I
&F. F. ig S. /<f
Diflertatio Philofophica,
REGULAM
LESBIAM
Brcviter cxhibcns
glUM
Cum confenfu Ampliß. Ordinis Philof
in Regia Upjalietjfium Academia
Sub MODERAMINE
Amplißimi atqueCeleberrimi VIRJ,
MAG. JOHANNIS
®(53l»e9i6/
Phil. Pra&. Prof. Reg. &Ord.
atque h.t.Decani Coli. Phil.
Publicum ad Examen modefte defcrt'
S:ae R:ae M:tis *
Alumnus ..
ERICUS 91902512131 Pet. fil.
Dalekarlus.
InAudit.Gußav.Maj.ad d. 12jfunii,h.ß
cAnno 1707.
UPS ALLE Typis Wernerianis.
VI RO
Summe Reverendo & Amplijfimo
DOMINO
LAURENTIO
MOLIN,
S.S.Theol. DOCTORI&PROFES- SORI Primario, nec non Serenifli-
mxRegina Avia? å Sacris Goncio«
nibus SuDremo, &utriuscÉ Eccleiia?
Upial.ÄNTISTITIGraviffimo
MEEGEN ATI MAGNO.
Patrontsfummisneficentid certisßmam,ob cumulata be-cum'%0'
gaqueDtta, rebus quoquefelieiter
terms; paucas bas £f rüdes de
toque aqmsfirnOy mcnte pia & de-
Maxime Reverend,
V I R O
Maxime Reverendo&Pr<eclarijjim&
> Mag. MICOLAO
Df AN,
l" EcclefiaeCathedraUsArofieniisPA~
i- STORI Méntiilimo, ejusdemque
> Dicecefeos ARCHI PR&POSlTO
* Adcuratiffimo, RegiiqueConfi-
ftorii ADSESSORI Primario,
PATRON O OPTIMO.
neficM, in fpem perennaturd be~
o- tispro IPSOROA4mcolumtlön¬
er gerendis cdidisfimis dtquefempt-
jdEcfuitdte duPtaslinedsjure meru
e- votd D. D* D.
A Nominumlpforurn
DOMINO
Prudentißmo SpettatiffimoqiieViro,
Dm. JOHANNI
ättesias/
Civibus Sc Mercatoribus apud
tallic# Adcuratoribus folertiflimis, da mente å me
Proplurimts maximts^favoreplane paterno,atquejam%lau-
ruincenttbus, ut ingrati animi ui-
tentorum [pem ulterioris benivo- fculum hoc parvum materia ma-
dandum: precatus ut placide ac- numerent,HonoratisßmisIpformn
craty
Fayentiflimorumfflluma- Cliensjamore&re-
Prudentifjimo SpettatiJJimoqueViro^
Da LAURENTIO
®$eSK3!K/
Fahlunéfes Primariis,Rciq$Mc-
Patruis ut Optimis ;iie»venerabun-
fenp*r colendis.
perveteri^nec non beneficiis longé
dationem adeo meam aut eloqmu
tiurwvitet, Qfper agmtionempra- lentta opisquefirmet, alat munu- gis quamforma cultuquecommcn-
cipiant, Qf multosfine nube dies
Nominibus offert, injcribit, confc- tifllmorumque Patruorura
vcrentiå plenus>
E. 9t
Ad Te)•exhmum
D:num RESPONDENTEM
Amicum & Confangvineurn Optimum,
De JEquitate Juris
rit£ difputantem.
Q TMVis nunc credattingereMufaminiquam,con-
J?t quoqttenon aquum Ρalladis indt
decus?
Quimores reäosfervasviteque Teno¬
rem,
ABquaque tamfoliersmente manuq;
probas.
FeftinAfiti caIawo E. MONTHELIUS,
L Ν. J.
Ariftot.adNicom*Iib.5.c.io,
TνώνΟί; (γαρ) άοξίςχ, άόριςοςέςιν, ώσπερ της λεσβίαςjC,ο κα¬οι¬
κοδομής, ο μολύβδινος κανών προς γαρ
το σχήμα78 λι'$χ μετακινείται, éμέ¬
νει ο κανών καϊ το ψήφισμα προς τα
πράγματα.
INdefinitiregula , ( enhnut &1 )Lesbi*etiamindefinitadificationisa efl
plumbea regula;nam adfiguramlapidis
transmutatur, & non manet regula:
eodem modo deeretaadres ijpjas.
§. i
T aequitatc & juftitia
in communi hominum«»
vita,nihil eft praeftantius
&utilius, omnes facile-»
conceiTerint, qui fana gaudenc ra-
A tione
<2
tione, & inter homines vivere di- dicerunt: ita etiam illa do&rina__»>
qua? aquttm &juflum expeiidit, re-
liquis minime inferiorem elfe ne-
gaverinfc. Hsec enim, cum fifc di- fciplina moralis,neDin sequi &bo-
ni tantum iterili contemplatione-»
acquiefcat t fed in ufum & exerci-
tationem tendit, hominem inftruit
ac docet,quid faciendum flt, quid-
ve omitti debeat Quod, ii homo
fecus fecerit, nihilo tarnen minus
ex interna illa obligationis agnitio-
ne ejus rei prseftandas, citra ullam exceptionell fcire poteff, fe in pce-.
nam incurrere. Quid? quod ii ju¬
ris prseterea? quod <equi &jufti ori-
go eft, Caufam Efficietem, pariter
ac materiam circa quam feu Obje-
6fum,& Finem denique invefliga-
verimus : luce meridiana clarius conilabit iilud , a mortalium indu-
ftria folertiaque minime profe&um
ciTe; nedum vanis & vagabundis
hominum figmentis niti. Verum-.
tantam
fcantam ejus efTe au&oritatem,utL,
ne ullumquidem prakter ipfumDE-
um fui agnofcai au&orem. Qui ii- lud ita humana? menti indidit,ut_*.
cum ipfa hominum natura natmru
eflejfacili negotio oftendi polfit. a) Obje&um prstereaJuris fcifcitanti,
a&iones flatim humans fe offerut,
unde liquido conftat, prs reliquis
animantjbus jus foli homini com- petere: quatenus inter ceterailleio- ius rationis capax fit, qui discrime honeftorum & turpium, aclionesq;
fuas ad legis normam componerc
& easdem ad re&s rationis truti-
nam examinare novit. Hominem, jam folumjuris ^apacem, fi paulö
accuratius confid'eramus , vel tan- quam animal excellentiffimum fefif nobis iiftet, cum cetera dignitate
& prsftantiå longe fuperet, adeo
ut natursexemplar&compendium
a Philofophis meritö appelletur^.
Cujus rei eaufa, & Plato hominem
A 2 inter
a) Broncborß. inOrat.deJurkpruä.
interanimalia efTe miraculum divi¬
num: imo admirabiiium omnmm-»
maxime admirabile dixit: b) Θάν-
μαμεν 'έχαςον ημών ήγησώμε&α των ζώων Βεϊον, miraculum quoddam divi¬
numhiammantiumgenere,nimmquem- que ncflr·im exiftimamus; qui
Plurima ubique fluperida vidimus)
Seinihilusquam Natura homini
sEqneftupendumprotulit.
Vel hommem ut animal miferum valde intueri licet, cujus cum fepe
tanta fit natura depravatio,afFe&u-
umque tarn inter fe,quam contra-»
rationem pügna,ut ejus anim9 tam
in vitia & mala qua?vis ; quam in-»
bona propendeat, fieri non poteft, quincalamitatibus variis,doloribus
& cerumnis obnoxius reddatur, Et licet vel maxime arbitrii libertate circa res appetendas fugiendasque
naturaliter gaudeat: tot tarnen f£-
pe advenientibus malis prarpedito
iacile accidit,uta re&o tramite,in
devia
b) Platoinde Legibus /.i./\782.
5 devia declinet.Ubi nullo revocante,
quo longiusprogredi liceat,eopro-
fundiusinvaftas folitudiues, ac mo- ftrofas animi perturbationes inci-
dat.
*· n:.
EJusmodiboret animusimbecillitatehumanuscum, ut in_»la·
vitia & errores fit proclivis:& hoc
malü infupernon'uni vel alteritan-
tum , aut certo cuidam hominum generi contigerit; verum tamlate
diffufum & propagatum fit, ut ad
univerfum genus humanum fe ex- tendat,omnibusquemortalibusdis¬
parilicet forte gradu fit commune;
adeo ut in illis nihil reperire liceat, quod debite perfe&um dici queat, quin in omnibus fermé a&ionibus
plurima fubinde exiftant errata, ut eapropter in omnes optime qua- dret tritum illud fermone prover- bium : nemoJmecrimine vhit. Ab
omnibus itaque & fmgulis quam maxime requiri videtur, ut quan·
tum
6
tum poiHnt, & ad officia humani-
tatis fpe&et, aliorum na?vos Sc de- Iitita ,ne rigide tiimis pericrutentur
ac aäftiment, eaque imprim is,qua?
citra animi propofitum, ex imbs- cillicate faltern humana funt perpe-
träta. Quippe,ίι fmguli iingula Sc miftutiffima qua^q; exigere vellent,
aéhim feréieilet de generehumano, acvixunquam civiiis focietas tran-
quillitasque, farta te&a confervari poiTef, ne jurgils ac litibus mutuis alendis commoda fubfterneretun_.
rnateries; quin imo bella civilia Sc czedesmultiplicesinviceminterho- mines grafParentur.Quocirca, mul-
tum intereft, ut quantum honefto
ac iicxto modo fieri poifit,jaliorum
errata vel diffimulemus, vel excu- femus, vei boni a?quique confula-
mus patienterque toleremus: atque
fic a?quabilitas illa ,· omnibus per- quain utilis , obtinebitur: Si pra?-
terea in memoriam revocata fuerit
propria imbecillitas, Sc animus in-*
vitia
7 vida pr onus, qui adeo pari excufa-
tione fubinde opus habet.
§. III.
ZCQuitatem, qua?, pråeunteAri- AÄAftotele, per figuratam noftram
infcriptionem innuitur, 3cbrevi hac
DiiTertatione,quantum pro exiguis
änimi·viribus fteri licet, mihi pro- pofui delineandam, JureConfulti a- nimamjuris appellant, fme qua_J, ipfumjus,nejus quidem dici poilit.
Cujus cognitio & infignis uÖiitas,
non minus in privata & publica ho-
minum vita:quam in foro, caufisqj
& contr.overiiisforenfibus, appri-
me eft neceiTaria.Hanc cum Lesbia
regula comparare voluit Ariilote-
les, Cj ob maximam, qu# huic re¬
gula? intercedebat cumjuris a?qui-
tate , fimilitudinem, dencmmatio-
ne fa<äa a Lesbo olim, hodie Me-
tellino di&a infula maris Aiga?i,ubi regulam hancce primo inventam 5c
-in ufu fuiiTe volunt. Cujus infuke
men-
c)lib.V.adNic, c. 10.
8
mentionem introducitCIuverius,*/)
Lesbus inquit, ante promon»
tortum Troadis: Lesbta regula inpro*
verbium abiit.
Ha?c, ob materia habitudinem fle·
xibilis, & ad omnes formas recipi-
endas apta erat, ^dificiisq; exftru-
endis applieari iolebat. Cujus rei
quoqueCicero, <?)hujus infulse ur¬
hemMitylenen multiscelebrat,non
ob fitum tantum & ioli fertilitatem,
fed etiam ob a:dificiorum pulchri-
tudinem, Quseregula, utexplum-
bo fa£ta : fic quoque plumbea ap-
pellata eft. Cujus Lesbia? regube
nomine , cum pnefentem hanc no-
ftram Opellam infcribere placuit, a nobis quoque requiritur, utpaucis indigicemus, qucenam <Sc qualis illa fuerit, ne aqua ut dicitur, prorfus
hasreat Le&ori. Itaque ea, quas hac
de re diiTeruit vir longedoftjffimus
Donatus Acciaiolus Fiorentinus/)
adicri-
d}Cluv. IV. io. e) inOrat. de legea*
graria.ad f)in Comm.inÜb. KAriß»
Nie.
adfcribenda iuntt eß inquit.plumbea qutsdam regula in Lesbo. Νam in illa
regtone funt lapules vehementer duri#
ita, ut nonfacileattrefiaripojßnt,nec
incidendo accommodari adaliquam de-
terminatammenjuram.Utiβquis vellet
reducere multoslapidespro altquo <edi-
ficio conftituendo\nonpotefi conftituere
firmam regulam·> adquampojjet eosla~
pides reducere tanquam adcommune η menjuram. Quare utebantur rtgua
plumbea. qua pojha fuper illos lapides
fleflerctur per in&qualia illorum lapi-
dum, érßc deßgnarepoterant aliquam
menjuram , cum quaconjungi pojjet la-
pis,ér qu£ri ahus ejusdemform*, quo
ad fieri poterat. Ut igitur quotJunt form£ vari& illorum lapidum, totfunt fietfionesilliusplumbea reguhe & men- furs:. Et Bodinus de Republ. g)
Heec inquit,(Lesbiafcilicet regula) plumbeafuit,ut in quamvispartemfle-
xibilis ad omnem lapidemfic accommo- daretur,ut demateria,quo adejusperi
B pojfety
gjlib.VI.c.6,
to
foßet,nihilperirct: ita etiam tquitas, érc-hex η., cumgeneralis fit,acνix acque feliciter ad fingulos & parti-
culares cafus extendi poifit, eil illa
tanquam ferrea regula, fiexio-
nis incapax , quae nec quidem pro cujusvis arbitrio mutari debet, Ted iemper vim eadem retinet. Etcum in particularibus ob füam univerfa-
litatem deficiat lex.circa hunc ejus
defe&um corrigendo & fupplendo, sequitas verfatur.
§. IV.
ANtequammur, e re omnino eileulterius progredia-videtur, utreijfepofito figurato fermone_», tra&andae materia fic paucis indi-
cata, in JEquitatis natales inquira-
mus. Unde ejus etymologiam con- iideranti mihi occurrit, quodAri·
ftoteles c.1. eandem hηείχειζν, &vi-
rum aoquum feu bonumεπιειχψ ap-
pellet, ab εττϊ Sc ειχω cedo , feu ειχος, Dorice άιχος,quod alicui congruit-j
& refpondet; item, quod planum fioiileqj
It
limileque eft. Scilicet,qui tali praj-
ditus eft virtute, is priusquam ad jus ftriöiflimum provocet, licet»·
vel maxime juftas habeat caufas,ft prsecipué cum la?iione ac damno
akeriusid conjun&um efte animad-
vertat,de iuo potius jure remittit»·
ac decedit ,quam ut illudurgeat_»:
atque adeo per humanitatem fuam
de proprio jure aliquid cedes,com- pianat a<ftiones aliås moraliter in- äquales. Hmc*Latinisa^quitas di-
<fta videtur, quod aequet ea quae
minus inter fe conveniunt. Unde
& asquor a planitie dicitur, conf.
VoiT. Et ita res, cum fepefint in- äquales: Lex vero una femper &
eadem, /Equitas corrigit. Et ea_»
c\ux ina?qualiafunt,ad asqualitatem quandam rationis reducit,ex men-
te Ariftotelis.
§■ ν· , .
ABdemetymologiahomonymiamvocabuli ad ejus-ut pergam9,
ordinis ratio exigit. Negleåis ita-
B i que
12
que in prüfens , vari is iftis acce-
ptionibus paiHm apud Lexicogra- phos obviis, potiores tantum i11ηs, quas moraljum Scriptores adhibet,
confiderabimus. Quorum, intet#
alios Siimmum illum Grotium hic confulere lobet, b) qui ut in aliis
fölet, fic etiarn hac in re egregio
differens aiferit: £qmtatem Γ. d'cjtmh de omni inüerdumjure accipi fole-
re,voce nimirumjuris in latiifimo
fenfu accepta, cujus caufa, etianu Jurisprudentia ars sequi■& boniap*
pellari fölet, cum ejus quoque non
minus inferiit sequi & boni, quam
juris legitimi rationem habere. In¬
terdum ab (blute pro jureNaturalb quod iequiflimum eil. Unde ali- quandoipfa etiam a?quitas appellari
fölet. Nonnunquam pro Jure quo·
damCivili, ubi propius ad Jus Na¬
tursaccedit, idq; tefpeélu alterius Juris,quod abeodem paulo longius
recedit. Et denique proarbitrio se¬
qui & boni viri feujudicis, circa-*
* h)lib.dejfyuit. talen)
13 talem prarcipuere.m, ubilex fcripca
inparticulari nihilcerti determinat>
nec proprer innumeras & mulcipli-
ces re ruin circumftantiasquidquam
exade definire poteft.iEquitaspras-
terea,ut quemadmodurn non pror-
fus eadem fit cum Juftitia: ita nec ab eadem nimis eft diverfa. Quod
autem per omnia easdem eiTe ne- queat, duplici modo comprobatum
it ipfe Ariftoteles cit.l. Primo vi- delicet,quod aliter laudari foleatvir juftus, ά aliter aequus. Hic,prout
femper eft manfuetus & mitis: iic
etiam ad condonandum offenfas &
injurias quasvis eft benignus. Ille
vero,apud homines squitatis qui-
dem caufa.vix ullamlaudem repor-
rare poteft, quod mitis & bonusfu-
erit, cum nelatum quidemunguem
a ftridiftimajuris regula discedat;
quin ejus verbis tenaciftime inhas-
reat: adeo utpotius durus,imo in- juftus& iniquus audiat ,quandoju¬
ftus effe vulc. Deinde,in eo differ-
re
14
re videntur,quoda?quitätisvocabu-
lumjuftitiae multo latins pateat:ad-
eo ut 7o επιεικέςaqtmm, apud Gras-
cos idem etiamiignificet,ac7<7Äya-
&ov bonum, ac proρterea quilibet_»
vir bonus , etiam a?quus appellari poteft, & contra. Juftus autem,is proprie dici fölet,qui in diftribucio-
ne & commutatione externorum_,,
tam bonorum , quam malorum_/,
praemiorum pcenarumcß & nliarum
rerum , fecundum proportionerna
Geometricam & Arithmeticam, perfonas inter,& inter res,a?quali- tatenifervat,Sc quantum unicuique debet, rede tribuit. Obfervandum
tamen eft, aequum &juftum ut la-
tius & ftridius pofle diftingui.Syn-
onimapneterea^quitatisfimt:quod
nunc asquum,nunc éequum bonum appeiletur, interdum bomtas , hu- manitas,moderatio, patientia, de¬
mentia,probitas, itemjuris corre- Äio, ejusdem temperamenten , &
deniquebenjgna juris interpretatio.
I*
Qu12 appellationes reliquis funt po- tiores.
$. VI.
VEreCiceronem locutum fuifie de-non minus quam fapientér
prehendimus,cum dicitr: /) Omnis
qUit a ratione de re aliquct Juscipitttr mftitutio, debetproficifci a definitione ,
Hit intelligatur quid fit de quo dispute-
tur. Itaquc , fic breviter & quan-
tum pro ingenii modulo licuit,dis-
cuffis iis, qua? ad nominalem tra- tftationem fpe<ftare videbantur, ul-
terius ad realem confiderationem, adeoque ipfamdefinitionem utperr gamüs requiritur. Qua?, prout ab
Omnibus Scriptoribus-, qui quidem
nobisnotifunt,adhiberifölet,fuper-
vacaneum nunc löga fermonis am·
bage commemorare exiftimamus,
cum hoc ne c é re ii t, nec inftituti ratio permittat. Pnecipuorumtan-
tum Moraliftarum definitiones in_*
prasfensadduxifteFufficiat.Quorum, primo loco lubet nominare ipfum i) Ojfil. u Cip Ari~
16 ^
Ariftotelem ,qui talemMquitatisno-
bis tradit dennitionem: quod fit hτανό^ωμα νάμα ήελλείπει$ΐά Ίο χο&*
όλα, corredio legis, quaparte deficit
ob univerfalltatem.Ha3c definitionem
videtur Clariflimo Dno. (Bfcttbfltt
£*)totam /Equitatis naturam exhau-
rire; quippe cum ad folam Äiquita-
-tem reflridivam ipedare videatur,'
ac ut ejus utar verbis: qua; eftlegis feripu ér nimisgeneraliter ac indefi¬
niteformat<e corredio,per remotionem
cajuum impertinetium & reftridiouem
verborum legis, ad cafuseiuniceJubjc-
dos. Et quemadmodum ex ejus
mente,non minus ob particularita- tem,quamuniverialitatem nimiam
-lex interdum deficere pofTit,&tuni
imprimis, cum ejus verba fint ni¬
mis angufta & perquam ftride po·
fita;ipfe vero animus & fententia_>
legislatoris , mulro generalior fit*
erit,adeo ut pro identitate rationis>
ad plures cafus alios fe extendero pofiit, quam ipfa legis verba, in ß
k)f.Nat.c.ir§.6< χ tan-
it
it
in rt
i- a-
?rjf
Ϊ
'in fr¬
us a- m uti
li-
ιΟ·
L->
Ul¬
lis,
e-j
fe
an-
*7 tajsftum fpe$ata indiearevidentur.
Åtque ita aliåm facit ar'quitatis ipe-
ciem Exienjtvam, qua?"in orationis partieulansextenfiöné locum ob-
tinet, ad alios cafus, qui ex verbiä ipfis fub ea comprehendi neque- unt; fed ex animo tantum & vo- iuntate legislatoris iiluc fpe£tare fuppofti debent. Florentinus illam
ita defcribit, quod /) /Equitasfeu
bonitasfitjufiitia quadam éf hebttus
m animo, ex eleäione emendativus, eo-
fum qua omittimt & in quibus dtfici*
unt ieges ,quiajmtuniverjäliterlata*
m). JEquitatemper dexteram juris mterpretationem definit PöiitiiTimuS
Bceclerus. m) Ego aütem in- génii mei viribus , qüte pforfuS
nuÜJp funt, minime tantum tribuo,
ut tam do&iflnnorum virorum fen-
teηtias fub examen revOcare^ ne- dum meum Ulis iiiterponereJudi¬
cium fuftinerem: cum excellenti-
um do&örurri fcriptä refeilere vel
C appro-
tjtncommfnt.kb b Arifiot. m^Bcechr*inlib,
4.4Nie*mcfnériali etbicop.m.153*
*8
approbare , juvenis pra?fertim te«
nuioris ingenii non fit, ac id fine
temeritatis & infignis audaciaeno«
tavixfacere queat. Illorumtamen
cum interfit, qui fpecimen aliquod publica; ventilationi fifiere aggreffi
lime, aliorum non tantum enumc-
rarejudicia: verum fuatri infuper
adhibere fententiam; vitioitaque mihi haud verti pofieconfido,iifal*
vatarnenhorum do&ifiimorü viro«
rumreverentia,cu Celeb.Puf.adfir-
mare fufiinnerim n) ipfius Ariftot.
;definitionécircainitiühujus thefeos
addu&am, mihi magis placere: ad
quos etiam aceedit Summus ille-»
Grotius, auod nimirum fit virW
voluntatis & correärix ejus, inquo lexob univerfalitαΐem deficit. In da«
ta definitione Ariftotelis,tria nobis prxcipue funt attendenda. Primo»
sequitatem noneile abolitionem feu abrogationem legis: fic enim ei plane efTet contraria, quod falfufli eftf
n) J, N. &G.Hb.rsc. u.§.ι/.
*9
eft, verum ejus tantum correctio-
nem effe. Deinde , quod aequitas
in univerfa lege locum non habe-
at, Ted in aliqua cerca ejus parte.
Et tercio denique loco obfervan?·
dum, quamam fit defe<ftus hujus
caufa, quod illanimirü in legis uni-
verfalitate confiftat. Qua? fingula
momenta, ut eo melius percipian-
tur, figillatim nobis erunt expli-
canda,
§. VII.
AD primumbit heic nobisquodattinet,probare, aequita*incum-
tis minime effe ut legem tollat ac deftruat; fed quod eande emendefc
ac corrigat. Quarenotiuseftquam
Ut dici queat, quasdatn leges (ci¬
viles puta) crebris obnoxias effe
mutationibus, ac interdum varias
ob caufas velminui, vel fuppleri,
vel in aliam formam transmutari
& penitusabrogari iolere. Cum-·
enim ille, cui auftoritas eft con- denda? legis , eandemque civibus
im-
tQ
imperandi ut obtenmperent,pra^
cipue <?c primario, popuii & reipil·
blica?utilitatem cui fertur, fpe&a·
re debeat. Ea autem mutata , aut fi alise graves adfuerint cau.fie> pe<
nes illum eft qui leges tulit, eas- 4em iterum ad reipiiblicsp ftatum
accommodare. HincCeJebr. Bce-
„clerus inquit; <?) leges quas ali-
„quandiu bon« &juft«fuerunt,ex 3jConditione temporü recipere mu-
5ytationem, imo requirere. Et fa-
„tetur Cicero,p)fiepeuumero acci*
f,dere,ut ea qu« alioqui honefta_j 5,eiTe videantur, ratione temporum 3,ceuferi inhonefta. Unde taciieeft perceptu, legem in ejusmodi caft}
xnutationem maxirne requirere,
Solerit nonnulli, licet minus refte,
Difpenfationem hujus legiscum $'
quitate confundere; cum tarnen il*
Ix inter fe diverfa? plane & diftin-
ö« fint, atque h^c ri.gorem juris
$ri$i tantum temperet , & ejus
norms
<?) Diffcrt. Polit* J>) Lib.j.off.c.
norma fit naturalis ratio, collata».
cum menteIegislatoris & cujusque
„viri boni. Illa eil folius legisla-
„toris feu fuperioris , qui durante
„lege, certas perfonas pro au&ori-
,,tate eximit, imo quosdam cafus
„cefiare facit, quialias lege funL_»
prohibjti, definiente fic Joh.Reinh.
hedingero. q) Quare Sufho Gro- tior), & Pufendorf. s} fölutio a
lege appellatur. ZEquitas vero nul-
lam in dato cafu efTe legis Obliga¬
tionen! demonftrat. Ab iiiis , qui
remaltiusperpendüt,diilingvi folet
interipfam επisfcsioa/,Difpenfation?
& Interpretationen! qua? etiam-
male nonnunquam confunduntur.
Quorum numero eil Joh. Adam,
„Ofiander, t) quidefcribit a?quitat^
„quod fitvirtus, qua? mentem le-
„gislatoris potiusauamverba con-
„fiderat,& qua? maicat legem tali,
,,vel mlicafu non obligare, & tunc
quidem
f) inÄffend. ]uris AT· r) InIib di*quitA~
tes)Off.H.&C./»i.c. z.§*p. t)mobferv,,
inüb b. GrQtii de B. <£fB.f.m,
22
„quidem legem minime obligare,
„quando manifeftum eft legislato· |
„remHimc vel illumcafum particu· j
„larem noluiffe comprehendere , ι
?,quod eundemnon prceviderit; ve! <
?,(i pr^vifurus fuiilet, excepifle, j
Quod exemplo declarabitur; utfi (
Summus Magiftratus , ingru« |
ence bello,ne cuidam civitatis por« j
tx intra hoc tempus apperiantun<) ( prohibuerit: ac interim civesde« f gentes ruri, ut faevitix hoftiunb effugiant, ex agris ad urbem con· ]
tendant; his iine omni dubio & J
mora,portasapperiendas effc arqui· i
tas fvadet, Verum intrpretatio ( prout ab a?quitate diftingvi folet, t
utplurimum definitur,quod fitbe- <
??nignalegis quoad fenfum verbo- ι
3Sruminparticularibus cafibuscum <
_,,prudetimoderatione explicatio.u) .
Ac ita videturCh I)nus. j
fub asquitate etiam interpretatio- j
nem comprehendere, dum definl· j
tionem Ariftotelis nimis anguftam j
U) vid,Oßand.d,l% eift
efTe dicat, &legem tarnuniverfali-2%
ter, quam particulariter deficere poiTepronunciet. Difpenfationem
vero, antea laudatus Oiiander vo- cat juris relaxationem, vel aéhim jurisdi&ionis , quo, quis in par-
ticulari eximitur a communi
legis obligatione. Ex di&is i- taque conftat, quod a?quitas legis Obligationennon to!lat,fed ejus de- fe&um fuppleatac perficiat.
t VIII.
Hlfce jamrearbitror,oftenfis,quamamfacilea^quitatisconfta-
fit natura, utpote cujus munus eft
eklegeuniverfali fcripta, cafuscer- tosexcipere. AcLex,ut omiflisjam
Omnibus aliis ejusdiviiionibus, ad
nosnuncnonitapertinentib9,prout comuniter dividi folet inlegem feu JusNaturale8cPoiltivü; ita etiam
aequitas diverfimode inutrocg con- fiderari poceft. Rem itat$ ut pau-
Jo altius repetamus, & ad ipfam_, juris naturalis eilentiam, Cognitio¬
nen!que
