i a,
G u S T I R P I U M i n g u i n e a M E D I C I N A L I U M S P E C I E S N O V Æ q u a r u m f a s c i c u l u m s e c u n d u m V E N I A E X P . F A C . M E D . U P S . D p a ? ç i n rADAMO
A
P H I L . E T JMED. D O C T . , M A T . M E D . E T D I Æ T . P R O F . R. E T E . O. , R E G . ACA1D. S C I E N T . S T O C K H . , K E G . S OC. S C I E N T . U P S . , C Æ S A R . A C A D . M A T . C U R I O S . E R L A N G . , R E G . S O C . L O N D . , R E G . S O C . L I N N . J L O N D . , E T R E G . SOC. H O R T I C U L T . L O N D , M E M B R O , A T Q U E : S O C. M E D . - E O T . L O N D . M E M B R O H O N O R . E T C O R R E S P . P R O G R A D U M E D I C O P . P .FREDERICUS OL. WIDMAFiK
S T I P . S T J E R N C R E U T Z . N O R R L A N D U S .
I N A U D I T O R . M E D . D I E X X I X A P R I L . M D C C C X X I X .
U P S A L I Æ
1EXCUDEBANT REGIÆ ACADEMIÆ TYPOGRAPHI. A
K o n u n g e n s T r o t j e n a r e Co m m i s s i o n s La n d t m â t a r e n H o g å d l e H e r r
FEHE.HENMÏC WÏDMAKIK
t i l l e g n a d t ? b r o d e r l i g k ä r l e k o c h t a c k s a m h e t ..S T I R P I U M i n g u i n e a M E D I C I N A L I U M
\ i t ,
S F E C I E S N 0 V iE«
4, j ^ S l m o m u m p a lu /lr e , scapis longi us cul i s , f r u c t u ob l o n g o al t er o latere s ub c omp r es so , foliis lato-lanceolatis.
Tim m encnsibus M a s e n g b a n i , Bnllom ensibus C u m b u l u .
- * *.
C rrfcit in locis paludosis Sierrœ L e o n e , litoris B ullom enßs et in
vicinitate urbis Sufuenfium T u k i-K e r r e n p r o p e flumen
P o n g a s dictum. ♦ F lo ret a J a n u a ri o u s q u e ad J u n i u m. S tirp s q u o d ad o m n e s suas partes glabra.'
R a d ix u t in Z in g ib e re offieinali, crassa, radiculis filiformibus l ongissimis instructa et uni c um p l e r u m qu e ferens c a u l e m , fub cujus bafi provenientes Scapi s ur gunt vix nifl d uo oppofiti et ex astate inasquales.
C oniis al t i t udi ne fere h o m i n i s , fed crasfitudine f ol ui n digi t i ,
Herilis, l i mp l e x , btfi vix vel p a r u m t u m i d u s , ftrictus, t e r e s, ex vaginis compofltus arcte appressis, fuperio- ribus foliiferis.
F olia l on g i tu d i ne dod r a n t a l ia , latitudine pollicaria f up er q u e, at-
que adeo Jato-Iauceolata d i cenda, d i f li cho- al t er na, di- f l an t i a, brevislime p et i ol at a, bafi i næqual i a, r eclinata, l on g e a c u m i n a t a , u t r i mque lineata, fupra faturate vi r i d i a , fubtus carinata, pallidisflma.
Scapi 3 - 4 pollicares, e r ecti, vaginis tllagnis fui Tum incrrfcenti.
bus truncato-mucronatis fufci? imbricati et penitus ve» Hiti, apice 2 - 4 - f l o r i .
F lores aggregati, fpathis lanccolatis, commüni bivalvi coriacea,
propriis univalvibus membranaceis inflructi.
Corolla m o n o p e t a l a : tubo longo anguflo intra Vaginas Scapi fu-
periores et f pathss F l o r um toto recondito, alba ino dor a qui nq ue pa rt it a: laciniis tribüs exterioribus, qua r u m a nt er i o r ma jor obl onga fubtiiiarginara, laterales minores lanceolatæ obiufiufcula: ; duabus interioribus, q u ar u m Una maxima nitidissima, a b. 11 fupra medium p e r l ongi t udinem c er e a, ceterum nivea, margine u n d a - t «, «pice cre nul at a, et altera p a t v a , loco Filamenti, a n g u f t a, in finu laciniae exteriarum majoris prorfus occul t at a, ad bafin appendicibus duabus erectis line* aribus inftructa, in me di o lato-linearis compresf», ad apicem excurrens in duo cornUa linearia in u o ifum verfa r u bi cun da , et infra illa in duos dentes appro xi m a t e s Tubulatos, apice conniventes et inrrorfutn deor-
f u mq ue flexos.
F ila m entum n u l l u m , nirt pro eo fumere velis, quam fupra no
mi n av imu s , parvam illam ex interioribus Corolla: ia» ciniam. — 1 A n ih cra u ni c a, in duos divifa lobos, quo r um quisque affixus eft margini interiori cOjusque ex
duobus dentibus infra apicem lacinia? corollinæ parvas - enatis. '
S ty lu s longus ftliformis hyalinus, bafin dentium antheriferorum
attingens. — S tigm a m a gnum c o m pr e sf o-c am pa iula- t u m, inter lobos A n t h ère et fupra illos prot tn fum, in m e d i o materia gosfypina re pletu m, alias vacuum m argine in t e g r o , album rubro colore a l i quantulum tinctum.
C apfula vaginis spathîsque r emanent i bus magni s fufcis àdeo t£*
et a, ut nifi illis remot i s videri n e q u e a t , bipollicaris et f u p r a , o bl onga a cu t a: rofl ro l on g o mat er i a f pon- giofa a i b i s f i m a re pl e r o, t ri l oc ul ar i ; , rofeo - coccinea. — Loculam enta compresfa fe pa r a bi l ia , fingula c i r c u m
data ma t e r i a fere citrina eleganrisfime cr yfiallina fub- pe l l u c i d a , ope filorum in duas feries di sposi t or um affixa columna; centrali membranacea; albisfimæ t ti —
a l a t a : alis l oculamenta dividentibus et ad e o r u m ex t r emi t at em exttmfis.
Sem ina angulata acutninata t ugof a a t er r i ma n i t i d a , b;fi glauco*
albida.
P a r te s hujus Am o mi aromatica; funt inprimis R adices et Sem ina,
quae f a p o r e m C a r d a m o m i posfident, illa; qu i d e m de b i l i o r em , fed haec exacte t u e n d e m , atque C a p fu ltx, q u x C a r d a t n o m u m f ortiter r edolent.
I n t e r p l u r e s i las P l a n t a r u m A f r i c a n a r u m fpecies n o v a s , q u a r u m t x . m p l a CVleb, Pr æ s e s, e Sierra Le o n e atflate anni 17<,j6 ad Lo n d i n u m r e d u x , j a m p r id e m defunct o viro iliufiris* f i mo B a r o m t o J o s e p h o Ba n k s in He r ba r i o ejus diviti adfervanda r e l i n q u e b a t , A m o m u m e r a t , N :o I V ß g n a tu m . Huj us etiam
fpecici femina r e p o r t a b a t m a t u r a , q u æ in viridario p ro pe L o n d i n um deinde fata, ibi egermi nabant et in flores excrefcebanr. H ancce (litpem n o m i n e A m o m i exfcapi defcripfit n up er etiam m o r t u u s m a x i m t q u e i n c l y t u s Baronetus Ja c o b u s Ed v a r d u*
S m i t h , atque e a m de pi ngendam curavit in l i br o: A n n a ls tf R o
-l a n y , V o -l. I . London i$o&-lt;;. $:o p a g . 3 4 S — # 0 . P -l. 13-» ' ' fig g . color.1*. • : .
Qu u m i g i t u r A m o m u m p a l u ß r t, de qu o heic agitur et
cujus d e l c ii p t i o n e m in terra R ullom enß d. 23 Febr. 1 795 ad e x e m p l a v i v a c o m p n f i f a m , . Ccleb. PrÆs e s mi hi e x tnanufcriptis l u i s tr sBsf cr i bt ndam t y pi j q ue edeu d am benigne concesfit, in
Herbario ejus Africano' chartae a g g lu tinatum invenitur n o m in e
e o d e m h y p o t h e ti c o : A m o m u m I V ; pro certo quidem inde vi- detur adfirmari p o s f e , A m o m u m ex [ca p u m , S i m s , et n oA ruin p a lu ftre e a m d em esfe fpecicm. S ed urrum iliud culturâ fit p r o c r e a t u m , an potius n u m e r i, quibus nova P r æ s i d i s A m o m a A -
fricana in itio erant n o ta ta , poflquatn dom um rediit, inter fo fuerint c o m m u t a ti, videtur faltim A m . e x fc a p im m u lt o m agis c u m A m c m o la tifo lio , P r e s i d i s , co n g ru ere ( c f r . D is fe r t. R e - media Guineern. Coli. i . p . $ . f q ) , quam cu m A m o m o fupra d e - f c r i p t o , quippe q u o d , prseter alia minoris m o m en ti, ab illo re ipla differt C aulibus m u lt o altioribus crasfioribusque ; F o liis etiam lo n g io ribu s et angufiioribus ( A . exfcapi funt ,vere ellipti- c a ) , p etiolatis bafique insequalihus; Scapii a terra lo n g e exfur- g en tib u s; A n th e ra in ipfis dentibus laciniæ corollinæ parvæ ad- n a ta ; Sem inibus d e n iq u e majoribus fub pÿram idatis, cet.
S p e c i e s multa: P l a n t a r u m , quæ Scitamintœ L i n n . ( v id . e-
jus O rdines N a tu ra les in Philojophia B otanica, Holmiœ 1791. s:o
p . 27, — Genera P la n ta ru m , ad finem E d it. S e x f. H olm . 1764. 8:0, — et Pvœlectiones in O rdines N aturales P la n ta ru m , E d .
P a u l . D i e t . G i s e k e , H am b. 1792. 8-'o p. 202 f q q ; ) — Cannce J u s s i e u . (vid. ejus G enera P la n ta ru m fecundum O rdines N a tu ra le s, E d . P a u l . U s t e r i , T u r . H elvet. 1791. 8:0 p. 70 f q q .) ;
— et D r tjm y r r h tz œ V e n t e n a t . ( v i d . ejusdem T ableau du
R eg n e V é g é ta l, à P a ris T om . Sec. A n V I I 8-'o p- 2.02 fq q . ) ; — in prim is G e neru tn , quæ Z in g ib e r , A m o m u m , C o ß u s, A t - p in ia , M a ra n ta , C urcum a atque K œ m p feria n o m in a n tu r, praedi- tse funt com m unirer R a d ic ib u s, fed A m o m i proprie S em in ib u s, plus m inusve efficaciter arom aticis, ad fa p o rem fæpe acribus inaxirneque fervidis, raro tamen am aris, atque ad odorem v a ld e j u c u n d is, m o d o ut fragrat C ro cu s, m o d o ut I r i s flo r e n tin a .— C o ntinent etiam plerum que plus minusve olei setherei, in qui busdam c u m materia quadam refinofa c o m m ix ti.— Quum igitur c o m m u n e s ifias habent proprietates, viribus quoque fere iisdem
g a u d e n t i e a md e mq u e pasne efficaciam p o s fl de n t . — In g en er e viT delicet f li mu l a n t ia , cal efaci ent i a, d i a p ho r e t i ca, et f t o m a c h u m cor r o b o r an t i a funt haecce r e m e d i a , i n t i o r f u m recepta. Sed ex« trinfecus i mpolita n on n u l l a etiam veficatoria funt ct epispaftica. —— I a E u r o p a igitur c u m fuccesfu intus a dhi bentur cont r a m o r b o s o m n e s , quos i mpor t avi t infirmitas quasdam ft o m a c h i , viae uri nalis et i n t e f t i n o r m n , c e t . ; atque in p u l v e r em redacta p ler u m q u e praebentur.
E n i m v e r o in Africa n u m q u a m fere R a d ic e s, ut m e d i ca
m e n t a , rrgrotis praeferibunt Popul i n i g r i , fed p l u r i mu m Sem ina et etiam C aules, F o lia , P erica rp ia atque Flores q u a r u m d a m f p e ci e r u m ; quas partes o m n e s , prasfertim contritas, f entiuntur asque aromaticas, atque in uf um m e d i c u m conver t unt ur t u m in« trorfus t um extrinfecus. Quae qu i d e m omn i a opt i me intelligi p o s l u n t ex ii s, quas de tribus hujus Ordinis Naturalis deferiptis lpeciebus me d i c i n a l i b u s, fcilicet Z in g ib e re dubio et A m om o la ti
fo lio atque G ra n i P a r a d iß , jam dicta f u nt , vid. D is je r t. R e media Guineens. p a g . 6. 7. 70. 11. 74. — His nunc addenda funt P ericarpia et Sem ina A m o m i p a lu ftr is , o d o r e asque ac fapor e
ceteris C a r d a mo mi s f imi l i a, atque fic au g e an t u r Af r i canor um
M edicam enta Cephaliea in F e b rib u s, quas in Materia i l l o r um
M e d i c a or di nem R e m e d i o r u m conf i i t uunt fere numer of i sf i mum. E a d e m non nifi extrinfecus a p p l i c an t , m o d o confveto et fupr a faspe m e m o r a t o ; recentia n i m i r u m inter lapides f r i cant , et t u m foliis illinunt r ecent i bus, quas t andem ut e mpl a f i r um f r o n t i , t e mp or i bu s , verticique capitis dolentis i m p o n u nt ; quo facto m a l u m intra breve t empus prorfus fedari dicebant.
5 . G a r d e n i a c r in ita , f o l i i s o p p o f i t i s o v a t i s o b l o n g i s q u e ; c a l y c i b u s a d bafin u s q u e q u i n q u e p a r t i t i s p a t e n t i b u s ; c o r o l l i s h y p o c r a t e r i f o r u i i b u s : l a c i n i i s cr i n i t i s a r i f l a t i s .
C r e ftit p e r t otum Guineae fupcrioris tractum a montibus Sierra? Leone ad t e r r am , q u am populi incolunt Sujuenfts. Floret, ab initio menfis Maji ad finem usque anni et interdum
et i am longius.
F ru c tu s invenitur maturus Octobri et qui eum proxime icquura-
t u r , menfibus.
F r u te x inermis : flo ribus magnis pulcherrimis niveis inodoris, Folia oppofira fubfesfilia,' acumine elongato curvato obtufo in*
f t r uct a; inferiora minora ovata patentia, fupetiora maj ora oblonga erecta.
C a ly x perfirtens faperus pentaphyllus : foliolis ima folum b»fi
c on na ti s, magnis oblongis acutis nudis, ante l l n e - fcentiam et fub illa patentibus, in fructu remotis ver t icalibus, imtno et reflexis.
Corolla monope ta la hypocratcriformis. — Tubus Calyce p;.ullai
l o n g i o r , c yl in dr i cus, qua partem dimidiam fu peno- r e m cr asfior , hirtus. — Lim bus horizontalis piano- rellcxus, ad b.fin usque disfectus. — Lacinicr quin que longitudine t u b i , initio fubovatae deinde ob lo n gae, carinatae margine crispae crinitarque , horizontales apice reflexas ariOatae, minutisfime hiitae praefertim in ferne et juniores. — F a u x barbata: pilis tenuisfimis confertis crifpis orificium claudentibus fulphureis.
F i lamenta n u l l a , . nifl coflas- velis, quibus tuhus Corollae intus
efl notatus. — A n th erœ in medio ferme Corollae tu bo, fesfiles inclufac alba:.
< > y i
Germen, inf er um f u b ro tund um, extra hirtum. — .Stylus tandem
l ongi tudi ne tubi Corollae, e receptaculo elevato um. bilicato albo * f u r g e n s, filiformi* ereetus luteolus. —
S tig m a ta d u o linearia teretia erecta apice refKxa te-
nui sfi me h i r t a , ob t u f a, t a nd e m apice i u p r a ba r ba m f auci s p o m e t a * fuIphUrea.
M a te a f u b r ot u n d a bilocularis pul pof a citrina. — Cutis crufl acea
Cr;àfa dura. — Disfepimentum B a c C a m pe r m e d i u m
In du o L o c u l a me n t a di v i d e n s , c e nt r o c r u c i f o r m e , i. e. me mb r an i s d u a b u s > u t r i m q u e fcilicet u n i c a , parvrs di vergent i -refl exi s b o u mq ue cor n u a referentibus fulci- t u m . — * Pulpa f u f e a , per d i s f e p i m e n t u m divifo in d u c corpufcul a heinisphfcrica, q u o r u m q u o d qu e i u i u o L o c u l a m e n t o bene cohæref.
iS tm in a p l u r i m a m i n i m a , Di s f ep i me n t o ejusque co r nu b u s a/ Exa,
d i f l br mi a compresfa nigricantia.
(O d o r F o l i o r u m p r xf er ti m c o nt u f or um vel inter digitos fri c a t o
r u m valde g r a t u s , o m n i n o ut
Anthoxanihi odorati
n u p i r defecti flccat>que. — Et Sapor P u f p æ , quse i a Eructu c o n t i n e t u r, grate acidus.O b hi,fee qualitates et Frucru et Foliis hujus Fruticis ad war u s vifît neceslitates ut unt ur Air i , oræ Guineenfls accolae.-— l Et e n i m P a te a s , quippe quæ i uc c u m continent grate a c i du l u m , ;ad fltim depeflend*ni in flatu c orpori s t u m fano t u m m or b i d o iidhibertf» In illo videlicet eas farpe c r u d i s copiofe c o m e d u n t , ifed fuccum e ar u m expresfum bibunt febricitantes, quibus et i am v a r i » ferviunr pa r t e s , inprimis aut e m fructus P l a nt a ru m in ge n e r e fucco a bunda nt i um a c i d u l o , Uf Fr uct us A n tr m i la tifo lii, vid. D is fe r t . Rem edia Guineens. p a g . 7 ; — Caules Z in gib e tis
d u b ii, ad v o m i t u m in fcb 1 ibus f l / l e nd um , /. c. p a g . i t .;
Fr uc t u s B ro m elitt A n a n a tit , l. e. p . 3 6 ; — • Succus L i m o n i or u m :
C itr i M e d ic a , /. e. p . 6 $ , cotttra v om i t u m iri f t bi i bt r*; — Fr u
ctus c rudüs Ü s ß u v ife r i, t e. p . 7 0 , ut fitis reflinguatur h o ; mini s rtam vegeti q u a m fVbriculofi; — Fructus et Suc cus C itr i A urant i i , vid. S tir p ; m Guinea M edie. Spec. Cogn it.
p . S i ad fitim in febribus fed andam ; — C a l yces et proprie S uccus in de expresfus H ib ifci Sabdarijfce, /. c. p . 14.
Q u o d aut em ad Folia attiaer, o dore eorum fvavisfimo,
q ua l e m o m n i n o f oeno n u p e r demesfo impertit Anthoxanthum 0-
d o r a tu m , allecti Africani in varios eadem ulus convertunt, —
1:0 N i m i r u m ut o d o r a m e n t um valde recreans in tuguriis luis ea c olligunt inque manibus geflant; — a:o Capiti iisdem in fricatis p e d ic u lo s , pracfertim infantum, oc cidunt; — 3:0 Con trita p r i m u m , aqua dein cnlidâ perfufa, corporis imponunt ar t u b u s , q u o r u m articuli doloribus Rheumaticis rigidi evaferunt. Q u i d ? q uod univerfum iis fricatur corpus, ubi a m orbis Chronicis par s quasdam ad ta ct um d o l e t ; — 4: 0 Notetur denique, fvaviter r edolentibus liifce foliis mitigari dolorem capitis, five ex febri q u a d a m aegroti five ex alia quacumque causia or tum. Sunt i- gi t ur n u m e r an da inter c o m pl u ra Remedia Africa: Cephalica, qui bus praeparandis infervientes plus quam viginti, d u m in ora Guineenfi m o r ab a tu r Cei. P r æ s ë s , fibi innotuisfe dicit ftirpes diverfas. E x hifce jam antea fex asque ac partes earum médi cales m e mo r an d i fuit oc c af io, nimirum Folia Scoparice dulcis,
X im e n iœ americance, H ippocrate ce velutince, C itri M edicœ, et B aniflerice Icon ce atque F ru ctum Cisfi p ro d u cti, vid. D isfert. R e nted. G uineens. p . 19, 3 2 1 3 4 , 6 4 , 6 6 , et Stirp. in Guinea M e dic. Cogn. p . ii> — His denique in Disfertatione prasfenti ad
d u n t u r d u o alia Ce p ha l ic a , Semina nempe A m o m i p a lu ß ris, fu- - p r a defcripti, et hcic F olia Gardenice crinitae, quas contrita in p u l t e m parantur vel materiam glutinofam, quas fronti deinde f ricatione bis quotidie a l l i n i t u r , et liasc operatio per feptima- nam faltem continuari debe t; — aut etiam in fole folia ficca ita in pul verem c o n t e ru nt ur , ex q u o , cum aqua commifio, ein-
plafirutn conficitur feu cataplasma, quod frigidum fronti appli catur. — Folia etiam decerpere folent indigenas, et illis, quales f u a t , integris f rontem hominis febri laborantis perfricant, atque prasterea lub qu od a m ligamento ea capiti cirçunicirca imponunt, u t Ce phal al giam eo m o d o tollant.
