n ANTON FlEPITHMA

(1)

I1EPIKA0APMATA

K02M0Y

mi

n ANTON FlEPITHMA

i. cor. iv. _13.

disserta tio ne graduali

BREVITER 1LLUSTRATA

QUAM

cönsentiente

ampl1ss. senatu. phil.'

IN REG. ACADF.MIA UPSALIENSI

süb pr/esidio

Mag. JOHANNIS

FLODER!,

Grtec. Litt. Prof. Reg. ^et Ord.

PUBLIC/E VENTILATIONI MODESTE SLBMITTIT

Alumnus Regius

eric joh. kåhre,

angermannus:

in a ud it. c akol.

maj. DIE xi. aprilis,

ANNI MDCCLXIV.

h.L&m.

^s.

UPS A L I AL

(2)

Q. K K S. L D. T: O. M.

:

§. I.

■nam fsevis iniquioris fortuna; procellis patuerint Apoftoli, quancaque, in (c a malevclis cceleftis ^ve itatis hoflibus

congefta,

infeciationum

t?edia devora-

re coaäi fint, quadam fuam inter &

Corinthiorum fojrtem fadta _compara- tione, exponit PAULUS in Epiftola i ad Corinthios C. IV', pluribus coliatis $r,<reatv, qnéis fin- gujaris

inéfl emphafis & vis exprirnendi calamitatem,

qute

quidem concipi pofliL, maximam. Dicit enim fe

ceterosque

Apofiolici minifterii focios conftitutos

aDEO

-efie i:a%«T4?s-,

viiiffimos infimteque faccis

homincs, s7s&cb-

v&rV#r/non

^iUis abfimiles., qui, capitis damnati, ad tri¬

fte abripkmtur

fupplicium

,

Séotrgov

rd ^xccryar

dyysKeis

x&j dv§t>aMm\ noaquidem fenfiu proprio, quafi publice

in fcena,hiftrionica liccntia,exägitati tuerint,quod Socra-

ti olim

contigiffe

memorant

annales; fed quod ludibrio

patuerint & uerifui

oWinium,

Qyo fpectant etiam, quar

in fequentibus

verficulis tradit, fe efle y^és fiultos, fci-

licet, ex pravi judicio feeuli,

#V3svs7s

y&j drlyas, ttsivoov-

rcts årpoovras, ^xgu yvyvoirmppJevss v&\ koxo&cpi&yevss^, v&j

dtå&thtmsp hotoepsysvss h&(otta-k+uhxs, ds HEflKA©APMA-

TA

(3)

# ) 3 ( #

TA KOSMOT _kW riANTfiN UEFISCHMA. Qu« poflre-

ma verba qao

valeant,explicatius

nunc tradere in animo cft. Id vero priusquam adgrediamur, verbo monuiflc juvabit, in quibusdam vetuftis Codicibus, quod obfer-

varuntVETSTENIUS & BENGELIUS, pro compofita

voce sre$tKctSc6$/AccT06, fcriptum exftare fimplex xuSocqyu-

rcc, & fufpieatur STEPHANUS ex adhibita primum fa- niöri, ut videtur, locutione,

oövTieq

vel tovitsQeiKoc&ecgycc-

tu, facili librariorum _errore,

effiåam

elfe fcriptionem,

qux nunc comparet,dos Tre^xuScc^yocTu., Quas conjeffcufa

an firmo fatis nitatur fundamento heic inquirendi iocus

noneft. Quod ii exprobatiorum fcriptorum ufu res fö¬

ret seftimanda, haberent Codices> in quibus fimplex nu-

legityr,quo fe tueri poflent: Sed necdamnandum elfe alterunlvocabulum TregtKccSocgfxocjudicatBEZÅ, utpo-

te quumadjecla praepofitio 7reg) ^non nihil aadat ponderis.

Verum utcunque haecexiflimataerunt, haut equidem in tnulto. ponam difcrimine. Ad id potius accedamus ^ex- planandum, unde conftet, _quo fenfu Apofloli dicantur kotsctgjaotto, Vel tfsglköcd"oc-pfxcctciv,0(ty.8 k&f tftpllpyjfjtm 7fuvt60v,

§' lL

Ut qua; vis & poteffas fubGt vocabulis noftris palam flat, ad iplos recurrendum efle putamus ipforum natales:

quos quidem, quod ad primam vpcem pertinet, repe- tendos efle liquet ^a verbo üuSotlqpurgo, mundo; in-

deenim defcendetis zolbctgfxcc de illis ufurpari fvevit, qua:

ex re lurida & immunda feparantur, five, uti AMMO-

NIUS dicit apud STEPHANUM a) re y.ercc re xci&oigSii-

J Mcct dTrcqmT&y.evov,^fördes,q ute poftpurgationem ejiciuntur,

uno vocabulo, ex interpretatione BUD/EI, purgamenta dicla. Nec äbfimilimodo exponitur

compofitum

voca¬

bulum 7TSPiKuSocffAa, a THEOPHILACTO, d, dicit,

/ A 2 ht

a) l vej, voce xec&ocgyoc.

(4)

❖ ) 4 C $

Ui ro tfeccKxSctffm; ro

Aefåjtsvov

aTte&weyyt&ftcr orest

ydf

gv7txqov Ti-

cc7io(T7rayyl(n\

ns

TTsgtxccSctqfJoc aéysreu ro:

ojtto-

GcyyKTfj.cc iKslvti. A quo nec

receoit ULPiANUb b)^

ut qui in genere

definiat ns^dbec^fjx

per ro

Kec&c&igcf&svov

v&j'o div cc7iO<j£i(jotTc ri£) quod expurgatur,

Sc quod quis

a

fe am olitur. QüareOECUMENIUS c)

vocabulo huic,

tanquam fynonyma

jungit dirco-ocgoof+ccTcc

^{^}

cc7tc-^Yiyfjxrocy

CC7T0(pfXoKXKlifJCCTX^y 7reglKOgtffJCCTCZ K&f

(T"/.vßoi?\.Oi. Neque ad-

eo, cjuum purgatio,

unde oritur kccBx^/jx, hon unius fit

generis,idem

all omnibus adcömmodatur iatinum

voca-

bulum grxcx

exprimendas voci, aiiis ad aliam rdpicien-

tibus purgationis Scv.oc&ocgfjccro? {peciem.

Vulgatug inter-

pres, & qui illum (equitur,

ARIAS MONTANUS, SAN¬

TES PAGNINUS, BEZÅ aliique

reddunt rrepKctSecgfJocroc

perpurgamenta,

ERASMUS

per

excrementa\ alii

per

for-

des, faces, quisqiiiiits:

Sed de

eo tamen

inter

omnes con- venit, quod Tte^roc^foc^fjuroc notent rena

fordidam & ab-

jertam, quse expurgatur, quoid cunque

fiat rnodo.

Quas yocabuii hujulce notatio comrnodum dedit Grarcis icri- ptoribus locum,

transferendi ufbm ejus etiam ad homines

defignandosviies &

abjectos. PÖLLUX d) utique inter

nomina^quibusGrseci notare

confveverunt homines /jrjde-

io? rel:ertKocSocffxccrec,

cujusmodihopiinesitidem

vo-

cattmv h rccis

rqiodet?

KccBccgfJccrooy

hßMrorfus trivialibus

fordibusabjedtiores. Quomodoetiam EUSTATHIUS ait xctSciqfjctroc dici r8? k&j

cc7roßhv\Tf&. Et quemadmo-

dumperditiilima hominumftexfper

contumeliam

a

Grarcis

vocatur KocSocqfjoc, ita

ipfi refpondens Iatinum vocabulum

purgamentum eodem feniu u(urpari

fvevit.

Sic Beion apud CUxVriUM é) infolentiam

infe&ans Philotas,

diciü

purga- b) ht Orat. Demoflb. defalfa legat, c) In

expofit. h. /•

confr. CHR. GEORG. Mayert difp. de

hominibusprntu/aribus*

4) Onomaß. L. F. c. 46. e)

Lik

FL ^c.

KL

(5)

& y s <

piirgamenta

förvar

^um ejus

h.

e.

vilifiima mancipia,

reeipl

eo,'

undecommiiitones-expuliflet. In quo

figniiicatu

ipjfi wocqclfrÅvjÅov ef! alterum vocabulum , de quo pauca aeeipe. A

4-aV,

^t^ergo,

ab

stergo^,

abradoy naftitur

aisq^ccoo idem quod xuTufi&o-crto) circumquaqué

detergo,

abradOj cujus habita ratione originis, erunt

TregfytjjuKrM

deterfienes, feufördes absterfe^: Ut adeo KciSocffMZ ik ^tts- permultum inter le cognationis habeant. Et

Ii

quidem verum eilet, quod nonnulli

contendunt,

id

in¬

ter bina hasc vocabula intercedere dilcriminis, quod ««-

Sttfjuc* id dic.itur,quodde^re lurida & Ibrdida

abradit.ur

&

abjicitur, vero, quod

limando,

ex rnetaho,

puta, ligno aiiisque hujuscemodi deteritur atque

.abradi

^•

tur, in genere tarnen conveniunt inter

Fe.

In

vertendo

quidem ilto variare cenies interpretes,ita tamen,ut

omni-

um ferme verfiones & glofiemata eo indicent notari res nauci & quisquilias, VETUS

INTERPRET

Gfsecum re- tinuit vocabulumperipfema, ideo reprehenfus a VÅLLA^

qui omnino

id Latine exprimendum eile contendit, fibi-

que

videri

non

incommode reddi pofle

per

pulver

em ve- Itigiorum,

lecutus,

ut

videtur, hac

in re

H

i

SYCH;UM f

J, qui,utaliasnon rejicit

fign-jfjeatiöne^

ka

ilLara

quoqüe

ad-

mi-ttit,_qua, utres abjecla? &

concukandse,

o&giynfjiarct ex- ponuntur perr<%vtpora 'iyyp erbo non remultuni

ab illo diflentiunt HIERONYMUS, GROIIUS & GA¬

STEI,LiO _, reddentes per quisquilias, Ali!

fpecialius ^eo

fignidcari

ajuntfcobem^ ramentum,

feu

re- trimentum, üti HEINSIUS habet, Nec generaliori ^voca*

bulo vocat FLACIUS amotam cuticitlam, qualis jiFpiris, pomis, rapis, -&c. Toto ab bis genere difEert

illa OEGÜMENII

expiicatio,

qua wsgiyvjfA» dicitur ^ro

cd-

fäixvovo rås lo^oüTßis ré KcljAvevros d7rc\pyj%et,

fabamm

linteum

A ₅ vel

f) In Lex*

(6)

& ) 6 C #

velparmasafpsrior, fader ladorantis

alflergitur.

Verum

hecc utcunque fuennt, certam tamea eft, varias iftas va- rioruminterpretationes fpeciales iftam includere genera- lemnotionem, quam fupra indicavimus. Atque ^{nuc re-} fpexifle putavero, qui vocabulum noftrum adhibuere

<T"X*ri%®sj utjdici fölet, ^rem quamlibet indicaturi, compa- ratione aiterius, _pro nihilo habendam. Hoc utique figni-

ficatu optat Anna, Tobias mäter, ut ccgy6§i$v$. cujus a de-

bitoreexigendi caoffa _peregre proftctus erat, fieret we^/- ypfl/uoä tS 7t<x,fli£ g), h c. ii interpretens, pra; filio reie^a-

neum, nauei minimeque curandum. Nec _prtetcr htec

Tqbiac

verba, qua;que in Paulina Epiftola occurrunt, a- lium fibi locum ob oculos propofitum babuifle videtur Ratbertus Pafchafms, Abbas Corbeenfis', qui, ut refert

DIETEPJCUS b), in pra;f. ad threnos Jereftiiée, _atque

iterurn in Epiitola ad Qdilimannum, de farigvine & cor¬

pore Domini, vocat fe omnium Monachoram peripjema.

Quumergo utrumquevoeabulum 7ts^uccBm^oc & Trsfdyq-

pcc, non

invito loquendi

ufu, defignandis infervire, _pos-

fic höminibus cöntemptis atqueinfra infimam populi fa;-

cem abje&is, irridentium probris expoficis, yidentur ple- -

risquc inéerpretum verba Pauli ad huncférifum non incommode revocari 'poile; quafi, ut ESTIUS exponit, indicare vellet Apoftolus, reputari fe Velut fördes, fe-ces, coUuviem & excremenfa humani generis, contemfidl-

mos & abjectiflimos ^omnium mortalium,

dignosqlie

qui

ex hominum eonfortione procul eiiciantur. Et fatemur

etiam_fenfum_nos, qui Paulinam _gzo-'tv i a tjecgcrtpgcc&ai, ipfum teliciffime adfecutos efie, nec cum illis multum

ambtgemus, qui ad explanatum hacfenus vocabulorum

fignm;atum unice reipexiile Apofiol^um contendunt. In¬

terim g : Lrxicon PbiloL Theidog. voce 7i?^l\prjy.ee. b) Lexi-

con Pinhi. Ideolog ^voce jiefcfqftoc.

(7)

# ) 7 C #

terim tamen,quumi(fo

"vulgation

recbnditior.fit al'ius fi-

gnificatus, haut

abs^re fuer.it etiam illum fub disquifitio-

nis qualiseunque inctidem rerocafle, ut judicium ik pe- nesLe&orem, uter huic adcommod'atiör fit loco raajo- remqueApofroliverbis couciliet emphafin.

01

^.

0-

In ipfo ergo hujus ftadii limine conåitutis nobis ^mo- nendum eft, kctSocquoc, & neglypr,i/au. de viftimis nonnun-

quam adhiberi piacularib.us ^r quarum capite civitatum gentiumque

lcelera

lui pofle credidit fuperftitiofa and- quitas, Id vero quo valeat nunc explanatius tradendura

eft. Nemo]ed, qui ignoret, eoetiam Judeeosritu &fine facra obiifle, ut in _capat quafi reciinato peccatofum pon- dere onerata vi&ima 13KO ofrerretur, & vicario langvi-

neelueret quidquid forclium hominum adhxreret anima- busr qucetarnen piacirlaria lacrificia in fe & ocvT8vegyeri~

xas individo foro ^non expiabant.peccata, led vim fuam

omnem & valorem debebant ^veracviclimarChrifto, quo inter facrificandum fe anin)o & cogkatione convertere illosoportuit. Intamreconditum fenfum penetrare qui-

demnonpotuerunt diviniori luce calli; led riihilo» tames minus ejusdem ordinis facra»illos obiiiTe conltat, rera fc gratam Diis exhibituros efle putan te ,

liquidem

langvlae

&nidorecarniuai eos latiarenn

VideMcét,

neque pecca-

tum committi ullum, quin i (lud expiatura poena conie-

•qui debeat, ^neque immilla divinkus mala humanam va:

ftare gentern, nifi co mmilla piacula antecellMent, quam- vis peroblcurc; fciverunt tarnen gendies. Itaque dum perpetrati

flagitii

ipfa eos confci-entia reos peregerat^, vel

ultrices Furias gradad cernebant, lolemni ritu libi Deos

eile adeundos judicarunt, _pacernque illorum, oblato Au- i), pofcendamv

Idque ad .molliendamDeorum

iram

i) Avrgov utio. kvsivy iddicitwr>five resfiierit

fivefa-

(8)

& ) ? ^

fe -efficaciilimum inveniffe ^• la

eff Co

anl-

malis fangvine, ut, quum

iuz

: av nna peccata

luere

deberent, fatisfaclum

eredercnt iiio'Kumini, fl vica-

rium fan_gymera

haurirent. De

qua

vicaria oblatione,

ita THEODORETUS k): arneg au

fivyX ubbdvotrov

UTca ro uKoycv £&cv dvr) \pvyr,ssyei rc

dipot,

⁸

$rj ydqtv

ksåsvsi nbrSccAcya fivyiv, r'ér estro aiy.ct,

dvr)

^ry? arje Tfjjcaeve^■ yßfiycci SM

Hh^vdru nfij

Åcfytxn**

Db

quam etiam ra-

tiqnem Bam, _qui quispermotus

liberari alterum patiatur incoptniodo»

inipfium

ahoquin

expetituro: Atque

hinc

^non ^inepte

deduxe-

ris Latinorum luftrum Ef luftrare, quod, fi de fiacrisfiermo fuerit^j eftpaniä

Uber

are

aliquem, interveniente aJt^j. Hoc

ver o nonfit, tiiß^viein Deorum ira

moUefcat. Unde iKucubs

ciTXvrgovfiepe conjmguntur, non

quod plane

ea

SynonymaJunty

Jed quin alteramfiine altera

ejfie nequit. Scilicet

in

fiacris di-

cunturpeccata ipja piari b. e. lui, per

[uccefifiionem

nenipe rei

alterins in locum pasnee; cujasniodi fiacra peccatum piantia.

febru a olim a Romanis vocabantur ^, aIioquin piamina vel piamenta

dicla: Hcmo ipfiey pecccrti indeque pendentis

peena

reus, luftrari dicitar Ef purgari, Grads

xuScifi&i&ctp

dyvi- doJctt, dyidfisSui ÖV. Et Dens, dam

Juccedanea

viclima permovetur

ad remittendumfiapplicirmp plaearididtur,

gra-'

eis tXdaxecåa}, KcirciKtacccdai efc. Ceterumdmo tu Avr(p<s

eß AvTQiacts Ef U7scXvrfanTfS, qua

licet in

genere

de qnalibet

ufiurpentur

liberatiene,

in

fipecie

tarnen

Ef primario

t

ahm de-

notat Uberaiionemy quafit interveniente Aur^w,

Ef re/pondet

tnnc ipfiin latino jermone redemtio,

ufiarpata

^a

Virgilio

de PoUuce: Fratrem Pollux alternd motte redemit. Ibi Caßor perpetua morte damnatus

liberari dicitur

interce-

dente Avrga), merna Polhids morte.

Pari modo ab Alceße

fiübcunda mors erat Xvrqcv,

cujus interventu fieret Admeti

dmoÄvr^oarce9

Hb

eratio a morte.

confir. EURIPllJlS Trages-

diu dhvdfiis diBa. k) Qnafl. XXIII, ad Lev.

(9)

# } 9 ( #

donera ab EÜSEBIO /) r« o&vrépsvot,focafttur dvrfyvj

%cc rtj? r& dvS-gooTra In hunc uflim & finem ^non

brufa tantum animalia aris admota fuere, fed creditum

etiam a non paucis fuit gentilibus, DEO gratiilimum dv rj\j;v%ov hominem fore ipfumj cujusfrequentatse olim dv-

&poo7£c§v<rlcis- paffim adnotata legimus exempla. Nequc

tarnen nunc multis perfequi licet, quod memoria; prodi-

tum niemini, credidide antiquiores, ü quis foret gravio-

ribus flagitiis cooper&us, in integram gen-tem vel Civita-

tern expetere debitas unius nequitracpocnas, utHefiodus

canit (E^y. V. 23g. V. ttcXXukiydg cv(jt7sdcroi rcoXisy.ay.8 dv-

fyos

d^rd^a, neque-prius vidlam Deorum iram & gras- fantia mala conticelcere, _quam caullä mali, ipfe ifte fce-

leftus homo, tolleretur. Neque ld eos credidifle adeo

mirum eft, quumin fua^robur opinionis adferre potuis-

fent pervulgatum canonem, fublata cauffa toüitur ejfe&usi magis eft curmiremur, ^eam interillos veri ignorantiam

regnare potuifTe, ut aliorum peccata expiarij pofle inno-

centis ceede hominis, perfvaium haberent., Id autcin

quin crediderint ambigendi locum nulium relinquunt hi- fiorica _monimenta, qusefi excuflerimus, inveniemus li-

tatumfuiflehumano langvine, citra ctedem quidem nonnunquam m), maxime vero ita, ^ut unius xdta aliorum peccatisfuccedanea fubdita (it. Et quidemacciditinter-

B dum,

/) Betnonft. EvangrLib. /. Cap.10. m) De GallisCy-

lelesftacerdotibus^res eft confvevijfte fc. MosfueeDe&

facra obeimtes brachial? lacertosferrotruentare; itaenim de lÜis loquitur LUCIANUS {De Dea Syria) : yuXXc)

ig

TToXXoy_ygjr8s eXe^oc,^et isgetocvSgcoTrot rsXhat rdogyioe rdfjivov-

TOil TS T8S T>Y<-)ftcCLS T07<Tl VOOTOtCt 7T(>0S dXXv\X8STV7tTC\'TCtl.

NecminusBeüonariosfuifacra Numinis obiifftecruentatisbrat

chiispluribus docet teftimoniisJAC. OUZELIUS in Anittt- adv.adMINUCIlF1LIQISQttav,

(10)

& ) IO ( $

slum, ut fponte fe aliquis piacularem victimam exhiboe-

rit> fui prodigus fangvinis, ut publicam redimeret falu-

iem: quo nomine celé,bratur ab ATHENA,O n) farna

Cratini Athenienfis, ut qui,

Epimenide

terram purgante ob vetufta qutedam fcelera, Emv durcv izlomev virsq ty[s

Sgeipa/Jtivn?, fpontefe o.btulitpiamentum terra;,qua; ipfum

genuerat. Ex fimiii pietatis fontemanavit Athenienfium Regis Codrianimus, quem VALLERIUS MAXIMUS o)

dicit, patriam liberandi fludioincenfjjm,fpontele interfi- ciendum,; exoraculi

refponfo,

obtulifle pabulantium ho-

flium globo. Quo modo etiam inter Romanos _uterque Decius,; dum improvida fuga Roman um fternebat exer-

citum, omnem Deoruni, ut putabat, iram infe conver- tit,, publicisque luendls periculis fe piaculum fecitf). Sed

& ufu evenifte nonnunc|uam conftat, utDeorum oracu- lis aris deftlnata? fint piaculares viclima;. Quis ignorat

olim intet Grsecos, litacis temporibus, lphigeniam & Si-

nonem ab.Apollinedefignatos fuiflead procurandasDco-

tumminas r)? Et EELIANUS s) auftoc eft,tresLeusfi- lias, ex oraculi monitü, ma&atas fuifle,quum aliaratione

Athensliberari non poflent fame, qua tunc laboraffé tra- du ntur^. Non vero exoccafionibus fem-per., ex ingruen-

tiumfubito periculorum minis,Deorumque peculiari mo-

mtu,fufpenfa fuerunt fangvinaria

hfcccefacra, fed inre«

ligionis folemnitatem aptid gentes non paucas verfa fla- tis peragenda temporibus. Phoenkes, ut tradit EUSE¬

BIUS jfj xas' £kc6w ^£tqs £$wv ^t60 kfovco tcc ciy0&7tt]toi>

povoyevtjtoov tskvscv. Qua; religionis foeditas quadam ^con- Sagione.vulgata inter gentis iliiux

colonos late

graUata^e1:

Car- n) Deipnof. E. XIII.p. 602.. o) L. V. c 6. q) Vid.

JLiviiL. VIII.c.j? &r L.X. ^c.2$. vec ?ion VALERIUS MAX JL- V. c. 6. r> VfRG. /En. L. II. v 120.feq s) IJcnc. A XII. C XXVI1L Jfj Örat. in land» Conßantitji-

(11)

❖ } II c #

Carthaginenfes

enim afuis

conditoribus

tradkum facrüm

hoc usque ad urbis fua:

exeidium

retinuifledocet CUR- TIUS?) •, & DIODORUSSICULUSa) memoraqAfram

hancce coloniam, quum aliquando9 urgentibus hoftibus, conftkillet, non ex more legkimo, &utmajores docuis- fent, hxc peragi religionis iolemnia, ad ifta ^renovanda

&

magnificentius,

^quam quidem haRenus, inftruenda

aniaium adjecifle: Atque tunc factum efle, ut ducenti

ex praxipua delectl nobilkate immolati fmt Saturno.Nam

huic DEO praecipue apud illos dicata hiifle -tam opirna

facrificia itidem tradit PLUTARCHUS v)^

docctquc li-

mul, eoipfos vefania;

proceffilie,

^ut

fuos liberos

parentes ip{] maRaverint, ita ciemum opinati perlitatum fore illi Numinij quod fuos devorafle foetus fabulofa finxit anti- quitas. Si vero, dick ^porro PLUTARCHUS x), la-

cra faRuri octsv.vm ellent, velut oves, emebant _pauperum liberos, & fpcRanribus matribus, DEO offercbant pro

peCcatis

fuis

piaculares viRimas» Nec ab ifto eidem

Numini offerendo facrificio abhorruifle Rhodios & Cre- tenfés memoria prodidit ALEXANDER ab ALEXAN- DRO, dicens 3/), hominem epulis gravatum & pueros nonnunquam impuberes

gratiffima

Saturno facra inftru-

xiffe. Et ut nihil nuncloquarde Gallis, Lufitanis, Thra- cibus, Germanis &c., quos humanarurn carnium hono¬

rem Deorum aris impofuide, auRores funt C7ESAR z)

TACITUS a) aliique, quis Romanos unauam & Grae-

cos eidem dcditos fuide diritati crederet, mfi incorruptis

id traderetur monimentis? cO;tt«Aotifa/Axlot,dicit ATHA¬

NASIUS b), ^rev KccXåpevov Accricigtov

$tec

ecv$goo7ro&valccsr

B 2 ^. sSgYjanevov*

t) Lib. IV. C. III. u) Bibi. Hiß. L. XX.p. m."jjif.

v) jDefuperfi p. m. /7/. x)

Ibid.

y) Genit. Dier. L. VI.

c. XXVI. _z) De B. G. L. VI. c. /j. a) De^mor. Gern*.

C.IX. b)- Contra Gentes, vid. ELMENRQRSTIIobj. i$>

MINUCII FEL1C1S ottav.p. m.

(12)

$ ) 12 ( $

iB^axevev. Neque tarnen

Latiali

tantum

Jovi, fedSatur-

noetiam, seque ac Phoenices &

Carthaginenfes,

id

ob-

tulerunt lacrorum, doncc Ciieo Corneiio Lentulo 5c P.

Licio conf. fenatus confuko cäutum cifet,ne humano fangvine litarent c). Et quod

ad

Gra^cos

attinet, dicit qui-

dem PLATO d\ iliis 8vopcv livett dvBqdvus Bvetv, dhX dvo*

eiov, fedde fuis loqui videtar temporibus: Nam alioquin eonftat, ab ifto ilios facro ^non prorfiis fibi temperavjife.

Prseterquam enim , quod Iphigeniam aris admotam

fuiffe a GraecisTrojam verfusvela daturis, fupra indi-

cavimus, vel fola Athenarum urbs huic rei _argumento eflc poterit; ita autem de frequentato illic iacrorum mo-

re loquitur SCHOLIASTES ARISTOPHANIS

e)\

frp*

<pév ^rivus dBrjvotict Alav dysvsls, y&jdy.qr^8s^ ycy sv xutgdavfA~

(pcqds rtves £7rsÅBé<rt]s ^rr\ wcAst, ketpg ?-iyoo h rot8r8 rtves sBvCV T8T8S SVSXCC T8 XCtBo&gBvjvOCI T8 piUCTftOCrcr, 8S y&f g7TO>VC-

pot&v xuBdiuret, Patetergo hinc,& ufii apud Athenien-

fes invaluiile immania ifta iacnficia,& illis impenfos ho-

mines didos fuiile xccBucffjtctru, quod iilqrum fangvine purgari fcelerum maculis putaretur

civifas:

id,

quod

SVIDAS f) etiamhis confirmat: _{vfreg t8}

xocBu^y.8

srcKtoos dvy\Q8v sqcAtayJvov rhu, ^c^v ev.uÅ8v xotBotgjuu. Et quia huic

facro ufui impendebantur, fi quidem invenirentur, fla- gitiofi homincs &

abjedi,

conjedurse locus nafcitur, quo

IpedentDEMOSTHÉNIS vcrbagj, dum innuit xdBu^u eile, <p

f/siefilu

persertctd^rv\s, &

iEfCHINfS

b) ^quarren»

tis, an xdBugpu poilet

^yiAcrvrtnv

dgerrjv, Tranf.it fcilicet

hoc vocabulum ex facro ufu ad defignandos

fcefeftos

ho¬

mincs, qui fuis idmcruerant flagitiis, ut

xdBu^u fierent

pro gente tota madandi, quod tales

ieligerentur

praeci-

pue

0 Vid. ALEX, ab ALEX. _gen. d L. FL c.

XXVI.

d\ Jn Minoe. _e) _mrttlsp. m. 2p9. f) In

Lex.

g)

Orat.

proCor, contra Med, h) Ctefipb.

(13)

# ) J3 C $

pne in ifhim

ufum

^,

vel fi mavis, quia piaculares illi

one-

rati & cooperti putabantur ceterorum

flagitiis omnibu-s.

Prioiem radonem adprofeare

pdetup

ARISTOPHA-

KKS i) de eo dueftus,

qued reipublicse clavo admove¬

rentur pejflimi quique, eis v

mlhis

rs bcs <$u^/juvc1sr

hv.Yj t><x$loc£ lyj^'Äcccvc uv.

Ubi

perperam ^ét^y.uv.ns

redci

a nonnullis per ungventarios ^,

docet SCHOLIASTES

^s

quum expiicari debeat per

vu^u^y-uret, victimas piacu¬

lares3 heic, ut alias fa^pe Sicenim

ÉUSTATHIUS

vo-

eem hane exponit k): Kul

yclKisu,

ckit,

bi

rus rxcKeis Ku&cclqcvtes (pu^yuvc) umvccs sÅtypvro,

kuBu~ JV/Ac;

m °

Ay/jicStvys. Itaque (fiug/juKft

ryt

7rcÅeus

vcrérr.s apud

T7ETZFM /) eft

xaba^/j»,

piacularis pro

faniute urbi

reflituenda Diis oblatus, ita forté nominatus, quod ^pu-

tabatur (psgeiv vel rtaslåjut <xkcsy remediim adferre affli-

£tx civitati. An vero etiam qua; ex animäiibus brutis

ob cundem finem offertbantur Vidlimar hoc eodem ^no¬

mine notarentur compertum non habemus: id novimus xuSuf/uuru etiam illas vocatas fuide: ita enim fcribit de

lllis SCHOLIASTES ARISTOPHANIS m): Ku&cä<><»Tdu

ci h Tfj iv.v.Kmlu %cl^a crCpu^cfj.hs ^- ^- rc

M

BübyeVov X01^'1"

tiiov im Kubuqcet ^ruv ^tctcwv xcc&ocgyu ixuKiirs ^- ^- uio^/ivvjs

be Iv ra> y.urcl Tifjtuqx&i xaSugcriov xuÅe7, Ncque inepte

dicitnr kuBu^yuru

bas

piaculares victimas vocari prom-

Sdqcioi vel xuBuqrlqic^ uti apud Latinos fcelus occurrit

pro fcelefto. Quem fignificatum hadlenus vindicavimus

voci KcßccffjMros> eundem imitari^-quoque alttram vocu- lam 7Tefi\j^t]/uu perfvadet nobis HESYCHIUS;

reddit

enim Tregtyripuper uvrlkvrgovpretium, quo redimitur vita al- teriusj & uvrtyv%cv pretium

redemtionis vicarium.

Et

ß 3 quidem

i) Butqux0'* k) Obf ad Oäys. l\ Chil. V. ^c. XXIIL

lonfr. MAJER!Dilp.di kominibuspiacularibus. m) Axup-

nsp.m.263^

(14)

) 14 C #

quidem dum iftiusmodiccvrtyvxov pro averruncandis alio-

rum malis ma&abatur, hane adhibitam fuifre folemnem formulam, Tregtyyjpoc IjjZv yevS, teflatur SVIDAS: _xtoos,

inquit, éyteÅeycv ra koct ivtavrov cuvg^om rwv ko&koov 7te-

'ftyyjua y/uaov yevg, tjroi aooryj^la n&j du:cXirgaais. Ka) bi- ßciÅcv ri?< SaÅccaavj^j waavel rS> 7Scasi^dvi Svala.v daioflvwv-

res. Ah veroex'bis SVIDiE verbis colligi certo poffit,

eostantum nomine notatos fuifle, qui alio-

rum expiaturi peccata inmareprarcipitabantur, _quum ee-

teri, qui expiato.no fangvine terram humedfabant, ^vm- Sagparcc dicerentur, fajcile cuivis eft judicatu. Ut vero,

quod fupra vidimus, crediderunt piacularis

fangvine

ho¬

minis fua piatum iri peccata, ita in illius_caput unicum

reclinatum före quidquid malorum ab ipfis commiflum eilet, fibi perfvaferunt, atque adeo cum vi&ima: vita il¬

la etiam fuulatum iri. Itaénimadhsec VIB.GILIIverba/z]

Quid non mprtalia peBora cogit

jAuri facra fames ? ^-

Commentatur SERVIUS: apud Maflilienfes, quum pe¬

iltelaborarent, unus ex pauperibus fe obtulit alendum

"publicis & purioribus cibis - - poffea cum exlecrationi-

"bus, ut in ^cum inciderent omnia Civitatis mala macta-

"tus vel in aquas prcecipitatus fuit. Cujusmodi execratiö- nis in piaculares victimas compofita; formulam iolennem

intelligere

quodammodo

poflumus ex iis, _qua-

de

Aigy- ptiorum facrificandi ritibus memoria; prodidit HF.RO-

DOTUS o) : Quum enim commemorafiet, quomodo piacularisyidima aris admota &macdataexcifo capite fuerit, qua illi ratione a fe in caput hoftiae mala qusevis &

pericula devolvere fveverint, his peragit verbis: Kara- geovTcct

c^e, rdJe

Åsysvrss r r,at K€(paÅ>707, il ri /uihÅct v\ a(pl¬

åt rois Svaat Y] dtyv7ira> rij

av^dan

koékov ysvi&oci is ae-

v (paÅ r\y

ri) JEn. L, III, ^v. p6% o) L.II, S, Euterpc, c, 5

'

/V

(15)

) i> ( ♦

0'aÅrjv ruvttjv Åtque ide® patet,

permukum

intcrcedere-i cogaationis inter hax

piacularia géndiiutn

facra, atque ea,. qjx in tabulis Mofaicte legis

riiemoria?

prodita legimus, quum dealiis fäcrinciis pro

populi

pec-

catis DEO ofFerendis, ^tum ^vero prtecipue dehirco em

is-

fario, quem Grasciyo-cant r^&yov a7rcfo0.prfcti.av

vel

ocTtt-q-

yJy.ev.ovr, huic enim manus imponebat

(acerdos

atque

i

11

ejus caput transferebat molem peccatorum a totocqetu Gommiflbrum,. ipfamque Mils

refponfura

111 poenam, ut

quum in defertum is abigeretur , eo fsmui deportaret quicquid malörum populo impenderet py

§• IV.

Quod fl jam porro ea, quae

drifilm

haclenus

perfe-

cuti üurnus, eontendere inter fe velrmus,. patebit quatc-

nus uterque vocum harumce, xctSctgyctTcs- &

Trepi^yaro^

figntficatusconveniat inter fe, & quaratione

diverfi quid

includat. In priori

fignincatu,

quem §. II

explanayi-

rous, xaBcJyctrcs & zrepi^yctros nomine notantur pur»

gaménta & excrementa, abjeciilBmiquilibet

&freces ho¬

rnin11 m : & quum acclderit non raro,, ut ho mines

Klctv

ayeveis v&j äygnyoi. in ufum peccata populi

expiandi ad-

hibiti fint q)% patet piaculares viclimas ^vera fuiile ^koc- Sc&qyciTcc, etiam in priori fignificatu fumtoyocabulo hoc-

ce.. Sed eil tarnen diverfus heic coniiderandus rerum

refpeilus., Abjecii homines&viles vocanturxoo^ei^yooret,..

qnod quisquiiarum inftar, excrementorum &

fordium»

pro nihilO' putan tur ab aliis: at piaculares viebmte

itidem

quidem vocanturKocSc&gytccrcc, fed non rarione

fortis fuas

contemtte, aut quia fex fecnli bumanique genens purga-

menta putantur,. fed <W ^ro nocSccfS-rjvcct rrjv -zroA/v,

quia

ipforum

fangvine

civitates purgari

putabantur.. Difpi-

• ciendum

p) Vid. Lcvit. XVL q)

Confr. SCHQL, JRIST» U-r

vim\p. m.2qß»

(16)

% ^' ) ( $

ciendum ergo nunc efl, an dici comtnode _queat, _Apo- flolum, dum fe fuique fimiles ^vocat Trs^zuB-oi^arcc

nocTfj.8 & TTs^/xpripä TixtfTav, reipexiile ad piacuiares vifti- mas,atque oblique indicafevoluiffe,in eodem feloco ha- beri cum piacuiaribus hominibus, qui omniuna pecca.-

toram cuipam in fe inclinatam fuofangvine luerent. In anteceflum vero monemus, yix dignum nobis videri ut

expendatnr quodBEZA aliique huic interpretationi obji- ciunt, immanem illurri fuilfe facra obeundi _{morem, nec}

tum forte usquamin ufu omnibusve noturn, ut ad illum adludere non potuilfe videatur Apoflolus.Nam licet con-

cederemus,eo forte _tempore inter Grsecos in defvetudi-

nem abiifle morem humano fangvine Civitates Iuftrandi,

non inde tarnen fequitur, ^ut ^{cum re} ipfum quoque no-

men vetuftate obfoleverit. ' Permultte funtloquendi for¬

mte, quibus recepti quondam ritus primam prscbuere o-

riginem, & adhibentur nihilominus etiam poft defitos

ritus illos, ita ut recie dicamus, qui iilis utuntur, eos

adludere ad pri(cum morem,atque inde verbis fuis foene- ra^dam lucem depofcere. Neque Sacrorum il lar^um ^im-

manitasobftare nobis quidem videtur, quominus inno-

xie ah-Apoftolo gyo-is- ha;c ufurpari poffit: nonenim _lgno-

tum elfe cuiquam poteftetiam ex rebus ludicris _parum- que honeftis formatas locutiones a facris adhiberi icripto-

ribus. Porro vero-4idicuium omnino eft, quod nonnul- lisheic

fcrupulunp

^movet: Paulum dicunt, liquidem huc refbexiflet, videri pofle ultra modeftite limites vagari,

durn _{fe pre}tium redemtidnis & expiationem mundi*" vo- care non

dubj/at,

qui

honos foiiChrifto

vindicandus eft.

Quisin euirffenfum Apoftoli verba detorferit unquam ?

non dicit fe piaculum fa&um eile _pro _mundi peccatis^

fed indicat tantum pro tali fe fuique fimiles a mundo ha- beri, h, e. nonmitius traclari, _quam

quidem

confveve-

runf olim,qui totius populi poenis & peccatis onerati ma-

(17)

# ) _i? ( #

nibusdevovebantur. Quemadmodum enim piacularlum

bominum

fangvine

fe liberari exifiimabant ofienfis perU culorsm minis & mcurfanfibus publicis calamitatibus»

ita novimus in DEI minlftros & veritatis

Evangelier

confeflores inclinatam fuiffe culpam malorum omnium, quibus vexabantur,

creditumque

fuifFeillis fe liberatum Iri, fiquidem in illorum vitam faevitum effet. Judicave-

runtr dicitTERTULLIANUS r) omnispublic#claåis, o- mnispopularis incotnmcdi Chviftianos ejjecaufflnm. Si Tibc-

ris adfcendit inmceniay ß Nilusnom

adfcendit

in arva\ ficce~

lumßetit, fiterra movitr fifamesy fi luesy ftatim Chrißia-

nos ad Leonem exclamnrunt, Id fiverum efi,uti omnino

efle tefiantur, praeter TERTULLIANUM, CYPRIA- KUS, ORIGRNES, EUSEBIUS aliique, verediei poteft

illos fuifie xccSoigfsciToc ^{kc<f^b} 7reg/\p'/jjuc6 mocvrmy placu*

lares vitfiimas

? qur fuo capite expiare pofie putabantur publica quxvis mala* Neque mitiorem fuiffe Apoftolo-

rum ipforum fortem difcere poflumus ex hifioricis illius temporis monimentis, ut fi confideremus probra, inju- rias, infectationes, exilla, verbera, vincula, neces, quibus ab Evangelii hoftibos fatvitumin illosfit, noninepte dicere _queamus illos yevnSijvca ds kcc^oc^octcc rS kcV/^ö

b. e. a gentium vulgo ^non minus detefiabiles, diris §c exfecrationibus obrutos_ca fuiffe, quam Uli qui pro publi¬

redimenda falute dévoveri Diis fblebant. Neque ^ta¬

rnen multum repugnabimus, fi quis utrumque fignifica-

tum heic conjungendum efie urferit Videri enim pot¬

ent Äpoftolus,_qucE _in antegrefiis verficulis partite difie-

ruerat de probrofa, mifera & adfli&a fua fociorumque

forte, uno velut complexu coércere_atque in fummam

referre _{his verbis} _: _ds

vrt^KfiBoc^öcru koc/ms eyevfövi/jttw

&c. _q. d.&: quidmulta? habemurvulgoin nullo pretio^s>

y C _pro

r) Jpd C

Iii

(18)

fm

abjeåiffima mundi f«ece:

atque

adeo infiiper in alio-.

rumoculis fumus exlecrabiles, ut funt illi, qui publica?

©xpiationis

caufla immolantur: Videmur ede

communes

generishumani

peftes, quibus fublatis melius fore

mundo putatur, haut aliter ac

piacularibus victimis

ma-;

datis a publieis cakmitatibus quies ^conce-

ditur hominibus»

M. 0. A.