

Paiioii G Prarpofuo. in Slår.» Mer' iliimn, Fautori & Avunculo ad eine·

res drveuer.mdo..

VIR O Ρ "urimum Reversudo atqiie Cldr'ßwo

D:no JOHANN! LUNDGREN

Put. ki Rar.gedfihia Lau .atiimno, Fautori iEftmnatifliino..

P' r. Rev. otqre Clarißhno V1F.0

D,no Ν 1 C O L A O SVAR T

PitR.. in BRR id Honorätinimo, Avuncu'o Dilectiffimo, V!RO Ρlur. Rev. _atqite D·„ciiffimo

D:no ÄND RE'/Ε BERG Μ A Ν

Comminiftro in Borås VigijantiilimQ Avunculo jugiter colendo,

Lucubrationes

_{tis, ob} maxima

hake

veftra

Académicas,'Vobis

in me favoris

Patron!

oc benevokm

&Fail··

liquum eil, fbpplex confugiens ad fupremum Remune-

omnigeua.feiidtate,

veta fufpiriaque fundam calidiili- Mrx, Aämoä, Plurim,. Reverend &*'

Cültor

EETRUS

PIRO Aämodum Reverendo _ntque Prachrißhno

Ρ,ηο Mag, AND. H. FORSENIO

In Reg. Gymn. Kcareiifi S. S. Theo!. Lé£h Prim,Venerandi Confiito-

rii AdfeflorfjfiEquiffimo,-Pafh & Praepof. in Göthened Digniffimo,

Promotori IndulgentiftlnTO.

Flur, Reverendo ntque Clarißtmo VIRQ

D:rio JON ALM Μ N,

Part. Praepof. in Lena Digniilimo, Patruo cmai veneratisnis

cuiru picfequendo.

VIRO Flur. Reverendo ntque Prdebrißtmo

D:no

_Part.

Mag. CHRIST. ÖSTMAN,,

<3ζ Pra?pof, in Odh Adcui'atiffimo, Evergerae pörpetim coiendo»

VIP.O Flur.- Reverendo ^atane Clarißtmo

D.11Q jO E M O J E Β Ο Μ..

Part. in Kinneved Vigiiantiffimo, Fautqri Optimo.

Flur. Reverendo ntque CJärißltno PIRO

/fåy'

Duo

_{Paih in}

NICOLAQ SAMBERG,

Wing Fidiffimo, Adffni Esoptatiffimo.·

VIRö Flur. Rev. ntque Doctijßtno

D:no Α Ν D R Ε Μ A L Ι I Ni

Comminiftro in Skiolfvened Vigilantiflimo Patiuo Carifllmo.

femperque Colendo,.·

iöres Gptimi, in teilerarn pia? atque venerabundre men-- ύχ documenta, confecratäs volui, debui. Quod re- ratorern, pr^ perenni Vcflto VeTtorumque Jfioie 6c

ma, & quoad fpiritus vitales ducere licuerit3pprmaneb^- SpeStaiiffim. Nominum Vefirorum-

Hiimillimusv

A-LIIN.,

Krono Befallningsman ofver

Åhs, Gåfeneds

och Kullings Hå rader,

Välbetrodde och Högaktad

Herr THORE SUNDLÅR.

Krono jBefallningsman öfver Redvåg och Kind,

tVälbetrodde och Högaktad

Herr JOHAN GEORG HOK.

Regements Skrifvaren vid Elfsborgs Infanterie

Adel och Högaktad

Herr ADOLPH SANDBERG.

Mine Gunflige Gynnare.

TT\s manga vedermälai af oför(kyld gnnfi, [om J^> 'Mine Gynnare,frän mine barne -år til detta ögnablik mig ftädfe■betygat, äro flere, än at de af mig kanna upråknas, längt mindre vedergallas. Alt hvad af' min ßda til är- känfia jör Eder fiora godhet, kan cifladkommas, är et

vbr.dfamt finne, hvilket vitnar , at Min Högackning för Eder Mine Herrar är florre, än jag pä detta blad

kan affkildra. Vptagen med vanlig Vänjktp detta Acade- mifka arbete, fom Eder tilfkrifves, Ur mit hjerta fkola

altid upfliga trogna bhner til Himmelen ^, at Edra lifsdagar

måtte blifva bäde mänga och glada, ^ej mindve tilDe kära Anhörigas än min befynnerligafägnad ochglädje. FörbIif

ver medferdeles Högaktning

Mine Gunftige Gynnares

Ödmjuke Tjenartf

PETRUS ALIIN.

Ανΐύσοα.

dicum

^Je

veriionunVqüe,

^{ο Iφ 8?} ττίΐωάννης·;7ηζςε$ί3·η

e qüibus nomen

VAuclofitas'Co-

ifjffSs· ex-

fulat, non nobis quidern tanti videtur

facienda,

ut

ilios deferamus auclores, qui non incommodam ceti- ifent fore iententiam ii illud addatur, quum heic.no-

vara suipicetur Evangelida narrationem, ηre tempore qüidem cum illa, quamin verfibus pertexuit

antegreilis,

cohterentem. Ut vero nbilrum nonfit definire,_quantum interceilerit temporis inter tentationem Chrifli & vincu-

Ja Johannis, quominus tarnen dicamus, nullo interjefto

tempore, hrrc illam excepi(Te:, a'ujloritas obidare vide¬

tur JOHANNIS Evangeliilse, quihaut obfcure indicat,

Mefiiam & ejus prarcurforem, aliquo tempore, iimul

docendi ^munus öbiffledzj: _neque in textu ipfo occur- rit quidquam, undeconcludamus, confeftim, poftdefuda-

tam tentationis diabolicae palasilram, ad aures Chrifti pervenifle famam de vinculis Johannis;quod enim at-

tinet ad particulam Je, qute cum antccedentibus hunc

verilculum conjungit, ejus novimus frequentiffimum eE·

feufum,dum äbalio ad aliud argumentum fittranigreilio.,

neque ideo tarnen indicat

narratanÄn

continuitatera

rerum: quemadmodum nec hujufcemodi quidquam fi- gnificatur in latino fermone vocula autem, ut qua nar-*

rationes conneflantnr _rerum,longiori nonnunquamtem¬

poris intervallo fejun&arum. Neque male fenfum &

Ζ ver-

,*·) vid, c. III. v. 22. iegy·

ϊηβ Matth IV, ie.

verborttm vim expreffifle vtdeberis, fi ivethice heic

dixeris: Men når jefus hade fadt hora att Johannes ^var käftadi fångelfe·. Kon repcgnabimus tamen, Γι quis ma·

luerit a!is uti tranfeundi formule, & vel retinere, _quse¬

in ηoffrate comparet verHone, parciculamnu{ta nu

Jus hörde &c.) vci ad imitadonem metaphrnfeos N, T.

anglicanae (aftert

b

Is,Jefus haning

heard

^t

hat

Johnwas con-

fined in prifon) dicere: derefter, jedan Jefus hade hordt (når Jefushörde)attJohannes- varfångeη, vel, i fångelfe. Quo-·

minus enim & veriionem ieeuti,modo laudatara, Ang- llcanam, & alias complures, ΒΕΖ/Έ (qmim audivijfef

traiitum elfe in eußodiam) HEUMANNI {als aber - gefangengenommenvar), GALLICAM (Jefus ayant entendu queJean avgit ete mis en prifon), ita reddamus το ττα,ξεόοΒ'η, nihil inipedire videtur, quum.

aliunde fit mani'eitum, ^non de alia fermonem eile

r.aqoiUaei,

nifi qua in vineula ab

Herode

conjectus fit Baptiiha: ut, quod hoc fignificanti verbo

ττφξρ^ο^νατ

addi nonnunquam folet, vocabuli φυλακή ellipfin eile

dicere non inepte pofUmus, plena hinc nafeente lenten- tia, παξεϋόΒϊ] he φυλακών.

"Ανεχούξ'/ιτεν he την γοίλιλαίαν ) Quum το clvayoorgiv

& redeundi & feccdendi fignificatum habeat,

ambigitur

utra notio huic loco fit adeommodata/ VULGA fUS interpres red dit verba haec, fecefit in Gahlaam: GAL¬

LUS, fe retira en Galilée: LUTHERUS & HEUMAN- 3SIUS, Zog er in dajs Galileeifcbe land: & SVECUS, drog

han in i Galileeir. At BEZA aliique Latim Metaphra-

i\x: vegrejfits eil,

rediit,

in Galilaanr. & Anglus, hee

returned into Galilee; Cujusmodi Metaphrafeis, quae indicant reditum Meffiee iti Galilceam, hoc nominere~

prehendit- MALOONATUS, quod abfonurfi fit dictu^,

rediiile Chriilurn, poil Johannis fata, in Herodis di- ti'onem, Galilaeam nempe inferiorem, unde haut ita pridem egrefius ad Johannis bapdsmum acceflerat: ut

Matth. IV. v. it. 177 dicere potius

conveniat, intelligi heic Galiiseam gen¬

tium, quo non

redierit,

utpofe

inde ^nunquam egrefi

fus, fed vitandi

periculi cauila ieceOerit. Verum falli

MALDONaTUM & qui cum eo

fentiunt, adcuratioc

nos docebit verborum

MATTH/EI confideratio: pri-

mo enim dicit Chriftum ieceillile in

Galil^am, &

mox

v. 2? relidta urbe

Nazareth venifle Capernaum: quum

ergo

manifeflum fit, invififie iilum Nazareth, nrbem

in Galüera in'feriori fitam,'ηοη ullum

eft dubium, quin

rtjs· yuKiKctloLs nomine,

inteliigatur inferior Galiläa. Id

quod clarius patetex

I UCjfö narratiorae, qui quidem

ttiam indefinite dicit, Chriilum

petiiile Galikeam l·)

^%

ied _tarnen, ne ambiguum eilet utra

intelligeretur,

mox

additV. 16. H&jηλ&εν ειε τΑ

ΝιζζαξίΒ'*

é

ψτε&ξοίμμενοε0

quum

vero nefanda civium malitia indeeura

extrufiflet ,κατίίλ-

<$εν éis Καπεξναύμ

Ύΐόλιν

τνιε Υαλιλιχιαε V- 31.

Itaque quum

Ghrifhis ^ex Galiläa, & quidem

patria iua Nazarerh,

accefieritadbaptifmum

Johannis

r),

atquedeinde [hoc tin-

dtusiavacro, earndem

petieritregionenviullum fuperefie

videtur dubium,quinro

~άν<χχωξεtv reele

vertatur

reverti,

reäire.Neque tamen

multum adverfiabimur, fi quis di-

xerit heic nominatam Meffiie αναχωςησιν

hs ni

^v

Γαλ;-

λάκχν, non referendamefie

ad primum ejus egrefluni

utio

rifc ΓccÅtKcciecs ίπ) rev

Ιοξοάνψ

te

βαπτι&ηνοα, ied al i

ο.

Nempe JOHANNES

Evangelifla, qui plenius,

quam

qui¬

demMATTHyEUS, commemorac ea,quasante

Baptifias

vincula contigerunt,de

duplici meminit Chrifti itinerein

Galilaeam.Primo enimpofi:

ampliffimum aBaptifia de Me£

fia, coram Judamrum

turba,editum teftimonium:

o είμνοετΕ θε&^cαιξωνty\v

άμα,ξτίοίν

te

κόσμΕ, εξηλ&ί

ειε

ty\V yothr*

λαίχν d) atque

ad nuptias,

qute sv

Kuva

τηε

ΥαλιλοοΙαε ce-

lebrabantur, vocatus primnm

edidit iuaj Majeftatis ipe-

Z 2 ci-

l)c. IV. v. 14.

0ΜΑΤΤΗΛ1ΙΙΙ.

13.

confi MAR.CIL ^9.

di)

IOH. I. 44,

1781 MattH: IV»-v: r2;-

oimenv mnta?a aqua in vinurra. Hine ^vero ad pafeha«-

tos lo e tunia Hierofolymam· cornendit, atque inne, reii«-

Öa Juciarn, άι,,λ^ε πάλιν hs την Τ&,λίλάικν e . Quum ergo hoc Ohrnti itcr in Ga:ila?*m non diverfum eile

vkiesturab i'lo,cujus heic meminit Μ ATI H/EUS, pa--

lam eil, & recte τ c ccv»%6/%giv:·reddi latine, rcvevti, Sve~- thice,. refa, fpra tiflhikes, ufpote quum a JOHAN--

NE exponatur τω πάλιν ελΒέιν, & quo illa άνχχωξησις>' referatur, nempe ad acceflbra Chriili ex Gali'ara in Ju- datampalcbatcs-eelebrandi caolla Cetcrum vero etiam⁼

nulio idoneo fuftukus argtimento contendit MALDO-

>NATUS, ideo in Gaüte^am fécefiile Ghriflum, ^ut ef-- fugeret Llérodis infibias, quam dick podos queat ilu—

djum colligendi & confirmandi difperfos ac conilerna^-

tos Johannis difcipulosj _atque inchoatam pridém Evan*- ge-lii praedicationem periequsndQad hoc-eum permo--

ville iter.

v; _13:

Kal χατοολ'ιπων _την Ναζαςετ ελ&ων χατωχησεν εις

πεξναύμ) Et, relicia Nazareth, venit habitavit in Ca-·

j.emaum\ reddunt Latinorum interpretum plerique, τω ix&elv venicndi & τω κατοικε7ν Babitandi notionem jun-- gentes: quum tarnen, quod ad Cap. II. v- 2?. & 23.

obfervatum ©il, alia etiam horum fignificatioverborum-i

celebretur. Nempe ^ro ελ&ε7ν non tantum de ultimo>

termino acceptum venire nota t; fed totum etiam defl··- gnat iter vel profeftionem: & ^xarotwv, inprimis durm

aecofativojungitur, interveniente profpofidoneεις, non^

modo reddh_ur;.bobitar^. verum etiam babitatum aliquo

eoncedere. Quam non inepte etiam heic fequi poflumus.

notionem: oilendit enim Evangeliila, Chrifhim, redu-

cem inGalikeam, primum adilile urbem NazaretB, at-- que:

""" 1■ n r '* Him ·- 11III·IIIm η ■■■.ι ι'j—

JOII.

ejIV. 3.-

Matth. _{IV. 13}b I'73",.

cföo inde profeidüm ultérius

habitäfum cönceffifle im

Capernaum; ut

fvethice dicere

queas:

Och lämnade fedan

Nazareth, refiewidar-e ochfette fig ned i Capernaum. Quo-

rttödo ÖLFARIUS f ^. Germanica reddi poHe exifli-

nat hunc & antegιeilum veriiculum: Da Jefus

gehör

et da/sjohanncs in

haßt

gebracht ^Vörden

ßsegab

er βc

b

in

Ga-

lilkam,ja er'vérllefs auch

Nazareth,

reife^te veiter

und

fchhtgJeine vohniing Zu Capernaum

auf

Neque

minus & fen-

ihm adfecütus videb'eris, Sc Svecanse genium lingvae' obfervaile, fidicas.· lämnade Jedan Nazareth, for till Ca--

pernanm och fatte ßg der

neder.

TV)ν 7ΐΜα<χ5αλασσίαν lv tfae-7<χ(2>8λων ^ncy Νεφϋοολε'μ)^' Capernaum, quod ibi Chriilus

federn fixerit,

vocata

alias

^-

g) f Idtcc 71cλis οιυτβ

die i

tur

heic τταςοιΒοιλκσσια,

a

Lati-

nis iflterpretiBus,

urbs

maritima, ^a

Métaphraite Ν. T.

Anglo, a maritime town·, a

GALLO, villeprochaine de la

?iier_r & a SVF.CO, fom ligger vid hafvet>quia

fita

erat

ad

orärn lacus Getiefantici, & quidem non proculjab

ipfo:

linlite, ubi fe contigerunt fines

Zabulonitidös

& Neph-

thalitidos.· Svethiee: Comligger vidhafwet^pä

gränfen

vid

Zabulon ock NephthaIima Vci, fomligger vid fion (

Geni"

zareth) vid ZabulönsochNephtbalims granför.

V. 14.

C/Ivc£ Τΐλ'ήξεβγι ro fDh

Åctf

'Ησαίΰ τ8 7Ϋξοφητα, λεycv·' Tie) Quod fuprä ad Cap. I. v. 22.

obfervatum

eil,

ici

huc etiam qüadrat, ^{nempe το} Ivcc non

femper eile

dt-

TiocTißv fed hßctTivJv nonnunquam, eventüm denotans;

non finem.· non enim _quar Chrifti tempore contige¬

runt, ideo fadlafunt,ut prophetarum oraculaperficeren- ttuyfcd quüm acciderint,

ipfo eventueomprobatum eil:,.

Veros fuiile facros; vates talia dum praecinuerünL Ne-

Z 31 que-

f) obs. facros inMATTELEI Eyang.

obs XV# §.

fl' b g)

MATTH,·

IX. I,·

Math IV. 14.

que vero prreterea eatantum, ex

ufu icrintornm

,quum.

facrorum tum profanorura, dicuntur

πλν,ξ8<&χι,

qu<e, quurn prår

dich fuerint, eventiim podea coniequuntur,

verum etiarn,quod a quopiäm dictum eil,

illudττλ^άθί?-

■ναι dicitur, dumcuiquam aliquid

firmle contigit.

Atque

hoc fenfu in Ν. T. diciintur etiam illa Veteris T.efta-

menti .effata impleta, qux ad literam

explicata aiid qui-

demfpechnt,Ted

myftice

tarnen, aut per

adcooamodatio-

nem _, ad res re'eruntur fublindo res & ipirituales. A11^ve¬

ro in hanc claiTem conjici debeat hocce Efaiar effatum,

quarftio eft,

quee majorem

& ampliorsm expofcit indagiK

nem, quam ut ineins

iblutionem defcenaere hoc qiirdena

loco poffimus; &

fi vel maxime illorum accederemus

featqntix-, qui adierunt, non

directe loqui Prophetam

de accendenda in iftis oris Evangelii luce, fed aiio fine prolata verba ad

iilam delignandam rem,cdmmoda data

occafione, reierri» non, ideo tarnen auctores fumus,-ut,

ad exprimendam notionem rS

7ϊληξΰ<&οζι, aliud,

quam noiter habet, qurcramus vcrbum Svecanum.

Si

vero audacioribus eile licuerit, ienfuinpotius, quam propri-

atn t£? Ivb notionem, fecutidixérijmis, och fäledesär det

UpfyIt,fomtalat drgenom

Propheten Efaias, ad hanfager,

po¬

tius, quam quod Nofter

babét spä det fullkomnas jkulle Scc.

V. "

Τη Ί,αβαλωνKpjyr, Νεφ&κλείμ) Efaianum i) efratum,

qnod ad fubftratam materiam adcommodat Evangelifta,

non integrum

adfertur':

primo enim

detruncata funt

verba, quce in nativa

fede

gramraatico nex« cum adiatis hifce cohserent; itavero Prophet«i ^yiD

&b

^"»p

*Vn£:

nnw pO\ πηκ ^ρπ i^ion nys

nb

^{pyio ntsw}

Ex

b) vid h^nc rem illuftrantia exempla a CLERICO ad-

lata in obferv. ad HUMMONDIN. T. MATTH, IV.

itCap, IX. vi.

Matth. IV. v'· t f. iSi Ex _qIiibus., üt

cemftat, poftrema tsntirm ferip üb Evan-

gelifta, utpoce

fuo

tantum

adccmmodata fcopo :· & trr.to»

quidem

minus ic ipn eil vitro vertendum, quod ifte eft

non facris magis, quam

ali-is fcriptoribus, iolernnis mos,

ut, dum ad propofttumftbi argumentum

aliorutii adcom-

modant verba , ealelig-uat, qa«

ftbi judicant eile inicrvi-

tura. Utveroin textu Eiai^anö verba ifta jblbi

nonplenam

abfblvant fententiam> fi ab aniegreflo ^pfl?

fejungantur,ät tarnen ex

adcommodatione Evangeiift«,

abellepotéft optimeτο

bpn exprefturum

v er

b

um, quam

yn ΖΟίβϋλων &c. referri queat

ad verbum

sios,

quod in

fequenti occurrit

veriieulo. Ceterum in v-rfione

v

tbet

landet Zahulon och theilandet Nephthalim) nihil eic,

qeod

mutari pofte nohis

quidem

v

ide

^αtur.

ciov KfocAcc~CY\S ττεξ'αν T8 IcquMV8, yaZiKcaot των

ε&νων)

Qu« h«c inter &:

antegreOa virba inferta leguntur^a-

pud Propbetan^TC^n

itidem omiik Evangelifta,.

quum fenftui fatis iine

ii Iis eile conftultum viderit In ce-

terisvcro fidelem egit Prophet« Interpretern,

niii quod

D"OT b0b, qute proprio

fonanfc ambitum gentium, red-

öiderit yaZihodav των εΒνωv.

Sed nulluni eile dubium vi.

detur, quin t-amdcra

inteilexerit Propheta Galila'«

par- ^.

rem,ac;fignificare putatur

Evangelifta,

eam nempe, qu«

gentiiibus, Tyrijs &

Siden i is, vicina

erat, ^a

géntilibtje

quo··

quc, Jud«is permiftis,

habkata. Et quidem exiftimat Beza,,

non incomrnode dici pofte, ^quatuor hifce verbis no-

tari vicinas regiones,tribum nempe

Zabulon & tribum

Nephthalim ( yvjv

ZoißsXw

^■

ytj'v

Ν

εφ&αλ*ίμ)} Per

«am, Transjordanam regionein,

in

qua erat

Chorazim & Gene-

iareth, _quas etiam

fuo advencu Meftiam illuftravifte ie-

gimus (cJcv 7*εςοίντ8 lo

civ

8)

& denique Gali-

I«am tuperiorem feu

gentium,

qu«

licet

ex parte com- prehenderit tribum

Nephthalim, potifimum

tarnen

ad

tri¬

bum pertinuit After (yahihuiav των

ε$νων). Quam expli-

_catio-

182 Matth. IV. v. if.

cationem fi fequi plaeuerit, faötl-e efit inte]leRu,-vocem

.γην, queeinpriniis adhibetur yfcrbis, repetitam etiam ad- ,di _ρolle iequentibus copula inter fe conjungendis, hoc

fermemodo:γηZu'ßaKdv, γηΝεφθαλειμ,ygof γη τΐθξ οSov

-τηςΒα.λοΙσσηε ττέξανlcgSav8, ^.n&f γαλίλαιοο των sSvvv, Nemo

fciiicet .eft, quin per ie videat, vocemcSsv dependere a

ilippretla prsepoiitjone,τΐαξο vel κατ», &.deiignari voci- ibus, AfS τηs θαλάσσης, "Iitus lacus Genezurerh.: _quare commodiusredditur, vid lioftranden^ quam, quod η^οHer

habet Metaphraftes, vid haffens vag: qui etiam το τΛξον

re

JcfSoive,

reddif, fa thermaßdan jordan,quaii haec ver- baΐ7ίεζήγητιν.ω.ς

referrentnr

ad antecedens ia, ^γην Ζαβζλων

■;ngj γ ην νεφ&αλειμ, & indicaretur dietas tnbus ϊ 1 las Titas lüiilcad htus maris Genezareth. in citeriori Jordanis ripa:

Sivero,quam modo jndieavimusnobis BEZAM monitru- vifie,explicationis,via illanon diiplicuerit,quanonimpro-

babiie dicitureile, diverfam ^a tribubusZabulonScNeph-

thalim defignari regionem in ulteriori jordanis ripa, dixe-

ris Svethice, propriam fecutus & Grsecismagisfamiliärem

notionem voeuise _πεξαν, det landet Zahulon och detlandet Y^ephthalim, tch det land^fom ligger vid ßofirandenpå an¬

dra fidan Jordan , och det Hcdmfka Gahlcea.

v;

l6-~

'Ό _{Kat ς,o} καΒημενοΖev σκότει, εβε φως μεγα), Hebrsia

•veritas habet: UN ΙίΠ "1^33 C^nVnn Oyn, qua;

verba LXX fenes ita reddiderunt: o Kaoso ποξενόμενος

εν σχότει,Ίδετε φωςμεγχ, ubi ^tarnen,quod obfervavit REI- NECClUSi , CODEX ALEXaNDRiNUS proποςευίμενος

habetζα&ημενος, quod fecutus etiam eft MATTHfEUS, cujus in cieando prophetico oraculo fides hoc nomine

temere fölichatur a Jud&is, quum το non tantum

\notarefveveritmotumprogreflivum,verumetiamftatum-

&

k) Bibi. Sacr.

.Quadrjl.

Matth. IV. ιδ.

& vivendi infl itutum: qiiis enim eil·, qui

nefciat, flatum

& conditionemdominum,velpietatemfeGtantinm,velim- pletatiftiKientium, his afacris

fcriptoribus defcribi (Jjiorww,

amhulareintenebris, ambulareinlucejnveritate,zVzuz»Domini

&c Adeo _uqquod adipfum fenium attinet,parum

interfit,

utrumdicamüs ivσκότει,^anττοζευεΒχιεν<rjccT«,quum utraque ffivis eleganter

depingat iiiorum ffatum homi-

num, qui & ignöranti®

opprefli f'unt tenebris & proflü-

entibus inde cai.ami.taci bus laborant & miferiis. Cujufce-

rnodi

loquendi formar

neque a

profanis fcriptoribus

non frequentariIblent: ficenim Sinon

VfRGil.IANUS 1)1

AdfliBus vit^am in tenebris IkBurnetvahebat

Cuerr'admodumcontrarius flatusfaüftüs & feiix lucis no¬

mine, etiam aprofanis, notarifvevit. Quum Agamemnon.

apud fi ΟΜ ΕR UΜm), l'cncrnm

videret Télaménis filium

pro adfiidlis Grrrcisforriterpugnantem,hoc

ejusardorem

& Jaudat & inceildit monito:

Ύευχοε, φΐλ^η κεφαλή, Τελο&μωνιε, κοίξοινε λαων, Βοίλλ' isTäor.ocivJv ^τι Φ0Ω.Σ Aavoiolcrt yhvfcci.

Ubi SCHOLTASTES Grcecus φόώς exponit σωτηξίοαν. Quai

eadern verba alias zz) a Nefiore ad Patroclumeodem ien-

fu repetitaleguuntur. Et ^certe,

fi fenfum reipexeris,

quem Evangelidaefcopus Prophetico

huic oraculo vindicandum

eile docet,dicas oportetrS φωτόςnomine

fignificari

quum

ingenere σωτηξΐαν, tum in

fpecic coelefbs lucem verita-

tis, quae, difcuilis ignorantise &

iuperilitionis tenebris,

Cbriilo docente,exortafit in iftis terris. Cur vero, quam Propheta fe^aturMetäphoricam

dicendi rationem in

ver-

fione deferamus_quum non eile videatur,

retineamus

no-

ifratis metaphraün, folketJ'om fatti

mörkret, bafverfedt

ett flörtlius,confirmatam exemplo ANGL i,

the people wich fat

indarknefsfawagreatligbt, GALLI,

lé peuple, qui gifoit

en

A a tene-

vt) Η. Θ, 28o ieq. n) H. A. 7^7»

*eq.

M&ttHi m i6l

teneBres a vti unegmnde hindere. LUTHERΪdenique &c

ΗEUMiVNNIjd^/Tuo/^,dasinderfinfterttijs fajs>hut^eingroßes

licht gefehen. Nequetarnencredimus,

improbandam

fore yerfiQncm,uqindem: loco temporisρra:teriti,ρ rafensacihT baremus·, utr feceruncEfaiani orseuli MetapnraftajSveci:

tjietrfolket [om i- mörkret vandrar (fiiteri mörkret)Jer ett

jfortHus. Ceterum, verbo monendum, receöiiTenon nL bii.Evangeliftäm a veriione.τωνc,quum enim hi habeant

idErgj illc tarnen,,ad Hebrscumexemplarie magisadcom- modins, fcribit ^ειfe: ^&forteiliitis anflores Metaphraieos;

in eam inducli funt inde, quod codice ufi nonpunfU-

to pro 1NT legeriät Itfi

Ka; reis καθήμενοis ev χωξοά-Kcrj czicl Srcevcers, φωε oiverε t·

Ken uvTOif) Verba prophetae iunt: ΓΛ3^2Ρ'

DJü ita tranflata a LXX iemtitis:?/ KuromSvjts ^ev

χοόξκ oyjol(aliiCodices Habent %dqoc axiccs, atquealiiev χωξο&.~

y&r ayjcf) Smvcctü (pols λάμψει εφ' JjiÜs*. UndéCOnjieiendi

nafeitur locus, leg iiTei Hos _pro-QiTTy, quod noftri nunc:

habent GodicesyQD^y." In ceteris· iatis feliciter _expres-

iörunt virrx textus authentici, & ica quidem, ^{ut non} in-r

commode. poteftatemcfierant Häbrseajvocis, niöSy, ge-, rnino vocabukr, σκιά hcAvdra, quod hebrara yox, habi-

ta ratione originis, fonetr In grscca vero paraphrsii,

ey χάξοί

kc[

σν,ι» B.c&v.ar«, figura cordpicitur, quam Gram-,

matici vocant,.$ν·Αα dW,,& reddi poteil illa/g^nsTa- tine, regio opprdla mortis umbra, h ^{e. terra}cui den- iiifimx, infernalibus non abfimiles, tenebrae incubant5

qua metaphorica dLlione, extrema indicatur miieria &

calaraitas, ut creicat oratio facri vatis; _quos· enira

verbis proxinie antegreifis dixit xctd-n&eei ev σχίτεν

eos raox vocat χο&ημρ&ς ?v σχιχ 3-<%vdrχ, illisque ait dycmeTAcci φ[ς, qua?

φίξάσ.ις,

qua

verba quidem

^·diferepat:

ab illa, qua ufi ^luntGrseci Propheta? interpretes, quaTen-

Tum; veradifEetentia eil: nulla. Id ergo, hoc- loeo ^tan-

tums

Matth. IV. ιβ.

tam montiiOé iuffécéntV parumadcursto iHes

nöliis

vi-·

deri caicülos _ponere, qwi Evangeiiltai

ientennarn hane:·

•tcis Ko-Hyμίνας - φως- ανέτειλε. ix^Toi£y abhorrete a gcnio4 grxca? linguee, propiusquej

ad Behräifmr mdolem

ac- cederes quu-m iftius modi

-plconafmiis prönöminis

' ettrros?

etiam a

pröbatiilBiLs

Grsecis.

feriptoribus frequencatös·;

oecurrat,quod proiato

exXENGPHON Γϋ0

fopteeXétn-- plomonflravit

RAPHP.OÜS

oi,

pluribusque

ex

DEMÜ-

STHENE, THUCYDIDE, PINDARO erutis confirraa-

vit ERASMUS SCHMiDIUS. Quod Γιve ro quis dixer-

nt}< ad Hebraifranm, ubi illa flfiiftüra eile fölet in·

deliciis,, potius refpexifle facrurn

fcriptorero,

quam

ad

Jinguas ufuro in Grsfcis·

reconditum.

iripnimentisy- nos;

nii non multum adverfabimur. Quod fi deniqueeam-·

dem in Sveca verfione féqhrvelis figuram, ^{quam mo¬}

do obiervavimus eile in Grxcis verbis xfgce, y&j

retineas ηofiratis metaphra fin: och dem-[mw bodde i dåd-·

fem- engd och fkuggay år ett Hus tipgßngit.

Quoruoda

etjam alii ioquuniur Metaphraflce, GÄLL.US, ip a ceux\' qui gijoyent en Γμ rcpion

c?

en

Γ onlhre de

mört,

la lumi-

ere Γeß levee, ANGLU'S and'tho them witb Jate in- tbe' region andphadnve of

death, Hght

is rifen up.nec

ferme:

aliter·· LUTBERUS & HEUMANNUS. Alioquin voro,·

nec repugnante Grarco kfomate, nec invito noftfa?gc-~

nio lingvse, dixeris: Och får dein, fom fittai

dådfens mörka land. år ett Hus upgängits velj upgar- ett hus.-

t§%'

nu vé?·

V(ß> w

ÅUCTORI ΑΤΟ VE RESPONDENTI HUJUS

DISPUTATTONIS DEXTERRIMO.

xoptaia hacce occafione, von pojfum non ante

oculos

ponere fpccimma amicitiee

baud fucata,

qttit,

jam inde

a

multis annis, mihiprχstare fvevifli, Laudibus T

dis, et!i

debitis, percenfendis ingenue

fat

^cor me

impavem ejfe,

quemadmodum ^earum

recitationgm

nec

Tibi arr/furam fore>

probe novi. Ceterum

Dijfertatio beecce elegantexantla

^-

ti Tut laboris teftis efi eritqve fat locuples.

Gratuhr

inierea Tibi, ex intimo cordis adfeSiu, dotes ingenii

felices,

candovem atqve Integrität^em vita, qua

bonorum orpnium

avimos Tibi jam dudum reddis obfiriSlos. Ρergas, qua cce.

pifli, virtutis via· fic

laurus

ceteraqve

doBrinarum infi-

gnia Te manebunt

certiffima

^,

id quod

optat,

optabitqve,

# TUI

nmantifimus

E. VENERBOM.