Nahum Latine versus et notis philologicis illustratus. Quem venia ampl. facult. philos. Upsaliens. publicæ disquisitioni subjiciunt Johannes Bodin ... et Carolus Gustavus Myreen Suderm. Nericii. In audit. Gustaviano d. I Junii MDCCCVIII, h. p. m. s., P. I

3

NAHUM

LATINE VERSUS ET NOTIS _PHILOLOGICIS

ILLUSTRATUS,

QJJEM

VENIA AMPL, FACULT. PHILOS. UPSALIE4NS.

PUBLICA _{DISQUJSITIONI SüBJICIUNT}

JOHANNES

BODIN

PHIL. MAG.

ET

CAROLÜS GUSTAVUS MYREEN

SUDERM. NERlCIT,

IN AUDIT. GUSTAVIANO D. I JUNII MDCCCVITI

H, P. M. S.

P. IV.

UPSALLE TYPIS EDMANNIANIS.

NAHUM. _{3 5}

Cap. II.9. Ninive Hmilis fuit pifcinae p) aquaruin

Ab _{antiquis temporibus q)}

F _Jam

inuficum, _{apud Ar.ibes a feminis praecipue, choreis inßitutis,} puifatum. Pienior ejusdem defcriptio deprehendirur in Russelil

Nat. _{hiflory of AUppo pag. 94, 95 & in}

Antiq. Herculan.

T. II. lab. 20.

p) pijcinay receptacutum aquce. Orientis populis,

quo-rum _{regiones raro irrigantur pluviis, foveas in}

terra esfe demis-fas, ubi aquae, vel qua: per canales, vel quas caslo aliquando

förlitan demittuntur, _{congregantur, ex itinerariis dilucide conßat.} Cfr. Niebuhri _{Defcript. Arab.}

pag. 156. Hase juxta aqua¬

ruin receptacula ßafionts fuas _{nodrurnas habere folent in Orien¬} te iter facientts, _{camelosque luos ibi potaturos procumbere}

fa-ciunt, unde denoininatio Arab. —3, cui noßrum nD*)ü

prorfus refpondet, orta eß. Tale cainelorum humi decumben-tium _{agmen quoque}

^^—3

appellatur,

teße

Golio.

Schaw hujusmodi locorum fufficientem reddit _{defciiptionem & huic} dum accedit Cel. Odmanni obfervatio in Strödda _{faml. ur Nat.}

kunnigh. 1 Fl. pag. 11 1 illa , prseter _aquam, pifciurn aviumque

copia esfe referta, ut & ex Ar. ^ in -Är. F7/. TinfURi

374: 10 liquet, nihil utique habebit offenfionis, Vatem noßrum,

frequentiam adumbraturum opum <5c populorum, in Niniven

un-dique confluentium, heic hujusmodi pifcinae deiecßari einblemate. q) iftDO _{fubintelligendum esfe Dip ita ut plena phraßs fö¬}

net _{cmp ex}

tempore antiquo, convenienter Michas 7: 20,

Schulzius & DaThe _indicant,

praseunte Chaldjeo. LXX

00s

KoXvpßrjTgoc

vSccros

rcc v^ocru ccvty]s, confpirantibus

Vulga-ta & Arabe, _{m»1»» certe}

legerunt. Adfixium N*>n pleonasmum

esfe a _{Nahumo, ad morem Chaldaicum,}

heic _{adhibitum, ad}

Cap. IL _{Jani fngiufit r)}

_(populi).

Confiftite _(clamatur)

_confrftite

_s); Sed nemo refpicit.

io. _{t) Diripite argentam,} Diripife atirum.

Imtnenfa efl divttranim _{n) copia, v)}

In-r) nr»02 im~n

z/Le

vero

fngiunt

h. e.

urbis

mcolac, populi,

©Hinein adventantibus refifiendi hoilibus facultateni iibi videutes.

aderatam. Cfr. Jerein. 48: 45 5° :

28-s) Repetitio earumdem vocum

diediom

poeticsc

haud

pa»

rum conciliat ponderis _de velrementioi_{is, quo} loquitur Vates,

affcctuum fervoris _{prsebet indicium. Vide Pf. 18: 13}> 14 &c. t) Vates poftquam in animo

IXbi

efEnxerat Ninivitas,

ir-ruptionem poft hoflium in urbein , fugam

cepisfe

, ad vicloresr

urbis ut thefauros univerfasque fupellediies fpoliarentur pretioias, nunc dirigitur apoftrophe.

riij LXX vertunt noo-pos, quod' Hezychtus per y.u'AKoom-cjj.cs KObToCTKexjYj explicat. Syrus. ornatus de Hieronymus.

divitice. rmsh Simonis in Lex.. fuo refert ad rad. _{prv librare,}

redlius tarnen ad _{"pD apparare pertiiiet, fignificans apparatum}

rerum _{quarumeunque vidui & amiétui} infervientium. _Heic

re-fpici opes de divitias, quas alifs gentibus Asfyrii arripuerant de

in Niniven _{congesierant, fatis apparet.}

v) Indoles nativa T8 reildet in ponden Sc gravitate.

Cfr. Prov. 27. 3. Hinc, aHarum iinguarum non repugnante

ana-logia, extenditur vel ad dignitatem de aiiBoritatem, vel ad quod*

sunqne premens, vehemens de adverjum defignandurn, convenienter

Ar. AeA—^_£==>.> quod de vehtmentiam hiemif Sc admrfitatem

tuetur. _{Vei quoque ad hepar Sc ,Jccw transfertur}

utpote o-mnium vifeerum _{gravisfunum de in Tin.} 2. 11. _tropice gravem

NAHUM _3?

Cap. II. _{Ingens vafum pretioforum x) multitudo.}

ii. Prorfus _{direpta, depopulata y) & exinanita eft.}

Corda mollefcunt _{s), genua vaciJlant.}

F 2

Sum-animi innuit dolorem ut _Arab. (A—in Cons. Hariri V.

Heic loci idem ac in _{Cap. 3. 3 elucet fignificatus copice}

Sc

inßgnioris nutneri. Cfr. quoque Pr. 8 : 24 ubi de Jcatebris

uiurpatum,

copiant defiguat aquarum. LXX Sc Chaldajus

feu Y133 certe _{legerunt. Illi enim vertunt}

_{ßeactgvvroci}

_hic

160

confument,

x) nittn rad. habet verbi Ittn cui notionem inesfe defi-derandi, appetendi inter omnes convenir _{Ltxigraphos. Hanc ta¬}

rnen non nifi fecundarii esle ulus conficitur ex collatione m

cum Ar. _{iA_arßt, landavit Sc &tA_*—2»., Camuso}

teile, de _{fono flagrantis ignis ufurpato. Hinc *7>on pr. valet}

fagrare, exardere, unde _{deßderare, quafi ardenti quodam} inte-riori asflu _{ferri, deinde landare, quam notionem etiam Arabes}

fuppeditant in Nomine Muhamede Ar. c\—+—acuc idem ac

multa laude _{dignum fignante}

, nec non ad ißitium Corani :

+ *51 * 5f & X 5 <A _ccc-iJf

Laus Deo Domino mundorum.

Quum vero _{quod laude dignum cenfetur multum Iiabeat}

pretii

oportet ad lignificatum _{preticß heic accommodatum pronam Sc}

analogain duximus translationem.

y) Cfr. Efai. 24:1 ubi cadem verba occurrunt ad

fum-mam terra _{devaflationem Sc exinanitioneni}

defignandam. Mi¬

chaelis to0 _aperiendi

tribuit fignificatum, confpirantibus

fere Chaldjeo Sc _{Syro, quorum ille aperia}

efi porta, hic fradla eft. LXX _{exß^oiafAovy quod Hesychius}

per sy.&0-is, ScqvG-os, TciQccypios explicat.

z) Verbafolvi Sc liquefitri Hebrasis idem esfe ac tabe affici,

Cap. II. Summa infirmitas lumbis ineft af),

Omnium vultus contrahunt nitorem _b).

Ubi

noßrum, pro omni vigore

omnibusque viribus

piivarunf»

Dictio

admodum eft _{figurata & fummum , qui ex}

_fubito

_&

_inopinato

iMalo oritur, _{exprimit nnimi ludum}

_vel

_térrorem.

a) conio. nVn^rr fumma infirmitas

ineft

lumbis.

nSnSn

eft forma _{quadrata, qua; quoties in Hebraeoruin}

_recurrit

_fcriptis

femper vocjs intendit

fignifieatum

fuperlativum

indicando

gra-dum. Utrum hasc vox a v. nSn attritusfuit, viribus deficit,

iufirmus fuit, cegrotavit an a gijrare,

torqueri idem

emergi-tur fenfus virium infirmandarum; 112111 in linquis Orientalibus

ver-ba _{gijrare & torqueri facili negotio}

_{divergunt ad}

_notionein

in-firmitatis & doloris _exprimendam, ex eadeni analogia, qua

apud Latinos

locutioiies,

doloribus torqueri & tor

mina

pro

dolo-ribus _{faqie ufurpantur. Q^n>o Ar. Syr.}

himbi. _{Intelligitur dorfi pars totius fpinas partium crafisfimis}

maximisque vertebris couipacta , qualis Gr.ec. ca'fvs.. Denomi¬ nationen! fadianr esfe a frmitritt & rokore _Ar. firmus,

folidus, ßabilis fuit indigital. Hebrads binc fub lumbis invalidis

fummum _{exptimere virium defedum ftatu-mque niiferandom,} haud _{infrequens invaluit ufus Similem in modum Efaias in}

Cap. 21:3 rnrdn p propter koftiiem

violen-tiam fundit _{querimoniam.,}

b) "ixnp antiqui interpretes fere omnes "1WND pro

l-HD olla accipientes _{vertunt: omnium} vultus contrahunt nigredi-nem _{imagine petita a nigro}

, quem igni oppofita e fu*

iigine contrahit, colore. Cfr. Michaülis Sappl, ad Lex: Hehr.

Recentiores _{plurimi cum Simone, hanc vocem derivantes a} •WS ornatus_{fuit, fpjenduit, reddunt contrahunt nitorem. Quje} veifio , convenienter Latinorum locutioni fröns contrafila, heie

NAHUM. ₃₉

Bap. II. 12 Ubi nunc eft luftrum leonum _c)

Pafcuum _{d) leonum juvenum e),}

Quo

fummi terroris Iiaud incommode _{exprimit fenfuin. Confer locum}

paralleluui Joelis 2: 6.

c) vin & !t»^n Syr. leo. Animal utpote fumm«

iracundiae & Pasvitiae nomen habet deduClum ex Arab.

*Jy—$

crjluavit. Hebrasis animum cedere nefcium

ferocemque

adum-braruris follemnius _{quid vix offerri potuit, metaphora a hont} dcfumta. Heic loci eo _magis arridet, _{quo certius conftat,}

Asfy-rias, _{qui heic refpiciunfur, Reges immani fuperbia & vi efFera,} leonum _{inftar, eircumjacenres diu vexavisfe populos & in}

Nini-venj in luftrum veluti, multa illis detratfta coacervasfe fpolia.

Arabes etiam a leone fumta hoftis violenti deled:ari _imagine

con-Ipicitur ex

verfu Hamasä::

(jI—a—aA—c

—-i—f<-V—c

o:—j5—5f

—juw fjocX M

intulimus 110s ritu leonis, _{impetu vaflo ruentis, leonis ira perciti.} Quam fimiiitudinem Grsecis nec minus esfe folemnem teftatur

Rhodius _{fuperbum ferocemque Jafonem delineaturus in} Argo-nat L. 4: 1338 c. feq.

— — Aeccv

ojs_{y os qcc r av vÅrjv}

ZuVVCjUW V]V p6&S7S60V OügVSTOCl ' dt

'$£

ßoC^SlCC

OBeyy/j v7rcT%c/ue&criv uv a^soc rv\Åc^t ßrjaaxi

Astpxri

_fcny^ixv7\os

rs ßcss pey cc7is(p^y.u^s,

V>87ishccrcci rs ßtoüv.

Cfr. etiam Homeri II.. 17.- 61 feq.

d) rtsn» eft locus, quo greges pafturi vagantur, pafcuum

radicem habens verbi HiH _{cujus, notio nafiva pafcendi, greges ad}

paflum ducendi, etiam Arabibus, Syris & ChaliueiS eft

fami-Jiaris. Hebr. r\Wß & lrona: _{refpondent Ar., ac}

paftus, pafeuum.

Cap. n. Quo /) vagcinbatur leo , lesena g) Et catukis _{leoninusj nemine deterrente.}

13. Leo Cqui) quantum fatis h), luis catuiis prae*

dam _prsebebat,

Pro leaenis fuis _{quasvis necabat i),}

Re-leo_{juvenis, qui jarn a lade matris}

_depulfiis

_{pracdam obfidere}

incepit & proprio marte vidum Tibi quterir; liic vero eatulurt

qui adhuc matris ubera fugens ejus ad vitse _{fuAentationein indiget}

ope & tuteia. Cfr. cum noAro loco Ezech. ig: 2. 3. 5. 6.

nec non Uocharti Hieroz.

Obfervandum de cetero non tantum de leonibns

ufiir-pari, verum etiam ut Ar. & Syr. de catuiis

cu-juscunque generis, ut cauis, lupi Sic. Vidc Thr. 4. 3. Gen. _49:9.

f) Ex verbo nm> Ar. » altus fult, eminnit, _certe

tfeduda eA vocula Diü , quae'ex origine eA _nomen, k_{cum ante}

oculos extantem _{defignans. In particulam dtinde abit & heic}

cum voce TtüN _{conAruda, ut in Gen. 13.}

7, denorat ubi, quo,

gj Ar. öl—-s—a—5 lecena cui nomen a

^-^.-5

nitil-tum_{ßbi expetiit, voravi't.}

h) pro ßufßcientia h. e. _quantum fatis _{erat. Formarn} habet, teAe Simonis, _{tanqunm a rpt, fignificationem vero ab}

ita _{plemif fuit ut nihil}

fupvct. Apud Orientaies nempe haud

raro accidit ut voces _{cognata: inter fe}

permutentur, mutuata

ab altera vei forma vel _{fignificatione aiterius.}

i) pin Syr, ßuffoccitionis invoivit notionem_{, non} tan-tum _{quae laqueo fit, verum interdum}

NAHÜM. ₄₁

Cap. II. _{Replebat antra & Iuftra fua praeda k),}

14. Ecce (ego) te invadam /),

Fatur Deus univerfi Igni incendam cubile tuum

Leo*

anima non fine _{gravi iu&a pra; dolore vel anxietate}

intercipiatur

Sc _{fpirare definaf. Pofterior verbi hujus ufus ex Ar. 0'L-Å_£*•}

fiabilitur, Hamasa fefie.

—jf

Anxietas ex _{indignatione prafacans eum.}

Heic iiiuere nononem ccedis & necis _{cujuscumque generis ab}

As-fyriis genti Judaicas illatas, nemini non perfpkuum eft.

k) Fadta collatrone vocis "nrr cum Ar. pro c*

recesßt figr.ificare deprekenditur longo ßpeluncam recesfu 1 Sani.

14: 11 El. ii. 8. Vox Hebraeis fatis efi _{frequens de locis}

fubterraneis, _{qualia froglodytae, latrones, quin Sc lupi, leones}

folent inhabitare. Cfr. III. Michaclis _{Suppl, ad Lex. Hebr.} Chald;eus verba "pniinoi niire admodum _{explicat de} the-fauris _{Regum vertendo, complent ihefauros fuos rapina.}

I)

tpi^N

*33Fi ecce me adverßus te b. e. Ecce te invadam. Quo melius antea _{praedidis fidem facerent presfi Judaei, Vates} in hoc verfu _{ipfum Omnipotentem in fcenam inducit, Regem}

Asfyriorum fumma feveritate _{alloquenteni, atque inelu&abiiem} Niniven minitantem ruinain*

m) fitn-a* mm Deur exercituum h. e. Deus univerfi, o-innia fua? _{potefiati habens fubjedta. Hanc didlionem bene illuflrat}

Jtev. Tingstamus in Notula ad Ef. 1. Den alsniägtige _kalla¬

des hos Hebreeerna Hårarnes Gud; _emedan hela den_{Jkapade Ha¬}

turen_{foreftåldes i derasfpräk ßfißom indelt i hårar. Cfr. Ex. 2: i.}

n) LXX eKKccvcrca ev xu7Svoo ro 7sXv]$os as, quibus in

Cap. II. Leones juvenes gladius

confumet

o);

Exlcindaiii de terra rapinam tuam;

Nec _{amplius vox legatorum tuorum}

_p)

au-dietur.

Heu

certe cum fuf. 2, perf. vocem deducentes ex m

multiiudo.

Chaldjeus cujus vefligia presflt Schulzius in

Schol.

ad

h.

1.

habet currus tuos. Michaclis verlionem dein holzßofs,

refpi-cientem flruem _{lignorum, qua Sardanapalum}

_{fe fuasque}

uxo-res combusfisfe, hiftoria narrat, minus cominodam esfefupra in-dicavirnus. Cum Hubigantio de Dathe mdl _{per eubile, ha¬}

bitaculttm, mutata fcilicet ledione in _{rpm, lieic} reddere _eo

potiore audemus jure, quo elegans

inde fervetur Allegoria,

leo-nis effida _{iuÜro, cui in antecedentibus lim ilern Vates Niniven} flftit _{confpiciendam. Huic interpretationi nec repugnat}

Etymo-logia fecundum quam SD"), figmficat curruni, quo quis

vehitur-vel _{infedir, dein per ufum tropicum locum ubi quis fedet,}

fedi-hf habitacutum,

■0) Verba mn SdnM rpVtO exprimunt, exercitus

Asfyrio-rum, alias leones veluti extimefeendos, nunc ilragem &

inter-necionem esfe fubituros extrem am.

p) n'DDN^XJ. LXX & Syrus beic TpnDN^tt a opus,

negotium, Jegisfe videntur. Uli enim vertunt rcc eqyoc an hic

rumor _{jacinorum tuorum,} Hos _{fequitur Cel. Dathe. Ledio} vero textualis commodum fundit fenfunv, _ideoqüe

non foliieitan-da modo ultimum _{pundum (• •) mutetur in r fecundum VI Co¬}

dices de Rossi. _{Spedat heic Vafes ad legatos qui a Ninive}

frequenter emittebantur aliis gentibus denunciaturi bellum, vel

edida laturi, _{quibus iflas ad deditionem impellerentur. Talis}

fuit Rabsaces, _{qui in Ef. 36 nominatur, ut} a Sanheribo

emis-fus, Judajos _{fub jugum asfyriorum caufa}

_redigendi.

_{Cfr. 2 Reg,}

NAHUM. 43

Cap. III. *) Heu

! urbem

fanguinariam q),

Quae tota quanta

eft

mendax

r)f

Rapiria repleta,

Nec a praedando

defiftit

G Jam

*J Ut in

antecedentibus

Vätes

magnificos

lioflium

belli

ap-paratus, nec non

terribile

ipfius Nivenes

fuperventurum

excidium

poetico

defcripflr colore

;

11c

quoque

in

hoc

capite,

recolledlo

tantum _{fpiiitu, quo}

fuis &

auditoruin

fenfibus

confulat

commo-tis , eamdem continuat

petficitque

pidluram.

Pro

inexhaulla

au-tem ubertate ingenii aliam

quali

ejusdem

maferiei

calluit

exhibe-re fpeciem _—

Novis

comparationibus,

novis

figurarum

lumi-nibus ad vivum expresfis,

magniflcientius

quali

leenam

inllruit

de ornat. Per totum vero Vaticinium

efl

fubümis, vehemens

de

audax, unus & idem. Qui

duo

diverfa

de Nino

hoc

Nahumi

Carmen confinere Vaticinia

contendunt,

fua

,

11

hujus

,

cum

an-tecedente, fedtionis inferiorem

conllderent

nexum,

nec

non

ar-tis _poeticas

_meditentur

_rationem,

_mox

_ut

retradlenr

judicia,

fore„

fperamus.

q) "py

Urbs

fanguinttm

pro

Urbs

fangvinolenta.

Hebrseis enim _proprium

eil

duo

conjungere

lubflantiva,

quorum

unum adjundtum

formam.

vel

qualitatem

exprimens,

adjedlivi

fullinet vicem. Cfr. Dan. 9, 24.

Ef.

2 , 20 c. r.

Alludit heic

Vates ad _{injuria®, rapinas &}

casdes,

_quas

aliis

gentibus,

adferre

Asfyrii llbi non

habuerunt

religiofum..

r) Verbum ujfo

proprie

eil

illinere,

flve lituram

inducere

dein, falfis

_quali

_coloribus

quidquam

illinere

&

fucare,

blandi.-ri, mentiri.

Unde

nomen

lüro

mendaciunii

j") Ex

collatione

cum»

Arab.

(j^uUo, (jjw.——w,.

quibus, per

mutationem

quandam

litterarum

haud

infolitam

„

$

TTBII

Cap. III: 2. Jam auditur fonus

flagellorutn

Strepitus rotarutn

circuma&us,

Equorum tripudiantium ,

Curruum falientium. 3. Equites v) prorumpunt

Fl

am-cltur, primariam

verbi

vim

esfe

tergere, tergentemanu

fri-car£ ut demonftravit Cel. Alb. Schultensius m Prov. _p. 178-Hinc, vel petita fignificatione a W)0 Ar. (jww~>o notio fuccrevit

palpandi, vel, ilexu valde concinno, Hebratis

ulltatisfima

, pot-eflas _{amovendi, removcndi Sc intranfitive removendi fe^}

receden-di, _{difcedendi, conlimili fuccinente Latinorum formula} hinc profätesfe, ufurpata.

Cfr. Ef.

54, io. Jof. 1, 8 &c.

/) to\u b*ip yb?mx flagellorum, bnp de rebus inanimatis haud

infrequens esfe, ex Exod. 9, 23. PL 29, 3. liquet, plura ut

oniittam. Vätes, _{qui in Cap. 2, 5. terribilem hoflium} adven-tum, _{atque apparatus} beliicos _{in campisUrbem cingentibus,}

con-fpedos depingit, hoftem nunc utpote qui in Urbem irrumpit,

flbi animo _effingit.

u) ini vox ell fignificationis dubice. Vui.gata equi fre•

mentis. Syrijs _{pcu anhelans. Simonis ftrepuit pedibus,}

quadru-pedans. Cfr. Michaölis Supt. ad Lex. Hebr.

v) unö eques. Conferendum Arab. gnarus rei eque-ßris, ne c non virßremtus ac fortis.

x) Nonnulli ad Verbum nblött Deum fubaudientes vertunt adducit _{equitem. Verfio tarnen equites adfcendunt 1. prorumpunt,} a LXX de Vulgata deprehenditur _{probata, nec genio ipflus}

re-pugnat linguae, quippe cum forma Hiphilica, proprium flbi non