• No results found

lauren ni

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "lauren ni"

Copied!
44
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Divtna

Adfulgente

Grattk

EXERCITIUM

ACAPEMICUM,

DE

pr;tc1puis

gradi-bus

inferioribus

ordinis

sacri

in

ecclesia

pri¬

mitiva,

Quud

Annmut

Amplijf.

Senat.

Pbilof.

in

bicluto ad Salam.Lyceo,

Sub MO DER.AMI NE

Ampliffimi

atque

Celeberrimi

VIRl

dn.

lauren

ni

ARRHENJI,

Hift. PROFESS. Reg. &

Ordin,

h. t. Rectoris NIagnifjci.

Publice exAminandumfiftit

ANDREAS WADSTEN,

Joh.FIL

westman!^.

InAudit.Guft.Maj. ad d.

iy.Decembs

ANNI MDCCXXVllI. Horis ante meridiem folitis.

(2)

StiE R:£

M:tis

Magnat

Fidei VIR

O,

Reverendtsfimo

PATRI ac

DOMINO

Dnt.

svenoni

cameen,

S.S.Theol.DOCTORI

Celeberrimo,

inclutae Dicecefeos Arofienfis

EP1-SCOPO Eminentiffimo, Ven. Confift.

JPRAiSIDI graviflimo, Regiique ibi

dem Gymnafii Scholarumque

EPHOROAccuratiflimo

(3)

Nter.

Spem. Et.

Metum.

Diu. Anxius. An.

Limina. Tita.

Reverendijß-me. Pater. Adire. ^Anderem.

Re-cordatio. Tarnen.

lmifitat£.

Tua.

Erga.

Literarum.

Cultores.

Tdenevolen-. 0/7/tw. Dubitatione. Sublata. Me&.

Audacia. Locum. Fecit. Da, Veniam.

Itaque.

Mtscems.

Maxime.

Quod.

In•

culta. Mea. Minerva. Ad* Tuos.

Jam.

Lares.

Troperare. Aufa

ßt.

kccipe.

Quafo.

Serena.

Fronte.

Primitias.

Hajce. Studiorum. Meorum.

Omni.

Licet. Ornatu,

Quem.

Ex. Tuo.

Co-ruscante. Nominis.

Splendore.

Unice•

Habebunt.

Deftitutas.

De.

Cetero.

Quod.

Meum.

Eß. Ad. DEum. T.

0,M.

Semper.

CalidiJJmas. Fundam.

Preces:

Velit. Tibi. PR/ESUL. MAGNE. Vi-tam, Diuturnam. ac.

bojpitem.

Lar

girr.

(4)

Ifi.

Ecclefia,

Ac. Rei. Literärt*.

Ful¬

erum.

Famtli&que. Tu*

Nobil/fm*.

So•

•latium.. Et.

Pr*fidium.

Qmmumque. Clientum. Tuorum. Tutelam. Et. Gau¬ dium. .- ■ , ' -REVERENÖISSIMI NOMI-NIS TUI i Cultor humtÜlmus

(5)

VIR O

1

^Achnoäum Rever. atq;

Pr<eclariffim$

MAG.

P E TR

O

BROV4LI.IO,

Ecclefias

Copingenfis

Paftori,

&

ad-jacentis diftri&us Prtpofito digniflimo

/>4^»öExoptati(Iimo, humilliir»a

mente Colendo.

Admodum Rev. atfo Praclarifune VIRQ

Mag

L.4URENT10

CRON1NG,

Paftori Munketorpenfium digniffimo,

Contraftusque Vicini Pr<epoftto

meri-tiflimo, Patrono pia mente

fufpiciendo.

Confultijf, attfo Speftatijfimo V IR O

dn.

oluo

H

ISING,

Ante hac CivitatisCopingenfis Confulty

jcquiffimo, Promotori

beni-gniffimo.

Specinten hoc Acädemicum Vobis Vatroni

& Promotores afiumatißimi, in teßeram

grati animi ofert

(6)

ConfidtifJ.

atque

Spéftäti(Jimo

VIRO

Dn.

andren

risell,

Civitatis

Copingenfis

Cotifuli

arquif-fimOj Promorori multis

no-minibus Colendo

V 1 R 1 S Spe

Dn. Claes

Wilckens

&

Officinarum Ferr. in Ferna Fautoribus

tyeäatifliMo

V

1

R O

(

Dn.

Petro

Sommor

OfficinarumFerrearum ad@ftnf?attber0 Poffeffori&Infpe&ori,

perin-duftrio, Fautori

Beni-giffimo.

lmmaturum hunc.fostummgentt meiy

tijjimi,

Tibiqite CariQime Water%

éedtco

(7)

Plurim.Rever. atq;

DodifJ.

DominoI

Dn.

d

a

n

i e

l i

barckman,

Pafiori

in Jpefc

VigilantifiImo,Be«

nefa&ori

Optimo.

Batifßmis

Hindrick

Wilckens

PofTefToribus perinduftriis, Certifiimis.

f

SpefiaU

Integritatis

&Fidei

VlRO j

dn.

johanni

w

adsten,

Negotiatori inter Cives

Copingen-fes Vigilantiffimo, Batri

Cariffirno,

Vobis Promotores & Fautores

Pxopta*

ob muita tn me eoUm

beneficia

do

(8)

Literis

ac

moribus

JUVENL

coxifpicuo

Dn.

andren

WADSTEN,

Culmina

Parnasß

pramia

fcandenti

dantur,

Nec deerunt

ftudtis

fplent

dida

ferta tuis*

*Asfidue

pergas,

tua

quo

<vefiu

gia

ße&it

Pirtus. iie

Adufts

Compla-cmffe jatis.

Amoris ergo

adplanfit

Petrus Modin.

(9)

PRÄFATIO.

y

/

QUemadmodum

nauciero, currus

navisifiae-*

fine

auri-, ga, Respublica fme princi¬

pe, Sc corpus fine capite, fic quo-que ecclefia fine directore eft

quafii

ovis errans. Qua

quoque

de

cauf-fa Deus Optimus Maximus, ut in omnibusaliis, ita ordinem

concin-num, quam maxime in ecclefia fua

oblervatum voluif. Quem quoque

in finem, ut loquitur

Apoftolus:

! Hos dedit

Apoftolos,

hos aiitem

prophe-f tas, hos vero Ev

angelift

as, hos vero

Paftores

& Dotfores a). De pr^ci-puis vero Ordinis Sacri gradibus

inferioribus, in

praefentiarum,

Spe-ciminis! Academici loco ,

aliquid

dicere animuseft, qvum

de

fupe-rionbus antea erudite disquifirum

fic: Interim tuum, Candide

Le-&or, favorem ambio velis

juveni¬

les hos innocuosque conatus in

meliorem

interpretari

partem.

A i N. ;

(10)

1

1. N.

f.

Caput

Primum.

Ordinationen*

Miniftrorum Ect

clefta

tangtt.

<=

$.

i.

L

Um verba, qua? in

fron-

h

tispicio

diflertafionis

ap- tr

parent, ejus fint eviden-

fa

tiac, ut a nemine , quid o

fibi velint, ignorari queat, ei

eorum explicationem

confulto

praeter

vi

eo. Itaque rem

ftatim

aggreffuro

o-

ili

mnium primo difpicienda

venit

ordi-natio miniftrorum primitivac

ecclefiae.

(11)

♦Ü (?) $•

Dum evolvimus variorum hiftorfca*

rum fcripra, diverfis modis Apoftolos

ufos fuifle in defignandis hominibus

ad hocce minifterium, reperimus. Ut

taceam ceteros, Binghamius hane rem

luculenter oftendit , eosque quatuor

inprimis modos ufurpafie dicit:

Pri-mus fiebat fortitione}(eenndus feleftione

frimitiarum ex converßs gentibus, tertiur

[fectdli mandato & inffiratione Spiritus

Sanfti, quartus denique via ordinartA

examinationis & eleftionis b)* Primum

modum inScriptura SaCra fundatum in

cle&ione Matthiac ad apoftolatum Lu¬ cas in aftis commemorat» ^ fTt/Tet»

inquit

Jco, iaxfijcp

t*

KethXfitvov B SötJ» cV STTtKhtj&tf iSrOf) y£f

MetT&KtScJ,

Litern vero eruditorum, an eleftio

hacc Matthiac fuerit ordinaria, vel

ex-traordinaria, meam non facio j Id'

faltem ftatuere fas eft» aliquid

extra-ordinarii inea fuifle. Certe hoc parti ?

eulare fult, fiquidem in facro codicc*

vix ullum véftigium fortitionis praeter

illudin ele&ione ad minifterium

inve-A z niatur

b) Bingbam. Üb. 4, taf,/.f,$0, Vsi, 2.

(12)

4 $•

niarur. Obfervandum praeterea eft>

diftinciis temporibus hos modos ufita-tos fuifte. Si enim refpiciamus

tempo-ra Apoftolorum, jus vocandi, feu

po-tius eligendi, Apoftolis fimul &

po-pulo competifle clarum

eft.

Sit

ex-empli loco eledio illa feptem viro-rum, quorum mentio fit in acftis: hos

abApoftolis & reliqua multitudine

vo-catos efie conftat. Magna eft mota.»

eontroverfia inter fcriptores, de po-puli fufFragiis circa ele&ionem,

qui-dam ea negant, inter quos quoquo

Habertus, cujus verba haec funt: Bene

quidem confenfus plebis & 4pprobatio, fed

eteilto neutiquam d). Quamquam vero

perplurimi hanc

foverint fententiamj

maximam tarnen partem conftituunt

fecus fen tientes, feil, populorum

luffra-gia aliquid valoris habuifie. Sic enim

Leo: £>)ui omnibut pvaponendus eft)ab 0'

vibuseligatur e). LtCyprianuS: Ordina*

tiojufta &" legitima eft, qua omnium

Juf-fragiti & judicio fucrit examinataf), Ité

QuenftediüS eligendi Epiftopos alios*

que minißros ab initio Ecclcfia Cbriftian<ef

ad

d) h abert. P. 436. e) Ep. 8p, f ) Cyp. L. /. Ep, j*

(13)

•»! (s) I»

*d Cleri populiqt/e [uffragia pert.mutfle

manifeflum efi g). Unde liquet, non

tantum miniftrorum, verum etiam ma«

giftratus & populi autontatem valu-ifte. Prsetcrea in ordinatione hac mi¬

niftrorum probe obfervandum eft,tres

acfttis adhibitos fuifie: Eleclionem, Conc

firmationem ö" introduüionem. De ele-tftione antca, de ceceris in

fequenti-bus.

5.

11

Sic qualitercunque delineata

e!e-(ftione miniftrorum, examen eorum & qualicates confideranda! veniunt.

Or-dinandum in literis probe verfatunrL. efte oportebat. Tria

vero impri-mis

beic attenderunt, rationem fichi, wo¬ rumj & externt ftatus. Sub probationc?

fidei, eruditionem quoqueinteiletftam

credimus, in quam accurate

inquift-Verunt b). Nullus clerhus ovdlrtetur non probatus

, vel Spifcoporum zxamine,

A i Vel

g) ^uenfled. AntiqUtt, S. de Confecrdt.

(14)

o» ( is. 6)

vel populi tcflimnnio /). Prafterea

ob*

fervanda eft triplex ratio

circa

exa¬

men. Primo enim teftimonia

requi-rebautur, quar populi

fuffragia

conti-nebant, unde de eorum VitaJudici¬ um fiebat. Hinc Tertullianus:

Pr*fi-dent apud nos> inquit»

probati

quique

feniorés-)honorem ißum nonprettOf

Jed

te-ftimonio adepti ky Et Cyprianus:

Spi-fcopus deligatur prafente plebe, qu*

fm'

gulorum titam plenijßme novit,

unius-cujusque aBum de ejus

converfatione

per-ffexit I), Obftringebantur

deinde

ad

fingula momenta, per

qua»ftiones

pro-pofita,

refpondere

, ut

judicare

pof-

1

fent5 an digni effent, qui

eligeren-tur. Ultimo denique certis

capitibus

fidei fubfcribere tenebantur. Quare

Juftmiahus:

Qua facris definita funt

ca-Tionibus faniimus, ut extratur prius ab

eoi qui ordinandut efi, per tum qui or¬

dmat, ItbeUus cum prcria lUius /ubfcri•

ptionef qu* rationem reSI* ejus

fidei

com*

prehendat m), Haec

capita

jure

jurando

fe fe

i) Cénc. Cbartht. III. Can. lz, p■

vol. IL k) Terful. dpol. C. XX

XIX.

(15)

(?) §*

fefe obfervaturos fore polliceri debe-bant. Prarter hoc examen eruditio^

ms atque morum, in xtatem

quoque

inquifiverunt. juftam ideoque

unicui-que ordini praefcripferunt. Epifcopis

eniin infra trecefimum annum ordina*

ri non licebat. Presbyteros vero &

quadraginta & triginta annos, dunu I

ad

officium

evetti funt,

natos

depre-hendimus. Juniores, (acrum munus

ambbntes, graviter increparunt. Tuy

inquit Nazianzenus, antequam tibi

ge-n<c barbitioveßiantur

, fenioret vel docere

J, credit,tumnondumnefa<etate nefa moribus

'I Venerabdis habearis #). HinC eoruttl

51 xtas efie debebat triginta annorum,

hane ob cauflam, quod Chriftus tri¬

ginta aanos natus "minifterium fnum

i aufpicatus fit, Diaconi vero>

poft-quam victfimum quintum annum

com-pleverunt, ordinati funt.

A 4

5- I«.

n) Vide Cent. Magde b. C. IV* cap. 6,

(16)

m (8) ^

5-

in-Utomnibus in rebus? ita qtioqae

pra^cipue pro eligendis vota fuderunt.

Id tamen notandum , unam

eandem-que formulam precandi in

fingubfEc-cléfiis ufurpatam non fuifTe.

Sed,

quemadmodum, ut notiflimum

eft>

unicuique Epifcoporum concefiumj erat, bturgiam pro fuo lubitu

con-firmare, & illae diverfée erant, fc

di-verfas formulas precandi fuifTe

con-ftat. Unam afferre Iubet ex

cohftitu-tionibus Apoftolicis :■ Da ipfi lotninta

omnipotens perCbrißum tuum

pariicipatio-kemSpiritus Sanfti, ut habeat poteßatetn

remittendr peecata feeundum matdatum-»

tuum, item dandi C/eroSf id efi prtes? ut

tu fußtßij ac folvendi omne vinulum

fe-cundumpoteßateni> quam dpoßdis dedißiy

placendique tibi in manfvetuäne

&

cor-de mundo, oferendo tibi fine :ulpafemper

& ftne criminefacr'tficium mundum &

in-oruentum? quod per Cbriflsm conßituißl

myfteriutn JMoviTeßamenti in odorem fua<

vitans, perSanftum Fiiium JEfum Chri'•

(17)

c9)

quem tibi gloria, honor

&

vener

atio> In

Sanclo Spiritu, nunc, & femper, (!$ in

feeuln (ecutorumt Amen o), Ante ma-nuum vero impofitionemDEum invo<* carunt. Sic tempore Apoftolorum

fa&um, quando una cum

totaEcclefia

precati fünt, quo

facfto

eis

funéfronerrt

Ecclefoe tradiderunt. Pracipuus

oran-di ritus fuit elevatio manuum in

for-mam crucis, qua procul dubio indigi-tarunt Chrifti paflionem, quod etiam.

Ambrofius oftendit hifce verbis : Ho»

wot cum manus levaverlt, crucempinqttj

at(jue ideo ekvatis minibus orare

pr<eci-pimury ut t få membrorum gefiu

pafjio-nem Domini fateamttr p). Praeterea.»

magna humilitate &

fubmiflione

in_,

venerationem fummi Numinis preces fuderunt fuas genuflexi. Ad hxc viri

capite erant aperto,

ad mandatum

A-poftoIii Cor.il. prakter

nonnulla

alia,

quac

heic

recenfere

non vacat.

A 9

$ IV.

&) Conß. Apofl. tib. g, cdp. f,

(18)

•8 (io) §«•

5-

iv.

Antequam ad rem ipfam proprius

accedere licet» paucis in ritus circa_, Ordinationen! lnquirere animus eft.

Et quoniam unusquisque ordo fuis

praecjpuis ceremoniis vel ritibus

gau-debat, ad ordinationem Epifcoporum

primum accedo. Fiebat hacc

praefen-te toto populo, convocatis vieinis

do-ftoribus. Imprimis tres Epifcopos

ad-effe necefie fuit. Quod quoque canon Ecclefiafticus confirmat , qui cun&os

provinciae jubet convocari Epifcopos,

crearique vetat ullum, nifi tribus

E-ifcopis praefentibus. Hac convocatio

pifcoporum epiftola circulari fa&a eft, fi vero 'omnes huic a&ui inte-reffe non poflent, confenfum tamerj

fuum abfentes pra?bebant. Non

au-tem femper adfuerunt tres,fed etiam

a

duobus hoc fadfum efle conftitutiones,

vulgo Apofloiicac difta» docent»

Ex-empla utrimque proferri pofTent* fed

brevitati litans ea omitto. Locus huic acftui deftinatus templa fuerunt,

fic Anaftafius in templo

(19)

4 t »O i*

tano ordinatus efi: q). Nec cuiquar»

Epifcoporum

pernviflum

fuit,

in

alia_.

ordinari Ecclcfia, quam cui prarponen» dus efTet» Unde Cyprianus: Ad ordi*

nationes, inquit , rite cel&brandas,

ad

eam plebcm cui prapcfitus

ordinatur, E+

pifcopi ejusdem provincia

proximi

quique

conveniant Eptfcopus deligatur plebtu

prafente r). Ut v.

in

omnibus

fero

negotiis, quae

ad

facra

fpe&ant,

ita

quoque heic accurate

obfervata

fuit

manuum impofitio>quamquoque ex

in-ftitutione Apoftolica eos

habuiffe

cre-dimus, ut hoc ex feptem virorum a-liorumque ordinatione,

in

facris

de-fcripta,conftat.

Hare

impofitio

a

prae-fenribus Epifcopis,

quemadmodum

an-tea ab Apoftolis, fafta

eft.

Riturru

hunc defcribit Binghamus, canonetrL,

ex Concilio Carthaginenfi

profe¬

tens : Epifcopus cum ordinatur ,

duo

Epifcopi ponant, & teneant

Eoangelio-tum codicem fuper caput & v erticem

ejus% \&j uno fuper cum

fundente

be-nedittionem , reliqui omnes Epifcopt , qui

adjuut

q) Cent.

Magdeb.

Cent. V. cap.

6.

(20)

•i (ii) Ü

Adfant, niavtbtufuis caput ejus tangants),

Interdum duo Diaconi loco

Epifcopo-rum adfuerunt Hane manuum

impo-fitionem anteceffic genuHexio, quas ab

ordinandis coram altari fa&a eft, prae-fentibus reliquis Clericis. Hac de re

in hunc modum loquitur Dionyfius.

Communia funt& Pontificibus &

facerdo-tibus & minifirts cum cooptantur & con»

fecrantur > aeeeßus ad divinum altare,

inflcxio genuum , Pontificis manus

admo-tio) ftgnum crucis &c. t) ElTent

qui-dem nonnulla de unftione, figno cru¬

cis & inauguratione per annulum &

baculum dicenda, fed, cum nuper hac

de re ab aliis a&um fit, ea reünquo,

id faltem obfervo, per baculum & an¬

nulum fignificatam confirmationerrL. muneris. Eodem fere modo in

alio-rum ordinatione adtum eft , alsqua_.

tarnen cum cfiftinftione, quod in

fe-quentibus

paiebit. Ultimum circa«,

ordinationens momentufft fuit

ofcu-lum pacis, quo ordinatum gratulabun-di falutabant reliqui.

s- v.

s) Bing. Orisr. Ecclef. p.

t) Hierar cb. EcclefConcil, Carthag. IVi cap, ii\ cap. j.

(21)

«I

(

w

)

§.

V.

Praeterea illud obfervari meretur,

quod nerrnni,

officio

militari

fungen-ti, permiffum fuerit

facro

initiari

or-dini. An Digami ad facrum

minifte-rium fuerint admiffi, variae funt

fen-tentiar« Tres imprimis opiniones

in-venioeruditorum: Nonnulli

exiftima-runt,eos, qui poft baptismum duas nu¬

ptias celebrarunt tanquam

digamos

ad

ordinem facrum non admittendos u). Provocant ad verba Pauli i.Tim. ?.

de quorum tarnen vero

fenfu

noncon-ventum eft. Aln interpretantur de iis,

cjui vel antea vel poft

baptifmum

duo

conjugia iniverunt, de qua re

ita

Am-brolius: Ghti lonjugiumiteraverit,culpam

quidem non hålet coinquinati, [ed

pr<ero-gativa exuitur facerdotis v)*

Maxime

v. probabilis videtur eorum

fententia,

qui intelligi volunt de

iis, qui

fimnl

plures habuerunt uxores x). Non

e-mm Vitium fuit uxorem ducere , fi

enim

u) Bi»?b. Vol. II. p. 153. v)

dm-hrof. £p $i. Tom. V.pag. uu x)

Bingh.

p. ijds Fol, II.

(22)

«8 C'4) gi

enim ad tempora rccurrimus

Apofto-lorum» utique mvenimus hos uxores

habuifle excepto Paulo & Johanne»

juxta fententiam Ambrofii: Omnes

A-poßolij inquit, excepfoJohanne & Paulo*

uxores babuerunty), Adus hic

ordina-tionis certis temporibus adferiptus nön

fuit, in defundi enim, vel Epifcopi,

vel Presbyteri locum ftaeim alius

fuf-fedus eft.

VI.

Jam ad confirmationem & intro,

dudionem. Confirmare idem fere eft

aeftabilire* adeo utante perada rata

nonhaberent. Primis temporibus hacc

poteftas Apoftolis

commifla

erat, po.

ltea aliis quoque. Confirmatio eo-dem tere modo, quo apud nos hodie»

fada eft a Metropolirano, cujus origi-nem ab Apoftolica inftitutione

non-nulli dedueunt , aüi proxima artaro

poft

Apoftolos

exftitifte

fentiunt»

Nec

ego

(23)

41 c*o R»

ego de tempore, quo.primum

exrti-terint metropolitani quid certi affir*

mare poffum, id faltem in confeffo eff>

ante Concilium Nicacnum fuiffe» Ho¬

rum Officium varium erat, imprimis

vero Epifcopos ordinäre eosque in-troducere. Sed, quando heic

loqui-mur de ordinationis miniftris, qua?ri

poteft, quis primus confecrationis

mi-nifterfuerit? Varii varie heic fentiunt* Miffis v. aliorum fententiis ,

tutisfi-mum ert:, iis, qui aetate proxime

Apo-ftolos fecuti funt, id tribuere, quod

rei veritati maxime congruum

vide-tur. Epifcopi n. claris verbis vocan-tur Aportolorum fucceffbres, fedesque Epifcopalis in Primitiva Ecclefia fedes

Apoftolica ert appeliata. Hinc Hiero¬

nymus: Ubicunque, inquit , fuit Spifco*

pus , five Roma, five sllexandria, five

7anis, ejuidem tneriti, ejusdem eft Sa-*

terdotii - - omnet dpoßolorum

fuccef-fores funt z). Et Fuerunt o Ecciefia A» foftoli patres tut, quia ipfi tegenuerunt,

Nunc autemy quu« receficrunt a mundo,

habes

(24)

*88 (i<5)

habcs pro his Epifcopos filios, qui a te

creati funt a). Reperin.us tarnen

rnul-tis locis Presbyteros Epifcopos

ordinaf-fe , fic Timotheus, quem plerique

Epifcopum Ephefinum fuifte tradunt.

JNoli enim, inquit Paulus ncgligere

do-numt quod datum eft tibi j>er propheti/im

cum impofitione manuum Preilyterii b).

Hieronymus quoque Epifcoporum Or¬

dinationen! a Presbyteris fadam efte

dicit c). Confirmatio a Metropolita¬ na fada eft epiftola confirmationis. Nunc paucis introdu&ionem

infpicia-mus. Hxc cum ordinatione primis

temporibus una eademque fuit,

uno-que atftu perada. Si enim refpicimus

Åpoftolos,

non in certam quandam

Ec-clefiam inrrodudri funt, fed pertotum orbem praedicarunt. Succé flu tamen

temporis discreti funt hi adus. Quid

denotet Introduftiocu'wis in aprico eft,

fcilicet aåumj qui per proceftionem

fit. Quemadmodum enim fponfus in

Ecclefiam introducitur, ac fponfae de

Iponfatur > fic introducendus inEccle¬

fiam

d) vid.Binght innöt. p.7i. b)l»Tttn,

(25)

•i (i7)

fiam facerdos. Hic aftusa fummo

an-tiftite, ut reliqui, celebratus eft, in

praefentia multitudims. Unde in

in-trodu&ione viva voce clamarunt, ad

oftendendam perfona: digmtatem vel

indignitatem, Asioz, A^ios, dignus» dignus vel civafyos indignus d). zei^9'

r.inav quoque->< ii e. manuum fubicva-tionem ufurparunt, quac loco fuffragii

fuit.

Caput Secundum.

Ordines

Inferiores,

eorumque

of¬

ficio,

ofendit.

$.

i

Ividuntur facri ordines in

fupe-riores & inferiores, quac di*

ftindtio apad omnesfere hifto* cos oecurrit. Ad fuperiores vulgo re-ferunt Epifcopos, Presbyteros &

Dia-conos. Quod ad inferiores attinet,

B de

(26)

€ ( i8 ) $•

de iis nunc mihi fermo erit, liquidem

de prioribus antea in diftertatione de Hierarchia Eccleiiaftica primitivae Ec-cleftae memoratum eft» Ut ab ovo igi* tur ordiar, eorum inftitutio an

Apo-ftolica an Ecclefiaftica fit, primum in«

dagabo.In diverfum heic abeunt

anti-qui, quidam enim Apoftolicie, quidam

Ecclefiaftica tribuunt. Baronius exifti'

mat etiam hos ordincs abApoftolis

in-ftitutos efte» In robur fuar fententias

adducit di&um Ignatii ad

Antioche-tlos: Saluto 9 inquit, Sannum Presby»

terorum collegium, jaluto facros diaconos:

& infra Saluto Hypodiaconoi■) Lebloses Cantares, Janitores^ Laborantes,

Exor-ciftas, Confejfores> paucisque interjecftis

Pauli & Petrifutflit difcipuli; ne perda»

tis dep ofitum e). Concilium Tridenti-num ei confentire videtur.

Bingha-miusvero huic fententis repugnat,

va-riisque rationibus erroris eam accufat,

mereque Ecclefiafticam eorum inftitu-tionem comprobat/)♦ Cum hoc

fa-cere videtur Habertus his verbis: Con* fultiusj inquitj meo quidem juduio

ordi-nety

e) Bar. annalXLIV. », LXXVllL

(27)

«i c 19)

Hierdrehtet inferiores, ipfumque adeå

Hypodiaconi ö* ^ [acramentorum ufu

ex-pttngeret &adinßitutioncm duntaxat Ec«

clcfiaßicarn cum antiquis Theologis refer«

re

gj

In

hac

fententiarum

diverfitate

certi quid ftaruere non audeo, interim

poftenor magis arridet. Hi ordines

eodem tempore in omnibus Ecclefiis

non fuerunt inflituti, primum enimj

unaquaeque Ecclefia pro lubitu eos

or-dinavit^). Priusquam enirn hi

ordi-nes exfticerunt, Diaconthis offieiis

de-fundi funt, deinde Diaconorum vica-rii hi fadi funt i) Ex his

ordi-nibus, qui quafi feminaria minifterii

facri erant, ad altiores deinde

afeen-debant, Ecclefiaeque hac ratione rna«

gnam utilitatem afferebant, Ad prae#

fcriptum^concilii Chalcedonenfis nemi-ni horum permiflum erat officio fuo

vacare. Verba concilii ha?c funt: £osy

qui in Clero femelordinati funt, 65* itidem

monachosfiatuimus, nee ad militarem

ex-piditionem , r.ec adfecularem dignitatem

poffe venire, ßhtiautemhocaudent non

peenitentia duetiy ad id revertuntur, quod

B z

pro-g) Hab.Hrchierdt.Part.F ObfI p.4gm

(28)

•i (*o) I*

■pYOpter DEum prius elegerantj

anatkema-tizari k).

5-

il

Hi inferiores a fuperioribus

diftin-gvuntur tribus .inprimis modis* nomi¬

ne> officio & modo ordinationis.

Supe-riori enim ordini peculiare fuit,

quod

Säerdti appellati funr, cereri vero in»

fatrati, quod ex variorum feriptis

hau-riri poteft. Quod ad differentiam

of»

ficii attinet, erant hi quafi

miniftri

ferviebantque fuperioribus,quodex

fe-quentibus patebir, quando eorum

di-ftinefta offieia confideravero. Ultimo >

denique differebant, ut antea

ditftum

eft modo ordinationis, hi enim

pleri-que fine manuum impofitione

ordina-bantur, contra vero reliqui, ut in

ca-pite

fuperiori

oftenfum

eft.

Quod ad

nümerum eorum attinet, is certus

ne-quaquam definiri poteft.

Reverendif-fimus ArchiepifcopusBenzeliusquatuor

enumerat, fed plures dari non dubitat

/). RomanaEcclefia numero quinque

fuiftednftitat. Alii fex, aliiqnatuor. Ca¬

non

z) Concil. Chalcedon> C. VII. Tom. IV»

(29)

«i (ii) fß

non Äpoftolicus tres tantum

corrnne-morat, Hypodiaconos nempe Leüores &

Cantatoresm) Baromus feptem

recen-fet. Ofliarioi, Lettores, Exorciß^s, dco~

iytos&cc• n), Plures fententias

heicad-ferre fupervacaneum duco. Potiorés

quatuor ftatuo cum

Reverendiflio

Ben-zelto.

§.

in.

Primum itaque me confero

ad Hy¬

podiaconos, ubi.imprimis

notanda

eft

eruditorum controverfia, quo tempo¬

re exftiterint. Perplurimos earn

fo-ventes fententiam reperio, quod ante

feculum tertium viguerint, ahi iterum id vehementer negant,& tuto aflerunt

nulla veftigia hujus

ordrois

ante*

illud

tempus in,hiftoriis

exftare

ut

diftin&i

a ceteris. Tempore Cypriam

fecun-dnm plurimorum fententiam

primum

innotuerunt, etenim ille plurimis in

locis eorum mentionem facit. Nu¬

merus eorum in Ecciefia Latina

fepte-narius fuit, inEcclefia v,

Conftantino-politana nonaginta

fuerunt o).

Eorum

B 3

or-m) Canon. LXVl., n)

BAron.Annal.

P. 241. Tom. I. o) Fide Spanhem.Hisi.

(30)

•i ( ti )

ordinatio non eodem modo fa&a efb

ac ceteromm: Subdiaconus qui ordina•

fur, quia manus impoßtionem non accipitj

patinam de Epifcopi manuaccipiatvacuam,

tä caiicem vacuujnj de manu vero Are

bi-diaroni urctoium cum aqua, (ß mantile

wanutcYgium p). Huic fententiae con*

tfariantur conftitutiones Apoftolorum:

TFtPi rdiv xjzszÅictxcv&v éyoo Q>Mfxctg

diamcr-* < ~ / C ^

rofxcLi v[mv roig tirirKo'tfQK Xszmoictzovoov

Xsiqotcvuv u £7rtJ^(rsig gT

du¬

ra rdg tyy egeig

Mottot

a ©gg &c. Defubdiaconis ego Thomas vobis Epifcopis

lonfiituo. ßQuando Subdiacontim ordinas,

Epifopei impones fuptr eum manus, &

dt-tes; Domine DEus &C. q). HlS

com-mifla erat cura cirea facra5 non vero ut gubernantium fed miniftrantiurm.

Erant tanrummodo vicarii

Diacono-rum , eamque ob cauffam conlbtuti?

ut opem illis praeberent. Cum vero

Diaconorum prarcipuum officium effiet

difpenfare bona Ecclefiae,

eleemofy-nasque diftribuere, (7c hac in re eorum opera ufi funt. Praeter hoc aliud

quo-que munus eos oblide invenio, quod in p) CoHiil.Cartthag- IV. i4 y, Tom. IIt

(31)

(13) P

inCo confiftebat, tit templi portas

ob-fervarent5 & finguios ingredientes

ad

iuum quemque locum ducerent,

hac

ta¬

rnen cum diftinftione,ut Diacom circa januas, tibi viri intrabant,

Hypodiaco-ni vero ad introitum foeminarum

(ia-rent Hinc conftitutioties Apoflolicae.

O'i Je Jidxovoi éfcctyMcctv eig rccg t&v

ccvj^eüv

Sv^ug

xcii

xs&vdidxovcg

eig rag ru>v yvvcti*

x.to\!, 07rcog jUgrt?

B"fj

fASre

a.voify&q

q

S"v^ct adv Ti^lg

Tis *}

Kccrd

tov k&iqcv tv\s

ttva,Qo()ctg> Diacomfient adianuas, qui~

bus viri in templum ingrediuntur, <2T

Hy-podiaconi ad januas, quibus mulieres> ne quis egrediatur, nec aperiatur tempore ob*

\ationiS', quamvisfit aitquisfidelisr).

Of¬

ficio legati etiarn funfti funt,

jufiu

fci-licetEpifcoporum*ad extraneas

Eccle-fias cum literis, quas Clericje

appella-bantur, tarnen omnibus Diaconorum

officiis iis fungi licitum non

fuit.

§. IV.

Hifce confideratis Äcolutorum or-dinem paucis

indagabo»

Hoc

eorum

nomen, ceu in aprico

elf, origine

e(t

Graicum. dKÖÄxScg enim fervum vel

B 4

(32)

♦i (24 ^ p»

pediflequum (igmficaf,unde eorum oF-

-H

ficiu ti innotefcit, quod Epifcopos fe-querentur, eisque opem ferrent. Non-nuIJi hunc ordinem primo in Grseca Ecclefia exftsriffe ;ex ipfo nomine^

argumentantur. Verum enim vero,

cum apud Gratcos fcriptores horutru

mentio nulla fiat, eorum affertio mi- i

nus fibi conftare videtur. Binghamius

luculenter oftendit, inträ

quadringen-tos annos hos Grarcis notos non

fuif-fe/). Unde eorumoriginem latinae

Ec-clefiar rribuere nonveretur.Peculiarem hi habuerunt ordinationem, hunc in_i i

rnodum. dcolutus cum ordinatur, abE'

f'fcopo cjutdtm doceatur, qualiter inofficio

fuo agere debet: Sed abdrchidiacono

acct-j>iat cetoferarium cum cereo. ut felatfe

adarcende nda lumlnaria manclpari. dccu

flat & urceolum vacuum adfuggerendum

vnum in Eucbarlfliam fangulnls Chriftt t).

llnde colligimus, dupplex eorum fuifie

'

offi ium inEcclefia. Quod ad candela- 1

rum aecenfionem attinet, in

noåur-nis conventibus ad orandum hane

per-

ege-J) Bingh, vol. II. IIb. 3. cap. \.p. 16.

t) Concil. Carthag. IF. cap. 6. Tom II»

t, 7i 00m

(33)

f® (is)

egerunt, congrefius enim

primitivs

Ecclefiar tempore nodurno infhturi

e-rant, quo lux candelarum necefiaria

fuit Interdum tamen candelar

accen-debantur in orientahbus Fcelefiis, itu

fignum lartitiae, non tenebrarum

cauf-fa: tefte Hieronymo. Horum numerus

in primitiva Ecclefia fuit quadraginta

duorum, qui forte interdum audus,

interdum minutus fuit.

§- V. ,

Nunc ad Exorciftas, quornm pr i-mis temporibus Chrifttanifmi, & Apo-ftolorum diftindtus ordo non fuit-» fed

unicuiqne exorcizare licitum.

Invé-ninuis enim laicos varia miracula

per-petrafie & inter alia quoque daemones

ej-cifle , idque precibus fuis. Ve¬

rum enim vero, quamquam hoc com¬ mune fere officium fuit, interea ta¬ men aliquos adminiftros fuiffe

credibi-le elt. Binghamius hoc tribuitFpifcopis

atque Presbyteris, variis nixus

rationi-bus SuccefiTu tamen tempons difiin.

dus ordo Exorciftarum fädus eft,

fnb-lata extraordinaria poteftate. Tem¬ pus, quo diftingvi cceperuntvfuit

fe-culum tertium» licet non uno

(34)

«*§ (26)

que tempore in omnibus Ecclefiis

éx-ftiterint» Quid autem de fententia

autoris conftitutionum Apoftolicarum cenfendumefl:, qui

certumfexorciftarum

ordinem dari negat? Deum

concef-(IfTe unicuique hocce donum ejus eft aflertio, fi autem rem accuratius exa*

rninamus, utiq; mvenirnus certum or¬

dinem exorciftarum fuifle, quod mul-tis firmiffimisque argumenta oftendi

poteffi Dantur nonnuili, qui hunc

ordinem in Oriente cum ordine

Diaco-norumeundem fuififedicant. Inprimis,

Spanhemius hanc rem defendit. Prius«

quam ad hoc munus afcenderent, per

aliquot annorum fpatium officio Ledo-ris fungebantur. Hinc Paulinus: Primis Ledlor fervivit in annis,

Inde gradum cepit, cui munus voco

fideli,

Adjurare malos & facrispellere

verbis»

Quod quia perfpicua rneriti virtute

regebat,

Jure facerdotis veneranda

infignia

na-dus,

Mente loco digna meritum

decoravit

honorem u)♦

Exor*

(35)

>8i (17) Sfi»

ExorcifHs officium demandabat

Cho-fepifcopus : rxg ev 7ctig xupictig yf rdig

%d>QcL\gi

yf

rxg xcthap,evag 7ri(rit07riig

fjoZe ryj oiyici <rvvoJooxa&ig-civ ctvayvd^rig, ycft TjzzvJiaxovxg,

xJa

eCpopxWctg. Ji, qui

funt in vicis vel pngis, qui dicuntur%

Cbo-repiifcopi vifum e(t - ut conftituant Le-Höresf Hypodiaionos &Sxorcißas x).

Eo-rum ordinatio, ut fieri debuit,

incon-cilio pra^fcribirur, his verbis: £xorcißaf

cum erdinatnr-) aceipiat de manu Epifcopi

libeliuwi in quo fcripti exorcijmi, dicente

fibi Epifcopo: Acctpe & commenda memo¬

ria, & habetopoteßatem imponendimanus

fuper energumcnum , five baptizatum, five

Cathecumenum y). Ex his liquido

con-ftat, qua in re eorum officium

confti-terit. CumEnergumenis enim

agen-dum.ivegyxpcevog graecoiö

talem

denotat

hominem, qui a Diabolo corporaliter

obfefius eft. Hi fepiffime xeipetfccpisyoi h, e. hiemantes appellati (unt. Cum

his illis res fuit; pro eis precandum_.

manusque imponendi, publice qnoque

in concionibus ab omnibus Ecclefije

membris preces

fufse

funt, Exorciftis

tamen

x) ConciLAntioch, cap. 10. T.ILp,j6y% 7) ConciL Carth.lV\ c. 7. T.//. p%uqo.

(36)

*9 ( »8 ) I*

tarnen, faeris peradis , inprimis

in-cubuit Formula precandi, talis fuit:

utDEus, ob fummam erga genut huma¬

nuni caritatem, increpet per Chrtftum im¬

mundos malosSpiritus z). Jam

viden-durh quoq; eft,num eorum officium ad

Cathecumenos fefe extenderit. Con-veniunt in eo plerique quod

Catechu-menos inftttuerint, bapnsmoque eo¬ rum interfuerint ad depellendLm

Spi-ritum immundum. lindein

orientali-bus Fcclefiis eundem fuiffe ordinem,

xctj£%if]uiv deprehendimus.

§. VI.

Sequitur, ut ad ordinem Ledorum

me conferam, ubi inprimis probe no-tandum eft, hos inter ordinesminores foluru manuum impofitione ordinatos

fuiffe. De tempore vero, quo vigere

primum

ccepit,

inter

^hiftoricos

non_»

convenit. Videntur circa feculum ter-tium primum exfhriffe. Hi inrerdum

a Diaconis & Presbyteris non

diftindi

fuerunt, liquidem idem fere

officium

adminiftrarunt- Succeffutarnen tempo¬ ris ab aliis diftinguebantur & ab

officio

(37)

«§ (19) i»

Le&oris ad gradum Epifcopalem

afcen-derunt a . Pro diveriitate enim tem¬

poris non

femper

pariter

hicOrdo

flo-ruit. Quinam ante htincinftitutumhoc munere funfti fint, difficile fane eft

de-finire.Piurimi

exiftimantEcclefiamChri-ftianam hac in re fecutam fuiffe

Judai-cam« DieSabbathi inquitBasnagius erant festem leclores legis, die expiationis (ex>

diebusfcfiis qutnque, noviluniis,feftenifc

diebus folemnium feftorum quatuor-f

fecun-do quintoque (eptiman£ die tres. Porro lex a pauiioribus, quam tribus, legi non

poterat : a tribus? inquarn■>fibi invicem_»

fuccedentibus. SeptemSabbat0 Leclores hoc

ordine legebant primo faccrdos, tum

Le-vita1 deinde quinque Ifraelita fibi invicem

fuccedentes Si nullushic adeJ]et (acerdos%

autLevita, (eptem tum Ifraelita legebant

&c. b) Binghamius Presbyteris

&Di-aconishoc officium demandatumfuiffe afferit c). Quod ad eorum ordinatio¬

nens attinet, varii varie ftatuunt, &

disquiritur inter eruditos de manuum

impo»

a) Spanhem«Hiß- Cbrifi.See.IV. p.$69.

b)Basnag.Exercitat. in Baron, pé

&Lightf Harm■ p.479*

(38)

(30)

impofitione circa ordinationem

£o-rum. Hoc vero in medio relinquo» neque res efttanti momenti. Circa

in-augurationem Epifcopus adfuit,

fecun-dum prasfcriptum Concilii Carthag. & coram toto popuio S. Biblia ei tradidit

hifce verbis. Accipe & eßo Lettor verbi Dei, habiturus 5 fi fideliter & utiliter im*

pleveris officium ?partemcum eis, qui

ver-bumDeiminiftraveruntd).Diverfastamen

eoru ledtiones fuiftedeprehendo. Die-busenim feftis vetusTeftamentum,

do-rninicalibus Novum prxlegebant e), Latini hunc morem mutarunt, adeo ut ledtioEvangelii Diaconis &

Presby-teris, ledtoribus vero folum vetus

Te-ftamentum committeretur. Ubi au-tem ledtio peradta fit, nunc

oftenden-dum eft. Certum locum huic adtui

de-ftinatum eos habuifte conftat. Coram

altari legere eis non permiftum erat, ad mentenCypriani fuit pulpitum

five

tribrunal. Ecclefia: ; Quid aliud quanu»

fuper pulpitum, id eft fuper tribunal Ec*

elefia oportet imponi, ut loci altioris celft*

täte fubnixus & plebiuniverf<e pro honorit

fui

d) Concil. Carthag. IV. cap. 8*

(39)

«Ü (i')

jtti claritate confticutis legat pracepta &

Evangelium Domini, qua fortiter &

fideli-terfequitur f). Per hoc pulpitum five tribunal nihil aliud mtelligi poteil:,

quam cathedra in hanc rem exftru&a.

Dum his immoror, videndum quoque

an in his ordinandis aetatis rationem_»

habuerint. In variorum patrum

fcri-ptis

cernitur,

primis temporibus

nul-lam certam aetatem obfervacam eile.

Quidam anno o&avo, quidam fepti-mo ledlores conftituti funt, idque

fi-ne dubio eam ob caufifam, ne ad ma¬

jorem dignifatis gradum afcendentes

aetate nimium provedi eflent.

Dein-de certos annos iis praefcripferunt.

Hinc Juftintanus: tcfx £7riTQ£7rofA,£V- -

dvct-yV60?£V tÅATTOVM TUv OKTU KCll åzKCt éviciv

tuv, fieri non peimittimus leHörem mino¬

rem decem & ofto annorumg). Quem

morem poftea retinuerunt, ut nulli ju¬

niores ad hoc officium adrnitterentur.

$. vja f) Cyprian. £p. XXXIV.

(40)

«§ ( 3O i»

§. VII.

Sic, non ut debui, fed ut potui t

hofce praecipuos ordines minores de.

fcripfi, fateor equidem plures adhuc

däri, fed cum tanti momenti non fint, eos prxterivi. Ad fupremum Numen

perpetuo

calJidiflimas

fundamus

pre-ces, velit Ecclefiam fuam ab omni

malo confervare, eique fiieles

dodo-res praebere, qui oves fuas bene nu-triant, ut in futura vrta Fui gregis

ra-tionem reddituri haec verbaexaudiantt

ferve bone & fidelis, in paucis Fuifti

Fidelis, fuper multa te conftituam>

ingredere in gaudiurn.»

Domini tui,

Gloria

fat patri, Nato

fat

gloria

Sanäo>

Gloria

Spiritui,

Triadißt gloria

Sa

er#.

(41)

Monßeur

&

Cher

JL

vin,

eft

il

bien

ne

vrai

faut pas

>

qu

de bou-

å

bon

cbon, comme dit le proverbe c'eft pourquoi toutes les foibles louan*

ges que je puis vous donner ne vous

ferviront de rien; neantmoins

conG-derant en moirrvéme 1' amitié, quo vous avez toujours eue

pour moi» je

ne puis me difpenfer9 Mon eher Ami,

de vous temoigner aumoins, Yexcés

de la joie, dont

je fuis rempli, vous voyant mettre au jour une preuvo

fi certaine de vos progrés dans les arts liberaux,

teile qu' eft votre belle dnTertation Det ordret minewrt

teglife

primitive. Je me trouve bien obligc en cette occafion de vous don¬ ner les juftes louanges

qui vous fönt

(42)

dués, mäis de quelle maniere

puis-je me prendre

å

vous

loiier? fachant

^

tres-bien» que tout ce que

je

pour-rois dire, eft fort au deflbus de ce

que vous meritez ,

&

je

n'ignoro

point que votre

modeftie

me

le

de-fend, c'eft pourquoi, je veux

paflant

j

fur tout cela, tout conclurre en des

fideles voeux> que le tout-

puififant

daigne par

fa

grace vous

accorder

fon aide pour

heureufement venir

å

j

bout de 'vos écudes, vous

recompen-fer de vos fatigues & vous

combler

de toutes fortes d:e profperitez.

Ce

fönt les fouhaits d'une perfonne

qui

eft avec beacdup

d^ftime

B' • • j

Ätonfieur Adon

Cber

Ami

-jbv .

ii

* "Patre

tres*obifij[ÄniSeviteur

O. Myhrman.

(43)

Upon

the

learned

Dilcours

OP

Mr.

ANDREW

WADS1

EN,

Which He

publijtid

and

zvith

Honour

dej

ende

d

at

Upjal

This

prefent

tain Proof

work

is

indeed

cer-Of your

lnduftry

and

your

piercing

wit5

In

which,

to

fee,

that

you

fo

far

proceed

'Tis

}oy

to

Friends,

which

take

Delight

in

it.

Bchold

Apollo and

the Mufes

nine

In

Recompence

here

of, for

you,

my

Friend,

Prepare

in

short

a

Garland

very

fine,

To crown your

Head

upon

the

Hill

of

Pind.

(44)

References

Related documents

pulique obfequia, etiam in religionis negotio, Temet componere coa&amp;us fuit Olavus, ut illius acvi teftantur hiftoriae e). Acccdit&gt; quod nomina San&amp;orum, &amp; quorum

quam ex ipfo tum foederis diplomate , quod

Hujuu proprio a* eft, quod ad eam, å dato qao- vis pundo, quod extra eam eil:, perpendi-. cularis bnea duci

hoc ipfo intendunr aliud, quam Theologia? 5c Philofophias confufionem peffimam, unde non nifi mixtum quoddam ex ambabus emergerec chaos? Quam graves vero atque horretodi,

www.fass.se läkemedelsfakta samt kapitel Alkohol och läkemedel SFINX

Alla resor för hösten inhiberades utom den till östra Finland och Valamo den 1-3 september 2020 som gjordes i samarbete med Åbo pensionärsklubb och som samlade 20 deltagare

Autor se velmi detailn6 zamdiil na zdroje osvetleni, coZ oceriuji vhledem k aktudlnosti tdmatu nejen pro pdstoviini ,,indoor&#34;, ale i pro do svdtloviini v svetlo

creditor exuat, quamcunque ob cauftam, fe jure illud ab ipfo exigendi: id, quod in imagine facillime concemplari poilumus. Fingamus Cajum &lt;tk Ti ruin ob a?s alienum,,. cui