fy O ST
B. C, D.
DISSERTATIO ACADEMICA
DE
CORONIS
ROMANORUM
MUR ALI ET V ALL ARI,
QVAM,
ADPROBANTE AMPL. FACULT. PHILOSOPH.
IN REGIA AC ADEMI A UPS ALIENS!,
PR^ESIDE
V1R0 CELEBERRIMO,
Mag. PET RO
EKERMAN
Eloqm, PROFESS. Reg. et Ordin,
PUBLICO EXAMINl MODESTE SUBMITTIT ^
LAURENTIUS HAEREN,
NERICIUS.
IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. IV. JULII.
ANNI MDCCLXIII.
M. C. H.A.
VPSALIM,
V1RIS ÄcLmodum, Tliirimumque
D:no JOB QVIST.
PASTORI ac PRzEPOSITO in Thuringe Vigilantiffimo,
Avunculi loco colendo.
Dno JON. JON^E
HIORTZBERG»
Animarum, qux Deo in Mofio &T^by colliguntur,
PASTORI Digniflimo.
Dno Sacri JOAN. coetus in Hammar
Avunculi
T anta dem venerabunda exflant Veftra, Promotores, mente agnofcerem, Fautores acCon- omnium
Vobis in pietatis telleram offerre nunc aveo. De ce-
implorabo , velit Vos fofpites ac incolumes perdiu
ömqye lolatium exoptatiflimum. Permanebo
Admodwn, Plurimumyve Reverendorum, NOMINUM
cultor
LAURENTIUS
Reverendis, Clarijßmis & Dofiijfimis,
Dno OL AV.WIN BLAD,
PASTORI in Hammar Meritiffimo.
D:no JOHAN NI
BRÅWJIK
Ecclefiarum in Ludgou & Spel vik COMMINISTRO >
Avunculo unico.
HAGGREN
COMMINISTRO,
loco colendo.
fangvinei Opdmi, in me collata beneficia, ut, nifi ea- ellem ego ingratiflimus. Accipite vero munus, qvod
tero, fupremum rerum humanarum Arbitrum adfiauus confervare, in Ecclefi^ commoda , familias ipem me*
Clarißimorum zf DoctiJJimorum
VESTRORUM
humillimus
hjxen.
Vice PASTOREN
Q
Ärevördige och Högvällårde Herren
Herr ERIC HEEREN.
famc
MAD. MARGARETA BRÅWJIK,
Mine Huldafte Foråldrar.
J\:1] omvårdnad och ömhet, fom For åldr ar for fma
Barns välgång bafva ofpard, kan ej med orden ut¬
tryckas , halfl en utmärkt åt anka dem Jageligen fy-
flefätter. Jag har det famma, ifrån min lefnads början, ärfarit: ty igenom den Högfias biftånd och Eder köfiuad,
Mine Hnldafle Föräldrar, är jag få, tid. ejter annan, under- fiodd vorden , at jag blyges , när pennan , tiU vördnads å daga laggande, pa långt när ej hinner följa min innerliga hog och vilja. Uptagen detta Academifka arbete, fom för Allmänheten framgifves , fåfom en af kiärlek vördnadsfull pant af fonlig tilgifvenhet. Mitt hjevta fkal aldrig under¬
lata, at fälla trogna böner för Ed art timliga och eviga val, at AUmagten matte uppehålla , fkydda och omfamna
Eder med nad och välfignelfe uti en annalkande ålder¬
dom; under det jag ouphörligen lefver
Mine Huldafte Foråldrars
lydigfle fon
LARS HMREN.
D. D.
§. I.
xemplo Commilitonum honoratiffimo-
rum, verteilte hoc triennio, q vi, duftii Ampi. Prjefidis mei, Coronas Roma-
norum i. Civicam 2. Facundia 3. Ro¬
ßrat am , 4. Triumphalem 5. Ohßdiona-
lem^ non fine eorum, quorum id in-
tereft, adplaufu, defcriptas edidere, mi-
himet vifum fuifle haiid diffiteor deCoronis binis' Muralt
& VaUari , lux itidem uc quibusdam locis Auftorum
ClafTicorum, rite interpretanuis , accedat, perpauca in
medium vocare. Qvod pro exili, quas mea elr, dicen-
di fcribendive facultate, etiamfi molior, fpem tarnen
non poffum non concipere fore, ut folitam B. Ledoris
humanitärem fim pprfenfurus.
§. II-
Romani» gloria & cupiditate orbem domandi uni--
verfum inflammati, qvod tot bella gellerunt cruenta, tan-
ras vi&orias deportarunt, disjun&illimas denique Ih ter-
ras ac nationes funt dominati, idfuis utique Imperanti-
A j bus
❖ } 2 C #
bus acceptum referunt, datum Reipublicat, virtute duce,
ac fortuna comite, ita prudenter moderantibus, nihil ut
addi poüuilTe videatur. Evolvat, quicumqve voluerk,,
fallos & annales Mavortii populi, hane veritatem fa ds.
fuperque eommonllraturos; nobis fufficiat vel teflimo-
nio* aaqviefcere Mr. Montesquiou dans les Confide-
radonrs fur les eaufes de la Grandeur des Romains Sr de leur Decadence p; 4. fcribentis: Une des eaufes de pro- fpérité des Romains,c'eftque fes Rois furenttous degrandf perfonnages. On ne trotave point ailleurs, dans les Hi- iioires, une fvite non interrompue de tels horn mes d*
Etat & de tels- Capitaines. Hi,inquam, Gubernatores, bel-
landi: artem atque peridam tantopere commendantes ,
fancitum quoqve voluerunt, ut unusquisqve ante, quam eilet ad calira profeSfus, jurejurando confirmaret, feprje-
dam ex lioftibus' capiendam in communem , non vero
propriam unice, urilitatem fore converfurum:: qvem- admodum Sc militantes inter, Sr cives in urbe, qui re- manerent, fhiåus victoria? ne deellet ulli, dillributa funt, haud'raro, fpolia qvantivispretii. Qvid, quod collata
fuere varia cumDucibus, tum militibus, od rem bene
geftam v pramia, ut in armis, ftrenue pro patria vibran-- dis, eo lubenrius- occuparentur , utqve tirones , vetera-
nos cemulando, gregarii,, Prafertorum veftigia premenv do , ad eandem famam, idemqve nomen, pradiaturi, o*
pe atqve opera eniterentur omni. Videlicet probe no-
verant fapientiffimi tant# tamque florentls Reip. Ifatores
ad ejbsmodr vitae genus, laboris ac periculorum refer-
tum omnino , nifi nomines pracmiorum novitate pariter,
ac magnitudine ,. allectarentur , perpaucos fore % qvii
dimicandi rationem, privatis commoditatibus poflha- bitis, füfeiperent inirentqve. Hare , & rnulta alla,,
rei bellica: quafi calcaria fuilfe deprehendiinus,- idem e- mim, reliqvos nunc omiilurus, obferyavit C. J. Cadar
tum:
❖ ) 3 ( £
tum alibi, tum in hello Africano, ubi Cap. 86- apud Hlr-
„tium ita legitur: Caefar, divina re facta, concione advo-
„cata, in coqfpectu oppidanorüm, miiites collaudat; to-
„tumque exercitura veteranurn donavit,; prsemia fortis-
„fimo cuiqve ac b ene me ren ti pro fuggefcu tribuit. Di-
gnus item eft heic,qui audiatur, Alex ab Alexandro
5,L. IV. c. i §: Ad ctecora militia; ut niagis Romani in-
„cenderent animos,& quo honoratior teftatiorque virtus 5,föret, rnercede propofita, Obfidionalem, Civicam, Mara- ,>/m, Mivalem,Caßrenfem & aureas Coronas, anapliffima-
„que alia honoris genera invenere, qvibus donabantur, ,»qvi urbes, caffcra aut exercitus obfidione liberaflent, ci-
jjVemve fervaflent, vel primi obfeffée urbis rnurosfubiis-
fent. Neque aliter Mr. de Choulde la Religion des Ro¬
maines p. 141. Les Hiftoires Romaines fbnt toutes plei-
nes de ia recompenle qui'etoit donnée a ceux , qvi a- voient bien merité de fa chofe publiqve. Et de la font
forties Couronnes Civiqves, Triompbales, Murales, Na- valeSj &c. Titres & Statues ,& autres prefents, enfeignes
de vertu, de magnanimité & de force. Ce n'efl pas de merveille, fi Romevint a teile grandeur , en la qvellc
Ja vertu étoit tant honorée & prifee; & qvi faifoit mon¬
ter le pauvre foldat par degres jusciues a la fommité de P Empire de forte qve s'il avoit fait å la gucrre acte de ver¬
tu , le Conful, Preteur, ou 1' Empereur, 1'a noblifloit &
lui donnoit pour recompenfe colliers, braflelets, orne- ment de chevaux & couronnes d'or; enfeignes toutes de noblede, qv'il portolt pour la memoire de fa pofterité,
§. III.
Pramiorum generibus, apud Romanos quse in ufu
fuerunt plurima, ut audivimus , Corona Muralis jure meritoque adnumeratJr; ea enim erat fignum honoris, qvod illiab Imperatore conftituebatur, qvi omnium pri-
mum fe in muro obfeflie urbis, vi occupatse, confpicien*
A 2 dum
❖ ) 4 ( &
dum prarbuiflet. Ad haec oblervare licet, qvod Mura¬
lis fa?pe dicatur fine adpofita voce Corona^ dnAus, uti lo*
qvi fölent, eftque in promtu locus cum exPlinii Pane-
„gyrico Cap. 13. §. 5; non veteranorum aliqvis, cui de¬
ntis, Muralis aut Civica, adftftit exercitationibus noftris,
„fed graculus magifter; tum ex Seneca Lib. I. Cap. V.
„de Beneficiis: Imperator aliquem torqvibus, Murali &
„Civica, donat. Q vid habet per fe Corona pretiofum ?
„qvid pra?texta? qvid fafces? qvid tribunal & currus? ni~
.,hil horum honor eft, led honoris inligne. Huic Co¬
rona? Murali prope ümilis adjungebatur, quoties occafio tulerit, Cafirenfis live Vallavis, q va?, dum in eo occupa- ti erant pradiatores cafträhoftium ut expugnarent, celle¬
rat, omnium primo,eademintranti vel valium fuperan- ti, qua de cauflä nunc Caftrenlis, nunc Vallaris adpellä-
ri folet. Neque ulla fuppetit ratio, cur ex hac una du-
as facere liceat, easqve diverfas: nam, fide Valerii Maxime, qui de caftris Lucanorum loqvitur «ScBrutiorum, a C.Fa-
„bricio Confule expugnatis, nitendum utiqve erit. Po- ,,ftero,inqvit,die Conful inter honorandos, qvorum ftre-
„nua opera fuerat ufus, Vallarem Coronam ei fe lervare
„dixit, a q*ao caftra erant opprelTa. Lib. I. c. g. §. 6. Ac- cedit, fubmonente Pafchalio in Commentat. de Coro- nis p. 462.qvod caftra, portis obftruftis,alia ratione ca-
pi non'potuerint, qvam vallo dejefto «Sc fuperato. In his autem Coronis adpetendis, non tarn pretium fpeftari,
qvam gloriam, qua? hoc fignum comitabatur, eo certius eft, quo non pauperes fÖlum, plebejiqve, fed di vites et-
jam & fupra vulgarem evefti fortem, ejuscemodi Coro¬
nas per faxa, ut cum Poéta loqvar , per ignes & mille
mortes, confeclari fveverant. Etenim nefcio , quomodo
„verum eft fei t um illud Ciceronis: Trahimur omnes lau-
„dis ftudio, & optimus quisqve maxime gloria ducitur.
„Orat. pro Arch. Poet. Cap. n#
§. IV.
& ) s ( $
§• IV.
Inluper notandum videtuf,Coronarum utdiverfifllmÄ
ufurpab'antur fpecies , ita nullam ex his non fuo infigni
& veluti nota chara&eriftica, fuifle confpicuam. Erat vi-
delicét unicuiqve harum fpeciei certa forma, qua a reli-
qvis Coronis, aliarum virtutum indicibus, podet difcer-
ni. Etenim Corona Muralis fuit ex auro folido confecta,
in formam muri, pinnis & turribus diflinéta , ac , tefte
Gellio Noéi Attic. L. V. Cap. 6. quafi muri pinnis de-
corata; qvemadmodum, apudOvid. Fafl. L.VI. v. 321.
Deos ad fefta fua vocaverat
T urrigera fr ont em Cybele redimita Corona.
Ab hoc non multum differebat Corona Caflrenfis tive Val¬
laris, cujus infigne fuit valium cxauro illud quoqve for¬
matum ; quomodo vero Oliverius in Not. ad Valerii Max.
locum nuper allatum, potuerit Vallarem Coronam adpel-
lare gramineam, unde confundatur necelle eft cum Ob-
fidionali, id non perfpicimus. Ita tamen hare adftruun-
tur, ut lubentes quidem fateamur, coronis, honoribus ad-
huc raris & tenuibus , fuifle tum homines fimpliciores,
frondeis contentos, nullo materian nobilioris pretio adhibi-
to: deRomuloenim fcriptum reliquit Plinius,eum frondea
coronaQe Holtum Hoftilium, qvod Fidenam primus ir- rupiflet. HifE Nat. Lib. XVI. Cap 4. Reéte Moreri in
„Diétionario: La Couronne Murale étoit pour celui qvi
„avoit été le premier a I' efcalade, & qvi avoit monté
„fur lesmaurs d'une ville afliegée. Elle étoit d\)r,&fon cer- ,,cle étoit élevé en forme de crénaux de murailles. La Cou-
„ronne Caftrenfe ouVallaire fedonnoit å celui qvi etoit em ,,tré le premier dans le camp desennemis: la figure re- prefentoitenor unc palifade forcée, NecexP. Chr.Hopfne-
ro hxc adducere gravabimur: Corona Muralis, ift von dem
Feldherren demjenigen gefchenckt, derzuerft die Mauer
erftiegen, und in die Stadt der Feinde gedrungen, darum
A3 " ü
# ) € ( &
fi auch mit den Spitzen der Mauer gezieret war, Co¬
rona Caftrenfis, welche der Feldherr demjenigen fchen- ckete, der zuerft den Wall er fliegen, und ins Lager der
Feinde eingedrungen, daher He ein zeichen eines Walles
hatte, und vurde auch Vallaris genant Roma Antiqua p.
460. Icones vero Coronarum Muralis & Vallaris, qvi defidera verit, eum ablegatum volumus cum ad Numi- fmata Romanorum veterum, tam ad StewechiuminCom-
mentar. Vegetii p. 142. Nieupoort de Ritib, Romanis p.
422. Martin Schmeizei de Coronis antiquis & moder-
nis p. 11 g, &119, ubi illas, adfabre expreflas, erit re- perturus,
§. V.,
Qvanto in pretio, jam inde a prifcis temporibus,
habita: fuerint Corona? Murales xqve, ac Vallares, non
efl, quodoperofiusdemonftremus; patebit idenim,quo-
ties primarios viros, & alea Martis, dubia licet, ingenti
animi robore perfuiiclos, his donatos eflc, creberrime levlitamus. Pulcra ergo funt, qua? habet Silius Italiens Lib. XIII. v. 361 & feqv. ubi de follenni Coronatio-
nis a£tu, quem inflituit Fuivius ProConful, ita adloqven-
do Milonem, agitur:
FuJvius 11t fincm fpoliandis eedibus^ ßre
B eiliger 0 revocante, dedit, fublimis ab alto
Stiggefluy magnis auBor non futilis anfis:
Lanuvio generate, inqvit, qvem Sofpita Juno
Dat nobis, Milo, Gradivi caq>e villor honorem, Tempora Murali cinBus turrita Corona,
Qvemadmodum Tum merit Lib. XV. v. 255. & feqv. hasc exftant:
a ceqvantur donis, ac prcemia virtus
Sangvine part a capit: ph al er is bic peBora ful get ; Hic torqve aurato circumdat bellica coli a ;
llle nitet celfus Muralis honore Corona?.
Ac-
& ) 7 ( ❖
Åccedat TUud Lucrecianum LIb it.
Muraliqvc caput firmmimt cinxere Corona»
Neqve aliter Claudianus in Panegyrico Oiibrii r
Scepe Duces meriiis beUo tribuere Coronas:
Hirne cingit Muralis bonas y hunc Civiea qvercus' Nexiät.
Åd eundem deniqve ritum oculos reHexit Sidonius Ä~
poilinarisj Panegyrin Majoriani conditurus:
Cum vi Et or fcandeve cutnim
Jncipies, crinemqve faentm tibi, more priorum f
Ne&et Muralis, Vallarist Civiea' laurws,
Poétas in medio propofuimus, tanqvam teftes fat ido-
neos, reftat vero, ut Hrflroriei, & Äu&ores fide dignis-
fimi it em au dian tur. Livium confukuri, Marc. Man- lum Capitolinum legimus, dum criminibus accufåtorurev urgebatur , decora belli non commemoraOe tant um, led confpicienda efiiam protulifle Ipolia hoftium cxCo-
rum ad 30, dona Imperatorumr aa 40, infignes duas
Murales Coronas, Civicas odio. Vid.Lrb. VI. cap. 20 ; eft-
qve Mc idem, q vem Piinius corrtendit primum omni-
um tqvitem Coronam Muralem accepilTe, Cfr. HifL
Natur. Lib. VIT. c. 2 g. Sic in triumpho L. Päpirii Con- fulis, expugnato Sepino, urbe Samnirium, refertur mub
fas Coronas Civicas, Vallares ac Murales eile confpe-
£tas Lib. X. c. 46. Ad Nolam , ubi bellarent Roma¬
ni contra Hannibalem, a Cl. Marco Corona aurea Mu¬
ralis propofita mirifice accendebat omni um animos ad oppugnandum Lib. XXHI. cap. 18. Centuriones qvo-
qve Q. Trebellium & Séxtum Digitium, a Scipione , qvi pr^cipue Muralis Coronte decus ejus efleprofite- batur,. qvi primus murum adlcendiüet, eo dono di-
gnos eile judkatos eoixftat ex Lib. XXVI, c. 48»
# ) 8 C *
Morem porro fuifle C. Jul. C«faris, ut legiones cohorta-
retur ad frudum vidtoricC pro tantis laboribus percipien- dum, iis, qui primi murum adfcendifienö, pramia pro-
ponendo, ex Hidoria Belli Gallici Lib. VII* c. 27. edo-
cemur; quemadmodum L. Fabius, ne committeret, ut
prlus illo quisqvam murum adfcenderet, ab tribus fuis manipularibus \k fublevari jußlt.Memorabilis vero eft lo¬
cus apud Dionys. Halicarnafs. Lib. VIII. c. 31, ubi C. Mar-
cius, in toto circumdantis exercitustheatro,ita, & qvidem
„vere, gloriatur: Civicam coronam retuli, qva Impera¬
tor me ornavitob civem fervatum & hodem interem-
„tum: in ceteris quoqve pradiis, eqveflribus & pededri-
„bus, infignem navavioperam, &exomnibus, fortitu-
„dinis pramia reportavi, Sc neque ulla urbs vi captaed,
„cujus ego moenia non primus, aut cum primis confcen-
„derim; neqve aliud opus militise preeclarum aut genero-
„fum absqve mea vel felicitate, vel audacia perädum
„ed. Nec inter fua promerita reticet L. Siccius Denta-
tus, qvod tres Murales Coronas acceperit, dum hodi-
um muros primus adfcendit Ibid. Lib. X. 43, & Valer.
Max. M. L. III. c. 24. In laudes P. Scipionis dEmiliani,
fui (eculi omnibus belli ac togte dotibus ingeniique ac fludiorum eminentiflimus q vi fuerat, cum excurrit ju- das debitasqve Vellejus Paterculus Lib. I. c. 12. refert
illum Murall Corona in Hifpania, Sc in Africa Obfidio- nali, fuide donatum. Qvaptum pretii Coronis ValJari-
bus Sc Muralibus datuendum voluerit Odav. Augudus
Csefar ita, ut honore prtecellerent, prodit Svetonius in ejus Vit. Cap. 25. Verba Valleriani, qvibus, Probum
Coronis Vallaribus duabus cum donaret, ha?c adferun-
tur in Fl. Yopifco c. 5. fufcipe, Probe, prtemia pro re-
publica &c. Item in Aurelian, c. 13: cape tibi pro rebus
„gedis tuis Coronas Murales quatuor* Coronas Vallares
„quinquejCoronasNavales duas,Coronas Civicas duas&c.
Sic
# ) 9 ( #
Sic de Juliane Imperatore memorat Ammia n. Marco 11 inus
Üb. XXIV. qyodnon folumnominatimadpellavetit,qvos
fiabili mente aliqvid prseclari feeißeipfe arbiter perfpexit,
fed etiam multos Civica & Caftrenn donaverit Coronis.
In medium addudta confirmabit tandem Polybius de Mi-
iitia Romana c. 6. §. 5. ubi ita feribit: t-els woxeus y.ccto,-
7\ufj(lcia\v\s 7r.£öütcfs' 17;) t c reifes ccvccßavi, 3/AuaSv e^/cW;- séCpcC"
vev i. e. qvoties urbs capitur, auream iis coronam; qvi primi muros confcenderint, dabant.
§• VI.
Coronas Muralem & Caftrenfem five Vallarem, firse luculentiilimo virtutis edito fpecimine,ad muri vel caftro-
rum oppugnationem,initio qvidem obtinuit nemovqva-
re cum Spenero in Opere Heraldico Part. I. C 6. <§. 31.
obfervare licet ipfi Corona? Muralis circulo infculptos
fuifFe leuneulos qvatuor aut plures, ut huic fortitudinis Hieroglyphico cumulntiflime fatisfacere ßuderent ho- norandi, ad tantiimove miiitaris decoris faftigium adfpi-
raturi; at juxta tarnen non erit inficiandum, progreßu temporis, & fenefeente tandem imperio, abufumhunc ir-
repfifle, quo aulicis (uis clientibusqve, nullo facinore bel- lico confpicuis, pramium iftud honorificentifTimum im- pertirentur Imperatores, comitatu, per aliqvod tempus, fibi qvi adfuerant: huc fpedlantia in Libr. de -Corona mi- litis tractatTertullianus. Sic ad Vallaris Corona? pradlantir-
am non parum roboris addet opinio, animis jam diu quafi infita, qvod ultimum belli dedecus, ut-cum Floro Lib.
III C. 39. loqvar, eßent capta caftra; unde e contrario,
fi hoftium caßra vel diriperentur, vel comburerentur,
vel capereneur, heroica habebatur aclio. Adjungam Co¬
ronas & pra?mia militantium cetera, torqnes, armillas, phaleras &c ab Ducibus, publica faßa exclamatione, in
lucem aciemqve eile produ&a non fine ftitnulo gloria?
B jam-
# ) ( #
jamjam adipifcendax Rei illuftranda? conduånram fore
arbitror Scipionis exemplum, in Silio Italico Lib. XVI.
T- 279. & feq.
Mens omnibus una,
Concor des Regem adpellant, Regemqve fahitant,
Scilicet hunc fiimmum normt virtutis honorem;
Sed poftqvam miti rejecit munera vultu, Aufonio non digna viro patriosque viciffim
Edocuit ritus, & Romarn notnina Regum Monflravit nefcire pati, tum verfus in unam,
reflat, cur am, nuUo fuper bofte reliSlo,
Et Latios fimul, 2/ vulgum Bcetisque Tagiqve Convocat, ac medio in c a tu fic deinde projatur:
Mente favete pari, atqve aures advertite Veßras:
Septima cum folis renovabitur orbita ccelo}
Qviqve armis jerroqve valent, qviqve arte regendi Qvadrijugos poUent currus, qvis vincere planta Spes efi, ßudium jacidis impeüere ventos, Adfint, 2^ pulcrce certent de laude CORONJe
Prcemia digna dabo, Tyr i a fpolia inclita prceda,
Ne c qvisqvam noftri difced et muneris expers,
«Sfc donis vulgum laudumqve cupidine flammat &C.&G Ckudant vero di&a dicendaqve, hsec Juvcnalis, Satyr.
XVI ad fin.
Signorum comitem, caßrorumqve cera merentem y
- -
hunc labor aqvus
Provehit, & pulcr o reddit fua dona lab or i.
Ipfius certe Ducis hoc referre videtur, Ut, qvi fort is er it, fit felicifiimus idemy
Ut Uti phaleris omnes, torqvibus omnc.s.
S. D. G.
A &
