Generalia Ethices praecepta

• fH,

Q_D.

O. M. B. I.

THEOREMATUM

practicorum,

O E 4 O A r,

Generalia Ethices praecepta

leviter

adumbrans,.

Quam

Cum

confenfu & approbatione Amplifsima

Famltatis

Vhilofophica, in Regia

Academiå

Vpfalienfi..

SUB PRjESIDIO

P C L A J^I S S IM I Vl\I

EMUNDI FIGRELII,

Hiftoriarum

Profefloris Publ. & ord.

Prseceptoris

ac

Fautoris fui perpetuo obférvandi.

Pro Gradu Philofophico ejrnque

privtlegik confequendis

^>

publice difcuticndam

proponit

ESBERNUS BOTHV. GOTHOVXUS

Gyldenhielmianus Alumnus.

hi Auditorio Gußaviano a.d. 14.luv&ij^> i6$6.

UPS ALI&}

Imprefla å Johanne Pauli, Aead.Typ-

CHRISTO DUdE _ET

Å U S P I C E.

THEOREM A' PRIMUM.

Philofophiae Moralis five Pra¬

ctica; Genus Pr uclentia

reCfce ftatuitur.

VErum

ralis Genus

&adsequatum inveftigaturis,variae Philofoph! ^ae

vario-

Mo¬

rum deeooccurruntopiniones.

dam Scientiam, Intelligentiam autSapien-

tiam illudefle aflerunt: fed quia innudå ^re-Moralin

rum cognitione veritatisq;

fpeculatione

( cui

, hx tres dequinario Vimitum Intell&ualium

numeroinferviunt (PhilofbphiaPracticanon

acquiefcit

; nec

fufficit

^praecepta

moralia Ici-

re autintelligere, led eaad dirigere &;

lecundum illavivereoportet, ideoque

nulla

earum,

ipfius

Genus

effe

_po

fc fi. Siquidem

cognitio

virtutis,vel

rerum

pöliticarunvnulla

eft8cprorlusinutilis,

Ii

^nonaccedatvirtutis aftio, 'ad quam tanquam

ad finem haec

Do-

ftrinaeft dirigenda.

Quod

Arift. etiam

lib.2*

Eth. ^c.2.innuit, inquiens: % impSo» ^ayfiuTeiet %

mWz&hWfsrep cifacq.*$ly h^topty-nivy%&{&*

A

tjwirfto/*fs*⁵ v ^» w _o(pe~

X©*^yr??:Idem lib.io. Eth. c.uit. dicit,*kgW&™r

^JtTOftfA©^ ⁷⁹ IK&ZUyj)yvZvobf,aÄa 71

vrtaftfiV ^UV72&, J?j ©$T?r ct^fnjc 'txctwrol^ivctj ,&X\

Unde Cic» lib.i. offjc,

Omnis virtutislam in aBione conßftit. Qua-

propter cum

haec Difciplina

å

PineJuo,

_qui

eft«f%s-^>PraBicaieuABiva dicitur, &duo

metitishabitusArs videlicet &Pmdentia ad

• aciionem tendunt, ad alterutrum Korum

* omninb eft rcferenda.Non ad Artem proprie

fic di&am,

quaqdoquidem

^>

hasc

corporis

4ifibus affignata, & circa inftrumcnta ^vitas

©ccupa|ajgft,-JiccKomiaemulla prolperitate

imhuit. Adtiones quoquePlilfuTö uliheFrsr-

fticas propterfeappetuntur? honeftamenim

& re&am vitam vivere, _perfe

pulchrum

^ac

defiderandum:Artis verboperationes^utplu-

rimum; propter aliud aliquod fufcipiuntur.

verum!11'

Ef§° ad. Prudentiam

pertinet, perque eam tanquam verifmac

legitimum

Genus optimc definitur.

Adeoque

tota

haec Difciplina efi

illeipfe prudentiaehabitus,_quo

fcire

& difpi-

Xere

poffimus quicquid ad

vitam

reété

^ac

fe-

liciter

tranfigendam

conducit, ^ut homo fe-

cundutii WuefiateniÖcvimueinagat. N^m

Pra-

Prüdentia eftficut Plato

fib.j.

de

legib.

& in

Menonealt oiifWKtiis agerqf fapav ^9t åpxiTtiCTsdvs _9^

fMiwvjyet7Xf Ii offisv^ärsiew* h. ^{e. OtfltltS} rüiYtuti$ &

totius vltx human® dux ac gubernairix _8c,

fila

ducti

&prMt

ad rc&é agendum^,qüiaipfe

unamediocritatem fecundumre&am ratio- nem, qu® in omnibüs adionibus virtutüm eft tenenda,oftendifc

pneftatque

^ut bencde-

centerque omnia gcrantur, m

ÜtCOfAtAgrTBj, vjj Ol HAT CUJ7X?^A^iiri

ifiqult Allft»

' Üb.i. Mag.

Moral.c.331.

THE OREM Ä SECÜNDÜM»

Philofopliia Moralis,-haud

&- convenienteT,Tnduas

partes,

Communemfc.

ac Pro-

priam, dividitur.

DEfinitionem

^{ubi cix^uiA}

(quafem Divido jure

nos

hic excipit:

damus)

&

haberi

poteft,

optimaeft.

Sed

h®c Divido,

non eftgeneris in fuas

fpecies

tan- quam in<lua$

fpecie

diftiri'ftas

Difciplinas:

Sed eft totius Difciplinas in fiias _{partes ana-}

logasmunlerd diftindas

diftributio. Perinde

A z ac

ac Mediana una eft

Dilciplina* fedduabug

conftat

partibus:

Generali,_quae de fanitate phS-MS&

segrimeiine

cognofcenda agit: &Speciali,

pw« mo- qu3ß

medicamenta

^pro confervandafanitate

Divido &

depellendis

mörbis praefcribit. Sufficien- f.r°Abluni-tia Divifionis probatur i. AbunitateobjeBi St

ob^e'

totius Do&rinae

Civilis,quod

eftaétio huma¬

na, voluntariaacIibera, quatenusinearelu-

cethoneftas,u£_{per eam}quisbonusVir, ^bo-

•

nusCivis,bonusque

Oeconomicus reddatur.

i.Fink _2. AbunitateFinis, qui

eft

felicitas civilisSc

morum honeftas, quiaidembonurn eft «vi ^ Ethic. 2. 3. Ab unitate Afcdiorum,

quae nihilaliudfunt quam^imj€e^^&ilquid

cum virtuteaffinitatemhabet. _Velutileg^es,

quae

nihil

aliud funt quam praeeepta virtu-

tum, cum

obligatione

ad peenam transgref

foribusirrogandam.

THEOREMA TERTIUM.

Pars _communis ,

latiori

_quo-

dam

_nomine,

Ethica^ nomina-

tur:

Pars ipecialis in Oecono-

micam &

Politicam iubdivi-

ditur.

^{~ 1} _/

. • Pars

PArs

pia totius

communis illa

Do&rin#

tradit prima

Moralis,&in

princip ^somf^:

_{genereve Ethica}

docet quicquid äd civilem vit® felicitatem agn,Scu/s-

condacit,

monftratque

in quo ratio 8c offi-xwSf

ciumboniFlriconfiftit,nonhabitarationehu-ca*

jusvel illius StatusautOrdinis: Undeetiam -Theoretica_{vocatur, non}quod ^more Seien*

tiammTheoreticarum, ita di&arum, fölirerum cognitioni ^vacati fed quod magis

univeÄfalia8c3ta&Mun&icontinct. Nam Ethi¬

ca non agH de möribusfingulorum homimm feorßm in

aliqua

rüit<$pra&ic&fpecie; fed traz

ditgeneralia pracepta ac principia, exquibas *

n)ita Pra&icamoresformandifunt._Arift.lib.i- Magn.Moral.^{c i.} Paxslpecialisquae defcen-

dit ad ordines, ad fingularia, ad praeceptaPr°p«aAc:

i O i• • T- » • r ratio-

propna8c leges, 8c generaham Ethica, fin-^{neinoe- ,}

i• c • «i i • J t.» conomiam

gulis locietatibus ^, hominumque gradibus ^&p0ii«- accommodat. In Oeconomicam ac

Politi-\^m'

tam fubdividi dicitur. Quam Divifionem

cum Arift. exlib. i. Oeconomic. c. i.veram

8cnon abfonam putamus, namibi diftinguit Philofophus inter Oeconomicam 8c Politi-

cam& docet Eas differre i.Subjetto> quod

in Oeconomia fitdomus,inPolitica,civitas. i

z»Numer

oimpermtium,

quorqm multi funt

A 3 in

in civil! focietate ; in domeiticä veiö unnt

tantum. 3. in^OeconomicaFine,qui eftrede

conftitueredomum, &conftitutamredead- miniftrare; In Politicå autem rede confti¬

tuereRempub. &

conftitutå

rede uti. 4.G'r-

dine

gcnerationis

^, quo Oeconomica prior

eftPoliticå.

THEOREMA QUARTÜM.

So. Ethica eft Philolöphice Prä&i-

cx

live prudentias Pars gene¬

ralis, aétiones morales homi¬

nis in genere

abfqne reipeflu

- ad certum

aliquem Statum,

fub ratione

honeftatis limpli-

citér

informans, ad vita? civi¬

lis

felicitatem confequendanv

JYuYm"^u'

Y"*\Uo hie perpendendaveniunt, Defiiti-

,1

/tum

^ScDefimtio. Definitum diciturB«»

thica,_quae

eftvox

^graecae

originis

^,&

deduci»

tur vel ab

affvefactione,

quia con- föttudine? Ii, e crebro exercitio & actione fecundam virtutém, informatur ³ niorefque

mhvi

aaimi formatae

cffiag.it:

urenlm fabricando

fabri_; ita agendo Ethici reddimur. ^2. Eth. |.

vel i®; TWrßw. Ii. ^e. å morihus proptereaquod

tota Ethica verlatur circa mores Sc adiones noftras morales informandas ^> ut in illis re-

iaceat honeftas. Genus _per terminum

par-^"us

tisfada_inventione totius., exprimatur. Con- tinetömhäx

Difciplina

totius

Philofbphiae

moralis, utididum,prima ac generalia fun- damenta, ^utmerito Generalisdénominetur.

Tyijjercnüa

_{petitur ab Officio3 quod com-}

pledkur objeümi Ethices> _quatenus aäio-0b^äüm'

nes humane ratione honeftatis in genere Colifiderantur_{j quo} differt å Policicå& Oe- conomicå* _{quae ea} appITclnt ad certumali- quem

ftatum^-aF^equi

geminus eft.i.X^-Fißis- wfidis qui eft

gloria

Dei, ad _{quam omnia}

noftra dida Sc

fadadirigenda.

i.Cör.'iorji.

Coli.3:17. ^2.Particularis qui iterum

duplex,

vel Internus5uthominembonis moribusfeu

virtutibus anformet,vel Externusquieft füm«

ITsaVit* Civilis felicitas.

THEOREMA QüINTUM.

Ethica methodo analvtiGa

_{J non Ethica}qü$

methodo

Synchetica tradenda eft.

Cum

G

^'Um

^Difciplina nihil aliud fit,quam Ob-

ije&ilui, ut

eft,methodica repraefenta-

tio, &Obje&um

Ethices,

non

fit cognofct

bilefolüm?fed &

agibile,

igitur

obcertura

finem

praenofcere

oportet qua

methodo

^tra*

denda.Ftcum(émper

ånoftra faciliori&me-

lioricognitione,

vel ab iis

qua:

notiora funt

nobis,non_qua?

naturå,incipiendum,Or'do A-

nalyticusin

eaeft fervandus. Arift.l.i.Eth.c.

per nauira 4*

quamvis natura in utraqjmethodo eft

rei) (edIn-attendenda:tarnennon «naturareiquas

telle&us in . r 1 _ , . .) I

Methodo proponitur⁵ led natura

& modus lnteJlectus

ferenda!" ^accognitionis.

Siquidem

in

ejusmodi tra&a-

tione, ^non res fed intelleitfllü

!liibrmandu§

eft. Quis enim

negabit lemper in Dificiplinis progrediendhm efle å notioribus:

^cum

mi¬

nus notum, vel plane ignotum, per notum

five notiusdemonftretur^> 8c notum redda*

tur. AtinScientiis

Speculativis

^8c

Pra&icis,

idemnotius noneft. Iniilisenim

fimpliciter

notiorafiintprincipia5 in

his verofinis,

cum

Tria inor-eadifcamusutfciamus;haecutagamus. Tria

dineAna- • « ^ i. •/* t i • ti • *

jytico fpe-m hoc Ordineconiideranda^veniuu

qui praemitti debet, quia

ab

eo

mediorum

«,.Fum. p \ ^{• o} • • J

lubalternorumratio 8c ^veracognitio depen- detj porto

nulla fine ejus pratßotiöne

erit.

erit Eft cnimFinistanqnam meta& termi-

nus ad quem omnia mediacollimant,8c ce- terorum quafi menfuraac diredio ^, _{quo co»}

gnito facilius ^ceteracognofcun^tur, Kufema «

w *- v ~ ~ *

Tvrpi&fs otozw i%ovrtfy [xcttkw uv rvyxuvofxiv tu diovrof.

Arift. i.Eth.c.2.6. Subje3umfeu

ObjcBßtn,

ß.objem.

inquod

finis

permedia introducitur. ^y. Mc-^y,Media,- dia feuprineipia, quibusad finemillum per-

venitur. Hisitapraefuppofitis, clarumeft, to-

rius Ethices Dodrinam Tribus

CapitibusbSabfoK"

abfolvendam effe, _quorum primum erit de

Felicitate Civili feu Summo BonoPolitico,

ut de Finc totiusDodrinae Civilis Stcundum de Adionibus moralibus&affedibus, ut de objedo.Fcrtium devimitihus, ut de mediis

quibus ad beatitudinem

illam aditus_patet.

THEOREMA SEXTUM.

Ultimum

aétionum humana-

rum Finem feu S, Bonum ci¬

vile

dari,illudq;in a&ione

virtutis

confiftere.omni-

no

ftatuendum.

HOc

^te immediatefluit,

Theorema ^ex proxinrx

cujus

aflertionem|cetn.^a4 pr»ceden-2furdi!T

B con- !

confirmamus. i.AGeneread Speciem.ömnk

actio cum ratione inftituta, eft _{propter cer-}

tum fin_em, quio

EleBio aliquod

bonum_opge~

tit. i.Eth.i. Ergo a<ftioquoque

humana

quse etiam cumrationefufcipitur,eft _propter cer-

tum finem. Si autem propter

finem,

utique

Item ab

propter

bonum,

quia

finis

&bonum mora-

corporö liter, funt Sstiq>o(pct Sc idem. Hoc ftabilitur

partibus.

qu0que ^

Exemplopartium

in corporehumo¬

rn_, quibus

fingulis fiia

propria operatio tri-

buitur: Ergo totius hominis erit'certaquae-

dam operatio, Sc proprium quoddam mu-

nus, quod fitFinis

ipfius,

ut Arift.l. i.c.^.hoc ^•

modo oftenditMfiwnp y&fhc ^. ^

abfy<£ C7\OÖ$ TMV[AÖP/mv, QCUVITW,TIipyovy HTM ^ow- Qpuirs 7ruv7utuv^ IpytynJziv\.

Unumquodque

enim eft propter fuam operationem ^, tan- quam propter

finem

Sc bonum, ad quod

Deuscuique

formam

Sc potentias naturales

attribuit. éhus üysswzpylv^nk h^tutpyu, ^conei

ro hvcqßiv. Idem

diäo

Loco&Capite:

'

Eva,7rury 3 TrgaPci^% o?f ro reA(^, rxris <yb' mkc*

».Ab Effe- AoijTR vrfclrlxffi ^romf. i. Ab EffeEtufinali

ad SUcaulm Mufamfinalem.

Si daturnaturalis Sc volun-

fsnakm. tarii appetitusin homine motus,daturetiam

aliquod

bonum ^movens_appetitumad lui de-

fide*

fiderium. Åtverum prius E.Scpofterius.Ma¬

jor probatur ^> qtiia Deus 8c natura nihil fa^

ciunt fruftra, nec fine fine, quod indubita-

I tum m omninö

fequeretur,

fi liomini

propenfionem,

ad id, quod omninofruftra-

neum eft, concefliffet. Sed S. Literat jam

apertedocent ^, Hominemad imaginem Dei

fadtum &ad bonaopera

conditum effe.Gen.

1.27:18.&feqq.Eph.2:io.

Quod

Bonumtl-

lud etiam Summumfit, ultimo fe. appetitum

definiens probatur8 ab Jibfurdo.j Nam fi nonn£mill*dcflcprobet*

effet

aliqua

^res &aéfcio, ^quam propter

fe

vo-turabab- iumus 8c nufquam alio referimus^, tum ap-

petita feu voluntate aliud ex alio _appetente,

proceffus daretur in hifiuitum,åquoabbor¬

ret natura. Arift. i.Éthic.c ^2. Et vanaatque irrita omnis natursappetitio effet,8c fruftra

nobis Deus 8c natura boni appetitum infe

miffent, fi nullum effet appetibilequo tan¬

dem appetitus

conquiefeeret; quod eft

mföo*

Pcv abfiirdum. CuifententiaeCic. quoq;

lib.x

definib. conformia

profert. 'Ultimum bonum Philofophorum fententia tale effe

oportet, ut

ad

id_omniarefcrri

debeantjpfum

autem

nufquam.

Idem Alift.l.I. C.2. tsA©*^w<n^<mtuv, tctiav-

70-ßvÄoftffy, rn Äa 5 ***>*& M <h'ßT€(>ov

B 2 cupx-

\

Mpxfi*3». Et quamvis in a&ionibus humank

multi dentur Fines intermedii feu lubordk nati7 unustankeneft Sumraus& Ultimusqui

non propter

aliud, Ted

propter le ipfiim ap-

witimi^a- petitur. Hujusfinis cognitio, magnumad de-

aionum oeridam vitam,momentumhabet.\ih._i.Eth.c.2.

humana- o >

mm Fims. ad ^eum enim tanquam fcopum ultimum ¹¹

collineetvitahumana, ^rede

honeftéque

ii>

ftituitur.Licet E.otnnes fere,uno ^ore8cuna-

nimiquafi confenfu, S. B.Felicitatemhomi-

num Civilem appellent, quasnamtarnenres Beatitudo illa reverå fit _magna eft contro^

verfia, cumunusquisque opinionem fuam de

S. Bono haurit exillo vitag generequocUpfc

ledatur,fibique

conven|ens eft Arift.i.Eth.

c.y. Alii in Voluptate, aliiin honore, aliiin divitiis, velin idearumcontemplatione^„ alii denique in habim virtutis ponendam eam völunt.Verum nos,illorum opinionibus^{tan^}

quam erroneis reje&is,

fimpliciter

^{cum Phi-}

oftenditur

k^P^10

ex

i.Ethx.7.

ftatuimus,eamtnatlio-

inqnhm ne feu exercitio virtutis conßfiere. Per actio»

confiftit. _{«f. , 1}

nemautemnonmteliigimusnudummotumj fedperfedionem feu habitum, qui in motu ieu adione

fpedatur,

vel potiusutrumque,

?dionem fcilicetcumperfedione.

, ' THEO-

.

. ■ ^:V.' ? : '■ x

THEOREMA SEPTIMtm

Virtutes

fignificatu latiori in lotelle&uales &..Morales

rediliime dividuntur.

VIrtasin

^i. Potentionalifer;

^genere dupliciter confideratur

vel _pro

naturali di-iS* ^ vimis &&

Ipofitione

& propenfione ad virtutcmquan-p^*;^

damvel opusaliquod

efficiendum,

quae pro-

clivitaspoftlapfumrexlumine ^naturs ac Ii- ^,

bero arbitrio inrebus civilibus refiduo reful-

tat: vel _profacultatecujusvisrei naturalis ^o- perativå. Sic potentiac animi virtutesejus di¬

enntur:Sicpotentise cceli,ElemeritQrum,me¬

talloram , gemmaram-y4apidum ^, herbat

rum &c. virtutes illius nominatur. 2. Ha- inwaliter> _pro complemento &

perfe(5tione£

M

habituali, vel_quatenus

eft habitus homincm

In operando promptum 8c exp^ditum red¬

dens. Pofteriori acceptione, Virtus

duplex

Hacaece»

cenfetur. 1. ewV^V©- Infufa,quae per

alienamfum^a-fa

operationem externi agentis injfubjeétum in-

pk%'

funditur, ^ut Fides, Spes, Charitas, ^&c. deIafuf3~

quibusTheologi. 2. d^nmrts

Acqmfita,

quaeAc

per proprios agentis aétus feu operationen >

producitur,

fupponens

in

fubjeßo

operante

B j

p5-

potentiam cum adivam^> tum paffivamnatu»

raleni, ne fruftra _pro virtutis habitulabore- aeS>rPvir-tur* herum duplexIntellektualis, Q?

tm deni^^f^fo.Namquemadmodumduofem ani-

duplexeft, i ^. v . . j

inteiie- nu hiimani praecipue potential, quarum una

Moralis dicituraRationalis, quå intelligimus&

Jftenditur ratjocinamur; _atquehaec in loloeft homine.

Hunanfa

Altera^yoJrratiö:nalis,quae

perfe_particeps

nimi;"n m'Po- fationis noneft5ut _SfoQvpict cupiditas, & iu^W Ira, quemadmodum apparetin beftiisdnhö¬

rnine autem eatenüs dicitur rationalis _qua»

tenusrationis imperium admittit, 8c rationi

rede

monentiobfequitur:

Ita virtutes quaa hafce pnTpnttacinfnrrna.nl- pprfippmfr ^T

omniarede, quantum in hacimbecillitate ⁱ

fieripoteft, homo agatacfelicitervivat

plicis

funt Generis.Una eilearum virtutü_quse affedus & cupiditates moderantnr, 8cindi-

cant quo modo rede rationi

obtemperan»

dum; nebeftiarum ^more _perillascupiditates

homo, ad quaevis obvia facinora fineratione

MoraUs, feratur. Atqueh#uirtutes dicuntur'hM?>

raks, quiain more

pofitae

lunt

morefque

ho-

minum rede informant. Arift. 2.Eth. i.&

jj

Mag. Moral. i.Alterum_genus eftearumvir-

tutum quae mentemfeu animamrationalem

&

v

Sc infcelledum hominis perficiunt ac in*

ftruunt, ut derebus obvenientibus^verumju*

diciumférre,

eafque

rede

intelligere

ac per-

cipere

poflit,

8c vocantur Intelle-

duales , quia ad ^eamanimi partemfpedant,

qiiå homo

aliquid cognofcit 8c intelligite

Hase virtutum Divifio, noh ratione tantum

potentiarum animi humani fada eft: Sed etiam ratione ad quos

homo

condi-

tus videtur, fcilicet ^{adadionem 8c contem«}

plationem, vel intelligendum 8c agendurm

utCic.2. definib. inquit.

THEOREMA OCTAVÜM.

Amicitia

perbenevolentiam

ut

Genus fuurapfoxlmum ^refti£

llrae

definitur, Tripliciterque

dividitur.

^i.

InHoneftam,uti-

Iem

&

jueundam. In äqua¬

lem ac

Insequalem.

3.

In Pu»

blicam

&

Privatam. Privata

eft vel Haec vel

*0iXOlKyjvcl Zvytemrj, Et

fua-

iUO-

quoqiie adjuri&a habet, vide-

licet

Infuper

&Extrema: In

Excellu

InDefe£hi

feu

hoe^Theo- n°S

^P11^

^>°£

^0C ThVore-

fadeln

V^>ma k*c Specialitcr

apponeremus,

ha?c

fofaimus cft.Primo.Quodhuicmaterias aliquantulum

operasantea tribuimus.Deindéquia abomni-

bus feré Philofophias moralis

Scripcoribus,

Åmicitiavirtutis nomen non mcretur,pro-

indeque

quibufdam forfan

de

illa

in

Ethi*

eis agere abfonnm videtur. Sed fiquidem magnäm ^cum vi^mite aifinitatem

habet,

Arift: 1: 8. Eth. ^{i. eo} quod eandem praefup- ponit&ejus

fit prasftantiffimus ufus

aceffe-

ßusjimo necefTarium &egregium Humanas

Societatis vinculum: earnque

ob,caufam,t5-

mnibus hominibus cujuscunque

fint

^condi*

tionis ac astatis,finealiqua loci^& temporis intercapedine, ad bencbeatequevivendum apprimeac

necefifariö utilis.

Non in

juriå de

illainEthiciä prxeeptatraduntur.

Theore-

Genus1* ma

ipfem quod

attinet,

udmicitia G

^errns

beut-

<volcntiamdiwms. Ndtn exvrovinquitate

h-

x nevo*

jitvokniid, iolli fökft exämicitiå mtnimé,_qua f'iblata, amicitianomcn tollitur,propinquitMh ^.

manet. Cic. in Lael. Hocquoqueteftatur^ex- periencia,quod multireperiuntur propinqul

jrno &

fratres,qui

fibi mutuo non bene ^cu- piuntj ficutTritumillud fonat:Fratrum_quo¬

quegratia raraeft. Nihilominus ^tarnenma-

nent propinqui.

Nusquam

^autem _reperiun¬

turveri arnici qui

fibi

etiam mutuo non bene velint. Aei cifct. \vvohva&faotf^k 7xy<z%tjs»?^åm>-

%wtck Arift. 1.8. Eth:c.2. 'Et _cumnonomne amari videtur, fed quod amabile eft: Di~

vifio prima ftabilitur ab Obje&o

Triplici,p^di-

quod eft^{, ro}Afaåev, Arift. dicloviGonisra-

loco 8c libro.

Undc^Hérgemina

_quoque

re-matuT^S

fultat Hmicitia, Honefta, Utilis ac jucunda.

Kam omnia quse amantur ad haec tria pof-triFlex' funtrevocari,utvideantur nobis, vel bona,

veljucunda, velutilia. Sed notandum, has

fpecies

Amicitiae non elfe univocas fed^ana¬

logas. _{Siquidemprima}

fpecies

Honefta,<*«*£,-

tantum Amicitiaeft:

reliquae

duntaxat

üv/uSeGquof x&i kat avafaytüv, quatenus de prima

participant._modum ^{i. A} Subjefto.s Nam

quemad-^S^

quidam hominum, quoad

dignita^»*

. J. . n r • r Subjefto.

^mjconditionemac ftatum funtinterfex-

C qua-

quales, quidam

^vero

inaequales. Ita

etiam

Amicitia efl: duplex : Alia inter homines ejusdem dignitatis, conditionis, ac ordinis,

8cvocatur(pitia,iv'nroTqTi,

qualis efl:

interfratre$>

fodales _, condifcipulos ^> comniilitones &c»

Alia inter homines diverfae dignitatis/con-

ditionis ^acordinis^, &vocatur cpiÅU&vertpxy»

qualis efl interPatrem ac Filium, Maritum

8cUxorem, Magiftratum ^ac Subditum, Do¬

minum&Servum,Divitem^acPauperem^c.

vifionisra"^3* ^

Communione hominum

³ cujus

etfi

pro

di-

tio acom-verfitate rerumquas homines inter fe ^com-

hominum. muneshabent, diveiTae luntSpecies,

poflunt

tarnen nonincommodeadhane ^.otq^av ré- ferri, utquaedam Amicitiadicantur

^oåitih^,

five Publica, _qu#

publicautilitatis&Reip,

conlervandae causå

fufeipiuntur,

8ccommu--

ni

quodamquafi

vinculo, Gives inter

fe

^con-

fociant. Quaedam'iMkfive Privata,quas vel

natura ipfatacite8coccultb,&py% quadamna- turali hominum mentibus

impreflit,

ita ut

v non ex aliquo aperto pado, fed naturae in-

ftindu femutuo ampledantur, 8c dicuntur

cpvoim),i.e. Naturales,

quafque modo

enume- ravimus: Vel fimilitudomorum, aetatis,ftu-

diorum ac alia vitae conditio conciliavit, 8c

dicitur 'Etavinj. Adjun&a Amiätia^»' ad inte-A('-unfta

^ ^ äniicitJwE

gram ejus

euentiam omnino requiruntur.^u*tuor

Et primoquidem eum*

five Benevolentia,qua?l" &vv"*°

tam neceflaria eft ad ^{amicitiam^ ut} fine ea nec amicitia vera contrahi, nec confiftere

ac florere poflit, proindc rediffimenomina-

turab Arift.l.p. Eth.j. Principiums amicitia.*

å Cic. inLad.ejmdem origoacfons d natura

conflitutus^ux

progreffu

temporis,acceden-

te conivetuaine,inveram amicitiam tranfire

poteft._ Secundo, *ofiimm

five

Concor

dia3

quae1• °p°yot*'

amicitiam fequitur. Namliquidem Amici-

tia,dicentcSdlluflio^h idem velie idemnol-

le, fieu quafi^unusanimus in duobus corpori-

bus , ab ea correord«*~fépm^da ^non eft.

Quamdiuenimmanentinter fe concordes,

tamdiu

pollünt efle

amici ^, quod ^{ex contra¬}

rio clarum eft. Tertid_'Evipyun*, Beneficentia: ^?.SVlgyiOjk

FLxc ideo ad Amicitiam veram neceffaria,

quia non

fiifficit

amico

bene

cuperetantum,

etiamque ei conlentiri &

faufta

quaeque ap-

precari; Verum hane noftram voluntatem reipfa,

fadoqueerga

eum

declarare

^opor¬

tet, juxta monitumApoftoli,qoniolum ^ver¬

bot fed etiam opere

fratres

diligendos

efte*

T»Ioh.3.18. Quarto, ^vpßlu<n$^,

Converjdfio

Cl * feu

ieaeonvi&us. Qm ideoad aftiicitiam requi-

rimr, quiaabfiq; ea prtecjpuus amicitiaeulus,

quiin mutuå officorü communicatione ^con-

fiftit non

potefl

declarari, vel faltem diffi*

culter ejusmodi offick exerceri poterunt.

Nondicam, quod amieis-faro convenicn-

. tlbus ac unå non viventibus , amicitia citb dififolvatur. Sicut enim amicitia ^ex con-

verfationenon raro contrahitur,itåfimiliter

eå Hxblata facile cadit, quod Arift:!. 8. c. j.

Eth. confirmat. dicens, n 2

CpiXlag JiiXuas. Attarnenhoc ^nonitaaccipien^

dum,quodAmicitia inter abfentes fiio ^mo¬

do etiam coli _nequaquam poffit, ve! quodi

conver(atiö"oimni tempore omhmo ad ^{an i«}

citiam fit abfolute neceflariå. Nam non tam corporum quam animorum praefentiam

Amicitia depofcit. eöt ydq ^{tc'zu a} i oictXyga t%j

tyihictv dszrXus dfad rp ivlpyaav, inquit Philofb- phus fupracitatis locis. Verumfi disjun&io

illa fit longior Scdiuturnior,amicitia

plerum-

que periclitatur,& fi non funditus tollitur,

hebetior faltem &langvidior redditur. -Ex-%

tremain Amicitia per

analogiam

däripoflunc

Amiari» J^uo _jjnurninExceffu,-zrcÅvtpiÅla, > amicom-.n mnltitiido. _AlteruminDefe&u, d$ixky> am-

' 1 t' * fmm

.T

cörum fcnuria. Ratio h#c

eft?quia

quidam

I hominamfunt morofi 8c ut nullo-

ram amicitiam magnifaciant^{.* ut Eremits}

8c capitones. Quidam vero

fiint

<zrö\u<p&a adeo ut omnibus velint effe ämici8c quam

piurimos

habere amicos

fibi

laudi ducant,

quosLucianus meretricibus _{comparat qux}

cum pluribus viris commercia habere la^

tagunt. Et fane ejusmodi, ^*p<mot9 hoc eft b!andi,affentatores,Parafiti &c.potius quam amici nominandi , quia cupiunt omnibus

tlpzTKw^tquotandem

eFficiunt

ut nulli fint a~

xnici. Arift: I.9. Eth. ^10. Quare opera o

mnino danda, ut inAmicitia utmmque ex¬

tramum, h. e. tam

giamus,fummåque ope enitendum,^utJe- fusChriftus fit nobis lemperamicus, qui fit

amantes redamat, _atque in aeternum glori-

ficat

Hxc pro rationc mftitutl ac temporis ^,

ciicta fiifficiant.

1 _,'.v ' r.. i-- c

W Cü 04 T:-Af£p^aW 7i/s« 5?^«» :

Humanifsimo & Literatifsimo Itivenly

Dn.ÉSBERNO

GOTHOVIO,SS.Theol.

Studiofo& PhilofophijeCandidato,amicodileåo,

pro Gradupublicedii'putanti, hxcpauca relinquere volui.

y> Xpupet, obj?[vpt(t Tpctydf^y (pct(&

otZG^opiYjfBd

Herpel, ^w mXSjoif ap<pix*ei X*Z/™5> ^{^} /

Tu? Ugp yeorqr®* eye zctAd fypw,

ins» inxrévcrovpv^ip*} ruv ctptTMv.

henricvs ausius,

Qtxcx lingv»PfofefT. Ord»

1—>?SD>a ans ^3

*03 ow SS pNty nto p

N^inw tzzfcv# np_b

N>4

%&?lö NSMzr4—fs^o U-jy i—ni ii ^{ii 1 fmiri '} ^

^sr§ r-nDPDäN

inp cz^ithN p5 r-inN

Hwsn

^wn

Sb _tbja

^tisd n-nnna r—inx r—m nsos

^33,^N3

j—iDnbp Hn r—fiNax

rHnhte

^ *prv nS33 1—rts>a jp

V-w| Sp Via 5*N

[Di

Amiciti®conteftanda?_ergo*indo&amj&eruditam Difputationem Gradualem}Ornatifsimi Dn.

Esberni Gothovii, amicidile&i,feftinanti calamo hoc add^revoluit

ANDREAS AI AL IN VS TheoLEtLing. Adjundiis. '

fTLJESTAXtTISSlME

DN. ESBERNE GOTHOV1

Fräter dilede. >."

QVoåßudia

^ordine,tum

tua

^propofito

in publicum

^tuocotivenienterfecijfe videris*

producü, ^cum reüe atque

fguemadmodum enim ad honores, quiexPhilofophiapetun-•

tur,admittinemopoteß,nemodebet,qui(ui periculuman-

tenonfecerit:itapoßquamanimofedit, hujusfivelaudis,

ßve teßimonii, five utriusque participemfieri, quantum

in tefuit egifti, ne honoribmtefubrepfffe maligniorfarna vulgäret, Voluißi autem exMorali Philofophia argumen~

tum ingenii tmproponere> quodeb,nifällor,pertinet, ut oflendas Philofophiam(3 virtutemdifirahinonpoffe. §}uip<-

pecumilla hujusfitßudium,perquehane adillam,pervir¬

tutem dico adPhilofophiam reUifsime eaturpulchrum erit fociafe,quee alias interfe amicifsimovinculoconjunUafunt.

Htec&talia,proeuldubio,inanteceffumcogjtaßi,quanunc pijhlicéLcfiatuses. Sedx/ide,utapudomtiesnonidem ha- biturafit momentihcecmensiua, Generalia,Iriquiefit,tra~

fflas ^actrita,fcepiusqueS3adnaufeam decantata obtrudü:

tumfatiusfuiffetadfingulariamagis defcendere,qucevehu¬

jusvelillius vitam moresqiieformqrent,praceptadare. Hic

egopro tenonloquor,nectumeadvocato ^eges,cui fa$orum

tuorumratioinhüconßare debet. Confiititfanb eadem^an- tiquü,cumalii decretorum, quibm deleüatifunt, utilita- temprobarent^aliiprceceptisinfifiendumcontenderent.ISTeu-

trierraffe vide\itur,cumprius rePle de univerfofiatuen- dumfit,quamdapartesaccedas,quarumjudicium indede- promidebet^:■ nec quemquam adfingula ducioporteat,quin prins in univerfumfit compofitus. Faciliusenimcircapar¬

tes negotium fet,poßquam reifummam complexifiumus.

Sed hcecatemeliuscertuisqueexponentur,qui,utdixi,^mon¬

tern, aUionesquetuas confiho direxiffecredendusesyEgo

qüodmagisadmepertinerelidebitar cgam,idcfitibi3tufZ

quefuccejjustuosgratulabor. Non ignorasquantamde^te parensnoßerconceperitfpem,qiwutprideminphres_dmfa

erat:itanuncinteundacquiefcit»poßquamvelfatum,vet

maligmtAsnaturceeandemrcfcidit. Intelims_ergovoluptal

tcm ,quamfenioejusåaturuses,cumoßendesteexpeftatio*

nem ioties relittamfußinuiße, Quamobrem hane ipfar.i voluptatemParenti, illam^mentemtibigratulor: _idquehoc magis, qub utrisquemearttiusviteeconditio_jam diu oblu

gavit♦ Namutbeneficiaejus, plusquam Paternusamor

filium me, nonprivignum ejjé voluerunt:(te eadem, im^er 710sfraternam necefsitudinem tnßituerunt, queepoßeaim*

tidsofficiisauüa, hocpignuspoßulat,utfurgenti^tuonomU

nifaveam,femperque^rnaneam

Tuus

JfcOT. r.HFft H.S.-AL

wrI