PET CONSEQUENTIA

B. C. D. DIStKTjtTIO PH Di

CONSEQUENTIA

OPPOSITORUM,

Qjr A U

Cmconftnfu

jimpk/f:

Facult.

_{Ph'dofophict'mRegia,}

ne

Ißußri

_Acaäemia

Upfakenji,

PRISIDE

M.

PET

RO

AURIVILLIO

Log/

Sc

Metaph. Prof:

Ord»

Publicaexomim fubmittit

ELIAS E. N O R ü S

_Upl.

S>*

_{iZMtv.+Älummty}

AdDicmU'MajiAhmi

M. DC.

LXX.

Excudir H z NMCUJ C UIIO St R. M.&

inAudicorio veteri_majore.

UPS ALI A

rum^quodufummediorumoftendit, Se adfinemobtinenndum

dirigit. InTopicisaliudSe abhif nonnihil diverium

c:cano-nura_{genusoccurric: quippe qui ejufdcm feréfunt}

indolliiscu

fuototo ,hoced, inftrumenca invcniendac ac cognofccccndac

veritatidicafa,_{pertinentquéad doårinam}

_{fyllogifticanm}

_Se

adrationeminveniendi mediiin_{quxftione dialctficas quualef}

quidem multos,cosqucutiliflimosin

_{Topicis fuis Ariftoitteles}

nobis _{rcliquit. Aclunt hicanonespropoiitiones contine:ntcs}

rationem _{confcquentia:in fyllogifmodiale&ico, adco}

uutex

iis veluti ex_{quibuldam principiisomnis ratiocinatio}

protboabi-lisfluar, _{iisqueinnitatur, Quodipfumpoftcaclarius}

fppatc-bit ,& in hoc noftrocanone declarabitur, ubi de

argume:rnta-tioneex _{oppofitorumconfecutionepaucis}

erit agendum.

II.

Eminetinter hos canoneshicnofter: _{Oppoßtorum opfibbofta}

funtcoufcyuentia; quippe cujusin variismateriis frequens;» fö¬

let_e(Teu(us#itautnonlolumin _{Philofophia, fed&inomnni}

bona eruditione_{ejusveftigia patlim inveniantur- Ariftotcceles}

cumhuncinmodum_{cffcrt(y)« tiimnmpuvtv c* mww}

*(>QKeiy.itovc* ro»7rto*«jU£^^«v «♦>. hoceft ivertente

Pacio,//oppppo/t-tum_{eftinoppofito}

y, etiampropofitumeritinpropofto.

Qux

vceerba

utre&ius_{intelligantur,annotandus eft modusdocendi,}

qimcrn

Ariftotelesin_{Topicis obfervavit. Nimirum quatuor}

cormlti-tuit is_{generaquaeftionumdialeåicarum, quacftioncm}

nciimpe

generis,definitionis,proprii

Sc aceidentis.(«J)Ad fingulas

j^por-ro_{quxftionesprobandas certosordinavitlocos, acin iis}

ccron-tentos_{canones, atqué hunccanoneminqua*ftione, qu;£ade}

veroalicujusgenerc quxritur, adhibet. Docet autem illllud

demum verumefle _{genus alicujus habitus, cujus pnvatiiioiti}

oppofitogenere eft conftituta. ita-, e.g oftcridit fenfum <cfle

verum _{genusvifui, quia}

_oppofita

_{Caritaseft quxdam} fivc_{fenfuscarentiu.}

111.

CaeterumctfiPhilofophusad

quaeftionem gencris fn ils,

quatc privativeopponuntur,

probandam

tantCim

hoc

loco

ca-tiomcmapplicat_i valet_tamen is nihilominus in

omnibusar-guimentationibus,

quarcx

oppoftorum

conjecutione

fiunt.

Nam

& _{grcneralius hoc}

_loco

_canonproponi

_videtur,

_&patet

_id

_ex locco alio, _{qui in hocargumento claflicus}

_{ccnferi debet, ubi}

que:madmodumin llngulisoppofitorumfpeciebus a

confecu*

tiomeeorum_argumenta»liceac,oftenditur_(•).Clarius_autem

humccanonemeffert _{Philofophorum Latinorumprinceps}

Cicrero inTuic. _{Quarft. (£), atquépereum vicamhominis}

ipLaavirtutis funåionefelicematq; bcatam reddidemonftrat.

Vcirba,_{quiaegregia iunt,& fimulmodum argumentandicx}

comtrariisoftendunt,nonpigebit huc_apponere. Quid?_cum

fateeäturfatümagnamvimtjfeinvitiisadmijtxam vitam,

nonnefa-temdum_{eft eandemviminvir}tute_{e]Jeadbeatam vitam? contrariorü} enirmcontraria_{funtconfequentia. SimiliterinTopicis (*i) hane}

ex

_«oppofitis

_{argumentandi formam idem Cicero declarat,}

exemploabonorumufu&abufupetito>

quod videat

ibi.qui

vo-let„ Håra in haneremcumulanpoflent exempla, nifi_ea

paf-fimiobvia_{efient, & in pofteriorious nonnollaa nobisforent}

adcäuccnda»

IV.

Valerehunccanonem in

_{omnibusargumentationibus,quae}

ex_{toppof/torumconfequentiafivint, cllxi. Quod}

utmeliusconftet, nomnulla de_{vocabulis,quibusconfuevitefferri,crunt}

obfer-vamda,quid videlicet _fignificent ictintoppofita, quid

confe-quemtia. Acdenaturat«» (ive

oppoftorum

_tam in_ge-;

neire.quam infpecicmultaquidem dici poflent; iedcumea

prolixiorafint, quamuthocloco tradiqucant, paucaLitern

prorenata fufliciatadduxifle. Sunt autem oppofita, quae

(«) lib,iv Top,r. 8.(0 Lib,y 60.(^adTrebdt. §. ly

nequéde feinviccm, neque de eodem tertio, •» ,

-srtsf #V1»> uoKvltof^ _wtw*u7fti _,hoc eftyfecunäum idem^ad

Wem,eodem modoatquetemporeveréathrmari poflTunt;

quemad-modumhas_{oppofttorum conditiones Ariftotcles ipfe}

recerr-fet _{(3-). Obitervero notandum, omnemoppofitionem} con-fiftere in_{<r£*(V feuhabi-tudinc acrelationequadam,cujus} ter-inini feu correlata funt_{ipfaoppofita,inter qux habitudoifta}

intcrcedir, cumquidquid_{opponitur, idalteri alicui} appona-tur. Porro dividuntur_{oppofita in quatuor*} utßcloquili-ceat,_{fpccies, contrariafcilicct,relativa yprivativa &}

contra-diHoria , dequibus omnibuscanoneftintclligendus.Maxime

tarnen illuftris ac frequens ejus _{cerniturufusin} contrariis,un-de&omnes limitationesinmembro_pofterfori

adducédxiis-dem_{competunt, exteris vero fpeciebus oppofitorum} non

i*-tcm. idvero hoc loco non _{prxtereundum, quofdam}

Cano-nem itaefferre: Contrariorum_{contrariafunt confequentia4 Ethi}

quidemlatius vocem contrariorum aeeipiunt, fecutiipfum

Ciceronem, _{qui inTopicis»lUmpn*Ariftoteli dnfta per con¬}

trariareddit, vero_peradver/a_{; quamdeineepsvocum}

aeeeptionem Ramus, vetcrisacmelioris Philofophix

inno-vator & _ejus afleclx prxcipue _{retinucrunt. Ciceronis verba}

ita habent: _{(«} Contrariorumautemper.erafuntplura.Vnumeorum}

quaineodemgenereplurimumdijferunt: utfaptentta,ßul(ttia4Addc extera:funt_{enimprolixiora,quamutinhac}

brcvitatecxfcrL-bipoilint,

V,

Alterum, _{quodexpendendum erat,vocabulrim, eft confe¬}

quentiaAriftoteli otKoKis$>iQifdnfta,quodnonnunquamin

fingu-lari numeroeftertur, _{nonnunquam inpluralis Cumin}

fingu-lari numerodicitur,videtur_{digitus intendi adconfequentiam} acillationcm, _quxduplex_{eft, fyllogiftica& aliis,,}

(§) Ltb.de Soph. Elench.(. $• 0) T#/>.§,53.

aliis axiomaticadiéU, q. d. oppofitå

adfeinviccmfequun-eur, ita utab uno oppofito

adaherum

inferendum bona

fit

conlfcqucntia. In

plurali

autcmnumero per

confequcntia

dc-notamturprzdicata,

quomodo

&

alii hunc

canonemcfifcrunti

Oppojfitorumoppofitafuntpradicata

(*).

Nam &

haccrclpcftu

antc:cedentiumfivelubjetforum

confequentiadici

conlvevc-runtc (a).Atquc

id quidem ad

mentem

Arift«celis propius

ac-cediit.

lsnamquclococitato,ubidocet,

quomodo

quaeftio-nes :ab oppofitis

probandi fint

aut

refutandar,

oftendit

atten-dencdumeflc an lubicdum quxftionis

habeat

oppofitum.

Qucodli

habeat,

& ci

oppofituni

prscdicatum

conveniat ,»it

thelfin ellc probandam,

fin

minus,

refutandam.

Ratio

au-teirncuroppofitorum

talis

fit

confequentia

hare

eft,

quod.

pugmantcm

habeant

naturam

&

eflentiam,

quam

non

poilunt

noni

oppofitafequi

pracdicata»

VI

FVotandumporrå eftci

Ariftotelc,

dupliccm

däri

confc-cutiionemj unamdire&am altcram converlam. Direfta

33n (&VTKtcKoXvfytifAriftotelfiin omnibusoppofitisccrnitur,

eft-qué: quando duobusexißentibus

oppofitis,

alteriuspartes

eodem

or-dinie_{confequuntur alterius partes p):}

five

quando

oppofitum

praKdicatifeuconfcqucnris,

injcrturdc

oppofito lubje&i

leu

antccccdentis. Talisconfecutio datur inhoc exemploab

A-rifttotclc_{appofito:Fortitudoeß virtus\ergo}

_ignavia

eß vitium'.xtenv

forttitudo

ejl

eligendas ergoignavia

fugt

enda.

Convcrfa

confc-cutrio , graecé aroi-mKn oiKtMffanfj

reperitur

tantum

in

con-tracdicentibus & contrariis,ut docct Ariftorelcs, cltqué ca

quaandoborumpartes

codem

ordincfc inviccm

non

confc~

quiuntur, led

tranfponuntur,

ita ut

oppofitum

fubje&i

fiat

praocdicatum, &

oppofitum

prxdieati

fubjcélum.

Acincon-^

(*)Bürgersd. Iib.i.inflit.Log,c. ig. (a) vid. Ariftot.i.Prior

Anal,

f.l8, _{(/*) Jtiob,Mayt.Inßit. Log%lib.6, c.}

tradi«-tfadidorié_{quidem oppofitishxc eonfequentia,}

quxfit ordine

indircdo, locum _{habet pcrpctuo, magniqué inomni generc}

difciplinarum cftufus. Eftautcmnihil aliudquamconvcrfio

quxfitpercontrapofitioncm,inqua locofubjcdi_{& prxdica«} ti _{poniturutriusquécontradidio. Exemplum}

Ariftotelis

ha-bemustalc : St homo_{eßanimal,quodnoneßanimol,noneß!jomo%} IncontrariisAriftotcles hoc fubminiftrac _{exemplum: iw«f«*}

feubonacorporishabitudtnüconfequctis eßfamtat; Jed non

eß cenfequens morbus, fedpotiusmorbiconfequenseß **%*&*.Omnis

enimager,uthoc explicatSthalius [i) maltbabitus eß\nontarnen

omnis, _{qui malt babitus eß,agerefl,cumpleriquefantfintmalt ha*}

bitus. Sed cumindireda:_{hujus conlecueionisufusin contra¬}

ria rariüs occurrat, utAriftotcles_{iplefatetur,proptereami¬}

nusdeeaerit laborandum , & magis attendenda diredailla,

qux in omnibusoppolitorum fpecibusdacur.

vn.

Ex _{his quxde eonfequentiaoppofitorum dida funt, haud}

dif-ficilecritdemodoexeaargumentandi judicare. Sumitur

c-nimoppofitumlubjediquxftionis cumfuoprxdicato,actri*

pliciterprxcipué fitargumentatio. Primoenim_poceft

for-mari

_fyllogiimus

_{hypotheticus,}

_inquoa

_pofitione

_antecedens

ad _{poiltionemconiequentis,fi quxftio probanda}

eft,argumen-camor,aut contraarcmotione,fircfutanda. Deindc _ixpe

hic locumetiamhabet_{Enthymema »oroiflVpropofitionema¬}

jori. Dcniqueponi quoquépoteft canon inmajori propofi-tione, unde fada aflumtione, idinfertur, _{quodintendimus}

probare. Utresclariorevadat,fubjiciam horum modorum

excmpla. Si virtuseßappetenda; vitium erit fugiendum:

At-qui V. P. E. P. _{Exemplum fccundi modi:} virtuseßappeten-da _{-E^vitiumfugiendum.Sanitaseßea,quafecundum naturam(untt}

agendipoteniia\ergomorbustrit impotentia naturalesaüiones

exer-(»J Reg. H.fatt, t.Difp, ij. Reg.18.

tetidi.ut utrumquehorumdcfinitScnnertusflJ.Yertii modic»

xcmplunjcito:»ppo/itorumappajita/untconjequeutaj,virim&Vi¬

tiumjuntoppofita, E. horumoppofitafunt conjequentta, & virtus

eppetcnda, Vitiumveritfugicndurn. Et hoc quidem ultimomo¬

do formatus _{(jpllogiliuus åxckuxformalitertopicus ,quiaineo}

ratioformaliter_{comprehcnditur fubmaxima feu}canonc, in

prioribusveromaterialitertancuin.

Cscterum

utmelius adhuc

pateat hujusargumenrationis

ufus,

nonpcrnitcbitunumaut

altcrum _cxemplum,antcquamhoc membrum ablolvcro, ad-didifle. c#w*innu*i»»inquit Sophoclcs,[«>»f » <?«'

vétUi KcfvntkH fiKcuitui. (o) ldeft, _quiinrebusprtvatts vir bonus eßy confvevit tdem

(jjußus

effeinpublicis. Contrarium quafi

per

confcquentiamhanc

deduétum habet

Charondascelebris

ille iuo_{tempore& adpoftcrotniemorabilis legiflätor, atqvc}

ob ideos_,qui libcris fuis, _{novercas eis luperinducendo,malé}

confuluiffent, _{Reipublicas haudadmovendos effe ftatuic.}

Nun quamenimfore extßimabatut isbonumpatriicconfiltumdaret>

quiliberis

exfe

natisperperam confuluijfet, ur refcrt Diodorus SiculusvertenteRhodomano(ar),_{Vidit& hane}

confcquen-tiaTii Simoille Terentianüs,ob camque filium ,qui amafiam

fuamGlycerium cx igne lervavit, objurgarenon eftaufus„ I\am,ut_{inquitfervus, (i tllumobjurges,vitaqu?auxiliumtuht,}

Quidfanasillt,quidederit damnum aut malum (g)?Ex iii.quac

haÄenusdixi, _{patere arbitror,quis vcrushajuscanonisfit}

{enlas* & quamlateejuspateatulus.

MEMBRVM PÖSTE_J^irS.

VI IL

C

Uterum

ncatjetiamregulis ejuscerti

cum

omnisveritas inträ

ponendicruntliroites,extra

fuos

fecancellosconti-(V f-pit Infiit. Med. lib, z.fsrt. i.e. I. (o)Antig.ver.676*

(w) Biblioth. Hiß.Lib, 11, s, 11. _{(g) Terent. And, Aä,}1.

Sc. i.

quosfi evagemur, in multos nos crrorcs incidereneccflum

cft. _{Atquc id quidcm in hoc noftro canonc tantd}

magis rcquiritur, quanto major ejus datur abalus, &

quia in pluribus non in omnibus is proccdit.

Quem-idmodum autem varix funt res, _qusr de oppolitis

prx-dicari_{poftunt, & interquasoppofitadaturconfequentia :ita} ctiådiverfreruntcautionesaclimitationcs adhibendx. Nam

interdum de_{oppofitis prxdicaturaccidens, interdum genus,} interdum differentiaautaffe&io_{generica,interdum}

propric-tas, interdumdefinitio, interdumcauia vel effeflum.

Antc-quamverd ad determinandoshmitcs _(pecialiorespervenio ,

duoingencre fcfe offerunt obfervanda. Primum cftagcre

nos hicdt_{oppofitis,proutin terminis Ipcftantur,quomodo}

ab Ariftctelein _{categoriis confiderahtur(c). Dicitur horum}

oppofitio nuterialis.acdiverfaeftaformali illa,quxpugnaeft

cnunciationum in aifirmando &_{ncgando, ac}

_fit

_per

_figna

0-mnü &L nu/las. _{Ergo hxcconfequcnrianulla eft, omnem}

homi-ntm currere_{efifalfum;E. nullumhominem currereefi}

verum, cum,

utdiäum, _{ineafitoprofitiocnunciationum, quarumdux}

contrarixpoflunt fimuleflc falfx.

IX.

Alfcrum ,quod ingenere cbfcrvandum _,illud eft,

Arifto-teiem hunccanoncm _{protuliflc dc oppofitis ejuldemgeneris,}

five,utScheiblerushoceffcrt (t), inqualigenerecontrariorum

( Peripateticisoppofitorum ) funttontrariaprivra, intalletiam

ejje debentpofieriora fiveconfequentia.Sicexhac

propofitionc,al-borvi(um_{difgregat, re&é infcrtur illa, nigredo vifum}

con-gregat. Non autem ita concluderc licet: Album cft

colora-tum& vifibile ; _{ergo nigrumnoncft coloratim, necvifibilc.}

Nam prxterquamquodprxdiccntur affeftiones communes,

dequibuspoftea, fubjcéhun hocexcmplo albumdi nigrum

funtcontraria,cum_{prxdicati«colorato & vißbili noncontrarii}

(r)C</> 10. (t) Lib. Top. e. 16.

fedcontradiÄoriitcrmini_{opponantur. Itavitiononlaborat}

hare _{argumentatio, uttamencenfet Honoldus(v);Syllogifmus}

um

ver/alts

_tonflat_exommbuspropojitiontbin univerjaltbus_{$ &}affir*

mans ex ommbiu affirmatü: Ergo[yllogifmut partuularis conßat

exommbusparttcularibus, _{(3negans ex}

ommhus

negatis.

Quam-vis ufus _{Philofophorum fyllogiimosex conclulione}

denorai-nantiumjamobtinuerit, ut_{isfyllogifmus dicaturuniverTalis,}

cujus conclulio efl: univerlalis, & negansfyllcgifmus, cujus

conclufio _{negata; ficut contra particularis & affirmans,}

quorum

conclullones

contrario modo fehabent. X.

Proximumnunceft, utad limitationes _fpccialiorcs

acce-daruus, quasprodiverfitate eorum, qux deoppoficis praedi-cantur, diverias forc diximus. Beneautem ad hunc

cano-ncrn_{monecRudolphus Snellius ($)}

, notandamejjecontraria

foppofltajrevera nondtci, necre&e unquamfibi_oppompoß'e, nifi

quettenus pugnan tacdtjjtdcnt: & Cdeliter attendendumoppofitionem effe [eeundumidem, adidem. Namcumoppofitamulta

com-muniahabeant, _{inquibus non pugnant, nondebent eaiibi}

inomnibusopponi. Unde ftatim _patet, non

valerchunc

canionem_{quando dc oppofitis praeaicanturaccidentia}

com-raunia& _{contingentia;cum oppofitanon rarå contineantur} fub eodem genere, _{adeoqué ipfis} conveniantomniaea, qux communi_{ifticompetunt generi, ut poflea pluribus} dicen-dum. Mala_{ergoeritconfequcntia, albumeflJanum\ E. mgru}

efl_{aegrum. Amicuseßmutabilü j}

ergo inimtcus eß immutabtlü.] PofTent_{multahuccongcriexempia}

,inquibushujus canonis

occurritabufus,fedbrevitatis caufa unumfaltem velaltcrum

adducam. Itainhunc _{argumentandi modum impingere}

vi-dentur _{Hontificii,qui infidelibus, quos vocant, & hxreticis} fidem fcrvandam negant, fic argumentando: Cum

fidelifidelt-ter_{eflagendum j}

ergocumperfidoperfidE Cum tamen fidcliter

(v) Lib, i. Cdft, _{Lcg.cti6 ($) Prtlcct,in Dtil> Ram,/,i.f.iS.}

agercfitcommunequid, pertinens

paritcrad

fidclem

&

infi-delem. Id_{quodcontraillosinhac}

_controverlia

_{& hac} argu-mentandiforma nobiseft_{urgendum. Ex}

_bac

_{regulajudicari}

potefiveturcavillatio,verba funt

Mclanchthonis

(^), virgtnitas

efibona,erqpconjtigtum non

eft

bontim.

Non valet confequentia,

quiabonum eßgenuscommunevirginitati&

conjugio

,

necßt

oppoßtio

juxtadifferenttas. Bonum

efi

viro

midierem

non tänger^ ,

inquic

Divus_{Apoftolus(tf).Eftet,qui hinc}

_{ccnfequentiam}

_formarc

vellet, £. malumeftuxorem ducere, Sed confequentiahic itidemnulla eftob limitationem modo datam.

XL

Requiriturigituradhane

argumentationen!

ut

confequen¬

tia(intneceffaria. Cumautem tres fint gradusneeeflitatis,

in_{quibusejulmodiconfequentia}

_five

_{prardicata inveniuntur,}

kät»5TOVT«?fcilicet,kxB-'«u« Sc ntunv, id eft, de omni,per

Je, &univerfaliterprtmb (w), non

ad

omnia

ifta

confequentia

harceritextendenda. Necenim fufticit, _{quodprxdicatum}

fit*«™wvJaf>cumdt ea, qua: exinde conficitur

prjedicatio

fit

peraccidens,live accidcntalis.

Ad

veritatemautem

Canonis

requiritur,utprardicatum

de

(ubjc&operJe

prxdicetur.

Qua-reincommodacft hatc argumentatio:

fenßbileeftJcibile;

_ergo

fenfuseritjcientia , quam objeftionem

Ariftoteles

foco

fapius

cicato_{format, adeamqueipferefpondettfenßbilenon}

eftefeibi-le_{,perfe fcilicet. * ,inquit, *itvsuni}

_fote**

_mfkot

ipx<n rwrx*<&vituy cfhgri[ji*i\wou. hoceft i nontamen bac objeSlio viäeturver a_{ejje: multienimnegant}[enfibiltum

Jcientiam

ejfe.

Quin

adcontrarium_{prob.mdum , ic. fenßbile non}

_ejje

fcibile, hunc

canon ema multisadhiberi oftendit,quia_necfenfus

eft feientia.

Et licet vel rnaximé_{fenjibde fit/?/£//£,adeoque unum concrctu}

dealtero_{prardicctur;non poteft tarnen}

_abftra&um

prxdicari

de abflrafto ,ubipr^rdicationes funt

accidencales.

DtdI.p.i.Ctr.7,Y. I* (*) Ar'tfl.l.

i.Ptft.

c. 4.

XII.

Fradicatum _{*vii,perJe fubjcflo convcnircdcbercin}

ar-gumentatione

hac,dixi. Quod

6c iplum

latiori

tget

declara-tione. Nan»cum mhocgraduncccfTicatis _{x*£K«vW plura} prx-dicata6c

_{generaprardicationum dcncur,}

_{6c genus tam}

proxi-mum_quamremotum,

differentia

leemproxima6c _remota,ac dcfinicio 6c _{proprictaces adcumpertineanc, inhisomnibus}

canon_neutiquam proecdit Non_enim degenereaut differen¬

tia _generica

_{valet. Contra hane regulam}

_{peccaret,qui hunc} ir» modum_{argumentari vellet: albedeeßcolor; E, rngredonon}

eft color. AIbtdo

eß

vifbilis

j

E.

m vrede non

ejt

vij/bilis. Etinfi¬

nitaalia, _{quaenunccnumcr.irenimis föret Jcngum. Agencre}

tamenadIpeciem forma argumentandi_a confecutione

con-tradicenriumtarn direfta_{quam ca} , qua: ficper

contrapofitio-nem,utilicet j ficut öc in _privativeoppofitis quoad

genusc-tiam_{oppofita eorumeft confcquentia. Ratio autcniha*ccft,}

quiaens 6c non ens

nihilhabent

commune,fed in infinuudi-llantjöc praetcreahabitus 6c privatio nunquam funt in eodem

genere

»laltem

proximo,

ied oppofita

habent genera,ucfu-praex

Ariftotele

eft

oftenfum

(*).

XIII.

Valet_{igiturcanon de confequentibuspropriisutfl}

oppofi-to antccedentis _{proprium adjuntfum, vel difterenri.»}

fpecifi-€a , autetiam totadefinitio artribuatur,adcoqué prsrdicatum

pTiorispropoficiöhiscum lubjedo reciprocetur. Arquehoc

cR,_{quod clicitSnellius loco fupracitato : ohpoHio ergo vera}

tianeß, _nifffat informa_{eontrmutatis, boceft, eatenur, tfuatenus} res_{dijjentiunt,&m}illa _,qua

exillacentrarteta!tnecejjario jc.quun-ttur,_{tanquamejureffeftavelpropria adjunfta. Excmpla anté}

puf-ilmhabuimus. Unicum Eltern

_{adferreplacetadprobandum}

id , quod de definitionc dixi, efTcfcilicet

oppofitorumoppo-■(*) Ltb.4. c.4.

*' ~

B a fitas

■S

fitasdefinitiones; _{ideoqué in fabrieandonobili}

hoeeogno-fceiidr vericatislnllrumenco _{formandisquedefimtionibus,}

haud | arvi ulus eil confidcratiooppoiitorü, _cumex de

finitio-ne unius _oppoliti, definiciooppolici_{alterius coiligatur-(iuare}

cum Ariftoccles ₍₀₎ definiviflet«x»<no» leu _invitum,

quodper

vimaut _{[>crignorantiamfit;cun\Quetnvitumperv/m efle dixilTct,}

£i_{<xq%) i£*3ti, toiavrn im,i* ypvfe*ovpGoilkt7U\o *,o}

hoc cit._{cujusprinctpium externum}

_efi,

_{atqueejufmodi, utnihilad}

illudconfirat,ausagit, autpatiturj indc colligit dednitionem

pnncipii a&ionum humanarum alcerius ,quod|fticontrarium

exiÜit. Eilenimirum Uvnov,five _{fpontaneum, cujusprincipium}

eßineoquiagit,faftiquectrcurnßantias non i^norat. Ex hac ob-lervatione _{expedm poteftcontroverfia illa, quxinterpretes} Ariftotclis_{diumulcumquécxercuitin rede intclligenda}

dc-finitione _{interpretationis compofitx fiveorationis , quamis}

hocmodo definiverat_(y):Aaj'®-«'s*»<p«»7c,£*

T«» 7iaxfAOtvldKiv_«51Kt^u^Oxtvtv tif_{<Q»nc ,}«tibi »if _{xttTutyctcrifq}

ic7?<p*<nc. Cumenimcnunciaciones _{compolitar, quariunt} Ipe-ciesorationis,habeant_{partes,qoxitidemiuntenunciationes,}

ßmplices puta, adeoqué

lignificantut

affirmatio & nega¬ tio,•ideoinrerinterpretes nonconvenit,quomodo partes

di-cantur_{lignificare utdidiones, nonut}atiirmationes

velnega-tioncs.Variascorutn _{fuperhacrelententias recenlet}Toletus*

quarapudcum videri poflunt (/). Simpliciilimédici poteft

Philofophum definifTc compolitam interpretationem cum

refpeduad (Tmpticem, atquéexvi oppolitorum. Cumenim

fimplex (itea , cujusnullaparsfigmficatfeparatim utdtSlto r

qua-hsnom»n& verbum

_:c5poiita

_{interpretatiocx\tycujuspars aliqua}

figmficat feparatim

utdiBio.

Nec

obflat

tarnen,

quinintcr-oum ut adirmationes & _{negationes, partes}

fignificare

pollint.

(0) Lit. ; Eth. cdp. i. _(^) Ith. dt _lnttrp. ctp. 4..

ii) Comment, P. 111,

XIV.

ConlTderatis ha3enus_{iis,quarrationeconfequentiumconfidc}

-rarimcruerunt, jamrcltac, ufdc _communi requilito

oppo-fitorum tamanteccdentium_quamconfequenttum, five, quod

i-demeftftam fubjedorum,quam prardicatorumdicamus. Eft

autcmidipium^tta//^. Oppoiita igitur fubjeda,utdehis

primumagam,

ad quarconfequantur

oppoiita

alla, adarquaté

opponidebent. Hinc

Melanchthtn de

contrario

lenluica

loquit ur: valet

confequentia,

cum

futyeBum

(3

praduatum

funt

fana. Pariaautem

dicuntur

ca, quae

in

xquali gradu fibi

op-ponuntur.

Quemadmodum

imparia,quorum

alterum eft

ingraduintenio,

alterum

in

remilfo, ad

_quaeoppoiita

confe¬

quentianondatur.

Itacorruit

per

hane limitationem

argu¬ mentum abadverfariis noftris_pro juftificatione

opcrum2d-fcrri lolitum , quo c*hacpropolitione,mala opera damnant,

inferuntiftam: E. bona

_{operapflificant. Suntquidem}

_bona

& mala_{operacontraria,}

_iVd

_impari

_gradu

_,

_ideoque

_caufae

contrariaccohtrariorum effeduum haberi non polTunt _aut

debent. _{Siquidem impiorum operaplané& perfedé mala}

funit, &ab_{impiisfolisproficifcuntur; ar piorum opera}

ha-bent _{aliquid labis admixtum, acimpcrfedébonafunt, &}

prxtereaquatenus bona,a Spiritu Sandöprimo acprxdpué

excitantur & _{producuntur. Valet itaqué hic folummodå}

illatioinverfa, itaut hocmodo inferarur : E. _{juflrficationem}

(equunturbonaopera, cujus fimilcfupraexemplutnhabuimus

ex Ariftotele. Similiterexhoc noftrocanonc inferre non

licet,difienfr/mfolvere matrimonium,quiaconfenfurmatrimomum fa/dat. Nam& hare duo dif arigrada fibicontrariantur,

(1-qoådernconfenfus perpetuitatem temporisincludat;& obftet

prxtcreamandatum divinum, quod nonnifi graviflimas oh

caofas divortium_{pcrmittit (t) : qua:duo conlcnfus} acdii-(enlusvim _{imparem faciunt,}

(t) Vid, Math. 15 v. 9.

XV.

Qucraadmodumautem infubje&isitaetiaminipfis

pracdi-catis _{ctquaiitdihacrequiritur, ucfcilicct & illa adacquatéfibi} opponantur» Nam iiuniuscor.trariiprxdicarum plusinfe

conrine.it,autminus_{quamalterius, non bona}

erieillatio.Ex-cmplumrci declarandx gratiä, nec hicparnitcbitadduxiiTc.

Deaccretione _{diiputacurinphyiicis, fiafne ea}

pcrextenlio-nem,analiomodo. Conveniuntautem mcliores Philofophi

ineo,_{quod per cxteniioncm} fiat _{(£)4 Contra quamcorum}

afTcrcioncm tale formanc argumentum, qui

eamoppugna-tomeunt. Si accretio_{fitperexten!onem, ätmmutio}fiet_per

contra-fttonem; Atfalfumpofteriustrgo5t prius. Verum utad

for-mam _{argumentandi relpondeatur,} prxdicata _{in ea,extenfo}

fc. åt contraclio>non_opponuntur adäquate. Nam exteniio

cllepotcft, cum resmajoremoccupat locum cum nova* ac-ccllione_mueriaejedconcraäiotunctantüdicividccur.quädo

aliquidminorem locum occupat, lervatåplanéeådemma¬

teria, &nalla _{ejuldem detraftionefaåa, Extcndi autem} cumacceifionemateria:, öt contrahi iinemateria:

detra&io-ne_{adaequaténonopponuntur. Sed hinc} difquifitionem_iis

relinquimus,adquos ea proprié ipe<5ht. Tantum mihio-ftendendumerat,_{quid huic argumentationi} roboris

efTerin-fitum.Nonditfitendumtamcn _{eiEpoffeinterdum uniiive}

fab-je&o,five prardicato plus nonnihilincflequam alteri, itaut

non_{femper hxc} ad_{pondus, utlicdicam, arqualitas, & qux}

peromniaejusdé eil Iatitudinis ,rcquiratur.Quare

cüPhoti-niani in claflico illo _{Apoftoliad Romanos di&o (V)}

flipendi-nmpeccati mors: Det autemdonumvita teternat ex vi

oppofitio-nis,_quamors& vitaaeternafibiopponuntur,mortem tantum aeternam_{intclligendam} eiTc contcndunt, Theologi

Ortho-doxihanc_{confequentiam ipfls ncgant. Namidoneis}

argu-mentis Strationibus aliunde _{petiti* folidé contra}

_eofdem

e-(£) Vid.ScaU Exercit. 101, Seä. ij. (n) Row,?.Y»ult.

•

vincunt, per mortemnonfolam

xternam.fed

& temporalem

intelligcndamcftcjquam tarnen Se&ariiifti etiam[antelapfu fuiflc6t nondemüpoft_{& pereum}

coepifle contendunt. »Sed

6t _{hocaccuratiusexpendendum Theologorum}

Scholisrc-linquimus, Sc

ad

ea,qux propriehuc

fpedant,

abfolvenda

properamus.

XVI.

Valetprartcreahiccanoninargumentationibus »quxfiunt

cxcaufiscontrariisaceffeåis, 6t effertur huncinmodum. tüitfowH** Töiainxtvavlie^ (&) h.e. contrariorum contrariafunt caufa♦ Verumdux potifiimumcautioneshiccrunt

adhiben-dx. Primaeft ,netccipianturcaufx auteffedaperaccidcns»

guarenonlicet (icargumentari: vir bonus amatac defenditfuor; ergoimfiroburfuos

odit

ac

dejertt. Nam

amarc

fuos,

non

eft

vir«

tutisfednaturx>acviderelicet homines etiamcrudclifiimos,

qui tameDfuostuentur , necin eos fxviunt,

nifi

humanita-tem omnem_exuerint, Sc beftiisfaÄifint deccriores. Extat

hic modus _{argumentandi acaufis contrariis multarumrerum} feiendi_{principitim inphyficis, Sc egregiumbabet ufum. Ita}

fi fciamcaloremrarefacere, ftatimetiam idmihi innotefeit,

frigus condenfare. Itemfi conftct

albedinem difgregarc

vi-fuiri,fimul_{patebit nigredinemcongregare: contrariorum enim}

eademeftjcientia (i) Inprimis hiccanonmagnoeft ufui in

Medicina,_utpotecontrariorum medicamentorum contrarii

funteffe&us, &ineumetiam finemcontrariamedicamenta adhibentur. In medicina namque obtincfnAw^u'^willud medicumex_principe Medicorum _Hippocrate defumptum _»

i« fvoiviixTuv ivtwriav iw

t üvc contraria contrariorumfunt

medicamma _(*).

XVII. Alterum ,quodinargumentatione

> qux

fit

cxcontraria

(3-J Ariß. i._degener.c. i._(t)Arijl. Lib,l.Top.c.14./.2.df

ptjftnt.

(*) Ltb.defldtib.

cåufa,obfervandum, illud eft, nc adhibcantor_{cauf*l qu*} aguntinmateriammutabilcm, itaut earum _{operationes 6c}

crteda _{pendcant a difpolitionibus materia}

patiéntis. Nam

ob materiadiifimilitudinemfit_{izpe, ut cadem caufa contra¬}

rios_{producateffedus; aut cauix contrarizeffcdus fimilcs.}

Itafol vel calor fimul _{poteft indurare& liquefacere}

; quita¬

rnen_{quantumad influxum& adum caufandi}

uniformiter fe

habet,nccmagisindurationem quam liquefadionem

inten-dit.Dependencitaq;hi

contr^rii effedus ex difpofitionc _ma¬

teria:, neccontrariahic,

fedunacademquenumero

taufada-tur. Contrainterdumcontraria _{cauflx eoldem effedus}

pro-ducunt,qaodexcmploaminisac

_{precibus petito declarari}

poteft, quorumhzillud

_{efticiuntapudquoidam.quod}

_apud

aliosminaceificercfolcnt. _Quodltidem

non tamacaufis

pro-vcnirecenfendum_{eft, quåmavarietate illa}

ingcnioruni, quå

abundédeclarant ii, qui

nobiliiftiargumentocurasfuasin-tulerunt. _{Poffethociplum pluribusilluftratum iri}

exem-plis, fi res perfemanifefta id defideraret, & _{fcriptionis,quod} racerc_{conftitui,compendiumnon}

prohiberet. Claudi igitur

eo,_{quoccrpicmodo Dilpntatio hzc debet;novainquam}

prc-cationc ad Eruditum _{Ledorem, uteaquz in hacmateria å} mcvelomifTa funtvel _{ruditeradumbrata}

pro benevolcntta,

fuaexcufarefupplercquévelit.

Nam materia ardua eft:me

veråineatradanda non lolum _ingenium

aceruditio ,fed &

fubfidia_{corum,quosveluti duces in cjufmodi}

tradationibus

fequi folemus .majoriex parte dcftituerunt.

E T 1 _{g M M}

-a*

(CO(W,T i£'/U7TVKIVU( _{TTgOTBiULLitOLl t%yW}

N^cös

<r7Tiv<70V,

niAifyt

<roi

Przft. _{D,Refp. Popul. hon-L-M}

Q^

OttupMtiifirntU fcripfit

Julius Micrande*