Specimen I. De templo urbis Stockholmensis primario, S. Nicolai dicto, quod suffr. inclut. ord. philos. sub auspiciis mag. Erici M. Fant ... modeste examinandum proponit Carolus Christianus Lilljenwalldh, Stockholmensis. In audit Gust. maj. d. XVIII Jun.

SPECIMEN I.

D E

/ u

T E M P L O

URBIS STOCK HOLM ENSIS PRIMARIO,

1L

D I C T O ,

Q U O D

S U F F R . I N C L U T . O R D . P H IL O S .

SUB AUSPICIIS

JE Jl I C I M.

F A N T,

ïIISTOR. PROFESS. REG. ET ORD. S. R. S. M.

M Ö D E S T E E X A M IN A N D U M P R O P O N IT

C J A ü F V A c m % 1 1 ¥ 3 A W V - f STOCK HOU MENSIS.

IN A U D IT . G U S T . MAJ. D. X V III JU N . M D CCLX X X V I1I.

S Æ R : Æ M : T I S

M J I X 1 M Æ FXVXXLO

E C C L E S 1Æ S

ARCHIEPISCOPO

R E 0 1 Æ A C / 1 D E M I Æ V P S A L I E N S I S

PROCANCELLARIO,

R E G I I O R D I N I S D E

COMMENDATORE

NOBILISSIMO ATQDE REVERENDISSIMO

DOMINO S. S. TH EO L. DOCTORI

© J L & J € 3 è

MÆCENATI MAXIMO

S A C R U M .

V IR O

G E N E R O S O ATQUE

DOÄ B A N IE L I

MELANBEEHIELM»

E Q l ’I T I A U R A T O R E G . O R D . D E S T E L L A P O L . A D R E G I U M L T C Æ U M U P S A L . A S T R O N . P R O F . R E G . E T O R D . A C A D . R E G . S C I E N T . S T O C K H O L M . U P S A L . P E T R O -

P O L I T . B E R O L . B O N O N . S I E N . A C A D . L I T T . H U M . S T O C K H . M E M B R O 9 N E C N O N A C A D . S C I E N T .

P A R I S E T G Ö T T I N G . C O R R E S P O N D .

PATRONO FAVENTISSIMO

SACRATUM VOLUIT DEBUIT

G E N E R O S I ATQVE N O B I L I S S I M I N O M I N I S

lu m iU m u i cultor

C A R O L U S C H R I S T I A N U S L I L L J E N W A T T P P .

KONGL. MAJ:TS T R O T JÄ N A R E , REG EM EN TS -F Ä L T S K Ä R o c h A SSISTE N T

W1D C H I R U R G I S K A S O C I E T E T E N I S T O C K H O L M ,

Ä D L E OCH H Ö G A K T A D

H e r r TU VID . C H R IS T IA N LILL J E N JVAL L D H ,

S A M T

D Y G D Ä D L A

F r u CATHARINABJERBOE,

MINE VÖRDADE FÖRÄLDRAR!

Vordnads kånflor i min f j å l / F åfä n g t kunnen j f befkrifvas, Inga ord och u ttry c k g i f v a s 5 Som f ö r k la r a E

väl.

D esfa blad i E

l å g a , M ed det h o p p , up offrar j a g , A t t F

hjertelag An/er v ilja n f o m förm åga.

MINE VÖRDADE FÖRÄLDRARS

Lydigfte Son

C A R L C H R I S T . L I L L J E X W A L L D H .

DF.

T E M P L O S m N I C O L A I

STOCKHOLMENS!.

T e m p l o r u m > M e r ro po l i n Parriæ noftræ hodie c o n d e ­ c or an t iu m, anriquislimum fimul ac mentione dignis- f i m u m eft o mn i no p r i m a r i u m , vulgo Storkyrkan appella­

r a m . F u n d a t u m dicitur A n n o 1264. a r egni mo d era t or e B 1 R G E R O J A R L de Bjelbo adeoque e und em ac urbs ipfa agnofcic f u n d at o r e m, qua antiquitate p a r u m eft i n ­ f e r i u s ; longius vero te mp or is fpatium pr æterl apfum esfe, a n t e q u a m totum hoc opus con fu mm at um eft, indicare v i ­ d e t u r tabula orichalcea oftio occidentali affixa, quae ftilo M o n a c h a l i deaurato ha?c habet verba a ) : Anno Domini 1478 confummatum efi boc boftium in honorem Dei & fan*

Dorum ejus in memoriam Andrea Pauli de Skanal.

A n t i q u i ho c templum Bykirka b) apellarunt a B y i.

e. u r b s , ut eam olim no mi navi r vulgus, civibus quoque Byam dn appellatis; cui vero t emp lu m noftrum n ome n d e ­ beat Nicolai difficilius expl icat u, Scriptoribus de hac re non c o nve ni e nt i bus : alii n a m q u e , & inter illos Sigismun*

dus de f a g e i , ita nuncupatum dicunt in h o n o r e m Nun ti i cuj usdam Äpoftolici fedis Romanae, Cardinalis Nicolai A I - lanenfis, genre Angli, c o gn om i n e Breackfpeare, qui a Papa R o m a n o E U G E N I O III. misfus in S can di nav iam, ut cuilibet r e g n o r u m fuum daret Ar ch ie pi f co p um, anno 1151

A in

<1) V ide Grunde!. Disfert. de Stockh. P. Ï. pog. 2 0 ubi harc v e r b a , licet m in u s occurate , ('efcripfir.

b') Vide Fcringfk'J d. deferiptio hujus templi manufeript.

in Sveciam veni t c ): alii t emplum no ft ru m d e n o m i n a t u m esfe a Nicolao Hermntim S c h e n i n g e n f i , O f t r o g o t h i æ E p i - fco po u r g e n t ; ha nc v e ro f enremiam veritati m i n i m e c o n ­ v en ien tem esfe, p r ob at ur ex lineris quibusdam A r c h i e p i - fcopi P etri P h ilip p i, conlignatis a n n o 1347, ubi d i c n u r Sanfti Nicolai Kyrckia i Stockholm, cu«m tamen cano ni za- tio hujus Epifcopi an no 1498 d e m u m eft i mpetr at a d / . Verilimilior v id et ur illorum fententia, qui exiftimant, t e m ­ plum confecratum esfe Divo Ntcolaoy M y r e n h u m in Ly c i a E p i f c o p o , qui olim in m a g n o habebatur h o n o r e atque a d ­ huc Rus for um eft Patronus. Ab Imp er a to r e D I O C L E ­ T I A N O mu ne re Epifcopali privatus & in vincula c o n - je£lus e f t ; v e r u m a p r im o I mper at or e Ch r if t ia no C O N ­ S T A N T I N O M A G N O liberatus priftinum r ec u pe r a v i t h o n o r e m : Conci lio Nicaeno in Bithynia habito quoq ue interfuit, mortuus eft an no 343 die 6:ta Decembris , in m e ­ m o r i a m ejus poftea celebrata e). M a g n a mul taque ei t ri­

bu un tu r miracula , q uo ru m m i n im u m non eft u n g u e n t u m quo d ex fepulchro ejus manare d i c i t u r , in h y m n o quo­

d am facro hifce verficulis def er iptum / ) . Cujus (fcilic. S. Nicolai) tumha f e r t oleum

M atris olivae tiefcium Quod natura non protulit Marmor Judando parturit.

A n n u s , q uo confecratum fuit t e m p l u m , h a b e t u r 1306 q uod paret ex verbis g ) b. m. Epifcopi Lincopenfis An- dreae Rhyzelii : ”E t ni/i valde fallor auguftam & amplam banc

"aedem divo huic [uo cognomini confecravit Arcbiepifcopus A/-

’Vo-

c ) Vide Onihjeltn H i(h Ecclefiaft. 4. 3. I1 9 . d ) Vide Grundel, loco cit.

e j Vid. Supplem ent fili det i ffor fidende S io c k h o l m , p. (>0.

/ ) V ide Bnronii M a t ty t o lo g . pag. 53Ç.

g ) Vide Gru nd. Disf. de Stocfeh. P. I. pag. 19.

''cotans Albus feu H v i t , cum encaniis hujus templi prœ fuit an-

*'nn circiter 1306. 7 une enim dedicavit S. S. S. Nicolao,

" E r tco & Olao, inprim is vero Nicolao, ut nomini Arcbiepifcopi

"uliijrttd honoris vel memoria inde ' conciliaretur ’. Quibus a u r e m ceri monii s ej usmodi t e mpl or um dedicationes per»

a g e r e n t u r , Angularis docet de hoc a r g u m e n t o Disfertatio, Praef. Prof. Ekerman ad hanc Academiam ventilata , in q u a etiam F r a g m e n r u m ex libro S. Bernhardt in A r c h i ­ v o Antiquitatis, hanc illuftrans m a t e r i e m , infertum de- p r e h e n d i r u r .

D e priftina templi hujus forma nihil certi adferre p o s f u m u s : ad e x t e r i o r e m quod attinet, eam præfenti haud ii m i l e m r epe ri mus ; ad o rient em enim te mp lum nof tr um m u l t o longius fuit; fed a par te b o r e a h , faltem ad c h o ­ r u m primar ium , h od ie rn am non habuit latitudinem.

F x tabula ænea, profpedtum H olmi æ a C H R I S T I E R N O 11. T y r a m o obfesfae reprefentante, vidimus t e mp lu m d u o ­ bus o r n a t u m fuisfe turribus, quar um altera ad occidentem e u n d e m ac hodie occupavit loc um; altera v e ro me di o fte- tit t e d l o ; hanc autem p r i m a m noftri templi fuisfe f o r ­ m a m , qu£m verifimile lit, tuto adferere nequimus. A n n o 1470 Stem Stnre Senior horologium q uo d da m propr ii s i m p e n d s erigi feci t; num ver o idem fit, quod hodie fu- p e r e f t , merito dubitatur. A quibus & q u o m o d o facræ hujus oedis ext er io r forma mutata fit, fuo n ar rabi tur loco.

I n t e r or em f ormam antiquitus cum hodierna haud p a r e m fui;Ce facile r eper iet quicunque p e r p e n d e n s , facra ritibus Paaifticis olim fuisfe curata: fie, p r æ te r f u mm um A l t a r e , q i o d in C h o r o p r i m ar i o f u i t , plura alia reperi- m n s , ad quæ Misfæ & ann iverf ai i a facra p r o San£lis de­

functis ohm habebantur. H o r u m Altari um fequentia re- cenf ere vile mus,

i. SI M artini A ltare prabenda. Illius m e n ti on em

A 2. fa-

faciunt litterae Ar chiepifcopi P etri datae in T o r f t u n a 1337, ubi f undatum dicitur a Johanne Gifinar cive H o l m e n l i , ad h o n o r em Dei fuaequae matris g l or i of æ, S a n £ t or u m qu e o m n i u m , ac p a r e n t u m & p r o p i n q u o r u m fu or um r e m e ­ dium. Idem Gifmar Presbiteri fuftentationi o&o marcha*

r u m puri argenti p onder is S t oc kh o l m, vel ejusdem valo- ris pecuniae p r o t e m p o r e currentis reditus pe rp et u os Sc infallibiles asfignarer. H o c , an no 1347 ah A r c h ie pi f co po Hetnmingo c o n f i r m a t u m , reperimus. Altare allatum S.

M artini appellatum fuisfe indicat tabella ftilo fcripta mo - n a c h a l i , quae haec habet :

Tbetta Lands god fi t ligger rvndher S. M artini A lta re i Stockholme Kyr k io.

Primo i Myfinge i F it bi a Sochn 9 Öv. terres tber g a r a f 1 laß Korn och 1 mark Denar.

Item i IVappa i 7 hylling& Sochn 11 fnl. terres^ t hcr gar a f 2 pund Korn och t m ark pdninga c f c.

2. Conradus Arxb praebendam f undar e difpofuit ; illo autem mor te praevento Filius ejus Folquiner A r x o St. Simon Schelborn petierunt ab A rc hi ep if co po /lem ingo, vellet con- filium patris conf ir mar e St de pr aedi is, a Conrado huic ufui deftinatis, quae fuere 13 orae terrae, cum q uibus ­ dam praediolis di£tis W r f j å l l u m , in villa & par ochi a Ha- m a r b y ; item feptem folidi terrae in villa W i j k ejusdem parochiae provinciae W å l å n d d h u n d a r å fitis; nec n o n 13 folidi terrae Bögs parochiae S ö lån då tun um provinciae So- l å n d å h u n d a r å , praebendam c r e a r e , quod fecit idem Hem- viingus, litteris datis in M a n e r i o ejus A r n o 1350 die 26 O£tobris.

3. A ltare S. Maries V irginis. Quo ann o fundatum fit hoc a l t a r e , i n g n o r a m u s ; ejusdem v e r o reditus anno 1353 adeo exau&os r e p e r i m u s , ut ad fufientationem fuffiçerenc

non

n o n t a n t u m præbendar i debiro cum o r n a t u ; fed & foda- litii (Suetice Gille) , q u o d a nno fupra dif to fundatum eft.

H u j u s fodalitii fratribus permifit M A G N U S II. E R I C I c o ­ g n o m i n e S m ek, d o m u m in ilia area e x f t r u e r e , quam in h u n c uf um emerant. Li t te ræ Regis datæ funt die Co- f m æ & D ami an i ( for fan die 27 Septembris b) anno 1353, C o n v i v i o huic aliud S. Michaelis conjun£him fuit anno 1436. D e cærero fodalitium S. M aria Virginis anno 1454, a d e o debilitatum i n v e ni m us , ut reditus ad fuftentationem ejus n o n fufficerent, quare alii S. Cor po ri s (Hei. Lekama G ille ) fubje&um ef t, q uod r ogatu f ratr um utriusque ab A r c h i e p i f c o p o Johanne Beneditti confirmatur litteris datis die 20 Augufti ann o 1454 i).

4. S. Andrea Altare f undatum eft a D:na Gertrud Kon- ßen vidua Proconfulis Stockhol m. Folquini Bracheles, lit­

teris confignaris die 8 Oct. 1370, indicantibus hoc infti- t u t u m esfe ad h o n o r e m D e i San&æque Matris gloriofæ S a n& o r u m q u e o m n i u m , nec non ad p r o pr i u m parenrum- que & p r op i n q u o r u m animarum r eme di um & faliitem.

Sacerdos quoque pr o fundatoribus unaquaque feptimana tres misfas dicere debebat, unam videlicet de San&a T r i ­ nit ate quacunque die v o lu e ri t , fecundam in die L u n æ p r o d e f u n t t i s , & tertiam de beata virgi ne in Sabbatho. H æc praebenda poftea vaftata fuisfe & praedia a C h o r o fepa- r a t a , fed tan dem a Rege C H R I S T O P H O R O Altari ite- r u m r ef t i t ut a , indicant litteræ ejusdem Regi s, quæ ita l ona nt k). _/

W ij C H R 1 S T O F F E R tnetb Guds nadbe Sweriges D an- n a r k s Norgbes IVendes oc Gotes Konung Palant* Greue oppà

A j ______________________ R ijn

b ') Vide Baronii Maityi ologia pag. 43 °*

i ) Cfr. Disfert. de Conviviis Sacris Sveticc GiHen, in Svecia, fub Celeberrimo Prfffide ventilata.

k ') Manufcriptum originale io Regio A rchiv o Antiquitatis fervatur.

R ijn oc Hertugb i Båijårn. Oiôre w iterlighet alle m a n , nt roi a f war fånderligbe gunß oc nadbe baue anarnet oc untfon- g it oc nname oc untfonge m z tbetta wart opne b re f SanSti Andrea Cboor oc preebende i SanSli Nicolai K irkå i Stock- bohn, fom buusfnt Gårdeka Kantzßens (liebtet oc fu n d e ret b a uer, oc tbes Capellan oc alt g o tz rbrendes oc o rte n d e s ehwat tbet bälfl å r , oc alle Landbo, by on oc thiånere fom fô r:m Prebend a oc Capellan tillhb*e uti wor Konungligbe warn bàgbn f r i t h oc befeberminge befbnderlighe a tt fbrfvare oc fo r d eytbin­

ge till râtte. Oc år ojs b'râlt, a tt tbesje afterfr e fn e g o tz , fom åte en half mark landbjord i Krokeßom i N or fund a Socbn i Arlendigbe bwndare, en half mark landbjord i JTterbrydeße, tp lf bre landb jo rd i IV igbby, oc en h a lf mark landbjord i Oleßom i Otensbarg Socbn baue forfkrefne Prehende långe wäret aftrångde metb w all oc o rå tte, fom bende medb råtta tilbbre, after ty fom brefuene t ber uppå giorde ytterm ere ut- vife. Ty baue v ij unt oc åndeligha wele t bes fe for: de gotz then fame Prebende bår efter under a tt våre oc till at bore tnet b all t b er es råt tic be et oc alle andre gotz fom t her f r an t/ied oråtte gangne are fwo len ge Gud well a tt wij få lfu e tbet ytterm era fange til( rå tte bbrtb. f l w a rf ore fbrbiutbe w ij alle wore Fogbede oc Am bitzm an oc alle andre ebvo tbe bald are andeligbe eller wåreldzlighe form e Prebende oc tbes Capel­

lan eller nokre a f there Landbo by on eller t by ån ere i no•

kre made uppå Perfone eller gotz oc ånkannerlica uppå tbe for: ne g o tz Omotb t benne wor gunß oc nadbe bår e f ter att bindre eller bindre lade qwålie eller wforråtte eller ß g tber- metb omotb råtto a tt bevare, under wor Konungligbe båfnJ oc wredbe. Datum Stockholm Sabbat bo infra Octavas afcen- ßonis Domim ejusdem 1444, no fir o fub fecreto. S. Andreas, cujns n ome n hie C h o r u s t u l i t , fuit haud dubie Apofto- l u s , qui p r o p t e r r eligionem Chriftianam jusfu Æ g e i Sa*

trapæ crucifixus eft in urbe Parios Provinciae Achajæ An­

no

n o 8 0 / ) , dies 9 Maji & 29 & 30 N o v e m b . in ejus m e ­ m o r i a m celebrati fune rrP).

5. S. Corporis {Hel, Lekarna) A lta r e , quan do & a quo F u ndat um f i t , equi dem i g n o r a m u s , nullo fundationis d o ­ c u m e n t o reli &o; illud v e r o a nn o 1409 fuum habuisfe fo- d al i t i u m tef tar tur litteræ eod em anno confignatæ. De r e­

d i t i b u s nullam ha be mu s notitiam. Diem San£ti Cor por is c e l e b r a t u m invenimus p r o x i m a poft Domi ni cam Tr ini tat i s f e p t i m a n a n). Primis temp or ib us Lut heranifmi T e x t u s hu jus diei fuit Evan g. J oh an . Cap. 6. verf. 5 5 - 5 9 . Epift.

i . a d C o r i n t h os Cap. 11. verf. 23 & feqq.

6. A lta re S. P etri Çf Pauli. D e quo nihil aliud di­

c e n d u m habemus, quam quod in Capella S. C o r p o r i s in- f ti tutum fit ab Epi fcopo Stregnefcnfi Conmdo Rogge circa a n n u m i 4 86 . Apoftoli P E T R U S & P A U L U S fub i mpe­

rio N E R O N I S , ob rel i gi onem Chrift ianam, ille crucifi­

xus e f t ; hic autem capite truncatus. Dies 28 & 29 Junii, 6 Julii & 18 N o v e m b r i s in m e m o r ia m eor um funt ce­

l ebr at i 0).

7. S. Barbarae Altare. A duobus Senatoribus urbicis IVerner Geft & Herman Rymbeke inrtitutum in h o n o r e m S. S. Tr initat is , San&æ Matris M aria & S. Virgini s B a r­

barae & in r emedium a ni mar um pa re nt u m & p r o p i n q u o ­ r u m , litteris datis Stockhol miæ Domi ni ca p r o xi m a ante feftum S. Michaelis a n n o 1428. V i r g o illa Barbara jusfu pracfe&i M articinni a P at re capite truncata dicitur ob r e ­ l i gionem Chriftianam />). In m e m o r i a m ejus celebratus eft dies

/ ) Vide Dryfelii K yrk ohift. 2 Del. 4 Copitl. P. 6 9 . m ) Vide Bnronii M a r ty ro lo g . P s g . 2 0 8 , 5 2 4 & 5 2 6 . n ) Vide D ikmnn Antiquit. Ecclefioft, pag. 13 8 . o ) Vide Bnronii M arty ro lo g .

p ) Dikmnns A ntiquit. Ecclefiaft. pag, 1 5 9 .

dies 4 D e ce mb r is q Principio L u t h e r a n i f m i e xpl i cat um eft ev an g el iu m de d ecem virginibus ex Matt h. Cap. 25.

8. S. Gertrudis Altare. N u ll a m de h o c h ab emus n o ­ t i t i a m , nift quod in d ocum ent o fundationis altaris n u p e r allati n o mi n et ur . P r o p r i u m v e ro habuit fodalitium, q u o d heic v ig ui t circa ann um 1353. S. G ertrud, cujus in m e ­ m o r i a m inftitutum eft hoc fodalitium , nata erat a n n o 626, denat a 664 die 17 Martii r ) , in m e m o r i a m ejus poftea celebrato f ) . T e m p l u m S t o c k h o l m e n f e , hodie G e r m a ­ nicum d i £ l u m , n ome n fuum huic G ertrzdi debet.

9. S. Michaelis A ltare. Suum quoque habuit fodali­

t ium , q u o d ta men cum S. M aria V ir gi ni s c on j un &u m eft, ut j a m d u d u m de hoc altari arrulimus. In m e m o r i a m Michaelis A r ch an g el i celebrati funt t ) dies 8 M a j i , quo ex ift imar unt Pontificii Michaëlem fub Papa G E L A S I O ap- paruisfe in mont e G a r g a n o , & dies 29 Septembris.

10. Heyna Frome & Hanis Helmholt A lta re in C h o r o peculiari cum duobus praebendis in me m o r i a m U x o r i s Bela i nf titue runt , litteris datis feria 2:da p r o x i m a poft Tr initat is ann o 1458-

11. Altare Angelorum Dei. F u n d a t u m eft a Magno Ut­

ter & u x o r e ejus Ingerd in laudem Dei & S. Vir gini s &

h o n o r e m o mn i u m Dei A n g el or u m. A d fuftentationem P r æb en d at i hujus altaris fuum praedium in fuburbio fe*

p te nt ri on al i fitum dat Mathias B etri P ræbendat us Stock- h o l m i e n f i s , uxoris Ingegerdis Sororis filius, litteris confi- gnatis die Saturni p r o x i m a poft diem S. Erici decol­

l a t i o n s 1481.

12. S.

q') Vide Baronti Mflrtyrolog.

r ) Vid. Riidliiigs Supplem. till det i flor ftâende Stockh. p a g - 9 f*

j ) Vide Baronii M a r ty ro lo g .

t ) Idem.

12. S. Cbrißophori Altare. Inftituit Hatis Skymblepân- v iv g litteris datis 148 5 , præfcribentibus inter multa alia, ut Sac er dos quatuor misfias diceret, primam videlicet die Sa bb at h i de S. S. T r in ita te ; fecundam die Lunae pro om ni­

bus animis Chriftianis, & vcfpere vigilias cum 9 leccis;

t e r t i a m die Veneris de fan&a cruce; quartam die Satur­

ni de San£ta Virg ine Muria & de S. Cbriftopboro: facer- d o s qu o que 24 « ) , marcarum annuum reditum acciperer.

In m e m o r ia m S. Cbrißophori, qui fub Imperatore D E C IO capitis obtruncatione numerum auxit m a rt y r u m , diem 2) Julii celebratum reperimus u ) .

13. A ltare 10000 m ilitum ( Riddares) Çf 11000 virgi­

num. F u nd aru m eft a Cbriflina Jacobi vidua Stephani Stor- becks, civis Stockh. litteris datis die S. Francifci 1485, fa- c e r d o t e m obftringentibus ad quatuor misfas unaquaque f ep t i ma n a h a b en da s, quarum prima diceretur die Sabathi de S. S. T r i n j t a t e ; fecunda die Lunæ pro omnibus a n i­

mis Chriftianis ; tertia Die Veneris de quinque miraculis D o m i n i noftri JESU C H R I S T I ; & quarta die Saturni de S. V ir g in e Maria. Confirmatur hoc ab Archiepifcopo J a - cobo litteris datis Almerftak die 19 Oftobr. 148y• In h o ­ n o r e m 1 0000'militum celebratus eft dies 2 Junii, q u o , r e ­ ligione Evangelica in patria introdu&a, textum explica­

ru nt Evang. Lucae Cap. 21, verf. 9 & fequ. Epift. ad R o ­ manos Cap. 6 , verf. 3 & fequ. x ). Ad 11000 virgines ver o quod attinet, dicuntur circiter anno 238 occifæ fuis- i - , diesque n Octobris in memoriam earum celebratus cft j t ) ; exftinftis vero fuperftitionibus Papifticis textus hu- j.is diei fuit Evang. Matthæi Cap. 25, verf. 1 & fequ.

B 14. S.

u ) N o n 2S u t dixir Grundel. I. cif, pag. 33.

v ) Vide fltiTonii Martyrol.

* ) Vide Dikmnns Antiqnir. Ecclefinft, pog, 138,

y ) Vide D ifonon, loc, eit. pag. 153.

14. S. H em ici A lta re , inftitutum eft a n n o i 4 8 6 s } . Suum quoque habuit fodalitium. Fuit aut em in n o f t r o t emp lo imago S. H em ici 9 mark. & 15 femunc. ( lod) p u r i argent i ponderis a). Dicitur ille H cm icus fuisfe Epifco- piis Upfalienfis, qui fecutus Reg em E R I C U M San£lum in Finlandiam ibique occifus eft, un de q uoque Henricus M ar- tyr apellatur. In h o n o r e m ejus diem 19 J a nuar ii , p r o - pterea Suetice Hindersmfofa di£tum , r ep er i mu s celebratum.

i ç. Altare San & orum trium Regum , in h o n o r e m Dei

& laudem S. Virginis M a r ia , T r i u m Regum o m n i u m q u e Dei San£torum inftitutum a Michaile Suarte cive Stockb.

& u xo re ejus Elin P e tr i, in Ch o r o S. Henrici anno i 486.

16. Altare s.Ipoftolnrum S. P etri 6^ Pauli a parte bo- r.eali ab Epifcopo Stregnenfi Comado Rogge vulgo Cort inftitutum anno 1493, impends 15 ma rc ar um S to ck ho l m.

Etiam vocabatur praebenda Virgini s Marice, ( S u e t i c e jfomfru M ari ce tijdegàrd

17. /litare S. Genrgii (Suetice S. Orjatis A lta re. ) Q uand o hoc Altare fundarum fit, accurate dicere n e q u i ­ m u s ; videtur autem fa£tum esfe circa annum 1488 a S 1 E- N O N E S T U R E Seniore. Ad hoc altare fuit quoq ue Statua S. Georgii eximiæ m a g ni t u di n i s , adhuc in templo noftro c onf er va t a, in qua reprsefentatur contra d r a c o n e m p u g n a n s , puellam ei obje&am ab ejus liberaturus impetu.

Fabula enim eft, fuisfe m a g nu m d r a c o n e m , qui ad mur os metropolis Lyb iæ ja ceb at , fuoque halitu peftifero totam venenavit regionem; huic monft ro regis facrificaretur filia, quod cum c o g no vi t Gecagius no ft er , eo v en i t, D r a c o n e m trucidavit & filiam regiam liberavit b'). In pect or e hujus

ima

z ) Vid. Grundel. loc. cir.

a

) Dtkmnns Antiqnir. Fcclçfîalï. png. 94 .

/; ) Vid. Riidliitg. inc. cir. pog. 62 .

i m a g i n i s Fuit cavitas q u æd am virro t e d a c ) , i n qua olim c o n f e r v a b a n t u r osfa f a n d o r u m q u o r u n d a m , in farcinulis x y l i n i & holoferici, qu æ tales p r æ b en t infcriptiones: De Sancio Ge o r gm &T1 Son Go BJnfio. & San Go Germano. De San- ftp Ci ri aco. De Sancio Leone Papa £? Sanfto Martino. De S fin Go Donato &r Decem Millium M ilitum . Pul che rr i mum h u n c colosfum fumtibus S T E N O N I S S T U R E formavi t f e u i p t o r quida m A nt ver pi anu s anno 1489. Illum autem in- fidiis S T E N O N I S pu gi on e occifum dicunt in cella qu a­

d a m , Suetice vulgo Stnra IVinkallaren a p e l l a t a ^ ) , quippe qui dixit fe aliam S. Georgii ftatuam in urbe quadam G e r ­ maniae f adu ri i m esfe; q uem h o n o r e m S T E N O nulli urbi, praeter S t o c k h o l m i a m , cede re voluit. Quis fuerit Geor­

gius n o d e r , difficile eft d i d u ; c o m mu n it e r autem habe­

tur T r i b u n u s militum c o g n o m i n e Tmpelopborus e) , qui fub I m p e r a t o r e D I O C L E T I A N O anno 295 obtruncatus eft.

In h o n o r e m hujus viri celebratus eft dies 23 Aprilis / ) , q u o princi pio Lu th er an if mi t e x tu m explicarunt Evang, Mat t h. Cap. 16, verf. 24 & fequ. g ).

ig. A ltare S. E r ic i, cujus fu nd ator em fimul ac an­

n u m , quo f adu m eft, non cognofcimus. E R I C U S IX R e x in m agn o olim habitus eft h o n o r e , SUecorumque fa- lurarus Patronus. I mago ejus in Sigillo civitatis Stock­

h ol m. cernitur. Dies 18 Maji in me mo ri am ejus cele­

bratus eft b).

19. A lta re S. Olai dicitur in T e m p l o noftro fuisfe

B 2 * cir-

c ) Vid. Manufcr. Palm/köld. T o m . 5.

(i) Vide Mesfenii Sue openra protopolis, C a p . 21.

e ) Vide Rudhn(t. loc, cir. pag. 6 l . f ) Vide Btironii M m ty ro lo g .

g ) Vide Diktnnn. loc. cir. png. I l o ,

6 ) Vide Bnrofiii Mar tyco log.

circa a nn um 1389 i). Caetera v e r o de ilio i gnor amus.

O L A U S Hex N o r v e g i æ o pti me de religione Chriftiana m e r u i t , & dies 29 Julii in h o n o r e m ejus celebratus eft.

Quu m Lut heran i fm us p r i m u m v ig uit, textum rep eri mu s fuisfe explicatum Evang. Joh. Cap. 12, verf. 24 & fequ.

Epift. Jac. Cap. 1. verf. 2 & fequ. k). Huic O L A O fimul ac E R I C O n up er n o mi n at o T e m p l u m noftrum confecra- tum fuisfe d ud um obfervavimus.

20. Alt<ire M aria ( W Jrfru ) Conceptionis. De quo ni­

h i l , praeter n o m e n , habemus. Feftum M aria Conc ept io­

nis die 8 Decemb ris celebratum reperimus. De G e n e a ­ logia Chrifti Matt h. Cap. 1. deferipra hac die olim pre- dicarunt Lutheran! /).

21. M aria Vifitationis A lta te, Fef tum die 2 Julii ce­

lebrarunt m).

22. A ltare N a tivita tis C brifli, cujus nomen tantum in litteris quibusdam donationis, remplis & clauftris, reperitur.

23. Chorus S. A n n œ y cujus me nt ion em facit Mesfenius, in Chr onicis Manufcr. de S to c k h o lmia, in aliis quoque litteris nominatur. S. Anna Marice Virginis ma ter h ab e­

tur diesque 9 Dec em br is in h o n o r e m ejus celebratus eft.

24. A ltare S. S. T rinitatis »).

25. Chorus S. B laß i 0), qui fuit Epifcopus urbis Seba- ftæ in Cappadocia, fub I mp e r a r or e D I O C L E T I A N O an­

no 283 capite plexus eft. Dies ejus fuit 3 F ebr . quo rextum Evang. Job. Cap. 7 verf. & fequ. explicarunt />).

26. A t •

i ) Vide Grunde!. loc, cir. p. 34.

A) Vide Dikttian. loc, cir. pog. 144.

/ ) D ikm xn. 1 . c. pag. 161.

m) Idem pag. 108.

« & 0 ) Vid. O b fe rra tio n m n feîeflavum part. IV»

>) Vid. Dikmntt. ice. cir. png. 101,

2 6 . A lta re S, Loji. In C h o r o S. B lafii, a focietate au- r i f a b r o r u m inftitutum in landein Dei & honorem V ir g i­

nis M a ria San&ique Loji Epifcopi atque in falurem &

p a c e m o m n i u m Chriftianarum animarum q). Qiiis fuerit h i c S. Lojus tuto adferere nequimus; fi vero folita medii aevi a b b re vi a t u ra fcriptum cft Lojus pro Ludovicus; fuir f o r f an Ep if copus Tolo fan us, cujus in memoriam dies 19 A u g . celebratus eit r).

27. Altare S. B rig itta fcr* S. Catbarince, inftitutum a BencdiSlo Smålänning Sc a filia ejus Barbara Vidua Nicolai Jacobi auchim & confirmatum litteris datis die lunæ p r o ­ x i m a poft Feftum S. M urix Virginis anno 1516 s j. In m a g n o h ab eb a t u r ho nor e S. B r ig itta , quæ clauftra W a d - fienenlia aedificare fecisfe dicitur, Dies 7 0 £tobr. fuit feftus e j us , quo textus in Lutheranifmo fuit Evang. L u ­ cae Cap. i o , verf. 21 & fequ. t) . Ad filiam ver o hujus B r ig itta S. Catbarinam quod attinet, virtutes ejus tanti æftimaræ f u n t , ut virgo eleSla Dei omnipotentis falutare- tur «). In m e m o r i a m ejus celebratus eft dies 22 M a r ­ tii , quo Matt hei Evang. Cap. 13, verf. 44, temporibus religionis reformatae explicarunt.

F u e r u n t praeterea in templo nofiro duae capellae fic di£Iae anim arum , quarum altera borealis, altera auftralis eft appellata.

28. Capella animarum auflralis ( Sodra Sjala CapeII).

Con fi rmat a eft litteris Johannis Archiepifcopi datis Up*

faliae die 13 Aprilis 1430, quae ita fonant v).

__________ B 3 IN a m p n

q ) Obferv, fele£h loc. cit.

r ) Vide Bnronii M artyrolog.

j ) V id. Obferv. Selefl. loc. cif.

< ) D ikm au loc. cif. pag. i ? 2 .

« ) Idem . pag. 1Ç8.

v ) M fcr. O -ig . in Reg. A rcb. Antiqu. fervitur.

1 Natnpn Fadhirs Sons oc tbås belga Ancla A m ênf Tf/i brodbir jfôm s m z Gudz lnådb A r c he bi [c up i Upfala be 1 / om a Ila the tbetta warth nårw arand his fladbga href fee aller bbrâ ] åwåi dhelica viz Gvdb. Fovthy atb th z ar betigbir ocb b e l- fam likiii tancke atb bidia fo r abdbom atb the magbe lâfas a f pino, frva ok fo r the fom liwandbis åra atb the a f Gudz nadb

vpdgbna gomens fr a n rvnndba oc Jyndbom fom t i l pinone d r a - gba. Ocb mcdben vakra Cbriflna inannifkjor aft undb a t i l

Gudz bedbcr oc atb bjålpa oc flyrkia viz mifbsnnelikom g e r ­ inn gom a f thy godba fom Gudb bavoir thorn forlåntb oc b in giwer them nadhe tb il tbera fjålom ocb allant C bn[lnom f j a - lorn ti l roo oc h jfa thorn Jovi liwandbis a*o t i l mifcbund oc nadb the belgba Kirkio oc Knflindomenom ti l fr id b oc endracht drofdbovi til bugfvalilfe rattbwifoni ti l fladugbeet i godbo, oc arviorn fyndarom ti l Fnrwåndbilfe oc båtringb. Tba år vp- tagbit et b Siåla Capelle widher S. Nicholaufse Kirkio i Stock­

holm bartb Sunn an widb klokka tborenit, i bvilke tbeiine Gudz t bienni ft b Jom bår apt her fcrifvatb ftaar aw hr dhelica ballas Jcal. For/? fw a atb i fomåvipda fiåla Capelle fkullo w a­

rn fy r a P råfle oc brnar tbera fc a l bafva fy ra vies for i bwar- jo zpiku for alia Cbriftna Sj ft I t oc togb fw a atb then for fie Klar kin fk a l baldba twa Måfsor fiununa aarla the fôrfle vm Manadagbin oc the andhra vm Thijsdagbin oc vm Odbins- dagbin oc Tborsdaghin magb ban låJa uppa dagbin. Item tben andbra Klårkin fom hptber bonom inkom fka l baldba twa Måfsor fiungna aarla the fbrfta vm Odbinsdagen oc andbra vm Tborsdaghin oc vm Fredagbin oc Lhgerdaghiti magb ban låfa uppa dagbin. item tben tridje Klårkin fom dptber bo­

ttom kom fkal ßunga twa vihsfor aarla , the fb rfla vm F re­

dagbin oc andbra vm Lbgerdagbin oc vm Sunnadagbin oc M a­

nadagbin låfa uppa daghi. Item tben fiårdbe K l hr kin > åpther honom kom , [kall baldba ena Mhfso fiungna vm Sunnadagbin aarla a f the bålgba TbrefiUugbeet, oc andra vm Manadagbin under Hbgmesfo ; oc trv.i lafna måfsor uppa Tbijsdagbin oc

Odbins-

Oàbtnsàaghin uppa dagbin. Item thennà forfcrifvn'n måfsor fk u lu bald bas i Si åla Cape llit oc ej annarftadbz. Item fkal épf.her the fiungna MåsJor for an ban klâder fik a f fîungas Subvenite San SI i Dei oc Clementisfmie Domine mådher tbefsont C lletla: Satisfaciat tibi Domine Omnipotens fempiterne Deus ch 'H un quam fine fpe £fc. oc âptber andbra làfna mafsor fkal t<>z f anuna låfas Jubladagh Pu feu dagb bålgba Tborsüagb P in- gitzdagba dagb belgba Trefallugbet dagby belgba Likam a dagb , oc alla Pf^arfrvdagba , oc S. Jobannis B apt i ft ce dagb, S. Padbarsdagh, S. Laurentii dagb, S. Ericbz dagb, S. 0 * lofs dagb, S. Michaélisdaçb , alla Helgonadagb, S. Kathari­

n a d a g b , S. Nicolai dagb tba fkulu tbe la fa beller fmnga a f bbgtijdenne rnadber colleSfJs fidelium omnipotens fempiterne Deus moeßorum c on falat ia , Omnipotens fempiterne Deus qui vivorum . H vtlka ok dagblika i Måfsonar fkulu bawas, oc laß, ß d ban fo r an the fik nfklådba Officium pro d efiin S is, Skår- dagb, langa Frèdagb oc Pafcba apton roar a ft ij a f M å fsont oc eij a f Pigiliis. In anni verfar io fkulu f i g bias Col le Si ae Deus venice oc Omnipotens fempiterne Deus qui vivorum. Item then- lia fornåm pda fo r fla Mas Jan fkal btrjas allan tidb i Si åla Korin tba Jom Sanffus ringis tb it forßa mdsfona in i Kirkion•

ne oc nar bon ej fegx tba tdiwe tikamel w id fa m a tbitna. Item fkal bwar a f tbenna fy r a Pråftcmen bwan dagb baldba Figi- lias Manadaghin Odbinsdagbin oc Fredagbin tnz nye Laktzom oc andbra dagba m z tbrem i Sj åla kor i n , rendant akno Ju la - dagb oc Pajcha. Item flieht tbdne jy ra M arke broart ana- vmdba mot baldba etb begdngilje fo r alla Cbriftna fjå la i fjå - lakorin vtn Sunnadagbin vm qwàldb flunga F igiiias m z nyo låktzor ocb vm Man a dagbin Mås Jo fom forfcriwit flaar. Ok forflandarena fkipa tber lists ocb bielp tb il m z flerom K lår- kom åptber t by fom åm pvin tilfågbia. Item fkulu forflandare­

na baldba tbe fy r a hlår kerna f r i j bvs fom tbem b trois oc

f r i jom ko fl allom tb il etb bord fy ra r å tt ber vm middagbin

oc twa vm qwåldbin oc ånga longa bordbfåtbo göra oc barva

f r i j t badb etb fin i bwarju wiku oc tber tb il bwar jom tbera a tt a marker redba pdnningba i fy r om term inis , fo m dru C ir- cumcifionis, AmbroHi, V i/it a tion is oc C alixti. IVardbir ok na kor a f t benne Praß amen t bra inga der a f al/irdom aller krank- dome flie oc fkipe tnz bon åller panninga atb tbw a Masfo wardba fagdbe i bwarjo wiku oc twa w nri tba tbilgiw ne oc Vigilias ghri dptber finne maktb. Oc forfiandarena fk u h t tbbm lata wakta i tbera krankdom fom tbe rvilja fS r Gudi a n tb • fwara. Oc tber nakre a f Preßanom Forflandarcm aller tbia- nifla fo lk afiidber ß u lu forfiandarena them began ga latba i Sialakorin , aptber thy fom tbe fik bemijfl bafva i finne tbid- niftb oc Kirkiobdrrans rdttbe ofbrftmadbum. Item fkulu fo r - ftandarena giro a jd x tig b i almofor bra an fynnedag fw a godba fom åmpnin tbilligbin. Item i bwarjom M anatb ß u lu For­

fiandarena bald ha Sdxtigbi f attigo fo lk f r i j badb. Item fkulu forfiandarena lathe haldba dtb begdngi/fe bwart aars moth fo r alle Crißna ßdla i fidla Capellitb ndfla Manadagbin dptber A l id fa ß a Synnadagb m z allom Preßom i Bykirkionne bawa brbdb vm Synnadagbin V igilias oc vm Manadagbin Masfo, oc bwarjo Preße Jom ftaar i V igiliis i Sialakorin oc figber Masfo vm morgbonen i Sialakorin offris en bre oc fk a l o ff ras Kyrkiobevranom en h a lf mark till fine masfo oc ß a l bau bona fiungba aarla i Sidla Capellitb. Item ß u lu Forßandarena giwa farna dagb S d xtig i f a t t i g t folke ena vta ltijd aller almo' fo r i Sidlagardbin fo r alla Cbrtßna Siåla oc f >r alla tbbm fom tber tili bawa bolpit aller ån tilbidlpa. Item ß u lu tbe fy r a Preße tili ß ip tis baldba bwar Logberdagb ena fiungbna lofsmasfo a f ware Frw Jom dr a f banne Upfdrdb t i l bymeri•

kis fo r alla tbe fom bawa bar til bolpit oc ån bidlpa. Item ar tb z fw a atb nakar a f tbenna fy ra Klårke wilja fa r a fin årindhe tba ß a l ban fly tb z fw a atb mdsfonar fo r bonom war- dba baldbna i Sialakorin fom tb6m Ihr baldbas oc fig b i For*

flandarenar tb il bwar the mdsjona baldber. Item wna Klar- kenn bordbgang. Gang be tbe bem tb a , klockan tbia Jla r vm

Syk*

Syknadaghà vtban Faßho oc vm Hålghadagba oc faßho th/i Jom uthfïunghit år i Bykirkionne oc famke fik famer i en bal- rcian tbima oc gangbe tb il bordz tba borâbklukka ringir oc ß t hi tbcr aptber tbe konia t b i l I t e m vm qwàldbin gaa bem tb a fern ß a a r oc fam ke fik f/m e r i en hulwan tbima oc gaa t b i l boidz fom fo rfcriw it ßaar. Item [kal port ben Ufas mâl- la 12 Pafcba oc Michaelis måfso tba nyo f å a r oc mâllan Mi*

chaëlis måfso oc Pafcba vm IVintbvin tba fv m atta flaar oc e ij långir y p it ßaar. Item vm M id bd agb vndbir malt ij do f k a l ok portben lâfas. Item ingen late f i k gôra nykla tb il p o r t h aller tb il androm la fom jom Siålakorin aller gardbin t bilbor ir vtban m z Forflandarena fulbordbe ja a . Item ån gin fn fâ n g b ord aller lobs latb plagas oivir horüb vtban bawi n y t­

ta bordblåsning\ fårdelis vm midbdagbinl Item fkall Radbit i Stokbolm hawa ju s patronatus tb il atb fkipa the forfcriwna Cape llanos m z waro âller warom åpt ber kommande fam tbykkio tbe fom i fornåmpdha Siåla Capella tbjåna ß u lu fom Gudbli- kii oc fpaklika liwa wilja. Oc wäre thet ok\ fw a fom Gudb forbiudbe atb nnkor ware then fom eij wild be m z endråkt oc fp å k t liwa i fornåmpdha Siåla gardbe tba (hull ban bawa f o r - b rv tb it fitb brodb oc en annar i fam a ßadbin fåttbias. Oc tby bivdom wi vndbir lydbno bad be K lår kom oc Forß and ar om at b the t b ån na forfcriwna articulos obruthhka b aid be. Item ß u - Iti tbe Klårka fik ej bewara m z fiåla borfns bygningb gardb eller råntbo ål 1 er mz n a h o tby fom Siålakorin tilbårir ut han m z enfampna Gudbstbiånifl fom tbe thilßikadbe åru oc ß u lu tbe Klårka m z forß and arena fammanga bwar fredag oc ta ­ las widb vm na kr om ßadhar nakat uppa annan atb th z af- laggbia ttppa th z atb kårlek oc Jåmja bliwe må/lan tbhm in- byrdbis. Item wm th z kundbe handbla fom Gudb fhrbiudbe atb andehki waldb åller werldzlikit kome fom tbånna fo r- riåmpda Gudbstbiånif wildbe ß ilja f r aan Radbit i Stokbolm, th z tbe eij mattbe Jiyra oc radba fom forfcriw at ßaar tba ß a l fornåmpdha Radbit m akt b bawa atb ßiptba oc giwa Sjale-

C kor-

korfens Ràntho oe Godz arliga i Alm ofor i fathigba menni/ko•

bândbir. Oc fware tb z fo r Gudbz dont font t bann a Gudbs thianniß nidbertvykkie aller m inzfka. Item (knl Stokbolms Rudb bare a makth wâlja oc tag h a thwa goda Man Jom G ud b wilja aktba oc fin a fiå l atb forflaa Siåle Capcllitb, K lar ka­

na oc gar dbin oc altb annato Jom th e rtil b b rir, rbrlikit oc ororlikit fw a atb unnar tbera ware befitbiande in i gardbin.

Oc ware tb z bbgelikit radb atb ban gawe f i k t ber in m z alla oc barn de t ber fi t b wisfo bordh belbrigdba oc fm k ir t bil do•

dbra dagba. Item Jkulu For (landarena gbra Radbit i Stok- bolm hwart aar r f kin (kap wm bålgbona måsfo tijdb a f alla vpbbrdb oc v tb g ift a f alla Cbrißna Siåla wågna fom f i n t b oc rå t b ar fom t be wilja antbjwara fo r Gud b. Oc wiljom w ij aller wara aptbirkommandbe bawa tber nakan nar tb z (lande tb il o/s oc tbbrn. N u a f tby atb w ij fornåmpdbe Arcbebu fenp jlånis feem oc undhirflaam forfcriw na Capella* oc thåfsa Gudbz tbianiflena jkåligba wara vptakna tba undfaam w ij oc anamom m z wars Capituli Radb oc fim tykio m z waro\ Bi- fcopz makt b tb z t billat om oc fladbfåftom m z tbafa wara når- warandes brewe Kyrkioberrans i fornåmpdba S. Nicolai K yr- kio råttogbeetb ofirfumadhe wiljandbis atb all tbdnna fo r ­ nåmpdba Gudbstiånifl oc ftadgbe tbrohga fulkempnas a f alla- le dbis haldbis fom fo rfcriw it f l a ar. Oc upp a tbz atb tbånna w år dboge oc loflica Gudbstbiåniftb /kuli t bås ytterm eer flyr- kias oc bliw a, giwom wi a f Gudbs wågna oc S. Pådbers oc S. Pawels allom tbhm fom m z almofum oc androm godb går- ningom tbertbil behjelpcligbe aru fyratigbi dagba aflatb fw a optba ibe fina behjelpeligbe håndbir tb e rtill råkkia. In quo­

rum omnium perpetuam firm itatem feer et um noftrutn una cum Sigillo capituli noftri Upjalenfis p r at (entibus fu n t appenfa. Da­

tum Upfalia A nn o Domini Millefimo quadringentefimo trice- fim o tertia decima die Men fis A prilis.

I n t e r altaria 6c praebendas, quae in hac capella ani­

m a r u m fundata rep er im u s , inftituit quoque D o m i n u s / f o - nis C u r a t u s in H â t u n a praebendam, ad quam Margaretha L a u ren tii vidua Laurentii Bjôrnonis 10 oras terrae in villa F o r k a r l a b y parochiae Bårling de d i t, litteris datis anno 1 4 2 2 , p r œ f c r ibe nt ibu s, ut præbe nda tu s, qui praebenda D : n i Hants c u r ar et , misfam de San&a virgine cum vigi­

liis u n o q u o q u e menfe diceret p r o anima ejus animisque l i b e r o r u m , p arent um ac o m ni u m Chriftianorum. Huic capellæ d on a vit quoque B rig itta Magni uxor Dini Erici Stenonis viculum T o m p t a Paroeciae Kniffta ; litteris con- fignatis die S. P etri ad vincula (die 1 Aug. x) a n n o 1431.

Praeterea c on venit Rex C A R O L U S VIII cum antiftitibus capellae a n i m a ru m , ut praebendatis annuum feptem mar- c h a r u m S to ckholm, reditum daret ; illis vero in junxit, ut di e S . G r e g o r ii ( fo rfan die 12 Martii jt), anniverfarium c e l eb r ar en t cum vigiliis & misfis p r o animis parentum R e g i s , cujus litterae datae funt Stockholmiæ in profefto i n v e n t i o n i s San£lae Crucis anno 1449. Idem quoque Rex, litteris datis Stockholmiæ die inventionis S. Crucis anno 1 4 4 9 , indicat fe regia fua poteftate prote&urum & de*

f ea fu r um esfe anriftites capellae an i m ar um , ipfam capel­

lam ejusque praediola.

I ’

29. Capella animarum borealis (Norra Sjala Capell) in aliis litteris n o m i n at u r, neque majorem ejus cognirionetn accepimus, quam quod viguit, ubi nunc eft Sacrarium o r ­ d i n a r i u m ; nullæ ve ro litterae five fundationis, five d o ­ nationis Hodie reperiuntur. Pontificii diem 2 N o v e m ­ bris s ) co mrnemorationem omnium animarum (Suet.

Sjiladagen) a ppellarunt, quo primis Lutheranifmi tempori-

C 2 bus

x ) Viti. Bnrnnii M artyrolog.

y } Vid. Dikmnn. I. c. f a g . 1 0 7 ,

z ) Vid. Dikmnn , loc. cit. pag. 155:,

bus textus explicatus eft Ev an g. Job. Cap. j , v. 25 & f e q u , Epift. Pauli ad Thesfal. Cap. 4 , v. 13 Sc fequ.

Hof ce C h o r o s , capellas, altaria Sc praebendas a n o ­ bis p ro viribus defcriptos, pr ius quam r e l i n q u i m u s , h a u d abs re exiftimamus me ntion em facere Arch iep if co pi Ja ~ cobi ma ndati, quo ftatuit, ut in quolibet altari esfent q u a ­ t u o r cerei ( v a x lju s) ; cum v e r o in quolibet C h o r o f u er e duo vel tria altaria Sc ad quamlibet feneftram peculiaris C h o r u s , t empl um nof tr um revera illuftre dici p o t u i t % qu um tot cereis illuminaretur.

Sequitur j a m , ut de reliquis, quæ hoc t e m p o r e in te mp lo pr imari o f u e r u n t , m onu me nt i s agamus. P l u re s ibi fuisfe imagines San£torum teftanrur litterce Ep if co po - r u m q uor u nd am j u b e n t i u m , ut imagines illas o m n i v e n e ­ r atione p r of equ er et ur vulgus. Litterae v e r o ita f o n a n t :

J a c o b u s mi feraci one D ivina Arcbiepifcopus Upfalienfis.

Henricus Line open fis > Johannes Strengnenfis. Lydecbinus A * roßenfis Gudmundus Wexionenfis. Omnibus & ßngulis pree- Jent es infpeEluris f a lutem £? augmentum continuum g ra cia fa lu t ar is. Si Deum in SanSlis fu is ore Prophetico laudare jubem ur, providas Jalubres' a\ bitramur canonum SanEtiones, qua SanStorum ymagines adorare venerari licenciant, ut earum intuitu merita humana ab occupaciombus rei fa m ilia ris fortalfis dißraEla Signatum in Calis valeat contemplari. Cu»

pient es ig itu r ut ymagines in Eccleßa San EI i Nicolai opidi Stocholmenfis in honore reverentia debitis habeantur, ac Eccleßa ipfa eo libencius a Chr iß i fidelibus devocionis g ra tia frequentetur. Omnibus igitur qui antedtclas ym agines cum genu flcElione , pater nofter , ave Maria aut orationes alias quascunque devotas humiliter oraverint aut cereos accenderint vel quomodolibet aliter pro fu i incsfe confervacione manus por­

rexerint adjutrices Jeu omnibus choros devote frequentantibus

cot•

eottidie in omnibus bovis. Majoribus î f de frequentantium • ftipendio providentibus. Omnibus etiam diftribuit int er esjenti­

bus in fingulis quintis fe riis perpetue etiam omnibus genu fle- Mentibus fub putJ'u Ave Maria quoties pram isfa vel prem is fo ­ rum aliquod devote adimpleverint totiens de omnipotentis D ei mifcricordia beatorumque Apoflolorum auEloritate confife fingu­

lis pro qualibet imaginum tabula futnmi altaris veri confeffis

& contritis X L dierum indulgentias mifericorditer in Domi- no im pertimus. Datum Arbogis in Sacro confilio provinciali Anno M C D L X X 11 II fe x to die Menfis Januarii noftris fub fe- cretis flg illis.

I n t e r me mo r ab il i a, quae ab antiquioribus co-nfervata t e m p o r i b u s adhuc in t e mp l o noftro v i d e n t u r , confideran- d u m v er ti t' cande labr um o richa lceum eximiae ma gn it ud i­

n i s , q u o d coram fiimmo altari e r e & u m , nititur quatuor i magini bus leonum male culis. H o c a M A G N O II. c o ­ g n o m i n e Smek a ) , in m e m o r i a m Patris & Parrui E R I C I

& W A L D E M A R I anno 1 31 7, in arce N y c o p e n f i inedia c o n f u m t o r u m & qu or u m c or p or a in te mp lo noftro terris m a n d a b a n t u r , m o n u m e n t o i pf or um fepulchrali fuperim- poli tum eft. Funus B. E R I C I ex illo fepulchro cura C o n ­ jugis Upfaliam translatum eft A:o 1322 b^).

C o n f er va t u r quoque in t e m p l o noftro verus q u o d d a m baptifterium , calicis m o d o ex lapide confe£tum. Ci rc a o r a m haec verba ftilo mo na chali infculpta l e guntur : Do-

* mine apud te eft finis vitee in lumine tuo videbimus lu­

men : circa pe de m ve ro : A nno Domini M D X 111 L S it Deo laus.

Col umna quaedam adh uc in Bafilica noftra c e r n i t u r r cui tabula ma r m o r e a infixa e f t; Tub illa repraefentatur fi-

C 3 \

n ) M ts ftm i Svenpenr. Cap. 2 1 . p. 82.

b } fcjusd» Scondia Illuftr. T . 12. p. 172.

è ~ .

gu ra a ngu il læ, quam Leones mas & femina unguibus t e ­ n e n t ; ipfa v e ro tabula hanc praebet i nfcr iptionem c );

D er (tel is fe t ok en ftark fifk m it

ledegen benden is oe nicht g u t to Jungen dat is vts 1521 weir en mil Vor waren de mot iiene [eke eàder Kifien an em nicht fparen.

Appofita dicitur anno fupradi£to jusfu C H R I S T I E R - N ï II a pr æfe&o arcis Holnienfis Theodoro Slagboek, S to ckh ol mi a a G U S T A V O I , R e g n i Sueciae poftea R e ­ g e gloriofisfimo, obfesfa d).

Ex illis, quae hoc t e mpor e in templo noftro f u e r e , poftea vero f u b l a t a f u n t , numerari me re n tu r o r gana p n e u ­ ma tica , quae ann o D:ni 1498 fafla funt e) & ad fecu- Ium præterlapfum usque viguerunt. A n n o 1524 G U S T A - V U S I. in facra hac aede aedificari jusfit f u g g ef t u m , quo Magi ft er Olaus Petri Pbafe N e ri ci u sj qui hujus templi Paftor poftea fa£lus ef t, reli gionem predicaret L u t h e r a - n a m , unde quoque Catholici p e r c o n v i r i u m , e u m Olaum in corbe vocar unt / ) .

F a ­

ff) Anguilla efi pifcis pinguis t f rbhußus : vacuis manilus eam difficilem is ft taptu certum e(l ; qui illam cnnfervare vult, nullis faccis vel cißis ad tl- Inm (feil, confervondam ) parfurus eß.

d ) Mesfen. Sueop, C«p. 2 1 . p. 83 »

* ) v. der Hardc confp. 3 m on u m . nntiquir.

f ) Mesf. Scond. Uluftr. T . j , p. 18.

F a f t a me mor abilia hoc tempore in templo primario f e q u e n t i a e n um erare posfumus.

A n n o 1336 die 18 Febr. g) coronati funt M A G N U S E R I C I Smek ejusqne conjux B L A N C A ab Archiepifcopo P etro Pbilippi b y

A n n o 1457 die 29 Junii i) coronatus eft C H R I S T Ï - E R N U S I R ex Daniae & N o r r v e g i æ , q u i , C A R O L O V I I I d e t h r o n i z a t o , ma gn a clasfe Stockholmiam venerat t h r o n u m Suecanum invafurus.

A n n o 149Î die 9 N o v . Regni Mode rat or S T E N O S T U R E Senior genibus innixus de ara S. Georgii religio*

fe a cc e p t av i t labarum S. E r i c i , quod S T E N O ab Archi- e p i f e o p o Jncobo Ulpbonis petiit, litrerisque de falva refti- t ut i on e datis, impetravit. A duobus canonicis Upfalia r e v e r e n t e r deportatum Stockholmiam in monafterio S.

Clarae d ep ol itum eft, ex quo poftea in templo S. Nicolai d e l at um eft k). Habitum eft enim labarum S. E riciS uz- ciæ P a t r o n i velut adminiculum contra hoftes, & S T E N O eo t e m p o r e bellum in Rusfos paravit.

A n n o 1497 die 26 N o ve m b r. /) , coronatus eft J O ­ H A N N E S II Rex Daniae & Norvegiæ.

A n n o 1499 die 14 Maji Regia Conjux J O H A N N I S fupradivfti coronata eft m ).

A n n o 1520 die 4 N o v e m b r i s n ) C H R I S T I E R N U S II CQ-

g ) Sapplem . till florerande Stockh. p. 2 4 3 . R hyzelii Epifcop. Suiog,

i ) Supplem. till florerande Stockholm , p. 2 J Ï . A ) M esf. Scond. Uluftr. T . 4 . p. 5 0 .

J ) M t s f. loc. cit. p. 54.

n * Supplem. till florernnde Stockholm , p. 2 6 0 .

n ) Celfius G U S T A F I Hiftoria 1 D el. p. 87 .

‘I I cognomine T y r a n n u s coronatus eft & per jur iu m cr i­

minibus fuis addidit.

Ad ecclefiam, quae te mp lo noftro olim fubje&a fuit, q uod a t t i n e t , p ro b e o b fe r v a n d u m e f t , q uod a primis templi fundamentis usque ad t e m p o r a J O H A N N I S III 0) cum unicum fuerit templum , ab omni bus etiam urbis i n ­ colis frequent aretur; hinc etiam c o m m u n i n omi ne & abs­

que ulla diftin&ione Stockholms Kyrka adpellatum eft.

T e m p l a v e r o S. Fr anci fc i, S. C l a r æ , S. Jacobi & S. M a ­ riae, quae quidem ante t empo ra J O H A N N I S v i g u e r u n t , monafteria tantum & capellas fuisfe accepimus.

Hui c disfertationis noftrae par ti c ol o ph on em i m p o ­ nat catalogus A n t i f t i t u m , temp li primarii. Vocaban tu r Curati p) quia curam agerent ecclefiæ. Fui t quoque i n ­ ter officia e o r u m , ad f umm um Altare in C h o r o p r i m a ­ r io facra per agere. Curat i igitur S tockhol menf es fuere:

1. Johannes Ludolphi c o g n o m i n e Skrifvare Cur at us,

& iimul O e co n o m u s atque Canoni cus Upfalienfts ab a n ­ n o 1369 ad an nu m 1379 7 ) . Praebendam quoque Up- faliae fundavit r).

2 . Johannes W ar denierg Curatus a:o 1405 & obiit circa annum 1420.

3. Johannes P etri Curatus 1430.

4. Nicolaus Caroli Krook Curatus Stockholmenfis &

D ec a n u s Upfalienfts anno 1432, mort uus eft ^{1 4 4 4} /).

c 5. 'E.

0 ) Ferint>JkMJ. Befkiifn. 0111 K yrk. Mfcr.

p ) Vid. Dikman. loc. cit. pag . 2 7 1 .

q ) Vid. V tr'ingfkôld. Monutti. Ulleraker. peg. 255 * r) Scbefferi C h ro n . Archiepifc. p. 2 0 7 .

1 ) Perin g/k. loc. cit. p. 2 1 4 . Scbejf'. loc, cit. p. I 6 8 .

$. Ericus Johannis Kröpelin in litteris 1441 daris pa­

r o c h u s Rantum n o m i n a t u r , anno autem 1446 Stockhol- mienfis dicitur t ). Pater ejus Johannes Iùôpehn inter Præ- fe.’£los U pl an di æ e numeratur u).

6. Mag . Kanutus Curatus fuit anno 14JO.

7. Svéno Evict vel ut alii volunt Petri v). Curatus fuit ciirca a nn um 14735 quo etiam Canonicus Skarenfis fuit, mec n o n circa ann. 1478 & 1482.

8. M artinus Johannis Paftor Stockholmenfis inveni­

t u r circa an nu m 1488 x ).

9. Ingemariis Johannis mortuus eft anno 1510.

10. Petrus Paftor 1520.

11. Magift. Olaus M a^ni Paftor 1521, Sc fimul fuit Ca- monicus Upfalienfis. Eft ult imus , quem cognofcimus, templi pr imar ii Paftor Religioni Pontificiorum addi&us j)*

T a n t u n i . D

t ) Vid. G rundel loc. eff. pag. 37 & 38 . u ) P ering/k. M o n u m . Upland, pag. 83 & 84.

v ) Vid. Grundel. 1 . c. p. 38.

ä ) Id e m .

y ) Hancce feriem Poftorum mecurr» benigne communicare baud gra­

ve? duxir L etlo r & Acad. Sueconæ Oflodecimvir Amplisfimus D om inus

M a g . Murberg,

TO THE LEARNED AUTHOR y

M F F R I E N D ,

When You prefen tly are g o in g to defcribe for the Ptiblick one o f the moft remarkable Churches in Sweden , moft obferve this efpecially occafion fo r f hewing , that ff rejoyce at Your P r o g r e f s in the learned Sciences •— G o , M r ^F

, to accept o f the Honour and R e w a r d , which the G od o f Wisdom deftine to His L o v e rs and which are equal to all Your Diligence. You might be p e r f v a d e d , that Your Virtue f h a l l make Your happinefs firm , ff v>ifh , that You might live evermore co n te n t , and do not f o r g e t ,

ro

S incere F rie n d and C ountrym an

C. M . B.