D.
D I S S E R T A T I O P H I L O L O G I C ADE
D I F F E R E N T I A N U M E R I
IN SYNTAXI NOMINIS
e tVERBI
A P U D H E B R A E O S .
Q U A M ,
V E N I A A M P I . F AC. THILOS. UPS AL.
PRÆSIDE
Mao.
CAR.
AU
L I N G V . O R . P R O F . REG. £ T O R D I N .
S. R. S. M.
PUBLICO EXAMINI SUBJICIT
Johannes Poppius,
S A V O L A X I A - F E N N O .
IN A U D IT. G USTA V . MAJ. D. V MAJI, AN. MDCCLXXXI.
H. A. M. S.
U P S A L I Æ ,
F
ert fecum ratio r e r u m , quæ me nti noftrae ob ven iu nt , u t , quoad fingularim f p e&a nt ur , nunc una ta n tu m m o d o cog i ta nd am fefe fiftat, nunc pluribus tribui o p o r t e a t , quo d cuique d e p r e h e n d i t u r iimul competere. Itaque in vocibus e t i a m, quibus cogitara fignificanrur, ut i d e m, quod his ineft , teneatur difcrimen & perfpicue e x p r i m a t u r , c o m m u n i fere invaluit linguarum u l u, ut f or ma vocis p o n at u r alia, ubi unica m o d o res c o n ( i d e r a n - \ d a , alia i t i d e m , ubi de pluribus quidpiam pronuncian- dum. In (rngulart illam ede Num ero, alteram in plurali, Grammaticis jam diu fvetum dicere. U tr aqu e tum in N o m i n i b u s , Subdanrivis pariter ac Adje£tivis, t um in P ro nomini bus Ver bis que fölet frequentari. Quar e N o mini q u i d e m , ubi S u b j e & i , quod appellant L o g i c i , vice f u n g i t u r , ut V e r b u m , cui Prædicati vis fu be ft , ejusdem r ef po nd eat f o r ma N u m e r i , erit o m n i n o congruens. Sed tamen , q u e m a d m o d u m in multis , qui huc r ef er r i qu e a n t , nexibus vo cu m aliis, p r o di ve rf o L i n gu ar u m habi tu , varietas cer ni t ur ea , quam multiplex cauda pepere- r i t , fic in N u m e r o , quo N o m e n Ve rb umq u e j u n g a n t u r , a vulgari c onf vet udine n o n n u m q u a m r e c e d i , cer tum eft. Quem f u g i t , in G r æ c i s , praeferrim Atticis, neu tr o plu rali a d p o m V e r b u m in fingulari N u m e r o ? N e c d ef u n t , in Gr æci s seque ac Latinis , e xemp la N o m i n u m fingula- ris N u m e r i , qua f o r m a m G r a m m a t i c a m , quibus tamen, prævalente fignificatu mul tit udinis, V e r b u m plurale ad- ne£litur. Col leg it hsec talia , quippe r ariora,rus Hellenolexias Lib.
1
. P art. II. Cap. X I 7. ne m e m o r e m G r a mm a ti c o s l on g o ordine ceteros, qui titulo folent Syu- tbefeos inlignire. Q u um autem H eb r a e i s , accedente apud hos in f up er , in Verbis q u o qu e, Gener is n o t a ti o ne , haec difcrepantia placuit f r eq ue nt i us , l i c e a t , bona cum venia Benevoli L e d o r i s , huc pertinentia loca quaedam Biblica c o n t e m p l a r i , & idiotifmi, ubi fe exhibeat, o r i g i n e m , p r o mo du l o v i r i u m , perquirere.§. i i.
Sit claflis prim a N o m i n u m fingularis N u m e r i , five m a f c u l i n i , five feminini G e n e r i s , quibus r ef pon dens V e r bum eft in plurali. H æ c int er occurrit I: mo lar«, læpius f u m e n d u m diftributive p ro quisque. Gen. X L I V : n . n m n vriD'i n n n feftinabant & dejiciebant quisque & aperiebant quisque. Conf. Ex. V I I t 12. X : 23. Ef. X I I I : 14. Ezech.
I: 9. Jon. III: 8. &c. Similiter ubi r<£ fubjungitur Gen. XI : 3. inn Sn w'x nam dicebant unus ad alterum. Conf . i Sam. X X : 41. Ef. X I I I : 8. Jer. I X : 3 , 4 . Pf. X I I : 3. &c. vel etiam vn«: Ef. I X: i8> kS rnx Sx ty\* unus alteri non parcevt. Add. Gen. X X V I : 31. Ef. X I X :
2. Mich. V I I : 2. Pr ima pluralis cernitur G e n. X L I : 11. noSn mSn jnnaj trx quisque fom niavim us, quod fuam ßbi pe culiarem interpretationem poflulet, uti & Ef. L I I I : 6. Se cunda habetur Ezech. X L V I I : 14. vroo wx nnix onSro te nebitis illam unuf peut a lte r , h. e. Unguli3 t um etiam Jer. X L Ï X : 5. X X I I I : 35. X X V : s- X X X I V : 16. In his fa cile p a t et , N u m e r u m pluralem V er b i deberi N o m i n i pluralis pariter N u m e r i , e periodi ferie ipfa intelligen- d i , app on i autem ut quod co mmu n e pluribus, de u- n o q u oq ue e or um certius capiatur, c on f t r u d i o n e h aud fa n e infolita Linguis etiam aliis. II;o Sj, quod H e b ræ i s es- fe N o m e n f u b l l a n t i v u m , fingularis N u m e r i , & jungi cum fequenti N o m i n e in ftatu, quem d ic u nt , c on f tr u d o ,
ne-n em o jam igne-norar. G ene-n . X XX II I : 13. jwne-n iro morien tur univerfitas gregis. Sic etiam Gen . X L l : 57. Num. X : 3. i Reg. I: 40. Ef. X L V : 25. Ii fr. X : 12. i Chr . X: 6. 6c alibi. Malim eni m , iitpote quod Linguae indoli p r o pius c o n g r u i t , V e r b u m , in hujusmodi vocum Itru* d u r a , r ef err e ad N o m i n a t i v u m S3, quam ad voccm p r o ximam , v er t e n d a m in G e n i t i v o , Europaearum Lingua r u m more. Qu od idem locum ha bu er i t, ubi fubftanti- v u m cum S3 c o n f t r u d u m fit pluralis N u m e r i , u t i j e r . X: 20. lpnj n/vo S3 univerfitas fu m u m meorum abrupta fu n t, 6c par it er Ef. X X X I V : 4. Jer. X I I : 1. Ezech. X X X I : 6. Pf. X X I I : 8.' &c. tametli vifum nonnullis, rationem plu ralis N u m e r i in V e r b o petere ipfo e tali N o m in e ejus dem Numeri. Satius p u t e m , hanc deducere e fignificatu multitudinis rS S3, tum pr op tere a quod , abfolute etiam locatum regat V e r b u m plurale: Jer. X L I V : 12. S3 ion ah- fum entur univerfitas 6c Gen. V I I : 22. mo S3 univerfitas mo
riebantur} tum quod alia ver a efle ratio in vocibus mox afferendis nequeat. III:o tv3 fignificatu domeflicorum, fa m ilia, populi: Ex. X V I : 31. fo iot? r>N S.ot?’ rv3 isop vocabatJt domus lfraelis nomen ejus M a n , cui fimillima Jud. I: 22, 23. 2 Sam. I I : 7. Jer. X: 1. Pf. C X V : 10. C X V I I I : 2. Scc. IV:o oy populus : Lev. X X : 2. înwv pxn or populus regionis lapidabunt eum , fi quidem vulgaris pundario ge nuina. F i r m i u s , quod legitur eodem capite v. 4. oSyn ox orrry nx yvn oy lO'Sr f i omnino clauferint populus regionis 0- ch/os f u o s5 cui confonanr Jud. V : 11. 1 Sam. VI II: 19.
XXX: 6. EC XXV7 : 3. jer. H : 32 Am. I : 5. Scc. V:o mj: Mich. I V : 3. 3*>n m Sk m in®* nS non attollent gens con tra gentem gladium. N e c aliter Jud. I I : 20. Sc Jer. V I I : 28. In loco E f I I: 4 qui Micheano parallelus, confpiei- rur uv' , fornna fingulari, unde li quet, vulgarem ctiam N u m e r i conveni enti am fervari; id quod fit fane frequen tius, ac no ta n du m non mi nu s, quod ad voces ceteras,
Tive tafias h a f t e n u s . five <Sc infra a t t i n g e n d a s , quam ad ip fa ni hanc 'U. Y l : o addant ur Nomi na haud pauca alia, in q u i b u s , cum V e r b o fociatis, eadem fe non n u m q u a m offert N u m e r i difcrepantia. N o m i n a t i v u m ^pa fing N u m . comitatur rn plurale Job. I : 14. 1 Sam. X : 26. eft: uS’ V- n up, P f L X V l I l : 11. h abemus: iaw' ]n'n, H a g g . 11:7. o"u-i m: n 1.0, Z c p h . II; 9. m W u in*, Job. X X I X : 10. ixaru o'yjj Yp, El. X X V : 3. -jinY’ d u m p , Jer. X LI I : 15. mi.y n'iNty wot? , & his æqua cetera, q u or u m fignihcatio coilefliva, pluralem fecum N u m e r u m i n f er e ns , effecit, ut in hoc N u m e r o V e r b u m poneretur. Sed Sc partitive ac diltributive (umendus nominativus in cauffa f uit , cur pluralis in V e rb o praeoptaretur forma. lix. I : 10. ’a nomo mx^pn fi inciderent bellum, h. e fi qu od pi am incide ret. Ef. X V I : 4. eoi nn tollentur conculcator, h. e. tolle tur conculcantium quisque Conf. Pf. C X I X : 103. Prov. X X V I I I : i. Ac fi ferat Hebracæ Linguae i d i om a, ut i- llo mo do N o m e n
6
c V e r b u m haud ubique N u m e r o c o n f e n r i a n t , foloecum quoque non e r i t , ubi in propofi- tione aliqua praeceflerit N o m e n fingularis N u m e r i , ut Ve rb u m nihilominus in pr oxima f u b f e q u e n s , quodque N o m e n illud tanquam N o m i n a t i v u m refpicit, in plurali collocetur. Am. V I : 14. poft 'U epo mn ipfe ego fu[citabo gentem, mox f ubjungi tur: lyn^i Sc itta gens affligent. Conf. Jer. V : 17. X I V : io. X V : 1, 26
cc. Plane aurem g e nio etiam a l u i um Li n gu ar um co nv eni t , ut fkubi duo fuerint N o m i n a t i v i , aut p lu res , quorum quisque fingu laris fit N u m e r i , Verbum fequatur in p l u ra l i, quod qui dem adeo obfervatur c r e b r o , ut folum fufficiar verfurn22. Gen. VI II. excitare, in quo o£lo o mn i n o N o m i n a t i vi fingularis N u m e r i ad idem referuntur V e r b u m plura
«
)
i 9
§• nr.
Secunda claflîs erit N o m in u m pluralis N um er i mafe. G e n . quibus additum V e rb u m ejusdem quidem G e n e r i s , at fingularis N u me ri. Em in et in his n o m e n Divinum
d’hSk, quod pluralis f o r m æ , per univerfum codicem Bi- blicum , ta n tu m n on ubique, Ver bum adfcifcit Numeri fingularis. E x e m p l o r u m quant um fatis vel unicum caput p r i m u m Genefeos fubminiftraverit. Cauffam multi ar bi trati f unt eam , quod pluralitas Perfonarum in Deo indi cetur plurali f o r m a N o m i n i s, unitas effentiæ fingulari V e r b i N u m e r o . N e c illi fententiæ fi quis enixius inhae- f e r i t , m e a m ego vel im opponendam. At juxta fatean t u r o m n e s , neceffe eft, ad fanctiflimum illud dogma p r o b a n d u m tu en du mq u e haud multum roboris ineffe poffe foli N u m e r o , quo N o m e n a Ve rb o differt, quum & a- liis in v o ci b u s, uti m ox patebit, difcrimen idem Hebraei admiferint. Sollemne h i s , ubi dominium , excellentiam, m a g n i t u d i n e m , d e no tarent, voces pluralis ufurpare N u m e r i , ducenteque p r oinde ufu Linguae, credi pote run t, D e u m , p r o p t e r i mmenfam dignitatem appellaffe nomine, qua f o r m a m Gr amma ticam , pluralis n u m e r i , at e i d e m , u bi quidpi am tr i bu eretur, V erb o fu i fle ufos fingularis N u m e r i , quia n o n effe nifi unicum certiffime conflabar. Solet aurem N o m i n i hujusmodi pluralis N u m e r i V e r b u m in fingulari fere praemitti, uti fit conßanter citato capite G e n e f e o s , tum pariter Num. I X : 6. d*wx tim fu it v i r i , erant q u i d a m ; Jud. X I I : 6. rjS« cntfi o’paiK Söm i f cecidit quadraginta is duo m illia, cecidit numerus vel f u m m a tot mille h o m inum X I H : 12. “p m nis' veniat ver ba t u a , eveniat quidquid verbis dixifti; X I X : 27. opM m m i f fu r r e x it dom ini, dominus, her us , ejus 1 Sam. I: a. D'nS' rmsS w St* erat Peninna liberi, contigerat huic ut liberos h a b e r e t ; Ef. X I II : 22. d”k nap refpondebit
7
boes,-r it -rivi ac flu v ii aqua-rum, fiet, ut hi o-riantu-r. Jer. XV: 16. 'ynm 'rn fit verba tu a , uti q ui de m habet le£tio textu- alis; L
1
: 48. o"n»t?n n1? nu' fuperveniet ei vaftatores ; Ezech. X I V : i. d'buk ôx Nn’ venit ad vie v i r i } venit ad me quis p i a m , i m mo plures finnil accefTerant j Pf. X : 10. D'*oSn Ssj cadit a fflitti, ma gna affli&orum cadit m u l t i t u d o , n imiru m fi pro una v o c e , qu od volunt pl e ri q ue , fumatur to C X X I V : 5. oorvrn D’on w s j Sy nay inundavit nos aquœ tu midae , h. e. vis & acftus ingens aquarum. Eccl. I I : 7. uarrn n*a filii domus fu it m tb i, ma g nu s mihi erat n u m e rus h omi num, apud me nat orum, feu ver nar um, praemit titur N omi na t iv us pluralis V e r b o , uti etiam Ex. X X I : 4. nwx iS p vnx ox Ji domini ejus i. e. domi nus fervi dede rit huic uxorem , tum v. 29. nor rSya dj etiam poffeJJores, h. e. poffeffor illiu s , morte plettetur. A t v.
6
. poftponi- t u r , ordine e o, qui nuper di£tus. Q u od fi haec loca fe cum invicem c on f er a n t u r , haud una videbitur dif fer en tis Numer i origo cogitanda. Ub i efl rrn, aut vrt, aut nu', poterit fieri, ut crebrius in vulgari f e r m o n e , dum erat vernaculus, recur rent es voculae evaluerint ad N u m e r u m utrumque promi feue e x h i b e n d u m , eaque dein licentia, uri accidere fvevit Linguis v ivo ufu florentibus, in feri- ptionem quoque fenlim i mmi gr av er it . In quibusdam pluralem for mam, ma jor indicanda au£toritas, mul t it udo , violentia, haud dubie adduxit. In aliis fubeffe ellipfis N o minis alicujus fing. N u m e r i p u t e t u r , quod V e r b o con- fenferit, <Sc e quo p ep e n d e r i t in conftru£tione v o x alte ra pluralis N u m e r i , fa£tumque, ut p r o integra plenaque locutione, elliptica p o r r o magis magisque brevitate c o m mendaretur fua. Quin & fenfum diftri^utivum q u a n doque peperiffe N u m e r i eam dif par i li t at em, colligatur ex his, quæ l e g u n t u r : Ex. X X X I : 14. nor mo mSSno pro fanantes illud vior te plecletur, h. e. pr ofanant ium quisque, vel, ad hos quod a t ti ne t , e or um quisque mort e plecteJ E , N 0 / cm
cfcô3 J y \ ynr
'tur. EC X X X : 20. p i to t v nS non obtegetur, n on la tebit amplius do flor es tui , h. e. doctorum tuorum ullus j fi m o d o N i p h a l i c a , exftans noltris in codicibus, pun£ta- tio fida lit, ncc e Kal aut Hiphil derivare t o *]33’ o p o r
teat, r ef er en du m ad N o m i n a t i v u m , qui p ro x im e praece d i t , 'n**. Prov. X X V I I I : 1. neo’ tsdd D'p'ty ju fii, ficut leot tntus cubabit, quod ad j u f t o s , probos attinet, eorum q uis que f umma tranquilitate gaudebit. Elth. I X : 23. o'tirvn Sop tecipit Judaei h. e. Judaeorum quisque. I m m o ver o v e teri O r i e n t i mi nime duram fuilfe vifam conftru&ionem , quam t r a f t a m u s , teltetur etiam Arabia. Fab. Locman.
11
. elt exibit venatores, h or um caterva. Al coran. Sur. Il: 58 N-*lb «.ujJ! J o j im m utavit i l l i , eor um q uis que, qui inique agunt, v. 122. <JG d ix it i l l i , e o r u m t u r b a , vel eorum quisque, qui ignorantia la- borant ; quibus limilia, Arabifmi non ignaris, ma gno nu»me ro , Ce ubique offerent. L IV.
Tertia c o m p r e he nd at N o m i n a , itidem pluralia > mafe. G e n er is , aut terminationis faltem ma fe ul inæ, fed copulata cum V e r b o llngulari feminini Generis 2 Sam. X : 9. nonbon vSn nrvn eiat (fern.) contra illum facies (plur. mafc.( prxlii. Ef. X X X I V : 13. d i o rvmot« nnSy efcendet (fern.) excr efcent in palatiis e ju s, fpinœ (plur, mafe.) Ezech. X X V : 10. d'U3 per »aa tam isS non menu rabitur (fern.) filii Ammonis inter gentes. J er. I I : 15. nnxi vty urbes ejus (mafe. defiruetur (fern.) fi le£tio teneatur, quam exhibent con- fonæ. PC L X X IÏl : 2. ’tew naat* dilapja fu ific t, (fem. fine.) uti pofhilat te£lio textualis, g r e (fus mei. Similiter Pf. X X X V I I : 31. i'ttsw tyon nS non vacillabit (fem.) greß'us e> ju s (plur.) Job. X I V : 19. p x tar rrrrao «ptm proluit (fem.) pr oluunt effufiones earum, videlicet aquarum , pulverem terr4. X X : 11. voify, uti eft in K e r i , ooem tay by vor
êH» ) 10 ( ®
eulta illius crimina (mafc.) cum ipfo in pulvere cubabit (fem.) X X X I X : 14. Str ut hi oni bu s, Dun, f orma plur. mafc. t r i b u i t u r, quod rpya pxS auyn committat (fcm.) terree ova fu a , & Donn nay Juper pulvere calefaciat (fem.) ea. XLI : 13. unSn o’brn itysjj halitus ejus eft prunae (mafc.) quae ambu rit (fern.) Qu amq u am cerro quidem haud d i x e r i m , an- n on rc£lius conflruatur r 0 ipdj, inftar n o m i na ti v i, cum V e r b o urbn, ac v er ta t ur : halitus ejus accendit prunas, i- ta ut vulgaris tum afforet N u m e r i G e n e r i s q u e , in N o mi ne ac V e r b o , convenientia. Difficulter quidem h o die, in locis f ingul is , e x p u t a b i t u r , quid potiffimum fpe- f l aver int veteres H e b r æ i , ubi in vocibus haud pauci s, quæ analogicam p r æ fe ferunt terminationem mafculi- n a m , conftruftionem tamen præruler int, f emi ninar um propr iam. In quibusdam hgnificatio mo ve re p ot ui t , uti in nuper vifa D’xn, Struthiones feminee. In aliis non ae que p r o m t u m ftatuere, cur fecerint. Sed tamen allatis in exemplis, quod ad N u m e r i præfertim attinet differen t i a m , duplici conj e&uræ, non improbabil i, locus fuerit. Vel enim formae plurali generalem & abftra£tam, quæ dicitur, noti onem fubjeciffe videantur rei cujusdam, ei- demque f o r m æ , rem iftam generaliter hgnificaturæ, f e mi ninum tribuiffe genus; vel enatus p r imu m , p e r elli- pfin vocis alicujus, quæ V e r b o fing. fern, r e f p o n d e r i t , conftruendi modus ille exi ffi met ur, hineque liberius lo- quentibus initio, tum & fcribentibus denique placuiffe. Si Martel otro f idend um, Inflitution. Linguae ylrab. Romœ 1620. p a g . 386. A r a b e s , tali in Syntaxi fubintelligen- dam volunt sci*:*» congregationem, m ultitudinem , vocem fern. fing, quæque adeo cum V er bo ejußdem Generis N u m ér iq ue penitus confpiret. Atque nominativus, q uo n i a m , iftiusmodi in po fit u, non h omi nem aut perfonam, fed rem t a n t u m m o d o quampi am def ignat, p ro nu m e r i t , analogiam illius, ope Arabifmi d emon ff ra re , in qup fere
-p e r-p er u um &am-p; inftar eft regulæ, ut N o m in a colle&am-p;ivâ, q u æ pluralia fracta dic untur, magnam p a r t e m , termi nationis mafeulin-dé, fi hominem non llgnificenr, jun ga n t u r V e r b o fingulari feminini Generis. Ad tædium usque
in A lc or an o i ngeminatur : o U a .
horti , fub quibus decurrunt flu v ii, ubi verbum eft
ftngulare f emi ni num , N o m e n terminationis ma-f culinæ , plurale ma-fraima-ftum , inhumanum di£tum G r a m m a ticis. N e q u e alium feriptorem ullum Arabem , quispiam e v o l v e t , in quo creberrima fe iftius conftrudtionis indi cia no n p r o di d erint.
§. V.
A d quartam retulerim N o m in a pluralia feminina, quibus ita c o h æ r et Verbum , ut N u m er u m hoc fingula- r e m Sc Genus mafculinum oftendat. P ri mo mo x capite G e n . V : 14. r eperitur nnxo \*r exfiftat (mafe.) luminaria (plur. fern.) Ex. XII I: 7. Son’ /vvo azyma (plur. fern.) co medetur (mafe.) Ef. XVII : 6. niSSir n ixeni £? relinquatur tn eo racemi (plur. fem.) Jer. X II I: 18. wntyton i t disje- Slus efl , disjedta fun t, capitum inflgnia veflra, (fern.) Mich. II: 6. mnSo jo' nS non recedet (mafe.) recedent ignominiet. V I : 16. “loy mpn ion»’ ob fervatur (mafe.) ftatuta (plur. fern.) Omri. H a b. III: 17. Sox tvov nS rv m » arva (pl. fern.)
non f ert (mafe.) ferunt frugem. Job. XXII : 9. not D'orv nip? brachia (fem.) orpbanoruvi conteritur (mafe.) conteruntur. X L I I : 15. ma’ d'»j nïcj nS non inventus fu it, invenieban« tur feminxe ita pu/e r a , uri filiæ erant Jobi. In hoc fini N o m i n i s V e r b i q u e , nili aliqua ex caulis difparis N u m e r i , jam ante expofitis, valuerit, haud fane r e p e r i e t u r , unde or ta p r i m u m differentia. G e n i o autem vetuftæ L i ng u æ non ad ver fam doceant qcquævi Hebraeis pariter ac cognat i Ar abes, quibus nec omnino infuerum, plura lia feminina V e r b o jungere fingulari mafeulino. Sur.
) 'W
(
X X X V I Ï I : 30. cA-ÂsUa-«de 0 = (/ ß exhibebatur (m art:.) t i
cqui (plur. fem ) Sur. L X : 10. v t nit (mafc.J
nd vos fem ina credentes.
§. V I.
In quinta p on ant ur N o m i n a pluralia f emi n in a, quas aut praecedit , aut fubfequirur V e r b u m feminini G e n e r i s , at lingulatis N u me r i . Gen. X L I X : 12. n® '^v nnp* n:ja filia adjcendit Jupra murum E(. L I X : 12. na row irroan peccata uoftra r j pondet contra nos. Ezech. X X V I : 2. m o r j D'oyn'mnSn effra&a eft porta gentium. Jer. X L V I I I : 41. m i 1?] ne/anj nmoni nnpn capta eft urbes, munitiones occupata. L
1
: 29. n,n' mai&no nop perfiftit decreta 'Jebova. v. 56. nnnn cnintyp confracla eft, confracti f u n t , arctis eorum, v. 58. njnpnn Soa mon muri Babelis folo adaquabitur Joel. I : 20. jnyn ,ti® nnoa beftia agri clamat. Zach. VI : 14. mna m sin corona -erit. Pf. XVI I! : 35. 'nyor nnm te n d a t, t e n d a n t bra chia mea. C X1
X : 98. ymyo uoonn /apient em me f a c i t , f a ciunt, pracepta tua. Prov. X X : ig. pan nxya nutmo defti- nuta confilio firm atur firmantur. Job. XII : 7. y w mono îoSxv interroga, quafo, beftias cT* docebit do ce bu n t Di (tri but i vus in h or u m lingulis admitti fenfius facile p o t e r i t , crcdique inde fa£turn, ut in N o m i n e & V e r b o N u m e rus di fcr cp et , nili & huc quoque adv oca re ellipfin q u i s piam maluerit. Q u o d eft Gen. XLIX. filia adfccndit, e x plicetur : adjcendit earum quaque. In Efaia, peccata noftra refpondet, Latine fonabit : peccatorum quodlibet refpondet, vel etiam0 peccatorum g ra v ita s, culpa , refpondet, tedatur contra nos i teneaturque idem in ceteris. T u m o b fe rv ar e j u v e r i t , nominativum ifto p a c t o , quod ad N u m e r u m , a fuo difcrepantem V e r b o , non ho mi nem aut p e r f o n a m , fed rem quampiam aliam denotare. N a m nua quidem c i tato capite Genefeos , lignificare filias, p r o p r i e di£tas, haud Ça ne videtur. I t a tamen eu mde m m o r e m fequunturAra-b e s , ut tum ^ - V * 1 d ica n t, terree contremuit,,
contrem uerunt, tum pariter U**Dl femina perçut* f i t, percuderunt, tefte M artelotto, 1. c. & Grammaticis
ceteris.
§. V II.
Cl a d e m ultimam conftituant N o m i n a Dualia. Q u o n i a m ad e or u m N u m e r u m pr oxime quadrantes for mas n on h abe nt Hebraei, analogiae erit confentaneum , u t Dualia plurale V erb um fibi ad fo ci en t, quod & fieri p l e ru m qu e videmus. At fingularis quoque N u m e r i V e r bis n o n n umq uam jungu nt ur , tum mafculini G e n e ris , uti Ex. X V I I : 12. minx r v vr» fu i t (mafe.) manus ejus fir m a. Jof. V* II : 20. duS d't ana rvn non erat (mafe.) illis [patia (dual.) ad fugiendum. Ef. II : i i . Sa» dix ninjj 'jy ocu- Ii (dual.) fuperbi hominum humiliabitur (mafe.) PC LXXIII: 7. lowy aSnn p r emicat (mafe.) e pinguedine oculi eorum J t u m feminini G e n e r i s , Deut. XXI : 7. nssr >6 w v manus noflra non effudit (fern.) fecundum le£tionem textualem. 1 Sam. I V : i ç. nDp rry oculi ejus riguit (fern.) Mich. I V : 11, wry p’M inn intuetur (fem.) Sionem oculi nofir i. Prov. X I V : 3. tnisein D'opn 'note labia fapientum cuftodiet (fern.) eos. Scilicet ea quoque diffimilirudo N u m e r i ex his, quae f up ra licuit in medium p r o f e r r e , explanari fefe haud male patietur.
§. VII I.
C et e ru m , qui aut Graecam Latinamve Linguam , aut r ecentiores Europaeas in primis coluere, m ir ab un tu r, o- p i n o r , adeo faepe ab illis diverfas in Hebraea jun&uras vo cu m , quibusque ipfae notiones lucide experimendarum r e r um p r o p e videantur repugnare. Im m o vero exftitere etiam a r g un o re s fibi vifi C rit ic i, qui nefeio quæ incon- ftantiæ & anomaliarum probra hinc aufi funt immerenti Li nguæ o b ji c e re, vel denique fufpicari, ad hallucinatio n s v e t e r u m t ra nferiptorum referenda, quae a vulgari m o
) i4 (
^
d i f c r e p a n r , hœeqire p r o i n d e uütatrori c o n g r u e n t e r a» »alogiæ infle£ti o por ter e corrigique. A t p r i m u m quidem, L i n g u a m multo antiquiïlîmam, r emo ti or is olim ab or be no- firo gentis p r o p r i a m , metiri haud fanc fas fuerit fpecie & legibus or tar um ferius a l i a r u m , quibus & t e m p o r u m & m o r u m & difciplinarum artiumque f nperveniens au- ftoritas faciem potuit no va m i n d e r e , q uar umque etiam quaelibet pr iv a multa habet ac peculiaria, ita u t , uni q u od ratum fit c o m m o d u m q u e , in altera aeque n o n obtineat. D e i n dari licet poffet, locum hunc i l lu mve , in noftris exemplaribus Hebraei co d ic is , dubiae adhuc le&ionis efle, ac propter ea m a g n o p e r e o p t a n d u m , ut certiori in luce col l ocentur l i n g ul a , ope f ubf idi oru m, quæ, tum enixius, t u m cautius, conlulenda vereris aevi m o nu m en ta fubminiftrave« r i n t , tamen in tot exemplis, quæ par ti m colle&a du d um a multis, partim colligenda in pof ter um quoque fuperfunr, m e nd i fufpicionem ubique inculcare, a ratione foret o- mn i alienum. Accedit harmo ni a Arabicae Diale£li, cui i- diotifmi illi, in K e b r æ a o b v i i , mul to familiares magis, quaeque, fuo par it er luculento teftimonio, prifco eosdem Ori ent i usque eo a d e r i t , ut ab Hebraeis etiam quin admis- fos credamus, Arabice dofhis ne mo amplius dubitaverit.
Nec penitus rejiculæ cenfeantur rationes, quas allegant Philologi, ut intelligatur, aliqua faltem ex parte, cur vetuftis gentibus ufu primum invaluerint difcretæ illæ a recentiorum habitu Linguarum conftruendi formæ. Caveatur m odo, ne Enallagen quum appellant m ulti, nudo ifti nomini quidpiam fubelTe putemus, e quo declarari rei ipfius origo exifti- naetur. Verum tamen, quia fæpius in Hebræo codice, communis uti po- ftulat analogia, Nomini huicque iunfto Verbo Numerus idem adeft, reftat, ut indagetur, cur in hoc vel illo particulari loco fafta fit difceiîio, utque ffujus demum ratio non vacillantibus definiatur regulis. Quod quidem, fi modo fieri refte pofie fperandum fit, vix præftabitur, nifi accuratius co- piofiusque per Arabicæ amplitudinem Dialefti, obfiante Hebrææ fuarum reliquiarum paucitate, Syntaxeos ifiius exeaipla promant & cum Biblicis rite conferant Orientalis Philologiæ cultores, quos retas, otium & adju
