D . D .
D IS SE R T A T IO M E D IC A ,
S IS T E N SPARTEM PRIOREM
C L A S S I S P R I M Æ
REMEDIORUM
OPHTHALMICORUM,
Qu a m,C O N SE N T A N T E
EXPER1ENTISS. FACULTATE MEDICA,
P R Æ S I D E
S A M U E L E
AURIVILLIO,
M . D . M E D . R E G . A T Q U E A N A T . E T M E D . 1’K A C T , P R O FE SSO R E R E G . E T O R D .P R O G R A D U D O C T O R IS M E D IC IN Æ
A D EUII LIC U M E X A M E N D E F E R T ,E R IC U S M. LINDECRANTZ,
Ph. M. OSTRO - GIN AUD. CAROL. MAJ. D. XXV. SEPTEMBRIS,
ANNI MDCCLVI.
II. A.&
KO NGL MA f . t s
TRO-TJÂNARE ock HOF-
QUARTERMÂSTARE,
Hög-Adle HERREN y
H e r r L O R E N T S
B I L L I N G .
A
tt e n fk ilt och allenafl: i lôndom vvîfa f?g tack- fam , ft51 les billigt fo r en ne/lig blygfam- h e t , åfwen fom att aldeles fortiga' walgjernin- g a r , ar en ladbar otackiamhet..U n d ra fö rth enfkull intet,. G n n d ig e H e rr H o f-
Qu a r t e r mAs t a r e , att thefîà Bladen till/krifwas
E d e r , till ett ö p p e t b c w i s , a f ett åfkenfamc fin
ne , m ot få (ior och ofor/kyldc åtnjuten ynneft
och godhet.
T h e åro chet ftôrfta i min förm åga , fad
chet minfta , i anfeende till både
wTlja
o chp lig t. M e n , g y n n a r H im m e le n min ö n ik a n ,
å r jag wifs , att hw ad hos m ig b rid er blif-
w e r tipfylt , o ck att H e r r H o f - Qu a r t e r m å
-s t a r f . n , h w a rk e n fkall fakna ön/k elig lifslångd,el-
Jer n å g o n del a f jo rd i/k fållhet , fom någonfin w å n ta s kan.
A f m ig w a rd e r d e r altid a n f e d tr fom en w i n d , att k u n n a på n å g o t kånbarare fått wi- fa d e n h ö g a k tn in g och tillgifw enhet , h w aruti ft åd fe fram h ä rd a r
Hög-hdle Herr HOF-QUARTER-
A1AS7ARENS
Ödmjuke Tjänare,
M
ox in limine, Ben: v . Le Bor, indicare liceat,
non eum me ej]e, qui remediorum in
Clafjes C f ordines fyßematicam , ut di
cunt, di [tributionem , fecundum-peculiares mor
borum {edesy inßituendam judicem. ■
Q u a m pa
rum concinna ejusmodi fo re t medicamentorum
enumeratio y v e l tiro p erficit.
A t tamen j u -
moribus praxin exercituris utile omnino e jl,
quaß in tabulas redama intueri , quacun
que in finguhs morbis ex ufu fu n t , Jvve ge
neralia hac fin t & pluribus morbis„ com m u
nia, fiv e certa fpeciei propria*
Praterea vero,
ju v e n i fpcciminis gratia aliquid confcripturo,
non tam videndum efje, opinor , an ea y quam
fib i traElandam f u m i t , materia fyßem ati in
feri poßit 9
quam ut occaßo ipfi detur ea
proferendi , qua illum fcire C f
Cf
1. N . D .
$ I.
culum, nobilifiimam corporis ani mati partem, adeo fingulari con- ftru&um fabrica deprehendimus, ut vel ex eo folo,quantillus
menfitatem ordinantis eunda Sa-
pientiœ manifefte colligere liceat.
Exigui voluminis globus, duabus prqpcipue, quarum altera alteram tegit, concameratus tunicisa)^ a priori fui parte, qua fuper ceteram aliquantum velutigib bere p rom inet, (implex i i t , & nitidioris cornei fegmentl
A
in-c ) Harum, uti & in-ceterarum, quae ©culum co m p o n u n t, partium inte gram & amplam hiftoriam ride apud W IN SLQ V U M E.xpo/.y4wflrf, J r . d e
laT,aIM:o 2 0 2 -a d n .3 i4 .& breviori
bus quidem verbis coarftatam,fed ex - aftilfimam apudlllultr.H A LLER U M
P r im . L ,\PhjJ » Cap» XVIU. vel in
Cojj.p, An. A obiliff. A rcb . N IC . RO SEN $• i f 4 . 160: ampli/Timam & variarum circa lingulas opinionum re- cenfionibui locupleciflimam, in
crudi-tiffimis H M .LERIConm en î.Bœ rh a"-
v ia n i s Tt IV4C . de v i f u : paricerque inEpiß^annt.XVI. Ö 3T J/.J.B .M O R - G A G N I, qui diligentiae aliorum vi roru m , inde a remota maxime anti quitate, acuti/fimus seftimator, natu ram fimulipfe fumma curioficace feru-tatus eft. Mihi vero, cui prolixum effe non lic e t , vitio v e r te t, fperaverira, nem o, quod lingulas partes ju ftae- narratione deferibere fupcrfedeaœ.
Inftar pellucct. Sub illa fere transverfim tenditur fub* tilis admodum & verficolor membrana, quæ unico pertu- fa foramine, nunc fe co ntrahente, nunc ampliante^^,ca vum pone fe perficit, obfcuro undique colore induåum. H oc implet ovi albumen le n to re , liquidUTimum autem
vitrum pelluciditate referens co rp u s, quod, in media fuse
anticce fuperficiei fovea,firm ius, fed æque peîlucens, len-
tiform e corpufculum fultinet. Illi onmi ftruéturæ, ut to ti corpori, vitam addunt fangvinem advehentia & reve hentia vafa, motum fenfumque ingenerant nervi & nu mero multi & magni. Sic autem formatus o culus, & in parte corporis fuprema , fedem na<5lus cerebro maxime propinquam, in m o lli, qua c in g itu r, pingvedine, tra hentibus huc illuc mufculis fumma pernicitate, amicifli-
moque cum pari fuo confenfu ohfequitur. C erte qui ad fingula hæo & reliqua longe plurima,circa inimitabilem c) prorlus ftrutfluram obfervanda , non nimium fugitivos adverterit oculos, mentis animique expers e r i t , nlfi in admirationem rapiatur, & divinam profiteatur Artificis fo- lertiam, qui tot tamque teneras partes ad communem con- nexlt finem, Eft ille , ut ambientia nos co rp o ra , quae vel direétos proprii, vel reflexos mutuati luminis radios fpargunt» horum per pupillam in oculi cavum ingreflu , & varia , in tranfitu per corneam perque triplicem h u morem d) , refratflione , juftoque tandem in retina con-curfu,
b ) 'Pupillam dici notiffimum eft, 'quae in homine quidem circularis eA, »n variis autem animalibus oblongae figurae, u tb o v in o s vel o v illo s ocu lo s , aut felis etiam, infpicieati con tinuo patet«
c ) Partem admirandae &bricte imi tatur c a m e r a fîc difta obfcura por- tatilis, vel < culus artificialis, ceteras v e r o , & praecipue fubtiles illas mo-
fyutn in quibus (tam variationes, ac
concinnam totius parvitatem eidei machina* qui adjunxerit, mortalium fortem ingenio & viribus om n in o fuperabit.
J ) Praeter aqueum illum lim pidis- fimum, in fpatio inter lentem Bc c o r neam , quod imequaliter maxime iri* dividit , e vaporibus fimdium m o re colle& um , ceteros , praecipue c r y - ftallinum , improprie dici humores fatis cû
,
Ä fftest U Wt » ) J ( © »
curfu, minutls Ibi effigiebul depingantur. Hæ deîn irna* gunculæ, aliquo, fed quem nemo determinaverit, mo
tu , nerveæ primum meduilse quae in retinam explicatur, impreflo e) , mox ad cerebri meditullium, cogitantis a- nimæ federn, per opricum nervum delato, mentem ex c ita n t, ratione pariter a nullo umquam mortalium
perve-A 2
ftigan-1P a r a li p o m . a d Vitell, dein in D io-
p tr i c a . P r o p .L X . Quampoftea fen -
tentiam unanimi tuiti funt confenfu & optices & Phyfiologiae Scriptores ad M A R IO T T U M usque , Celeber rimum G allum , de naturali Scientia, ob multam in experimentis colloca tam diligentiam, inligniter promeru tu m , qui a Retina in Choroideam tunicam tra n stu lit, primariam vifus fedem, v i d , N ou velles d é c o u v e r t e s
fur la v u e . Retinam vero praster M A R IO T T I in Gallia adverfarioi bene defendit BRIGGS in N o v . vif»
T b e o r . p . z f t ç . f » recentius k majo
ri apparatu POR TER FIELD inM ecL
F.ffajs o f E d in b . Fol, 111» omnium o -
ptime M O R G A G N U S inEpiff.XFII. n . 3 f £ ? f e q v , c o v f r .R o b . SMITHS
J y ß . o f o p ti c k s , in the R em arks jt. 2,1 f e q v , P roM A R IO T T O tamen
acriter pugnant 5c peritiflîmus ille circulator , etjam in noltra Patria vifu s,JO H . T A Y L O R , in M ecba»
nifme du globe de P oeil ex angi,
translat. 5r celebris LB C A T in
T r a i t é des Sens p » l 6 6 . & Jequ,
Prseter illos vix hodie erit quispiam o p in or, qui re bene perpenfa, non fateatur, in retina, non ia choroï de» , rerum vifu perceptarum fpecie* ita (Illi, ut hinc oriundu; propagetur m otus, quo ad videndupij determi
natur anima*
nom ine eos co m p leri quid vetat, ufu non nifi tironum recentifiimos fallente ?
e ) Vetufli/fimus error fuit, radios a le n t e , ut primo vifus inftrumento, ad o b je fta , quae videmus , emana- r e -, quem defenfum legat, cui v olu pe fu erit, '\n Przsfatione a d Opti
cen E U C L ID IS , Propior veritati aLter e r a t, radios a corporibus vifis ad lentem protendi , cujus mutatio n es fcntiret primum retina, per hanc opticus nervus 5c demum cerebrum,
quem ut fundamentum optices de» ir on lirarunt A LII A Z EN & V I
T E L L O , ita vero propofoit G A L E N U S Lib ro J . de ufu p a r t . C. 2. u t fimul aliquid ex oculo emitti e- jusdem Liferi Cap. 6, docuerit. N a turam propius contuitu» eft J. B, P O R TA , phaenomenorum, qua» ca m era obfcura e x h ib e t, primus ob fervator. Ille enim idolum per pu pillam feneftrae inllarintromitti, cen- tirique lo c o (h , e, in lente) fieri vi- fum c o lle g it, e x obfervatis rerum in pariete camera: , qui foramini e re g io n e opponitur , depiftarum fi- nnulacris. v i d » M a g i « n a t u r , L,IV. C . a . Tandem vero imagines rerum, radiis per lentem refraftis , 5c de- nnum in retina c o lle ft is , hic p in gi, fo lid c demonftravit K E f L £ R U S in
) 4
C
ftigända , ut res & prope jacentes, & longius
a
nobis re motas t) vijïi percipiar. Atque ita nobis licet pulcricudi- ne oble&ari magnifici operis , quod undique oculis no- ftris fpe&anduBi expofuit hujus univerfi Conditor , & ea commoditate res noltras agere , qua fi deftitueremur, aliis minime , vix nobismet ipfis viveremus. Quam ob rem maxime intereft , partes, quue adeo multum adviteefimul ufuni & dulcedinem conferunt, Jumma cura tue r i g ) , illorumque vitare miferiam, qui luminibus orbi
perpetuas palpant tenebras. Tantæ calamitatis difcrimi- ni ut minus expoliti effemus, bini nobis dati videntur o- culi, q u o , fi quod uni acciderit infortunium, altero ta
men
NamnequfcWINSLOVI argumentum
'm M em.d e P a c a d . des S c. 1721.11e-
que illa PORTERFIELDII in M e d .
Effays o f E d . T« IV« tanti roboris
videntur. Hoc vero munus quinam exfeqvuntur mufculi ? Obliquis folis illud tTibuit HAM BERGERUS vid *
ejus P b yfm l. jj. 1007« idem omnibus
tribuunt alii. C ontroverfi* hiAo- riam &argumenta pro motu Ligam. Cil.breviter,fed nitidis,ut om niafua, verbis dedit P L A T N E R U S in p r o -
luf, d e Motu Lig. Cii. in oculo quam
vid. in Opufculor. T. / / . p . I ia . cfr. SMITHS optiks in the R em arks n.8* /. Singularem oplnronem qua Ligam. Cil.a&ionem explicat J U R IN . v id .in fubjunfta ultimo huic operi diflert.
Elf a y upon difU a n d , indiflt vifiott n, H l . f e q v . D e omnibus legi me
retur D ifferta tio :PETRI CAM PER
de quibusdam oculi partib u s, recu-
fa ab îlluftri HALL ERO V ol.D ifp,
A n a t. IV.
g ) C ELSU S L . VI, C.VI. m ox al>
initio.
/ ) Hujus rei g ra tia , in oculo be n e con ftitu to, mokilem efle lentem,
& nunc fundo oculi propiorem, nunc magi» ab illo remotam , hodiefaten- tur plurimi. D e organis vero mo tionem hanc efficientibus , eadem aeque fu it, neque nunc eft Clariffi* jnis viris mens : Namque in fubtiles natur* receflus » fatis pro hac deci denda quæ ftione, fenfus adhuc dum n on penetrarunt, fine quorum claro teftlm onio, folis ratiociniis, in re bus hujus in d o lis, certitudinem ne mo adfequetur. Verifimile eft cilia- riuro procefluum fubtilitatem & pro pinquam ab iride diftantiara, admo dum lev em , non tamen omnino nul lam illi5 concedere vim ad lentis fi- tum mutandum. Simul vero rationi bus nititur altera opinio , mufculo* globum oculi huc illuc agitantes f qvum fimul plures agu nt, una & fi. guram omnium refraftioni deftinata- T u m partium, & lentis a fundo di- flantiam , non pofle non , ac vali dius quidem cibariis fibris commutare.
men adhuc fano, machinam noflram tuto circumferre
poflemus b). Præter hoc vero fecuritati etiam tener
rimarum partium ut profpiccret intelligens maxime Opi- :fex, i i caveis illas collocavit olle undique te&is, nili qua luminis radii commodum invenirent introitum 5 quin hac etiam exilantes orbitarum margines O , & palpebra rum velamina A ) , & recurvatos ciliorum, maximeque
fupereillorum imbricatos denfe pilos, frequentioribus,
quæ extrinfecus timeri po/Tunt offenfionibus, ut totidem
propugnacula oppofuit. Nihilo tamen minus ficut corpo
ris quaelibet pars, indentibus & variis caftbns oculi noflri
patent l) ^ & pluribus fo rte , quam ulla alia, ob minorum,
quibus componuntur , partium & numerum & tenerita tem. Nequefolum a caufla, propriam moxlædente ftru- ftu r a m , turbari folent, fed, uti mutuum elt inter cor poris partes commercium , fæpe altera male adfedla n o xam in oculos transferre deprehenditur.
$. IL
Itaque Medicinae deditum n o n uno nomine oportet in
fo) In gràvioribus tamen cafibus, q u os interna quædam caufla adfert, parum fo la tii, in hac oculorum du p licita te, miferis relinqvunt triftia illa , jieque adeo rara , exempla fuf- fulionum & amaurofeom, quippe quæ, fi n on confeftim utrique caliginem in d u cu n t, alteri tamen fano longæ fpem valetudinis minime concedunt. Ceterum, conferre etiam aliquid bi n os o c u lo s ad vifionis perfeftionem , e x obfervatione cuivis .obvia m onet BRIGGS in Num. v i j . T b e o r . a i o . c f r H A LLER UM P r . L , P h y f $ . ^43, a d / . Qui vero fiat, ut binis oculis,
binas unius ejusdemque. o b jefli ima g in es excipientibus ,. quarom utra- que , per diftinftas nerveas partes,
diftin&as cerebri portiones adficiunt, anima tamen non duo fed unicum videat objedlum , id is definiat , qui cogitan tis principii cum corpore ne xum fatis intellexerit , & operam perdidifTe videntur qui definire co nati funt.
i ) Oculi globus aliquantum qui
dem extra orbitam prom inet, ut ob- fervavit W IN S L O V U S loc. cit. fed parum certe, & qvum con vexu s fit, feniper a lateribus exflabunt orbita rum margines.
Æ) D e his præter citatos Litti d cfr, P L A T N E R U M de J c a r i f , ucum
lorum 7 -1 0 . 0 CELSUS lo c . cit.
< £ » ; 6 ( <0 3 ?
In eognofcendis curandisque oculorum morbis fedulo la borare , urpote cui non hic folum fcopus e r i t , ut quam plurimis obviam ire fciat corporis infirmitatibus, feci e t - jam ut nobiliores præfertim partes , qvum male habue
rin t, priftinæ reflituat fanitati. Neque defuit huic Medi
cinae parti multorum opera virorum , qui præ clara& val de laudabilia præftarunt; quorum etiam aliqui, vel falu- tis generis humani adeo fludiofi, vel fuae cupidi famae « certe in maximum artis incrementum , oculorum m edi- cinæ fe totos addixerunt, ja m v eteres, Hip p o c r a t e m a ) ,
Ce l s u m b) , Ga l e n u m c) , Ae t i u m d). Pa u l u m Æg i n e-
t am 6) ceteros, etfi de ils , quæ in oculis, mente ad re s
ipfis oblatas adtendente, peraguntur, parum reéte fcive« runt ; oculi tamen ftru d u ra m , non ita perfundlorie, u t opinari quis poffet , quamquam minus in homine ipfo , ferutacos efie, ex eorum fcriptis conflat; morbos etiam qui vifuin adficiunt, diligenter obfervafle, cum nomina, t o t diftingvendis malorum fpeciebus deflinata, tu m O p h th a l- miatrorum , quorum in fcriptis illorum mentio fit, n u merus, tum denique pars non infima Chirurgiae oculariae, ab illis jam excercita , abunde teflantur. Longe vero u l tra progrefii funt fequiorum temporum Medici > Phyfico- Mathematicorum, qui opticam excoluerun t,o pera,q uo d
ad
a ) E fcriptis ejus nomen ferenti bus huc in primis pertinet L i b t r
7reçi c y / c f f m de v if u , adfpurios
quidcm rrjatus, fed tamen, ob defcri- ptam palpebrarum fcarificationem, notatu maxime dignus, l i d . P L A T - N È R U M d efca rif.o cu l. opufc. T .I , P- 47* f.
b ) In Lib. V I. C. 6 , k VII. C. 7 . de oculorum morbis fufe fatis feri- pfit , quin catarattæ depolitione® tradidit.
c) D e oculorum vitiis fparfim e g it.’ Partes o c u li, earumque u fu m , p ro
illorum temporum ratione docuit in Lib. X . d e n f u partiu m .
r/) Librorum de R e Medica V I I oculorum morbos perfecutus e ft, de quibus uberiorem CELSO judicat FR E IN D IU S in H i ß , M e d i c , p . I3p*
e x edit. O p p .im p r . P a r i f .
e) Cujus L. III, k C. X X II. o c u
lariam Medicinam Lib, VI. vero C . X X II. priora Chirurgiam oculariam
« J ® ) 7 ( « W
:ad Theoriam vifus , multum certe a<Ijuü. Nimium Ion*
igus illorum hic foret Catalogus ; nominafle fufficiat recen- ttiores fimul & celebriores A n t o n . M a î t r e J e a n / ) H e r
m a n n. B o e r h a v e s ) » D o m i n A n e l h ) C a r o l , d e S a i n t - ’Y v e s
i)
J o h . T h o m . W o o l h o u s e n A ) L a u r . H e i - : s t e r . / ) J o h . Z a c h . P l a t n e r m ) B u r c h . D a v . M a u-c h a r t
nominabo Catalogue d 9 inßrum ens
pour les o peratio ns des j e u x P a ' f ) Chirurgus fuit Gallus : ocu
lum defcripfit, & morbos e ju s, illos que curandi rationem ftudiofe perfe cu tu s e(t in Libro , cui titu lu sT ra /-
tc cies M a l a d i e s de l9 oeil & de rerue d e s propres pou r le u r guéri J o n * u T r u j e s 1 7 -7 .
g ) Inter ocularios quoque nomi
nari debet Medicorum hujus fecul fa cile princeps j ob habitas in Bata vorum AcademiaLugdunenfi,a. 17C&
f r t z l t Eli ones d e m orbis oculorum
quasedidit illuftr.H A L L E R U S Got
l i n g * , 174Ö.& c o r r e ä io ’-es i 7 f o . g . h ) E x oculorum morbis non nifi
' i l l o s , qui lacrimales viaj afficiunt iliu ß ra v it: quia vero novam fere in v en it h o s fanandi m ethodum, lo cum hic cum laude meretur« Edidit T u rin i 171 3 in 4« N ouvelle metho
d i d e g u t r i r les fifiu lts lacritualcs. i ) Chirurgiam oculariam in Gallia
feliciffim e exercuit. Ejus elt N ou
v e a u T r a i t é des m aladie s d es je u ? , a P a r i s 1 7 2 a . i a .
Medicus Ocularius natione qui (^ em a n g lu s, fed qui patria exui Pa' irifiis fua arte inclaruit. U t Graeca rum litterarum bene p e r itu s, ita & in veterum Medicorum feripus mul tu m fuit verfatus. Rellituta vero, q u * per phira fecula negletta erat, «.©phthalmoxyfi, maximam fibi peperit iiStinaai» E x p lu rib u s, quae fcripftf*
ris 16 9 6 . 12. Experience des dif. f . rentes o p era tio n s manuelles & des gurr ifons qu'il a p r a t iq u é e s a u x j e u x . P a r is 1712. 12, Dijfer- tations [ a v a n U s U critiques Jur la c a t a r a t e & le Glaucome d e quel ques modernes O ß e n b a c i , quæ in
latinam translatae l.ngvam edit* func
Fraticof. 171p.
/ ) Medicus anatomîcij 8r Chirur- gicij laboribus maxime celebris, qui ^cademiam Juliam fua venerabilis ca nitie adhuc ornat, ln noUjJimis Itir
ßit u tion ibu s C L i r u r g i c is , oculorum
morbos , qui manus k infirumento- rum opera poftulant , eadem , qua c etero s, diligentia ex ponit. Plura etiam minora ejus feripta ad ocula riam Chirurgiam pertinet, quorum ipfe inter ceteros fu os trtfflatus , de dit Catalogum , nom inato magno'0- p tii praefixum.
■«)AcademiæLîpfienfis finrulare,dum v ix it , ornam entum , quod elegan- ciffimedoftus erat Medicus & Chirur gus peritiffimus.In ocularia,W OOL- r lo O s iO Praeceptore , plurimum profecit. Sacis notae funt ejus Irdlb
tutiones Chirurgi* r a t io n a l is do-
&e nitideque fe r ip ta , ubivis cum applaulu recept*, i: dignae omnino^ ouas fedula 1- f t ‘one terant
Medici-e s » ) 8 c 5 »
c h a r t f / ) & , fan ofum ilium , qui fcientiæ minime c o n
temnendo: , multique ufus laudem vanitate & jadantiaa
ebfufcavit, Jöh I a t l c r o). Ex horum & , qui his adjun gi m erentur, virorum fcriptis diligenter pervolutis, ipfee fhefaurum fibi colligat, qui hac in parte, ægris utiliterr olim infervirc cupit : fciatque, quod on.n:bus Medicinæï tironibus meminifle proderit, eo feliciorem quemvis fo re prafticum , quo uberiorem certioremque fibi adquili—
verit cognitionem tum partium , in quarum læfionibus;
fanandis occupabitur, tum fundtionum, quibus d ettina- tas easdem effe conftat. Confummati vero Ocularii Medi
ci I
univerfam obiit. Ejus prxcipua feri nam difeenter. In illis oculorum
morbos ic remedia illis opponenda perfpicue tradidit. Liffercationes & prolufiones academics huc perti nentes , quarum præcipuae funt, una dc f i ß u la la c rim ati, altera d e f e a r i -
f a t io n e oculorum , Hippocratica
nem pe,a W G9LH0U S I0 reflituta,in opusculorum hujus viri c o lle ftie n e , a filio edita , leguntur.
n ) N cn multo minorem hic vir cele
britatem nominis confecutus eft, qui WOOL HOU SII una cum P L A T N E - RÜ difcipulusjpari cum hoc lludio in oculariam Chirurgiam addifeendam ferebatur. In Tubingenfi academia M edicina Profeflor ad f ab hinc an- n o j multa cum laude vixit. Flures ibi edidit difTertaticnes pulcerrimas, quae judice H A LI ERO pene in te grum f' ftema morborum ocula1 iorum efficiunt, & nuperrime cura Illifftris hujus Viri-in colleftione Difputatio-
v i m Cbirurg.Selt ttar.edit.Laufau-
M<e, anno proxime praeterlapfo, recu- fae Sc ab interitu vindicatae funt.
o) Ex anglia oriundus Europam
pta funt! M cchauifm e du glube de'
P o e il, a v e c l* ufage de fes p a r l i e s ù P a r is 1738. 8* ex anglico v e r fu s ..
T r a it é fu r les M a l a d ie s d e P o r g a ne im m é d ia t de la v e u t ù P a r i s
173 f-8-D e meritis hujus viri xq u iffi- mus judex M AU CH ART U S o ratio nem habuit T u b in g s 17Ç0. recufam in cit. m o åocollefl.D ifp.Cbir.S eleft. His vero addi debent plurim i, q u o rum diflertationes claboratiflimæ le guntur in Com. Rog. Ac. S c ie n t. &
Com. Societ. Chirurg, quæ Parifiis
florent. Inter h o si uno altero que fchediafmate.fingularem meruit h o n o - rem A N T O N IU S F E R R E IN ,an ato micis alioquin laboribus & felici ar tis medicae exercitio, apud G allos, ut mihi retulit D n .P raefes, maxime in clu tu s, majorem certe, etiam apud exteros , confeqvuturus , fi typis imprefTae extarent, quas in principe illius gentir urbe , de morbis o cu lo rum, dillin&ilTimo ordine & ex a fta fingulorum determinatione co n fcri- ptas, auditoribus praelegere folet in -
c;ii titulum , habitumque non medicamentis folum, fed in- ffttrumentis quoque, oculorum vitiis medendi qui optave- r ii it, id foiJcite curet , ut manui , quod Chirurgum irmaxime perficit, cum agilitate firmitas
infit-§. w .
Q yum autem Medico artem exercenti duo incum- b s m n t, alterum , ut oblatum quemvis morbum ex fuis fi- gignis Pathognomicis agnofeat, atque ab aliis difeernat; al« teterum , ut eilieacia, prompta & quantum licet grata re- rrmedia prudenter eidem opponat : videtur, in iis, quæ p»rius attingunt , ieliciori, quam in reliquo, cura verfa- tccos efle viros, quorum de morbis oculorum feripta ha
b e n t u r . Medicamentorum quidem numerum, non ma-
ggis In hac Medicinae p a r t e , quam in ceteris , jure quis- qpuam defideraverit: feledum vero illorum, & quopecu- liiiari quodque fcopo porrigatur , necno fo rte, ut in ple- rt isque etiam aliis, plene & accurate tradidit. Eo avidius ppmopterea & ego, & mecum c ete ri, qui ex ore Nobilis-
(tiimi atque Experientiffimi D:ni Archiatri N IC O LA I RO
SI E'N falutarem his proximis annis didicimus a r te m , le g i o n e s illas excepimus, in quibus remediorum ophchal- umiebrum & diftributionem fecundum evidentes agendi mnodos diverfasque morborum indicationes, & fingula- r r e m in hac vel iila morbi fpecie ufum , fumma, quee vi- r r o In arte confummatUIimo propria e f t , perfpicuitate & saiccuratione tradidit. In plures remedia illa Clafles difpe- IHcens, primam illis adfignavit, qu£ bimorum adfiuxum
(aib oculis avertunt. Atque illa funt, qu« arélis enumerata
«explicataque paginis B;o L:i fiftere, ita mihi propofitum ut e o , quem circa (ingula jubet in feribendo brevi- ttras, ordine exponam, tum quod de illorum agendi mo- mlo & proximis effedibus fcitur, tum eorundem admini- Iffbrationem, nili (ua clareat fimplicitate, vel ubivis nota
fît,, tum denique quod de ufu in genere, cum gencerathlalia hæc fint remedia , videtur monendum.
lfta vero dum exfequi conor, tuum B. L. favoiremrrm, & benignam expeto cenfuram, fi qua in parte a fuirrrrnmi Viri mente infcius ipfe receflero. Simul etiam occrafiiado- nem arripere liceat, & Viro Nobiliffimo, a cujuss OJDore pependifle inter fortunse beneficia numero, Medicarm ii in hac Academia Cathedram relinquenti, immortales aige;sere gratias, iliaque teftari obfequia , quibus Medicinæ im P\5Pa- tria Inftauratorem , artisque D o lo re m fidelitate & afflftffa- bili comitate maxime venerabilem » univerfa, civiurm Iff fa- nitati olim tuendae dettinata, juventus seternum pirolfhfe- quetur.
IV.
Humorum , qui ad oculos adfluunt, duplex cœnlffiftî- tui genus poreft , ad quorum alterum ipfe vitae l i q u o r , , , , a corde per arterias in univerfum corpus diflfufus, pperrrrti- n e t ; alrerutn limpidiores ferofae vel lymphaticae lindiido- fis a) comple&itur : craflior enim materie«, uti illa jglanan- dularum Meibotiiii b) , quamvis varie corrupta waitnria creare poffit mala, quin etiam congeftione peccare,, p*pe- culiaribus tamen e noftra Clafle remediis non corrijgitttitur aut avertitur.
1.) Virale liquidum- primum oportet confiderrarccre, quippe cujus nimius affluxus inflammationes perpetuo* c::co- mitatur, quales maximam partem fecum ferunt qui <oc:ccu« los infeltant morbi, aut e qualibus hi ortum trabnurrnnt. Namque etfi plerumque in occulto maxime pofita eft ccatuuus- fa, quæ inflammationem efficit, faltem abfconditus mtodlidus
ququo
a ) Huju* generi» fu n t, lacrimalis
liq u or, aquofus halitus inter fclero- ticam & choroideam, pingvius flui* dum in toto ambitu partium exter narum oculi Î: Çuin & humor oculi aqueus» humor cellulas vitrei cor
poris implens *, illeque in lentiss ccaacap- fula inclufu«,
b ) D e his v id e P L A T N E R U M icc cil,
dijf. de f c a r i f . Ocul, G* Mco r & g g a - gnum a d v » a n a t » u n .12.
qjiujo illa agat; illud tamen ad externas Iæfiones adverten- t:ii anlmurn continuo patet, motum illam imprimere vafis flätngvinem ad partes vehentibus » ita ut majori cum im-
p uctii, ad eum in quo hæret, vel aliquamdiu hæfit cauffa,
I«r»cum lam* vis adfluat , non pariter audi a refluentis ce•
Ite r ita te , hinc foriitan etiam in vafa tenuiorum circulo
liiitquorum deftinata adtgatur c). Increfcit enim circa lo edum laborantem & robore & frequentia arteriarum pulfa- tiilio, & cum hac c alo r, atque ex irruente fangvine, neque liitlberum inveniente exitum rubet, tenditur fæpiusque in rcenitentem ille tutnorem elevatur. Nervese primum aut iirrritabili fibræ mufculari hunc imprimi motum, & per al- ttts:rutrius aliquod in arterial imperium, intelle&u & expli- c:;atu difficile, vel potius impoffibile, his communicari, p))trobabiles fufplcari jubent rationes d). Quoniam au«
B 2 tem,
c) Lymphaticas arterias , in quas p)ce:r loci errorem , ut d icu n t, impul fùm s v it* liquor exitum inde non im v/^enit , inflammationum praecipuam fiee:dem e fle, BOERH A V I U S , u tn o - tiu u m eft, docuit, & e x ophthalmiis in audinata oculi tunica haerentibus, po ti iilflimum aonltrare folitus eft. E qua d lio ö r in a , ut a BOERHAVIO primum dliiiftinftius propofita, quidquid ipfi reedlinquendumeflet gIoriolæ ,V IfîU S S11E N IO vindicat A N T O N IU S EI-
27’JES in tr a & a t u de t u m o r i b u s .v id .
0) j p p . M . p . IO. I I . Parum quidem
ree:ifert, quis Medicinam hac theoria, v.*;adde quidem probabili, primus lo- ciuiipletavit. Indicandum vero eft,efle hiiiss temporibus qui de ejus veritate , ciunm Ceieberr.FERR ElN dubitant*,ef- f f e qui illam negant aperte, quod facit
llllliujlr. BENAG. T r. du oeur T. II. pi,> a 7 4 , paullo tarr.eu placidiori di-
â ttu oflÇ j quam qua receptas
opi»io>-nes alias folet in magno fuo opere adgredi. Et certe non prorfus evi- dlum crediderim , an dilatata fangvi ne lymphatica vafcula, an potius ipfa fangvifera diftenta , adnat* tunic* rubrum colorem inducant. Una ve ro indicandum r in praxi ipfa idem valere , quamcunque de illa re quis foverit opinionem .
d ) Notiflima eil magni BO ERH A- V lld o ftrin a , obftruttis aliquibus ar- terio lis, per reliquas adhuc apertas copiofiorem, quam prius , hinc ma jori cum velocitate transfluere debe re fangvinem , quam breviter expo- fitam vide in apbori fm o 120 & 3 8 2 . n . 7 & 8. atque amplius deduftamin citato nuper trafratu A N T O N II FI- ZES de tumoribus $ .2 3 . Sententiam dilefli Praeceptoris comm ode quidem explicare voluit illuftris Commentator
v a n S V IE T E N o b ferv a n d o , illum
effe-£ * 3) ) 1 2 ( ( S »
f e m , fi aculeo vel fpina, aut acuto quopiam ferro parr- tem aliquam pupugeris, inflarnmatiuncula inde oritur j £& ex peregrinis acribus, rodentibus, fenfiles partes cito im- fiammantur j cuspidem quoque anatomici cultelli vellii- cando, doloris fenfu adficere , vel repentinos in motujs concitare nervos, partesque nervorum acflionl fubjedass, in vivorum animalium fetflionibus compertum eft e)) : hinc fub generica valde ftimulantis ejusmodi corpufcuali idea , omnium fere inflammationum cauflam proximarm comprehendere, his maxime temporibus, cœperunt Paa- th o lo g i, & ftimulum illam nominare. Cujus quidem nco- minis ufui, ut fatis commodo, libentes fubfcribamuss, modo ne cauflam explicuifle fibi quispiam videatur, prco« lato generali termino , qui jufle definitus nihil detertmi* natum indigitat, fed cauflam quamlibetcunque ejus itn* dolis, ut motum partibus, leviori adtaftu , imprimerre valeat / ) . Quemadmodum vero ftimulans hæc feu
irrri-ta tn s
£ u m , nifi notabilis fuerit vaforum n«e , cujus confervatîonï p ræ fîd e e t, imperviorum numerus, fed ne fie qui- j vigilem cuflodem , hic refugit, quuafi dem rem expediit. Et videtur DOER- rem ita ex p licu iflet, neque pari jmure H A V IU S ipfe fentiifle aliam debe
re adeiTe, prreter obftrußionem, in . Fammationis caufam , qvum cit.
n * 8* cu'am fibras irritatas re- cenfeat« Certe dudum intelle&umeft, illa magnorum virorun\cogitata cum rei natura minime con ven ire, U ob- ftruöionet unius vel plurium vafo rum , fi alia non accefferit canfla, re tardaturas fore fangvinis curfum ,
claih'ci corporis & magnetis motiibbu» animam quandam reßorem p rx ficeere quis p olfet. E g o quidem cau-iTaam profiteor me ig n o ra re, id ta n ru u m fufpicari, quod lateat aut in n er w v o - r u m , aut in fibrarum , ad m otitum adeo facile follicitandarum , ftru E öur ra & vita«.
e ) D e his cfr, D iffert. Z IM M E lJR -
MANNI de Irritabilitate ScMagnnnif*. nullo modo incitaturas , quod in m-'HALLERUM de P a rt.C ,C .f en ßiIbbil.
flammatione fieri obfervatur, cfu d e >1 2i r r i t a b i U n Coment*foc,Cott,T[ .'.If,
COR 1ER C h ir u r g « R p u r e . f ) Vereor ne ftimuli voci ninmiiuum f'i8 - SI5>» atque de S A U V A G E S «dfveverint illi , qui motuum auitt t in
V iff e ri. fu r ln tbeorie de l5 in* fano aut in morbido corpore raicicio- f l a m . p - i a . quae ndjefta eft G allic* nes reddituri, famulorum irritajttitio-
T radu^ iooi Haemaftatic* D.-ni Hff- ne» ut cauffas adierant. Motus Ihhos
tia n s cauiïa in univerfum ve! extrinfecus advenit., vel//r-
tivivlecus in corpore qu&renda , (quod fupponere tantis-
ptucr liceat,humores adhuc ferre nullo mixtionis vitio cor- rnuptes) ita par eft dlverfitas (limuli inflammationem in O- crmio concitantis. Namque effedtum hunc cauflantur non fcolum exfernæ læflones, icftus & vulnera, peregrina in ouculum illapfa , & his paria , ut intro ex ciliis curvatus piitliis, fumus, vapores & effluvia varii generis, impetuo- iinor ventus, folarium quoque radiorum fplendor, omnis- qtiue vividior lux & calor ; fed etiam vafculorum oculi ollbftrucftiones a plethora aut totius corporis, aut capiti pnropria, h ic , u t alibi in corpore, oriundæ; tum fangvi- niiis, a caufla extra oculum hærente, citatius propulfi im- pcetus; quo & frequentis flernutationis tuuisque vehe- irmentioris vim referas ; tum denique oculorum continua ta» fuh pirciori fomno & protradis vigiliis exercitia, er* ja u m v ifu s , continuo obtutu, maxime in minutis feru- taundis re b u s, frequens fatigatio, qua nervos primum ad- ficci certiflimum eft.
Ceterum , ex iflo inflammationibus eflentiali plfnænomeno, facile mente comprehenditur , quod ex p e r i r i etiam cuivis obvium e ft, nempe fl locum, qui exuhalanti jugiter vapore hume-flatur, inflammatio occupa- vesîrit, humoris autftum iri excrefionem , nifl aut levior , aunt nimis magna illa fu e rit, vel fmgulari fede fontes ha-
litctuum aut oftlola clauferit« Hinc copiofius, ut fit in
opttbthalmiis, adfluenre ad oculum fangvine, abundantius
quiioque exfudat ille lubricandis bulbo & palpebris deftina* tusss vapor, usaue eo ut lacrimalia p u n c h , per cognomU n e ; s duftus & (accum innares ducentia g ) humori imbi- beundo non fufticiant, fed palpebrarum ille margines juxta iruuernum maxime angulum tranfeendens, in genas de
fluat ,
tnevr>T, quarom cauflas opinor no* jeitavifub Litt. A , A o& ore, reietjam fcirrre cum ignariflimi». |PL A T N E R U S in d iffert, de Fijlnl,
fluat, & invitus fle lacrimas æger fundat , ex quo h u m i- d<e dicuntur ophthalm ic, multis lippitudines vocatæ /7). Neque tainen illud fentitur incommodum , (i extimam fo- Ium tunicam facile folvenda T a ra xis i ) commoveat , cum levi caufiæ par rclpondeat efftdus : neque fi lenio ri aura in oculum adve&i pulvifculi, poros halitum illum transmittentes occludendo, Xerophthalmiam k ) fe c e rin t, quae c ito , ubivis reperiunda medela abluto o cu lo , eva- nefoit. Sed lacrimali glandula, vel ex illa exeuntibus du<M is,ita laborantibus,ut lacrimarum & fecretio pror- fus impediatur & excretio , omnis omnino ceflabir flu xus , fcaturigine ipla occlufa vel majoribus obturatis ri vulis l).
2.) Inverfa ad ea, quae jam prolata funt ratione , la
crimalis ille liquor & congeri ad oculum fine prœgrefla
inflammatione poteft,& fangvinem huc allicere. Ita ob
turatis , quæ m odo nominavi, ofliolis, ut frigore w) for te & alia ex caufia, evenit, colligi neeefle eft in renui- bus fuis dudtulis exhalandum alias rorem , illos diflende- re , tandemque Inflammationem ciere, donec aperto ite
rum exitu uberior effluat. Cujas rei fimile e f t , quod
adeo frequenter accidit poft capitis gravedinem, quam folvitfubfequens m u c i , ante aliquamdiu flagnantis, ad
fc) Copiofldr fo lito lacrimarum fiuxus O p h t h a lm ia s u t plurimum, comitatur, & fere pro inflammationis gradu , copia lacrimarum variat Î e x cep tis, qu« mox recenfentur , fpe- ciebus, V ix tamen difficiliores ve xant lippitudines. nifi humorum cra- fi vitium in fit, quod lacrimis acrem pituitam adraifceat, de qua rej intra dicetur, cfr C EL SU M L. V I. C. VI. & quoslibetcanqueA uttores de mor bis oculorum.
O C fr.P L A T N E R I Inft.C hir.0.276.
nares
h) PLATNER Le.}. 273.
/ ) Huc pertinet S c l t r o p b t b a l v i i * quam ex Aelio deferibit P L A T N E - R U S 1, c. 0. 2f p . cfr. 5 0 2 . 3 0 3 . In- primis veto cfr. BOBRH A V IU M de
M o r b , ocul. C. VII. & citatos «b il
lo obfervatores,
w ) Hinc debilioribus, fi hyemali tempore longiori via iter fe c e r in t, maxime fi contra fpirantem ventum via d u x erit, oculi die poft uno alte, rove rubent & illacrimantur,
«
2> ) i s C
mares C atarrhus, in vulgatiflimo morbo coryza difto. E>enignior hæc eft Lippitudinis quædam fpecies , cui ad- jiungi poteft altera paullo difficilior, e derivata ad oculos hiumidi alio excernendi portione , oriunda , ut cohibitis ffubiro , muci e naribus ordinario defluxu vel Catarrho v/el Capitis fudatione «). Pertinacior vero alia, quæ lon gea & chronica» quam Epiphoram multi nominant, fi aul- I<a vel levis tantummodo inflammatio illam com itatur, q]vum feroforum in corpore humorum abundantia vel Ia« xcitas partium , vel quæcunque alia caufla humoris fecre- tiionem nimis augens o) , denfioribus & crebrioribus gut- tiis oculum non tam humeélari, quam irrigari facit p).
Præter hæc v e r o , uti cellulofo textu cohærent o- im n e s , quæ oculum co m ponunt,& fuo loco ne&unt, par ités ; ita in eodem , pariter atque fsepe accidit in cetera e:jusdem indolis feta, partes ubivis connedtente» colle c t a m obfervare contigit feri copiam revehentibus vafis mon reforbtam , vel quod obftruéta illa fuerunt, vel quod mimia copia ferum adduxit, hocque præcipue ob ftagnan- ttem & difiblutum fangvinem q ) Hinc palpebrarum cede- tmata & hydatides r ) , quin etiam partium externarum i|pfjus globi, quas orbita tegit s).
Denique & in ipfum oculi cavum aquofos humores c o n flu ere Icimus, e quibus optime fenfibus patet aqueus
IU
n ) V id .P L A T N E R U M cit.lo c.0. ß ig 4 . ad F. & a 8 f . inic. Et obvia ciuivis obfervatio eft , coryzam non acdftfgere, fine oculo pauilulum do le n t e & illacrimante.
©) V id. M A IT R F -JE A N p ,4 p 6 , p ) Quæ vero e vitiatis, v elca- riuncula lacrimali , vel lacrimalibus piunftis & viis ad natum euntibus, o- ciitur e p ip b o r a , huc non reterenda,
qvum fingularibus' fananda reme diis fit.
ç ) Generales hae funt cedematunr & hydropum cauifae,quarum ultimam forte maxime communem, faltem pe- riculofifiimam, expofitam vid. apud
P L A T N E r U M 1, c i t . $ . 7 2 8 * ,n n o t »
& 5. 72p.
r). Cfr.. M A I T R E - J E A N p.
4 0 1 . S A IN T -Y V E S p. 118.
ille t ) in anterior! & pofteriori oculi camera centenius: eundemque eo certe modo, quo alia? in alia corporis c*- va exhalantes vapores, accumularum, hydropem feels - le u) a pluribus adnotatum elt.
Neque fane jufta. feinper menfura halituum debitam pelluciditatcm fervat cryflalhnæ lenti x ) aut virreo cor pori y ) ; unde mala orientur vifui tanto magis nocitura, quo plus ad illum conferat utraque hæc pars : fed de oc cultioribus morborum initiis, qu«efanandi artem , & ma xime formata a priori ratiocinia facile eludunt, difficile eft certa dicere.
}.) Qyiim vero de humorum adfluxu ad cculum a -
g itu r , adeendi omnino debet ad corporis habitum , quem fladenus fanum vel faltem non nimis corruptum pofui-
mus. Namque fi a variolis, vel fcorbuto, vel tu rp i,
quod foluti nominum mores ubivis terrarum intulerunt,
malo venereo* vel fcropftulis, vel rhachitide, vel alia,
(i qua demum detur, contagiofa & ferpente humoruna
labe , tota horum roaffa virulentis fcateat particulis , per corporis illæ canales circumvedtæ, nunc ad has, nunc
ad illas partes, etiam ad oculum transferri pofiunt.
Sive atxtera e fangvine, dum (enfim a blanda & fani- tatl convenience indole degenerat, nafcantur, five in fe- rofumj aut lymphaticum humorem aliunde imbibantur, omni cito fluidarum partium generi acriores addunt 1Ü- mulos. Neque lolurn leviorem alias Jæfionem , ex inci
denti
f ) Tid.fupta notata«
* ) H yd r o p h tb a h n i a m dfcuut.cfr. UOKRHA VIVJMcir. I. p. i6 6 .f e q .& r L A T N E R U M I .e . $ .7 * 4 .8 1 H iil- ST ER U M l a j l . C b i r . T J h Q . U.Cent
62» ubi tamen videtur minus diâin&e
piorbum hunc propofuifle I« fu m ve ro hujus evidentem deferibie in M e -
4i c i n * W a l r n e l ) iw .p. 96-1.
x ) Cfr. P E T IT U MORO AGMUM
adv, anat. V I, 7 1 , & E P- X V II,
3 a* 33*
y ) U tpote quod cellular? fcbrica
huaiorem aqoeo perfimilera contine re oftendtint & M A T R E -T E A N & W IN SL O V IU S ac P E T IT i j \ % . U M ORGAGNUS E p iß . XVII- &
«denti quapiam cauffa ortam , vehementer exafperarej Ife-d & ipfas, a variis caufljs humorum circulum determi* inantibus, ad oculum delatas, illum multis modis infeita* i r e , trilti &: fatis frequenti experientia c o n d a t, quæ per- ttimaces inflammationes & lippitudines » multiplices par tu u m oculi exulcerationes, nonnullarum indurationes, ffuppurationes 5 quin & malorum fummam , fufrufionem ait que infanabilem caliginem , ex heterogeneo vitio in c o r p u s immiflo fæpius prognatas obfervavit,
§. V.
Quas attigimus, præced. § ., adfluentium ad oculos ihumorum cauflas expendenti patebit, non efle illas orga« mis vifus quali proprias, fed communes parium effeäuum, iin quacunque corporis parte extiterint, origines. Quæ iigltur illis opponenda funt rernedia , pariter maximam par tte m generalia e ru n t, proindCque ufus in Medicina latifli- imi. Dirigi Vero'hæc debent & ad evidentes cauflas, five amtecedentes five procatanfHcas , & ad harum effedum, tqui ipfe humoris adfluxus eft. Erunt ergo
Remedia qiitz humorum ad fluxum ab oculis avertunt, 1J Quæ langvlnem & humores depurando, internum jÜrmvlum tollunt vel corrigunt, ari quæ pertinent anti-fcor•
Ibutica, anti-venerea, anti-fcropbulofa &c.
II.) Quæ illapfa in oculum peregrina, feu externum
id im .lu m t(Alunt, vel irritanti vi privant. Qualia funt,]
Aqua tepida, Liquores varii blandi aquoli* Lac tepidum, Mucilaglnofa*
Oculi Cancrorum, Semina Hormini, Volfella,,. ... Magnes.
III.) Quæ fançvinis zut.quantitatem imminuunt, taut curfum revellendo ab oculis, ad partes alias
deri-tvant t vel utrumque prættant.
c
Arteria»« w ; i8 (
Arteriotomia. Phlebotomia ordinaria.
Scarificatio part, vicinarum. Sangvifugarum applicatio. Blepharoxyfis feu palpebra- Ophthalmophlebotomla.
rum fearificatio peculiaris. Fritftiones artuum.
Pediluvia lixiviofa. Clyfmata.
Evacuationum fangvinis fupprefiarum promotio.
IV. ) Qu£ ferofos humores ah oculis derivatos
e cor
-pore expellunt.
Purgationes antiphloglfticæ. Veficatoria.
Fonticuli. Setacea.
Revocatio ulcerum fanatorum. $. VI.
Ad primum ordinem quse referuntur, medicament* accuratiori hic disquifitione percurrere , longius fo ret, quam imperata mihi brevitas permittit. Nequit enim dl- ftinftius, ne dicam, plenius de his dici, nifi de morbis, quibus direfte opponuntur, fimul dicatur. Itaque fuffi- ciat illud hic m onere, quod experientia abunde conftat, & ratione facile colligitur; inanem operam lumere, qui oculorum vitiis, e communi humorum labe prognatis, m e deri voluerit, nifi huic, ut malorum fcaturigini, occur rat. Quod quia non adeo prompte exfequi Jicet, in in veterato morbo, cujus præclpue cnos eft , malam mate riam ad alias partes vertere ; patet , fæpiflime haec vltla non pofle non efle longa five chronica , aut femel fana- ta iterum fcepiusque reerudefcere. Quare laborantes in cacochymico homine oculos fanaturus, de fpecle m ali, quod per corpus diffufum eft , certiorem fe reddat, ut fclat, quod peculiare remediorum genus, praefentis ipfi scroti conditio requirat a)•
b $. VII.
ä) D e ophthalmiis a venerea labelf eram a fupprelTa gonorrhea vene- è ftis tenendum e ft , duas illarum!rea,vel hujus nimia viralentia,prove- tffefpecie* bene diftingvend« J al-lnientem , & maxime plenam pericu*
)
19c
§. VII.
Sub altero numero comprehenfa remédia, non pari ©mnla modo a gu n t, Iere fingula tamen Mechanico &
eividenti.
i . ) Tepida aqua & liquores alii blandæ aqoofæ indo«?
iiis» larga fatis copia» in ocuium imrrdftj, irritantes pul- vnfculos fuo fecum abripiunt flumine, perinde ac im- miundltiem ab alia quavis parte aqua abluit : fimul etiam a« c:rioris alicujus liquidi guttulas in oculum illapfas diluen- d(0 mitigant. Adplicantur oculo vel panni ope iisdem hu- ime&ati, velfp on giæ , vel fiphunculi, vel etiam» quod ctommodidimum eft , valiuli peculiariter ad hunc ufum ajptati a).
2.) Lac tepidum, atque e Jeminibus Cydoniorum ex- ttra& a & diluta mucilago , vel multa aqua folutum Gum m i arabicum , utpote quæ mucilaginofis ceteris jure prae
feruntur , particulas , fenfllibus inimicas membranis, fua im volvendo vifcofitate, obtundunt, ne aut figuræ afperi- tais fricando, aut particularum acrimonia rodendo lædat.
3 .) Non minus evidens eft mechanica agendi ratio« qiua ufum pracftant hormtni femina, cancrorum lapides, Suc-
cti nt fru flilla , & ejus generis alia. Ipfa enim , donee in oiculo manferint, & faciunt, ut uberius adfluat ille hu- im or, & palpebras ab oculo fejungendo, majorem in
in-C 2
terce-l i i , quam primum bene obfervafterce-le C I R C L U M S A IN T -Y V E S v id .U . p>. i87»tcftatur A ST R U C de morbis
V ) e n e r . p. a p o , ipfe »ero amplifilme
deeferibit ; alteram , inveterat* luis e ff fe ö u m , in iis obfervatum f«pius , q^uorim univerfo» h u m o r« mali- grnom ^orrupit contagium , de quo vrid. eundÆ rwtfi/i/F.ASTRUC /. c. p. 41.21. cfr. e tia m p. io p Q ./. Sed im- ptrimis notandum , in utraqüe fpeeie, c a u t e adhibendum efle mercurium ,
praefentiflimam alioquin & unicam atrocis mali medelam : fcilicet ptp- alifmo ex cita to , humores violen tius adhuc ad caput determinantur t quo oculorum difcrim en, per (b m agnum , non poterit non in Tum- mum nec avertendum amplius peri culum augeri, »id. P L A T N E R U M
U c« 308»
« ) Cujuî deferiptionem & figu ram dedit G A R E N Ç E Q T Tr# deg Inftr. T . I. p. 432»
tercedente fpatio lacrimarum copiam" colligi finunt, quæ fortiori unda noxios /limulos ex oculo educere valear, Præcipue vero palpebrarum frequenti ni&atrone, huc il- Jucve inter illas & oculi globum propuifa, glumas & id genus levia tomentofa corpufcula, quæ aliis fe pertinaci ter adfigunt, a tunicis abradunt qua/i ,rrahurrtque fecum.
4 ) Voifettam , cujus ope infixam oculo vel palpe bris fpinam , vel ciliorum quendam pilum intro flexum b) levis extrahit evelhtque m anus, non nifi vi luæ flrucfu- rse & motus aliunde imprdTi agere, palpabile efl.
y.) Magnetem vero , ferrea ramenta ex oculo pro pria vi ad fe trahentem r) mechanice agere , dubitari quidem n o n p o te ft, fed ratione tamen agittamdiu inco gnita , quamdiu ex particularum figura, & cognitis m o tuum legibus magneticam vim explicare, fupra Phyll eorum vires pofitum fuerit.
i f ■ h" ilH- < 1 ' J > ♦ ' 1 . f . a I
VIII.
Remediorum tertio loco (§. V.) enumeratorum, quæ fangvinem, vulnere, vel vulneribus alicubi infh&is, eli ciun t, atque manus & in/lrumenti opem poftulant, quæ- rlam in pluribus morborum generibus adhiberi folen t, & lippis ac tonforibüs nota fu n t, ad quæ pertinent venæfe- rfio , fcarificatio ordinaria , & fangvifugarum applicatio ; quas proinde hic delcriptas dare & nihil attinet, & nimis longum foret. Alia vero vel minus frequenti ufu cele brantur , vel oculorum morbis prorfus particularia funt j cje quibus propterea fi ordine dicatur, primum rationem
qua admini/trentur breviter enarrare oportet. £ x ho
rum numero efl
i .) A
rte-b ) Quo * incommodum T ric h ia ß n efficit, non fola quidem'volftlla cu randam 5 qvum prohibentem etiaro, *ie in iocu m evulfipiii novus excre- fcar. jrid. M iU X ü E -J E A N jp. 6 o o ,
ST. Y V E S; p. s>S.
c ) Hiftoria , <juæ, magneti» hunc
afum docet » legitur apud H IL D A - N U M Cent, V. ObJ. £ X I , g ,
48 *•
« 2 > > 2 1 C
t.) A rteriotom ia, in temporibus inftitui folita, quod p e r heee fub cute decurrens arteria, omnium calvariæ «cuidam ofii incumbentium arteriarum commodiilima, ex (qua fangvis mittatur, vifa eft \ quamvis & aliquam pone a u r e s fitam veteres , in capitis vehementioribus morbis (Tecafie legantur a). Qvum hæc peragenda b)} “ Homo in “ ‘fedili collocandus eft, fic, ut ciput.In alterum latus in- ‘“ clinatum fit. Is qui curaturus eft, digitum admovere “ ‘d e b e t , ut arteriam fe attollentem, nec nimis magnam, u‘n e c nimis tenuem inveniat cj. Locum notare "poteft
“ ‘a tra m en to Demittitur in arteriam fcalpellus vel an-
“‘ceps , vel, qui fere magis aptus eft alius d). Trans- “ 'v e if a non tam inciditur , quam praeciditur e) arteria. “ ‘Plurimum fangvinis -ex ea detrahi debet. Qyum vero “‘fupprimendus eft, fuper ipfarn plagam ponitur charta ‘“nnafticata, ex alcohol exprefta, (uperimponuntur panni ‘“ m in o res valde denfi atque gradati. In inferiorem pan- “ ‘rnum conjicitur nummus, faba, vel aliud quid durum.
“ Ex fcon. anet!. H A L L E r I, Hujus e x te r io ris aliqui* ramus eft , quem digi
tus fentire poteft & fculpello attinge re licet. Sunt aliae temporales arte riae a maxillari interna exeu ntes, u- na itidem e x te r io r , altera interior, fed illae profund vi , unico forte ra mo excepto , qui fuperficialis. v id .
T a b , a r t e r . P b a r y n g , in cit.F a fc.
01 Tab, M a x . Intern, in F a fc .ll.
■ff) Vid. F R E IN D Hift. Med. in 0 ) p p . p. 183 f
-lb ) Optimi P L A T N E R I verbis ptot i us uti lu b e t , quam vel ali«s ali- ciujius vel proprii*, v i d . Ejus Inß. Cfcar* R at, $. 1296. 1297.
c ) Temporalis nomine maxime motra eft arteria çCarotide e x te r n a,
q w u m tiaec magno flexu pone naaxil- laim fe reconde«* in maxillarem i'k* i e ' . m n m a b it, continuata fere trun-
cii d ir e ftio n e adfcendens. In bin^s veero fe findit, unam exteriorem, a l i t e ram interiorem late per frontem fe?fe‘ diffundentem qu* ram.o uno al- te 'r o v e fuper arcum orbitarium per- tiin g e n te , cum ramo ophthalmic» cconjangitur lde quibus conful. Tab.
«nrt<eriaruvi Faciei in Fufcic. III.
d )S cilet facilius contra flib je flum or frangi poteft mucro ancipiti* fcal- pelli.
e) Sunt qui pari prorfus modo ,
qu© fecari vena folet , arteriam in cidere jubent. Sed difcifta penitus arteria,prou otius fe contrahit, quam ab uno tantum latere aperta.
,4Ex fafclls vero non alia idonea eft, quam ea , quæ n o- “dofa appellatur.
2.) Blepharoxyfis Hippocratica ditfa f ) feu interio
ris palpebrarum fuperficiei fcarificatio, peculiari admir.i- ftranda inftruinento , Blepharoxyflon vocato. Hoc fafci-
culus glumarum eft % quæ ex fpica fecalis evelluntur* ‘ ‘Dorfum enim glumae fpinam habet externis copiofi fli
g i s & minutiffimis fpiculis afperatam. Harum glurra- (‘rum fafciculus filo conftringitur, & eo radirur interior “palpebrarum in extericra verfarum tunica. Sangvis, qui <4fic ex fauciatis vafculis elicitur, tepida aqua abluendus, i4& poft oculus diligentius, vapore aquæ calidæ, ex qua “ fpongia exprimitur, fovendus eit ç). Quam operationem & ophtaimoxyfm nonnulli dicunt, cum adnatæ etiam tu nicae , globi priorem partem inveftientl, quin & ipfi cor ne» adplicari poflit.
*0 Ophthaltnopblebotomia h) y feu venæfeétio ocula ria,
/ ) Scilicet in nnciquo feripto 7IfÇi |CM0 fc« W o o lb o u f ia n c - H i f p o c r u t i- c'4s t e r , cui inter HIPPOCR A T I S |C<7 a« *726. Tubing * edita *, & b e n - locus ob tig it» deferipta invenitur. ni° P0** ab altero difeipulo F L A I
-N E r o in cJifl» d e S c a r i f a t i o n e Oculorum Lipf, publicata , plene re
te dia f u it , multisque cumulata Jau- dibus, ac contra illo » , qui ut peri culi maxime plenam, vituperarent, propri® experienti* teflimonii« de- fenfa. Priorem dijf. idd» in Culleff.
Oijf. Chir, H A L L E R I A N A , alte
ram in O ju fc. P L A T N E R I T . I. cfr. hujus P roluf, de C b i r . o c u la r , T .J /. p . 4 9j e q .
g ) Vid. P L A T N E R I Inft. C hir. $. aj>8- ampliorem & inftrumenti U modi operandi deferiptionem tradynt citat* p r*c*n ot. diiTertationei.
b ) Jam a FEL. P L À T E R O per-
fpicuis deferipta verbis , qvum in P r a x i M e d t T i t t de v i f u i L * f , pan-Ç uiliber quamvis etiam , ut co n ten
derunt m ulti, Parentis Medicorum non fuerit , fuatam en antiquitate ab antiquiflimis ophthalmiatris cele bratam effe blepharoxyfin probat. Ita voro fuccelTu temporum in de- fvetudinemi abierat hoc remedii ge n u s , ut ne intelligeretur quidem il la a veteribus reliöa d eferiptio, do nec a c e le b r i, jam laudato oculario Medico , WOOLHOUSIO k erue retur e v e r b is, quae obfcuriflima judicaverant in terp retes, verus fen- fus, k in ufum leliciflime vocaretur ipfa operatio. Seda W OQ LHO U- SIO ftudiofe eadem celata, tandem ab ejus difeipulo M AU CHARTO in
-r ia , qua tu-rgentes ftagnanti fangvine venæ & quaf-r va- iricofæ præfcinduntur* In quem finem oportet venulis e:jusmodi, «acum , vel hamulum acutum , paullum mu- “ ‘crone intus recurvato fubjicere, iilasque addu&as mi- ‘«nori fcalpello praecidere, fangvinem vero pati fluere, «“donec conquiefcit , interea vero oculo adhibere fpon« <Kgiam ex aqua calida exprefiam i).
5- IX.
Memorata vero praecedenti paragrapho remedia, vel fsangvinem eliciunt, qui communis maffæ pars cum hac p»er corporis canales circumvehitur, vel cruorem lente- fcen tem & e circulo quafi reje&um, hinc prorfus inuti* le;m , e Tundunt.
Illa prêter duplicem , quem in toto corpore prae ibant eff-durn, peculiariter etiam inflammatæ parti, pro m tio n e loci, de quo mittendum fangvinem praecipit Medi em *, infervlre, cum olim docuerunt artis Magiftri, tum h(0 lie a mulns creditur. Cujus rei confiderationi , quia rmorbis tam multis communis eft medicina langvinis de- traeffio, hic non immorari forte licerer : fed tamen vexa- taim plurimum theoriam pàucis faltem adtingere, ophthal- mdea exponentem remedia eomagis oportere videtur', quiod in oculorum , ut & omnibus capitis affectionibus, rmaxime patere debet fangvinis fic didta derivatio & re-
vtulfio.
1 .) Perfpicuum omnino eft , effluente per vulnus, ubicunque infliéhim illud fuerit, fangvine , & totam ejus m.aftam quantitate minui , & fimul aliquid decedere de illia ejus portione, quæ per turgida inflammatæ partis
va-fa
niccult fe&ionem & curam docet: adeso ut iurp om nino Magiftro fuo W^OOLHOUSIO inventioni« laudem dem eget M A U CHAR T U S in cit,
di(f\ 0. J1I. ubi & operationem ha»«
fuftus deferibit,
») V id. P LA T N E R IJ In/?. Ch»
