AUSPICE
DISSERTATIO PHlLOSOPHICA,
De
defensione
re rum
CUM CEDE ALTERIUS ,
QUAM,
SUP.FRAGANTEAMPLISSQU!ADSALAMEST,
OliDINE PHILOSO,
AC
Ρ R £ S I DE,
VIRO AMPLISSIMÖ ET CELEBERRTMO,
M*g laurentio
DAHLMAN,
MOR AL.ETPOLlT.PROFESS. REG.ETORD.
IN audit.carolaMia/. dieVvjunii
ANN! MDCCLI.
HORttßÜjfMERIDIEMSOLITIS
publice cettsmue modeste εθμμ|4τγγ '
JONASMEDELPADUS.WESTMAN
"
UPSALI IE. "
IN S:AM R:AM M:TEM
MAGNiE FIDEI VIR,
ReverendtJTttne ΡΑΊΕΚ ae DOMINE»
Dn
olave kiorning,
S. S- Theologiae DOCTOR Celcberrime»
Norlandise occidentalis SUPERINTENDENT
longe Graviffime, Venerandi Confrftorii Herno^
iändenfis PRÄSES Amplifiimc, Regit Gyw
820afiiScholarumqueEPHOREAdcuraciiEme*
M&QENAb MAUML·
' -4 t. · j
. ·*♦',
C*afcipidf facilis» Rcverendijjirne
Ö Defcnßonem harte, levt adumbratam pen'tctllo, kurnitttmus rogo. Ättlapias, inqmni>
m tefferarn (mrma & debita venerationts;
(imul ac gratifltm dnimi, ob favorem
grattamy qua femper in me prcpendifit: ut eadem erga me pergasy Rrverendtjftme Pra·
ful, fabmijfe contendo. Mihi mhtl eritpri-
»x, antiquius nihtU quam ut pro Im, cIua-
que Aobtltjjima Pamtlu perenni fiore , ad
fummum remm Moderatorem fujpiria fm·
dam ardenttfßma i
Revcrcndiflimi NOMINIS TUI
Cuttträevetijmus AUCTOR & RESPON DENS.
·♦ - A
VIRO Nobiliflimo atque ConfnltiUtmo,
Dn JOHAMNl SMARAlO,,
JUDICI Ίerritoriali, & POSSESSORI officinarum,
ferrearum ad Galtftrom Laudatiflimo, FAUTORl
Propenfiilimo. ^
Admodum Reverendo &Prtclari/Jrmo VIROy
Dn. Mag. PETRO HÖGSTRÖM,
PÅSTORI in Skellefteå W&ftrobot. digniflimo, Re-
giae fcient.Academise, quae Stockholm!®floret, MEM-
BRO Solertiffimo, AVUNCULO ut unico,
ita & FAUTORl exoptatiffimo.,
ΆΛ^τΙΐα Tua, ConfultiffJme Vir, in farerηam de·
·*** mumtanta funt, ut mlJa majora ejjt poffint.
Ådjpicias benignepageüas bafce, omni fplendore dcfii-
tutasyfummam tamenanimi devetionem, grättarum·
que aBionem indicaturas, fummopere feto, Tibique
jalutem omnigenam felicitatemperpetim adprecor.
Tibi etiam, AåmodumReverende Vir, inre/lime
niumgrati animi obplurima in mefavorisfpecimma,
kvidenfe bot nmnus chartaceum,tumardenttßimince·
JumitAtis, felicitatis votoi d*d.d.
Nobiliil. Confultiff. Admod. Reverend. &
Pradarifl. NOMINUM VESTRORUM
Ctdtor humiUhnus AUCTOR & RESPONDENS.
r. ν. &
§. L
Ulliim alium fincm creati
mundi apud Deum nos eon-
cipere pofle, quam perfc-
&ionum ejus manifeftacio-
ncm, qua gloria Dei abfbl- vitur, docetur in Theelogia
Naturali. Ut Deus fincm hunc obtineret, homines etiam ereavit, illis in-
ftru&os donis, quibus ejus perfe&iones cogno-
feere & manifeftarc poflent, motivis a&ionum
cx ipfis pcrfe&ioaibus divinis defumtis. Pro immenfaautem fua (äpientia & bonicatc non po- tuit ha» produccre creaturas, intelle&u & voluo·
tat« ornatas, ni(i fimul illartun eoniervationem
& felicitatem intenderct; quare (ingula membra
focietatis humanae conniti dcbent, ut totum con*
fervctur corpus, mutuusq; mcmbrorumexiftat
conccntus & amor, idquc in imnikftatlonem gloriae Divin«, quae indivulib nexu cum felicitx«
jtc illorum cohsertc. Felicitatis ctiaun deiid«riume A
t» ) 2
animis frominum infixum y fatis indicat» Deum
vellc eornm falutem, quod ad iHarri menfuram
nobis inditum eil, ut nullo non tempore appeta-
jnus ea , quse nosmec perbciant. «A&ionum ρπε-
terea noflrarum naturam talem efie voluit Opti¬
mum Numen, ut cum qualibet earum eiusmodi
confeilaria nexu naturali eflent copulata, quse
nos vel felices vel infelices redderent. Hxc o- mnia non poflunt non animum Heilere ad atlio-
ncs bonas fuicipiendas, & malas omittcndas. Hxc obligatio naturalis tamdiu durat, quamdiu bac
natura induti fumus, & hae gaudemus eilentia, üdeoque dicitur connnta.
IL
Hinc patet, Legem naturas nos jubere no- iftram aliorumque promovere felicitatera, cui haee
fubordinata lunt praecepta, neminem Ixde: iuum euique tribue: damnumrefarci.
Cum Deus nos creaverit, fuftentet, & innu-
ämeris cumulet bcneficiis , imperium ejus in nos fubmifle eil agnofeendum, ex quo fluit jus de*
terminandi noflras a&ioncs pro fandliflimo fuo
arbitrio. Huic Dei imperio in nos, & aüiones
noflras fummo & jjuilißimo reipondet in homine
obligatio perfeilifüma conformandi adliones fuas
ad voluntatem Dei. Deus autem vult noftram felicitatem, fine qua ultimus adbonum finis, ma«
nifeftatio ieilicet gloria Divinse, obtineri non
potefl (§prat'ced.J. Hacc ergo Dei voluntas me- rito lex eil nuneupanda. Praeter hane obliga-
€S3P ; ι (
tionem, qua nos adftringi clare perfpicimus^ttuns
confideramüs dominium öei in nos ill inritatum,
& ceteras ejus psfe&iones-, eft etiam obligatio
naturalis, qute ponitur pohta eflentla atque na¬
turahumana (§ cir,). Hafce tamen obligationes
eile easdem , neminem fugit, qui novit, legis &
obligation!* nac. au61orem nullumalium eile quam Deum, re£le ergo afleritur, Deum per ipiam efkn-
tiam ac nacuram noflram rerumque nos obligare
ad convenienter vivendum voluntati fme, & con- iequencer ad promovendam noilram feiicitatem.
Vcrbis non iatis exprimipocefl, quanta mi- feria, quantaque imbeeillitas homirtes a nativitace fequatur: ha*c continuaturper totam vitam , U
deoque, teile experientia, fieri nequit, ut quis«
quam ßne aliorum auxilio felix evadat, quamob¬
rem oportet, ut alii etiam ad flatum noftrum per- freiendum fuum conferant. Quoniam autem'hu¬
mana natura ita eft conilituta, ut nihil velle pos-
fit, nifi quod fibi videatur bonum, ideoque ut a*
Iii flatus noflri perfc£tionem promoveant, bo- num»qtiod inde in fe redundet, perfpiciant neccs- fe eft. Per ipiäm itaque eiTendamatqaenafuram noftram 8trerum obligamur2eque ad aliorum per-
feffionem & felicitatem promovendsm ac no- üram propriam , propter indivulfum utriusque
xiexum. Non tarnen eousque procedit hax obli¬
gatio, ut aliorum magis, quam propriam qüx*
ramusfeiicitatem ; ex di£tis enim paret, nos per
åiaturama£lionem aliquam fufcipsre -non pofie ,
Å2 tiifi
ζ
**2 ) 4 ( &&
nidrefpe&us iimöl habeatur proprio felicitatis, 8c per confequens non obligari ad perfe&ionem al·
terius, nid in quantum dne negle&u proprio:
fiac. Quamobrem fi officia crga nosmetipfos 8c
alios colliduntur, perfe&ionem afterius promove-
re non pofiumus, nidcum imperfefåione · nodra, quoniam autem obligamur ad perfeftionem no-
ftram nullo non tempore fe&andam, ffinul ad a-
liorimi tanquam moraliter impoffibilem addringi
non poffiimus, promotionem itaque perfe&ionum
alterius naturaliter cedere propriac in collifione
conftat.
f. III.
Nos per ipfärn eifentiam & naturam ηodram
tc rerum obligatos efle ad id, quod ad felicita-
tem nodram facit, §. I. probatum dedimus. Quo*
niam autem homo duabus condat partibus eflen- tialibus, anima fcilieet atque corpore, datum e- jus, refpe£hä utriusque, condderationi nodra: hie
fubjicereoonvenit, immo illum, qm ei externus ed; quo opes & honores, reliquaque, quibns ex¬
terne afficitur homo, merito referimus. Tripli-
eis hinc generis officia, unicuique homini erga
feipfum obfervanda, furgunc; quibus, ß pro vi-
rili parte fatisfacere duduerit, non minima inde in ilfum redundabunt commoda- Forro cum ad
impoffibilia non obligemur, fed ad ea tantum, quae facultatum, virium, 8c rerum nodrarum
ikii, aliorumqueauxilio confequi vel evitarc pos-
fumus, quantum penes nos ed, facere tenemur,
J". . ' . ut
&!2> ) 5 ( β»
ut horum re&o ufu flatus tam animae & corporis
quam externus perficiatur. Interca» quie haud
parum ad felicitatem noftram augendam faciunt,
praeter vicae neceftitates , ejusdem commoditas &
jucundicas merico etiam numerantur, cum & a- nimam & corpus mirum in modum reficiant &
refocillentj dolores vero & inutilcs vexationes cor¬
poris noftri idem enervent & deftruant, animique vigorem tollant, quamobrem hsec omni ftudio vi¬
tanda, illa vero quaerenda eile nemo non videt·
f. IV.
Jus , quatenus de perfonis praedicatur, eft
facultas agendi vel habendi aliquid lege conccila.
iam ficuti lex fine objigatione concipi nequit, ita
fine obligatione nullum citjus, cui etiam a parte aliorum reipondet obligatio,utjure noflrotuto frui
queamus. Qualis itaque eft obligatio, tale quo-
quejus; obligatio autem ad promovendam no¬
ftram felicitatem eft perfe&a. cum alias aut per- enndum ant miiere nobis vivendum eilet, quod
neutrum gloria Divina convenit (§. 1TJ: ideo et¬
iam jus habemus perfe&um ad ea omnia, fine quibus obligationi legis hujus fatis facerenon pofiu-
mus. Jus perfe&um m eo confiftit, ut alterum co-
gere pofiimus, fi obligationi fuae perfefta fatis-
facere nolit.
Per legem natura$.V.omnem virium & facul-
iatum noilraruni ulum facere tenemur, qui reqiå-
ritur
) ^ (
rkirr sc! pcrfe&ionem flatus extern! (jf. fil.) Per confeqnens jus ι ηde accepimus :perfe£him ad o-
mnia, .-quse eo cendunc fjf. prseced.), Ad ftatuni
sutem externum perticiendum tam res necefiiudx
quam udles & voluptuariae concurrunt (§. III).
Quoniam omnes homines pernaturam eademte*
neη t ur ohligatione (§. II.), naturaliier etiam ea- denrhabsnt jura. Hinc fequitur, idem jus com«
petere omrabus ad eas res, quas iifui illorum in·
iervire poffin-t. Omnes itaque res natura func
communes, quaslibet earurn ante occupationem
nullius. Jam fi in caritate mutua homines perfli- rifient, nulli du bitamus, quin communio rerum
longo ialtem tempons tra&u vigere pottiißct; ti·
nusquisque enim tune ad åkerins felicitatem ,
quantura potuerit, contulißet, nemo alterum im- pediviikt, quominus refens, prout ipfi opus fuif-
let, uteretur, nemo otiatus fuiilet, ied quivis,
communis utilitatis caufia, laboraflet. AR nemo non ifltelllgit, quam parum communio haecce
ilatui prüfend genens humani conveniat; Caritas quippe hiice in terris rara admodum efl, & mali¬
tia hörnimim tant um habet roboris, ut ei iuppri-
rnendae durio ra vix fufficianc media. Magna prae-
tereaanimorum eft varieras, & prohac hominum
variant judicia, ipfe appeticiones Sz averfiones,
fociique affe&us, A fimplicitate ukerius vkx
dum receditur, cura iimul erit commoditatis e-
jusdem (§. HL), ied iua fponte terra ηση profert
res ranta copia, ut neceilitatibus omniuminfervi-
- rc
) t (
re qncant, quare tam proprer has, quam proprer vitaé commoditares in commune laborandum ef·
fet. Facile autem in ejusmodi rerurn Sc Jabortir»
communrone oriretur fuipicio, akcrorn tanro la-
bore defungi vel non poile, ve! ηolle, quo alter,, ideoque alii alios tanquam indignos ufu reruni communi prohibere niterentur : perplorimi turpS
feie dederént otio: quidam prseter indigentram plus iibi attribuerent: unde baud pauci vicku euE
tuque neceilario deftituerentur. Et cum quis a re, quse artiejusdebebatur, apprehendenda,vialios^de- pellcre licite non' poflet, iibi hoe ipfoinjuriam fo¬
ri exiftimaret, cum jus quoddam praelationis in
ufu talis rei iibi competere putaret. Ob bas 8c a- lias rationes ira, odrum, invidia, vmrfi£be cupf do, & ftudium aliorum felicitatem turbandi, qui-
bus indivulfo nexu , miferia, querelao, 8c furnim
rerum confuko conjun&a ef?enr, in hoc dato ul-
tro quaft provocarentur; quare idum baud imrfo
rito inter ea referimus, quas in Republica PiafiQ-
liis imaginaria locum tantum habitura fint ι vi
Dominium cft jus proprium difpo
ncndi dc re pro arbitrio fuo.
Ut medela omnibus iftis nialis §. prseced. e- numeratis adferrctur, necefle habuerunt homines^
res, quae erant nullius , five adquas omnibus in¬
differenter jus competebat, iibi facere proprias,
co melius iis utipoiient, quas uamra iponre
pro-
J 3 ( «Ρ
proferebat, &eo majori diligcrvtia itlcumbere la-
boribus, quum, dominio introduÖo, nemini 11-
ceret amplLrs fru&us laborum alcerius iibi arro- gare. Nec eil, quod exiflimemus, dominia legi
naturali repugnare, cumpocius eajubcac introdu- ci; quoniam quod melius efl: altero, eidem pra- ferri vult. Haud aliter profc&o fpe&atur ufus
rerum, quam medium, cujus ope fini a Creatore
hominibusprafixo fatisfic, finem autcm illum in
communione rerum aflequi no η licet (jfpraced),
ergo lex natura introdu&ioni dominiorum, qui·
bus obtinetur, non potefl: non favere.
(f. VII.
Dominium involvie jus cctcros o·
mncs ab eodcm exeludendi·
Dominium eft jus proprium disponendi de
re pro arbitrio foo ({. praced.). Ad hoc jus ex*
ercendum lege natura ©bligamur (ibid.). Exercir
dum autcm hujus juris omnino tolleretur, fi lici-
tum non eftei alios inde excluderc (per cxperJ.
Ergo lex nat. domino jus ceteros omnes ab ufu
rerum (uarum exeludendi conferat necefle efh Dominium itaque involvic jus ceteros omnes ab
£odcm exeludendi.
§, VIII.i
Res noftrx dicuntur omnia ca, ih
i^uibus dominium habemus.
§, «ς
SÄÄ > 9 ( €£ä>
. if. IX.
Ad res noftras conlervandis &li-
ficandas,quantum inpoteliace fuerit noiira, obligamur.
Omnera tenemur facere uftim facultatum noftrarum, qui requirirtir ad perfefiionem fia-
tus externi (§. Iii): ea, in quibus dominium
habemus , vocantur res nofirae ( §. praeced.).
Quod hse res pertineant ad ihtum externura, 8z hic, niimero earum au£to, perficiatur; imper-
k&ior vero, eodem diminuto, reddacur, nemo
no η perfpicit. Res autem noftrae coniervantur,
ii idem earum manet, qiias in dominio conti*
nentur, numerus, amplificantur vero , ii is au- geatur, five, quod idem ed, ii fru&uofiores reddantur(per dei.j. Ergo ornnem'tenemur fa-
cere iiium facukatum noftrarutii, qui ad res
cότιErvandas & amplificandas reqniritur. Si qmdquam confequi poilimus facukatum noftra-
rum ufu, id dicitur efie in potefhte noiira (perdef.). Ergo ad res confervandas Sz amplifi- candas, quantum in poteftate iuerit noiira, ob¬
ligamur.& __
f· X'
Dctcnßo rerum cft a&io, qua e*
um, qui cas rapcrcaut deftrucre vult, tm- lisurgernus, douec turbareeasdem defina'c.
Res noftras defendendi jafCj gaudemus perfeéto*
ß Res
!S£j£ ) ίο ( it9
Res ηoilne dienntur in qoibus dominium
habemus (§. VIII,). Dominium aurem fnvotvit
jus ceteros ämnes ab eodem exciudendi (§, VII.).
Omne jus, quod nobis dat lex naturalis ad fatis-»
facrendum obligationf perfe&as perfetlum esiarn
dt (§. IV.). Ergo dominium involvic jus perfe¬
ktum ceteros omnes ab eodem excludendr. Hinc fequitur, nobis cornpetere jus aherum cogendt
(ibikh), ut res noftras relinquac 4nta£las; quam-
obrem bacc vis applicata, quoniam eil medium
finis obtrnendi, eo usque dnrat, donec easdem
turbare definar. Quare (Tve vi quispiam res no- flras nobis eripere, five aliis atlibus, dominio
contrariis, ntpote deffrn£tione & corrqptione re-
rum noilrarum nos federe volueric, jure gaude-
mus perfe£lo éasdem defendendi.
$. XT.
Si res nulla alia modo conferva- ri posiunt> aggreflorem incerficiendi ju¬
re gaudemus perfe&o.
'Vis, qua aggreflori refifHtur, quoniam eil
medium finis obtinendi, eo usque dorat , donec
res turbare definat (jf. praeced.): fapiens media a-
ptiffima fini obtinendo eligic: mediis itaque titi-
tur fini proportionatis, h. e. ejusmodi, qua? nec
plus nec minus in fe continenc, quam quod re- quirit finis5 Variante itaque malitia fedentis, va-
riat jus defenfionis» ideoque ad res defendendas
Ii fuiFeeerinc media Ieniora > duriora adhibere
•
.. -· non
) ϊΐ {
non licet , alias ad mittenda. Ergo ß res null©
alio modo eonfervari poifunt, aggreßorem intér-
ficiendi iure gaudemus perfeöo.
Sub rebus quoque noilns.dmrnobilra parker
ac res Incorporales comprebenduntur: hse fenfu
externo percipi non poßunt, fed inteJle&u tan- tummodo concipiuntur. Taiia Funt jura ho mini
competenda , veluti uius friiäus, jus veivandi, jus aucupii &c. Dominum rerum utriusque gene- ris in exerckio juris fui pofie turban, experieh-
tia abunde teßatur: ideoque quin ad bafee resde-
fenßo huc usque expoßta applicari qoeat, nulli
dnbitamus. Ex iis , quse in anterioribus a1lata, Funt, conßat, defenßone rerum nihil aliud intern di, quam uc nobis liberum maneat dominii ex·
ercitium , feu ut res dedncantur tanquam noßrse.
Si autem quispiam jus E. G. venandi in meo di-
ßrißtu exerceret, meque inde excluderet, jus
meum mihi auferrct Sic edam ß quisdominium
in rc mea immobili exerceret., nec patpretur, ut ego illnd exerceremjure mihi competend me¬
inet privat. Quoniam autem jura nobis compe- tentia rebus incorporalibus ännumerantur , eripit
ille mihi rem inoorporalem, qui a juris allius uFu
me excludit. Eodem itaque modo defendi pof-
iunt res immobiles 8z incorporales, quo mobiles.
Proprie quidem loquendo, dominium, ßve quod
idem eß, jus noßrum nobis invitis non poteß au-
ferri, quoniam eß facultas moralis, 8z Fic animo retinetur; jura autem nobis competentia cx-erce»
B 2 ce
gjgp ) il (
re non poflumos, nifi quatenus phyficam agen- difacultatem habeamus, kleoque hoc refpeéhi di-
ei pofTumus privari jure noffro.
/. XIL
Lex naturalis ncbis dat jus ad omnia, qua?
felickatem noftram promovere polTunt (jf. IV.),
8z vuk, ii ε nemo aherum laedac (§. IL); ergo etiam vuft, ut urrusquisque fecurus ab omni he-
iione maneat. Eam ob cauffam mter alia jura,
qua nobfs competunt 9 numerari etiam debet jus
fccuritatis. Quamobrem licet damnum fit repa-
ratum, vel laefio averfa, non ideo tarnen nobis
fat»sfa£tum eft ob vioiatum jus fecuritatis ; quare necefie eft, ut propter kefionem pr^terkam alter
matum quoddam patiatur, quo fecuritati in po»
fierum proipiciatur, Qui nos laedit fciens 8z vo·
lens, felickatem noftram evertere allaborat^ adeo-
que dum patior nie ab eodem Isedi, non fme ra-
tione verendum eft, ne denuo ab eodem Mar;
quamobremjus defenfionis orkur non ex magni-
tüdine Isiionis ab altero intentatas, Ted ex hne ? qni per defenfionem intendkur , nempe averfrone
kefionis intentatae. & declinatione periculi in po¬
lterum Vindi£be cupido, odium, 8z inimicus
animtrs lege nat. prohibentur, unde, fine defen-
iionis obtento, malum, quod deinceps infertur,
nuifo jure infertur. Malo ifto ulterius illato alter
Jaeditur, quamobrem cum feena ita mutetur , ut
aggreffor isefus evadat, huic feie defendere lici-
tum eil, ac taneum licet, quantum ad kefionem
ayer-
nvertendam requiritur: qui licet ipfe in caufltt
fit, cur in tale pcrvenerit difcrimen, flatus ta¬
rnen naturalis eil flatus aequalitati's, ubi homincs
ömnes eadem habent jura , per hoc itaque ^ quod obligation!, neminem kede non fatis fs·
cit, non arr.ifk jus, fcmet contra aggre(Torem
defendendi, neque hane ob cauffarn alter oblb gatione fua excidit natural! (§. IL). Faches ta¬
rnen concedimus, in violenta fui defendone vix
omnia obfervanda obfervari poffe, cum nemo adeo rnentis compos fit, quin, tali animi per- turbatione, limites jufhe defenfionis facile traßs- iliat.
If. ΧΪΙΙ.
Circa defenfionem rerum cum cirde akerius varia objici folent. Quidam refpiciunt ad pro¬
portionera inter vitam raptoris & res auferendas,
dicentes: extra omnem dubitationis aleam ροίϊ-
tum eil, mihi cum catde akerius iicerc res de- fender®, quie ad ioflentationem vitae neceftariae funt; qui enim mihi vitae praefidia eripit, ipfam
vitam eripere cenfendus eft , ubi autem hujus pe-
! riculum non eil timendum, utique defenfio vio¬
lenta illicita eft. Quid ? quod invafor periculum
setern# damnationis ineurrit. Hifce facile obviam itur,. modo ad ante di£h attendatur. Non modo ad res confervandas obligati fumus IX.), ied
etiam commoditati & jueunditati vkx ftudendum eft(§. Iii.), quare omnes afhis, hnc pcrcinentes,
liciti funt (§. IV.). Reäe ftatuit Gronevius, nub
'féw ) Η (
larn eile seqnalltatern incer amidionem vel omnium bonorum, & ipfam vicam; nani talis com para¬
tio ηη-gas ta ηtummodo rd inquic, & hrfee in>
ρ tas fubtilicates fcrutantes incidunt in Scyllani
Chaiybdin evitare cupientes. Defeniio rerum meticnda eil ex vi fuperanda , & fne fecuricatis
nöbis refHtuendasfjf, pracced.), adeoque pretium
rerum ηoftram coniiderationem non ilifaic. Prre-
terea etiam raptor non majori gaudet jure res rai-
noris momenti auferendi, quam majoris; quia o- ronia illius fafta contrariantur obligation! perfe¬
cta.(jf. IlJ, ergo dum utor jure meo, alteri non facio injuriam. Quamobrem naturaliter eadem
mihi eil concefia poteilas circadefenftonem rerum minimarum, ac earum, quas majoris momenti
funt. Et quid mukis? apud ipfum reftder caufta hujus mali, non apud me, tacite namqueconfen-
tit de ejusmod i pericuio fubeundo, dum facile
novifle potent, me extrema tentacurum , ü mea violaretspericuio itaque fe exponere non debuiftet.
Quod autem periculum asternae damnarionis att!-
inet, praeter ea, qua! di Chiunt, obfervamus, ma·
gis tapius felickati focietatis humana* ccnfuli, II cjusmodi putridum abfcindatur membrum, quam fi integrum relinquatur, cum incertum ft, num aliquando ad melioremredeat mentem,neque fioc ipfum,-prout in bac §. oftendimus, circa defen¬
ftonem rerum in cenfum venit. Quin quoque defenfto rerum violenta optimc confrflere poftit
cum caritate Sc amore inimieorum , nuUi dubita-
flius,
) 15 ( £2#
mus, cum ife defendi & poflint & debeant iin$,
odTo inimici, & (ine voluptate qiiadam ex mala
akerius percipienda ίφ. pneced.),
β &. XIV.
Quorrism jus nobis competit res defen¬
dend? cum caede akerius, (§. XI.), quacrkur
annon falva obligationc natural? ?urf nodro
renuntiare poflimus , i?ve num oedes rapto- ris iic in obligatione ? diximus, omne jus orfri ex obligations IV·), quamobrem ad res confér-
vandas obligaraur (§. IX ). Ergo obligat? ad fi-
nem ohligamur etiam ad media. Quare dum juris ufus fuerit imperatus, in poteffate noilra baud Veli&um eile videtur , an eidem renuntiare veli-
rnus nee ne. Hiec autem non obftant, quominus
pro racione circumdantiarum juri nodro nuntium
mittere poflimus > novimus enim ad moralrtaterri
a&ionis determinandam citcumftantias multum conferre, adeouca&io, quae fuh his circumdantiis
bona 8z legi conformis fuit, aliiscircumdantiis ve- ftita mala eidemque difformis evadae, lege tarnen natural? inconcuda & eadem fempermanente,quae:
in genere maximatn prsectpic perfe&ionem:
haec vero in partieulan cafu, facem prxferente re-
£h ratione, ab ipfb fubjeSto determinabitur. Unde PuffendorfiusJureNat. & Gent. L.2. c. 5.§. 16, feite
admodum dicicr Qu&d fi ratio mihi fumict, rem9
qit£ minimum valeat, eaque propter contcmnt mereatury
tion ita acriter effe dejendendam, idnonfit in gratiam iurisaittraptoris) fed ne ipfie propter exiguam rem%
CS*# > tå ( 1*#
Wultwn woleflite fiifcipiam, aar. bumili nlmis animoy
avarusque videor« Facile etjam ηim io taIi riσο re in alionun incnrrerem odium, qui forte oblata
occafione mortem invaforis ulckcerentur. Mtrfta
denique funt'jufta & licka, prudentis autem cft jure fuo non femper uti, ied aliquando de eo-
dem remictere.
§. XV.
Quid in civkate circa hane rerum defenfio-
nem conveniat, paucis jam difpiciendurncft. Sta¬
tus civilis eil conditio hominum, qui uni per- fonas vel phyficae vel morali, propteriecuricatem vitecque tranquillitatem, (e fubjecerunt. Perfona
hmc imperantis nomine venic, & vi pacti ilibje-
Ödonis omnia ea faciendi poteftatem habet,
qux ad hunc finem ailequendum oondu-
xunr. Subditi nihil fibi reliquerunt judicii
de-cura & adminiilratione Reipublicse, fed in Im-
perantem jura iua, vires & voiuntatis afltis refi-
gnarunt, ut eadem in finem praefixum dirigat.
Ideoque fubditos defendere & inj-tiriam vindicaré folicompetit Principi; rerum ctiam iiiorum de-
fenfio ad eum folummodo pertinct; fubdid aurem ii ipfi jus quoddam refignatum exercucrint, inju¬
ra involant Majeflatica, & pa£lum fe incer &
Principem Isedunr. Quoniam autem impoifibile eil, ut Pmperans femper cives ab aliorum vi im¬
munes praeflare pofiir, in eo cafu exerckium juris
defenfionisin ie iufeipere non pomit; quod cum
0bdkis auferri non poffit, ad iiios Ipfos revolvir tur,
