Dissertatio philosophica in qua de Epicuri voluptate expenditur sententia, quam ... præside ... Petro Aurivillio ... pro gradu in philos. publico examini submittit Nicolaus J. Buscherus Bothn. s. s. th. studiosus, in audit. Gust. majore d. [9] Junii ann

\

ό^

K Q^S.

DiSSERTATIO PHILOSOPHICAj

in qua De

EPICURI VO-

LUPTATE

expendieur fententia,

Quam

INREGIA UPSALIENSIACADEMIA

cumconienfo &approbatione

Amflüfima Fdcuitatis FhilofojthicA

Ρ R Μ SID Ε

v. r. cl.

M. PETRO AÜRIVILLIO,

Gr.ling. Prof. Ordin & S,Th.

extraordmario, ProGraduin Philof.

Publico exatntnifubmittit

NICOLAUS J.BUSCHERUS Botfan.

S. S. Th. Studiofus,

In aüdit. Gull. Majore d. q, Junii

AnnoΜ DC LXXVi.

HOLMTjEt

Liceris Nicolai Wankip Reg» Maj, Typogr.

AdLeßoremraeum,cuiialus.

Bfetta aßimationepenßtantey

quam ambigui fatt laborem

nuncfufceperimy ancipitemmea imcebillitasreddtcut,dt in incertum adeo implicavit, utverendum omnino eßety ne

illiusmepoßmodumpceniteret;namvolu-

ptasEpicuri cenjurapoßeritatisyβnoηini-

qua,certejufiofiveriore tantum!infamta jam duduwcontraxerat, ut plane ^invi-

dtojumföretdeifia agere veile,ac velut in-

utdem verborum vtmprofundere.DeEpi-

euronihilnuncdieo,cumdeeoquidfenttam

inoperisprogreffupatebit. hoctantum ad-

doyejfemiliomulta,quajurereprehendas;

effequahonefteexcuféss verum necdeejfe,

quameritislaudibus evchat. Sedguolupta-

tisnomennequecymbalum eft admultorü

aures. Etfateormelonge aliam quavolu-

ρtatisEpicuriinfcrtptionemmaluißeycumea fortaßtspluresofendetedrad malamfpem

poteritinvitaresverumnoncommodepo-

tui aliamfiltgere^yprofettim cum mihiin

Jjecieagendumeßet de voluptateEpicuri.

A Prot»"

froinde βquempiamturbäverintdiBio^nes ty

Voluptas animi, ty/efubftituat, quas ve* m

Ut, alias commodiorcs. Neque nonpro- fa bojententiam ^eorum, qui voluptatis aut ufi

nullam>autpene exiguamfaeiendam ejfe fe?;

mentionem contendunt _, non quod ipfa in 1*

feresadeo deteflanda ej/et >fédquödfimpli· JUJ

ccs φ voluptates difiingvere nefcientes, fe·

quamcune/ inde offenfkm arriperefapefo'j dtj

lea ηt.Sedquifalemhabe^ηtφfupravulgum co>

Japiuηt, tantumabefl, utretantillaaffi-

dantur.Jjuodautem in Animi Voluptate ^ feuIranquillitatcSummumBonumcolloca* ^

rimjβ^comenomineaIi_quisfuperciliofacu-\co jufdaw novitatisargueret, certeisaliquid

prater meritum mihi tribucret*^ßiretque γ'

haneα mefententiam nccprimum effe in-

ventam,nequein^me, eredo, defituratru«

Uatcoringenue, cumhac rudiafcriberem^j

nihilminusmihiinanimofuiffe, quam no.' vialiquidpcrtentare;Jed voluijfétanium exercitiicaufa, quandoquidem rcrumhd'

bitusitatulityUt qualifcunquefiudiorura¬

tiomihidenuo reddendaef/etpublicayineas

rationesinquirere^?quaSummiBoninatu-

ram fotiusin animi tranquillitatc quam

mrtutis aclionecolhcanåam ejfeJvadent, I

tes ^anePhilofofhandi libertatem ab é*

)e. mmbm bonis mihi concefßum iri, utcum

y0. face eorum diverterefarumfer Liceat ab

<Uf ufitatailla Perifateticoru deSummo Boko

fee fententiaymaximecumineorum doUrind ^■,

in quadam occurrant objcuriora, quaCutis

di- juftdmnobisoceafionemfubminiftraruntirt

s} femtiorem rei fraßηtis confiderationem

β.Ideßendendi. Ut autem fußefto ofertßtd

m conßet methedus,fciendumcfltotam tra- fß tiationeminquatuor membra dißfefii; i»

ttt quorumßngulisquidfraftiterim, indica-

μ biturjuoioco. Facigitur,Bcnevole leöior^,

'fi-\ conatibm meisfaveasy&ficubi humana

vidi hac Lingua calamwve titubarit, neaßere

iut\quaß nimis luarrL·)· Valcj*

im

ru<

W) 10' m

-a- eas

u- m nt,

Ai CtrX

CAPUT PRIMUM.

Τ Η Ε S, I.

ΕBonorumEpicuriSutn<

mo, quod in Voluptare pofuifleeumtam ccrtum ieft, quam quod certifli-

mum,a<$turo,nonvide-

'tur id incumbere,ut o- mnesoccurrentestricas,

&quaeftionesfpinofas de Voluptatisvoce,ad faftidiumusque in Schö¬

lts ultro citroque agitari {olitas, excutiam,v

cum iuperhacre tantafit au&orum inter fe συρραζιί,uteasomnesenucleare& conciliare

quilaboraverit,na?illehacopera non parvo

negotio defungeretur. Föret porro illud prolixius, quam qui hicfufcipi poffet, ve-

reorquoq^ne velab inftitutabrevitate remo»

tius, _{quam ut} deberet. Ea de caulainvarias

& propemodum innumeras, quae exftant, Voluptatis iignificationes, definitiones, di-

Viilones & fexceotaalia, _qu» in hocargu-

mentodeiudantis operamexigereforte vide- buntur, folicite inquirere mihi propofitum

noneft, ^verumeafaltemattigiiTe ^contentus,

quas praefenti materias lucem*liquam pote-

runtfoenerari.

II. Acpriusquam in altum longius pro- vehar, paucis enodandum erit 71

fofilludVeterum_,· Voluptasfuaptt natura quiå

bonutn

bonumnefittanmalum? cumilla controverliä

nonnihil ad präriens inftitutum fpe^arevi¬

deatur.Quam veroin diverfas_parteshicabi-

erintPhilofophi,praeteraliosmemoratAgel-

mt liusNod. Att. I.9. c. 5. Epicmus,inquit,ve¬

te luptatem fummum Bonum ejfe ponit, *Anttftbems

im fummum malum diett. Speufippus vetusque omnis

Ii- Mademiavoluptatem & dolorem duo mala dicutttes-

e- feoppofitainterfe. bonumautemejfe, quod utrius-

o-j quemedium föret. Zenocenfuitvoluptatem effe indtf-

is> I jerens. Critolaus Ptripateticu» & malumefie vela¬

de ptatem O" malta alt^amala parere ex fe. Αγι¬

ο- ftoteles _{magno cum} apparatu hane quae-

n,v ftionem multisin locis adornat, _varmque fe fententiispartim recenfitis, partim confuta-

re ι tis, concludit tandem eiiévoluptatemquid

yoJ Bonum. Nequedenihilo eft,quod hicaphi-

id lofopho afieriturj quoniamcum natura ipia

e- i Voluptatemnobisjam inde ab initioortusno-

io' ftritam fbllicite commendaflejvideatur, ^o-

ias innesqueadionestamnaturales quam mora- t, lestanto majorevoluptatisblandimentocon«

Ii- diviflfe,_quantoad vifam feliciter tranfigen-

11- dammagis neceiTarias forent,^eapropterexi-

e- ftiuiandumnoneil, irritum hicfuiil'enaturas m au&orem,fedquod vel maxime bonum es- s, fet, homini tribuifle. Jufto igiturrigidiores

s- Stoicos fuifle conftat, qui ab initiis nullano¬

bis adeflevoluptatem morofe contenderunt.

5- Quid fenferit Epicurus, indicat Laertiüs in

tj-iVitaejus:πνίστιb vth>i>t} τφύσι* efctir u-

ύ

Μ Af κώ?,

3ttltfijkyct,yét. Et infententiisRatis:

fylby>> XSlJ'laurdu) Ή&)ών} aM& m!TtvcoyfåSt*

vavr7mv\Uy[gL.

III. Hincefficiροίϊβvidetur,voluptatem

fuanatura eile bonam, amabilem & expé- tendam_{; ex} accidente vero aliquando fieri

malam, inamabiiera&refpuendatn ,'hoceft»

exconditionibusnonnullis,quibuscum vo-

luptas conjun&a eile(biet. Respoteft decla-

rariexemplo mellis veneno infe&i, cujus

dulcprem quisqueaverfabitur,perfe quidem

gratum& palato optimefapientem, fedex venenoyquod fibialiunde admiftumhabet,

ingratum, infipidumque. Unde re&iflime

JMacrobiusSaturn.1.7.c.f. Erg· volupttsnon

moxnomineipfoinfamiseft^,fedfitmodo utendi vel

bonefia vel trguenda. Voluptas praecife fpe-

<ftata res bona eft & divina^ in ufuvero6c appiicandi modofitaliquandomala,fc.ubira-

tionisimperium excutitur, quainträ mode-

rationisfiiastermiriostemperarideberet. Bo¬

naeft omnis voluptas in ftatu naturalis in

moralinuncbona,nuncmala. Verumeninv

verocumh»citafehabeant ^,eosmirari con- venit,quivoluptatisnomine^restantumob-

(coenas& ferviles, minirae veropulchras &

liberalesexprimipoflfeautumant.Voluptatem

judicantpeftemiummecapitalem,<Tö'Aeotgχ#.- '

yZv , matrem &officinamomnium roaloru, j

&quaehoneftavirtutis exercitia penitusluf- ^t

flaminet,utpote infenfusextcrni,corporis- o queblandiffima titillatione folum occupata. 4

Sed intempeftivitiimisfunt,quiin hasangu- ftias vocis poteftatem compellere fatagunt,

cum Iatior illiadhuccampus fit, inquemli-

cebit exfpatiari» Neque fatis conftat, unde illistaminfolens coar&ati vocabuli ufiis,cum necGraeca,necLatina, &vixullalingua ^a-

liahaneαχρεία*facilefuftineat,

IV,Sed odorari mihiyideor, unde lacertos h»cfententia fuerit confecuta. Vulgusenim,

& qui hoc fequunturalii, corporis tantum

Voluptatibpnomen donantjhinceftquodne- fciantaliamnominare, quam qua? ov cztyd

χβμγαργιΧίσμειί _{occupetur ,cum tamen}alia fit, quae 70 j{jlXov profundamento _agnoicit, virtuofaeque aAionis individua aflolet efife

comes. Etvideut id Senecaquoque agnove¬

rit Vit, Beat.c. 15. From ipfadat lotumfabuU

&admalamjpeminvitat, hoc tak tfi» quäle vir fortisßolaindutus. Proinde ^noscumAriftotele

& aliisduplicem facimusvoluptatem,Animi

& Corporis, Illaeftcommotioanimi jucun-

«3a,quas nafciturex cognitione clara & di- ftin&aalicujusboni,quod ientimus^nos_pos-

fidere,eoquejucunde fruipoiTe.Sedcaveexi- ftimes me quamliber hic intelligere Animi Voluptatem ^, cum non omnis ut in laude»

utpote quae vel fundatur in falfa aliqua &

praeconcepta opinione^j velqua? ponetergui

habet vehementem aliquemaffe^um, ^nata utraquefuolaboratvitio.Sice.g.ea,quam eu/- 5"«^ aliquisex immoderatafui wßimatio«

ne

nepercipit, voluptasfalfa eil, quiaverofuo

deftituitur fundamento; exiftimat enim fe

nontantumnullifecundum,fedvei omnibus aliislaude,gloriaque indudurum efTe caligi-

nem. quodubifallit,fallita.faspe,decipitfe-

ipfum, &inanefibi figmcntum imaginatur.

Hat v. Corporis Voluptas eft commotiota¬

lis,quaefenfibusörtumdebet, & ad ^eorum

perfedionesrefertur, Ethaecnunc bonaeft,

nunc malajbona,fi inträrationisgyrumcon- ftiterit;maia,fieumfuerittransgrefla. Proin-

deexiftimonosomnibusvoluptatibusgaude-

repofle, quandoadus,^quos fequuntur,ni¬

hil continent,quod reda?rationi inimicum

eft, noftraeque mentis ferenitatem turbare

poteft.

V. Utautemhaec accuratlus percipiatur,

id uniceaddendumhicefTe videtur,quodin

hacgenerali voluptatumconfideratione tres gradusobfervareliceat, quorum duopriores

corpus,tertiusanimutn fpedat. Primusgra¬

duseftfeniatioquaedamjucunda, in eocon-

fiftens, quodfenfuum objedamotum quen-

damexcitentin nervis, quemfi fortiterfufti-

nuerint,voluptasoritur; fin minus, dolor,

hinciit imprefiioin cerebrum^, qua?adida

naturaeftordinata, ut menti repraefentet, quicquid incorporeaccidit, fivebonum,five

malum* fiillud, voluptas,· fihoe, exiur- gitdolor.Secundusgraduseftjucundamentisι

commotio, perceptio& apprehenfio, qua

fentitfcjampoflidcrebotiumab imaginativ_nis

his impreflione repradentatum. Tertius gradus ut ultimus/ ita perfeéliflimus, hoc

habetcum fecundo commune, quod licju—

cundaqusedam animse commotio, Ted in hoc

differt abeo, quodnon nifiperintelleétum

purum, &ab omniscorpore«ide®commer- cioliberum_jexcitetur,per quem mens con- fciaeil fuariim cogitationum ^, omniumque

rerum tarnmateriaiium,_quamimmaterialiu»

quseoccafione^motus corporei non refultant

inmente. Hucfpedlatinternailla oaiTctpx&a

qu® exomni virtutis, aliaYehoneftaadtione

inmentenofträ näfcitur. H®c erant inge- here_; nunc tranfitum facimus ad ^. Epicuri Voluptatem infpecie.

CAPUT SECUNÖUM.

Thes, I,

EpicuröΦoluptas, quaminvi«

uerit, & apud plerosque ad·

ASfertaab4iofaolim(ufcp ^{, r Ί}

hucinlamisfit,vel iisprobe notum, quibus

faltem Epicuri nomen fuboluit, quippe cui

aliamnonvendicant, quamobfccenam,no- xiamjmöllern, fervilem,enervem, bellui-

nam, pofitam inSardanapali luxu ^, Joni-

eis delitiis,Syräciifanis menfis, Corinthiif meretrieiis, & Sibariticis faltationibus. Hin«

éft, quoddicant fententiamejusmuliebren*

eile_j difciplinatnejus norifajfientias>&virtu- tum> fedculin®potius aut lupartaiii infiitu«

$ iMsms

flönetti_jdogmatå ipEusSirentim cantibus'&

Circespoculis pcriculofiora$ vitam denique ejusCyclopicam, beftialem, luxu folut-ffi-

mam,8t inVenere ,ingluviequeuniceoccu- patam.quibusfaéfoirn,utnunc omniacompi-

ta,omnia fora,omnia convivia nihil aliud

crepent, quam mifellum Epicurum & quafi iåcrilegii manifeftum ³ fexcentisque tauris

Phalaridisdignum,

II. Nec operae eiTet pretium multorum

hic adducereaudoritates_? quiquidem in E-

picurum male animatiinicriptis fuis ejus^nie-

mineruntjcum omnespropemodum pagellas

debacchariin cum foleant , ucin audtorem,

fedtatoremquedamnatarum yoluptatum. Ν6

anxiemihiqua?rendaeruntlocaex ipfo Cice¬

rone, qui una cum reliquaStoicorumturba

velutexconditioinfenfus Epicuro, ubique

ferecontenditjeumnonintelligereullu bonu, quod Et fejun&umadllicatis& obfccenisvo-

luptatibus,Tedomnia,qua;adBeatamvitam pertineant, venire metiri. Athepaeusicribit

omnis boniorigiiiem, radicemque Epicuro

eileycc<7^js ySbvlu!,» Tantum abeft, ut hoc improbet Plutarchus ^,lib./icm pofle fyay.

viv. iec.Epjp.108. 'kvfvtyγχ·τέ&

Tccyccjov£yotf,φΰτύί "7iip&$ σα,ξχοί

jLTtav&i, ^wjSbw ^{ψί μ yi}kXyv&tivΙητΗσίζ"

jtrccf'. Inaliisidcisnonfemel cumCicerone

aflerit,Epicureosomnem voluptateme ^cor-

porjin?nimwm deducwe^j exhoc rorfum in

corpustransferre^> adeo ut carnisdele&atio

ceuiundamentmn omni animae gaudiofub~

iternatur.HimmeriusSophiftaapud Phocium

inBiblioth. omnem ait virtutem perire per

dogmata Epicuri. Plurium adhueteftimonia

idem adftruentianonmodio, neq-,trimodio,

Ted ipio horreo cumulare pofTem> utpote

PetroniijPlotini, MaxitniTyrii, Martiani Capellae,Sid Apollinaris ^, lfid. Pelufiotae,

Origenis, Eufebii>aliorumque Patrum,· Ted

modicefatiseft, Siquodin rem praefentem

fufficiat.

Iii. Sedaliorum, maximequeCelebrium

Virorum, longe diverfum eiljudicium,qui magis rei veritatem, quamvel contentionis

ftudium, velrumorempopuläremattenden-

tes, egregieconfirmaruntlonge aliam,quam vulgo creditum eft, Epicuromenteminvo-

luptatis opinione fuiffe, nulloqueeum fuo

merito Ted potius hoftiumculpa male audi-

rc, pipuloqjdjfferri.TO^frontecollocarime-

retur ingenuaSenecaeconfeffiojcfüi,licetipfe

Stoicusj tantum tarnenapudeum veriamor Valuere Sc candor, ut probare neutiquam poflet acerbas iftas divexatiories, quibus Se¬

necaepopuläres iive jure five injuria Epicu-

rumfubagitare nunquatnnon folebant. Nec ttflimatur, aitV.B.c. voluptasilla Epicuri^ß

haenimmeinerculesfentio, quamfobria&ßcca fu.

Sed adnomenipfum advolant, qiwenteshbidinibjh

fuhpatrociniumaliquodacvelamentum. Scfeq.ca-.

pite; msaquidemifiafententiaeß, invitk boem-

B_ζ ßris

popularibtts ( Stoicosintelligit) dicam>fatii

åaEptcurum&reäa_pracipere, &fi propiusacces-.

feris ^t triflia: voluptaseritm illaadparvum iy exi-

le_revocatur, é1_{quam ms}virtuti legem dicimus,catn

iüe diätvoluptati. pergit adhuc : itaque ^von di-

co, quodplerique noflrorum, feäam Epicuriflagt-

tiorummagiftramejfej fedillud dtco, male audit,tn- famiseft,&immerito. Jtfec boc fcire quisquampot- tfl, nift interimfuerit admißus. Frottsipfa datlo- cumfabuh,&admalam fpem invitat. Hcrculeu iåneargumentuadforriterobterendum Stoi-

corum juxta& aiiorum criminationes, qui

corrupto vulgi judicio fibi ftandum eile pip.ant ^, veritatis luce ir*fuper hab'ta, Taceoquod Epicurus apud Laértiumperfpi-

cueexprimat, quam ipfe mtelligatvolupta-

tem,·itan, in Ep. adMenoeceü loquiturlo&v H&ityV τί\@* Ι-ιπίξχ&α,httcl;cccrü»

rrayySbvat£τΛζ t cd> ~*hn>\oUjfc{ ,ci)S

τίνίί kryrohniχομ °mομολογϋντζ$,η ca>?

νομχζχσιν, <χ.Μ.λ μ^-η oAyäV

?D auμα,-μήτε ^tdlζβίτΊίο^τμ_3ςρ4°^' ^Rur-

fumr QT3C, 'fåivηϊίωζζην,

Χ$ίλ5?,^» £ΐχ&ίωϊ. quaeverba apud Cice-

ronem&alios tanquamejus propria iubinde

repetuntur.

IV, Eadempladfe^pationeEpicuri fenten-

tlam exponunt difcipuli ejus. C. Caifius 1.

15.fam.E. 19. conftanterafleverat,Epicuri voluptatem nonmalaaliqua arte quaeri, fed Xirtute, juftitia& honcftatecompararijma-

ι- los elfe interpretes,(quales Gatii & Amafinii)

j- ι quialitcr cxplicant verbaclarnantis : jucunie

t- yivi'tionpofle, mfi vivaturbonefie&juße.Itaque

m Vanfa,fubdit, quiyfovwfiqu'ttur, vinatemreii-

"t~ _{net i} &ii,qui anobii ^(pi\yobyoi vocantur, funt

1' φιλοχ&λοίχ&φιλοΜχμιοι, omnesque virtuies&

Λ' colunt&retinent. L, Torquatus 1.i. fn.11.41.

*"

feqq.virgraviifimus &"fanétiifimus, ab Epi-

°* curoeamprobari voluptatem afbrmat, quas :u _I fapientiaducecomparatamoeftittäm^>erroré,

l~ 1

metum, cupidicates denique omnes inordi-

natastoUitdortunaeinjuriasaequoanitnoper-

lc förredocet,monftratque vias adanim itran- :.a' quillitatemducentes. Clariffimeomnium Io-

l"

quitur C.Vellejusl. i.nat.D.n.f 3. Nosautem .a~ _I beatamvitam inanimijecuritateponimus, Et.quod

W I mireris ,Vixaliusipfo Tullio mitiorem de E-

w picuro cenjuram adHibuifTe videtur. Nam

ceS dum in eoefl,urL. PifonemEpicureum,ho- minemnequam, manifeitiflimumque omnis

-y fceleris ,&quemmodo beüuam, modocar- nificem, modo admiiTarium, &neicioquid r"J nonappeller, miris modisexaggeret, etiam

Ψ inter aliadicam illi hocnominefcribi.tjquod

*"

longe^{diverfamaGraeco} fuoMagiftro (Phi¬

ls lodemo, ut exiftimant) voluptatem fucric

feétätus. Atquehoc quidein, inquitorat.in Pi*

Γοη.η.41. etiamißi tai dicuntvoluptarii GrtcciÉ-

!· picurei: quosutinatn itaaudires,ut erantatidiett-

di, Hunquamtein totfiagitia ingiftgitaffes, verum ed _{audis in}prxfepibus,audisinflupris, audis in eibo &

%- vim♦ Sed dicuntipfi} quimala dolore, boriavolu«

ptdtedefiniunt,fapientem, etiam fi.Hn Phalaridii

taitroinclufus, fuccenftsignibustoneatur, dtttarum tarnenfvavetllud eße, fefiquene tantuktmquidem

commoveri, Tantamvirtutiseßfevim voluerunt, ut

nonpofetuttquame(fevir bonusnonbeatus.Etinfra:

itaque admiffarius ißeßmttlatqueaudivitα philofo- pbovohptatemtantopere laudari , nihil expifcatus e(l, fed fuos fenfμvoluptariosoipnesinciuvit, ftcad

tfhushanc orationem adhinniit , ut non magißrum

virtutis, fed auftorem lib'tdinis oje illum inven-

tumarbitraretur. Videutalibi quoqueiderafit

confeflus l.j.Tufc.n,^. dicet ahquis : quid?

ergo tu Epicurum exißimas ifla voluiße, aut Ii^·

ah

tif

ut

lel thi

rai idr G: C( kii

rui cai

tio

hidinofas ejus fuijfe fententias ? ego v. minime.

Video enim ab et dki multa fevere ,multapyre¬

dare. Sednonconftanter in laudata fenten- tia perfiftit, nam paucis interpofitis porro adingenium redic, nonaliudvoluptate Epi-

cureadefignari contendens, quamfaporem &

corporum complexum ^, & lados atque cantuSi &

formas eas, quibits oculi jucunde moveantur.Hiiic

manifeftumeftnutare Ciccronem, & tantu

nonTecum ipfopugnarej ut folent, quibus

caufa dubia eft. His Lucianum fubtexo, qui

licetvix ullum Philofophorum finenotadi-

tniierit, in fuo tarnen Pfeudomante Epicu¬

rum jam virum fummum & fapientiilimüj jamvereTandum & divinum^nuncupat, qui

folus, quaeyerefunthonefta, &noverit &

tradiderit. Marfilius Ficinus in lib. de volu¬

ptate oftendit manifefte ^, beatam Epicuri

vitam confiftere in Corporis indolcntia &

aniini ful lui fie

tri

| Ci

VC rit pc pt;

pl,

bt

pi

wt ten tu qu

re: ve

atiimi voluptafé, qüae vitam efficiunt bea-

tiflimam. Hifce fitnilia aliiquoque habentj

utpote Ambroflus, Latfantius, Franc.Phi- lelphus. RaphaelVolateranus. Ggnuftus Ple«

tho, 'CcehurFbödigenus,Franc. Picus Mi- randula,Joannes Gerfon, Alex,ab Alexan- dro, L. Valla, Er. Roterodamus, Putéan^, Gaflendusj Defcartes,Piccolomineus,Gilb»

Cognatus, Henricus falmuth ^, Scharroc- kius, Menagius, DelaForge,&c. Sedquo-

rumverbafigillatimpercenferenunc nonva- cat_jpra?terquamquod illud videreturambi-

tiofum forte &ta:diofum.

V, Querelae Epicuro ejusque fecftatoribus

fübinde trequentataequid, quaefojaliudvo-

lunt, quanriutplanum faciant,injuriamiibi fieri, iiniftramque de voluptateinvitisob-

trudi opinionem. Idempafiiminnuit ipfe Cicero, nirjdrum eos maxime de genuina

Vocis fignificatione iuiiie iolicitos>qu;,m^nori ritealTequi, quia nonvoluerunt ^, ideonec potuerunt Stoici, proutab Epicureis^acce-

ptaeft.Etquidem Cicero fi potuifiet, nullam plane voluptatem animo, fed omnemfenfi-

busadjudicaflet,maxime inconflidu rum E- picureisj namquando illis objicientibus,non

itnclligerc Stoicos ^, quam dicat Eptcuruivolapta-

tem 1,2..fin η,ιΐ.mentemfuam eflet explanä-

turusCicero,cogebaturquidemfateriomnes,

qui ubtque (unt&qui lat'me[ciunt,hmcverbo duos fesfubjtcere3 Utitiam in animo, comtnotionmfva- vmjumdnatk mMporf2 Sed ita tarnen, uc

voJu-

Voiüptatcm in animo diceretremvitio&rii m cfle. Etpaulo poft: ineoautemvoluptas,mm ino

latimloquentiu^more,ponitur,cumpercipiturea,qua qui fevjumahcjuemmovcatjjucundttas. banc quoqfju- \tAi cunditatem, β vis, transferm ammum: juvare w\

enim inutroquedicifur^, cx eoquejucundum. Et re.

quamdiu in ejufniodi vocis interpretatio- cu]

lie manfit _, nonpotuere lites inter eum & bi<

Epicureos exortseüllo modo iopiri, quiaΕ- tat picurus vokiptatem ftatuebat k^-aJovltiivotJiJ 6*1

Ciceroconrrariumafierebat.hincdiicipulorü Epicuriqüerulae vocesenatae funt.Etconqüe- Vfi

runtttr , ait ipfeCicero 1. j.Tufc.n. 50. qut- dam Epicitret i vtr't optimit (nammiilum genuseß ^eJl

tnitnumalittofum ) meßudiofe dicerecontra Epicu- K ;

rum. Ft ftatim : EtiÜipugnant5 &quiiamvici- pai tiorumfidem tmpiorant. rurfumc. 1. ri. xit

enimiflinegaremsinteliigére ^, quid dicatEpicurus. Ej

Rediiffime igitur 'IoiquatusTriario, quare bacdich Epicurus, feifeitanti refpondit Ei.fn. ^co

n. zitfed quidfcntiatynon videtis. ^

VEPorrofi vitamEpicüriexaminarequis

velit, isfane deprehendetciimhoneftiffima, &

temperantiflima &duriiiima,qualem vixific ^ca

eummulta funt quaeconfirmant, nulla pla-

neratione conVenireeamvoluptatem, qu® cj heluonibus, lurconibus,ganeonibus,perditis ^cti

hominibus atqueabdominifolum natis,inde ^n,

litiis eiTe folet. Horteftati morum ftuduifle ei

Epicureoscogiturvel maxime Cicerofateri >

dum ait Εi. fin.^η.8i. ac mihiqutdem, quoA ^£

&ipje(Epicurus) bom virfuit?& multiMpicu*

ιή mfuevunt,& hodiefujit: & in amcitiisfidcles3&

iiu in omni vita eonßantes &^graves, it^a enim vivunt

Μ quidam, uteorumvita probetur,refeliaturoratio,

u- ιAtqueut cetertexißtmavturdicerémelius>quamfa¬

ire cere ,·ßc bi mihividenturfaceremelius, quamdiee-

Et \re, bed dodrinam repügnare hioribus Epi-

o- curi negatSenecaV.B.c.i8.dum cuidamίϊ-

& biob)icienti^j aliterhqueris Maliterrmjjifthunc

E- modum reipondit : boeper malignißtma capita,

cf; :&optiiw cuiquewitniciffima, Platotiiobjeftumcßt

ru objeftumEpicuro, objeftumZenofti. omvesenimi-

ie- ffi dicebant, vonqttemadmodum tpfi viveretot^*feA

μ. (juetpadmodum vivendum eßet. Temperantiatti

eß ejus&; commendat ipfeTullius

ii- 1. _f. Ttifc. ή-88. Hie veroipfe(Epicurus)qua

ci- parvo eßeontentus ? nemodetenui niftu pluradi¬

ent xit. PorphyritisquoqueaiTerit l.rdeabftin.

us. Epicureos fuiflecontentos μΰίζν ππζ ^aL¬

ire ι Quiii apud Stobarum ferffi. de

fa. cont.&fobr.dicitEpicurusfe μοίζαν u-

L·^ cum Jove defelicitate paratum

115 eiTe contendere.Celebre hoc didum evaiit,

& multisfamiliäre. Rediflime igiturSene-

"c cadixitEpicurumSanfta&reftapraeipere>&%

a' βpropwaeeeßeristrßia. Sanda&reda crant, Jf ejus_praeeepta, quiaquam nos ViYtuti legem di-

tIS eimus,eamilledieit voluptati. Triftia, utpote

nonvirisflola indutis &maiiüleatisblandi-

*ic entia, ied togafine tutiicis folaamidis,nu^

rl.'j disquebrachiis incedetitibüs,qualesolimin 10^ Latio.Taüacrant; yj Mg φίλχ rttr% re*

rß ^C

item: ρςρφλα^γι 3* ^οovtyot, eV foc

vcqetwwvof^ed/jLoyλ. nec nonillud; αΛλοί ₅₉ See TryQuffelsm5 οψβιί, auuvov V 6ό$φ.· jnc μα@* βία. Accedit & illud, quod in ulti- ^

ffiovitacarticulodeprehenfus,^cumhin,c uri- liaedifficultate torqueretur, hincexulcerati j- ventris dolore _{vexaretur, tarnerat animo} !^

invi&o,utingentemanimivoluptatemj _{qua ^,}

fecordatio vita:_anteadhe

fuggeflit, feperce- j

pi0eiitconfeiTus_^ Giideshabenda Ciceroni, Senecae, Laertio,aliisque.Jam cujusquecan- ^

dorijudicandumreIinquimus>qüomodohaec _^

ftare poteruntcum iftavoluptate³qusevulgo _nu

creditur corporeaj mollis& delicata. Haec ^.

ha&enus.

eji

CAPUT TERTIUM.

,H5·

Thes, I. _,7m

TO

QVandoquidem_que iamaddu&is, unicuique^exteftimonns,raticnibus-non poteft ^reap tionconftare,Summum EpicuriBonumnon du inmolli &inhonefta, _quodcriminanturad- _coj

veriarii, voluptate^,fed virili3 fortiquecon- pei

iifterej reliquumnunceft, ut eflentiamejus _qu plenius& planius exponamus,&^anAnimi ca tantum_,anCorporis,^anutriusque volupta- m\

te Summum _{futm Bonum}

defcripferit,difpi- ba ciamus. Kondefunt, quiin iincerioretan- eu tum animi voluptate, & abomnicorporis m

ipä§~