Syllogifmo Scientific©,

Ziw ©fy.

D I SS ER 3" AT J 8

1 Do V- ~

DEMO N S T _{R A-}

TION

E»

j

S®U 'v\ '

Syllogifmo Scientific©,

i. ^.- ^Jg*4NLj

Divini Nunminis Gratia*.

In*Regta Tatria e.Academia llbfalUnß

exapprobatisntj

^Ampliflimae

FacultatisPhilofophicar,

S U B PR M S I D l O

Clarißtmi få Rxceäentijßmt vtrii

M. M A R T I N I E. G E-

S T

R I N 115 In £ Math.

ProfqfToris _Publ.

facult. Phil. benioris & p, t. Decani SpeÖahilis»

Praeceptoris ac Fautoris fui perpetuå

obiervantiå coleodi.

Tro gradu OAagtBcrij Privileges

ccnfequendü>

Sxarninipubltco jubmitttt

ANDREAS BI RGER i

KILANDER

Wcrmel. S.R. M.tis Stipcßd. ^{^}

Addi^{em it.} Maytij Å. i§4 6. In Aud. zt.horis matat,

U B S A L I iE,

Imprimebat Efchiiius Matthias,

BmmmMmmmmmmmmm mm mm

De Demonßrationo.

v

Thefis 1.

E nobili/Umo Sdendi

Inilrumento«

pemohßrstione dißertaturi, noia ambi-

gyis ajioruro paßlbus infißeotes ^, oranifi huc proroifcue adfcre mus, qua*circa han®

Doärinå vulgo rradi fölent» tantum pr*- cipu ^- cicnoabimus* idqj ex Philofophorü principe Arißo«

tele* _quem.cum hane daönaana feriberet, in mente cala*

mnmtsnxijjs^>aie Jfidorus Hifp. 1.^z.Ofig. c.zye lL

fnitio autem, aneequsmlongitis pro?eh3mur, pr«.

fnpponendum videtur» dariotunino Dcmonrtrat'onem &

Scientiamjquam exvcteribuiPhilofophis nonnujIosnega£

fe» authoreßSeneca. tp. gg. Protagoraty inquit, dt cmni ^re

inutram^partemdifintanpojfeex *qno} et'am de hactplai an

antnurcsinutram^partem

djjputabitüfit,

A. Gellius N. A.|. 1r.

cap. 5 tcßaturquoq; Academicoscmnemcogmtiontscerhtudt*

nemtollere. Sedhane Acaderoicorum de rerum anamAtf -

\pU /ententiam ipleCicero> qui aliås in hbb. Acad. le ci ictlteaddidtum tuifl'eoßebdjt, L 2. off expreffe latis refu-

ttt> dum dicit: Non en mfumu^ij, Quorum -va^aturanimu*et' rore}nechabeaturtfuamyutdjequatur^: qu<t enimefßtißa mcnsy4

\>elqua vitapetigt,nanfo/um dijputandiyfedetsam vtvendi ram*

nejubiat*i

A I III,

Plafo_autem» licet fcienmm nonnegaverit» niöditrn

laaaen quogeneratur. oegarc vifused. innafci enim eam ceofet» feddsiitefcerecum primum lucé

adfjdcimus, poft-

eapaulatim le exferere^: undencc difcerenofirurnaliudei¬

leputabat, quam reminifci quse antea noverimus. Vid. in Pbsedone, Menooe, 5cpafiim älibi Bio errör fufficieater

refutatuseil, ab Arift.i.poft. c. i. & i,poft,cap. uit*

- Kv-

, Mflaitaq; mt\ty$trlx illa Platonica, fentefctiacö Ari-

floteiis nollram facimus, qui iqteil^cCtum humanum» cum primuminlucem^tdimuivtabufae nud« _cömparat ( quoad

actdm fecundum)-;cui nihil infcriptura llc^> etil quidvis in-

icribipéllit. K^3. deaß. c. 4.4, 15. Quomodoauterndofån.

na paretur prolixé abaliisexpiicatur. ' Nos breiter tan-

tum : Cumäliqtid difcitur,tuminteliefius vel id colligit

exfenfui notis; vel deducit et rertis principiis intelleäi-

vis, _qua', termirbs tanturo apjprehenlis* per(ebeneficio lu- 'painis naturalis coguoicmterminos autem pereipit figno-

rum ope» per quasin fenfusiheu-rrunt,. idq; ftt, cum quis

velproprioMartealiquiddifeit, vel alterius informatioffé.

Plura de bis legantur apud Conimb.in h. i. Arifiotelisc.u q.2. art.1. feqq: Horn.inft.log. 1.5. q. 1.

.

% ^s \ 1

Hocfubftrato fußdämenro» reåå ad ipfamDeraon-

flrationis Naturam enodandstm accedimus^, ineipiendo å Pr&cognUts SCPr&cognitiGnihu*•>

idq;

ex lege

Methodi,

quam nobirinfinuat Propofitioiila Philofdphi. h pofli, iru<rcth-

«PävxftAfo.» ^7mm

puBtfrtf ficLvoywM}

OKM&Ihmg%#trijs

y'yiTOf

-jtyatut. Quam iödu&ioneIcientiarum & artiuqi ibidem xonfiiraau.

Dbcetratit&m Aridoteles cit. loc> fcieniiam aequifrtu- s 7.

ro» tria _oportere Pfarcognita efié» SubjeBkrn^y _fafiimém Sc Br'mstptai SubjeBum eft lilud dequo eft Seiet'tia feu Sciea- tißcaconcluflo, - Paßto* vocatur quodvis prsedicatum De¬

monfirationis, Don quod léroper, led pleru1x77 dr

gailio.,

utConimbr.ioquuntur. PrmcipUhic intdHguncur.no-n -p ro^-

pria cujusqj DemonftratianisdedTe&iuS'Comunia'&Digai-

tatesjper quasnormulli Hypoihefes &Petitiqne§ quoq*in- tclligi volüDt. Prsnofcenda autem hxe tria,non taktum

ante10tamaliqu am difciplinam>ied etiam quamlibetcon- clufionern demonftrandäm j éSCpotijflimum ^anteDemon-

ftrationem rSJIfm fed^{non ex}omni parte,ver um utaliqaa

de iis notificentUE^»

v i r.

1 Pranofiones dusetantumTunt,

Jjguodfit,

&Jguidfit.

Il¬

la rurfus dividitur in J^uodfit Incomfitxum Sc CompUxums ; Seu> quodaliquid fit fimpliciter» & quod fitverum; Häee^,

inqutdfitre Si quidfitnomtnü.

V II L

Quoniamautemutraq;ha?c prsecognitio, nonde fin"

gulis prsecogmtishabenda, vidéndum quseeuilibet in fpe-

cie convcniat, (u) De Subjeclo quidera Ariftoteles dieit prsenofcenduvn

JgUodfitSc%£$utdfit.

Cum cnim fiibjedtum fitipfum

SMfJ^jov

feudatum, fuppoiii debererevera däri,

extra controverfiameft. Dealteraprämotione» necaliqua

difficultas eft, fi quid nominisinteiligas. Sed^anetiam pra?-»

zjofei debeat?*

jf^^m,inter

authores noaconvenit, tu- f

tiortarnenvideturnegativa Conimbr. q. 3. a. 3. f.1. (j.) Paf.

fionis prajeognitio eft ^utdfit. i. quid nocnen figaificeo.

(3) Deprincipiis praenofcitur jQuod fint, id eft, quod fint

VcrsU

A 3 IX,

ffscognitis expfimis, quidipfa demonOratio fit, ex leusdefinitions,tsnik F/w,^aåm Fateriat petita, difpale- jeet. Ex fine ita definitur^{: i.} poft. c. i. Si

tßnpivuiKot. Ex materia ita ^.♦ XtSyxt) vi»S9n- iiiKTtKyr Skift)få* _{t£ *ht)Su*} 71 «*«/, få nttéTuv, tyn kfxiVMi-, _tyy

^Ot^/fXUTt^tSty KSfH ®©7»£au>, imCdV TM De- monflrattttflSyliegt(mu^y^ejutttnfiattxveris,primts (3 imtnedix- tif,nttiorihutipritnbus1$ cnujuconclufienis* Utbaec claricxQ-

^adat, breviAnalyfi illuftranda.,.-

X.

GenusDrmonftratioois eftSyHogimus* b e.firnplex il¬

la ab omnimateria abftratta

forma,dcquo

fup. Jibro. Dtf- ferentié petita _(./) * Fint ^, qui eft fe ienttarn gignere, b. c.

cognitionemcertam& evidentem» ^per hoc enim åSyllo- gilmo

Dialetiico differt,

qui cognitioner» minus ^certam

& incvidentcm gignio. Quemadmodum vcrd fcientia dupficem

neeeffitatem

rcquirit,rei & Ibientis» ita demon- ftratioShft)^tvin)f fyllogifmusdicitur, & qusa rem per pri-

mam & fimpliciter proximamcaulam deraonftrat, & quia

noscertos reddit, rem per primam luam cau'am eflfe de*

naonltratam. Quocirca AnftoteUs dixit ; SkifijfAcvuov Si

na9' ev T<j/>t%(tf «vre»Sfofncuefc, quibusverbos _utramqs

fcicntiae neccfiitatcmcorapLxus eft,

XI.

(2.) AM*teria> quales videlicet efie oporteat Propofi-

tioncs Demonftratiooem ingredientes.quarum å Philofo-

pho* rccentcntur. Ncmpe, ut fint: (* ) Fev*%

uamquodfalfum eft, nihil eft, ejus autern quod nihil eft ^»

nulla eftlcientia. (0) Frintx & ImmedmtA 1 ivetTreSenclat, indemonftrabiles, vel quod demonfirari _uequeanu; vcl quodantea

fiot demonftrat«.

Imperfecta enira eft de¬

ssen*

Ifronflratio, _qirae in ultimas &inderti^onftrab i lespföpofitlöv

nes nonrefolvitur. linde <5c Seotus ait# eampoflcex me- diatis efle, dum modo firfinaliter exim mediana. (y)No*■

itores dr_prhrcfih, c. cvidentiores& ceréiores ^> idq; ^tam fe-

cundum naturam quam noftram cogmtionercL». Querp-

adrnodumeoim quodlumini propinquius eft, exa&iuscon~

•_fpici-rur: ita quoq> earum propofitionum veritas manife-

ftiOi t(i, qosrititeile&us lumini fantvicimores. {}.yCauft lonclafionUi non loluro ratione form®& illationis, quod fit

inomnibus fyilogifmisj fedetiam exparterei& materi®,.

XIL

Natura demonftratiouishaåenasruditcr tanturo de- clarata, _quodilucidior fiat ^, paulo altius ^tam principiorum*

quam terminor^um ratio repetenda. übiinitio conftituen- duna,nonomnium propofitionum dari demonflrationesV

fed nonnullajefle _per fe notas, ex quibus coeter® innotc- fcant,nifi vel in infinitum in probando abire; vel in orbem redirevelimus, Neutrum autem fieri debere docetAri*

Aoteles, i.pofi. ^c. 3,

xiin

Eft autem propofitiö perfe nota,

fiveprincipinm

Dö-

mon(tratiocis,fecundum Aiiftotclem 1. poft.j. quAnontx

juis terminttcagnojaTur ^, intelligendum autem illud C nonex aliis) dc medio åpriori; namå pofteriori_cogno-

icipropofitiomm per fe^nptammbil prohibet, necideoin- dcruonfkabilis & immcdiata aut perfe ^nota efle definiu»

XIV.

Dividuntur autemprincipia h®cf complexay Qi.y Tii

Contwua/-# fåptQpria. Comntini** Velor* nibusicientiis com*

avuuiai vélpluribuSv Aliåsvocaatur Digni-

tatet«

tåtes.

Prtpfia,

quaMinifcientia? peculiaria{unt. (i.) Iu tkeoricat qu«funt derebusfpeculativis; Etpraft'tca, quas de praclicis. (j.) Xtimdemonfi^abilia fifnpliciter ,\iqu$ nullå

derDonflratione egent; Ettndtmonßrabiliafecundum quid^»

quasve! antedemonftrata. vel alibi demonftrabuntur. Pri«

orafuppofltiones⁵ poftcriora petitiones^vocantur.

XV.

Porro dé principiis in demonftrationeadhibecdislei- endumj 0>) Eam maximam partcm eonfici expropriis

non communibus, proxijnam cnim caufam conclufionis

noncontinent, adhiberitåmenpoflunt, ut propria, fiprae- fra&éoegentur, per illa propugnentur. (2.) Dum adfé-

riturprincipia communianoningredi Demonftrationem»

irttclligcndum id deillis ubi funt» & manent communia-.

Naroaliasfsepéfitut quodrefpe&u ^unrus Demonftrationis eßcommune»poteft alterius refpeäu eße proprium. Vid.

Horn.1.$. Q. 10. ,

XVI.

Deprincipiis Demonftrationis diåum eft» nunc de

Terminüejusagendum,quoadhuc, qua adrationem princi- piorum, praelertim propriorum ^, fpe&ant, accuratius co-

gnofcantur. Sunt autem tcrminiilli: Subjcflum> Prtdica•

tum &Mediums.

XVII-

SubßBum debet éfle." fi.)

Neceffarium>

namrerum contingentium& corxuptibilium qua; nuncfunt, nunc non funt» non poffumuscertam habere notitiam. (2 ) Habe¬

bitproprias affedtiones & prineipia,vper qua; illacde

fubje-

$0,demonlirentur.

XVIII.

laprardicatis, quxquidsm iub fcientiam

Demorißra-

tivara

tivam eadttfit, trla requlrtt Ariftotelesf. _{poft. e. 4. Ut fint}

I, X«?« Jr«fl*f» 1. K*&' kujti, ₃ KCtSo/.X_T£U7U.

X IX.

X#Wmmr. five deomnidico (1.poft. ^{c. 4} ) »**

damtneft, cuidamnontnefi; ne^ quod inlerdum competit» /*/?/•- rf**» nonctmpetit. Requirit ergö & univerfalitatem fubje-

öi,& perpetuttatem temporis; five praedicatum pcrpetud tnfit&abiblutc,ut rifibilitas bomin?; fiverei tactum exi- ftenti, utaibcdo Cygno; fivc^noncxifienti

femper

& abfo-

lutc, icdcerto tempore, utflorcsarboribus, caniti^cs hörni- ni. Utramq; hancunivcrtaiitatem

difiingvunt

aliiin _po«*

fitivarn & ncgattvam. Et licet Ariftoteles priorero tan- tumintellcxille videatur, alteram _{tamen, utpotc}

negätt*

vam,ctiam hiclocum invj5nirc,non _fin.e rationc exiitima- musf*.

XX.

ttvfoy_per fe, cumprtdkatum

fubjeEiofit effentiale.

Ho- juS)fi!odos^Ariftoteles 4. recenlet, Nos* priores tantum duos,taoqoam pra?cipuos&

Demonfirationiprimari«

ia- iervientes cvolvcmus.

x xr.

Primuscfl,cumprxdicatum tngrcditur definitioner» fubje*

Bi. Ut Homocltanimal,_corpus. Trigonoper le ineftli-

Bca. Cumautemin axiomatc %*$' dojb, _pradicatum de»

bet inelTcfubjedo,noncontrå,lcquitur

hicrequiri

natura- lem & diredam prardicationcnv Hinc, haepropofitioncs:

dfibilcefthomo, rationalecfthomo&c. non iuntpcrfo«

XXII.

Secundus,cumfubjeclumtngreditur defimtionem pr*dicatit

five»cum

adjunduruproprium

prsdicatur de fubjcdo. Ut,

Corpusetiquantum, Homoelt rifibilis. Non praftercun-

duna hk ccnlco circa hunc moduaa, Logicos, imprimis

B Co-

Gerdmbr. i poft.c. 41 q. 1, a, 3» ampliationes quasdara perioris conditionis notare> ita, ^ot ctiamin hoc modo fuf- Ikkfut ipfum fubjedtum,vel aliquid fubjedto eflentialiter inclufum definitionem fubjedliingrediatur. Velucihsec;

Homo eft quantus, eft per fe» & tämen homo nnn poni-

tur m'drhoitione quaotitatis» fedeft tsmen aliquid in hö¬

rni e cfient-ialiterinclufum ( corpus) quod in d hnmons

qu. ntitifcis ponitur.. Siccontra, å parte praduati procc- é\u b vdipraedicatum ipfutrnvel aliquid fuSeo contentum, iocludarlubicclum. Uth^e : Homo eft quahs, eft per fö

fecondo niodo» qoia prardicatum _{(q ;ale)}p^ardicutur tllea.

tialiter de ai _{q o,} (rirtbile _{) quod (} iiibiie) ia dchöitio-

neIda requirit mentionem hominis..

XX IIK

KtSo*x fen univerfaliter, dicitur; c/mod $ omniineß, ,

iperfe* &q'**

ipjum taleeftl

Igiuir hiö gradu* priores ioclu-

dit, & prarrrr/aaddit reciprqcatiooem, quod fit obuniver-

laiirafrem. pr^dicatt quod. totum- cootsnetur in fcbjedo.

Un ie & huSoax Ti^com uaiverlaiiter _pruiium dicitur. £t

tantum.ae

prajdicatis&

X X I Vi

De 'Medio Demonrtratioms mulfa å Logicis difputarL

folentj itaut nonnuliiintegroslibros deet fcripferint» o- rnniatarnen,juxtajudkium.Ch Harneitoft. Log. 1 j.Qjs.

quem hicfequimur,ad duas quadiiones revocari pofiuoo»

quarum : I». An medium

illudfit

cauf* & definttio mujoris ex- tremiy^anm'tnofü)antitrifrstfa?. 11.. Anomne& caufa medium effe pojßnt. Quodad prioreio ättinet, expofita ejus

occafione,

& recenfitis varüsauthorum opmionibus,aotequamad de-

terminationerrt feieaccingit, notandum^roonet, quid fitper caufam five dcfinitionem fubjeiiiautpaftionlsdemonftrarh

Ham^cumacciidens ^oanneintubje&ofitpercaufaai*&.cau-

fa illa ve! t-antutnpaffionis caufa fks ficutestinliio ignls in

nube efl caufatcnitru, nedtarneneft caufånubis» & idcoad definitionens nubis non pcrtinet s ve! fimuj etiam fufcjeÜi

caufa, ficut ratiocftcaufacap*citatis

difcipiin^(&:

parsejus- ^,

demdefinitionis> hinc fit'ut quadfiixita promifcué forme«

tur. Hisprsmifiiscertum eil : (i.) Medium in demon- ftratione praxipua, eOc caufam&" definitionem majorisex*

tremi feu palTioniSo (i.) Valde probabile e(ie^> pafliones,

qua caufam externam folum habcnt, _per definitionem

& caufampaflionis ^tanturm & non lubjedtiy demonftrari.

Sicut Ecclipfis Lima_perinterpofitioncm terrse, Quodfi

autcm (3 ) accidens habeatcauiam fubjefåointernam»tum

principahusdemrmffratur perdefioitionem fubje&i,

quåm

percaufampafiionisrV

xx v:

Pofieriorem quaffionem ita brevitér determinat: De"

cwfis^externu, efficienie &fite, nuüumelf dubium. ~Matertam autem & Förnamfubjeüsetiam media efle pofle, fed tan- turo prout iunt caulaeeffkientes _per emanationem»verili- militer adferitur; it hoc vult Åriflotcles ^cum _peromnia caufarum _genera demonftraridoceo; Vid. Zab.de _Med.

DemonliScheibL De fyl-l.c »j: Tit. 4.

EtTantum

pro

temporis &c inftituti ratione».

,deBemoiifiratione,eaq^primaria., dixiffe fufficiao.-

Deo Soli Gloria^.

C_£7*