•Oc. X
iU DISPUTATIO XI
PHTSICA. MED1CA l I-
1%.Dt, " -
TEMPERAMENTE
Quam-» - im
D. O. M- A.
In Regia HJpfaltenfmhl^cademia^
P R AE SIDS ffå?
D. JOHANNE CHE.SNE.
COPHERO, Medicinac Dc&ore & in Academ.
UpfalienC Phyfiologi® Profcffore publico>ae Re¬
giorum alumnorum p. t» infpedtoro
Publice
Pro ingenij viribus defcndcre conabitur
m N1Q0LAVS OLM BRVZELIVS.
~
Ad di em , Iunij in majori audkorio
' horis folitis*
j^9©ee©69QQQQG^a.
•§^f5O®©o©eo00©eS#
HOLMIAE,
Excudcbac Ingnatius Meurerus Anno m, ccé x x v*
m fa?
M 'få?
(få
m rM
ifå?
»jfr fjfår*
i få?
m MiW
xjcnoYoJö ac J*x*gmfico Drt+
motÄankI MAGNI Slfflparrc
»dtljUfÉ & Berga, quondam fy prem i regij ju- öicij AfiefTori Confultifsimo, nunc verö Borea-
lium rcgionum Gubernatoti
dextexrimo» *
Ne c
Ä Noir
Bmditione^mukarumqsircrum ufu>acexperientia,morum:
que intcgritate, politifsimis viris, in regio gramatophyla«
tio apologiftis, & arehigrammatiftis & pracftantifr fimis, ( quod Holmia? eft ) inclyti regni
SueticL
Dm HHNRIGO GAGO,
Dm MARTINO PETRl BLIX
Dm ERICO IO HA NN I S,
Dm SALOMON1 PETRI BLIX>
Dm IOANNI ERICI,
Dm IOHANNI ERICI,
Dm IACOBO GREGORY
Dm ERICO LAURENTI,
Dm BENEDICT O ARVIDI,
Dn, NICOLAO ANDREA JWfflOf/
Dm PETRO ERICI,
Dm IOHANNI CAROLI.
Dm CHRISTIAN O ©%(/
IlliPatrono & magno, & Promotori fuoquovrsdemifsionis
honorh cultu perpetim obfervando & c o ten do. ißisfaatori- bus &amicis, omni ftudio femper evehendis, hoc exercitium Medic o-P h y s i c u m confecrat & offert faboaiiTé
(Rsßs r0NDEt
DI SPUTA TIO XI IL ' ^
P H Y 5 I C A MEDICA v„.
Do
Temperamentis
R e fp o n de nto
Nicolao Olat Bru^eliti^ngermann &.
I.
QUalitatum connexa eftf ac Temperdrnenti mlftionis confinio pr op proximé riet as, juncta qua: quon. ajtq;
dammodo propago & Sobolespermiftionis & polt raiftl
formam tanquam ellentiale confequens cenfetur.
IL
T"emperamentum feu temperatura Grascis ayUnst
latino barbaris. Complexio dicitur, & definitur quatuor elementorum congrua & proportionalis miltia, adadio-
nes obeundas* € omplexionem vocant barbari , quia fit
Elementorum complexus, quidam & mutuus conienfus»
proveniens ex adione & palsione primarum qualitatum,
itaut ipfie partes elementorum redigantur in minima &
perfedifiimé mifceanturac confenfumefficiant.
III.
Definitur tcmperämentum congrua & proportio¬
nalis miltio, quia quemadmodumin proportione requi-
ritur äequalitas five difFerentiarum five rationum, ita in
Temperamento requiritur idonea & accommadota mi¬
ltio per quatuor Elements.
A z IV. Rede
W
•rwlrf
^quoq; Temperaméi&um å Fernclio I. 3. de
trmonia feu concentus locatur, ut enimin rtu & fidibus fonilongis locorum intervallis djftracH, iutfonjunäiquidem, feddifpares &: non pro pata por- tlaue diftinäii, concentum haudquaquam efftciunt nifi
primi cum ultimis temperati & mcdij utrisq; refp.onden-
tes sequaliter dulci fono aures compleant; Itaneqjdi-
yulforum elementorum qualitates , neq; coéuntes ille
quidem Temperamen'-nm efficiunt , nifi moderata &
concorde quadam mediocritate fefe mutuo compleÖan-
tur+ Kon igitur ipfa rerum primordia, per fe & abfoluté
perpenfaTemperamentum funé, neq; illorum mifiio, fed
mifiorum comparatio* ,
„
V*
Tametfi autem reipfa & fubje&o finitima fint & plu- iiinum conferviant Elementorum mifiio &
eorumpro- portio, rationibus tarnen illa disjun&a funt+
Yl..
Nec defunt, qui Temperamentum å mifiione hoc;
difcrimine fejungunt, quod. hasc maxime Elementorum propriafit, illud yero qualitatum: Tametfi autem hxc
qucydam ordine fe confequi videmus, fic tamen jun&a funt, ut neq; miftio citra efficientium qualitatum opem,
neq; fine Elementorum omnium fubfiantia Tempera¬
mentum induci poffit : Quocirca reöifiimé Tempera-
mentnm concentus quidam efi quatuorprincipum qua¬
litatum ex omnium Elementorum permifiione. Per Ele-
menta vero non folum qualitates ipfas, fed & fubftantias,
qiiibus qualitates infunt exaudiendasefle cenfemus, nam
qualitates feorfim fine fubfiantia fubfifiere non pofiunt*
VII. Hane
J
m <
Hane Temperament! rationem cum minimé perfpl-
eeret, ncc fatisanimö cornplederetur Avicennas Fin. i.
can. i. dod. 3. c. i + fub abfurdam excogitavit opinionem,
qua quaiitatum primarum! eifedione mutua quintam qualitatem earnq; fimplicem primarum vires com- ple&entem emergere putavit, qua? una reliquis omnibus
in congreflu pereuntibus, fuperftes maneret.
VIII.
Hoc quam abfonum& abftödumfit, hincinprimis
patet u quod fieri nequerat, ut omnes per adionem qua- litates diflolutac evanefcant ac ea tantum fuperet, qua?
validior cum eilet conflidus principia dedit..
IX.
^
2. Si exado Temperamente omnes illa; qualitates periiflent, qnaenam' ingenito corpore cum redaret con- trariorum repugnantia ? 3+ Si plura illi non in fint, eaq;
contraria, quomodo det Temperament! per fingulas ci-
tatis immutatio ? 4. Qua; infita erit illi caufa morbi feni
& interitus. 5. Neq; dum corpus diflblutione occidetj
poterunt fimplices naturs in univerfitatem recurrere fuis
indrudis qualitatibus , illas enim undeTibi refument,
qua; jam diilipata; in compolito non manent. Nositaq;
Clariilimorum Philofophorum Medicorumq; imitatione
ut elementorum fubdantias, iic omnia &: qualitates in compolito teneri , ex harumq; mixtione le concentu
conlidere fatemur,
X.
Ån Temperamentum fubdantia fit an vero acci- dens, inter Philofophos ac Medicos dideiltio ed; Ferne-
iius 1+ 3. phyf.c.i. Fernelius 1.1. indit. C 3. c*i. Maginp+3.c.
n.theor. 6* Temperamentumfubdantiarum ClaflI ad-
A 3 fcri-
mentum fubftaiitiam appellat; neq; id fåne temeré ; Nifl enim Medicus fciat Temperamentum efle fubftantiam,
&abeo omnesprodire a&iones imovitam ipfampende-
re, nunquam eins confervandi curam habebit,.. adeoq;
nec präsentem fanitatem tuebitur , nec amiflam re-
cuperabit.
XI.
Sed hic diftingvendum eA inter materiale & forma- le Temperamenti Tttmperamentum formaliter & in fe
fumptum accidens eft, & materiale & fuppofitum ejus fubftantia, Hinc Fernelius 1. z. de abditis rerum Caufis.
c.9. & 19+ Temperamentum accidens omnino eile, & in¬
ter fubftantiarum penus yeré conflitui non pofle, pro- nunciat.
XII,
Neq; qualitates fumma; & integrae in Temperamen¬
ts manent,ut Fernelius 1,}. phyfiol. c.2. fentire videtur, i,
Siquidem qualitates remiflas vires in Temperaments ob- tinent: Pofitoautem efFeftu, necefle, etiam eA caufam efle v el fn ille: Si igiturponamus efFe&um cum Fernelio, nempe viriumremiflionem,utiq; etiam caufamponamus,
nempe qualitatum remiflionem anteceflfifle : Quare It remiflas vires habent qualitates, neceflum efle qualitates
etiam remitti, nam remiflio virium ex remiflione gra- duum dependet. z- Quinetiam mixtio efl: alteratorum unio; Si autem qualitates manerent fumm# in tempera-
mentis non alterarentur & per confequcns non mifce- rentur,quod quidem manifeflam involvit abfurditatem.
XIII.
Sic igitur inveftigata Temperamenti eflcntia feu na¬
tura, relrquum nunc efl ut difFerentiasperfequamur.
XIV. Tem-
XW.
^
j
Temperamentum ef! vel Arithmetica: proportio¬
nis, vel Geometrien.
"
XV.
Arithmetica? proportionis Temperamentum eil, qnando sequalia Elementa nqualibtis ponden b as mole
atqi-magnitudine concurrunt , quod nquale ad|pondas
dicitur,
XVI.
Temperamentum hoc Afkhmeticn proportionis appellatur, quia quemadmodum in proportione Arith¬
metica diflferentiarurn nqualitas confideratur, ut nume¬
rus numer um non nifi aequali & pari differentia excedat,
014*6.8+10. ubi diredé& conversé terminorum eftnqua-
litas , feu nquus exceflus antecedentium cernitur, diffe-
rentia enim eft binarius: Item in 15.11.8.4. ut 15« fuperant
11+ quaternario, ita odonarius iuperat 4. eodem: I ta in
hoc Temperamento praccifa quaiitatum eft ?;qualitas, Sc parquantitas omnium Elementorum, ut nentrum alte¬
rum prnponderet. Gal. Iii. de fand, tuend. UndeMedici Temperatum ad pondus vocant, quando non plus de cali-
do adefl, quam de frrgido, non plus de humido qnam de
ficco ; Sed aqua plané eftproportio.
XVII,
Hoc quod pondere temperatum intelligitur, nec in
natura? ordinem admitti pofle contentione decertant Avicennas Averrhoes, & quicunq; in Arabum familiam
fe tradiderunt r Fieri enim non pofle exiftimant, ut ex
paribus contrariorum viribus miftum quippiam emergat,
quodnulla adio, nulla admoderationem repreflio illo-
rum concurfu obtingat, Gaienus auté l+i. de fand.tuend, hoc Temperamentum non negat haberi,fed ne memento
quidem
4
Riem dura" ait i P-Tam eOTTpar cöntfariofum pomo
iit in aliquo hdmine,tarnen non diudorarepotefhpropte-
rea qifod corpus fit in afliduo fluore & quotidie ficcius
' >evadat : Pari pofie temperanientum ad pondus duabus
rationibus probat Ferneliusl, 3+ Phyfiol. c. 4. Revera 6c abfolute loquendo non admittendum eflet cenfet Crato in Ifagoge Medica, quo adfenfum vero h» e. medicélo-
quendo , aliquem locum habere poffe aflerit. Riolanus in Phyfiologia Medica, dicit hoc Temperamentumponi
å Medicis do6trina?gra*ia , quo facilius intelligatur opti¬
mum in genere Temperamentum, quod fit reliquorum
yeluti exemplar, ut qua?cunq; illi fuerint\fimiliora tem- peratiora, qua? diflimiliora,intemperatiora judicentur*
XVIII
Temperamentnm geometrien proportionis efl qua-
llscunq; optimé tarnen confentiens & cuiq; rei adpecu-
liaremlui naturam conveniens Elementorum coitio, vo- catur Temperament um ad juftitiam ; quemadmodum
enim in juftitia diflributiva fuum cuiq; tribuitur: Ita ju-
fta natura Geometricé res fuas difpenfat cum cuiq; plan-
tnvel animanti pro operationibus feu funddonibus fuis obeundis tant um Symmetrie elementorum datur, quan-
tum animantis & ftirpis natura? maximé convenit: Sic os
quamvis ficciffimum-, eft tarnen ad juftitiam: Tempera-
tum, quia tale Temperamentum illius ufus poftulabat«.
XI X+
Et quemadmodum in Geometrica proportione non,
differentiarum, fed rationum fpedlatur nqualitas, ita in
hoc Temperamento non confideratur qualitatum ad pondus feu &quilibrium a?qualitas, fed talis qualitatum
inter fe confenfio, quse optimé natura unius cujusq; fpe- cieicongruatt Convenit autemut modo humidumuni-
/ ac
<cat ficcum, Sc ficcum humMum; & Aigns ealofem. Vide plura apud Galenum lib+i+ de Temperament.
XI '
Temperamentum ad juftitiam dividitur in fimplex
Sc compohturn+ Gal.d.i. Simplex, in quo una tantum qua- litas excellit: Sic dicitur calidum tantum, frigidum tan- dum, humidum duntaxät, Sc ficcum duntaxat* Compo-
fitum eft calidum humid um , c alidum ficcum,Frigidum hu¬
midum, frigidum ficcum. Ex quibus manifehé apparet,
quod o&o lint Temperament a non temperata , ut G ale-
nus lib. d. ea nominat, item Fernel. I.3. phyf. c. 3. nempe
fimplicia quatuor, Sc totidem conjugatafeu compofita : His ii addatur Temperamentum ad pondus, in univerfnm
crunt novem Temperamentorum genera, qu?j permihio-
nis differentias Sc proprietates confequuntur : De Eis prseclare Lucretius in poémate cecinihe vifus eh:
Debent nimirum non omnibus omnia prorfum
Ehe pari hio. Et rurfunus::
Semina muiti modis in rebus miha tenentur, Conhituunt eadem fruges, arbuha animantes,
Verum alijs alioq; modo commiha*
XXL
Si affines inpermihionequalitates fuerint, conhanS diuturnumq; Temperamentum het : Sin difcordes , in-
eonhans& prorfus mutabile: quod medioere Sc infum- masequalitate conhitütum, omnium diutihimé fpecieni
fuam tuetur, Sc fuhinet idq; tumåfe, tum ab externis
caufis minus afficitur j quacunq; autemhuic confiniaSc
hnitima funt, durationem quoq; longiorem habent 3 quae ab hoc abfeeherunt longiore intervallo Celerius interci«
duat Sc diholvuntur.
-
\
B XXII. Quo-
Quömodb de cujus vis individui T e m per am c nto*
sedé judicare & pronunciare poffimus , cquidem valdé;
difHcile efle putamus, v ix enim quisqtiam re'periri poterit:
in quo citius 5c facilius aberramus> quam in Tempera^-
menti determinatione , aliud enim inanimatorum, aliud
ftirpium Temperamentum, aliud quoq; anirnantium, 5c Iii.animantibus aliud; mrfum hominis, aliud leonis, equi,.
& canis. Neq; leo temperatus e.odem elt ternperamen-
to atq; homo temperatus; Quando ergo qua?ritur cu~
jus Temperamenti fit liomo, leo &c. Refpondendum eft qsro<r% non abfolute, nam homo cälidus & humidus dici-
tur refpedutemperamenthSic Leo potefl dici frigidus re»
{pedu calidioris Leonis Sic herba dicitur caliida, veifri?-
gida refpeduxorporis, culapplicatujx
^ imi..
Hominis corpus Temperatinimum eft, aeproptere^
regulä 5c norma omnium Temperamentorum conftituen- dus eft homo, quippe cum adiones< edat admirahiles ?;
Heq; obfiat qupd animalia diutius vivant arboribusq;
quibusdam natura vitam longiorem dederit, cum Tem¬
peramentum folum 5C in totum vita? longioris non fi£
caüfa, fed extrinfecus quoq; advenientia , utpote eibus deficiens, intempeftivus non conveniens, aliaq; incom- moda, Temperamentum quamvis optimum, dilfolyunt»
quibus omnibus cum minus homo refiflat, ipfius quoq;
Temperamentum folvitur : Addimus quoq; quod non.
optimum fit in natura diutilTime vivere..
XXIV.
Gum Temperamentum fit primarium inftrumentumi
©perationum in partibus humani corporis , fingularum
propterea partium Temperamentum abfolute 5c quoad
nativam
siätivam conftitutionem, tiihi stTamfefpe£hiconPututio-
3iis adventitise in comparatione ad States anni tempora
■& regionum di verfi tåtes confiderabimus,
XXV.
Inter partes humani corporis cutis tempera'ta efl}
conftat enim ex carne moili & nervo duro, ac propterea
duri moilisq; humidi ficciq; medium occupavit : Spiri¬
tus, omniuni qux in corpore funt., calidifiimuseft, hoc
ipfo cor minus calidum, deinde fangvis, pofthunc caro
iimplex, pofl hanc-fequitur jecur, hoc lien,lienem renes.
In frigidarum partium ordine eft adeps, deinde cere-
brum: Hoc frigidior fpinae,medulla, hac frigidioresfuut
nervi molies ; Deinde fequuntur auriores motibus ac-
commodati^ abhis eftvena, deinceps arteria, pofl hane
rnembrana : His omnibus frigidior tendo, hoc rurfum
irigidius vinculum chondrofyndefinos proximus eft:
Deinde cartilago, osei finitimum, ab hoc pilus eft, ulti¬
mo Siccarum loco pituita oninium qua? in corpore funt frigidiilima-*
partium hic ordo eft : Pilus ommum eft ficciffi-
mus, huncfuoqua'q; ordine deinceps confequuntur, os,
cartilago, chondrofyndefinos, vinculum, tendo, rnem¬
brana , arteria, vena, nervus motui deftinat us+ In hu- midarum ordine eft nervus fenfui defignatus, cor hoc
ipfo eil humidius, deinde funt renes, jecur, lien, caro fim-
plexhis fuccedit, pulmo, poft deinde hane efl fpina? medulla, cerebrum, mox affium medulla, adeps proximé illieft, fublequitur fangvis , < poftremé pituita om ni um
qua? innobisiunt utfrigidiffima, ita humidifllma.
XXVI.
Ex Iiis omnibus partibus potiflimum autem con-
fcinentibus ipüsq; principalibus conftderatis , tot ins B z
corporis
corporis i emperäin-cntum- Imntafur ac- ctctetmi
Sic ilium hominem Temperamentum Habere modera¬
tum judicamus, qui omnium partium pr^cipué verdce- rebri, cordis & hepatis, aptam ac juftam obtinet conftitu-
tionem Galen, in arte Medicinare c. 51* & lib. 3. de fimph med+fac. cf.i3f.
xxvi r.
Ab hac mediocritateprsmimia caliditaterecedunt
eorum corpora, quibus latse-uri'nae cum arterijs propter !
cordis & jecoris caliditatem excedentem: SicalidumSe
liumidum fuerit Temperamentum., homines magis car- noli funt;,. colore cutis ex albo rubicante conftantes , ani-
mus ipfis convenit magnus, nec tarnen ferox nec im- placabilis. Si calida fuerit conftitutio corpus erit gra¬
cile macilentum &: maxima ex parte pitis miftis ac crifpis abundat, cum animi moribus inquietis & inconflanti-
bus funt tales homines, ideoq; ad i ram pra? reliquis proni
fönt;. XXVI Iis
Frlgldlöns Temperatura? indicia funt, pilorum pra?-
ventus rarior, color albus vel flavus animus demifliot
ac fegnior ,, exiguitas yenarum & arteriarum : Quod ü jungatur frigiditas cum humiditate5, corpus pingvereddi-
tur, nervi & mufculiimbecilliores funt, Ingenium maxi-
mc tardum, fomntis muftusy C ontra- vero flccitas cum
frigiditate conjunda. corpusredditdurius , magisgraci-
le, animum conftantem, fedtimidum.. Ita humani cor-»
poris Temperamentum ex collatione omnium concur*
rentium pro complemento corporis colligitur & cali-
dum. Frigidum,humidum velficcumaut fimpliciter, aut conjundim dicetur.
XXIX.
Licet hominis temperies nativa tot modis fefe ha¬
best*
dis variari poflit, multo eniitimos aflidue circumftant in-
commoda, quorum vi huc illucq; traducimurt Sed in-
primis setatum diverfitas fefe offert, in qua maximé Tem¬
peramentorum. aceidit miitatio : Efl: au t em setas vita;
fpacium in quo r a&ione calidi in fuum humidum corpo¬
ris conflitutio fponte fenfibiiem mutatione-m patitur.
Gal*1. 2+ de témp.1+2* Hxc calidi in humidum a&io, fta-
tim a prima g;eneratione incipit &" in extremamusq; fe-
ne&utem tendit;; Unde diverfle: ftatuuntur States fuis
Temperamentis infignita;;..
XXX.
Cum autem alij aliter a;tates digeflerinfc, nos de Ga¬
len.. fententia in lib* 8* de placitis Hipp. &Plut* quinq;
omnind^tates fuis Temperamentis diflin&as ftatuimus*
XXXF.
Prima ^tas efl: adoTefcentia, in annum feré quintum
& viceflmum producta, hin c dicta, quod tunc corpora ob
humoris ubertatem plurimum adolefcant : Pro humoris
autem majore r minoreq; copia, quatuor illius ordines
recenfentur ab Hippocrate in tertia jÅphorifmorum fe-
£tione aphor. 24*25.26. & 27*.
xxxrr.
r. Infåntium setas omniura humidifllma, qua; efl: ä
dieortususq; ad annum quartum : Sub hac aetateinfan-
tes obnoxij funt ulceribus oristufli, vigilijs, pavoribus,
umbilici inflammationibus ,, aurium fluxionibus, morbo
eomitiali, vermibus* Hipp.l.3. aphor. 24.
XXXIII*
2. Pueritia efl: äquartoanno , usq; ad annum fepti*
mum vel decimum : Dicitur a;tas hsec minns temperata :
Sub hac setate magna ex parte afficiuntur gingivarum
B $ pruritu#
v.ijs, verrrTibus", epilepfia. yf. Hinctertia a^tas magis tem- »
s perata mum infeftantur pubertas di£ta,ad calculo annum afthmate, 18. In tonftliarum hac altare ut in pluri- flarn- grnationibus, vermibus roturidis, ftrumis, tuberculis, fan-
gvinisprofluvio 4. Deniq, adolefcentiaproprié didta to-
tius appeliationem fortita, ficca magis eft : Inhacsetate magna ex parte laborant homines morbo
comitiali, tabe, febfibus acutis, pleuritide, herpete &c* *
XXXIV.
Secunda vit x se t as, qua- florida appellatur, juventus eft, adtricefimurq/quintum, aut quadragefimum annum
excurrens; cujus propria eft venuftas, agilitas & ferocia,
Callida quidem parceq; humida, qua idcirco progreflu
atatis hac comparatione fölet calida ficcaq; cenferi : Sub
atate frequenter homines laborare folent morbis
melancholicis, Athmate, pleuritide, pulmonis inflam- matione, lethargo, phrenitide, ardore, diuturno proflu- vipjcholera, inteftinorum difficultate & brevitate , ha-*
more hoidibus»
XXXV.
Succedit tertia setas conftans Sc natura virilis difta ab anno 35+ ad 40. vel. 50. annum fefe extendens : Tem- perata eft, in qua a&iones adnuc optimé Sc conftanter perficiuntur,
XXX V L
4. Ad quintum Sc fexagefimum annum lngravef-
cens eft setas prima lene&us di&aqua? ficcumfrigudumq;
corpus efficit ; frigidum tarnen minus. 5. Quinta &
omnium poftrema setas vitam clauaens eft de crepita fri*
gidiflima Sc flcciilima, qwx Sc ultimum fenium dici fölet.*
Gal.l.5.d. fanit, tuend* cf 12» Vitse autem finis
magna ex
-
parte
* tnoinftat. Inbis jetatibus fi hobnines'jegrotaverint, tanc
prsecipué laborant corizis, deitiiiationibus, articulari-
bus morbis, vertiginc, malo hab itu, fpirandi difficulta-
te urinx ftiiiicidiis, apoplexiä, pruritu potius corporis*
faumiditate oculorum & narium, obrulione virus-, audi-
tus gravitate &c»
XXX Vit
* Ix anm T'emporibus, ut ex xtatc calor innatus
quoq; mufcatur, atq; inde in Temperamentoquoq; fit al-
teratio, proinde de quatuor anni temporibus aliquid di-
eendum eft. Sunt anni tempora quatuor, ver, kftas>au*
tumnus, hyems. Ver Temperatum eft & faluberrimum
JEftas calida & ficca ; Autumnus frigidus & ficcus, fed
non perpetud, propter ina;quaiitatern , in eo enim modo fijigus,. modo calor eodem etiam die intenditur : Sic
neq; in humido Sc ficco asqualitatem retinet , atq; ea caufa eft, qua; maximé autumnum morbifictimfacit, ut
v
ait Hippoc*, fed, 3. aphor. 44 Sc % Hyems frigida Sc.
ficca f
XX XVI IT.
Re&iflime quoq; Hippocrates 1. d. ver faluberri-
mum , minimeq; exitiale pronunciat , licet in eadem
fedione aphorifm.20.mukös verni temporis morbos enu-
meret : Nam morbi qui in vere fiunt, non alia ratione accidünt, quam quodprofundum corporis hoc tempore expurgetur & quod vitiofi humoreså partibus principa-
tum in corpore obtinentibus ad euté detrufi perveniant:
Proinde corpori quod praecedentibus temporibus pravos humores coacervavit potius imputandum erit , fi verno
tempore quifpiam lethaliter aegrotaverit quamtempo- ri ; Si eniiti aliquod corpus bonis huruotibus refertum
Vernum
vefr um ExcIpiatlenjpuS^: ^iiiDewimum confervat:
Kon lic vero^llas, autufinus, vei hyems; H#c enim tem- f
pora etli purum corpus & omni vacans reprcehenfion®
exceperint, tarnen hsec quidem flavam bilem, ille atram, ;
hyems veropituitam generat .ut fusé in libro de natura
humana docet Hippocrates.
XXXIX.
Deniq; ut anni tempora, fic etiam 'locorum regio*
numq; diverfitas, ex varia climatum, pofitu cadi, alia- \ rumq; circumftantiarum conftitutione , externüm ar- tem alterat, & multumad mutatio nes temperamento-
lum facit. Hipp* in üb. de arte aq, .& locis.
XL.
Sic licet varie mutenturTemperamenta in hornlne fefpe&u humorum , non tarnen dicimus Temperamen¬
tum fangvineum, biliofum, pituitofum aut Melancholi-
cum : Ratio enim Temperament! ut ClarilTimus docet lernelius, non ad humores, fed ad elementa ed referen¬
da : Itaq; biliofum quidem hominem eum dicimus , in quo efl copia bilis, fed non biliofo Temperamento pras- ditum rede dicimus ; Imö & humores proprias tempera-
turas habent,quomodo ergo Temperamentum ad humo¬
res extendum ?.
XLT.
Mores animi plerumq; fequuntur Temperamentum corporis tanquam caufam inllrumentalem quoad incli- nationem, non autem tanquam caufam princip a lem.* : Si enim fimpliciter dependerent mores:Et affeclus åTem- peramentis redta difciplina & congruente educatione corrigi, emendariq; rion polfent. Necnegamus quin ad
^excellentiam ingenij & ftudia liberalia magis idoneum judiceturTemperamentum quod partim ad caliditatem
&
& ficcitatem, partin i higial^em & ficcitatém incli-
f na t Sunt enim gj I c mp c r a m cn t o r u m di ver/itatem, alij homines timidiffimi, alij audaces,alij inexplébiles,
, alij fobrij, alij verecundi , alij deniq; admodum impii-
dentes vide Galenum in libro de anima: moribus &c.
Scaliger exer+ 274. Si mores (inquit) a Temperatura
cum Galeno ducere conabere jffacilejobjebtionummulti-
tudine obrueris.
Verum qua? fequuntur Temperamentum, duplicis
-
