lt PRTCIPUIS

Q, F. F. β, S.

DISSER TATIO ACADEMICA, DE

PRTCIPUIS

DEFIClßNTlS

reipublicie

romanie caussis,

QUAM,

SUFFRAG. AMPL. SENATU PHILOSOPH.

IN REGIA ACADEM, UPSAL,

PRASIDE

VI RO CELEBERRIMO,

Mag. Ρ Ε Τ R Ο

.

EKERMAN,

ELOQUENT. PROFESS. REG.- et ORDIN.

publica 1uci fr examini modeste offert

jacobus η u lt η in,

os tr ogo th u s,

IN AUD.CAR.MAJ. ADD./^ _OCTOB MDCCLII.

Η.Α. M. S UPS A L I JE,

Typis LAUR. ^M. K0JER, Reg. Acad. Typcgr,

VI RO Admodmn Reverendo litque Pr kelariflimo,

Mag. MAGNO HULTHIN,

PASTORI in Ragna mentiffimo, PATRUO, omni anlmi obfequio, geternum

colendo.

VIRO Admodmn Reverendo ntque Przdarifjlmo,

Mag. JOANNI BOLMSTET,

PASTORI in Stora Wram Scan, meritiffimo, AVUNCULO, quovis pietatis cultUj

jugiter profequendo,

VIR O Admodum Reverendo & Vneclariffimo,

Mag. SAMUELI MÖRTLING,

PASTORI in Linderåhs vigilantiffinio, AVUNCULÖ5 quavis pietatis obfervantia, femper

profequendo,

VIRO Plurimum Reverendo atque Clarißdmo,

Dn. Ν ICO LA O JURINGIO,

EcclefiaeSaebyenfisCOMMINISTRO vigilantiifimo,

AVUNCULO longe cariflimo.

In adfc&ns pgnum pia beneficia, Menüs, tenues propter hafce multa paginas paterni

da t _ρ die ^a t ^{^} de dt ^{c ab}

Cidtor humillmus,

JACOBUS HULTHIN.

kjpg^ Ν" Hifloria Romana, tot tantaque

eccurrunt argumenta Reipublicae

admirandae iapientiffimeque infti.

pllpQ tutas, ^ut legentis animum miro voluptatis ieniu non poffint non

perfundere. Sed, ut func humana, fltixa fcilicee atqtic caduca; ita etjam hic Rerumpublicarum fol fua paiTus eft deliquia. Nam, poileaquam morum

corruptela imperii corpus invafit, collapfa eil fub-

ito omnis difciplina, fingulaqne ita in prasceps ire

ccepernnt, ut Civitas _{opcs, quas} bene ftruxit, ipfa

male fubrueret, Ego verp in prsefenti, vel huic

cur« animum adpSicui, uc, Speciminis Academici loco, indagarem cauflas deficientis Rcipublicae Ro¬

man«. Fuere _autem, ad du&um Au&orum, quos praseuntes habui, pracipuae: Abufus Religionit^ Dis·

tor ώα _y Luxuria 3 Aoaritia, Ambitus llonorum, Le ges

A pr nu

) 2 (

ffrniciofié, nimia Privat or um -potent t α, Vir ^or um lono*

rum opprefjto, Nimiaque dflafnndi lmperii Ii bi do, A t quia riec ftibtiliori mihi proprer ingenii tcnuitatem,

nec verböfiori proprer rem minus la ^η tam efié licet:

idcirco enixe foliuim Timm candorem B. L. im- plorare volui Sz debui»

f. n.

Religionen! intime ehe Saluti Publicae contie-

xarn, ut quaclibet irnperiay illa florente, floreane,

ea vero collapfa, tum demum in praecipiti poiita fint, id, prseterquam quod ^ex fide annalium vel

antiquiffimorum temporum colligere licet, ex le¬

gitima fimul argiimentandi ratione iirmiffime con-

vincitur. Etenim religio, in animis hominum po- tentiifirhum telum, Principem prseftac tutum ^, fub~

je&os obedientes, externam felicitatem procurat, tranquiliitati atque niorum honertati adprime de-

fervir. Merito igitur vinculum rerum publicarum

& columen falutatur validiffimum. Modum apud

Romanos colendi Dens, utut a veri tramite longe

aberrantem, tarnen, ut tum erat perfvafio homi¬

num

in conici.entiis illorurn vicem religioiipris &

genuini cnltus obtinuifle confirmare aufim j rnulta

enim Diis cribuerunt, _{qux non} nifi Summo compe-

tunt Nurnini, Sz inprimis fcelerum vindices illos

ulroresque ^non bne nietu credidere. Ergo incer

fejicitatis fnndamenta vel illud ipfum merito refe¬

rendum, eft, quod Numa Pompilius civium ani-

ijios religione imbuerit. Sed h&c, fuomodo, ^ca-

) 3 ( <&&§>

fie ab illo tradita atqu'e integre, corrnpcre iecufa poirrnocitim fequentia. Crefcente enirn urbis ma«

gnifiidinc, iimui ka increvic ad _{par a tus} facrinciorum, caerimoniärum, miniftrorumque iacrorum inutilis turba, ut eden ^{t ea} omnia reipublicsc oneri gravis- fimo _fl), Pcntifices _, inquam, Aügures & Sacer- dotes, religionis prretextu, machinas faspe flxtié-

bant varias & exidofas, in impediendis _negotiis publicis, prolatandis coniitiis, ne plura addarn.

Quod quidem Pontißcibus ^{Maximis <&} _Augoribus

hoc magis frequentatum fuit, quod, prseterquam

qpod nulla res gravior fine iliis fieri _poterat, iili ho«

noribus fundi, rationem muneris adminifirati red- dendi nulla obilringerentur _legeZ»), hi vero,quam- vis maximorum flagitiorum _rei, non tarnen facer- dotio moverentur c), Bios itäque nefario fcelere confpurcatos Populus videns, _guos ad pietatem at- que morum honeftatem facern fibi pneferre opor- teret, facile anfam inde arripuit, omnem animo re-

ligionem excutiendi. Hinc ihornm _{temporum im«}

pietatem, antiqua illa memoria repetendo, ita con-

qucritur Livios: Sed nondum, _{qu<z nunc tenet fecu-} hjW, negligentia Deion venerat; nec interpretanda fiki qniujne juramentuni cJ i ges ngt as faciehat ^jed fuos fotiiå mores ad ea accommodabat d), Quid de Ro-

munorum diebus feiHsatqne ludis publicis loquar,

corumque mukitudine? Vix dici poteft, quantuni inde detrimenti ^rnorum fceperit innocentia. Eorum

ifaqué abufum infanum adpellat idern Livius, &

vix opulent is _regn is tolerabilem e). Ut Bacchanal ia

A ^% filens

§22) ) ⁴ (

ilens praeterearn; Floras ludos, obfcenitate Tumma deteitabiles, ipfe quidem Cato non alicer ingredi potuit, quam ut exiret f). Confluebant tum otio- fi, rerum novandarum cupidi, ^tum confenfionis globi fiebant & atroeiffima patrabantur fcelera: cu¬

jus rei infigne dedit exemplum P. Clodius g), &

Catilina b). Magnam itaque Pop. Romano laici·

viendi materiem prsbuere; quod eo quidem cla-

rius elucet, quo certius conftat per dies condnuos,

& fepe longius, grayioribus fepofitis negotiis, lu-

dos efTe agitatos. Mala Reipub. utique ^eo peftilen- tiora, quo magis fpecie religionis tegerentur.

a) Kipping. 1. g. cfc. b) Alex, ab Alex. Il g.

c) Kipp. 112. d) L. III. 20. e) VII. i. f) Mar¬

tini. L. 1 g) VeHej. IL 4. j. η Iii. b) Sallaß. bell.

Cetil. XV.

§. III.

Quam felix prasdicanda eft Respub., dum ci-

ves amica intcr ié continentur concordia; tarn in-

felix erit, cum per membra difcordia graiTatur in·

teilina. Illa enim fecuritas interna convellitur, ex¬

terna pcriclitatur; confiiia ialutaria disturbancur ;

negotiorum obeundorum celeritati remoras atque

impedimenta objiciuntur. Verbo: Duces ad r^

gerendas, cum in fago, tum in ^toga, publico licet profuturas, omnem quaii perdunt ^operam. Hinö obtreétationes, iniidias, prodidones, confpiradones, ieditiones, &, quod omnium in Repub. calamita-

tum CLilmen eil, bella civilia gignuntur. Ad rem

propius

&& ) 5 C

propius acceffuri, obfervamus icaturiginem Roma¬

norum tumukuilm , fuifle Patres inter & Plebem odium prope Varinianum, cujus tarnen, teile Li*

v i ο «), ultima culpa in Patribas hseflc. Tarquinii

enim morte nuntiata, nihil erat, cujus metu in of¬

ficio contineri poilent; ied, omnium _partes corri- piendo, inermem Plebem fub pedibus concjilcaba'nt.

Ut _{ergo eo} melius commoda fua tueretur Plebs, potentia?que Magiftratus nimium fucerefcenti obi-

cem poneret, facrofan&os fibi creavit Tribunos,

feceiHonem in ^montem Sacrum faciendo /;). Non equidem negaverim aliquid utilitatis ex ha c pote- ftace profluxiffe, efficiendo nempe, ut cunöa, Pa¬

tres inter & Plebem, aequabiJi penderentur lance;

quod quidem hoc lubentius conceiTerim, quo ma¬

gis ipfe Cicero fateatur illam ^nonnunquam libidini refiitiffeConfulari c): At mihi,per rerum Romanarum

latifundia eunti, graviilimas tarnen feie offerune caufks, cur Floro adiiipuler, Tribunitiam pocefta-

tem, feditionum omnium caujjam adpellanti d). Et-

enim Tribuni, in conciliis Patrum afHones crimi- nando, illorum finceritatem _atque iklem Plebi red-

debant fuipeihm; ίρίι autem, Populi favorem no¬

vis legibus rogandis, magnisque promiflis fxpifil·

nie faciendis aucupabantur, ^qu?e minime perfici pofTent, niii fumma mifcerentur imis. Sed ^ante Carthaginem deletarn leves plerumque crant dis*

cordke, ita ut verhis lenioribus _atque certis condi-

tionibus iänarentur, quoad perventum efFet ad.tem-

pora Tib. atque C. Gracchi. Hoc initium, inq u-fc Vel¬

ie jus ,

) 6 f

3 ejus, in vvbe Roma civilis fmmwiis glaåiovumque im- gunitiitis fiit e). Νοώ fert in flit π π ratio, ut eno- datius explicem feriiiqa (Menilonuni bellorumque

civilium. 'Sufflerat iunul cum a Iiis, q uorti ni, prae¬

ter ceteros, ncbilitatus eil furor, maxi mc ieditio- f©s Tribunos enumerare. Sic, Tribunitiis aflioni- fous fenatui ob il _re,pen cl o', Rempb. peffime lacerave-

re, praeter T. & C. Gracchum, Cn. Ap. Saturninus,

Mariånorum fcelerum adjutorjQ; L.Drufus, cujus

vefania bellum excltavit Iralicum ^); Ρ. Snlpicius,

flabellum Mariani & Sullani furoris h)\ C.Manlius Pompejana! minifler potentix/); P.Clodius, Reipb,

atque omnibtis bonis 'inimiciiTimus k)] C. indem jCurio, fax belli civilis Csriarem inter 8c Pomps-

Jum l). Ergo, quantis concufla iit motibus Kespb, Romana, & quam aliud malnm aliud concatenato

qnafi nexu truferic, fatis liquet, Et fane ukimis

Triumviratus temporibns, adeo perverfus fuit re- rum flatus, ^ut quisque, pro lubicu, omnia ^{aut a-} gcret, aut omitteret. Plcrique erant fceleribus i-

ta clemerfi, ut, Repb. incolumi, 8c falvis omnibus bonis, fal ^v i mini me efle poflent. Nulluni erat flu·

di um virmtk, fed cives inter fe fceleribus certa-

bant, & peffimus quisqbe fibi videbatur optimus.

Fiircis, casdibus atque rapinis, plena omnia erant.

Sie in propria v i feer a feviendo, ^ea libertati accele-

ra t nr mina, ut nulluni difcordantis patriae aliud re¬

in ed i um fuerit, quam ut unus fceptra im pen i Ca¬

pelle r et.

.a) IL 2i. fy Liv. IL S3- fy Örat. pre kpg Agr*

^ä) HL

^$3 ) 7 C

ä) TU. §. e) IL ?. f) Liv. LX1X. Flor. III. /£

g) Veliej. IT. if. Flor. III. /7. If) V eile j. II. 1$. Flor.

HL 21. i) Vellej ILjj. k) Id. II. 47, ξ$ 47, Ij

lä. IL 4/.

i. IV.

Quantum in opulentis Rebuspb. fplendida vita fordida? pradtiterit, ^cum ob morum civilitateirqtunl

varias proprer ar tes utiliffimas man nar fäs, plurima-

rum Rcrumpbl. exemplo abunde _comprobari pot- efb Sed quantum dt vita commendanda liberalisj

tantnm fugienda eil; luxuriofä. Por tam enint latis-

fimam impietati pandit,mäter efl ignaviae atqQe pau-

pertatis, rerum novandarurn fomentum, fax Tedi-

tionum bellorumqne civilfnm. Quando autem Ro¬

marn primtim invaferit, docetJLiviqs: Luxuria per¬

egrin <e or ige, inquit ^, ab cχer ci 111 Aftatico inve cl a in urhem efl a). Cui adilipulatur Florus: Syriaf\m\uk, prima nos vi B ^a corrupit. Mox Aßatica Peigameni Re¬

gis ber e di tas b). Sed tarnen non muTturn ^a priica

an ti q ni t a te reeeiiit PopuiusRom,, fed ju ^{Ris fe con¬}

ti η ui t limitibus, in vigiliis, negotiis _atcjue armis hl·

bidinem habetis, donec,ad _tempora dir utse Cartha- ginis, magis magisque coeperit luxuria puHulare,

Notatn digniffima funt verba Paterculi, hac de re teflimonium perhibentis: Luxuriå, inquit, poflerior Scipio vi am aperuerat. Quipfie, remot o Cavthaginis:

nie tu, fublataque Imperii cemula, non gt a du, fed pr<e~

eipiti curfu a vir tute def i ^tum, ad viti a träns cur finn &).

Divitiae itaque per eg ri nas occafionem luxuria^ de- dere, qute continuis dei-nde auäibus ita crevk, ^tie

te ni-

) 8 ( tgsa?

teir.pcribus Luculli nullus inclperet cfTe proftifio·

num modus. In tedibus marmoreis fabricandis, porticibus moliundis,' montibus co&quandis atque

fufFodiendis» in numera exhauriebantur seraria. Hane

publicam magniiicentiam fecuta etjam eft privata luxuria, eoque vefaniae poitea ertipit, ut nc ulla

quidem lege cobiberi potuerit. Di&n incredibile eft, quantum inde damni Respb. contraxerit. Haec

caufia fuit bellorum fervilium. Hxc, 8c ex hac

orta egeftas, Catilinam in ncfaria opprimendse pa¬

triae confilia compulic d). Ouare nihil aliud ficri potuit, quam ut luxuria, in voraginem 8c gurgi·

tern vitiorum univerfos ac iingulos detrudendo,"&

eo divina humanaque jura grofanando, urbi iimul

grav em, immo letiferam, adferret perniciem.

a) XXXIX. 6. b) HL n. c) IL ^/. d) Ve l- lej. L. h C. 12»

ξ V.

Veriflime olimaCatone, vitia fuorum civium infe&ante, ditcum efb Avaritiam illam eile peflern,

quse ornnia magna imperia evertic a), Etenini ex

vitiis maxime noxia, ita aciem mentis perftringit hominesque in pratceps abripic, ut facra 8c profa¬

na eadem penfitent lance. Juftitiam labefa£ht,pa*

b Π ca confilia, refpecVd rerum privatarum, corrum-

pit, adeoque negotiorum gerendorum efl mora,&

fcopulus publicae felicitatis. Hinc difiraörio civium

in partes, hinc fVandes exifhint proditionesque,

hinc denique pmnia bonn, religio, fides 8c probi-

tas, villa ilmt. Quanta continentfäe laude anpqui-

tus

) 9 (

tus floruerint Romani, ^{cx confenfu} Hiftoricorum

omnium lucuientifiime _patet. Quo fa£lum _eft, nt .eorum amicitiam fbllicite _{ambirent exteras}

natiooes,

i η un o & faicrs illis fubmittcrenr. Ceterum, pro-

grefiu temporis, virtutis inter Romanos _occupare vifa efl iocum auri fiicra fames. Vicla enim Afia,

omnium libidinum illeeebris repleta, Attalique he- reditate _{accepta, cum}

ipoliis, tum Regia _gaza dita-

ti iimt, _quare probro häberi ccepit _paupertas.

Hinc in pradfatione Li vins ica: Diviria, inquir, ^rva- ritiam, & abundantes voluptates depåer inm per hxnn citque libidinem _perdendi omni λ inve χ ere. Quantum

vcro deinceps creverit, vel hoc fat _{firmum erit te-} flimonium, quod apnd alias _{gentes, propter avari-}

tiae crimen, male audirent. _Fortius icaque aurum ciTe adverfus Romanos, _quam ferrum, callidiflimus

ille Jngurtha fciens, inter fenatores pecunias diitri- buendo, potenriifimos in Fuas _partes pertraxit., fic- que non femel illos illufit. Quam ob rem ex urbe

proficifcens, ^non fine caufia fertur exclamafie : O nvbem venalem c5 cito -per i tur am , (i emtorem invene- rit b). Haud dici poteil, _quanta rerum confufio inde orta fit. Taceo injurias _atque libidines fcene-

ratorum, quorum crudelkas maxime exemplo L.

Papyrii atque Csel. Plotii infamia nobilitata eil Ac hinc faQrum eil, ut leges iniquifilmae Ferren-

tur, ut judicia ^exercerent Equites, atque ab Sena-

tu divellerentur; ut veFtigalia _{Reipb. 8z ipia jura rtt} quaeftum converterentur improbum; ^ut Proconfiu«

les, Priores, ^{mifii in} provincias, juris dicundi ^caus-

8 üf

) ro c

fa, 8c reliqni magiflxatus, crudcliter atque avare (c

gererent, opes non tam jure, ^quam injuria corrade-

rent ftimma, Sc judicia aceeptis corrumperent mu- neribus d). Quis Gabinii crudelsratern, Lueulli ^pe-

cun i τ, infamiam, Crafiique avaritiam infanabilein

η ef: it ? Hand igitur mirari convenit, quod, cum Confules Rem _ρ b. venderent, Patres ^atque Tribuni

dient omnibus venales? curia venalis, fepultae at*

que Gtu obiitse juftitia Sc -cqnitas; fociorum abalie-

n a re η tur animi, Sc omnia in Keipubl pefkm pro·

rumperent.

a) Liv. XXXIV, ^4. b) Sall de hell. Ju g. t)

Liv. VIII. 2$. d) Flor. III. 12. Alex. ab /Ikx. IV. 6,

item Sali, fragnu /.

5. VI.

Di&u incredibile ed, fi ds bra adhibetur pru- dentia férvatufque asquitas, quantum Reipb firme¬

tur robur. £rgo, quantum Ambitus honorum ob*

iir Re-ipubl. commodis, nemo negaverit. Dutn

enim gratia, artes, fa clio nes, largitiones in honori-

bus ambiendis, utramque, quod ajunt, paginani faciont, obtre£tationes atque odia exiftunt; v irr1 tis

iludium fenefcit; amor patriae exolefcir; bonis de*

nique frigus quoduam incutitur, ut larebras quseri-

tent. Ita Romsc ufu venit. Hunc vero morbnm Rempb. ad. languorem dediile, tedantnr niulras illae

1«. _ges ad cohibendum ambitum latas, ^{ex. gr.} P^tilia,

Cincia , Calphurnia, Fabia, Licinia, Pomp ia & Ju¬

lia. Adcuratius delincare, quibns arribus ad

hoaores tum adfpiratum fic, longum föret. Inpri-

xiiis

) ii C $££

η is Pkbi operam dabant honoram Candidati, cui,

aiirse captandae gratia ^, multa ficbant delinimetin, inprimis in aediiitate. iEdiles enim Plebis & Curti*

ks, muncra magnificcntiffima & ludos edebanc ad- paratiffimos, ad hoc pecunias fpargcbant, ut eoau·

ipicatifis, populo accepti atque grati, ad honores

sdfcenderent ampliilirnos a). Hinc, nt alia taceam,

Q. Catulus Senatus princcps, in Pontificatus Maxi-

mi petitione, a juvene C. Caefare viffus efl b). Sub

haec tempora, tantnm invaluit ambitus crimen, ut

nummos in tribns diftrrbuendo, Prseturas, Confu-

latus aliaque ^munera, omni pudore nbje£lo, ^mer-

cnri, ne ulli quidem duceretur turpltudini c). Quo

fa&um efl, ut honiines ingeniofé nequam Rempb.

capeflerent, uc ipfe Cicero jure ίο ^o queritur, plerique ad honor es adipifeendos, & ad Rempb. regen·

dam rndes venirent atrjue inermes, nulla cogmtione re\

rum, nulla fcientia imhuti d).

a) Alex, ab Alex, ^IV. 4. b) Vellej. TT. ^43. e)

Al x. ab Alex. Ill 17. cfr. Mr. de Vertot V h i flört Rom.

Tom. III. p. 276. d) Cic* III. dc nat. Deor.

5. VII.

A&um conclamatumque eflet ^de humano ^ge-

nere, fi exlex ferarum ricti vitam degeret» Pars

mortalium & quidem plurimi Tunt ka comparari,ut

animus eorum, plusquam cimmeriis involutus te¬

nebris, haud perfpicere valeat, quid Pub hac vel il¬

la conditione juflum fit, quid minus; alii, propter nialiciam, icicntes nolunt probicati atque tranquilli-

B _Ζ satl

CSÄJ? ) i2 G; tgÄjr

tat! dåre operam. Uc icaqne jura & ©bligationes planiora intelle&ui redderentur, rum ut lieentke

atque libidini irecur obviam, variae excogitatae funt

in Repb. leges, falucis cukodes publica?. Sunt e- nim cardinis inftar, in quo vertitur commodum

commune. Vere itaque Cicero; Mens ^y inquit, &

animus _, cS confilium, fS fententia civitatis po fit it eß in

legibus. Maxima quaeque imperia a iapienciflimis

fundata eiTe legislatoribus, ^monumenta pafllm te¬

kan t ur. Athenae Solonis legibus, & Lacedaemon Lycurgi unice acceptum referunt, quod tot per fe-

cula Gratias dederint _ca.put. Sed varia funt civi¬

tatum & gentium ingenia* Haud vulgarem igitur legislator adhibeat in legibus ferundis circumfpe-

Öionem, ^ut genuinis Reipb. commodis velificetnr.

Civitatis oportet naturam atque indolem quam ad-

curatiffime perfpe&am habere; leges ei accommo- dare & in id incumbere, ut tempeftive promulgen-

tur, legitime interpretentur, fan&e cukodiantur, denique ^non nifi graviffimis de cauffis abrogentur.

Dum enim iine fine novse conduntur leges, vete-

res antiquantur, facile inde conjici poteft de katu Reipb. minns fano. Quis ergo non videt, k un- quam alias, certe heic ^opus eile prudentia &fa- pientiVarchite&onica? Accedit, quod multie leges prima ipecie falutares videantur, deinceps, laten¬

tes propter cauilarum ^nexus, vel peflimae eva- furae. Eo magis igitur aß legislatore, omnis re-

rum refpe&us privatarum ^, quam longitfime ahes-

L· debet. A noxiis enim legibus, tanquam Pan»

dorse

®*2> ) 13 (

åovx pyxide, nniltse målorum myriades proveniunt, ipfa Reipb. fimdamenta iobruentes. Exempio eft

Urbs Roma: quam nefcio an aliquod malum _gr;>

vins labefacfaverit. Inter pernicioiiffimas vero le- gum numeraverim Agrariam, Sp. Caffio & Proc.

Virginio Goff ^, _primtim promulgacam, _nnsqoam

deinde usqus ad hanc memortam, inquit Livius, hoc eil, usque ad Auguiti cempora, (ine maxirnis motu

bus ^rentm agitatam a). Legem, de connubio Pa¬

trum & Plebis b): Legem, de Confulibus plebe-

jis c): Fruniencariam d): Judiciariarn e). Quibus adjiciendas fnnt leges periniqux Gracchorum, Car- bonis, Vall. Flacci, Sulpicii, Cinnas & Ciodii _f).

Longum foret omnia _percurrere & fortade non

neceilaria.

ä) lf. 41. b) Liv. IV. ^τ. c) ld. Vi. 54. i) Flor.

III. 12, e) Ibid. fj Veldej. IL 2,6^ //, /<?, 20, 2y, 44.

§. VIII.

Quam plurimos cives opibns valentes, digni-

tate atque rerum geilarum amplitudine clariilimos habere, haud dubi.um eil: florentis Reipublicas fi-

gnum. Fit ita fere, ut excellentiiTirna cujusqne profeffionis ingenia, in idem temporis fpatium ^co-

gantur & eluceant, quo quodlibet imperium ad fummum potenti^ apicem evehator. Sed cum in illa focietate _, ubi forma imperandi obtinet nut Λ- riftocratica, aut Democratica, fuprema lex iit ex-

afhm tueri aequalitatem; palam eft, nihil ibi folli-

cicius efie videndum, quam ne, qui plurimum emi-

oeant,

{"©ÖP ) *4 C

rieant, periculofas libertati ^opes ftruére poflint.

Neicio quomodo hoc ita a natura datum eil, ut in*

gcnii & ali s natura dotibus florentrffimi, nimiae

glorise cupiditacis vicio ^max im c laborent, infadabi-

lesque videantur earum rerum, quas fortuna fpon«

det. Quemadinodum in arbore luxuriantes furcu«

Ii, proximos fucco fraudanc ramos; ita hi in Repb.

potentiam präster ceteros immodicam anhelant, fa«

eile aliorum jura coriipiunt, & fortuna humiliores injuria adficiunt. Nemo itaque non videt, ^quam

tum periculi focietati immineat, cum hujus vel il-

lius dignitas aut opes in id faltigii exerefeunt, ut,

(i aliqua lubido illum transverfum ageret, faQrio-

nibus novas res moliri & Rempb. invaders pofiet.

Per campum hiftorise excurrenti dariffime patebit,

in hifee rebus praeavendis, vel andquiffimas Resp.

elaborafie. Romani, ne qui magiftratus gererent,

potentia ad im potentiam abuterentur, multa con-

didere ftatuta & edifh, quibus cautum fuic, ^ne quis eiindem honorem bis ambiret, neve, niii ροίΐ

fpatimn dccem annorum, bis uni magiftratui pra«

efle iiceret <?). Lapfu ^vero temporum, cum plu-

rimerum opes pravalerent, non modo prater le-

ges continuati func magiftratus, verum usque co proceßlt effrenata audacia, ^ut imperia pro arbi«

trio aut deponerentur, aut retinerentur. Quo fie-

bat, ut inter illos fams; celebratiffimac Triumvi-

ros potentias in ita fit jfbeietas, Urbi orbique terra-

rum, diveriis temporibus, exitiabilis.

iij Alex, üb Alex♦ L V, 6·

§. IX.

.

) 15 i

$. IX.

Prono quafl alveo flak, ubi potentes pro libi-

dine omnia agant, ibi bonos atque probos minus

re£te valere. ßoni, tanquam nervi, raembra con- tinent focietatis, atqiie pro re publica dies no-

öesquc flidant; fed, ^ut invidia plcrumque efi vir-'

tu tis indivulfus comes, ka fuos patiuntur månes.

Qtiia enim machinis Reipb. inimicis reflfluht, ^a fa-

btiofls flepiflime amovcntur atque fu ρ plan ta η t ur.

Dum enim Cato, fl ib honoriflco miniflerii tituio,

a Repb. relegaciir, Clodius, intereä temporis, in tur- bsdo Romas pifcatur, & pernicioias flruit illi artes et),

Silendo involvam bonos illös viros, quos gladio-

rum impunitas ibi abftulit; qni per fraudem ^accu-

fati atque condemnati, pro immortalihus in patriara meritis, nihil aliud reportarunt, nifi invidiam, o·

dium atque ex fl Fi um. Satis mihi crk un um , eum*

que pro falute communi ita, ut nihil fljpra, excu-

bantem Ciceronem, norftinatim dicere, qui ^a P.

C lod i o in exfllium ejeQms, tandem, aucfcore M.An¬

tonio, confervatas au&acque patrfée pretinm rndi- gnifllma mortis caiamitate tulit. Quo quid em tem¬

pore adeo erat perverfa rerum facies, ut, teile

Yellejoj ejus for ^{tunam ne} defler c φα'dem ^qujsquam fa·

tis dt o ne Tvjje t ff). Ν am cum pro bon ο publice) ihn-

tibus, nullus in Repb. reliéhis eilet locus, nulla ab bnprobis defenflo, nulluni in legibus aflylum, fa-

8: >m efl, irc nemo vellet efle cum pericnlo vitas

bonos. Unde facile colflgi poteih ^a maioruni mo·

r-ibus maxime degeneratum efle, qui, animos ei vi um

ad

) iö ( $23)

ad prae.lare fa£h pnemiis ineendendo, imperium ampliticaverant, atque exteris nationibus reddidc-

rant admirandum.

a) Veüej. IL b) Il fö.

« X.

Supremum felicitatis apiccm homines credide-

jre antiquitus, terris longe lateque disjun&is irnpera- re,ab ipia mole Rerumpb. Hörem aeftimantes. Hinc fafturn efle paiftm docent nos monumenta, ut, po- tentiae bellicasque Iaudis adquirends ergo, bella plerumque fufciperentur. Sed, ut icandens excel-

iasrupes, cafu fortade graviftimo rueret, nid ium-

ma quaevis & maxime ardua ^peteret; ica etjam baud

raro ufu evenit , ut homines, fubaftione injuila gentium aliarum, magna Tibi imperia condituri,

eo ipfo vertenti ea prsbeant fortunse, utque ipia magnitudo in caußa dt, cur opinione celcrius mor¬

tal i a effent. Quorfam adtinuit, ut aiios icientes

praetereamus, Alexandrum Magnum ^tanto moli-

rnine imperium fibi parade, niii ut mox data oc-

cadone ad alios devolveretur? Quanto fanguine

conftitit majeftas Romana, & quam repente cce·

pit vacillare? Inter maxima vitia, quibus obnoxia

fuit htec _gens, ingentem gloria cupidinem fuidc ingenne profitentur Hidorici. Quo faftum ed, ut propter iölam imperitandi libidinern, bello quafi

omnibus indi&o, claudra humanitatis quam fepis-

iime revelierent. Obicrvandum tarnen erit, hafte·

nus quodammodo pios Romanos atque ianftos fuis-

**2 } 17 ( &&

ic, quoad pofl excifam Carthaginem, furorcmqne Gracchorum, uc Vellcjus inqoit, hetta non cauffis inträ, fett _prout eorum mcrces fuit a). Neque negandum

erit, illos, per fummum fcelus», Carthaginem, Co-

rintbtim atque Numantiam, urbesque alias opibus praevaientes, diruitfe b). Ncc mirari convenit, quod, cum his illegitimis adquirendi modis au&um

fit imperium Komamim, ad extremum fua ipdus magnitudine labo ^ra verit. Acccdft ^etjam qtrodf, a- liam ex alia regionen! in formam provindae redi- gendo, tantum, ad ultimum, ^terrarum fuse ditio-

nis feccrint, ut, vix unius urbis atque populi es-

fet, ^eas omnes rite adminiftrare. Le&u digniffi-

ma Tunt Flori vcrbar Nefcio, inquit, an fatius fue-

rit Pep, Romano, SiCilia ef Africa content o fuiffe, mit his ttjam ipfit c arere, dominant i in Italia fua, quam

eo magnitudinis crefcere, ^ut viribus fuis conficeretur c), a) Vettfj. TT. f, $fr. M:r de Ver tot. Ρ hiß. Rom.

Tom. TL ρ 28$. J2$. b) Id. Π. 12. Flor. 11.

20. Ill _{η, ß.} tSc. cfr. Salt. bell. Catil. 10, ιζ, &

fragm, IV. c) 11L ^12. cfr. Liv. in pr.ef,

§. XI

Sic levi penicillo adumbravimas ^pnreipua il¬

la vitia, qux in cauffa fuere, cur Respb. Romana,

veluti a fundamentis itiis disjiceretur. Fatendum quidem eft, nulfam Kempb.nec prudentius confti-

tutarn, nec ipfa mole aagufHorem, nec armis va-

lentiorem, ^nec militibus robuftiorera, nec viris,

C cum

) i8 C

cum in fago, ^tum in toga excellcntiifiriiis.," ditio-

rem unqiiam fuifle; adco ^ut, ii in priica fimpliei-

tatc atque mornm intcgritate perftitiflenc Romani,

no η ahfonurn fidei fit, iliorum imperium, ut fibi perfuadebant, futurum fuifie seternum. At ^vcro

monumenta docent, nnllam ifiagnam Civitatem

diu aufevifie, ied, ii foris hofiem non haberet,

domi invenifie. Nee mir um: nam, praeterquam

quod in morem euripi, iörfum atque deorium,

mittantur res humanas, difficilis, ut elegantifiime Vellejus, in -perfecta ^mora eft, <fjT quod -prccedere

non poteff recedit a). Sed nos, ut in aliis, ita

vel mnxime in hac re, admirabundi Summi Moderatoris iäpientiam atque confilia fu-

fpicimus & exofculamur.

a) L· I. 17.

Τ Α Ν Τ UM