ΑΝΙΜ/Ε HUMAN/E ΘΕΤΑΤΕ INFANTILI.

Β. Β:

Μ

s

ι

ΑΝΙΜ/Ε HUMAN/E ΘΕΤΑΤΕ INFANTILI.

Tpmi

Specimen AcademiGÜm*

Cujus

Fartem Friorem^

Coni. Amplifl. Ordin. Philof. UpfaU

Puhlico Examini Modefle Suljiciunt

JACOBUS D U V iE R U S

Philoi. Magift»

Et

Alumnus HammarfkAldianuij

CAROLUS PETRUS EEN,

0flro-Gothii

In Audit. Guftavv E). XV, Dec, MDCCLXXIiX.

Horis a* Vi* Solitisb

ÜPSALIJE ,

Typis Edμan ν· i-anis»

MONSIEUR

CHARLES GUSTAVE HAMMARSKIOLD.

CHAMBELLAN du ROI,

CHEVALIER de ΓOrdrre Militaire

Et

SEIGNEUR de Tuns.

MONSIEUR.

Cijamais le deveiv & la reconnoijanceexigent, cet empveffe-

ment rejpeSluenx, quiJaifit meme avec ardeur, les pluspe~

tites occaßonSy pourfe developper;ceft α νιοι de nefaire paffer

celfe-ci, fans Vous marquer, Monfieur, fes fentimens d' un

cceur penetre de Votre ^generoft^e. Je ^{m y}prens d? ^une manie-

re Men _commune, mais qui ne le fern^pas, fi Vous daignes

Vous perfvader, que la plus eclatante feroit mon fait, fi eüe peut etre de mon cboix.

Agrees donc, Monfieur, que lepremier effet de Vos lon-

nes graces envers vtoi, qui produit dans lepublic, Vous foit covfacté: ^permettes qiTilporte cette marque, quoique bien joiblej de la plus parfait^e veneration, avec /<? quelle fiai II

honneur d'etre,

MONSIEUR

Foifi fpfr lumbU é? tres obéijfant fervitenr

CHARLES PIERRE ΕEN.

X7_ρ

ohjet de

U

Pbychologie

efr

Tout

homme

au dedans de lui.peut decouurir des chojes, quil cbevcheroit

vainsmwt dans les Hures, Efai Analytique iur les Eucul

t€s de Γ Arne ρ Μ. Bonnet*

§·

Initia Vitts Humanes funt perexigua, quovnm so*

gnitiöj _per Je difficihs& manc α ^, ab Aäibus

animte exierms eji petenda.

t iηbo minera_, qualis hane in luceraeditur, ocu-

ios animumqueconvertimus, ex ittitds tam exi- gui ^, fucceilu temporis res maxims moraenti es«

ié prodifuras, non iatis roirari poilbrn-us. in¬

tus quidem habitac Spiritus, tot tantisque "praevalens do-

tibos, utproriusdivinus vocitetur ^, qnique olina non mi¬

nus ac irnraortaiitatem fuis petitdefideriis. Et ipfiim cor-

puscuium adeo eerteadfabre fa&um eii, ^ut in eo Dei Ar-

tificis confpicua fic ^manus. Membris, arfubus, articulis, vafibus, vaiculis, nervis febrbque coagrnentatum, eas- dem, parva licet menfura, ^ornnes & fingulas tere, quas penes adultum invenies, partes particulasque contmet.

Atumen qua mrmique partem eflentialem ita ^ornatus Inftru&usque, quam debilis eftl Omnsum, poene dixe-

rim, animabum impotentinimus nec incedere, nec ftare,

immo nedura repere aut iedece poteft; & non nifi pro-

?ium aut fupinura eurn cernimus, cujus ^{tarnen caput,}

A in-

3K. I. a C &

infigne humana? gloria?, eminere voloit Natura. Fafciis

involutus diuturno no&urnoque in cunis deeinetur fo-

mno: omnigeni auxilii egenusin aliorum ulnis geftatur, alitur, veftitur, ita ut non mukös, mihi crede, anheiitus, iub hoc ageret dio ^, nifi iliurn confeftimaiiena ^com«

pleåeretur cura.

Hinc, qui jufti ^rerum aeftimatoris noraen minus fbfta-

tur, racile forte diceret, non multum efle, quod de pri-

ino vita? noftra? tempore commemorari poile videijitur.

Ät fummi certe ponderis iftud eil & pretii, quod naturs?

noftra? rudem atque indigeftam originem tenet, nec non

modum, quo varias poit viciftitudines varie vis animas ie exferit, excolitur & magis magisqu§ nobilitatur. Quo»

adusque fmefymboiis, geilibus, verbis & fententiis a- liorum _opera interna cognoici nequaquam poterunt, pra?«

terquam quod infantes impotes iunt fermone vei aliis captui noftro peripicuis fignis pectoris fui arcana patc facere, caufia eft in aprico, cur prsefentis materiei veri-

tatem tricis mukis obieptam omne per srvum dlfficiie

fuerit inveftigare; ita quidem ut merito dubitemus, an

hucusque in uila ali3 loogius a firnplici & vero aberra«

verint mortales. Dum anima _quamvis in finu portatur,,

& conjun&a cum corpore naturam noftram conftituitj

a nobismetipfis, etiamfi ad iummum iapientia? faftigiurn

demum adfurrexerimus, intelligi, & ^qua vires, evolvi nequit, nifi cognofcendi fontes deriventur ab illius fun-

ftionibus, muko minores fine his exipeftamus progreflus,

cum vim anima? infantis ad ^examen vocare periciitabi-

mur. Idcirco, fi ad duitum experientia:, quantacun- que heic detur, juftis obfervationibus percontari pofie«

mus cum tacitos tum fonabiles, qui patefiunt ienfibus

noftris, adtus, qnomodo lina cum incrementis corporis creicant, multiphcentur & fibiinvicem conjungantur, &

hinc fecundum indubia principiaeaucieantes, quid intrin-

lecus i

& ] ³ Ε £

fccus eile fierique neceflum fit; fperaremus fore, ut ma¬

ximum lumen, quod in tam tenebrofa femita adipifci liceat, cooriretur, potiflimum, fi inter bsc eorum infer¬

nos awtus cum noflris rite valeremus conferre, & me-

moriam, quoad longiflime fieri poilit, in tenerimas

noftrs aetatis Tpatiurn revocare.

§. II.

Frimos animte atius, ^cum in ßngulis corporis mem«

bris, ^tum prajertim in organisfenforiis confpicimus*

Penes recens natos, quantumvis fint molles & admo-

dum teneri, tot pracfentis vitze, quatenus vivunt, animad-

vertimus argumenta, ut de illa nulli dubitemus. Sangvis percurrit continenter venas, cetera fluida füa vafa per- meant, aura per ora&gutturaintromittitur alternis vicibus

& efflatur. Moveri reperimus, quantulumcunqne fit,

crura & pedes, manus & brachia , labra & lingvam, palpebras& ocuios: immo, prscipuein capite, quo con-

currunt Senfus Externi finguli, tales frontis nots, gefius

& habitus prodeunt,qui fpiritui vivo intus regend fuos

refefunt natales. Indicia ifthsc funt vuigaria & uni- cuique patula, qui oculpruro lumine recte utitur. Ve¬

rum, fi putamendctrahefre ipfuraque nucleum difquirere

jubemur, & inftituitur qüadtio, qualis hominum prima

vita fit, & Pub qua forma interna inchoétur continue- turque, non hercle veloces fumus expreflam reddendo refponfionem. Supertecla snigrnatum involucra veluti

D-edali Labyrinthum quippe metuiraus, propofiti antea fa3i tenacesad faciem iubito revertimur externarum a£tio- num, qus tam peripicus erunt, ut demonftrentur cum noruinentur. (a).

Α ζ _/ Prae-

λ) Nos non omnino latent Definitioncs Vita Humana, quibus Thilo.

jopborum Syftemata abnndam♦ Carrefiuspofuit vitam in Cogitatiotie, Wolffiui

£ ] 4 C £

Prüfer Mechanicos, vel, il mavls, Naturales corporis

motus, quosut prima & familiari/Bma in infantibus vitas fyrnbola refpicimus, plures a£tus ^, occultiores quidem^

fed majoris ponderis, δζ qui nobiliores animi indices exi·

itimandi funt, obfervamus. Corpus nuper editi, iisdera

ac a?tate proveftioris, eit pr&'ditura res externas fentien-

di inftrumentis, nimirum: Oculis, Auribus, Nafc, Ling-

va & Gute. Quorum ope ad fe congerit noflra mens

prima cogitarionum fuarum elementa, id quod quilibee judicii _compos in femetipfum aliosve & moduro, quo

tota noftra cognitio ^paritur ;ufle animadvertens, fat e- videnter experiri poteli. Oculis externarum rerum ma- terialium for_mani, Auribus fonos, Nafo odores, Ling®

va

7ηVi reprafintativa Mundi, Walienus Ifofler ht perpetttaSenfationt fui fe*

Tenilentia adfmm k?flarnsfui perfeciionem, alios ut fikamus, Horum

"virorum, qui irnmortalitatis gloria fuper noftros laudefbtclarefcuttt^, finten- tias in medium reltnquimus, necjam nohis ftmimus excutiendum, utra al-

teri fit praferenda- Innocue enim opinarnur indolem k? formam totitts ni¬

ta noflrainträanguftum Definitionis·circulum clandi 110η pcjje, msmores di- verfirum Statuum, quihus illaohnoxia eil, Stbi difparem animadvertimus esfi

vitamhominisinfantis k? adulti: aIhm vita imagittemprafe fentntfimni>vigilia

ßliam: veltanta t^ardito.11hiterdumlaborantanitna,titaclivitatiquafirefifiant, kf femifomnes hmgventi fuccumbant quieti: diverfh efifiini kf agroti vita; mor- bis adeo vehementerhominescorripipojfienovimus, ut pleriqus, ^imerdum omnes

Senfus externt xidénnttir defivijfe, Aquis Julmerfos integro die cum nocle

vitamfialvamin profunda tnaris degere potuijfi, verum tarnen nihil _neque fui neque aliarum rerum in hifce pifcium domieiliis fuijfi confcios, exempla

ed-cent, Ouid kf qualis vita fuie fub ejusmodi fati difcrimine? \Jbi eciivitas adpellata illa inforo Pbilofopbico vita effential Absquedubio efi kf erit, qua maximum partem, myficrium, dum has ducimus nur as, Cre- dibile quidem til nullit vita deliquia in aliatis Definitionihus intclligi\ ve«

.rum enim vero clarius, nofiro judicio qualicutique fnppctet lumen, fi Me- thodo Analytica Pbcenomeua nottfima colligimus, kf inde ratiocinando dedu- cimus, _qua vires vivendi internafint actibus externis refpondentes, quatn Syntbetice ex Definitume^pro arbitrio njfumta extraberemns longaferie cotiea-

tenatas generalis argumentationes.

få ] 5 [ «

va fapores, Cute nervis ibnveftiea calciem & frigus

omnesquemotus corpori concingentes percipimus. Qua-

rum rerum notionibus fi plane deftitueretur anima cor¬

pori Hurnano In commercio agendi intime ^{connexa 9}

nihil illi, quantum nobis fcire datum fit, fuperefiet, de

quo in his pofitis cafiris quiret cogitare. A nobis igi-

fbr ad iηfantes ore intrepido concludimus, penitns ^per-

iVafi eorum organa eidem, ac nofira ^, fmi & uiui in*

fervitura. Quemadnoodum & nos in ulnas ncft as exci- pimus corpus illud infantile, non inftar exanirnis firau·

lacri operationum vacuum, fed jam inde a natu in di-

dis organis exhibens efFedus Senfiles, licet parvi fint,

imbecilles <k nequaquam noftris cequiparandi. Omnium primura obfervacur Tadus, qui, fuam fub corporis ex¬

trema cute nervis circumcinda fedem habens , opera- iiones fuas nobis oftendat.:

Pofi primum in hujus mundi fcenam ingreflura, cum

aquis abluatur iinteolisque & fafciis perftridus fuerit in- fans, vultu plerumque tetrico & vagitu hos rnotus per- cepifie indicare adfolet. Si acu (fit venia exemplo) pun- gere vel aliter arde velimuscomprimere membrum quod

demumcunque jam jam nati, quodaramodo, pro mo- dulo virium fignificat ie incommodi quidpiam fuifie perpefiurn. Guflus lingva infidentis indicia iub prima vita;

matutaquoque palam faciunt infantes, quippe quiladi ma

terno adto iunt dediti, non dicam adivefadi, ut afium

ornnem revomant liquorem fluidum, fimul ac Ulis ^pra;-

beacur. Eorum niius nutricis ubera ore adprehendendi dimittendique faroem & fitim nec non fatietatem haud

ita eminus videtur ofiendere, (b). In oltadum eorum

A 3 faci-

b) Lockiuspinatjamis fcf cnhris idens Jntcrprimus, quns ammarecipit,

numerandas ef/e: Jtatuitquoque puerulos hifce ndfici idetsbiutero, antequam

nafcuntnr, quns neeejfario confequi credit ab ^iis, quibus cireumdati funt5

& ] « c um

faciendi experimenta non eft nobis aditus ita facilis;

teftimonia ^tarnen qualiacunque accipere faserit, Γι modo

non in ipfis primordiis, fenfim ^tarnen & paulatim, ut

res odorifera; foetidarque illis obferantur. Sternutamen-

ta, quas in naribus concitantur ^, forfan inter pri-

mos adnumeranda Cunt nuntios, qui adferunt, eos fen-

tire odores. Non mültura prasterlabitur temporis, prius-

quam quoque coniequentias Auditus animadvertimus. Si

in cunis quiete dormitac puerulus & oritur in domo cla-

rnor vehemens atque murmur, de iomno iuo mox ex- citatus teftifkatur ipfe fe fuiflTe ftrepitus confcium. Sed

iermocinationes humanas & alii quivis fubmiiliores foni

non adeo illos movent. Viius, qui excellentiflimus eft omnium, efFe&us fuos, primis vitas diebus,experientiajno- ftras, ii quid video, occultabit. Plerumque enim palpe-

bras fuas claufas habent, & quamvis hic & nunc eflent

apertas, ideoque nihil obftaret, quo minus luminis ra- dii quoque in eorum oculis effigiem rerum circumftan-

tium depingere poiTent; nulla tarnen adfunt monumen- ta, ex quibus augurari licet, illos fenfifle aliquas fibi ob-

verfas imagines: haud dubie id impediunt viciendi orga-

norum mollities & tenuitas. Senfus hic requirere vi-

detur aliquantulum temporis &firmkatis, ac iteratam fae- pius, quam reliqui, repetitionem ufumque, 11 difcernere

potuerint rem quandara fingularem abaliisinnumerisfphae-

ram illorum idpropinquantibus. ΡοίΙ aliquot primum heb-

domadas certas rerumimagines, potiilimum hominum,o-

culis eos prehendere animadvertimus, id quod fixus eo¬

rum & determinatus in quasdam objeSa obcutus, pariter

ac hilares familiaresque geilus ^coram domeftica, quafti-

pantur, Corona adfirmare volunt. §. III.

terporibus vel quibusKpremuntur angußiis aut morbis, agnofcit tarnen inge-

nut ordinem,quo idece diverße tnentemßnbeunt , varium ejße is? valde etiaut incertum, nec e re noflra ejße iftum ßcire. Vid. Lib, II De Intell, Hunu

C. IX §. $. §.j. (, & 7.

& 3 7 C &

§. III.

Berceptus Senfiles pro variis organis variam in-

duuntformam.

Supra tradit« & alias illarunfimiles ienfationes expc-

rimentis uniuscujusque inilant,& eatenus nulli ambigenf,

quin communi adplaufu inträ veritatis circum admifl#

fuerint, illarum vero caufTas & origines exponere, pen- fum erit ionge gravius intricatiusve. Non noftrum fa-

cimus Phyiice delineare modum, quo ide«, motibusab

objeåis fenfibilibus in nervös organorum inasqualium

Senforios impreffis & ad cerebrum propagatis, effor-

mantur; fed libere fatemur hane rem vexatiilimis ien-

tentiarum divortiis, non dicam conjeiluris, obnoxiam,

altioris eile, quam, ut in nos cadat, indaginis. Innuimus

tantum fimpliciter & Piychologice Senfationes, modo a-

nim« natur« convenientiiTimo, tanto teftinationis gradu elici, ut temporis intervallum nullum perfpici queat,

cum objc&a Senfibilia organa Senforia nte & debite mo-

verint* Propius e re noilra ehe arbitramur paucis oilen·

dere, ideas fenfiles pro variis organis variari. Sui diffimi-

les funt ide«, qu« Auditu & Olfa&uprodeunt, quemad-

modum etiam ceterorum inter fe Seniuum idear. Senfiles

fuos a£tus, utanfea monuimus, primorum dierum ipatio

maxime per Taktum Guftumque progignic anima. Hi

a£lus aåibus non adfimilandi funt Vifu procreatis, qui

ftricla fignifica'ione vcc'itantur ide«, reprasientationes,

imagines & effighs rerumj fed amplexantor duntaxat

iperos perceptus, f. Senilis, Svettice Kånnande, Kånfel,

quod plurima exempla evincunt. Sic infans ope Gu-

ftus vere fentit lac illud, quod de mammis exfugitj ve¬

rum idea Vifu coniequenda nlbi fciÜ et, quo nitet, co- loiis, quodque fluiüae fit indoiij>3 «que ac oris & gut«

turis*-

£ ] ⁸ [ &

türis, quibus nutrimenta recipit, vix sliter ac ccecus or- batur. Nec difiroili modo perbene fentit Ta&u, fi im*

provifo in pavimentnm deciciens vulneraturj Ted nulla i-

dea viiibili pollet neq.ie corporis fui, neque, cui impin-

gat, pavimenti, Tumultuum quoque Auditu efl conlcius,

fi januae cubilis cardine ftridenfi panduntur clauduntur-

que, etd ^extra incunabula & matris gremium oculos non-

dum convertiiTet. Adeoque teilantur nom ita paucse, aftionum cofequenti«, noftros pufilios multas elicere 1- deas, Tactu, Guftu et Auditu tales, motuum nimirum &

.mutationum, quae corpori accidunt, cum tamen Viius

defectu infcii iunt & obje&orum & organorum fui corporis, quibus mens fentiendo iemper utitur fruiturque.

§. IV.

Indieta quoque adfunt Senfus Grati i? Ingrati*

Qui parker ^ac cetera anima affiones, cumde cor¬

pore ejusque partibus & exteriöribus, ςf inte- rioribus, ^tum de rebus corpori alienis ör¬

tum Juum repetunto

Praeter nudos perceptus f. ideas mutationum ab or-,

ganis faktarum, compenmus quoque infantibus ineile

Senium gratum & ingratum, quod ponunt extra dubi-

tationis aieam corum rifus & fletus, qui fine grato quo- dam & ingrato in ^{mente nequeunt} enafci. Quo-undam

taediorum ά _{voluptarum cauflas} nullo negotio reperimus:

fi ejulat infans cum verberetur vel alios csfus ferat ini·

quos, flatim & ^e vefligio ratiocinamur tales violenfos

rrotus a peregtina manu cuti iropreffos ^nervorum vehi-

cuio ad ammam duci & adeo ab illa percipi. Sed a- liarum multarum feniationum origines non adeo iunt

faciles & clarae: fic frontis notx triftem hilaremque ani-

rnurri creberrime indicant, ^cum tamen null« ies exter¬

iör

?K ] ^s [ »'

nse in Corpora agere deprehenduntur. Harum sutém in

ideis anuno connatis natales ^eo ineptius quterimus, quo certius efl, nullas ejusroodi inträ nos obiervari, Sed

meliores iuadent rationes ipium ^corpus ejusque partes inferiores, vi ardifliirti vinculi, in animam _agere. Qui·

bus concesfis ratio fat manifefle peripicitur aiiorum mui-

torum in infantibus aduum, qui feens infelligi nequeunf, Nimirum, cum caufla externaeorum rifus fletusque non

liqueat, verifimilltmum eil iilam delitefcere in meliori

vel peiori diipoiitione corporis ipflus in animam ^agen- tis, ilmulque Senium excitantis gratum vel ingratum.

Hinc potefl innoteicere ortus voluptatis, cum bona funt valetudine, & contra taedii, cum premunfuradverfa, licet mriusque caufla noflros i«pe fugiat oculos.

De hac duplici featurigine, vel fcilicet corpore, vel

rebus a corporealienis, Sentationes omoes, & una cum his primas animi notiones, hauriri noilra efl innocua opinio.

Ita^tanien hare verba explices velim, ut foli anim« to- tam vim & principium internum tribuas & fentiendi &

cogitandi & adpefendi & naturales a£tus omnes produ- cendi$ ied iimu! ab alia parte negesopeo, animam quid- piam egifle, nifi occafionem ei dederint corporis arti- culi, Cui fentendae iunt coniona verba Cekb. Dom, Bon- net, qua? ideo noflra facimus. Cefl tonjours Γ Arne qui Jent, tnais Aed toujours le corps qui initjentir. Vnme efl

une puisjunce, qne le corps reduit en aåle. ic) Quo con- ceflo itidem flatuamus oporrebit animam & corpus, ab-

usque introitu in hujus vit« ftadium, perpetuo in

feie invicem _agere. Et corporis & ^rerum extra pofua-

rum ea eil conditio & iitus, ut nunquam fton in ani¬

mam per corporis organicam ilfuftutam agere poffint,

& reapie agani Anima profedo flngulas, ^cum iupe-

ß &

e) Ejfai Amtytiqut Sur Us Faculm dt t Amt CVII gf*

■Sr 3 ^ίο [ ^- &

eibres tom inferiores faculcates fibi connatas poflTdet, féd

in luis primordiis tantummodo adu fuas oitendic incli-

nationes adprehendendi id, quod proximum fitr & a-

eorporis vehiculis prirnum obferatur» Inllinctu ducitur

tam formandi ideas rerum 3 qu<s per organa fenforia illi eommunicantur, quam inde perdpiendi fvavem f. in-

fvavem fenfumr trabkur quoque iniita propenfione &

recipiendi alimenfa, qua?rerum humanarum Molitor &

ModeratorSapientiilmus eorpori fuilencando prajparavit,, perinde ac alia munia omniaexleqvendgquae _exigir con- fervatio tenellac naturs. Fil a£tus mutuo animi & cor¬

poris auxiJio procreati & prirnum hominum vitam con>

ftituere & continuare videntur. Verum, qua iηternam

eorum indolemörtum, ordinera & naturalem connex«

ionera, _{ρ erqυ am} nobisignoti funt,adeo utparum fit, quod

certo fari audeamus» Non niii umbras eorum videmus

& motus Senium externum frequentantes, quorum iu>

pra aliquatenus mendcncm fecimus. Idcirco a propofito prorfus declinat, diutius in hiscaiMs imnoorari^, ubi ^cre- pufculse Sc conjeefcuras tantum dominii tenent. Malumus ad alios aecelerare aduss quos clarior lux certiorque ex^

perienda poilunt illuflrare^

§ v..

Vertentibus äiebus & annis animae covporisque vi«

res una crejeere cjf augsri objerviimus„

Corporis vafa Sc mffrumentay quibus aniroa in ftr·

um penu comparafextrafiearum rerum notiones, aetate te- nerrima ita fortafie funt iraheeiilia, ut forfiores ^non ni- fi externas mutationes in eadem _agere, Sc ienfum ali- quem intus eiere polfint.· Sed quo magis artus articu- lique corporis crefcunt, corroborantureo plures ef- fs&us anime Facukatum conipicui iunt* Sic progrediente

»täte

3K ] " [ «

.sefafe eernimus infantem aptiorem indies habilioremqits

fütHj ut Ta&u, Guilu & Auditu motus objectorum per«

cipiat. Aliquot prstericis hebdomadis obfervamus, il«

tum propius faepiusque, qu« cutem tangunt, fentirej,

nec ad fbepitus modo & tumultus, fed ad ^voces etiam humanas raagis attendere; ideas tarnen nihil fere invol-

vunt, antequara Vifus lumen & faces miniftrav'erit. De ampliffimo hujus orbis terrarum theatro, ipfum, quo

degit, cubile ^, quaeque inibj inveniuntur, prima funt ob- jefta, _quorum notiones octilis obtinet. Unam eandem-

que rem, quas tnultoties fefe pr^feniem ftetit, paul-

latim ab aliis diicernere adivefcit. Quod fublata yoee plorent pufilli, :fi vel brachia tantum hofpices

& peregrini ad illos ampLe&éndosextenderint, in dome-

ilicorum vero gremio excepti voces & lacrimas ftatim fupprimant fmgularemque oftendant hilaritatem, non incommode indigitat eos horum aliquo, illorum autera nullo gaudere charactere. Haud dubie vifu concepturi

funt variarum rerimi imagines ^, antequam fonos cogno- verint, iive notas, quibus eas ore fignificamus. Quae

tarnen plerumque nos fugiunt, donecvocibus vel iignis

eas nobis manifeftare didicerint. Externa hominum fa-

cies, quibuscum vivunt & converiantur, primum -ocel-

los occupant, aeque ac aures nomina. His mutationibus

fubinde iteratis notio utriusque ipeciei, nempe & intui¬

tiva illa & Symbolica, magis magisque crefeit. Si lo- quela adfveta qu^ritur, ubi pater, mäter, fräter, ioror aliique· contubernales, illieo oculos conjicit in adpellatana perfonam, adeoque declarat fe ill^am & vultu & nomi¬

ne nofeere. Idera obfervatür, cum infans concipere oc-

eipit ideas aliarum, praeter homines^, rerum, qua: faepi-

us illius organa adtingunt, utpote eibi, potus, menfae., patinae, cochlearis, cunarum, feneftra?, teelipavimen·

ti, & id _genus plurium. htenim res iterum iterumque

B 3> in-

* ] « [ &

infpiciendo, & audiendo, qoibus infigniuntur, nomitia,

menti infiguntur & Intmciv« & Symbolicaj ide®, quod procul dubio cönfbbit, fi iymbolutn rei cujusdam no*

minando inferrogamus, ubi res ipia fit.

Poftquam )am pauciffima de interioribus, quas pri-

mo fciiicet vjtie imbeciilis anno, fefe exferere folent, ^a-

nimi functionibus, pradibavimus, pedemadea fadta pro-

m o vemus, qu# in exterioribus corporis membris eodem tempore adparent. Neeesiarii corporis motus, q tros Sa-

tor Statorque rerum in primis vitse eiementis infi:ituit9

abhinc non interrupro curiu& ordinecontinuantur. Sang¬

vis & humoies _{per venas} & fua vafcula accurrunt, re- currunt _, continuo infe£ii calore. Corporis partes 9

maximae, minimae, diminuuntur quidem continua träns-

ipiratione, augentur vero & accreicunr novo addito nu-

trimento. Alternis vicibus me mbra corporea in motu Sc quiefe elTe amant. Certis horis finguli fenfus invita

mente fufFmduntur fomno, aliis vero, fua vi expergi-

fcuntur, Oculi, qui primum langvidi Sc fefii a?gre a-

periebantur ^, deinceps non modo ubique ^patent, (ed

& babiies aptique funt, cun&is, qux objiciuntur, ima- ginibus recipiendis. Manus, quas vix primum de late-

re elevari poterant, id roboris fenfim ienfimque adipi-

icuncur , ut quod illis porrigacur, recipere, portare Sc

tenere queant. Pedibus, qvos de loco movere antehae

non valuerunt, tandem fine aliorum auxilio niti, ftare, ire, (altare, eos deprehendimus, & fic porro. Unde, in- terrogo, deveniunt bi actus? Nas ab anima, vel potius

ab animas & corporis mutuo ar£tifiimoque ^commer-

cio, quod nobis efi: erifque arcanum. Tametfi omrem

notitiam, voluntatem & arbitrium anteverrant, nihilo-

minus fe exferunt. Cum puerulus ire confvefcit, buc 8c illuc fölet _{currere, nec} fciens ^nec deliberans _quo vefit,

quam

St J * 3 C sK

quamob causfam', vel qua vi interna, illIc & iftic palTuna

tetenderit. Nativo enirn & incognito fertur duce, omnes

majores, minores, operationes exiequendi, quas animi corporisqoe-conjun&io &: vita: inde oriundas confervatia

requirunt. Hx & non alis rationes moventes infanti in-

Tunt, _antequam peripicuarrj & evidentem boni malique adquifiverit notitiam, qua liberi 3rbicrii capaxad Jactionem aliam adfecfondam, aham vero efFugiendam,_obflringi pot- eil. Periculofum ergoexiflimetur, inprimishoc in cam-

po, longius, quam par eil, Philofophorumexcendere re-

gulam: Nihil eß fine cauffa. Re3o quidem ilat'taio fine cauila eile fierique nihil; interim tarnen adbuc quasritur

cauiTa efficiens proxima primorum vits, _{sque ac} alio«

rum multorum mere naturalium & neceiTariorum, ^a-

£luum, _quae quidem, deiieiente notitia mutui animarn inter & corpus operandi modi, abfcondita eil. Prsci«

pue eil cauendum, ne rationes actuum _ponamus in ante- cedenti & connata quadam reprcefentatione boni mali¬

que. Exempla enim refragantur, Infans ultro citroque

ab uno pariete conclavis in alteram ambit, Fed annon

ejusmodi greiFus nititur prseuntibus notionibus, & in¬

de derivatis decretis ? Id _{vix & ne vix} qoidem credo.

Inflinclu ie movendi connato du&us, eundo illam viam

fequitur, quam oculi, aures pluresque ienFus imprsien-

tiarum prceparant. Vifus ^certe & lux & dux eil; ille

sutem quam plurimum ceteris ienfibus regitur & aliis quoque rebus circumflantibus. Quo fit, ut uno fere mo«

mento alis atque aIis adfinc rationes fvadentes, qus o-

riginem iuam debent ideis" viiibilibbs * hx _vero oculo-

rum huc & illuc verfioni. Sic puerulus unam crepun- diorum fpeciem ariipit pofl alteram, & eo quidem ^ve-

locitatis gradn a novo in novura agitatur, ut centiej u- na hora mutare queat objeet^a. _{En roagnam} inconflan- tiatn atque mobilitatem! unde nec mirum, fi mults ^a-

B ₃ £fcio-