Dissertatio gradualis de luna disana, quam ... præside ... Erico Burman, ... Publice ventilandam sistit ... Olavus S. Lidborg, Westro-Gothus, in audit. Gust. maj. d. 16. Aprilis MDCCXXIX. Horis ante meridiem solitis

ρ. β,

ν.

DISSERTAT10 GRADUALIS

DE

L ϋ Ν Α

D

I

S

Α Ν Α,

Cum _confenfu

_Amphff.

_{Facult. Philo}*}

in inclula _Regia

_Acaäemia

Upfalienfi,

PRAlSID Ε

VIRO AMPLISS.

_{CELEBERRlMOq*}

Mag.

ERICO

■

BURMAN,

Astronom. Prof. Ord. R.S._L.S, Puhlice ventilandam

_ßflit

Site RjiE M:tis Alumnus,

Olavus

S.

_Lidborg,

westro-Gothus,

InAudit. Guft.

_{Maj. d» ié.Aprilis}

Mbccxxix.

Horis ante meridiem Γοlitis. UP$aL14Ly Literu _{WERNERIANIS«}

S:J: R:® M:TIS ΜAGΝ iE FI D EI V I R O, Terillußri

_{Generofisfimoque}

BARONI ac DOMINO,

D:no

β

RICO

W

R.4NOHL.

Erovwcia?

Skaraborgenfis

PRiEr

SIDI _longe

_arquiilimo

atque exopta-tiflimo,

Μ ÄlCENΛΤΙΈ US

MOre

dan

apud

di) illo

Palladis

pr <e[ert

Cultores

im tempore

recepto>

quo

demici _{confequi adfjirant) ego fuflinul}

neroftfime Domine Baro

& Reverendißime

nuemque hane opellam deponere, fretus

voscommunes Camcenü, earumque culto·

tot _tantaque in _me exftiterunt documen»

eadem _{indignus jure cenferer^} Humiüime Iura _{lerena fronte residente!) fortenL)}

tam habere. £)uadfiobtinuero, nihil mihi

rit) nifi ut VosyGenerofiffime Domine Baro

ftjpites atque

incoluwes

videam,

PER1LLUSTR, &

REVEREN-DevotiiTImus hu"

REVEREND lSSI MO

In Christo

PATRI ic

DOMINO,

Dn.

_JESPfiRO

®<35®Χ>25®9ίβ/

s. S. Theol. DOCTORI

celeberri-mo, Dicecefeos Skareniis EPISCOPO

eminentiffimo, Ven.Confift. PRyESlDl

graviiT. Regiiq; Gymn. ut & Sch.

Triv. EPHORO adcuratiiT. Μ AGN IS

Summis _{fefe Viris in clientelam}

commen-fructum altquem exantlati laboris Aca*

ad_{(jlendidam Gratia Veftrλ ar am ,}

Ge-Domine in _{Cbrifio Pater, confugere,}

te-inprimisßngulari iüa benevolentia ? qua

ribus, Patroni _{ejje fuevißis', cujus etjam}

tAy ut _{nifi publice me}gratum exhibenmf

autem _{rogoy dignemint, hoc leve}

munufcu-meam Vobis_{<eque in poflerum}

commenda-ad_{deßderatam felicitatis menfuram deem}

($_{ReverendißimePaterrinNeßoreos annos}

DISS.NOMIN UM VESTRORUM millimusq; cliens,

viro

^dmod.ReverMfy

PrAclansßmo,

Mag.

ANDRERE

UNGE,

Civitatis Skareniis Pastort Jan· datiffimo, nec non

ejusdem Dice·

cefeos Archi- Präposito longe

dignifIimo,uc

&

Ven.

Confißarii

ibidem Adsessori Prim.

VIRO

Plm.Rever.

_atojue.

_{Prdclarisßmo%}

Mag.

J

Ο

Ν

i£

SIDRENIO,

S.S. Theol. Lectori in _Gymn. Skarenii

_{diligentiiT. Ven. Coniiii}

Adsessori.ut&pastoriinj^/^öm

vicinitg

Diftr.pRJEPOsiTo

raeririil

PATRONIS atcjM

pia

mentt

In.

signvm.animi.gr

atissisi-TA. BENEFICfA. CUM-

CALIDISSI-NAi. VOTO- OPUSCULVM. HOC

4DM0D.REPIi

Obiequiofifli"

VIRO

jidmod.Rever,

&

PrAclartsßm&<>

Mag.

ANDREifi

RUD3ERG,

In_Reg.

_Skarenfi

_Gymn.S

_S.TheoI.

Lbxtori Prim. Ven. Coniiitorii Adsessori

_{aequiiT. Pastori in-*}

Gotened,nec non vicini

DiRr·

PrAiPOSiTO

_digniiT.

VIRO

Plur;

Pezwr.

_atque

_{Pr&clartsßmo}

_,

Mag.

JO Ν

iE

UNGE,

Defignato

Lidcopersfium

Pastori

vigilantiilimo,

nec non

Parceeia-rum _{circumjacentium Prjeposito}

digniflimo.

PR0MQT0R1RUS

colendis,

MI. OB. PLURIMA.IN.SE. COLLA*

MO. PROSPERITATIS

OMNIGE-VENERABUNDUS. D. D. D.

TR^CldR, NOM% FESTR. pius _cultor,

ylmßhsßnio

atque

Conjultisßmo

DOMINO,

"

Dn.

G U S Τ

Α

V O

ADOLPHO

PALM,

Consult

_{apud Lidcopenfes}

aequiffimoj

Promotori

&

Bene-fadiori

_jugiter

_colendo.

Spe&aU

Fidei

ßf

Dn

_J

_Q

_{Η A}

_Ν

_Ν

_I

Guriae

_{Lidcopenfis Senatori}

x-fimo & omni honore

Oltiplicis Veftrae

erga me

be-ce meam

Difanam

Vobis,

in

mul

_perennem

_Vobis

incolumi-fovens

ulterius

obtinendifavorii,

Confultiii

Reverend.

&

Cultor Ob' Olavus

Flur,

iteu

_atque

_DoBisfimo

domino ,

Dn.

LAURENTIO

L

A

U R

Ε L

_L,

Pastqri in

_{Oeßerplanda longe}

mericiflimOj Everget#

üngulari

5c

devene-rando*

Frudentia

_PIRO-,

L

I

D Β

Ε R

G

_,

quiflimo, Confangvineo

dile&if*

profequendo.

nevolentu memor,

Lunam

hane-grau _plaque

_mentls

_{τεχμήαΐόν,β*}

tatem

_adprecans,

_nec

non

fperß

eonfecrare

volui,

debui,

Spedatilt

Nomin. Vcftn

fervantiflimus,

φαηΙ)€(6ηιαηη«η

t

(Botyetorjj/

^ i?e Π

afcebowe

οφ

^ogaftabe

QVéiSiéVli

tytxv

TA

QU

ARIAS

T^ACHRISSO

N,

Sftin dpfcgtdrabe 9<^ ftdit

od)

©pmwrc.

aifcrig funnat/ fom mtg bort)f/

Cmot if)ct got)a 3 mig gtorbt/

5Ε)ϊίη mörbnaD facffamt mifa:

?Tften tro/ at in tili muii οφ qraf

^inphft jag «ibrtg

giömmeraf/

QBdlgjdrning

€i?v

öt

prifa.

£)φ mct)(cr(it)! tag

gunffrgf

an

$j)tt ringa

jag frambringa

fan/

0Φ

nu tDifl £ber gifrca :) 3ag W

Sifting&iungiet

(>ar

v0om fortafi/ fymab

fag

rpcfic mar

^drfmdrbtgt/ meiat fTrifroa.

Om Sucfang Sparte

måjw

tifl/

£φ

aiig

bendgit

ipfamiii;

^å (Tal jag mer fördra i

Sitten nu jag önflfar/ at 3

må

2ί«ίί dalgång af tijcn

#ögfta

få/

0om Sr

fån

flelf be^jdra.

m*mwm

c o o o o o o o o o o o o o o o

*o

Φο O O O O O Q o o' O O O O o ¥*«*¥*© *Wψ

Q.

R

F. s„

PROPOSITIO

t

Quid

_fit

_{Luna Difiwa,}

_exfponere.

UnaDifanafSveth.

Diftingstunglet )

eft

Lunatio, leu men-fis Lunaris , in

cu-jus

medio

(i.e.

die

decima _quarta)

_ipfove

_plenilunio,

Upfalia?

olim ex omnibus regni provinciis ad

jcdicium

,

comitia

& nundinas _convenerunt,

_hodie

folis nundinis

_{fuperftitibus,}

_quae

etiamnum

_Difting

_vocantur

_aJingt

(judicjo)

&

nomine

_proprio

fcemir

nino Di/a.

* O _«Hs*·

Sed quaenam Difa hare fueritj non adeo _{liquet. Rudbeckius a) jUanu*"}

vult, de qua vulgo cicrumfertur hi·

ftoria vel fabula , defcripta apud

Ola-öm Magnum, Messenium,LocceniuM

&ahos, _{qui virginem nobilem tradunt}

regi Sigtrudo partem hominum inter· v

ficere volenti _{(quod alimenta}

omni-bus non fufficerent) faluberrimo con·

filio fvafiiTe, ut juftam multitudinetfi

éd inhabitatas _{regionesexcolendas} e-mittendo, & confervaret cives, & re·

gnum dilataret j ideoque regem il·

lam in _{regni thorique focietatem}

as-fum(lirel nec non in ejus memoriam |

inftituifle _{judicium, comitia atquo}

nundinas _{5 quae poitremx hodienum}

"Difanac audiunt, & in _plenilunio ce-jebrantur. _{Qui plura velit , adeat in·}

primis Atlanticam loc. cit. ubi auåor

celeberrimus, more Γ110, erudite ejus

_|

mythologiam, inventa & inftituta-. perfequitur.

Geminam vero Difam _{agnofcit M.}

_r

Celsius b)_jantiquiorem unam, alte¬

ram _{temporibus noftris propiorem:}

_il*

Jam cum Verelio ftatuens _Friggam,

ieu Dianam _{§cythicam? olim}

_appel-

_;

* - < _tam

·« O «)· ₅

i tam _{fuiite Difam} & Goam* ämbabuS

Vocibus veteri _{lingva Sveogothicä^}

nihil nifi Deam _{fignificantibus} eanv}

qiie folennibus cultam facrificiismen*

fe anni fecundo* _puta lunari _atqtiCL»

medio } qui ei _{erat confecratüs * &}

ι ab _{ejus nomine}

diétus GajtmÅnad

(meniis GoaeJ) ut _{primus Tboro di·»}

eatus _{ThorfiwAnad (meniis Thori )$}

denique Difam in _{myfticis facrorum}

tationibus _{ipfam fuiiTe Lunaiti*}

(quemadmodurn _etjam per Thorurru

Sol _fymbolice

fignificabatuf) $ ad

cujus ideo motum _{prüfetibi tempus} ^ ommno oportebat publici illius con^

Ventusi in _{quo illa* & quidem plena}

orbe _fulgens

, coleretuf $ ttundinai

peragerentur^de negotiis

publicisdeli-berafeturj ac lites

_populi

_publico

I v dirimeréntur

judicioi Hane* Difam

I juniorem , _quas Vengafnenfis

vpca-tur ) ex Afra _{hue vettiiie* äc *jfipfö}

tunc _{ufitato* & nomen & honores}

^

prifeae De« iibi _{ärrogafTei ttnde}

de-mum _{faftum i ut inftituta veterä_,}

» errofe _{vulgi * ad ipfam fuertnc}

fela-ta. _{Atque haC}

vero fimiliora _judicat

4

*Φ5

0...

co illo Difae» nec equo

vel

curru ^

veélac, nec pedibus incedentis, nec

veftitas aut inveftis, necintra annum,

nec crefcente aut decrefcente Luna,

ad _{regem in}

_plenilunio

_adventu,

Oarrantur. SCHEFFERus*)etjam in Ant,

UpG judicium

illud

Difanum>Z>^/>^

oomen a Difat Dea quadam,

traxiOe

putat. Plura

hoc

negotium

fpeftantia

*ide in _Difputatione

_Academia,

llp-faliz> de DliPIIF,

reu

Nundinii

DifaniS) habita d. 4. Junii 1712.

f _{a) Atlant, T. II.pag,} 206feq. tf alibi,

b)Comp.Eccl.ppag. \6o« feq. C) Notis irut *

Hiß. Gotbriet & Rolfi pag./4. d) dntiq, Sveogotb./tb.I.cαρ.4.ρ.30. t)cap.i6.ρ.\ιρ,

PROPOSITIO

IL

Opa

nom

[it

Luna

Difana,

oftendere.

i

LUna

cam

Difana eft

feu Juliorum (ira di

qua?

Tropf«

dam

quod

ejus Novilunium

Juliorum

feito,

Syeth.

ipfique

olim

brum#

ι tn-im

k

-7Τ//,^.ϋ^τχτ-·

Hiufw

_jvU+^

_i

_Μρί*φ*ά

■

Jrf**U*~

ßrt

f+*-«|μΑή ^ ♦

<\ It.

JU

ί<Μ".

ax"L.

IJZZX2

_ψί

_^W

_^

^ ^

^

^

t*£, ^ , cU« M* ?

J

•Φ3 O T

bruma?, aut foli fupra

Gapricorni

tropicum

aflurgenti

, proximum

efTet ₎

_immediate

_iequitur.

Ut autem de veterum ratione anni

principium conftituendi»

fimul

ac de utraque hac luna»

diftin&ius

agamus»

i

Idque au&orttate inprimis laudati

Atlantices _{fcriptoris > qui omnium} ac-curatiflime hoc _{pertraftafle argumen¬}

tum videtur » ex illius Tomo rita*

to haec _{accipe. Veteres in regionibus 67}

feptentrionalibus obfervarunt

folern/.^

^^

media _{hyeme per integros}

_quadragin-

_H^h,y^

ta dies a) fub horizonte occultari 5

'

t _{atque a primo die » quo eis in}

con-fpe&umredibat, annura exorfi, ad i-dem _{tempus ( hoc eft initium) anni}

fequentis, numerarunt dies 36j-,una

cum 6 _{horis» ex quibus quarto}

quo-^ _Übet anno diem intercalarem

confe-cerunt. Cum vero communiter

dividerent annum in tres _partes»

fe-i, cundum tres illos colores, album.»»

viridem, & fufcum» puta» in

hye-mem, aeftatem , & autumnum ;

hn-gulisque hifce partibus dierum

cen-turiara _{majorem» quac 120 valet,}

af-x

6 _4φ·§ Ο

fignarent$ unde tantum dies

jdocol«

rf.M-n-lit'

Jlgcbantur ; _quinque

dies addendosj

t

/^f^quo

_{nimirum fafti} cum ccelo pana

.^^facerent,

jnterqalares,

feftj

Julu

pa-rafceveni Ante-.Julia feu Saturnalia

r^veth lyrujul.) appellarunt b). His quippe diebus preludium quafi

fa&una

^

cft _{magm fefti mox fequuturb}

ίpfo-que die quadra'geßmo. i. e, vigefi?

mo _{pofl: ingrefium folis in Capri«}

jt. cornum,qui,3Q ve diei Decembr,

Stylq

noftro

hodie refpondet» curn fol eis _{plane reftitutus campos} illu-minareticelebrandij & a _quodie

_vub

T^/A_{t-^-^ganter annum inchoarunt, quamvis}

i

Aftronomici anni initium _{ipfum fa^}

cerent diem folftitii 1 ut ex _quibus*

dam _{fcipionibus Runicis patet *);cu«}

jus denique fefti folennitates & com

vivia dies novendecim _durarunt,

_in|

memoriam videlicet novendecim an«

norum , quibus peraftis fol & luna*

quorum honori haec omniaconfecrata .

fuerunt , fuas conjun&iones _aeque

oppoiiuones iisdem anni feu calen« <TIii,117.darii diebus _{repetebant d)\ unde δι}

/7f( Jaodicnum illud manet

Tjugund dag

Knut kor Julen

ut.

τ///,

77//./,.

iså. iΗ

_Jc\jl^o-n*·

)·>νκ+Λ4>

'^Λ^ΙΆΛ. *h.

9θ

ΐ>)ίΛ~^*Λ·

f_^ (Ιλ^ J\/in/7t ; /i+( Λ' Ί.I.

^ujLU^

£JL/

j 'j S> C' , Λ-y /ΧΉ ; «v^»V. Vy^ r ^ Ο Ρ ι/Χ/'** (tfHv/«vt-<l ,Vit+kUVA, Μ. /h

_^r*rn</

o* *·» // c7™^ /«w, 'r ι f~C7t-c*l 11 &£tc-v ΜΜΛ

Jt&T (t-M^VM-kW ■»Vcf-^VVi*·. ftPt^tAvi-n ^ '.

x-. ,A~ _^/ -

(f./.

ό

·*ϊ/~>

"W ^

^W,

_pu*x'k

//

TV^7

♦

"77 //,

y),

>T_llfof

_J/jL·,

_Λ

yvryi-n^^jj

**>J-

jurf/r*-"'

jtA^t - Ό. 2.3Λ /*, - rf

ν*ΐ/M- ^

&/l~.

vtv/

ynV^

t.iUL^f

Utvyi_{rrUsjrf/Zm.JLj /■} j_{eU^X^CtXv/ c*~*} t*A- _-W* rv-^7' &/\ι.ιΛ*. f- ^Μ.^ΛW"*·" rW^*»> _yt/Κχκ ^o^tx

_{dU^px.*~K*~~tw}

J

ίτΐ*.*./■

%A~

f-t^/tr]^^

ρ /f

J14-,

<//·.».nr-ί!^' $s/j£v~iryi* /ι^<· i*CL*n » {■lr·^^ y^y\. jt y~<#<4

'bGj

bdl* _7; f.4.^ iL4"

i|

ythrywM»*,* /^c- '7T({.

_ρ-($4r&>

<y ζ/ . -l-4

1'jtM

-T~r ' βttfl-

t&>yt.

t L· u^

^Λ^'Ι·}

ff

Η

.

C~y>

>C|U~

w

Ί>0

)**■

J

>*-oJM^

ΊΛ+ΊΙ^

3<JL~~ \JU~~

^aJUX^-

('fK*ßk+,~

<-^r<b£j<,

/·

*

yjLi)«-**-

^Vt-r»v«i

j{!Lisf\γιCiMst*- ·

jVa'W^^

(£a4s{

ίΊ

^-5"

ν««.' ^rv»r~+-

vrthut^.

_{i. p,}(0%·

^Xj^TAAh.^ySS.

o _{$&- 7}

Sed conftitutum illis _{quoque erat,}

utin _{plenilunio, quod,folem in Ante~}

juliis primum montes illuminantem

excipiens» inter dies a folftitio

bru-malii6& _{44contingeret,ad Difae facra}

₁₁

_zz'b

& iolemnia adeftent. _{Atque hinc}

plenilunium hocce & Julium» vel

Julianum , ob feftum Juliorum , cui

adeo vicinum erat, & Difanum , a

conventu ifto in honorem Difae

ce-lebrato, appellabatur. Tradtu autem _77//

temporis ob _{anticipationem folftitii} ,,

in faftis _Runicis, ceu _{ipfo Calendario}

Juliano,quaeannis fere 131 diem

con-ficit, fadum eft, ut circa _tempora Olavi _{Skotkonung, feu annum Chrifti}

milleiimum , feftum Julium, una

cum anni _{initio, a viceiimo}

poft fol-ftitium die ad _{quadragefimum}

quin-tum,i. e. å die vel _{3φ Decembris ^ 3/} ad _{24. vel}

if Januarii, Stylo noftro zf iS

hodierno, migraftet. Quare

intro-dufta tunc _{religione Chriftiana,}

e-jeftus eil _{integer menfis,} ut fimul

iisi _{qui gentiles adhuc erant,feftum}

Julium ad _{priftinum fere locum}

re-vocaretur , & Natalitia Chrifti a

Chriftianis _{noftratibus, more}

t O

rum die _{25. Decembris} celebraren·

tur 5 qua? fic etiam psenes hoito

nomen _{Juliorum , ufpote in ldem,}

cum _{antiquo illo ethnicorum} fefto

tempus incidentia , obtinuerunt*

Hinc _{deniq; poftquam plenilunium}

/ /.Julium , una cum novi anni fefto, ,

iill-j*-Μ*prifcas

fuas

infaftis

fedes

recuperaflet;

nundinac autem _{judiciaque Difana»}

non item: ab illo _{tempore Julium}

vocatumeft_{primumanniplenilunium,}

quod dies a folftitio brumali lnclufi-»

ve numeratos decimam fextam _{( ceu}

Lfuii k _{ipfam antiquam anni civilis}

epo-cham) &quadragefimam quartam

in-tercurrebat ; Difanum vero > quod

illud _{proxime fequebatur. ScilicethoC} modo _{cceptum eft diftingvi tnter}

Lu-nam_{Julianarn &Difanam,häélenus}

re-apfe, aut tempore, minime diftin-

yl

<ftas _{/")· Neque enim quae jam do}

pleniluniis di&a funt, non

poffunt

non firniliter de illorum ( i.e pro- 1

xime _{praccedentibus) Noviluniis,}

a-deoque etiam de utraque lunationo

integra> Juliana & Difana , facilo

intelligi.

A laudato tamen _{au&oreheicquoqi}

iL·

^Ln 1

clcß

<*3^""*·

1

L*

^AWV

,

O/ <£#t

,

^·

wvr*&*~ ~£

w-i

V«tUK ynJ^rC^ LiLfa™ w U~fHy— VTKO^t faL+s( /M»

-/.'>— _{v^fU~~~ c^ti· .ΤΊΙ. /t.£10-}

_64-ε~

fa **** ,η

Lp

)Ltz

/vmV

7Γ//.

<&>,

*1_{l/l/lί//('τινΜ-ί? ?ιΛ-£α&·\ tfeW-tV*· ittvm Ίλμη}

—H-c/fvC^ Λ ii 1C. o\ Λ 2.1 <J<y»v»w-Y vr*

C-Λ^Λ

-C^r+^-

.

itw ."77"!!.

H. "2$jT.

A-tlv»- έ^· 30^ 7

*<t/r-t—

Μ»ί4^*Μ~

J

\\(J.

CJL>}·

fy"

Μ*Ή\

4M ) o ( S«· *

diflentit Celsius f), docens primum

menfem Iunarem, TborsmÅnad^ etjam

vulgo, å fuo Juliorum

facrifkio,

Lunä

Juliam (.SVeth. Juletufiglet) vocatum; pariterque fecundum G'0}emanaci> a

fa-cris _{judicioque Difar,} Difanum

(Sveth.

Difetunglet):primum autem

veteribus

fuifte , cujus novilunium principio

anni ab alterutra _{parte propius ■>}

_feu

cujus plenilunium ipfum

diem Julio¬

rum ₄ annive _{caput, aut} occupabat

autproxime fequebatur,

&

quem

Di·

fanus cum _{reliquis ftato ordine}

ex-cipiebant 5 adlentiente quoquo

Scheffero^J, feftum Juliorum cuitl»

anni initio _{ipfum illum diem}

tenu-ifte, quo fol Capricornum

ingredie-batur : _{pofl: acceiTum vero}

Chriftia-nifmi fancitum fuifie , ut quoquo

pagani fuum feftum Juliorum

habe-rentVlILcalendarum _Januarij,qua

ce-teri Nativitatis Chrifti facra

celebra-bant , _qua: ab illo haftenus paucis

tantum diebus _{peranticipationem}

fo-lis diftabantj fed _antiquam

nihilomi-nus rationem ineundi menfis ram_Ju¬

liorum _{quam Difani fervatam.}

*9 ο

a) RUDBECKIl Tom. 7,pag% ρ6%feq, b) 7,11% pag. 164. 285. c) loc« <:/>. pag, 220,

22f. _{28 J. d) Ibid. ραξ%228* e) Tom. 2.}

pag. 185, όορίόιοψ f) Comp, Ecclef pag,

64.& 4S% _{g) Upf% ant, p.qoo.}

PROPOSITIO III.

s ·

Regulam

pro

Luna

tam

tropica

quam

Difana,rite

conjiituenda,'

t

tradere,

Ρ

Ro

_Tropico

Novilunio

_illud

Juliorum feu

_{fume ,}

_cujus

pleniiunium

poft occafum folisdie 24. Decembris _{primum occurrit} ; &

_{quod huic}

_{fuccedit, pro}

_Difano.

Refert Hiftoria Sandi Olavi cap»

<5p. _{poftquam ubivis} in Sveonia ob'

tiηu 1(Tet Chriftiana _{religio , & deih}

iilent _{reges llpfaüae morari,}

nundi-narum Difenfium terminum muta¬

tum, & in Purificationis feftum träns- /

latum eile ; _{quod alias quoque}

Nor-vegicas & Islandicas hiftorias

adfere-re teftatur _{Rudbeckius*). Sed a vero}

haec _{recedere, ii praecife feftum, &non}

ti

gator, veterum canones mox _addu»

Cendi evincunt, _{Quandoquidem enim}

novilunium _{Julmm ed fedo Juiiorum}

proximum, ieu _{vefpera» hoc} antece-denti _{3 & novilunium Difanum}

quod

jllud _{iequitur ; paret Lunam hane}

poderiorem ante transafta η feriam

decimam _{tertiam Natahtiorum}

acccn-di non _{poiTe 3 unde etiam facdus ed}

Canon _{notiffimus: Thet}

Tungel,

fom

tyfer pä hmmelen

_Trettondedag

_Jttly

det _{Ikal war}a

_Juletungel,

_ehvad

_det

dr nytt eller _gammalt3 och

therpå

följer

_Dlßingst

_{ungtet (h.e, Luna,}

quac

apparet die _{Epipbanioruni} , erit Ju¬

liana ieu _{tropica vocanda}

, & _quas

hane _{fequitur Difana): cui hic alter}

adjungi fölet: Thet Ny fom ttindes_efter*

Trettondags

mulnat är

_{Diflmgstungkt}

(h, e. _{Novilunium, quod}

incendi-fur _{pod diem & mediam}

nocderru Epiphamorum, erit novilunium Di¬ fanum): quem_{admodum & rertius:}

Ta Dt_{fatmg t}

{Jpfala fiar.

_ψΓ"

Sui ί 1Λt Λ AIT ΓΛ V.■.Μ .. ^ ! 1

Cujus hic ed fenfus verus: _{primi, qui}

^

pod

Epiphaniam

init,<meniis _plcnifumcr

I

«2 -ttf O MI·

celebranturnundinac

Difanac.Sed

quo®

duos _{pofteriores nonnunquam}

fal'*

lere conftat, quum

fi

pleniluniutrL»

paulo ante

vefperam

diei

i4.Decem-bris incideret, proximum

novilunium

poft

completum

demum

diemEpipha-niorum veniens ,

nihilominus

pro

Julio habendum

efifet,

quippe

quo

nul¬

luni aliud fefto Juliorum

propius

daretur^).Exgr. Anno 1671.

pleni-lunium erat vefpera

Juliorum;

ideo-que

Difanum

noη

in

Januario

habt-tum,fedd. h. Februarii 167$.

Contra

autem Anno 168f. cum

plenilunium

ipib

Natalitiorum

die ιό8ο

accideret,

e-jus

pra^cedens

d.

H, Decembris

Juli-tim erat novilunium> utpote

ipfiter-mino, _{veiperae d. 14.}

Decembris

pro¬

pius

fequenti,

quod

d.

9.Januarii i<58r·

incendebatur,&cujus

plenilunium

cum

nundinisDifanisd.2$

Januarii

celebra-batur. Verbo: ex illis, quac

fic

con-ftituit antiquitas ,

certis

quafi

can-cellis utramque

lunam

circumfcri-ptura,fequitur

Plenilunium

Tropicum

$. inter

z/.Decembr.

&

2a.

Jan.

Difa-^J

^jiium inter 2^.

Januarii

&

2/.

Febr«/*

hodic contmeri; &

confequenter

v$. ϊ7*<κ&C <?/'Τ,Ζ,-{-jL&^+y~

ff

_L*~o-y*. Λ

fl*T

O

***·

9ή&>.

_n

*<£.

_WKC^ cl.l-·^- · /Mf*-»v*-«.

p<j^l

_@ -Cb

_£x

-O-H

ο _{§φ· ii}

Lunam _{priorem inter}

_{fjJ.Decembris}

_^

_£

& 8.januarii, pofteriorem,quae illam

7J

habet _{pro norma certifiima, inter}

_$/.

Januariij

& 6. Februarii inclufive. >

f

Rudbeckius_{c) veteribus PleniluniiDi«} fani terminum ultimum, diem d

fol-ftitio 7t. _ponit.

a) Tom. /.påg. i o6. b) CELS. Comf1

pag, 641 éf. c) RUDBECK. Tom. //.fag*,

i_8j»

PROPOSITIO

IV.

Ghtomodo Luna

_cujmlibet

_novA aut

_{-plena dtes}

_iwveniatur

>

ofiendere.

ANni

&arum

propofiti

unitate

refiduum Epa-

_{minutum, di¬}

em _{Novilunii in Januario ilatim}

oftendit ; nec non in _Februario* (i ab eodem _{prius ternarium}

fub-duxeris. Pro ceteris autem

menfi-bus,

tot unitates fubtrahenda?

ve-niunt, quotus

_quisque

_a

Februa-rio

_fuerjt*

_{anni tamea bisiextilis}

babita ratione

_d)%

14 . O

Ut aliis _{placet, ipfum refiduumEpä·}

ftarum novilunia _{Januarii, Februari!}

& _{Martii, vel fecundum nonnullos*}

Januarii

faltem

& Februaru prodetj

quare etiam porro fubtrahetur ab Ε*

^adarum reiiduo ordinis numerus »

quo iinguli menfes # Ulis a Martio j

his a Februario diilant. _b)

Sed notamus in _cognomines

eos-demve _{Januarii & Ivlartii dtes poiie}

eandem Lunae _{phaiin incidere *}

Fe-bruarii non item: cum V. _{gr. i j* Janu¬}

arii & if Februarii dies omnino $*

intercurrant _{5 atqui if}

_l&briiarii

_8t

1 _{f Martii in anno communi nom*}

nid t8 5 quorum numerorum il le ni

exccflu) hicin defeftu) å jufta

Lunatio-ms _{quantifate diertim prakter}

prö-pter 19 abit.

In Caiendario _{perpetuo 5}

_Aurei

duoque

Numeri

ope noviluni&-j

faciie

_{detegunturjVidendo}

_{cui diei,}

jn _{quolibet menfe5 A, Ν* dati}

_anni

adicriptus deprehendatur.

Nec aliter in fafHs _{Runicis, Ca»} ;lendarii§ illis perpetuis prifcorurri

SveoGothoruni,

fi modo

conftefj

Ο

£<§*-tf

qu^narn Runa?

_iingulis

refponde-ant _{numeris: id autem}

ex

ie-quenti

_patebit

_Diagrammate

_{, vel}

eriam ex

_fimplici

earura

_ordine,

quo commimiter in _{ipfis baculis}

difpofitas

cernuntur, 12 3450789101* F

ΪΝ

Ρ i R V i ill h ti 13 1415 ιό ty 18 19 1 Β _{ϊ ψ /R} Jt * Φ '

Hos fcilicet _{ιρ chara&eres ita ve«}

teres _fcipioni

, feu calendario _{, fuö}

applicartint,ut, ipfum Aureurn

Nume-rum _exprimentes,

noviiunii dies

Πη-gulos, puta a _{trecentefimo circiter}

anno _poft

natum _{Chriftum i qud}

tempore probabüiter _{fcipiones illos}

pnmum cacfos _{eiTe, ex A. N- t}

ipfis Calendis _{Januarii appofito}

col-ligitur , & vix _{ultra fexcenteiimum*}

Namque

notandum _antevertere no-vilunia _Cyclum

decemnovennaletru fingulis 312 annis uno _{die, adeoque}

& Aureos illos _Numeros

antiquosho-die

_integris

quatuor, vel forfan

16 _{-*φ4> ° l·®·}

que, diebus, ab inventa per Α. Ν.

Η

!

die»_{utique fubtrahendis>ut verius}

no-vilunium _{patefcat. Ex gr. Anni prae#}

teriti _{1728 A.N <p in fapione}

Runi-co _{(quemadmodum etiam nota}

nu-♦ .merica XIX in aliis Calendariis) Lu«

W/ur*

_jM/mm

_{Tropicam die Luc}

_{Kg i. e.}

_^f·

Decembris; & Difanam _{pracfentis A.}

N. F, 1> biduo ante Converfionern Pauli, feu d. 2} Januarii, indi- i\

cat. Subduftis autem _{utrobique u}

Noviluniorum dies veri _prodeuntip

Decembr. & 18 _{Jan.,quos etiam cal«}

culi Aftronomici _rigor,vel

anniver-fariis faftis teftibus , exhibet.

Diximus _{quaternarium , vel}

qui-narium , efle fubtrahendum , quod

feculo noftro _{Computifta? illum}

prae-fcribantj hunc fkpius res ipfa

poftu-Jet, ut cuivis Aftronomice _fupputata

menfium _{fingulorum Novilunia cum} Calendarii Aureo Numeroconferenti patebit * Nun

diflfitemur

per

vices

utrumque, immo ipfum etiam

A-N.

citra hanc _{anticipationem,} per

fe-»

a vera novilunii die aliqnando

aber¬

rare : _{quum ,}

ob

inacqualitates

mo-ftjum* _{imprimis lunarium>}

menfes

v

Syno-4M 0 _S®·

Syhödici

veri mediorum , feu qui

äquales _{computantur> terminosnott}

raro ultra _{i$ horas aut}

fequi aut

praccedere

_foleanU)-

Sed _{neque idee}

omnis lifus Aüreo _{Numero facile}

de-negandus, aut _{prorfus fruftranea} vi-rorum _{eriiditorum opera cehfenda^} erit _{, qui fubtradiiotiis}

illius Vitan·

dae _{gratia Novum*}

puta corredlum i:

feculove huic _{competentem, A. Nä} faftis _{infcripferunt,}

antiquum fcilicet Verfus _{antecedentia* vel ad}

quarturrt

übique

diem retrahendo, utifecerunC intcr _noftrates,

Alzbeckius,

Spole*

Krok ,

Bilberg*

aliique in ComputiS

& Calendariis fuis _{perpetuis j Vel}

et-iam _{diebiss omnino}

quinque ,

quod

nuper tentaiTeClarifiimUm MartiNuM

Seth, Prarp. & Paft. in Habo

Weftro-Gothiae, fidem

_{faciuntejusfpeciminaj}

Tub ticulis TidArs _{Rufta-gardi&i}

Scipionit

tiunici _{fdciilimd methödo}

rejerandt CUvis^ rnanufcripta Cum Praefide communis

cata* _{qüodque NumerisaJ.} Stöfff.lé-Kö, in _{Calendärio Romano}

* calculö

expreffis melius _{congrtjere Videtur.}

Quod

ad

_Plenilutlia,

_{illa ianö-i}

^

m\\o _negotio

_habebis,

_{ή diebus}

ig ο _ζ®*

noviluniorum invenris dies ad-das 14 I» vel etiam alternatim 14

&i$$nec non fi

Epache

antii cur-rentis _{pro Januario &}

Martioim-mediate, pro

Februario

autem

u-nitate , ut & pro

rehquis

numero

Catholico menfis a Februario, _au*

öa?, ex 15,vel, ubi hoc fieri

ne-quit, a 45

fubtrahatitur,

_Ex.gr.

_Γι

hoc anno fcire _{velim, quo die in}

menfibus _{Januario & Julio fit}

ple-nilunium;

_Epa&is

π a 15 iubtraåis,

patebic

illud eile

4. Januarii;

eis-dem vero numerum menfis _Julii 5 addendo, 6c iummam 16 a 45

fubducendo

_{habesplenil.d.2}

_9.Jul.

Notandum* monenteb. Nie.CelsiO

d) quar artificiis hujusmodi _Cyclicis,

puta Epaétarumaut Epaéh Refidui be-neficio _invenientur, Noviluniaac

Ple-nilunia, non tam illa eile, _quac

incce-lo _{reapfe fiunt, quam quacEccleiia ufu} funt _{reeepta : namqjut Computus} Ec-cleiiafticus hacc _{pofterioraimprimisre«}

fpiceret, par omnino erat. Sed neque

tarnen _{diffirendum, ejus regulas}

poft-ttiodum quoque, retentis pro

Eccleiia

*ZH 6 Λφ A.Numero veteri

refpondentibusTer-minis Paichalibus, accommodatas efie

ad Lunam novam aut _{plenam quovis}

tempore patefaciendam. Quod itaque

de A. N. hunc in finem _corredo,

fupra diximus , id quoque de

Epa-darum &_{Epad.Reiiduiufu ad mentem}

Computiilarum heic tradito,

accipien-dum, fcilicet _{prascepta hatc}

pracfen-tibus _{appropriata eile temporibus ,}

quemque vides unius diei diiienfum,

ipfius negotii lubricitati jure adfcribij

teile Bilbergio _{e). Quomodo autem}

ad omne_{tempus.tam praeteritum quam}

fequuturum, Periodi Juliani & Cycli anticipationis ope, Epadas earumque Reiiduum rite _{adaptare liceat > vide} apud M. Celsiuiti f) aliosqne

Vno tandem verbo addendum,cum

integra Lunatio conftet ip£diebu<;,vel

accuratius diebus _{ip,hor. n,m. 44, in}

univerfum facile uno novilunio, vel

plenilunio, & quidem potiflRmumj

menfis _{Januarii, cognito, reliqua per}

totum annum _{haberi, ii cuique menfi}

lunari hoc _{temporis intervallum}

ad-fignetur , aut etiam rudiori calculo

alternatim _{$0 & 29 dies.}

Quiexadiores deiideraveritrationes

Syzy-ιο o

Syzygiarum non modo mediarum

_rtj4

quibus folis _egimus, & quas foias int

prarfennaliisque

_{firmlibus negotiis} ve·

teres _{reipexilTe videnturJ, fed &}

prxi cip^e ve'-arum, _{quippe ad quas hodie}

omnes _{adtendimus* adeat Tabulas &}

Praecepta Aftronomorum* quae qui·

dem rudis mea _{Minerva , hac}

_pra«'

fertim _{occafione, temporis}

rerumque

anguftia Iaborans,in medio _{potius lin· y}

qvenda, quam levi brachio _attingen«!

da eenfuic«

Coronidis autem _{Ioco ingratum förlän}

non_eritij

fi Tabula _{iequenti Novilunia} & Pleoilunia tam'

Julia quam Diiäna, _{per revolutionem Enneade} caeteridos ternam,Sk_{quidem pro annis}

partim ela<ι

pfis partim fururis ,Faftorum

Ephemeridumque fr

de, in Calendarii _{Juliani djebus horisque civilibus}

cxhibeantur, _{quo nimirum abaci hujus}

vulgaris

cum _{Aftronomico, ipioue coelo}

, convenientia vel

disconvertientia cuivis ad oculum _{pateat. Obfpa·ι}

tii anguftiam nom licuit menles _{Decembrem, ]*■,\}

puarium aut_{Februarium alit}

r _{quam per literas itiis}

itiales D, _{J & F exprimere, ut}

nequeanni cujus·! quc A. N, ne dum ipfas Epaftas, addere; led haet,

talia _{quivis iple nullo}

negotio per Com·?

pUtum in veniet.

a) SPOLES _{Comp, Ecdef. pag, p6. b)STURMl\\}

Math. _{Jwv,Tom,IT, pag, 6lAf.}

CELSII.Comp,Σιcl,_j

p.II cap, lProbl,3. c)Cel,Prof.C, PENSELS Ofot*1

grtpeltge TankaromCalendarit_{förbättrande,iy2o,4, '}

d)Dtjf,de CycliseorumojueUftip,81, e)_Sjnopf.ContiV*"

erit, tam ade· eh· fr! vel ü» J»k im_I hsc Λ/// ' i

T.Ii. /1-610-κ i-io /u. 1_Crt-i/0 v«ilfr-*. $i"77

_//-p

_-éfS·

.y/«^(J3v«vw· Ίψ\ο(λκΛ i.f. Λ. /Of. T-7/. p.M.4f3.

JiifZj

_jiUi^

_{^irr^UCy^&cA.}

_,i^y)

_D

_<x*fr*1

[5"trt^i7

\M4~1r*~

Ι.

ίί■

I*·

y^'

l.l*p'j6'

jC\VS,. n*V«--^4.,*-<A£ gmrh^U

J..\

$~As*' i- Α*

<£*

~U>

ρψ

■T

"■/"·

ΛΛ

^

/'^..;·ΛΉ

ii

&***«>

ρ.

Ή-.

ψΛΉΜ. ;<A (MV»1

ι av *» Noytt. Plenil, Kovthn, Plenil. ÄNN·

g

Jtdr«c. Ju). Difan» 9_{<5ρι 'i?} 92 <? PI 17 94 / 93 ί 96 24 97 *3 ρ8 2 99 il 1700 10 Ο ί _iß Ο2 'S ο_J 7 θ4 ζά Of 'J οό ©7 *7 ο8 /i f 20_r>.4p 9 *>·■ 3 Ρ 2_7-D.sp 4 J' 'P-19J ra 15D.4a % J, 11 a 12 _J.|4 i _{J. o} ρ f J,4 a _20J. 7 a ijD.7p9 J. s a 14D.p a _i^Ojoa Ij. 10a 16 J. 8a XZD.nä _{y Jfc £} ρ 11D./o a icO.n 2_{ga 13J. 2} ρ Ig I)./2 _{3 J, i a} 6J.rpil],ia 27b.4a 11 J.i a I_{5D, Sp 3<->}D,_{j Λ} 3 ?·*/> ti7 J· t» ρ x^n.ia 7 ].S a 13 D, 5·_{Λ17Ό.7Ρ Uj.oa} *

J3OD./IP-14D.PP

lyj.

6

töj,? a 1 _{5 J> 2 Ρ} 3 F. SP 247.7* nj.top 31 J.// 21 _{J' 5 a} IO _{7. <?4} I7J. i?J· 7 * i i7· ' * i4J,^ a 1 _{F. ρ a} ixJ'Sp ιF.// _ρ ιοΈ.ρρ 3i J'H 19F./4 # F, .74 i?J.S'* ρ 14F.//7 4 F,^4 24\'iop 12 F.04 i F.4/> Ρ

ΙθΈ,4ρ

ρ 9 Έ'ΡΡ 1$]·/ορ l6 _F.4/> J F. 7? 16J ^4 13F./4

1 V b'£ o f *8'£ II v 6*£iz f rf 9* a Jpi vL'[ 6i v ρ -j[ 6,di'£ ii f ρ -301 d Ol 'jr t t 6 ' 3 I d 6 *£ ρ ι dor£ ii d8'Qdz ·£ L f0'$ f i ju'{ f τ \μ * in ]f[ d.z ill '3 L r//*Ji?i It'l oi %·$ II II'$11 to ·3 ί v 'd τ d z*[ L ι v S '£ i I \d i'Qoi ¥II '{Ol V !/'[ 1 7 dfi'[i ρ irf in Pll'QJl d6'[ i di ·[ pi V \7*Q6I V 11 £ 87 d ζ '£ 6 d ζ '£οτ i ζ ·£ ι i iir-t l t v d'£ fri d '£ *3 * dp '[ S d 9'G ϊ τ v ό'αι * d ι *αι ι d z'([ii 'di ·£ i di'Q 91 v t"-aL\ dt'£ 9 voi\jgi d 8'(j6i dorqo i dp %a 11 d d ·£ i d irqbi dt-[6\ di '£ i\ dorQ\i d ti '£9 ζ d 6 %[ τ i di ^ 9 d ζ '[ίτ d d '£ %\ di *f fr v S'£ i v £ 'q L\ pirq%z doi'£ L v 1 'Q οι ι ζ t t t * il 9< d 81 6z 0 / iz ζ il ΪΖ 1 91 Lz 8 di OILl •uej? q *ttpjl Q 7 tdojx •(tif •\\U3ld WAd'jti£ g 7l*°N ^'NNV

£ Novil. Plenil. Novil. Plenil.

g

Jul'prtc.

JuK

Dijan.

Difaa.

19 8 27 16 8 24 η 2 2 / /O 29 18 7 24 'S 4 28 12 ξ z8 D. η i_%D.2a Ϊ 3* 8 a 6 _{F, 7λ} 16J.10p ι&Ϊ.2Ρ IqD.6p]x\J· 8a 7J' 8 p i?!>S a 11_J.6a ij.6 a , ι Ρ 5 F. SP 15D.8a 8 Jan./2,i4J. 1 a 14D.8a

19D*8

a I _{j. 2 a 17}

J·

6Λ _8χ1-ιοΡ i\D.6a f 1· 8 ρ _\yJjop 10 D.sp

260.4a

ρ j. y <f L9D.7P

*4J·'

a \%J*6a 19D.it4 3

i*

0a\ i7J'9p 63. ι Ρ i o J«7/> 4F.12 ρ itD.np 9

J'

"P 283.2p 16D.ja 50D.//4 14j,pp 3 7« joρ 18J*'P ι F. fρ HD.pp 7 ]. ρ a lij.tp 11B.ja i7D.jp 103.6p liV.j* ijJ.4P 19J'4P ιF.10_ρ llFipp I iF.04 II JΌa 17F,8p 7 F* ι a I7l2p ijF*4p 4F.8 a 14J-8p I2F.fp i F. 8_p 19Έ.1ρ 8 Ρ.8p 2%b"p iöF.np S F-8P 16]. fa I4F.64

Clariffmo

CANDΪDATO

Da

_OLAVO

_LIDBORG,

ÅmicO

_{integerritfiö}

De Liina>

_Dijand

propediem »erudite

_{difputaturö,}

S

keine

t

dum

veterum

_dä

recolis

pia

fä-Gothorum,

Unaque,

quam

multos

_fervavit,

_Difä

virago

>

Quoque

hco

_digmm

_{fado Je}

reddi-dit Uno :

Ingenium

Clariis

_{monßras fimul}

_Ar*

tibus _aptum,

Quctmque

fimul

Mufis

ar

do

_Ju

foedé-re

_jimdus.

Graiutor ex

_animo,

credas,

mihi

dulcis _amice; Grataniur

_MuJ&

_{tibi dvdos}

hojce lä*

bor_es; Et Pallas

_pulcra

_tua

cinget

temporå lauro»

animo, quam véna, _pfd*

lixiori _adplaudit