(q
n E P I E A A H N Q N
K A IEAAHNETQN,
Q V O R U Mb
IN SACRA
K
. SCRIPTURA
F
FIT M E N T I O ,
D I A T R IB E PH ILO LO G ICA ; CU1US P A R T E M 'P R IO R E M , N U T U \M P L IS S . F A C U L T . P H IL O S . U P S A L .PRÆSIDE
/ 7 / ( 0 M A X . R E T E R E N D O AC C E LF B E R R1MÖM
ag
. J O H A N N E
AMNELL,
_ Gr æ c. Li t. P R O F E S S . Re g. e t Or d.PRO G R A D U PH ILO SO PH ICO,
Æ Q V Æ E R U D I T O R U M CENSU
LAURENTIUS HALENIUS,
E N G E L B . F I L .U P L A N
IN A C R O A T . G U S T A V . X V III A P R . M D C C L X I. nom s aktemerjdiams. 1-11 '■ — i■ -- -U P S A L I Æ .Ma x i m æ In S A C R A M R E G IA M M A J E S T A T E M T /.t
FIDEI VIR,
R e g n i S v i o g o t h i c i A RCH IEPISCO PE, A c a d e m i æ R e g i æ U p s a l e n s i s PROC A N CELLARIE) V e n . C o n s i s t o r i i E c c l e s i a s t i c i P R Æ S E S , E t H o c T e m p o r e U N IV E R S I O R D IN IS S A C R I I n C o m i t i i s S t o c k h o l m e n s i b u s O R A T O R E m i n e n t i s s i m e , R E V E R E N D IS S IM E P A T E R ,: n e D o c t .
SAMUEHL
T R O I L I,
MÆCENAS SUMME.
Q
Kv&tfe U o c ts ç T s H&j df^saifxooTxrs Muçftjvf l p é y o c T btçirjs, ticitçI'<ta »l<Je xhéos'
H/ r? Jeåifff, p e y u h c io ©eS cclyyti rtçovotcctç,
Tlocvrclwv vv kccxwv cctçsyJs otÂy.uç epsv.
'Zsio fft'@0Cï 7tOCTÇY\S fASV £%Sl 7rVYiV0<pÇ0V0CS CCVÛÇCtS >
ü cc vrcc <T JS&vjvcclvis ta p c v v7ieç$oçsY\s,
Ou yccç roi t I ü t i ZéSev Ttvoc KYjçfài 7fAéiov Hfc' A10S XiSÇOCl, 7,TCTV106 V\l © ép iS .
Etvexcc t ü Ttoovres ZéoBev %ûçiv ccpÇ)ccyoC7Fûocriv9
OvJ'é Tts ta x e T e y s' ocppoçcs ivvöiVjs. Kcc) p è v iïri S èp e vo s xelvrjv ireç\ 7recvros, eyouye
BVTCoSsV £K Y.ÇCtiïlriS T&VOpoC Ee7o <rè(3ci).
O v T i Je T>e$cct E ’ h t épo) VUV h t Y.0CT CCi(TOiV}
A c^yjs JJe: T e y, s oc^ioc ècaçot (péçeiv.
Tèvey.ev h v s ß l) jç ipéca Tteçi Ee7o p e y h v \ç
MrçV u m tjurjv, Avfç r ç is xvïïtfug, ßccAeo Mc7<rav, OiT cc7roei7r\ â Télv , àe7Itcc 71 s0, ;^oc vroçei.
A v r c c ç tyoo /uctAoc % eïç calyjv rrrços cAu/xttov c ce tç vv,
To) d e p e t i Ç)s7cv K çvyvoc 7 t x \ r x iïo/jtev.
R E V E R E N D IS S IM Æ D I G N I T A T I T U Æ
devotiflimus cliens,
Clarißim o Domino
R E SP O N D E N T I
LAURENTIO E. H A LE NIO,
In amicitia: tefieramC A ROLUS EDVARD TAUBE.
Q j i patrias jafht virtutes, immenior ipfc Officii cultor frigidus atque fui,
Q ui proavos magno commendat degener ore, D u m proavos nulla par ftudet arte fequi. H ic turpes vendit fumos, huic grandibus olim
Nomüna tot titulis condecorata nocent. T u T ib i, quæ Mufae fpondent, dona ipfc parafti.
Sufficit & virtus non aliena Tibi. Imminet ingenium praeclaris dotibus aptum;
Lam T ib i perficiunt otia facra Deae.
Gratulor excellens fpecimen. Felicibus aufis Plaudit in A onio Pallas amccna choro. N o n tua fe tollit dubio follertia nifu,
In pacriæ laudis culmina læta vocat. Sangvine qui claro fatus es, virtutibus ornas
Splendorem generis, nobiliusque dabis. A d fp ice macorum quæ celfa exempla vereris,
H alleni, multos, quos imiteris, Iiabes.
T e celebrem , v o v e o , videamus mox & adeptum In Pindo, fcimus quem meruific, locum . A d culmen niti merita T u forte paternum
« . j r . ï ! î K *X « * * * * * X K „ K K X * < * ! * ! # , !* & < > * X X 8 j S3 K X **» ^ ** k X S 5ß X * * » » » * * X X D . D . §. I. -J / S îK X Â &-X> j/" *5 ;ivV ^ _
I
&>umplerisque aliis, fiiæ pariter omnium«cl ue ætatüm ? populis id commune've- teres habuerunt Græci, qvod veriora gentis fuæ cunabula , generisve primor- dia, ignorarint. Illud autem, longi ® temporis progreflii, evenifle qvis mira* lbitur g en ti, Europæarum antiqviffimæ? cujus qui d e m , primis poft diluvium univerfale labentibus ifec ulis, & habitari ccepiffe terram, & enatasfuiftc jnedetentim complufculas civitates feu respubl. mi mo res, quas inter etiam diu poftmodum diftributa h æ c manfit peninfula, perfvadent nobis ipfa illo r u m confinia locorum , quæ reliquias humani gener is poft cataclyfmum Noachicum exceperunt. Q v ip p e crefeenti hominum multitudini, cui fub- o rta jam erat migrandi neceflltas, perfacilis in Græ- Ciafn Itiit tranfitus ex objacente ora minoris Afiæ, q v a n i occuparant jam ante, ac, pofteaquam in transmarinam cherfonefum duxifient colonos,
nebant ctiamniim Aborigines G r æc i, peninfularl« um Europæorum patres illi ac conditores, Ioniæ, Doritfos, Æ olidos, & adjacentium regionum in colae ; qui barbarorum d e in d e , Lydorum puta Per« farumque, cedentes dominatui, n on æ q u e , ac filii, domi forisve inclaruerunt. Ceterum & , praeter viciniam, alia fuerunt bene multa novæ iltius i a Europa fedis commoda & obleftamenta, quæ Grae cos Afiaticos & illuc invitare p otifiim um , & deti nere ibi facile potuerint. Videfis CI. Mag. ER. SI- BERGII Hellada lllu flrtita m , P.I. C.I. Nobis, qui bus ifthaec, a praefenti alieniora inftituto, non licec p e r fe q u i, fatis futurum eft, initia exponere atque: incrementa celebratiffimi nominis e a a h n u n , cu j u s , ut angufti fatis initio, ita poftea multo am-
pliffimi exftitere limites. N im irum E&tjves nuncur pati funt incolæ rfc EAcZSos. EAcis autem antiquis- fimis temporibus non o m n em , qua patuit, Grae cia m , fed quamdam hujus portiunculam fiat e x i lem , ftri&a acceptione & propria, defignavit. Quare nec initio ad to Uceve?k^tov, ut cum E Ù S T A -
T H I O loqvamur, feu ad Graecorum u n iverjitatem adeommodata fuit E^vaov adpellatio, intra arftifii- mos tum coercita cancellos. Exiftimatur quidam E ^ v , Risque D eucalionis, ThefTaliæ reg u li, ut fe runt plerique, ex Pyrrha filius, ) vel agro Thefialo- ru m , vel op pido, EAûiïcç nomen de luo impofuis- fe. Quam q uidem , a fabulofio tempore arceliitam, derivationem aeqm bonique confulamus, oportet,ubi
EA A H N I T T Af, 1
ub i certior alia vix fuppetit *). Saltim id videtur ap e r tiu s, HOMERUM IA. B. 675:, fq. ubi EfoccàW
K&f itemque E&tjvw x&f Mvç/uJovav, una facit m en tio n em , exhibere nobis Theffaliæ & loca & p o p u lo s , quibus minus fpatiofi fuerint limites S e d v e r o , quod celebriori huic five pago Theflâ. l o r u m , five regiunculæ, proprium fuerat,EAufoe n o m e n , longius paullatim latiusque protenfum,
*) Fortafle cuiquam videbitur facra potius Noachida- darum hiftoria, a Mofe tradita, quam fabulofa profano rum hominum de Hellene » gentis illius ac nominis auéïore, traditio, in fubfidium heic vocanda} idque præeunte CL. S A L MASIO in Iib. de Helleniftica. N i m irum , fi cut ex [V J a va n, ( t cisô & JOSEPHO Noachi nepote, filio Japheti, (G en X. 2.) Imes n u n cupati plerisque cenfentur veteres Græciæ utriusque, Afiaticæ pariter & Europae», incolae ; (cfr & JOSEPHI Antiq. Jurh L. I. C. VII.) ita ab ejusdem Ja vani filio,
nepote Japheti, (G en.X .4. Hefech XXVII. 7.)
fuum tuliffe nomen E/Acss- aeque atque
exiftima-ri pofiint. Sed neque haec aliter, quam conjeélando, faerie quis protulerit in medium; eumdem in modum»
quo nomen FleXctvycZv a cujus aevo populorum di-
fperfionem fa&amMOSES teftiseft Gen. X i j , rçala» jiutem nomen feu Tçcciwv, (Gnecorum*) per metache-
f\n , ex Phalegl filio Payaiï, (fie otô efferunt Hebr. jy i
G en. XI. 18 ) inditum effe g e n ti, laud. SaLMASIUS
fufplcitur,
H ella d o s, ( Cirœ cia iiberæ,^ inleqvuto tempore
•ftm§ 8z kolt ffrxriv ita diftæ **), claufum finibus^
prius non fubflitit, quam valliore ambitu univer- fam com prehenderet Græciam , continentem at- que infularem ; illum in m o d u m , quo paffim etiam alias notiora regionum infignium nomina ulteriori .terrarum, longe patentium, traftui, olim pariter & h o d ie, deferri confvevilfe, prolatis co m p lu ri bus exem plis oftcndit laud. A u ftor Hellados illu -
f lr a t a C. 1. §• II. III. Cujusmodi fynecdoche p a r tis pro toto y & velut fpeciei pro genere, locum etiam ,videtur habuifîe in r çaluv rj nom in e, (q u o d
in defignanda gente noftra fecere fuum , & c o n flandus dein fervarunt Romani ; ) quippe quos ita (diftos diso Kapris w c s , (feil, ah antiquiiïîmo Bœotiæ p a g o , cui nomen Tumyçtfu, Tdvctyçcc,')
do--ftis pluribus, cum S V I D A , fm ile veri vifum elf. Certe, jam Homerica ætate & H efiodea, ( v id .
IhuxK B. 524. E^y. 526.) IÏANEAAHNX2N amplis-fima
> * ' ) EAAAAA Hcq EAAHNAS proprie flrifteque nun cupari quondam fvevifie Liberam Greed am , hujusque complures populos ac respubl., (in quibus eminuerunt * Athenae,) conflat ex Geographis. Cfr CHRISTOPH.
CELLARIUM in not. orb. ant. Et his quidem civitati bus fua jam diu confliterat libertas popularis, quum in terim Græcæ gentes aliæ , (Macedones, Epirenfes, oet.) inajeflatem Regum fuorum adfiduo revereri non abfi- flerent. Itaque & L U C A S , Paulinum enarrans iter A&.XX i, fqq. ab Y'Acîà\ fie diliingvit Muwebvlctv, ut v hanc fub illa non comprehendat, (pd diverfas omni*
fima adpellatione univerfî notantur incolae
J'cs- ufis , ut cum HESIODO loqvar E. n&j H. 651.,
h. e.(utiScholiaftarum quidam adh. 1. itemque ali- qvoties ap. HOMER, exponunt,^) rfc EAadcs- fxeyx^ Ms-, jnagna^ quæ late p a tea t, aut ce r te, quæ re* gionibus aliis multum præcellat. (nav«%a;ot,V vo cat eosdem alias HOM. i a. B. 404.) E t , ubi Ulys* fis Ithaci - - \0\kos èvçv xcer EAAAAA -laudatur 0<W<r, A. 7 2 6 ., non jam exilem Hellada
Ih effalicam , de qua modo di&um, f e d , latiore
o m n in o fignificatu, Grœciam omnem intelligi, non c f t q s o d ambigamus.
5. II.
Si pacis bellique, & elegantioris vitae omnis, optima quæcunque inftituta, quae, infigniori cum iuccelTu, mature amplexi funt veteres populi,con* fideraveris; lique artium, tum mechanicarum,tum liberalium ftudia, & longius inprimis prove&as non humaniores modo literas, (Oratoriam loqvor & P o ë fin ,) fed & Mathemata ac feveriorem Philofo- phiam o m n e m , (rationalem, naturalem , moralem, c i v i l e m , ) relpexeris: eminet ubique, ex univerfa antiquitate, Græca gen s, vel acutior ceteris atque in g e n io fio r , vel certe in dotibus ingeniorum exer cendis perpoliendisque & laboriofior, & felicior. Hiiuferant quidem initio Græci bonarum artium e- lêimenta a Chaldæis, Phœ nicibus, Perfis, aliisve pluribus Afiae populis ; abÆgyptiis item in Africa, d e m u m q u e , aliquantilla förlitan ex p a rte, a
nis fibi in Europa Thracibus. Sed v ero , q u x a b liis mutuati erant, literarum ac fcientiarum ru
dimenta, acerrimo labore & diligentia fatigari ne- f c i a , ncc fine profperrimo (ludiorum progreflii, (ic excoluere pottmodum , & ad faftigium d en iq u e perduxerunt, naturali ratione fua ingenioque (o- brie admodum ac dextre ufi, Tagaciores illi ac^f-
&ohwTeçci difeipuli, ut iftos præceptores, quos ex-
aequaffe parum (ibi videbatur, immane quantum fuperarint. Hunccc in modum Græci novam lite ris quibuscunque induxere faciem, m ulto, quam ante, decentiorem; juftaque (ciendarum fyftemata, debito confignata ordine, condere primi funt ad« greffi. Videlicet,quod fatetur ultro Q J d OR A T I U S in lib. de arte poetica v. 323.
G rajis ingenium , G rajis dedit ore rotundo M ufa loqui. - - -
Quemadmodum & ipfe Latialis eloquentiae pa ren s, Orat, pro L. Flacco C. I V , to ti generi Gr*e-
corum lit er as, m u ltaru m a rtiu m difciplina?n, f e r - m onis leporem , ingeniorum acumen , dicendi copi a m , & c. tribuere nullus dubitat. His, quæ bre«
viter diximus, fidem abunde facient, qui hiftoriam fcripferunt & Eloquentiae & Philofophiæ veteris Græcanicæ; e cujus deinde fontibus flumen eloquii fui ac Tapientiæ rivos deduxit Europa om nis, le- cundiflimam hanc litcrarum altricem , Hellada, Tuam reverita magiftram. Ait in q v ie s, Romæ potius di- fcipulam fuifle Europam , per quam nec citius fer m e , nec multo latius, quam viäricia Romanorum
arm a, propagacæ videantur artes ingenuse. E do* fe d u n d e, quæ fo, fuum illud literarum d ecu s,cu m aliis dein communicatum gentibus, haulcre Roma n i ? Quid hi tenuerunt eximium, quod non debue re Helladi? qvidve literarum hi dare potuerunt a- l i i s , quod ipli priores acceptum Græcis non rettu lerant? Ingenue fädus id , cum fuis, M. T . CI, C E R O , ad Qyincum Fratr. epid. I. libr. I. N os-
i n q v i t , e a , qu a confeqvuti f u m u s , his fiu d iis & ar
tib u s fuimus adepti, q u a f u n t nobis G r a c ia m oni« m en tis d fcip lin is que tra d ita . &c. Quibus adde e- jusd. tedimonium de A thenis, ( quas JîMdks EfaceJcet h. e. Græciæ univerfæ b revem confpeftum & v e lu ti quamdam epitom en, PIN D A R U S adpellat apud A T H E N Æ U M, ) illis doftrinarum omnium inven
tr ic ib u s ; unde h u m a n ita s, doElrina, religio , ju r a y deges o r ta , atque in omnes terras d iflrib u ta putan- itu r . &c. D e Oratore dialog. I. cap. IV. VI. & Or. :pro L. Flacco cap. XXVI. Quare & civitatem hanc, ‘facram Palladi, (ry A S w , unde nomen haut dubie 'traxit,) tcotvov cc7rccvrajv ocy&c<^7rct}V 7rctdeirryf/ov nuncupat«
'D IOD OR US Sic. biblioth. hidor. L. XIII. C.XXVII. <Qvia vero fic omne tulit punftum y Efayv/y.y vade!#,, «dici confveverat EAwkcv, quidquid cultiores deceat Ihomines, quales cumprimis Græci erant. Ita PLU- T A R C H U S , in Lib. nus iïeÎTCvvécv 7rciyf*ccTwv ocyéeiv,
EA-/AWmov, inqvit, USU cc^slov y 7TÇOVOOC ßoc^ßocfiKov ôi yoy <pctv- ifyy, y SçoevvTyç. Eidem Nopus (N u m a ) eft EXwvikuts- tfos, i. e. cu ltior, h tm a n io r ; & ZOSIMO Hid. L.
V \ C. XX. p. m. 556. QçcttèTos dicitur «W?
fih r i ytj-oftÄ.iii'i i puta,q u o d fubne£lit,rà> r}cmi'
* . T. A. Sic SV ID Æ in Lcxico exponitur Çço-
piyoç, H ESYCHIO item o ao(pôç. H in c , in p o p u lo
rum diviftone , frequens admodum eft profanis, neque omnino facris inulitata fcriptoribus, E&yvuv
H#) BocçQccçûov oppoiuio; quam admittic & P A U L U S
Rom. I. 14. ubi limul ipla ratio receptiffimæ hujus g e n tiu m , in Grœcos & B arbaros, diftincftionis haut obfcure fubjungitur. Qyando nimirum TMV cvruv
iv Pûojuy, nay rav Aoinuv è&i’w , v. 5 , 7 , 13, praecefferat
mentio , fubjicit hæc v. 14. E c r i r e BuçSxfac, ccCpoïç re h&j ccvoqrotff, c(petAhv\s èifxl. k, r. A. Et (lftun- tur qvidem nobis heic EJkrjve? tamquam fapientiores ceteris gentibus, eruditiores, elegantiores;
çoi au tem , ex ad v erfo , rudes humanioris difcipli-
næ, in d o fti, atque ab omni cultu ingenii literarum* que ftudio, quo foli præfertim inclaruerantGræci, alieniores. Quomodo A R IS T O P H A N I in ve&Kxis
A a I. Sc. III. /3 dçGxçoc y&i dpcc<, & H ESY C H IO ficcçÇccçoç, oc7Foc$evTos, idem valent. N e q u e mirum,
quod A poftolus, diligenter ipfe Græcis imbutus li teris, (quod vel di&io Paulina, & adlegata fubin* de poetarum Hellados loca , apertius a r g u u n tj
co(pès nuncupet illos Philofophiæ cultores ne dicam,
an conditores, quorum diverfæ fcholæ plurimæque domi ac foris m irum in modum celebratae fuerant. Quare ro rrjv <ro(p!etv grjrèïv, tamquam E/kW* proprium, P A U L U S i Cor. I. 22. adfertita, ut lie tamen iis d e m , revelata Divinitus arcaniore o-ofilcc atque ev- «ngelio Chriftinondum imbutis, inftpienciam & va
mitatem fuam pafllm exprobret; qvorfum faciunt
«etiam, qvæ comma prox, citatum antecedunt & ifubfeqvuntur, cap. I & II.
§. III.
U t revertamur ad Barbaros , id qvidem in pro* jpatulo eft, quod PA U LU S 1. c. cun&as gentes, ab
îEA>jat diverfas, communi ifta, ipfisque olim Græ- (cisfoU em ni, adpellatione deftgnet. Sed unde )Eotfidças, {ßccfictqoc’&v^Yi {ZccçÇccçmcc, uti audiunt ARI*
Î S T O T E L I J Græci dixerint, non acqueeft in apri- tco. Y cl ex Chaldaico Bar , quod notet extra, fa-
i r a s , cum G. J. VOSSIO, vel ex Arabico Bar,
iquod bgnificet defertiun, c u m j . C. SCALIGERO jarcefTce vocis originem nonnullis placuit. Qui iprius admittunt, peregrinos exterosve homines; qui jpofterius, per dejerta errantes loca intelligunt ita, m t , ingeminatum x<*t' tpÇctw, orientalium more
jpopulorum , Bar Bar fenfum voculae putetur inten- (dere. Aliam ingreffusviam JOH. JOACH. SCHRO-
3D E R U S in dilfertatione, Thefauro A rm en.præmis-
ifa, to [IuçÇocçoï ex Armenica repetit lingva, in qua
'vox ilia dialecînm notet aut ferinone?n. Et certe iin Graecia vix natam effe, quin illuç potius aliun d e , forbtan ex Æ gypto, inve&am, ßoe^d^uv adpel- Uationem, colligere qvis velit vel ex HERODOTI de Ægyptiis tcftimonio in Euterpe f. L. II Cap. CLVIII , p. IJ2. BoeçCccçtiC , inqilit, ttocytms ot Aryv' Y.uÀeuvtTès w a(pt epoyxdxraÿç. Verum aliter alii.
M u ltis vifum eft non omnino necefTarium , ab ex- 'teris lingvis repetere originem vocis, apud
genas Graecos jam olim. ufitatifiîmæ. Sic-, xc*r?
ivofjiotTo7rciictvy fiâ u m a Graecis nomen illud , cuira
S T R A B O N E Geogr. L. X iV p. m. 455,. fibi p e r- fvadcntcs non. pauci, primo fignificatu & origina rio pertinuifle ad hos d o cen t, q u i, vitiofa p r o n u n tiatione quadam, & infvavi, blælorum m ore balbo** r u m v e , literarum elementa perperam expreflêrint ; cujusmodi fere vitium qvum in peregrinis lin g v is animadvertere (ibi.Græci viderentur, hi extran eos h om in es, afpere loquutos & c r a f lë , haut (in e c o n vicio .(ZccçÇctçiss; nuncupate, feruntur: ita tam en, u t
deinceps omnibus,, qvi Græci non effent , .diyer- foque a Græcis fermone uterentur , latifiima a c c e ptione nomen illud ceflerit., ùs HhvivdycvofjictKoivcv’’ (S T R A B . Y. c.J A quo vocis-fignificatu n eq u ereces- {it P A U L U S i Cor.. XIV. 11.. BAPBAPON vocitans peregrinum hom inem , qui loqyentem fermone L- gnoto alterum non intelligat, nec ipfe ab. audiente: intelligatur. E«V pq inqvit, rfiv iïuvo&fjtiv t^s
\ y ç , èïOfucci r Z X ocX Z vn /3ocçÇ ocçcf v & j i Xo&XZv êv èfxol ,3xç>-
Çctççç. Qyorfum facit & illud OVIDII, T r if t .L . V.
El. X. v . 3 7 , de G etis, Latinam poëtæ lingvam n e scientibus :.
Barbarus hic ego fu ?n , q v i a non inteUigor u lli ; E t rident f t oli di verba Latina Getae.
(Cfr præccd. verf. 2 8:,fq.ubi, m o r e G r æ c o , Roma* nus poëta G rajis opponit Barbaram tu rbarn y i. e.. Getas.) Alii denique fpeciatim ad alienigenas v A- thenis Græcam difeentes lin g v a m , & difficulter
nec: f i n e : pronunt i ant es, nominis illius o* v . ‘ ' u
rigi-riginem referunt. • Q vom odo ferme GrrtfxHOME^ RO ia. B. 8^1. BxçBctçc$w&c nuncupatos autumant, ut qui Graeco uterentur fermone non puro, fed corrupto adm odum; Jemigrueci^ & kcckus E&tivigw-
m , qvem admodum ro @cc<ficcfåetv æque, ac ro ßu^ &uçc<p<we7v, exponit modo laudatus STRABO. Et
initio qvidem , ut aü duriorem minusve expeditam pronuntiationem , ira ad infacundiam generatim iftud pertinuide vocabulum , prodere videtur etiam illa , barbarum inter & d ije rtu m , antithesis, qvam T U L L IU S adm ifit, in C. Verrem L . III. Or. VIII. tC. IX. A t , qvidqvid fuerit, ab oris vitio ac fer* monis pravitate ad vitam & fnores inconditos trans latum poft haec B n om en, Los indicat, qvi
J e r i fint-, inelegantes, inhumani* U ndcP L U T A R -
<CHO 1. fupra c. «c'y, qvod jungit cum r»,
(ÇuvÂœ, dicitur, quod ad incultos Barbarorum m o
ires qvom odocunque accedit. Et II Maccab. IV. 2 j. M enelaus exhibetur Sqçcs BccçBoîçov cçy&ç i'yocv, h. c., «quod ibid. praecedit, Svpcvs I%û>v cJjucü t uçdwov. Ne- «que alia ratione, quam 'quae Graecis fuit recepta, !fidm orum dedecus translata v o ce, agrefles & bar-
ibari idem valent CICERONI pro Mil. cap. IX.
§. IV.
Ceterum de Barbarorum adpellatione, Græco more Romanis dein fami liari (fima , libet pauca fub- jilRgere. Romanos quidem non magis immerito, quam ceteras g en tes, Barbaris olim G raci adnu- meraverant. Qvid? q vod , Latinus ipfe poeta, M.
A . P L A U T U S in Fr ologi s A /in ar. 8c T rin tim .9 Graecorum ritu 9 fa b u la m a fe vo r fa vi Barbare^ nun cupet h a n c, quam Latine reddiderat, antehac Grae
ce {’criptam. Sed vero non eloqventiam m odo & p h ilofop h iam , fed & cetera pleraque decora ac m eliora inftituta fua mutuati a Graecis Romani, hif- ce fuis do&oribus id d eb u eru n t, quod ipfi Barba rorum denique fefe exim ere pofTenc num ero. Proinde R om ani, rerum jam p o titi, in univerfum h o s, qui nec Romani ‘edent, nec Latine loqveren- tur aut Graece, Barbaros dixerunt. Ipfe CICERO, de fin. bon. & mal. L. II C .X V , Grœciam 8c I ta li-
am ita conjungit, ut ambas opponat Barbari
i. e. om ni Barbarorum terrae. Et P A U L U S 1. c. cX R om . I. rès h Ÿoopy ïvrctç non com prehendit Bocçfioc-
çois, qvos EÄjjow ibid. vidimus contradiftinctos. N i
m irum ante loqvutus v. f , fq. 7TOCVTOOV TcZv ifyvtoV,
(in qvibus erant & Rom ani, 8c G ræ ci, & Barbari,) dein v. 13 , fqq. opponit rès h P q u o s adloqui* tu r, roisKontois tSveaiv % in E/kyvccr x&j Bccgßccfsc diftri- butis. C erte, quando fcribit in praefens P A U L U S , {ipfe natus homo R o m a n u s, A&. XXII. 27 * - 29.) ad rùs fv fohfjirj, in q u ib u s, praeter advenas Romae d eg en tes, haut dubie multi etiam fuerunt cives & indigenae Rom ani, ad Chrillianam converfi fidem : probabile vix erit, per ea*™ oppofitos, notari ab eo Romanos ; licet aliud fit vifum J . C, W O LFIO in Cur. Fhilol. 8c Crit. ad h. 1. A d d e, Romano m ore, delatam a PA U LO Bcc^ßd^v adpel- lationem incolis M e lite s , (haut dubie Siculae illius
in fu l* , *) quam Pœni f. Carthaginienfes, fed Ro
manis fubjetti legibus, tu m incoluiffeperhibentur,) A £t. XXVIII. 2,4. quorum interim haut vulgarem
QtKuväfWfi*v atque hofpitalitatem ib id laudat & fq. v. 10.
5. v.
Perquam notabilis fuperefl locus Col. III. ir .’ ubi Bocficcços occurrit quodammodo oppofitus r»
SkvSij , veluti KC6T 06 f*Eç«TfAov, quo generi iua fubjun
gitur [pectes, (eaque fere ceteris, eodem compre hends g e n e r e , memorabilior ; ) liquidem alias com. muni Bctçficcçoov adpellatione contineri fveverunt et iam , iftorum pars, Scythae. N im irum ita PAU L U S Ovk Evi EArjv vgl Iôdaïor, 7reçirc/uyj h# ctK^oßv^lcc'
B
CtçQoCÇCS, ZxuStîS“ - - - -
eeX^Oé T tà7TC6VT0C I v
vicie 1 Xçiïos. ( Cfr Rom. X. 12. Gal. III. 26, fq. ) Pri
m um opp onuntur heic invicem laicc7os nfj EA^v, feu,
quod idem e f t , 7re^trefxyj ^ oly^cßvqlct, h. e. Jud*us & gentilis ; (qua de re §. fqt>) Ubi vero poft men tionem paganarum gentium , qvas, uti diximus,
B 3 E/5tajy
*) Melitam Inter Siculi maris infulasreeenfet PLINI
US H. N . L. III. C. VIII. quae quum pofita fit Sici liam inter & Africam , ad Africae refertur infulas a
PTQ LEM Æ O Geogr. L. I; C. IV. idque hoc potiorl ju r e , quod Afris , mari potentibus, olim & hæc paru erit infula. Sin Illyricam infulam, M eliten, cujus & STRABO m em init, & PLINIUS L. III. C. XXVI.,in A drlatico pofitam finu , heic loci quis intellexerit cum nonnullis, quibuscum facere nolimus 3 nihilo Ucius Bar*
E&tiv defignat & «VfojSuçJ*, proxim e fubnefruntur Y>ctç$ccços, S j c i ntegri illius loci fenfus effc queat:
C un& a, quae ad falutis pertinent n eg o tiu m , om ni bus , qua demum cunque fuerint gente & nafcendi fo r te , offert Chriflus atque e x h ib e t, nullo difcri- m ine admiffo hos inter, qui vel ex Judctifmo con vertantur , v e l ex Ethnicisvio ; fi quoque pofterio- res hi e Barbaris exftiterint, (non e Romanis Græ- c isv e ;) im m o, fi vel ex ipfis fuerint Scyth is, fine licet ii reliqvis Barbaris, ut rem otiores a Romano imperio hujusque provinciis, i t a /3xftxçÛTtçcr (<bar- bariorcSy ut cum Poeta loqvar T r iff L. V. E leg. I.
V. 72. & ex Ponto L. III. E p iff II. v .7 8 .) Forte non indignus erit, qui conferatur, Tullianus locus ex Orat, in L. Pifonem , C. VIII. - - - Q uid f a
c is? quod m ill a, in Barbaria qvisquam tyrannus.
Et, inter je&is pauculis: Q v is hoc fecit ullus in Scy
thia tyrannus ? u t eos, quas lu ftu adficeret, lugere non Jineret. 'E%eçyctaloc c f t , amplificationem fimul
continens & gradationem quam dam , u b i , poft u- niverfam Barbarorum te r r a m , fpeciitim & y.xr i£o-
%r\v nominatur Scyth ia, vel principe com m cm oram
da loco Barbarice portio ; quae quidem una, inffar om nium , barbarae inhumanitatis fuppeditare exem* pia confveverit. (Cfr CIC. de nat. deor. L . II C. X X X IV , ubi quoque barbariei ac ruditatis depro m it exem plum e Scythia. ) Q uom odo & FL . JO« SEPH U S memorat Sxtàcts , (pôvoie ^ugovTecs ccv5çcoiraiy$ toûv Bvçlûoy hottpèçovrxs' L. II. contra A pion.
p. m. 819. Sic au&or libri II Maccab. C. IV. v. 47.
conde-condem nationem narrans ac cxdem infontium,
c it tv ff, ft H&i f Afyov , «VfAtiSqactv ccv
ctxccTcc-y v a w , tacite fuam ScctxccTcc-ythis objicit fævitiam; fenfus
cnim eft : Vel judices Scythat, feri quamvis & fer rei, feu quibus nihil inclem entius efîe fveverit aut inexorabile m agis, innocentitfimos homines illos damnaturi non fuifient.. A ddefis PLIN. H. N . L. VI. C. XVII: N o s quidem haut præterit, ab an- tiqvitate tribui paftim alias v el in genere Scythis, vel horum parti potius, exim iam , pras gentibus bene m u ltis, & fapicntiæ & juftitiæ laudem. Atv (ic tamen; æque feriptoribus eft in confeflo belli- cofioris illius populi'feritas inufitata atque immani tas, q u x jam olim Grcecis abierat in proverbium; quam in rem Cfr DES. E R A SM U M , Adagior. chil. II. centur. III.. p. m .4 3 2 , fq. & chil. IV. cent. JX. p. 1026.. ubi, inter alia, kuxcç ixufyç profertur
ex Æ SC H ÏN IS Or. 7ictçct7rç£(T$elu£. N ec facile
adftipulari poterimus iis , q u i, cit. PAULI loco,,
Barbaris Scythas o p p o n i, tamquam cultiores cete
ris m inusve barbaros, perfvafere fibi cum SAL- MASIO.
§. VI.
Q yem adm odum exteros quoscunque populos dixere Barbaros Graeci veteres ac Komani, haut ferme aliter Judæi univerfas, praeter fe, gentes com m uni defignarunt adpellatione EAtfW. Cujus* tfiodi quidem antithefin T M a x&i EXùjvcc loca præfe- ru n t, jam anteced. §.adlegata., R om .X. 12.C ol.III. m .. quorum pofteriore v ocum ambarum-vim decla
rant apertius, quarum adjungitur m en tio,
jw>î x&j uv^cßv^lcc. Qvippe (icut J u d x i 7teçirfjn]§ivres% per enallagen term , a b ß ra ftip ro concreto, feu per quamdam adjuncti m cton ym iam , in oppofitionead rcc , adpellantur Tt^rc^- (cfr Gal. II. 8,9- Phil. III. y. ) alias item nuncupati c/ fx 7reçiTCfJiriç ( cVr«’, )
Gal. II. 1 2 ,1 3 . Rom. IV. 12. Col. IV. 11. &c. itavi- cillim ecKgcßvqicc funt 1. c. qvilibet e pro fanis gentibllS , c c v S ç e s c c y .^ o ß v ^ lu v Ï % c v t e ç , rf e y r e s ’ i v
dn^cßu^loe, uti vocanturRom . IV. 10. A fr.X I.3. Cum
fuperiore ad ColofT. loco cfr Rom . III. 29, 30. I V .9. Gal. II. 7- Ephef. II. 11. &c. Et Judaico qvidem more d iflos Eakvjvccs omnes in univerfumaAAc<ßtjA&f, feu quicunque gente non efîent Judæ i, nullo col
ligitur n eg o tio , tum ex fynonytnia eAtjvkt/us w «a*
7\c(pv\i<7fJL8, item que rooyEAAjfvwv^T&h' è$vœv,\cv£o6ieiç Op-
pofitorum, IIMaccab. IV. 13,3?, 36. tum expluribus feripturae Evangelicæ & ApoftoÜcæ locis, quorum praecipua adferre noftrarum erit partium. Per r è s
E&rivus Joh. VII. 3J. intelligi a Judaeis extraneas
gentes & paganas , erit in propatulo; licet vel ma xim e t rjv ohxg7i»çmv revy E^vccv, cujus illic adjefta eft m en tio, ad exteros referamus Judaeos, rå?
e7roçol, Jac. 1.1 , h. e. per diverfas A lîae, Africæ &
Europae regiones iïitco-7rctçhro6s h rois EAriwv, ibique
7rctpe7riiïriiJL8s evrots x&f 7Soc^oly8s% œv ccvccççcÇri iv ro is e S v e c c
vid. I Pet. I. i.I I . 12. L U C Æ A a . XVI. 1, 3. T i m otheus laudatur, v ie s yvvtcty.os rtvo s Ittèxloos 7 t^Y [S, 7foc-
rços teE&rivos- i. c. cui mater fuerit Judæa , (EwUv,
proies-fa fidem: fed pater ex proproies-fana gente & pagana; L ycaonius forfan h o m o , puta Derbæus, aut certc L yftrenfis: incertum , an irçcoyïwTos' id quod per- fvafit nonnullis ipfius cum Judæam uliere matrimo nium . Et Ach. XIX. 10,17. 77CCVTSÇ Ci YMTOtK&VTSS AaloCV, f /lf tœ m inoris incolæ, ) diftribuuntur in IxSxlxs n#j FAwaç, quorum hi indigenae pagani, illi hofpites e-
rant & advenae. Sic Rom.I. 16. vois 0 m^evccv, îuiïcuos
rs nçûTov x&j Efop, cun&i funt,ex Judaifmo pariter &
e x g e n tilifm o , ad profeflionem fidei Chriftianæper- d u ä i; & cap.II.9, 10. III. 9. hominum iiniverfita- tem exhauriunt iwSeuol re t&j E&ws. N eque aliter G*al. III. 28. humanum genus om ne, u t, habitara- tione f e x u s , in âçvev Sfav, item que, fo rtis r ^ fp eftu ac conditionis, in IAsvb^as U tes, f ic , in
tuitu diverfitatis g en tiu m , in igJa/w vfj Efoqvccc dif- pefcitur. Refer huc etiam I Cor. L 22, fqq. XII. 13. dem um que A ft. XIV. 1. ubi, per oppolitos lduiote EAMvas-, defignati videntur lconienfes cumprimis ia Pifidia, v e l, uti vifum eft aliis, in Lycaonia, A - fiæ m inoris regione; ad quos pertinet & fqq. v. 2,
oppofita fimifiter IlAcclots adpellatio r£v rois EA .
A w owœnj/xcç, utpote qua familiariter in S. Cod. N a
F. gen tes innui paganas feu deaftrorum cultrices^ («eas- s 'Kçi^8i C67ÏTlÀÀ0TÇl0ûlxhûtÇ TYiS 7tcXiTslots TH
\<TÇOt->;A, k. r. A. Ephef. II. 12. ) quales olim , Judaica
d em ta, cetcræ erant om n es, nota res eft. Cfr Rom . III. 29. Gal. II. 14, 1 ubi opponuntur invicem
laftctict, sfyj, itemque s&vikûç ^îjvti^]n$ctïx£ç' & Matth.
VI. 7. XVIIL 17. ubi èâvtuès ipfe Chriftus vocat ho-C m ines,
m in e s, a cognitione & cultu unius veri N u m in is alienos,
§• V it.
< juia vero,penes folos adhuc Judæos vigente Ec- clefia , reliquæ nationes, (dum m odo exceperis facro- rum illos advenas, 7tçc(t*(Kvtoi qui vocantur,) fœdas va cabant idolom aniæ ; haut mirum, (i late patentiE^ri- v&)v acceptioni Judaicæ II. cc. adhaefiffe aliquando d e prehendatur notio êJuXoÀarfw, qui a piirioribus J u daeorum facris lon ge aberant: quem adm odum exad- verfo JsScues; non ad fo\u m gen u s nalcendive fortem fefe refert, fed & vel maxime ad religionem , cfr A £h XVI. 20, fq. A poc. II. 9. III. 9. H inc eft, quod ea- Aijv/ay-ccV, (lt. 0 E&rçmsV X0CÇMKTyÇ> qui Pei* 7:ciqoivcf^c'js tStVfxéc exp on itu r, & E&s.rjyi>{gq Scroti , reus t>utçocci';
oppolîtæ ,) II Maccab. IV. 10, fq. 13, fq. nec non
roc EfayvtKcc, (fubaudi Vel eSy, Vel îeçci, ) VI. 9 ., ccfao- cpuAiT/xS inlignita nom ine v. fq. 24, ad profanos ri
tus & fuperftitiofos ethnicorum pertineant. N e c vero aliter deinceps, in ecclelia vetere Chriftiana, T h e o lo g i Graeci E^vu? vocant atque E^v/^Was-
ethnicos, f alias diftos iisdem rès e%a>Sev, $ txs rrjc oixfåelcts, ) queis amant opponere rès yperfysc,
i. e. rè c o&oiïcltjç, r è s Xptstecvsc' q u e m a d m o d u m &
SO C R A T E S H iß . Ecclef. L. I C. X X IV & alias «
Xçiçiocvl&tv opponit t£> E&tivi&v cui effertur quoque
E&JJV cum addito rr.v fyvwriocv, ut non gen tem in n u i, fed relig io n em , lu cu len tiu s adpareat. Ita GREGORIO N yffeno in præf. ad orat, catechet.
& Cap. III . T<Jv EAtiviÿvTvr r\ Ttohxât7l'Ax\rj perftrin*
g itu r ; S O C R A T I Hift. E ccl. L . I C. XXIV Mani-cluæism us audit EAjjv/^v Xç^toovia^cs' & SO Z O M E N O in Hift. E cclef. vcpos EAtpnccs ritus eft paganicus ; qui C H R Y S O S T O M O , EUSEBIO, &c. paftïm Graecis d icitur ETknvivpos-, ac rr EvuyyeAty.^ weak ice, opponitur. R efer huc C L E M E N T IS Alexandr. Aoycv 7rçoTçe7TTt-
Kov 7TÇQS EArjyocs* J U S T IN I 7Tocçocivemcv 7tçcs EJ&tivccs'
denique A T H A N A S II Xcyw x ä T EJkrtvw' i. c.a d g en -
tile s , vel adverfurn hos.
§. VIII.
Quæ diTa funt ha T e n u s , fatis arguunt, neu- tiquam folius G r ^ c i* incolas a S. feriptoribus, Ju daico loqvutis m ore, fignificari per EArpus, nem pe quorum pars aliquantula ipfis ducebantur G raci. V ide A T . XVIII. 4. ubi, qui laSalote , peregre d egen tibus , opponuntur, E&yves haut dubie Graeci fue runt g e n te , iique principem habitantes Achaiae ur b em , ot Koçhbêci' cum v. 8 cfrv . 17. Quæ vero m onui m us 7 E/kyvw, fpeTare etiam ad rus EAAHNIAAS yu- \cc7v.cts, non e ft, quod m ultis adftruamus. Quas
videre eft converfas a PA U L O A T . XVII. 12., E&n-
yl^ts ywcuKss, in oppofitione tum ad Iaiïcclas, quorum
praecefferat mentio, tum ad âvfyas, (fubaudi Eforjms,) qui proxim e poft m em orantur, ita diTas, matro nae funt Beroeenfes Macedonica?. N e vero fic ad
Graecas tantum mulieres fpeTare putes adpellatio- n em , quæ ad feminas quascunque non Judceas late patuit j ifta dito rdv fueScçlœv Tuça xjpf Ziiïdvos y v v v j, St
(polviaau rZ y lm , (fe u , quod legitur Matth. X V . 22.
ywrj Xuvccvulu, ) quod non effet ex oIkoo lcpccrjA, (v. 24.)
MAR-M A R C O cap. VII. 26. nuncupatur i. e.n o n e
gente J u d œ o n m oriunda m u lier, fed, quod 1. c . fbeciatim ad d itu r, Fhœnijja v e l , quod idem eft,
Canaii^a; liquidem r o is ô (Pcivlwi illa eft r e g io . quæ
Hebraice dicitur ViK E x o d .X V I. 35. qu ocu m cfr Cap. VI. i j . ubi reis 0 com m em oratur Xxùà © ne rr,s $ctv!<nrtis, idem ille , quem vocant vtov rr,s Xccw
vinks Gen. X L V I. 10.
§. IX.
Supereft, u t, unde haec nata (it fy n ecd o ch e, qua rès E/krjvccs, tantillam generis humani portio n em , novo quodam , eoquç latiffime patente, figni- ficatu, de quibuslibet alienigenis accepere Judæi, qua frerr poilit brevitate, adtingam us. Terra: fan* £tæ habitatores, quibus jam olim Graeci Abati c i
S
aritcr & Europaei, ( T y r i ac Sid on e, Phœnices,. udæorum fedibus conterminae, infignibus em po riis, crebra agitantes com m ercia, ) ignoti vix efle potuerunt, tum demum nominis E&ijW folito lon gius proferendi anfam adepti vid en tu r,q u u m P er- farum ille vi& or, A lexander M acedo , bonam A - fiae partem fubegiflet. Sic enim haut injuria dice re EAyjvccs (ibi videbantur, quicunque , Graeco fiib-diti imperio, vi&oris populi leges aliaque inftituta, uti fere evenit, fuerant amplexati. V el m axim e vero etiam ufus G ræ cæ lin gvæ , lo n g e lateque ul tra fines H ellados, inprimis per Aftam m inorem Syriam que, propinquas Palæftinæ reg io n es, m ulto receptiffimus, Judaeis, quibus alia nulla e peregri nis notior cxftitit lin g v a , fubminiftrare potuit occa-fionem
fionem adpellandi h ofce, qui rî? ute rentur, plurimi licet corum dem gen ere ac gente Græci non elfent. Poft fata vero m agni Alexandri, in complura jam regna divifo vaftiore Græcorum im perio , & Æ gyptios , Lagidis fubje&os Ptole- m æ is, & , in A fia , Ponticos civ es, Arm enios,Per g a m en o s; Parthos item , hi lic e t, Arfacidarum re* veriti fceptra, a M acedonibus defeciffent, aliosque his minores p o p u lo s, fuis gavifos Regulis : deni que vel inprimis fubditos Seleucidis Syros, qui tum finitimi erane, tum graves admodum Judaeis : illos, inquam , om nes eo potiore fibi jure hi vifi funt ad- pellitareE^v<as-, quod gentium i (lar um regna, ab A- lexandri M. ifuccefibribus poffeffa etiam num , non omnino fub Graecis effe defiflerent; faltim jure exi- Rimanda quae dam quafi monarchiae prioris Macedo nicae rudera. Itaque, exteras gentes vocitantibus EAw#?, Judæis arceffita fuit a potior* pariter ac no tiori populorum parte denominatio. E t, quum transmarinas nationes alias ve remotiores bene mul tas parum noviffent Judaet, viciniorum fibi genti um p robeque cognitarum adpellationem illam, di- £tas ob <cauftàs adoptatam , in immenfum denique ad om nes cïAoyevïïs extenderunt.
§. X.
Supra vid im u s, confli tifle V .T . eccîefiam ex
Yalulcts re km UçcmjXvroiç, qui m utuo inter fe diftin-
gvuntur A ft. II. 10. Gentis Judaicae 7roXvûoyv/Jti»v a- liis exponendam relinquimus; verbo dixiffè con
te n ti, cvvoovvfxooç occurrere paffim in pandeöis N .F .
I A l a s ^ laçccnXiTccs, E ßfcclsr quæ tria gcntis fuæ no-
rnina P A U L U S adtulit II Cor. XI. 2 2 ,2 4 . A d h æ c I(rçotr,KiTuv fa&am vide m entionem A T . III. 12. V. 3 y. XXI. 28* &c. Rom. IX. 4. XI. i. F'.ß(jo6tcüv autem *J Phil. III. y* (u b i Eß çocïcv fe dicit PA U L U S, àV%3ü7rov
I8$*7ov fefe profeffus AT. XXI. 3 9 .) & A T . VI. i .
qui quidem poflerior lo cu s, una com m em oransw
EAAvmccï, pluribus intra explanabitur. Quod v e
ro adtinet ad rès riPOSHATTOTZ, nom en hi tule runt ab ip fa re} puta cctiq T8 7rçoaeXyiXi>Sévc6i tco lov- iïccïa poo' intelliguntur e n im , q u i, abjeTa fuperfti-
tione paganica, acceßerant ad cœ tum Judæorum, atque in eadem facra confenferant: qui t* nçotrèf
yjehul r*v< haut infolens eft iig n ifica tu s} v. I T im . VI. 3. Ita 7F^cariXvT0i funt, interprete S V ID A , ci
i j r lÿ v ô o v 7rço<reX vi?w 5 o T e £ , v & f k c c to c r à s ® e Î 8 £ 7r c X iTs v c f x s
-xoi vofjiÿs' adeoque intuitu Ju d æ oru m , ut loqvamur
cum H E SY C H IO , 7râçoiKci, cihKce§\èis' ( H ebraice o n j peregrini feu alienigena :) genere videlicet ac gente pagani, iidem que etiam, antefuam
addiTi
*) Græcis etiam Patribus usque adeo .aohvoc/uSvToc funt Iüiïcclûtv & EfZçxîaiv nom ina, ut CLEMENS Ale- xandr.Strom at. L. I. p. 1 77. locum provocans Paulinum, qui fichabet: Ey sve^v rois IOTAAIOI2 oes teïïcciïosK.T. A. adpellationem EBPAIUN pro altera æquivalsnte fubiti- tuat. Nec folum JOSEPHO pallim & PHILONI Ju- dæo, fed & Romanis aliquando feriptoribus (ex. gr. C* CORN. T A C IT O H iftor.L . V. C .IL p. m. 5 4 3 O Hem brœi iidem funt, qui locis aliis J u d ti.
addicti ethnicism o idololatrae. Cujusm odifuit ille A ft. VI. 5. laudatus NwoAacs-, Ame^eus- T:çwŸ\h.vToç' pa tria Syrus Antiochenfis, q u i, gentilifmo relido, Judaeorum fefe adjunxerat facris; poft hæcadChrb ttianam perdu&us fidem , & tandem, in Hierofoly- mitana ecclefia , unus e dele&is Vllviris
räv TçctTïe&v id em , qui v u lg o , fed vix fatis re&e,
creditur ex Chriftiano fa&us hærefiarcha , fe&ae KixcAaitw, in A pocalypß JO H . reprehenfæ, conditor.
§. XI.
N o n eft dubium , quin Profelyti Judaeis, ex m ore fupra nobis obfervato, dici adhuc potuerint EAAHNES, non quidem profanae religionis, quam repudiarant, fed ftirpis 8t natalium habita ratione. Et reaple profelytis in facra N . F. hiftoria delatum animadvertimus iftud nomen. E lo cis, quae adle- gata nobis fuere §§. præ ced., non injuria forfan huc retuleris A£t. XIV. 1. XVIII. 4. ubi iv Tÿawocyv- 7yj Tw lÿiïcriw, tum Iconienfi, tum Corinthiaca, tri. bui videtur etiam locus tcïs Eààïje/, q u i, una cum Judæis utriusque fcholae, concionantem Paulum audierint; quocirca haut incomm ode intelligi po terunt ifti Afiaticorum hom inum & Graecorum, lo ci utriusque civiu m , quibus, fa&isjam Tr^Auro^, fic demum confvetudo cum Judæis familiarior, &, ftato tem pore, facrorum in fynagoga focietas,com petierit. Q uom odo etiam huc pertinebunt non m od o, quas tetigimus an te, EAArjvl&e ywulnsc, (pros-
elytœ puta Macedonicae, una cum Judæis
gæBeroeenfis ad Chriftum converfæ ,) A&. XVIL 10,12. verum & ilia inprimis Syrophœniffa, M A R CO c. VII. 26. di&aEAAy\vk- e cujus adloqaio ad Chri ftu m , quem com pellat KJ^v ùm Matth, X V
22. pariter & ex refponfo ipftus C hrifti, fleydhw
dvTYfi TqVt7rl<vlV laudantis v. 2 8 , co lleg ere non pauci,
m ulierem fui He ortu quidem paganam , neudquam vero (quod CL. SA L M A SIU S autumat de f u n .l i n -
g vœ H elleniß.) idololatriæ adhuc addittam ; quin TFfovnhurw p otius, ut quæ promiffi Meflîæ & crCnus
& nom en, antiquitus Judæis agnitum ,(M atth.X X I.9. X X II.4 2 .& c.) probe norit. Sed & apertiora fefe nobis offerunt alia hiftoriæ facræ teftimonia. A tt. XVII. i , fq. \ idere eft, quem adm odum commo* ratus in M acedonia P A U L U S , & T heffalonicenfi-” um Judæorum fynagogam , diebus fabbati, folito” m ore in g reffu s, verum Mefliam eo adnuntiarit” fu cceffu , ut converti Chriftianifmo fefe addicerent* non m odo Judæorum aliqui, f e d , una cum his*9' etiam permulti rZv ZEBOMENHN e a a h n e in , v .4 .” Cujusmodi pariter cf/3cj^tvci ( fubaud. eaay\vs$ ) cu m reis Iaioelote junguntur, tamquam focii ejusdem fyn-
agogæ A thenienfis, & proinde a Paulo eadem in- ftituti opera, fq. v. 17. Qui fuerint hi < r e e A- Åtjves, facilius d eprehendet, q u ico n tu leritA tt. XIII.
43. u b i, Åv&elutje rijr awoiyuytje, (quam in urbe Pifi- d a r u m , A n tioch ia, die fabbati Paulus & Barnabas frequenta rant, v. 14- - 4 2 .) hofce dottores fuo« co mitati perhibentur TroAAffi rZv laSochuy Tœv XEBO-
MENttN I3FOZHATT12N, Chriftianifmo jam im buti. Alias
A lias vero, quum agitur de tt^ K vtoiç, h o c
fup-Ï
irefTo nom ine, fæpius iidem fola notantur adpel- atione tûv (ßoßcvfAevwv rov ©fcv, $ aeßcfjiw'jüv' id quod fa£tum eod. cap. v. i6 , ubi PA U LU S, nutu Archi- fy n a g o g i, pro concione verba fa tu ru s, in oratio nis limine fuos compellat auditores, partim cpUetI a iïx la s ( Gal. II. i y.) f. Judaos nativitate ac Patriar
charum pofteros, partim his interm ixtos, e g e n ti b u s , veri Num inis cultores 7t^o^Avt8^, & adoptio ne quali Judæos, hunc in modum: Avipe ivçtuitârat,
H&j 01 (poßs/MVOt rov ©fcV 3C ruri um V. 2 0. olviïçeç oc’JfÀ- Çc) , vio) yh'üs kß^xxfx, x&j ci èv C/u7v (poßx/xwot rov © foV
a quorum utrisque, inter fe diftin&is, to c e & v q
,
h.e. promifeua Pilidarum Antiochenorum turba, cujus pars etiam evangelium amplexa fuit, æque diligen ter diftingvuntur v. 42. 44, fq. 46. 48, fq. Quibus adde ex fq. v. yo. ro^s aeßopevxs’ yvvxwxs, has etiam haut dubie adeoque ab antefignanis fuis, pervicacibus Judæis, facillime exftimulatas adver- lus Paulum; itemque ex cap. XVI. 14. degentem P h ilip p is, Macedonum u r b e , mercatus caufia, quamdam mulierem Afiaticam Thyatirenfem , Au-
ilxv cvcpxTi, a-tßc/jtww rov ©fcV quæ precaturis mu
lieribus Judæis, fta*to conventus facri tempore ac lo c o , ( fabbato, in profeucha fuburbana prope a- m n em ,) fe praebuit fodalem, & , cum ceteris, Pau li difcipula fuit, S. baptifmate mox initiata. ( \ . i3f, i y . ) denique ex cap. XVIII. 7. rivcc lÿsov ovofjtxn
eeßopevov rov ©fcv, in fynagogæ Judæorum Corin,
thiaeæ vicinia habitantem; Romanum fortade
m in em , quod fufpicari fas erit ex-nom ine: certe:; non Judæum origine; quod vel præcedcntia l .c ... quodam m odo aperiunt. Itaque etiam ad ravwfo«f~
hvTw referre ordinem nulli dubitamus, quos m e
morat J O H A N N E S XII. 20. gvtus rtvois EJkrjictf tu::
T06V CCVaJBuiVCVTMV , <v« Tr^co-xuvïjVaxnv sv rr tcçrti. Sidun
tur nobis heic quidam natione pagani, ex fuis f e — dibus non admodum lon gin q vis, (e Phœnicia f o r -fan, aut huic confiniG a liU a , unde oriundus erat:. Philippus Bethfaidenfis, quem videntur, non om n i no tibi ig n o tu m , adiilie, obfecrantes, utM effiam; convenire propius libi liceret, v. fqq.) ad urbem Judææ principem profeäri eo fine, ut publico D ei c u ltu , fefto pafchatis Ju d aici, in templo Hierofo- lym itano perfungerentur: quod qui conftituerant, d icuntur & alias sç%ea$ctt ( olvußotlvetv) 7iP0CY.WY\GGVT?s hs lsçovaccÀyfx' A£L V III.27. XXIV. i i . err A p o c. XI.I.
Fuere hi e numero t£v dvaßonvcvToov\ qui con fveve rant effe plurimi; anniverfariis utpote feftis folle- m n io rib u s, confluentes undique ex Palæftina finiti- m isque regionibus Judaei pariter ac profelyti. Cfr anteced. v. 12, ubi memoratur c'%ags 7toKvs, ô faSdv
iis Ttiv ëoçTvv' & A £t. II. 5 - - i i . ubi contimilis
Ts H&j 7rço<rriXvTOùv, ad Pentecoften H ierofolym is ce
lebrandam , eoncurfus exhibetur. Vid. JO. CROII
QbJ\ S acr. i f H ißor. in N . F. C. XXXI. p. 232, fq.
§. XII.
D enique & in primitiva N . F. eccletla diflos fimiliter E A A H N A Z , ex etbnkifm o qui tranfierant
adChriftianæ fidei profetfionem, (non aliter, quam
I#-n i aoctici I#-nuI#-ncupaI#-ntur, ex Judaifmo evocati jam ad «C hriffcum ,) colligim us vel ex Rom. 1. 16. & l Cor.I.
E t, ne peculiare defit exemplum, PAULUS « G a l. II. I , 3. «jif Tircç, inquit, 0 ai>v ifxol , (aW/
3dvr/
tzus leçcaÔAvfjio&,) E A A H N <£v, tjvccyxc-cSti 7repT/urjSr;vc6{. T i-
tttu m , fidum comitem fuuni, quem yvr\(itov T£X.vov c c v t x
,
ccoeAQov, & koivuvcv uvrë ^ auveçycv, h. e. gerJUU- im m n difcipulum,'fidei pariter a*c muneris fu i focium , ttik collegam , locis paffirn aliis Paulus adpeliitat,ni-
llh ilo fecius 1. c. E&vx dicit etiamnum, quod, pa- nventibus EA^iv, i. e. profanae cujuslibet nationis, (Ç incertum , anG ræ cis, iisque Corinthiis, ut volunt « q u id a m ,) prognatus, non ex Judaeo, fed ex gen- tr.ili ccneqiTfJiriTCio, Chrifti cultor evafifiet. Unde nata-
liliu m & generis heic nomen illud eft, non impurae irreligionis, nifi ad priftinam, cui miferat nuntium,
rrefpicere velis ; quod tamen in illo loci noftri con- tte x tu diffvadet prœfens partie. dV. Qyamobrem (Q rieca verba fle interpretamur: Titus,qui uname-
eru m erat H ierofolym is, quum Judaeus ortu non es-
fïïet, fed alienigena, non adacius f u it, ut circumci-
cderetu r\ idque jure ac beneficio rris ïKtv§eçl<*s ty\s h
, (cfr v. 4.) feu Chrifiiana a lege cerimoniali
lld b ertatis, cujus vindicem egit Paulus contra Hie*
rr-ofolymitas quosdam , Mofaicos ritus atque in- poirimis rrjv 7re^TCfxrjv^ ceu neceffariam ad falutem, (Lhriftianis obtrudere aventes: cujusmodi homines, P^iarilaifmi adhuc fervantes praejudicia, non defu- ifffe in ecclefia vetere H ierofolym itana, videre eft M . XV. 1--6. 24. XXI. 20, fq.
Re-Reliquum eft, ut difpicercm us, utrum « E A A H N I-
2 TAI, tum Hierofolym itani illi, tum Antiochenfcs S y ri , tcïs £@çuictç A£b VI. i. oppofiti, & cap.XI. 19,20. a t c ï s i n q u i e t sdiftin£ti quadamtenus, (c fr & cap. IX.
29.) in numerum fint recipiendi ruv ïlçca^huTœv, five ad Chriftianam converforum fidem , fiv e ju d a ifm o adhuc inhærentium. Sed vero, quia trium locorum , quæ diximus, arduorum fane ac perdifficilium, jufta expofitio, tot difcrepantes virorum xfirmarctTow fen - tendas m odefteponderatura, plus operæ fibi d epo- feit ac laboris, quam q u o , præfentibus circum fe- pti anguftiis, deffingi rite pofiim us; ifthaec, fufci- piendis pro v irili, fi dederit vitam D eu s, pofteri- oribus curis refcrvare malumus.
Aiev eôvT eâvti © rev cttvyireiev oiTtocVTfC*
