rs si

zvud:

DISSER TA TIONIS 2 URIDICM>

De

FORI

COMPETENTIA,

PARS

POSTERIOR;

Cujus RARTICULAM,

SVFFRAG.MAGN1F. JCTOR. ORD.

IN REG. ACAD. UPSAL

p

rs si

D

e,

CONSULJISSIMO ac CELEBERRIMO VIRO, domino

JOHANNE ERICO FICK,

ph.ac

j.u.dqct. juris?. pract. prof. reg.

d. ?^?maji mdcclii, in aud. carol. maj.

horis ante h post merid. consvstis,

PRO

LIC

ENI lA,

summos,. in utroque jure, doctoris honores et privilegia rite

cafessendi,

ERUDITLS EXAMINANDAM 1\ P.

OLAVUS R AB ENIUS,

fåoult. jurid. notarius et docens.

upsa lia;, excudit l. m.

höjer, r. a.tm

ca

3

Å-t

^rt*t

S'.£ R:ae M:tis

viro

fidei

maximie,

regni svio-gothici

ARCHI-EPISCOPO,

academi^e upsaliensis

PRO-CANCELLARIO,

ven.; consistorii ecclesiastici ups.

P RM S ID I,

reverendissimo ^ac eminentissimo

PATRI

et

DOMINO,

DOMINO

HENRICO

BENZELIO,

RiECENATI SUMMO.

Eo

^minis

^non fuiffem gloria, Reverenpissime D:neDoctor^ progreftus, ^ut, in tanta TuiNo*

Archi-Episccpe 5c Pro-Cancellarie, qux- fitum tenui huic

opellx umbraculum, vidercs, nifi

vi&a

pietate verecundia qualemcunque mihi

ve*

niam eflet

pollicita, De illa videlicet audacia mitius

Tejudicaturum

fperavi,

quam

ipfa meritorum in

me Tuorum

magnitudo provocavit, Cum cnim fummis

a

Te, Pater

Eminentissime,

ma£htus Ambene-

ficiorum monumentis,

haud prxtermittendam ftatui hanc,qux feobtulit, occaAonem, publice Tuum Na*

men devenerandi. Et tantus

quidem fuit hujus

inmc deAderii impetus, ut nec

indignitas harum page!«

larum, nec

melioris anfae nlla exfpe&atio

cum pa*

tuerit cohibere. En

igitur, advolvitur ad

aram gra- tixTu-®tenuehoccemunulculum, devotiflimx men*

tis

fpecimen qualecunque exhibiturum, Huic A

con*

tigerit, cadem vultus Tui ferenitatc excipi,qua

me*

tpfum toties, M/ecenas Summe, intueri dignatus

es;

tunc certe laetiflimum inde

augurium capiam, före, quod in votis mihi primum eft,

ut

pofthac etiamco*

natihus meisbenefici favoris Toi aura

adfpiret. Hu«

millimus id

ipfum

^rogo atque precor.

Meura erit,

eidem favori

fempiterno refpondere obfequio, 5c

ex intimis animi

receflibus

vovere,

velie Summum ^Nu*

men,

inétt

Tufe,

in

fummo faftigio pofitis, laudibus

^o«

mnigerix Felicitatis cumulum addere, idque effieere,

ilt non, fiifiadmodum fero ^, Ecclefia Svecana

Resque

Literaria Maximi ilderis Tai occafam

lugabri

me- luoria

profequatur. Er©, quoad vixero,

REVERENDISSIMI

HOMINIS IUI

cuitor Acvotifmiut

OLAVUS RAßENIUS.

S:x R:£ M:tis

MAGNiE

FIDEI VIRO,

ET

JU DI C I Provinciali,

CONSULTISSIMO ac NOBILISSIMO

DOMINO,

PATSONO MAGNO.

Haud Tibi perfpe&u

^{tus,Vir, quoquam}

Iplendidum Tuum

^{ille jufta}

er ^fulciatur it difficile Nomen

^ratione

^> Nohili/ftme opufcip

^cona-

lo huic

praefigere fumaufus. Sva/it

nempe

idipfum

non modo

Angularis

erga me

favör Tuus

* quem

fum-

ma

profequi veneratione* femper mihi pröpöfitum

eft, verum &

inprimis fecunda ifla gratia,

qua o-

mnes Mufarum cultores

amplefii fbles. Tanta

pro*

fe&o funt Tna,

Nobilifftme

Domine Judex Provincia«

Iis, inomncm rem

literariam merita,

^ut nulla un-

gnam

deleri queanc oblivione, nec ulla tam ingrata

futura fic

pofteritas,

quae

eadem illa fuis defran-

dabit cncomiis. In eodem certe hoc officio, in Te nimirum eolendo

(ulpiciendoque, quod feris

^man-

datum

nepotibus

tam

ardenter eupimus, defides

nos eflc ^eo minus

conyenic,

quo

majus id

Numinis be*

neficium reputamus,

fuperftitem Te, diu,

ac

incolu-

mem intueri. Pro illa Tua

profperitate _impetran*

da calidiffima fundan^

fufpiria, manfurus ad

obitum

usque

Nobtlißimi atquc ConfitltiJJimi

HOMINIS TU I

*

hmmlUmut cult»r OLAVUS RABENIUS.

VTKö Noliliffimb _atque

Ampliffhm,

Dn. petro julin,

Auls

Regis INTENDENT!, & Reg. Academis Upfelienffs QUiESTOR!,

FA TK 0 NO IND UL GENTISSI MO.

Exiguam

^{ni efle}

hane

^volui,

DifTertationem

^{ut eultus &} obfequil, quod ob mul-

^ideo facram Tuo Nomi-

tumfavorem, in niecollatum, Tibi debeo, cumaliud

non fuppetat, hoc faltem monumentum exftaret* Le*

viffimum vero munus hocce ea Tibi lege, qusefo, ob-

latum exiftirnes, non utexfuo pretio, folo autem dican*

tis affeélu, _quem fi demferis nullum habet, aeftimari de- beat. De Tuo, in omnes fcientiarumalumnos, propen-

fo animo abunde mihi conftat; quin igitur ad has quo«

quepagellas, benevole excipiendas, parata htgratiaTua,

dubitare haud licet. Praeconium Tuum non rnolior, ut- pote quod meas Ionge excedit vires5 fed diflimulare ne- queo, effeTe, Nobilifftme Vir, Academiac hujus i!lud decus, clientum ac Mufarum illum Patronum, pro cu¬

jus perenni flore, non cefiabo continuis ccelum precibus fatigare. Maneo ad cineres

Amplifiimi

atque

Nobilifiimi

N0M1NIS TUI

tultor humillimuf OLAVUS RABENIUS.

Confultiflimo AUCTORI,

fån arduo verum molhnine & in literaria quoque are- na, quantuin juvet matura, non

lent

a, capere

conft-»

Jia,

baud aliunåe certius, quam ex monito QUINTh LIANI & 7uo, Atniee, exemplo, conftat. Non diffe-

rendum eft _, iuquit ille, tirocinium in

fenedutem.

Narn quotidie crefcit metus, majusque fit femper, quod aufuri lumus, & dum deliberamus quando incipiendum* inci-

pere jam ferum fit. Quare frudum ftudiorum viridem

& adhuc dulcem promi decet, dum & venia 6c fpes eft, & paratus favör, & audere non

dedecet.

jrn/wbunc magiftrum, in decurrendo

ftadio Academico

,(e-

tutus preffe

juifti*

Neque tamen

ht

a

loquor tirocinias

jiam id _genus

nullum

a

Te pr&feBum vidimus, feä

^ma¬

taret eruditionis Jpecimina

longe pulcberrima. Aft

mi-

rum boc & infoIitum, qmd in viridi Tua £tate>

duU

ciffimi ftudiorum

fruétus

maturuerint♦ Admodum nempe*

juvenis adhuc erast cum ad majores aufus erigi ani-

mus inciperet, ef rehchs

Philo/opborum caftris,

ad [u*

pertorem Mufarum

forenfiwn palctftram contender

es, prq Jummis ibidem

laudibus olim obtinendis dceertaturus,

Quam bonis avibus hane viam

ingreßus fueris, vel

pv<z->

jens Differtatio jolennis t

eftatur, teftantur etjam applau-

fus honores, ^quos

jmnpridem ftrenuus Tibi labor

^pe-

perit, Jgituv quam

prexime

nunc

abeft

metai

&

emen Jum iter toto Tibi ex animo

gratutor. Pandat,

optoy

jecundus fortun<e

adflatus

xque

facdem, ad alt

er

i

^ora

qudtvis emolumenta, viam ^, ac

ad /plendidam JQ

orunt tiaram & honores Tua induftria

ftravit.

JOHANNES GOTTMARCK

DE FORO

CONTRACTU!.

§. h

DRUM CONTRACTU

eß Ju¬

dicium illud, in quo,

roel cujus

jurisdiciicne,

contrahcntes fe oh-

Iigarunt,

ad certi quid fr ^ß ^an*

dum ,

dStidum

aut

faciendunn

Forum hoc fpeciale

eft, & Ju¬

dicium, quod iterum

hoc^ loco

non Dldftcpug/ fed

SDomftöl

/

nobis audit, jurisdicundi

poteftatepi ex

Fpeciali legis difpofkione naticucitui, in

perfonas

&

re$^,

ir*

quas

nulia a'ias iph competeret ju-

jrisdixfjtio. Sive enim

contrahentium confenius iit expiei-

fus, fiye tacitus,

five

etiam

lege praefumtusj in deci-

dendis tarnen litibus ^, ex

eodem oontraöu oriundis

⁹

competens lemper jure

cenfetur Romano. Vanss, le-

cundum illud, & mentem exterorum

ICtorum, anmit-

tit hoc Forum fubdivifiones. Sic

aliud ipus erat FO¬

RUM PROROGAT#

jURiSDICTIONIS, aliud ^AD¬

MINISTRATION^

FORUM, & aliud denique FO¬

RUM CONTRACTUS in

fpeeie hc dictum. Si, quod

ad PRIMUiVI adtinet, verum

cPt Brochard

jcum

illud,

Qiiod tibi quis fe

Jurisdidtioni altcrius fuojeeent

j

• " ' ^v n ■ Ut

H

DE Fö R

/

fit etiam ei & adverfus eum jus dici. /, /4fi de Ju- risdittionet & quod adquiefcere fas fit litigantibus,

cauffa eorum confenfu dijudicafa, quamvis incongruuni alioquin e/Te judicem ^antea probe noverint, & tanien audientiam ejus elegeriut /. /. C. de Jurisd. omn. jitd.;

tnutuus quippe fie horum confenfus, licet non fem¬

per in exprefia verborum declaratione confifiat, ex a- dtuali tarnen judicis aditione, & plena cau/Le contro- verfas coram eodem tradlatione, effedlum utique forti-

tur Contradus, quiaalias conventioni ftare nemo com-

pellipo/Tet, /. ljf'ff. de !furisdict*.fequltur^omnino, Prc- rogationem Jurisdidtionis, L. L. Romanis, haud irn-

merito admififam efie. An vero in Jurisprudentia Pa¬

triae locum habeat hoc ipfum, ulterius e/t disquiren-

dum. Nos, nifiis aliorum opinionibus, & quamvis

volenti injuriam non fieripo/Te concederemus, Porum Prorogatoe Jurisdidtionis tarnen cum Legibus Patrice ul¬

lo modo conciüari poffe, aperte negamus. md i;d- gor faf utan i rattan bomftol tipfagaé &c. C. X: ^{i j} §.

3?. iö- Ita enim de abroganda partium, in confun-

dendis jurisdidtionibus, licentia folicitus fuitfapiéntis-

fimus Legislator, ut ne judici quidem, compromitten-

te licet, vel exceptionem fori declinatoriam ex igno- raritia non proponente reo, integrum fit cau/Tam co-

gnofcere, vel fententia" fua dirimere, quin apertam eo

ipfocommittat nuüiratem. Adifum quippe hujus loco litigantibus conceffit ad Arbitros, quorum fane haud

raro in legibus fit menfio; utpote qui, ex padto &

Conventions, lites fopire legitime po/Tunt, dum fora

& judicia publica adire controvertentibus difplicet«

Habet arbitrorum fententia, JCtis Laudum, Noltrati*

hus ©Oha ttiönä UtfLg/ didta, fuam vim & efficaciarn

ex libera partium transadtione; fententia vero judicis ejusque audtoritas fundatur in abfoluta

Principis

pote-

COM PETENT1 A. 25 Rate, immorigeros

& cavillatores, adfutim cuique tri-»

buendum, publice cogente. Et

quamvis Laudum

cum

fenteutiajudicis eundem h-unc

fortiatur effedum

^, utpa¬

rara ni_, quod ajunt, pariaf

exfecutionetn C. IV: jf. nit.

IFf. 58. imo tanto quoque

plus habeat roboris,

quan-

to certius nob.is conftet, nullam heic admitti adpeliatio-

nem, led rei judicafae vigorem

illud ftatlm nancifci:

ftrenue tamen contendirnus, quod talis ^partium con«

fenfus arbitris jurisdidionem non

tribuat; unde

nec forum ejusmodi arbitroruin

concilium nuncupari

un-

quam poterit.

Decetero, regula illa: quotks achis ed

voluntaritK jurisditfionif, toties poterit coram quoain- quejitdiee, etiam

incompetente, expediri, vide BÅRRO¬

STE & TABORIS Lccos Communes Jurispr. p. m. 29 r.

ad Forum Prorogatse

Jurisdidionis adplicari

nequit9 quia in his

cafibus nulia Iis elt inter

partes

ad

quam

coércit:öne _opus. Hinc nec competentia

judicis eft

neceffaria, fed in arbitrio

relidum eft

privatorum, u*

bicunque talem adurn

expediri velint, modo hoc,

au-

doritatis gratia , in aiiquo

judicio fiat. loc• cit. jf. XL

§• II.

QuodlPm

FORUM,

nempe

ADMINISTRATIO¬

NS, refert, oblervamus, non

modo bonorum priva¬

torum, rede vel minus adminiftratorum, fed & admi-

nifdrati officii rationem in hoc foro reddi debere.

Verumquidemeft, tam in negotiorum

gefbione & fpon-

tanea rerum alienarum adminiftratione, quam in

tutela

publice

gerenda, intercedere, Ii

^non

verum, certe ta¬

rnen

quafi Contradum; & locum, in

quo

tutela fufce-

pta, vel res

pupillorum adminiflratae funt,, heic ufjque

forum deterrninare, vi Gap» X: §. 4. SK.

05.

Sed Rei

fine porius, quam

Contradtis, hunc locum dicimus;

adeoque Fori denominatio

magis ab illa

quam

ab hoc

D 2 defumi

DÉ FORi

defumi debet Etenirh beic nah "quitrifuf^, ubi de ad- ipiniliratione corivcntum fupritj neque hie eonventio»

nis locus adtenditur, fed ille potiuS, ubi univerfitas

bonorum fita eile prseCtimifUT, & ubi ipfa admuiiftratio

«sinde fult infhtuta« Eodem modo res heféditariae b-

fce inteHiguhtuf, partim immobiles ubi dorniciiium ^e-

rat defuncti, partim_

mobiles

ubi domicihum tutoris;

quapropter eleelio aédori cömpetif, utrum in

hoc

^an

ällo aélionem fuam inftituere pr^optét. Sed de hb in-

ha. De Foro _quoqüe Adminiürationis

Oflicialium

a- gemus, ubi v. D. ad Fora

Privilegiata

eorumque dis- quifitionem pervenimus*

§. in

Ad Ohm FORUM? nempe

CONTRACTUS

IN.

SPECIE, quoi attinet, ^. verum elf & indubium, hoc

fecundum L, L. Romanas olim obtinuifle, /./j?.jf ff./.2, i. _23.ff. de ffrnl moribus licet nunc abrogatum

effe

il- lud, nifi in ioco contrarius reperiatur reus, paffim te«

ftentur Doéiores, Infigne quoque in Patria Jurbpru- dentia, & quidem inCodieeFridericiano, ejusdem ^ex-

sftare videtur vehigium^, Cap, X; §. 5. dl. ^vornm-ct1 l&ifi t Ijanbtl/ mefkn

Spaten

orb

É)d!iaren

i fiatcti ^{- -}

~ - £>£me $ef £Rdtteß tl)ts Ijanbdcn ffebt. Hoc vero,

^uidquid

fit^, exceptionis potius quam regulae nomen

sneretur. Etenim generalis omnino eil Regula, quod

a&iones perfonales in Foro Domicilii fint inliituendse,

I. Cap. cit, cfr. pag-

Differf. nofir.

20«, quam ideo*

tsnquara generale illius fori fundamentum affurnfimus.

Fr&terea aiiatum cafum fpecialiflimum effe Üquet; quo«

fiiam non ad ^omnes contrarius in genere, fed tantum ademtionem venditionem fefe extendit3 nequead hanc femper & ubique, fed tantum quando in urbe emtum

fuetit atque yenditum, & Iis inde £Gnfefiim oriretur, atque

COMPETEN TIA* _z?

atqueju 1 ic1 deferrétor. Heus enirn,

fl ab urbe femef di-«

feefTerit, a Foro Domicilii, ad Forum

Contrarius

dein

avocari non poterit. di må något

felron (lammal

man- filt l.c* A fl hoc quamvis in genere

fic

verum fit, ^{non tamen} obftat, quin, in uno alterove cafu ad-

htic fpecialion, locum habeat

ejusrr.odi

reis

hcc

ioco denegata exceptio,

idque. fecundum particularla A

atuta.

Regia, Cfr. $1. gdrorönmgen^/ om

$4jte- Qftarfnabe»?

s6d?. §- ii. Rem jtongf. gckortm. om

€>fdrfarlvutia$

Jjtmbtl d. i8~>fatiiiiGii* in fioe. Itaque

fupervacaneum

föret, multis de vero Contraclus Loco detérminandö heicagere, atque folicite

definiré, ad

quem

judicem,

ubi fcilicet inceptus vei

confurnmatus e/t conrraktus

emtionis venditionis, vel ubi folutio

pnUianda,

potius

pcrtineat jurisdiktion, in quibus

Omnibus alias multo

o®

pere inquirunt JCti: quoniam penes nos

talia

nes

ad«

piicationem habent, nec

ufum.

De FORO REl SITAE,

?• i.

Diximus fupra, aétiones

pcrfönales, fecl

m Foro Domiciüi-tractandas elTe atque dijüdiCandas.

Akliones itaque, quce exiftunt

reales, feu vindkationef

exjure in ve defcendentes, in FORUMRElSITAE pro- cul dubio funt deferendsej praefertim^,

fi de rebus foli

2

eisdemque adnexis jurihus, utpote

fervitute, bypothe-

ca, ceteriSj, oriatur

eontrovérfia« Sed & in locis,

in#

quiunt Impp. in

quibus

res, propter quas

töntehäiiur

¹

totiflitutä

funt,

jubemus in

rem

aBioncm adver lus pöfft*

dentem moveri, /.

ult.C ubi

in rem

atiio exerceri de*

heat. Eft igitur

Forum Rel fitse Judicium, in

quo

de

jure in re, ejusque

vei vckpvoprietate vel pöffejfjone

^a**

gitur: hoc eft,

Judicium, quod eognofeere & pfofcun-

ckre

2g DE FORT

ciare debet, de adionifcus realibtig & vindicatiohibus,

bona foli, in Territorio fibi adlignato

Tita,

eisdemque

adnexa jura rite concernentibus. Ea eft juris in re conditio, ut ipfi rei inhaereat, adeoque adionem, ipfam

rem perfequentem ^, producat, &eapropter contraquejrn- cunque poffefTorem dafür; unde nec ad perfonae

poffi-

dentis, Ted ipfius ^territorii forum, in quo conftituta

res eft, pertinere cenfetur. Si enim cuique judicio

fuum adhgnare Imperanti libuerit territorium, extra quod jurisdidionem exercere nemini foret integrum, profedo, nec fieri

poffit,

ut quis, fuse jurisdictionis

extenfivae limites egreflus, de bonis immobilibus, na¬

tura vcl Legisfidione taübus, alterius ^tarnen confti-

tuentibus territorium, judicaret; quia maxima inde o- riretur confufto , alienam quilibet impune mox in- haderet jurisdidionem. Prteterea judici, in cujus ter¬

ritorio fita funt iila de quibus quseritur bona immo- bilia, optime conftat, quamam exfliterint circa ea, ra- tione dominii, mutationes, quasque ibi, h. e. in ter¬

ritorio ejus, probationes e regeftis judicii facülimo

npgotio depromi queant: & fr infpedione oculari, in

ädione finium regundorurn, opus fuerit, Eine minori

prorfus ambage, quam a judice alieno, faec omnia ex-

pediri pofTunt. Optimo igitur jure, tarn in vetuftio-

ribus Gip. X: & XVII. 3ort>. 55. b L quam recenfio- ribus Cap. X: jf.14• 9b 23. patriae Legibus, hoc Fo¬

rum a Domicilii & reliquis diltindum evincitur. Uti

vero plura funt objeda juris in re partialia, Dornt'

nium nempe, Poffejfio, Hereäitas, Servitus TkPtgnus ; fic _quoque de adionibus, ex qualibet ejus fpeeie o-

riundis, & qua potiffimum ratione ad hoc

forum

per-

tineant, pauca jam funt monenda.

§. IL

COMPETEN1IA. _sp j. II.

Si de Propvietate fundi, h. e.

dominio

ejus.di-

re&o, oriretur controverfa? five eilet iila de integro praedio, quod ab aftore quocunque

titulo vindicatur,

five de adpertinentibus, Sv.

^ifldgor/

inter pagos

di-

verfos, aut unius ejusdemque pagi vicinos, vel etiarn

de finibus regundis, inter urbem &

proedium

ruraleanr tiquum Uli adjacens; erit

hsec in judicio Territorhli,

in quo hta eft les, cujus gratia

vindicatio inftituUur,

utique dijudican !a. De

litibus

autem

Municipalium,

circa res immobiles in urbe fitas, earumque vera pro-

prietate vel non,

judicabit Curia Cap. X:

^{14. 19.}

$.25.

Convenit cum Patrio Jure Romanum ^, vid. /. /2. Cod.

ubi in ^rem actio. Rationem, cur caufla, inter civita-

tem & praedium vicinum

litigiofa,

potius in judicio Territoriali, ^quam in Curia fit determinanda ^, in eo

potiflimum

confiltere

opinamur,

quod agri urbis fun-

dique fmt

quafi

res

qutedam univerfitatis, & ad

totam

ideo (beietatem pertinentes, quamvis ejus pofleffiones

exiflerent inter cives divifse5 quapropter , fi de bis augendis vel minuendis,

judicaret Curia

, quas

eft

per-

fona reprtefentativa rnunicipii ^, in propria quafi caufia Jurisdiåiouem exercera, quo! vidftur iniquum. ■Fun¬

dus enim praedii antiqui, fingularem

agnofeens

fus do¬

minum _, non eodem modo pertinet ad Judicium Ter¬

ritoriale, ac fundus civitati communis ad Curiam.

Alfter vero longe fe res habet, quando inter Muni- cipales, ut proprietarios

vel

etiam

ufu fruftuarios, ejus-

modi controverfia intercedit5 ^nam utcunque quis tunc, vel caufTa ceciderit, vel fuperiorevaferit, manebit ni-

hilominus tarnen tota quantitas univerfitatis eadem»

Quoties itaque

qu&ftio eft: de proprietate, & direélo domi¬

niorerumimmobilium, totiesquoque controverfantes,ad

ForumReilitaejuribus noftrisableganturj quod^pervarios

cafus eundo adhuc clarius

patebit.

Si

j B B FO ti t

Si Non-Dominus alterius fundum alienaverit, a

vero domino vindicatio» feci in loco r-ei

fitre, infti-

tuenda X- Cap. /. §. 3- 23.

In eorlem iero

uxor

et-

fam,

vel

ejus

heredes, repetere & vindicare debent

pofTeffiones immobiles

ailodiales, (me jpfius eonienfu

^a

marito injufte absiienatas XL

Cap,

^g.

jf, 05, I lem

quoque

de litibus, circa emtionem, venditionem» per-

mutationem, furrogatum, vel ex quocunque

denique

alio bonorum immobilium dominium

adquirendi titu-

|o, oriundis tenendum; quae

fingula

enumerare

lon-

guni föret &

fuperfluum. Aéliones denique finium re-

gundorum in

idem hoc forum funt deferendce. Sed juxta

tarnen

obfervandum,

fi diverfa

territoria, vel

pagi,

io

diverfis tribunalium ditionibus jfiti,inter fe controverte-

rent, tum judicem

extraordinarium,

cum

adfefToribus

ex aliis Jurisdtétiönibus, a fupremo Regis

Regnique DU

cafterio elfe conflituennum. Si vero Iis e/Tet inter

Re-

giones diverfas

& Provincias, Rex ad

eam

legitime di-

rimendam ejusmodi judicem

delegabif, Cap. XIV: jf.

idt. 3« s^5- Qyod ipfum, ob juris

analogiams

non

fo-

Jum cle judice primaa fed &

fecund^ jnliantiaj intelli-

gendum, immo

ad ipfum

^quoque

Dicalierium Sopre*

nuini exrendendum eile jure putamus, ubi inter

di-

tiones, in diverfis & extenfive

confideratis fumrno-?

rum Dicafteriorum jurisdiélionibus fitas ^,

controverfia

erit terminanda. Ubi enim eadem eft ratio,

ibj credi-

mus, eandem

prsefumi legis difpofitionern» Et

quam»

vis primo intuitu non,

nifi in judicio finium

reguq-

dorum, prsedidla jucftcis

extraordinarii imploratio

par¬

tibus a lege videaturinjun&a ^,

fi

nempe

literanr

tantum legis refpiciamus; attamen,

ubi

de

pra?fcriptione imme-

moriali, Urmmncé foäfö/ veide alioquocunque

jullodq-

mfnium adquirendi aut retinendi

titulo, difceptatur

^,

mensejus omnino iruiuit,

orclinarium judicem eodem

modp

COMFE TE NTIA _3*

modo in Iiis _quoque cgfibus recufari po/Te, eterihn pras-

fcripno Imrr.emorialis» vel, fi mavis, locus & fitusrei

prsefcribemlae, Forum .&verumdifceptationis inliituendäs locum.determiriat; nec julicium poTefforium, quodcum

petitorio, individuosnexu, folet elTe canjun&um, heic excludcndum, quin eoram judice extrao.rdinario eodem modo, inftituatur. Ofr. interea Rubrum ^cum §. I. Cap.

cit. 3. 23-* Siunum vet duo prsedia, irfcalia., de adperti*

nentibus & Hmitifous controvertant, novimus pnxfcdura Regfumjinterea rem compofkurum efie, ^vi C. X: jf.

23. qtisrifur aufem, ü in diverforum Pr&feäorura Regiorum territorüs fira fint, ad quemnam tunc perti-

neat compofitio? Rf. vel ad utrumque vel ad extraordi- narium, a fupremo Dicaflerio conåituendum. Neuter enim de prsedio, in alterius territorio fito, fiiie particu«

lari fuperjorum confenfu difponere potelt.

§. HR

Quoniam omncs, qui titulo emtlonis venditionis, permueationis aut donaticnis, rerurn foii donrinium Tibi adquifivere, de eo ad tenorem §• 2. Cap, I. 3- 25., foii-

cid efle folent, ut, poft debitam iHarn trinam adquifi-

tlonis & proprieratis demonüratae proclamationem, _ißQü RfjbuD/ in futuram pofftffionis luce

firmitatem,

Literas,

uti vocantur Judicii Confirmatorias, 9?d.tfcn$ fajle ßf^

0fdtc5ref/ accipiant; idcircoheic quoque notandum ^}has utrasque in for^{o rei} litte omnino efTe pstendas. 0df»

-/er manftn /ort) å fantet, rå ffal fåparta infåt SJldtrcn i tf)tt .'parab forfcen tifåtr/ nufa föpebref fit(/ od; /dit>tn upbiu- t>a fdfa & paucis interjeåis; friger Oct/ fomfåltdrrfle*

ra ^araber; tå ffiilf>n>ar tb?ra upbiubaé a ratta £draDS fing/ ccl;fafla tomtaga*, iV. Cap. §. I. 3.33. _qu0.

que rerum, in urbe citarum, proclamatio in Curia ci¬

vitatis fieri debet, fecundum eandem §.2 C* I. cer- te, häec proclamatio, atque" inde .nafcitura judicit

£ con-

DE FORI

confirmatiö adeo ftride al loram rei fit® pertinet j ut ad forum caufl®cönnexioras freie recurrere, non opus fit» §.l f.c. in fine. Uti ver a h®c omnia _comp'arata furit, ad exe'udcndos, vel fangyims jure recrahentes ^, Su. t&dr&rmdt!/ vel eos, qui,

afiam

ob cauffam, pree-

6fii7 funliaut domusTadquibtionern rmpugnare gefiiunt;

Ita funt quoque Jites, deomni jure Retradus,

åéfmngtf-

fKdttt in foro rei, de qua retrahenda difeeptaturf judi-

eand®„ Er _quamvis hoc jus- fuHdetury non folum in re,

v. g. iraboriis faniii® avitis, fed & in jure perfonarum ^,

irempe in retrshentis cum venditore confangvirritate $ ilüud tarnen inforo Harum- caufiartirn potifftmum refpici-

tur» Binc pretiurrr riuoque depeaendum erit in judicio^,

in quo fad® proclarnationes, Cap. V. §. I.

quod utr fupra monuirnusy femper fieri_debet in foro rei litae; ita _{Samtn7 uf} irr foro^T cur fubjacet vel princrpale prsediuin7 / vel fi ta'e non fueris fubein- frone comprehenfum, pars major prsedionpm nönprin¬

cipalrum^y 0trdgöbffn ^/' adiones ^ex refradu,, ob cauffar

cormexionem infiifuantur.. Cap. V. C r. 3prtv Dea»

dronibus, quaeex redirnendl velaiioquoctinquequaiipro- timifeesauf refradusjure defeendunt^r idem quoque te- nenduin- SOBd man {& cwmw orDfaf fala å ibet fdpf gtfrce ficy art tnfév Slårfm f{jes upfrubetr fle/ cd) föge fil famn?a d\ätt jldmnfog å tf)tn fem riebetbör.. §. g Capv

Git- Exempir Ibco erit nobis adio contra tutorem_r qui

nu11'a neceffifate adfcdus,. pupill! fulvendiderif beredrum,*

idque fil#? _pratvia indigenti® ejfis coram judiee expofi-

tione_y nec auditis fuper hoc proxfrmsconfangvinei^,.

Ejusmod! enirn venditionis refclflio, ^non inr foro *admi»

nMlrat® tutel®_r de quo C.X. §• 4 Ül&fg?.>35 J fed info¬

ro rei fit®, erit difcutienda. Longum £brefy ^omnes 8c fingulas adioneSy, qu®T refpedu dbminir diredi' Sc pro-

prietatisj ia Ik>c fora decidendi funr,,enumerare. Quor¬

um

C OMPETENIIA

fum & illse pertinent, de legitima cujuslibet prsedii

vel

pagi, juxta

allem

ßc

lemiflem

portioneSv.

to00 tkfugj

ut & de natura ac conditione prazdiorum eruenda, ^an

feil. Cenfiticum, Domaniale autCoronte, vei Liberum,

<0fattC/ ^rouo tfler Stdlfe ^utrum pagus principalis &an- tiquusfit, an vero feorlim conceptus, & noviter fepa-

ratus, 25ol5pcüer SJfgdi'Da, quorum omnium refpe&u, pnedium diverüs ^cum alij^

fruitur juribus. Ut fexcenta

alia taceamus. Sufficit, quod generalisomnino ht regu- la: Omnes, cujuscunquedemum Hominisiint, actiones rea les, de proprietäre & pojpßione bonorum, maximeimmobi-

lium adhoc forum _pertinere. Quoniam autem adlio ac!

prfeftandam eviftionem, J&tttUlQ/ non realis

fed perfo-

nalis eft, per fe patet, eam ad hoc forum non perti-

nere. Vid. C. X. §. ig SHdtfg. ^5. crederes forte, ali-

ter, ob caufliae connexionem, efie fancituminj. i.C« XI Serb03. fedfrullra.

§ IV.

Poße/Jto nobis, non nudam folum rei detentionem,

nt in (implici cuftodia-, fed ejusrnodi bgnificat reideten-

tionem, qua quis , alieno licet nomine, animo ramen

&

affedlione Tibi habendi, ^rem detinet,utin ufufrudlu. Hinc

dominium Utile _vocatur» diftinélum a DireBo , quo

res alicujus eil propria ^{, atque} in libera

proprietarii

1 difpofitione reiinquitur. Quum itaque diverfiflima o-

mnino fint pofTellionis & proprietatis jura; miramur

ea in praxi f&piflime confundi, & proindeleges in hac

di-

ftiitoone fundatas,inLnfurn detorquerifinillrum. Potefl

fane & jus ad ufumrei alieujus, &ipfe quandoque ufus abefie, falvo nihilominus ejusdem dominio&proprietate.

Poteft Dominus diredtus, vel etjam Lex ipfa, domini¬

um utile alicui concedere, cum limitata tam difponen-

di Sc vindicandi, ^quam utendi

fruendi,

facultate, in

E 2 quan-

D E FOM

quantum titulus, dominium hoc transferens, permittit.

Exempfa ^, ut innumera taeearn, videas in Cap- X. §.6.

05 XVI. C 6, J. 3ort). 93. coMat. cum

VIN.. C. _5. <§. $3. 93. Hifce ^{autem immorari} ampüus , nöftri jam non eft inftifuti. Notamus folummodo in hoc

pr&dicffa

jura conVenire, quodaélio-

nem pariant realem, in foro rei fites , de cujus pos- feffione' quserkur, difeutiendam. Et qjioniam intereft reipubiieeene quis re fua_maler &in prsejudicium alio-

rum? utafur; intereft poffefforis, ^ne _quis

pofteffionem

ejusillegitime turhet; intereft denique proprktarii, uf jura inter eum & poiTeftbrem ^rnaneant inconcuffa: Va¬

ri« hinc dantur aeiienum fpeeies, in qui'bus ferum rei fltso nobis infinuant Jose fegls verha : rttau oni

forb od) (jötré a lanöet/ cfmab Mkf dr ^{- - - -} bc{itfiu'n$

od> wHionöe/" mtrcanijdfb/ afrab cöer ammfan/

tfyt fTal aft &åma$ af tfjen rätt tfytt josDctt linjer. C. X.

§ 14. 93-

^Adeoque,,

praeter

quétflioncs

depof~

feßwrw^,quatenns tik praefcriptiöni inuiiemoriaU vel ^a- I ii cuidam legitiim Proprietätis ritulo inferoiunt narr*

in vindicatione rerum immobiiium fere prima eft quas- ftio de _earum,.tempore lids ohortos, vera pofteftione^r

vel non>•; huc referuntur. _{Ijo Omnes} caujfc villarum

@e€onomiccs,, de quibus> ^totum conferas tkulum de J.ire

JEåifkanåVy ufpote de debita earum in pago inaedifi- catione,. agrörum 8c pratorum öuifura &r annuo augu-

ni ento_r hortorum lupulariörum ordination© St _cura,, molacum exftrutftione, & quse reJiquoe funt ejusdem ge¬

neris confroverfise. Quocirca* obfervamus,, quod, quam-

vis ftru&ura & secificatio> _{viarum ae} pontium, ut 8c.

publicarum aediumfint onera reaiia_{, quac} praediis, in quocunque territorfovel paroichia* fitis adhaerent quorfumj & veéfuram publice inditftam vulgo J3å£t- ffiutö / referiinus', cöntrovcrfise _tamert, fiforteprsediuni, cujus-nomine. hcec pneftanturin. alio _territorio . efiefc (itum

COMF£ TEMTTÅ1, _Sf fitum, nihil"minus- de ejusmoili oneribtis, prceftltts veT praeftandis in foro femtoni viarri tabernam vel ^se-- dem publicani, de quibuS quasritur, includenfis»reche' dijüdicari debcnf. Erenirn judiciiirn territoriale ,~*cuju$-'

mentio fit in Gap. XXV. §. ^g. Q3. 03'., atque judex- il-' le, cum nirnklio adfeflorum, enijinfpet-lio rédium pri-*

vatarum;fecundom XXVIL C* i §. 35. *&\ & publioarum*

qwoque competit ^, vigore cjusdem Capitis-, cum prse«- cedente XXVf. C. coli^atq. nec non Judicium ternfcria-**

le, quod de veåjura publica- ordinabit juxta- XXVIII.-

5» 3315 no11 poteil efife., nid .ejusdem rei fitse'

loci judex &* judicium-« H:o Reférimus ad aébiones irr foro rei- fit« legitime tracbndas-j omnes de immobitiunf nl-itrpntiom, poßefftmie, vcl bufus ^dmiq'ue tnrb'arioneton«

troverfiasyvidvhim. C. tibi de Pqffeff*agi cpsrteat. Tunc

vero alterius poftefilonem ufurpare, i. e. gåva tftrdrfun/

dicimur, quando fegetes, fdenum vel fruge-s quaScun- que,. fine praevia judicis,- veletiäm dominium directum

aut utile tiansferentis deciaratione, quod terra" & fun- dus',i vebejus foltern, ufus frudlus ad ^nos pertineat,-ex- proprio aufu atque fie injulte nvetimns ^;■ kl quod'per

nos ipfos dire<ke fieri potefV, & mdireéte per peeora noftra, quo* cafu dantur adtiories- noxaies ex CCj VIII»

IX. X. 33- 35: Hoec itaque ufurpatio folunrinfiituiturcir¬

ca mobilia, fed _quar in folö plarttatä & fata fünf vek fponte in eodem fuccrefcunt, & facillimo negotio ab- illa pofTefiione decernitur,- quse confiftit in adlüaliipfiüs?

feirse vel fundi, tanquam rei immobilis, deterttioney

per culturam<atque ufüm alias demonfirrabili qüamque- faeo lex per verba brufa od) tttnebafmc?X.-C-,6c §1-334355-

& in fjanb'om fyäfttkl XVI II, C.

ß. 35.

exprimere

föletk

Äd ejusmodi vero rerum mobiliiim polTeflionötik _(euy innc^afttjanbft/ requiritur ejusdem pofifeffio-nis per tem-- pus quoddam CQMiriuatiQj, ind® porro cUrutö e\*a~-

$11i-

DE FORI

djr, quid fit vis in jnimobilia fey quod jidem eft, quid

turbata pofteftk), nempe occupatio non taotym eorum, qua* quamyis mobilia, terrse tarnen ab allo poftelTaein- h^reur, Ted 8c jpftus fundi, _proprh & privata auclo-

ritatc fada, cum animo ftbi habendi & vindicandjj od) lpt1 tet (i]d.0t1Cl 1»c. Non igitur refert, an ju/tus lue»

rit pofTcflionis titulus, nec ne, & utruni res bona fi-

de poffefta fuerit, an vero malaj fufhcit, nemini inte¬

grum eftej, ^rem, licet fuarn ab alio, ^yere detentam, pri¬

vata audoritate repetere, quippequod, per fententiam 8c decretum judjcis, yel exfecutoris , omnino fieri em¬

pörtet, Clr intereaI. Cap, 4. §. ||tf. IJi;o Dcyique

hifce adnumeramus alias _quascunque aBiones interPro¬

prietätew poßeßorem, ex detentione verum immobil!*•

U\n yel jure iisdem utendi fruendi orinndas, utpote in

döno matutinali, inter uxorem & heredes mariti, IX, C. 4. J, ©ift. 33. aut dote, in immobilibys conftitutay

inter fohered.es, Cap» XVI. §> I. ©tft# £5, in Jocatione

8c condndione bonorum immobiiium, ruri vel in ur*

be fitorum XVf. XVII. CC. 3. $&. vide fis plyra ^exem*

pla VIII, C. h $. IX. C. % $. 3-

§. V.

Terfium Juris in re objedum partiale diximus efte IJereditatem. Eft autem hereditas, facultas jure com»

petens, fuccedendi in un.iverfum jus, quod defundus

habuit. Omnia igitur^, tarn perfonalia, quam realia,

defundi jura fub fe comprehendit. Et quoriiam proefu»

Jimnt jura potifftmas habuifte defundum fuas poftl iTio»

nes, mobiles aeque ac immobiles, in loco fui, dum vi- veret, domicilii, locus igitur ejus domicilii locus quo- que fttse herecjitatis, jure meritoque cenfeturj & hincIi-

tes, de ifta hereditate, in foro ejusdemloci, quo ! i- deo htse rei hereditates, forum, rede nuncupatur,fußt dijudicandee. Quicunque enim in hereditate Tibi jus^es- fe

COMP ElENTIA ₃₇

| fe exi/limat, vel refpeåt#

juris

füccedeftdf

f

vef

vi a«

Harum Obligationär», qute mteä quidem ifttültu defon-

dli erant perfonales, pm Vera refpetfu fofüfi'ortis, ^e

mafla in'Iiviia petendce, reales Hunt, is hoc forum äd~

eat necefTe eil.C, X< $. 2.

Quod

ipfüm quo~

que obtiiiet,- /I vel vidua- cefTionern & fepapatiOnem

bonorum pereref, vei }ierede& fuo' fuccedendr Juri re- nunciare" veilent?. 1 c,- Helc tarnen probe obfervandurn $

eeteras defuftrti f velcontra def untrem actione» petfo-

nales_y vel"aiiorum contra defundurrt aétione» reales^

refpefåu hujus vel iliius

poffeffionis- immobilis,

in qtii«

htrs beredes perfönarurn

defunéti

reprréftntant, ad hoc

forum raorfc ifa & eadern ratione perfinere. Regula i- faque generali hoc forum ,fic efferri pöfeft: (jmnes herednm deäefun&i hereditatesquafali,

ite!

^aHorumqua* tenas in maffa hereäitatif imiivifä

fibijus effe

pt£fendtmff eontroverfidd, inforum rci

fit

&

heredifatis deferMur.

Per

fjcredeshoc loco eö$,qui tarn abinteliafo, quam ex feliä*

fnento, fücceduuf, infelligirnuSv Heicquippe de eujjusvi's*

refpeciu- confangvi'nifatis-,

fuccedendi

jure

elf

pronutif

cfandum. XIV C, r. §\ %. j'udicandum de exhereda-

flaue, ve.li per deluocti C. VI.t 2. 3, ®-0; vel per

fegis VL V7IT. XIV, % XV. 5. 0.

2frfö.

'0. difpohtionero hl\a% Teftamenta _quoque, five de eorum eonfirmatio-

fite & infinuaticnse, Cap. XVHI, five de refciffione^&ad legiti'mam reduétione Cap. XVlf $. ulf. SlrfD 03, Iismo^

fa fif, hei^c veniunt in cenfum. QUöcirca n.onendnm qu&ftionesj ufrum

-fiereditaria

^T

%:f

an Vera

adventitia,

Qiftinge/ fuerif terra,

codicilfa legata?&

quousquepro

inde legari potuerif

ilTa?

irr

eodem hoc fora,,

tiots au»

femia

fpeekl'i

l'oco rei

fifae vel legataf, termfrifarh HuC

pertinent ^quoqee Inventar

Ü confe^io, inflnuatia,

quse- qtie circa illud,, de rerurn

asdiVnatiöney & fiC deiriceps

•rianfu« lifes$ nee noa altiönes: inter

coherecies?

de

\ ; '

itvt~

0 DE FORI

divibon- 'héreditatis, & quae fünf re-Iiquae* jus fnece*

.riesrt!' _prcruroque coRcomitaetes, controverli« 8z difce-

;ationes. Jrnmo integrum qucquc' cft ^, tutorein, de

■sdmirnllratis bonis minorenniurn in hocCoro convemire5

;«ec.dubks.ndum,quin judex& judicium,qi|orum fit men-

?tjo m CCi XX- §§. 3.4.5,0. XXII 3 XXIII. 1,

$3* fit judex & Judicium fitae hereditatis. Übt ,quisi ob alias quasdam caudas quam minorennkatöm, .utpote ob morbum, ^mentis cegritudinem, cetera , de jguibus confuli pote-ß XIX. C. §. ulf. fub cur a aiterius relinquitur ^, tunc jure dubitatur, in quonarn,

patris ne ^, an domicilii, an vero rei (itae vel ipfmscu-

raforis foro , fit conveniendus ourator> fed oredi.'erim dubitanti$. 4. Cap. X. 91 %). pofTe auxilio effe. -Nee pra*

tereurjdum aliarri eriam querrcunque, bonorum aliero- i*um adminißrato-rem, in loco adminibrationis rede conveniri, vi & vigore legis ejusdem: Quorfum & re-

feras, ut opinam-ur, adiönes, ex Cap. XVIII. Jjp.

defeendeetes, ut alias taceam adiones de jure conju- gum in rhutiias poffefliones^j fymarfherag'0jf?crßff i bo/

fCjuoniaro plururnque, norvnifi mutuo alterutro conjugej

inter fupeiftitem Sz deftindi heredes exiliere foient, fic

quoque sd idem hoc forum pertinent jure, Quum v,e~

19 fieri poffit interdum , ut, alterutro adhuc vivente9

ejusmodi oriantur contrqtverfi«, utpotecum, de fepa-

ratione quoad forum & menfam, difeeptatur, quinani

in pohfeffione bonorum maneat C.XV, föift QJ. vd de

matrimonii diifölurione ob malitiofam defertionem XflL 5. 35. vel feparatione bonorum, vivente adhuc u- -troque; tone in omnibus hifee eafibus jurisdidio aelib

lud forum domicilii conjugum pertinet, in quo univer-

ütas bonorum, de quibus quaeritur,

lita effe

praefuniitur,

a*nde nee domicilii, fed r§i fitx fori, ideo Qanoifcitmr

nomen. -

$.yi

C0MPETENH4•

§. vi,

Pergfmus jam ad Forum, in quo a&iones, de fervi*

tutibusprcediorum,urbanorum vel ruiticorum, funt ven*

filande, quod itidern rede in ilio habetur Judicio> cu-»

jus territorium compleditur cedes & prscdia, de ^quorum

a&iva vei pafiiva fervitute quamtur, Neminem fugere potefx, fermonem nobis heie omnino non e/Te, de ^ea fervitute, Sveth. ^r&bom/ qua?, pro datu & rnifera con*

ditione perfonarum fumta, legibus & conftitutionibus Patrice modernis penitus eft incognita 5 licet non minus olim apud Hyperboreos, quam in gente Romana & alibi, viguiffe hoc, omni certe fundamento non carens, anti*

quitatis inflitutum, res

fit

in aprico pohta: fed de illa

tantum, quam jura noftra per voces, 23efbdr 0$ £afi / exprimere folent generatiin. Immo, non tarn Ioquimuj?

heic, defervitutibus,uti vocantur,yerjonakbus, inquibus

nempe prsedium fei vit perfonse, & quorfum referuntD. D«

UXum fru&um, Ufum & Habitationem,per litt. fjf.^de U- l'ujr, Uju tf Habitatione, quasnonnifi poffefiionisvel do»

rninii utilis_generaefle, ex§. 5.fupr. iiquef;quam defervi-i-

tutibusrealibiis,feupr3ediaübus,quandomrnirumprsdia vel

sedes aliis inferviunt sedibus vel prsediis, quarumqueideam

fat ciaram fubminiftra? Cap. XXV. $. iy. 9ti 25. & qui»

dem hisverbis. 23eftydr ecf? (aft fem ^- - -

eller fjué od; tomt i jlaben/ tf?er manfsber me£>n af annett, Cfr- Cap. X; ^ao. 9t. 55. Hinc defeendurit atfliones, quibus quis prsedio fuo fervitutem ^, atque fjc ejus decla-»

rationern fibi, contra quemeunque pofTefforem vel aliter impedientem^, competere cGnteneU (f. 2. f}. de All. A*

ciio quaeltbet, ita comparata, Confeflbria vooatur; Ne*

gatoria vero illa⁹ quaverfa vice quis aiteri fervitutem

in re fua competere negat. vid.be, Perfepatet, ^utras-»

que has reales effe adtionesj unde nec, ad quodnarn iljce pertineant forum,difficile eil dijudicatu, Utiyero divu

F fiQ