BERNHARD. ANDREA LUNDQUIST,

A v&j il.

DISSERTATIO,

ΜΕΣΟΤΟΙΧΟΝ φ R A Γ Μ O T>

Ephes. II: 14.

ILLUSTRANDUM SISTENS.

quam,

CONSENSU AMPL1SS1MI 0RD1NIS PH1L0S0PHICI IN REGIO AD UPSALIAM ATHENMO,

SUB AUSPICIIS

Mag. JOH. FLODERL

gr^ec. ut. PROFESSORIS reg. et ord.

PUBLICA MODESTE SUBJICIT CENSURS

BERNHARD. ANDREA LUNDQUIST,

Gestricius.

in ax7dit. gust. maj. d. xiii. junii, mdcclxxx.

horis ante mer1d1em sotjtis.

UPSALIM,

apud Joh. Edman, direct. et reg. acad. typogr.

IM . ;,

SACRAM regiam

mäjestatem

MAGNΜ

FiDEI

VIRO,

REGIA: CA NCELL A RITE CONSILIARIOT REGΝI ΗIS Τ OR IΟ G RAΡΗO

εt.

herIldico,,

nec non.

Equiti Ordinis; de Stella Polari Aurato?

Generosissimö atque Nobilissimo

Domino A Ν D R Ε Μ

MÄECENATI SUO OPTIMO»

SACRUM

VICE

PROBSTEN,

ÖPVEE

GESTR1KELANDS

CONTRACT,

HÖGÅREWÖRDIGE

OCH

HÖGLÄRDE

^,

Η

Ε

R. R

Mag. ANDERS THOMASSON LUNDQUIST,

SAMT

WåLBORNA

FRU PROBSTINNAN,

·

ELIS. HELEN. v. REHAUSEN,

WARE DETTA ACADEMISKA ARBETE

TILÅGNADT

af

DERAS

Jydigftc Son Bernhard.

Tfafl

jag

med deffa Ilad

ej

kan det ^nit förklara,

Som EDER ömhet vikt och lifvat i mit

broft

Si må de likafullt ett

fåkert vittne

vara,

Utaf min

fulla bog

att

bli ER ålders t roßI

«φ- 4^

4^ 4* 4^ 4ν

$

4*

4^

4^ 4^ 4*

4*

ü. m

§. r.

Qium

cempus

Paulus, reliclä Corintho,

cum dimidio, Act. XVilF:

ubi annuum

ii. gdfcitis

degeraf

fibi

itineris fociis Aquila &

Prifcüla,

Hierofolymam profi«

eifcecetur, divertit Ephefum, A£l. XVIII: 15. frequen-

tem admodum atque opulentam Aflse minoris civicacem.

Sed, quura feftinatione urgeretur, non fibi pafFus eft perfvaderi, ^ut plufculura illic temporis commoraretur,

at reliquit tarnen ibi comites fuös, Aquilam & Prifcii-

lam, ipfe, quo deftinaverac, iter

conficere

perreFlurus,,

Acl. XVίIi: 19, 22. data fide brevi fe redicurum efie.

Cujus memor promifli, peragratis iuperioribus Afias re-

gionibus, reverfus

Ephefum,

integrum

illic

commoratus

eil bienniuro, A£t. XX: 31. atque felicem impendit

operam Evangelio propagando, non in

ifta

tantum

urbe,

fed in pluribus quoque aliis circurajacentibus locis. Hoc

funftus fruituofimmo labore, luftratis Macedonia, Achaia, aliisque regionibus,

Hierofolymam

iterurn perrexit

A£h

XIX: 21. ubi comprehenfus a Judacis in vincula conje«·

£His eil ac per varios cafus Romarn pervenit, unde Epi- itola, quam habemus, ad Ephefios icripta putatur, iéx

circiter annis, ut HAMMONDUS calculos ponit, poft-

quam Paulus primum

Epheii concionatus fuerat,

anno circiter Chriili LVIIf, vel, ^ut PEARSONIUS, CLERI-

CUS aliique putant, LXIV. Eo autem

fpeftavifle vide-

eur Apoitoius hac ad iilos ^ex carcere

fcrigta Epiflola,

ut

eos

β )

5

(

eos exhortaretur, ne, anditis vincuSis, qua?

Evartgeli!5

cauila ferret, pudore aut metu confufi langvefcerent, aut

a vera, quam amplexi

fuerant, fide refihrent, Ted

intre- pido currerent animo

in itadio, quod ingreili

erant,

fe-

dulamque iropenderent operam

chriftiano homine

dR gnis

virtutibus.

Quo ergo

magis animos

eorum

erige-

ret & confirmarer, magnifica oratione celebrat ingentes gratis

thefauros,

^quos in

homines contulit Deus

per

Sc

propter

Chriftum, hoc magis, ab ipfis etiam Ephefiis, xili-

mandos, quod non ad Judxos, ^quos

Tibi Deus elegiflet

in peculinm, unice pertinerent,

Ted ad

ceteras gentes

omnes, qux ha&enus

fuiiTent

extra foederis divini com«

munionem. Atque hoc quidem dicic Cap. Γ: ^v. 9. &

Cap. III: v. 4. eile ro μυςηξίον τδ

$ελγ\ματοε

ocurS,

quod

iuperioribus temporibus non xque

clare patefa&um fuiiTet,

actunc manifeftatum eilet Apoftolis, nempe futurum efTe,

ut Judxis pariter ac gentilibus in

ejusdem gratis focieta-

tem adfcitis, unum coaleferet corpus, cujus Caput effet Chriftus, iilius gentium concordiae au&or, ο ποιησχε τά άμφότεξά εν το μεσοτοιχον τδ φξ^μχ λυσοοε. Quo

autem Pauius reipexerit ifta adhibita loquendi

forma

ad defignandum gentium diicrimen,

quod

a

Chnfto fubia-

turo eile dicitur, in aniaium induximus paucis explanare;

Primo ergo omnium in limine fubfiftentes paulii-

per, vocabulorüm notionem eruamus oportet.

A verbo,

τευ%ω> firuorparoj deducuntur vocabula τεΊχοε Sc τοΊχοε,

quorum iilud ^{notat murum,}

vel,

generatim,

quarplibet

munitionem ieu propugnaculum: unde etiam non mce- nia tantum, five ambitus lapidei, urbes cingentes, verum etiam munitiones quxcunque, etiam ex

egefla

terra con- ifruclx, caflxis vel xdibus muniendis infervientes, vo-

cantur in HOMERT poefi τείχεχ.

Huic

cognatum vo-

§. π.

Α 2 ^cabu-

β ) δ (

ca'bulum, τοίχος, notatparietem: neque tarnen de aedlbus

tantura ufurpatum occurrir, verum de aliis etiam rebus,

qgae, aedium inltar, lateribus, quaii

parietibus

^quibusdam,

einsäe funt. Sic -τοίχοι νψς, apud HOMERUM, Od. XIL·

.420, funt, exponente Scholiafle, reo

εκατέξωϋϊεν τιλάχΐφ

τ9 πλοία* ων ττ'έζοίς η πξυμνη η πξωξαο. Quin etiam, haut

abfimili ratione

figniiicationis,

latera poculorum, ab ATHENiEQ, & latera hominum, ab EURIPIDE, vocan-

tur τοίχοι. LXX. interpretes quatuor vocabula hebrsa

reddunt τρίχον, nempe ν^Γϊ Ezech. XIII: 10. bfD Cant.

II; _9. Tp Pfalm.

LXIi:

4. & "Π4

Eil

V: Ex binis

ergo vocabulis, τοίχος & μέσος, una formata vox, μεσάτοι-

χον, vel, ut apud ATHENÄUM in mafculino genere

legitur, μεσότοιχος,

fignificat

parietem medium, vel media«

num* Γιve, ut BEZA reddit, parietem intergerinum, qui

duo conclavia difeiudit, ita ut, illo fublato, ^unum fiat conclave. Eft _{ergo μεσοτοιχον} φ/^αχμα, medius paries fepti

yel fepimenti, five, ut vulgatus habet, maceris, conve- nienter mori loquendi a iacris Scriptoribus m^xime fre-

quentato, idem ac μεσοτοιχον

άιοοφξά,σσον,

vel, fi mavis φξοο-γμρς ^τα μεσοτάιχα, feptum parietis mediani» Nam a

φξοίσσω, fepio, munio, dedu&a fubilamiva, φξοάγμοο &

φξοοχμος, notant1fepimentum, feptum, adeo ut μεσοτοιχον φξχχμΰ, vel

άιοίφξοοσσον

fit paries medtamis interfepiens, Sl quidem in fpece in hoc loco paries difTepiens gentiles

& Judsos, Nam dc disjun&ione Judsorum &· gentili-

13m, qus ante Chriiti tempora gentium iftarum ^{- conv}

niercium diltinebat, loqui heic Apoftoium docec con- textus, atque ex illis, qus infra dicenda funt, manife-

itius patebk. . '

§. III.

Quum Deus exciret Abrahamum ^e patrio lolo, eo

fine & confiiio, ut per illum ejusque poilericatem vers ceii-

)

7

(

religio nii confervationi & propagarioni

confultum

iref5i prima puferous juuta ftnile ill;us gentium dij-jundYipnis

fundamenta.. Ita enim tunc A-hrahamidas fecrevit a ce- teris gentibus, ut peculiaria

ipfis

promiierit

fuae benefi-

centiae & gratis pignora,

conferendo

in iiios

beneficia,.

non hujus tantumvita? curfu continenda, fed fpiricualia

quoque Sc^terna, quorum ad ceteras gentes communio

non pcrtineret,- nifi quatenusr quae paiTrm etiam tunc iefe proferebant, invitamenta iecuti, in

ipforum

accede-

rent focietatero. Hujus cum Abrahamidis percuili Sc

circumcifionis facramento obfignati foederis, ipfique ki-

nixae difcretionis gentium complementum acceffit de-

mum pofl aliquot feculorum decuriuro, folemniter,· Mo-

ßs rainiilerio,, lata lege,·, qua, vekiti fepto quodam,, De

us difcluiit Ifraeiitas ^a gentilibüs foliciteque cavit, ne cum.·

illis famihari ufu commifcerentur. Quum ergo Ifraeli-

tae Dei eile^ηt peculium neque ille fe tunc äliis gentibus

aeque manifeilo cognofcendum pleneque

fruendum

ex- hiberet, vocantur merito, harum refpeflu, ifta tempora χξονοί rr\s oiyvciccs, quos Deus dicitur νπεξιοεΊν,*

A££.

XVII::

30. Id vero quo fenfu dicatur,, docet Paulus Afh XIV:

16. oV, inquit, εν rak σιαξωγν,μΐναις yεν εeck ειασε ττάντα

rci·

έθνη 7ίοξέυε3$αι· rock

c$ok

άυτωνι non quail Deus nullam1 prorfus gentilium curam ifto tempore

geflifTet,

aut

nihil

habuiilet penfi ^, qua illi ratione vsverentr

fed quod

pe- culiari ratione illorum faluti; profpeftum non inverit,,

nullis ad illos rniffis legatis retraxerit ab

impiétate,

aut"

folemni modo manifeilaveritrvoluntatem fuam; fed fapi- entiffima, quae noftrum non eif temere fcrutari, confslia

fe-,

cutus, permiférit,.ut cantisper,,dum definita tempora

veni-

rent, eum tantum ad veri Dei cognitionem obtinen-

dam fequerenfur duftum, ^quem mundo

impreffa divina-

rum perfeftionurn veftigia atque late etiam tunc didita!

veri Dei eultus farna iphs offerret 3'quod

Apoflolus

etiara

indicat citato loco,. ' §· IV.

«SSs Λ ö f

/öl

§· iv.

Hujns ßbi pr# ceteris mtmdi nationibus conceiB pri- vilegii, q-jocl a reiiquis fecreti Deoque dicati eilent, Lev.

XX: 26. quöd ad lllos ioios pertinerent ·ί\ υιοθεσία xpj $ ,Βόζα r{gtf di

hotByKcci

Kcft η

νομο§εσ}οο

ncft fj λατξίια }{ey di

$71αγγελίαι: Rom. IX: ^4. ipfisque concredita eilent rd λόγια Θεχ: Rom. III: 2. fibi, plus etiam, poftenoribus imprirais temporibus, quam quidem par fuiiTe videtur,

confcii judad, ita genere fuo & pnerogativis tumuerunt,

ut dignos

fe

elTe putavefint, in quos Deus nulla non conferret beneficia, ^cum aliis nationibus haut facile ^cora- municanda, totumque reliquum humanum genus alto fupercilio contemferint, ita quidem ut a nuila in illud

evomenda verborum amarulentia fe abflinuerint, & vix

hominum loco habuerinr, Hinc eft, quod probrofo Ca¬

num titulo gentiles dedecoraverint: ad quam Judaeis fo-

lemnem loquendi rationem refpicere Chriitus videtur, quando mulierem Chanan$am Matth. XV: 26, hoc

Ut Marcus dicit C. VII: 26. ελληνίδα Ευξοφοίνισσαν ^{τω -γενεί,}

hoc nomine repulit, quail, ut judari quidem

exiftima-

bant, fas non efTet ^ut gentiies in uilam venirent partem

iliorum beneficiorum _quse Judatis promiila ^erant. Quare

etiara Pharifasi Chrifto non raro exprobraverunc quod epulis adcumberet aut converfaretur Cum ejus generis hominibusj qui vel reapfé eranc gentiles, vei moruro

impuritate ac fcelefla: vitas licentia non illis fe meliores

eile probabanf., quique adeo, sque ac illi, indigni puta- bantur eile cum quibus Ifraeiitarum qnisquam familiari

ufu comrniiceretur, Quas quidem opinio per omnium Judasorum aniraos ita pervaferat, ut in ipfis quoque Apo- ftolis, primis N. T. temporibus, aitiiTime infixa h^feric;

ea enim Petrus imbutus, quum divino oraculo monere- tur, ut Corneiium inviferet, dixit: (Τμε7ς επίςασάε, ως α$έ- μιτόν hιν

αν$ς) Ιπόαίω

κολλασ&οα rj 7ΐ·ξοσεξχεσ^αι αλλοφΰλφ^

é$h ^λ f

J y \ W

A&. X: 2B- Quod yero antea, nefas & religioni Judai-

CS5 adverfum putatum fuefat eile, id-Deus, miila ^e coelo vifione & fpecie pluriuro inter fe perroiftorum animali-

um, mundorum & immundorum, declara.vit Petro. Im»

mundorura enim imagine reprsefentatum voluit Deus profanas gentes, qu^ pro impuris antea habitae fuiflent,

nulla cum Judasis, puris, focietate permifcendai, tunc5 fublato difcrimine in unum cum bis corpus coälefcere de-

bere. Sed segre tamen eradicari penitus ex animis illo-

rum pocuit inveterata opinio: quum enim farna corn- raercii Petri ^cum Corneiio ad ceterorum

Äpoftolorurn

aures perveniiTet, obftupuere admodura dubiique animi pependere, quid de illo exiftimandum eilet, qui non du-

bitavi(Tet, vt$s

ävfys&s

αύξοβυςίαν έχοντας εισελ&ε7ν x&j συμ·

(pdyetv άυτοϊε, ΑΛ. XI: 3« Quin etiam aliquanto poft, preefentibus Judasis, qui nondum exuerant, quam cum la$e materno combiberant, perfvafionem, non pofTe

non gentiles aliquid fuse impuritatis ipfis adfricare, fi'qui-

dem iilorum conviäu _uterentur, fubduxit fe confortioni Antiochenorum, veritus ne Judasi iiium confpuerent &

deteftarentur ob frequentatum commercium cum impu¬

ris hominibus. Iithoc, quo gentes ceteras profequeban-

tur, vatinianum odium ipfis exprobrat TACITUS Hift.

Lib. V. c. $: apud ipfos, inquif, fides ohftinata, fed adver- Jus omnes alies bofiile odium. Separati epulis, difcreti cubi- libust alienarum concubitu abflinent. Et ii perpendere li- buerit, quae in eodem loco de Judasorum inftitutis &

naoribus ab Hiftorico illo referuntur, colligere inde

fa-

eile. poiTumus ilios viciilina gentilibus exfecrandos fuiile

& deteftabiles: dicit enim: iilorum inßituta ejje finiflra,

illos contemnere Deos, exuere pntriam, parentes, Uberos> fra-

tres, vika habere. Quemadmodum etiam novimus alios

Scriptores ad irridendum compofitis voeibus Judaeos pas- fim lacerare. HORATIUS falfe ridens illos, qui tura

B iine

# )

10

( H

fine flamma liquefcere

perfvadere aliis volebanf, dicici

crednt Judceus

Apella, Non

^ego.

conf. Lib. Serm, i: Sat. V:

v. 100. Ut vero HORA

TlUS heic

per

contemtum

no-

rninat Judaum

Apellam, ita eodem fenfu & animo vocat

MARTiALIS Judeeos vecutitos,

Lib. VII: Ep,

29.

& PER-

SIUS eorum celebritatem recutita

fabbata. Sal. V.

v. 1^4.

Colligimus crgo

binc inter Juda^os & gentiles fuifle

ζ-χΡξαν, quam

Apoftolus dicic deletaro fuifle

a

Chriflo,

in iocoj ad quem propius

contemplandum & illuflran-

clum nunc accedamus.

§. V.

Primum dicit Apoflolus v. 14.

Chriflum efle

την

είξηνην ημων, pacem

nofttam, b.

^e.

atiiAorem & conciliato-

rem pacis & concordtie:

quctnadmodum enim Paulus

dicit Rom. Ϊ: 16. Evangelium efle

όυναμιν

Θεχ.

virtufem

Dei, h. e. inflrumentum

efficaciflimum

quo

Deus virtu-

tem fuam exferit, & 1 Cor. XI: 16.dicitur ^το ποτηξίον της ευλογίας efle κοινωνία Τ8 αίματος

inflrumentum

quo

focie-

tas & communio Chrifli coéat, ita etiaro

heic dicitur

Chriflus _pax noftra, quod

fua

morte

conciliaverit

pacem

quum inter

duos

antea

diflrailos populos, Judteos & ^gen¬

tiles, tum etiam inter Deum &

horaines. Ut

vero

heic

Chriflus dicitur _{είξηνη, quum} pacem

fecerit, ita in fe-

quentibus

verbis,

vocatur

μεσότοιχον φςαγμϊΐ quum

paries ille

intergerinus,

ut mox

m^nifeftius patebit, caus-

fa vel faltim indicium fuerit gentium

disjunclionis

atque impedierir, ne

äicHori jungerentur focietatis vinculo. Ita

autera ego quidem

exiflimavero vei^ba hascce prnKm-

da: αυτός εξtv η ειςηνη ημων0 ό εν τη σαξκί αυτ8 7ΐοιησας τα άμφότεξα, fc.

ε§νη·) vel, γένη

εν, Key

λύσας τό μεσότοιχον

φξαγμ8, την

εχ$ξαν> 1\le efl auftor pacis^ noflre, υ t po te

qui in

fua

carne,

h.

e. corporrs

fui facriheio, non carne

vidimarum, qua pacis

foedera alioquin fanciri fvevere,

ex

ex utroque populo,

gentilibus & judars, fecit

unum,

& fo!-

vit panetem intergeunum, quo

ilii diibluii

anceaerant,

ob-

ftance illo, qüominusfbcietare jungerentur.

Qua

aufem ra-

tione Clxriftus diruerit iilum parietem, <3t

difTeofiones

gen¬

tium fuftulerit docent fequentia:

κοοτοο^σοος

^τον

νόμον

r&3>

εντολών εν άόγμοοσιν, ubi νόμος εντολών iv

dcy/zcm,

ve], Ut pie-

nius diet debuit, ^c iv <0ό·γμ<χσιν, idem elt ac νομος εντελλό¬

μενος

ΰό^μοοτοο,

lex dogmata

obfervanda injungens, h.

^e.

Jex rituum. Quum enim όόγμα generatim notet placitum

& decretum quodeunque, unde

Philofophorum feita

vo-

cantur dogmata, im

fenptis

tarnen

Ν. T. fpeciatim ufur-

patur ad

defignandos

ruus-

& casrimonias legales,

qua?

alias vocantur ςοιγ/ϊοο χοσμ8^ quum rudis

fuerint delinea-

tio veritatum Evangelicarum, fuo tempore

in claram lu-

cem proferendarum, easque,

quafi in quibusdam

erepun-

diis infantili ftatui ifti convenientibus, exhibuerint con- tuendas. Hinc Paulus Coi. Ii: 20. exponit soiyfico κόσμζ

per

$όγμο6τοο:

^ε/, inquit,

οοττεΒ-οόνετε ο&πό

των

τοιχείων

Τ8 γ.ότμ8·) τι όοΎμοίτίζε(Γ&8) ίΐ mortui, h. e.

liberati

per mor¬

tem Cbrifti eftis ab elementis mundi, cur finitis vobis

iteruro dogmata,

h.

e.

ritus praeferibi. Ut

vero

heic dicit

horaines per Chriftum

eile

mortuos a

dogmatibus, ita

sin loco, quem crabtamus, dicit

fenfu eodem Chriftum

fua morte Kuroogyriaou reo

όόγμοοτα. Nam ab dqyos·, otio-

fus, dedubfcum verbum, Yocroc^yslv notat

otiofum, inuti-

lem & inanem reddere: _atque adeo

aptiiTime

infervit rei, „de qua agitur,

declarandac. Adcommodata

erant dogmata illa Mofäica

Chriilo

atque

ab illo pariencTis

benefieiis reprasfentandis: adeoque

poftquam Chriftue

compleverat ea omnia,

quibus iignificandis deftinata

erant, nulli diutius ufui eile potuerunr. Quo

accedit,

quod poft·

Cbrifti adventum

non opus

fuerit lege illa

tanquam fepto,

intra cujus ambitum unica

gens, ex qua

mundi Meffias nafei voluit, contineretur: quum tunc

B 2 , tem-

Ü )

12

( fil

cempus adefiét, quo pro omnibus perfolutum _λυτςορ

omnibus eilet offerendum. Ob _quam cauifam Apoito-

lus finem indicarurus abrogatae legis, dirutique fepti, di·

cit V. 15. riva ^Tovs Svo κτίση ^εν εο&υτω ειε sva καινον ανθξω*

ντον, ποιων εΐξψψ. Confvevere fcriptores Ν. Τ. compa- gem fidelium, arutiflimo fidei & caritatis vinculo jun-

ftorum,

quum inter fe, tum cum Chriito, repraefentare

in imagine, modo aedificii bene compaåi & eoagmen- tati, Chriftoque tanquam lapidi angulari incumbeotis,

modo corporis, cujus Caput fit Chriitus

iingulique

fideles totidem membra, conf. Eph. II: 19, 20, IV: 13, i6. Huic imagini inbarens Apoftolus in hoc loco,

dicit Chriftum abrogaviife legem, Ίνα ποιων ειςηνην

κτίση: &c. ut faciendo _pacem, hoc eil, tollendo caus-

fam vel occafionem difleniioois gentium, qu& in le¬

ge latuit, utpote qua tumentes Judaei ^prx fe contemne- bant omnes gentes facrorum communione fecum non

juntas, quamque viciffim gentiles afpernati, ipfi adha:-

rentem gentem pro abjectifllma hominum fasce habue-

runt, ut, inquam, hac racione fublata diffidii occafione,

ex duobus diverfis popubs conderet unum novum ho- nainem, unam conficeret ecclefiam, _quae ob merobrorum conjun&ionem effet inftar unius hominis Eph. IV: 13.

Ut vero Cbriftus, diruto pariete intergerino, fuftulie diffida illa, qute diftraxerant antea Judasos & gentiles, ita eadem _opera delevit inimicitiam, qu# homines a Deo disjunxerat: id quod Apoftolus indicat v. 16. Ίνα Site rS

ςαυξΒ άποκαταλλά^η ^τås άμφοτ.εξχς εν εν) ^σώματι τω θεω>

Ubi per εν σώμα nonnulli intelbgunt, corpus Chriiti: ^di-

cunt enim adludi ad facrifkia V. T. qmbus unicum Chn- fti facrificium reprasientatum fuir. Quod plurimis illis

victimis adumbrafum _erat, id pr&ititit Chriitus in cru»

ce, ubi fuum _corpus Deo obtulit pro

facrificio

expiato-

rio:

cS& ^{· Λ TΛ} f {£%

^s3 ) 13 κ iP

rio: qnae quidem explicatio confirmari potsfl verbis

Pauli Col. I: ^22. νυν) dl

άποκατηλλαζεν

^{εν τω} σάματι ^rys

σαξκοσ άυτ8

d/«

Τ8 Βανάτ8. Ubi άποκαταλλάττειν ^{εν ?&}

σώματι &cc τ8 §ανάτ8 idem videri potefl eile, ac αποχοί·

ταΚλάτειν ^εν εν) _σώματι $ιά ^τ8 ςαυξ8\ _ςαυξοί enim nihil

heic iignificat aliud nifi mortem in cruce bbiiarOo Sed neqoe ineptum fuerit dicere IV _σωμα idem notare ac ha καινον ανθξωπον, in antecedentsbus, atque adeo hunc eile ienfum: Chriitus reconciliavit utrumque populum Deo,

obeundo mortem in cruce, ut coalefceret in unum cor¬

pus myflicura. Hocce pr^ftitit Chriilus fua «orte, «Ve-

-κτένας την εχΒςαν εν άυτω. Latinus interpres reddic hsec

verba: interficiens inimieitiam in femet ipfo quafi fcripfum

fuiiTet h _εαυτω, quemadmodum etiam conilat quosdam

Mfcr. Cod. habere. Sed iilam le£lionem improbant HIERONYMUS aliique. Neque quidem multum inter-

eil utram le&ionem iequamur, quum fi retineamus re-

ceptiorem illam, αυτω, refpicere debeamus ad antegres- fum fubftantivum _ςαυξοτ hoc fenfu: Chriilus interemic inimieitiam _{in cruce,} h. e. morte in cruce tolerata, quod

idem eil, ac in fe ipfo, offerendo nempe

fe ipfum

Deo, pra facrificio, in cruce.

§. VI.

N Sequitur, ut oflendamus Paulum ifla £>ίφ, μεσάτο?

χον^φςαγμ8> refpexiile ad flru&uram templi Hierofolymi-

tani. Möns Moria, qui a Deo ipfo adfignatus erat tem-

plo, 2 Chr. III: 1, circumdatus erae ^-muro quadrato,

multis iiitercifo portic, per qua§ ingreiTus _patuit in atri¬

um extimum, quod a JOSEPHO in Lib. VI: c. 7,

Belli Jud. vocatur το κάτω Ιεξον^ το ταστεινωτατον, inferi-

iis templum quod bumillimum erat, quum in ipfls montis radieibus fitum effet, unde _per gradus efeendendum eilet

in fuperioia atria, Atque alio loco Lib. VJI.· c. 13. B. J.

Β _{3 yocafi}

Cggp ) 1"c ν ••3t?

vocat iliud, το ε£ω&εν ^tεξevt ext&ins

templutn,

quun

cin-

xerit eetera atria, ipfamque xdem iacram, qux vocatur

ναός. Hoc extimum atrium, pluribus diftinetum portici-

bus, ,11011 omnibus tantum Hraelitis,

five puii elTent, Γι

ve aliqua legali impuritate

infecti, fed gentilibus etiam

pa- tuit; unde a

Chriilianis Scriptoribus

vocatur

atrium

gen¬

tium,, ultra quod illis perrumpere non

licuerit

, arcente

illos ab ipgreiTu in ianftius

libaeiirarum atrium lorica,

qua, ut

JOSEPH

US

dicit,

το

ϋεύτεξον Ιεξον, h.

e.

atrium

Ifraélitarum, difterminabatur ab atrio gentium. Lorica ifta, _qux

fignabat

iimites, quos

transgredi nemini

com

ceiTiam fuit profano, vocatur a JOSEPHO yshos,

Βξίγκος.

&ζ έξκίον ÄiBivs

^ξνφοίκτκ.

ΓεΊσον

dicit JOSEPH US

noo

eile vocabulum _grxcum, ica enim

loricam illam

voca-

u tarn eile ait kutcc τψ ϊπιχωξϊοον γλωσσαν, ^quum a Grx-

cis vocaretur Sqiyxos vid. Lib.

V1

i: c. 3. Ant.

Jud. Oc-

currit autem vocabulum hoc, Bqiyycs, bis,' ηi

fällor,

in

HOMERI feriptis: de A.'ciooi nempe Regia

Od. VIF:

87. quae diftin&a dicitur

Βςιγκω κυοίνοιο^

atque

de Ulyilis

aula Öd. XV1F: 267; qux ornata

fuit

τοϊχω

xgj B-qiyaolatVj

ad qua? verba

EVSTATH1US obfervat B-qiyyJv fuiYle

των τοίχων κομψ, η }εφοονψ

r!

ςεφωνωσ/ν·, fnpvemam muri

ve!

parietis loricam, five φξοογμον

ύπεξκεΐμενον^

Τξιχων

Sly.-ψ

^κοσ*

μ,&νΤοο, feptnm

fuperpojitum capillorum inj}

ar mur os ömans.

Ubi vero de tempio ufurpatur a JOSEPHO notat can- cellos illos, five fspem faxeam, reticulato, ut harum re-

rum icriptores obfervavere, ^opere contexcam, qux

duo

illa atria, exterius & interius dirimebat, quare etiam alio,

ut didlum eif, loco, ^vocatur λί&ινον

ΰξύφακτον.

Quo qui-

dem nomine peculiadter apud Athenienfes notantur can- celli, quibus Judices, in loco judicii, a

populo fecerne-

bantur, ττοοξοο το rols

Jqvo·} φξάσσεσΒΰύ, quod' multis

con- jflarent transyeriis lignis. Inter hanc

cancellatam fepem,

ri Kihivov

$ξνφοΜτον}

& iéptum atrii

fecundi, five Ifraéli¬

tarum,

& )

IS

( &

tarum, erat fpatium intermurale,

quod #b Hebrads

^vo-

catur

V*nn,

acque ipfa iepes illa,

Hve lorica plures habe-

bat columnas, seqois difpofitas

incervsliis,

atque

infcri-

ptionibus notatas, quibus

alienigenas admonebantur,

ne

ultra progredi au

der

ent. De ^qua

quidem

re

JOSE-

PHUS pafiim meminir, ut quum Lib. XV: c. 14. Ant, Jud. deicripfillet prirnum ätrbitym, τον ττξωτον

ττεξίζολφ^

five extimum atrium, dicit fecundum atrium effe paucis gradibus

feanfiie

atque cingi

εςκίω λε&ινχ ΰξυφάκτϋ,

γςα,φη

κωλvovrt εισίεναι ^rev οίλλοε&νη, Qualis autem illa fueric γξοοφη, quae admonuerit

alienigenas,

ut

fe

extra

cåncel-

los continerent, docet JOSEPHUS Lib. Vi: c. 6. B. L

h _avroj, fc. ^reo λι&ίνω

άξυφοίκτω,

^{ειςηχεσοα1}

ej*

Ίσα

Ήια^γ\μα-

ros ςηλαι, rev rr,s dyvsias 7Γξ·οο7]μάιν8<τοα νομον dt μεν ελλη- ytxcis^ dt ås ξωμαικοϊε γξχμμασι, μ'ή

åstv

^{αλλόφυλα'}

bros ris

dy Ix τΐΧξίεναι, j. t. in lorrica

ftabant columna esquis difpo-

fitee intervaIiis, legem caßimonits pr&monentes alies

Grcscis

alics Latinis litteris, -non debere alienigenas in locum

fan&um

tranßre. De qua re etiam Titus, irrcrepans

Juda^os,

meminit Lib. VII: c. 4. B, J. é% ΰμε7ε> inquit, ^{ω μιαξω-}

rarotg rov

$ξυφακτον

rSrcv

7Γξ&£άλλεα·&ε

^των

αγίων

* t% υμείε

ås ras εν αυτω ς-ήλαε βιεςησοοτε γξάμμασιν ελλψιχοίε ngef ^ν,με- τεξοιε κε·χ)αξαγμεναε, d

μ^ενα

^το ykmov

υττεξζαίνειν

7/αξαγ- γελλεμ i. e. Nonne vos, ο fcelevatifftmi^ canc

ello fanfiutn lo¬

cum protexiftis? Nonne literis Grcecis ^ac

noftris incifas

co¬

lumnas conftituiftis,

quibus

nefepta cuiquam

tvansgredi bee¬

ret_, edicitur? In imagine hujus loricas, quam vocat με-

σοταχον φξαγμζ confpiciendam

iiftit Apoftplus diflenfio-

netn, vel, qua; ejus fundamentum

eft, legem ritilalem,

utpote qua tanquam iepto quodarn

gentiles discludeban-

tur a ludasi?. Neque fine rarione

dixeris eodem illuna

refpexifle v. 13 & 17. ubi dicit gentiles ante

dirutum

μετότα^ρν φξαγμ.8·,

fuilTe

μακξαν·) quum

Jud<ei eilent

syyvs.

Atrium enim gentium inträ cujus am

bi

t um

fubfiitere

©por—

^ 16 Γ

) A V, eggs

op©rtüit gentiles, longius ab a*de iacra fejunflum erat, quam quidem atrium Iiraéiitrrum; adeo ^ut hi propius

Deo fuerint, longiori intervallu disjun&is ab illo genti- libus. Sublato vero deinde fepto ilio, concedebatur etiam gentilibus ττξο7Μ.γωγή τΐξος τον τΐοίτεξοο^ acceflus ad Deum

& ad communionem foederis divini, omniumque,, qua;

iilo comprehenduntur, bonorum. Id quod Apoftolus,

ut §. I. obfervatum eil, Eph. III; 4. vocat μυςψον, quum

praeteritis temporibus non adeo, ut

ApoÄolorum

^xvo,

clare manifeftatum eilet, eam futuram fuifle linxitum ecclefiae amplitudinem, ut fuo ambitu com-

ple&eretur

colleäam

^ex omnibus gentibus turbam.

Δόξα hs rüs ctiams ©far.