psalmüm davidis sexagesimum octavum commentatio
QUAM
VENIA AMPLISS. FACULT. PHILOS. UPSAL.
P. P.
Mag. JOHANNES BERGWALL
AD SCHOLAM S.TAE CATHARINJE HOLM1ENS. COLLEGA
I ' -s t o
ET
johannes fridericus sahlström
Ostrogothi
IN AUDIT. GUSTAV. DIE XXI MATI MDCCCXXVIII.
H. A. M. S.
ups alije,
EXCUDEBANT REGIME ACADEMIA3 TYPOGRAPHi.
*
dédié å
monsieur le baron
EDOUARD FRED. de SALTZA,
premier gentilhomme de la ciiambre du roi, porte-banniére en surviyance dans les ordres du roi,
comm.iNDEUR de l'ordre de l'etoile polaire
et de celui DE wasa,
CHEVALIER DE L'ORDRE DE CHARLES XIII etc. etc.
' par
<
Son
tres-réspectueux et trés-recon-
naissant Serviteur J. F. S.
KONUNGENS
TROTJENARE, COPISTEN I KAMMAR-EXPEDITION AF
KONUNGENS CANZLI,
REVISORN UTI KGL. GENERAL- TULL * STYRELSENS REV. CONTOR,
TJENSTFORRÅTTANDE OMBUDSM. I RIKS. STÅNDERS
RIKSG. CONTOR,
PHILOS. MAGISTERN OCH J. U. CANDIDATEN
herr. JOH. MAGN. HOLLERTZ
af
i
"Vänskap och Tacksamhet.
PRESES
IN PSALMUM DAVIDIS SEXAGESIMUM
OCTAVÜM COMM ENT ATIO
jH^b antiqqisfimis usque temporibus filii Israelis ea
sacrum Codicem coluerunt veneratione , quae nullam pati posset diminutionem, sed quae potius accreseeret
per diligentem sanctorum librorum investigationem.
Hoc praecipnum et antiquissimum erat cultus ipsorura
divini, ut Lex publice et privatim 1) legeretur et intelligeretur 2 .
Hoc idem studium Legis, Prophetarum et cetero-
rum sacrae Scripturae librorum quoque valuit inter Christhnos, usque dum Ecclesia Romana, vel po¬
tius antistites ejus, metuentes sibi et imperio suo lu¬
men illud, quod ex verbo divino animis homirium ad- fulget, donum carissimum Patris coelestis liberis Ejus
denegarent. Ideoque, anteqnatn ad istudsumrraearro-
gantiae et inipiae tyrannidis fastiginm surgerent ponti-
ficii ut sacerdotibus solis reservarent potestatem le¬
gendi et interpretandi sacram Scripturam, nihil doctri-
nam Christi profitentibus antiquius fuit, quam ut divi«
nam sapientiam ex ipso purissimo, quatenus fieri
posser, hanrirent fönte. Quemadmodum igitur Judaei
1) Deuteron. Cap. VI v. 6 — p; ibid. Cap. XXXI v. 913.
Conf. Es. cap, XXXIV, 16. Idem commonstratur ex pluribus
novi Testament! Iocis.
2) Judseorum respublica et regiminis forma omnino lege Mofaica
nitebatur, tum sub Judicibus, tum sub Regibus; et legisse ine- mlnimus, Regis officium fuisse, ex quo liberari non potuit, ut
semel saltem Legem propria manuexscriberet. Bossuet Histoi-
re universelle, sec. post.III*
A
2
in Synagogis et domibns suiff scriptnras Fegerent et perscrutarentury sie pri.iiis a Christo sseeulis hoc prae-
eipuum erat Christianis, ut legem, Prophetas sanctos- que, ir> quorum venerant possessionem, novi quocue foederis libros diligenter Iegerent et meditarentur3).
Magnum ut hac in re fidelibus prgeberent anxiiium et levamen, inulti aeternae memoriae viri egregiam nava- runt operam, quos inter principem locuro, palmamque quis est qui Origeni deneget? Studium autem Senp-
turam vertendi et interpretandi, necesse erat, ut e- moreretur per splendidissima JEccIesiee Roman» faecula»
donec reformationem an-nuntians futuram aurora }am
multa ante Lutherum tempora poptifis rn tenebrarum
et mortis caligine ambuiantibus ad folgeret» In illa vero»
rerum omnium coliuvione, quae medium, sie dictum, ae-
vum distingvit, licet clarissimi Hominis viri 4) summa vi laborarint ut melioretn mtroducerentrerum ordinemr
1 T
3) Hoc testantur plurimi Pafrum Eeclesise Tertö!'» Lib. 11 ad u~
xcr» cap. 6 C lem. Alex. Strorr» Lib. VII. 7. Origenes» HomiL IV» Augustinus de Doctr» Christiana Cas» il dicit, iniumeras
dlspersas esse sacri Codicis versiones, quod Theodoretusconffr»
mat.* "euneta terra, inquit» quae sub sole est, impleta est verbo- Dei. quod versum est non grseee modo, sed in lkigv3S Roma-
Dorum, Egyptiorum, Persarum, Indorutn» Armenianorum, Schy-
tarum, Sarmatorum,. verbo . in omnes lingvas, quibus huc us- que popoli »si sunt/*1 De Cur., o-jer» afiVc-Lib VT. Idem rom.
monstratur ex Bist» Eccles. de Traditoribus» Hieronymus Lib»
I. adv. Ruffinum.
4) Qualies Carolus magnus, quii maxime nftebarur. at erroribus im-
munia ederet exemplaria Scripturae, utque ministri Ecclesiae ei studererit} Constit. de eraead. libr» et offir» BcePs. ad ann.788«
in captt. reg. franc- tom I. p- 2.0^, 240, 41:8 et pluries —
Waldus, Viclef, Huss » Hieronymus eodem ter.derunfr, ut etMis- sionarii Methodius et Cyrillus, a Theodora etsissi.
evicere 5) tarnen Pontificesö), ne in adyta verbi divi-
ni praeter sacerdotes aditus cuiquam pateret. At ni- hilo minus anno, postquam hoc emanavisset Papae de-
cretum, vir magni animi, Deo et conscientia fretus,
Vieler Angiicam versionem Scripturae edere ausus est.
Post inventam deniqne typographicam artem, demto exscribendi labore, parum valuere edicta pontificia ad Scripturam sacram a fidelibus, qui famem et sitim ani¬
mi ex pane coeiesti et aqua viva restingvere desidera- bruit, abstinendam. In Germania prsesertim jam ante Lutherum permultae editiones Codicis sacri lucem videre 7). Restit.uta tandem religione in pristinam ve- ritatem libertatemque; liberata Ecclesia a legibus pon- fnicum, cum doctrina salvatoris pugnantibus, videmus protecto magis magisque verbum divinum lucem Sa¬
arn eoelestem ad otnnes, divites pauperesque, felicissi-
me effundere. —
Jam veto, ut saluti omnium consulatur, nihil anti-
quius est, quam ut sacra Scriptura, quam possidere et
legere cuicumque licet, in omnium quoque manus ve-
niat, et talis veniat, ut legi et percipi queat. Hinc
vero paret, quanti sit momenti, ut purse et ab 5) eultusficacissimamsuuminPråecipueEcclesiaconservandum interDeiexcelebraretur.etremeautrationeratusilla uterenturest,, quod Pontifex RomanustotHincutdiversarumlingvaomnesquoqueRomanainlingvarumeditiotemplissolennisnormalisetadpopulos, efubicumqueimperiummaneretSacra;
Scripturse ejusdem facra est lingvae.
6) IX,Act.habitiInterconci'.quiquos1229.possessionemmaxime eminenttom VIII.Scriptursep. 178.Gregor.Conf.LaicisVII,Decret.interdixit.quileetionem etGreg»Concilii TolosaeHardouin in
7) formationis FZpocham.Quater et decies edita psc Scriptura abanno 1462 ad ipsam Re-
^ öfv. Bibi. Sällskaps inråttn, anda och än¬
damål af de Felice, öfvers. p. 215.
4
erroribus überse sint Versiones Biblicse. Quod optime perspicientes multi, et principes et privati, huic rei ut consulerent, meliores versiones edendas curavernt.
Tres prseeipue nobis videnturesse tentatse methodi
sacramvertendiet interpretandi Scripturam. quarumopti¬
ma est eiigenda. Multi coecoardore permotinimiaque et falsa veneratione literae capti, adeo vestigia vocabulorum premenda censuere, ut verbum verbo redderent, quam
rationem secuti, sensum ipsum et spiritum haud raro
perdiderunt et corruperunt. Alii formam et eleganti-
am styli atque dictionis nimis amantes, nihil fere in
sanctis scriptis praeter poeticam pulcritudinem quaesi-
verunt nnde orta est interpretatio, elegantissima profe-
cto, sed in qua simplicitatem et antiquam dignitatem
verbi divini omnino disideres. Alii denique, spiritum
verbi percipientes, non tarn laborarunt, ut eleganter
et concinne Scripturam verterent, quam ut vi et gra- vitate,pulchre ac simplicitersensum ipsuih exprimerent.
Hanc methodum optimam et rectam nos judicamus,
quam quoque Lutherus secutus nobis videtur $). In ejus autem versione et in svecana , quae ad illam est efficta, multi ideo obveniunt errores, quoniam tum ip-
se Lutherus tum Svecani Interpretes tantis et critici
et philologiciadparatus non gauderent thesauris, quan-
tos postea collegerint aliorum doctorum ingenia inde- fessique labores. Dimidium autem, et quod excurrit, proxime praeterlapsum. saeculum multos habet Aueto¬
res, qui, ingenii ubertate et judicii acumine prae- diti, in philologia Sacra imtnensos et inexspecta-
tos fecerint progressus. Quorum per labores facilior
) ■ . • .
8) Diversarum harum methodorum exempla citare facillimum pro- fecto esset, sed sufficit rem indicasse; Lectoris judicio cetera
permittimus.
5
panditur via ad, meliorem et emendatiorem sacri
Codicis interpretationem. Anglia et Germania prae-
cipue magnum praebent clarissimorum virorum nunie*
rum, quorum in Scripturam merita omnem supe- rantlaudem. Neque suis patria nostra caret etiam in-
ter exteros cum veneratione memoratis nominibus, in quorurn auctoritate saepenumero acquiescere possu-
mus, in re dubia. Fontibus autem ipsis hac cura per-
vestigatis, omnibusque Iocis difficilioribus sufficienter explicatis, tempus adesse videtur, quo verbum divi¬
num, humana quantum fieri possit opera, purum et rite versum, non si literam modo respicias, sed ve¬
rum spiritum inter nos prodeat. Tentatum equidem est; sed spei et exspectationi non omnino respondit co-
namen. Nobis videtur Versio svecana nova stilurn et dictionem sseculi pluris, quam oportuit, fecisse, et sae- pe quoque rectum sensum minus bene expressisse.
Sunt vero alii, qui jam gravern hane suscepernnt rem viri celeberrimi. Hoc autem opus est opus magni im- mensique laboris. Quod .considerantes, licet nostra hac in re exigua sit facultas, fert tarnen animus, ut pro virili parte, vires nostras huic tanto labori conse- cremus; quamobrem circa loca aliquot, quae difficiliora
invenimus, sententias auetorum una colligerevolumus nostramque qualemcunque prodere sententiam.
Inter multa, quae facienda sunt unum jam electuri,
PsalmumDavidicumsexagesimumoctavumexplicandum suscepimus. Pulcherrimum ut quoque interpretatu difi-
cillimum Carmen hocesse, quicunque litterarum sacrarura studiosus libenterprofitebitur. Quod si pernostram ope-
ram lucis aliquid adfunderetur iocis ejus obscurioribus
labore nostro qualicumque essemus contenti, in miti
Superiorum judicio adquiescentes.
6
EN PSALM AF DAVID.
z. Gud står upp — Hans fiender förskingras,
For Hans åsynfly de, som Honom hata.
j. Såsom råk fårdrifves, fordrifver Du dem;
Såsom vax smälter for eld,
Så forgås ogerningsmän for Gud.
4 Men de rättfärdige glädjas och fröjdas infor Gud,
Och utbrista i högtidsglädje.
5. Sjunger Gudi! Lofsjunger Hans namn!
Baner Honom väg, som ofverfar öknarnas rymder!
Den Evige är hans namn; fröjdens infor Honom!
6. Fadertosas Fader, enkors Forswarare är Han,
Gud i sin heliga boning;
7. En Gud, /om husvilla herberge gflver,
Som fångna till ojverflod fårer,
Medan de affällige bebo forbrända marker.
$. Gud , »f/r Dm tfrog- «/ framfor ditt folk,
iVar Dm genom öknen framträdde;
9. Då bäfvade jorden, och dråp himmelen for Guds åsyn;
For Guds, Israels Guds åsyn detta Sinai.
10. IVälsignadt regn nedgot Du, o Gud,
Din egendom, /omforsmägtade, vederquickte Du.
ti* Ditt folk bodde i det land,
Det Du genom din godhet beredde åt de förtryckta; o Gud,
12. Segerljud lät Herren utgå, Af budbärarinnor en stor skara:
ijr "Härarnes konungar flydde, de flydde!
Och husmodren skiftar bytet.
mtm.
14. När 1 hvilen bland hjordarnasfållor
Är det som dufvovingar, med silfver ofverdragtia,
Dess fjädrar af gnid skimrandet
7j\ När den Alsmägtige i landet konungarna förströdde, Syntes det ofversnogadt, såsom Zalmon.
16. Ett Guds berg är Basans berg'y
Basans berg är ett berg, rikt på höjder,
ty. Hvi aflindens ff, ff höga berg
På det berg, som Gud till sitt säte utvalt?
Der varder dock evigt Den Evige boende,
ig. Guds tåg är oräkneligt, tusend sinom tttsend;
Bland dem är Herren, såsom på Sinai, i helgedomen,
ta. På håg plats uppstiger Du, fångar forer Du, Af menniskorna, motttager Du hyllningsskänker,
ffa ock af affalliga, att Du der må bo. Evige Gud!
20. Lofvad vare Herren dag ifrån dag!
Trycker oss en bSrda, är Gud vår hjelp.
zt. IVår Gud är en Gud, som hjelper;
När Herren Gitd är räddning ifrån dåden.
22. ffa, Gud krossar sina fienders hufvud,
Dens hjessa, som i synd framhärdar.
2g Herren talar: "Från Basan vill ffag dem hitfora.
Ur hafvets afgrttnder upphämta dem;
24. Att din fot skall vada i blod,
Och dina hundars tunga af fienderna hafva sin dtlä*
2$ Man ser ditt intåg, o Gud!
Min Guds, min Konungs intåg i helgedomen,,
26. Främst gå Sångare, sedan Strängaspelare,
Midt ibland ffungfrur, som pukor slå.
. 8
27. "Ifårsamlingarne 'priser Gud, \
Herran, I Israels ättlingar J"
28. Der Benjamin, den yngste, och dess anförare,
ffudaförstår och dess skaror, Sebulous förstår, Naphtaliföretar
2p. Din Gud har upprättat din makt;
Bete Dig mäktig, o Gud; for oss har Du det gjort,
jo. Får ditt tempel i Jerusalem
Skola Konungar bära Dig skänker,
31. Kufva vilddjuret i råren, de väldigas hop,
Folkens anfårare, n/J dey skattskyldige, underkasta sig;
Skingra de folky som strid älska.
32. Förstår ur Egypten skola komma,
Ethiopien skall sträcka sina händer till Gud.
33. I jordens riken, sjunger Gudi, Löfsjunger Herran!
34. Honom, somgenomhimlarna, deuråldriga himlarnaframfar,
Si i sin thordån låter Han håras Allmaktens rost.
33. Gifver Gudi äran!
Hans herrlighet är åfver Israel, Hans makt i skyarna, Fruktansvärd beter Du dig, GW, i din helgedom;
Israels Gud gifverfolket kraft och styrka, Lofvad vare Gud!
Interpretum plerique arbitrati sunt, hunc Psalmum, omni-
um certe difficillimum, a Davide esse compositum propter so- iennitatem, qua area sacra ex sedibus Obededomi in arcem Zionis
transferretur. (Sam. VI, ia seqq. 1 Chron. XV); Quam tarnen sententiam vix probabiiem putamus, rationes secuti, quas attulit
de Wette. (Kommentar über die Psalmen ii:te Auflage, Hejdelb.
•*8a3 p. 400) Nimis enim loquitur Psalmista de victoria, defu^
9
hoßtium,de captivisdomum ductis, de spoliis, de exultatione victo-
rum, quam ut festumarcseducendassolum respiceret. Varias Com-
mentatorum sententias de occasione carminis scribendi vide Ro»
senmüller, scholia in vef. Testarn. P. IV. vol. III. Ed II:da I.ips*
IÜ23 p. 1262. et de Wette I. e. Nobis ad Psalmum intelligen»
dum sufficit, quod pompa area; foederis domum ebello ducenda;
respiciatur et quidein post egregie reportatam victoriam. Notulas
quasdam circa loca difficiliora, et in quibus interpretandis. alios
interpretes sequi non potuimus, jam versioni nostrse adjungemus.
V* 1 nxiob excludimus ut et fi70 v. 8 atque 20, tamquam ad
mucicen pertinentia.
V. 2. Plerique vocabula ambn Cnp"» vertunt per surgat
Dens, ad hanc forsitan dueti sententiam Num. X, 355 nos vero
contexrui aptiorem neque a constructione alienamelegimus inter¬
pretationen!:Gud står upp; elevatur area foederis, quaeexpressio,
JU ruin secundum verba, an figurate sumatur, idem valet.
V. 4. Vocabulo nn'ttto hoc in loco festivi gaudii tribuimus
stgnilicationem, quod a verbo non alienum esse monstratur ex
Prov. 21: 17 Neh. 8: 12 etc. Conf. Gesen. Handvorterbuch
über das alte Testament.
V. 5. Sublimis rmjestateque plena est imago, qua Deus
heic pingitur quasi Victor triumphans, populum suum tuto du-
cens (conf. v. 8 seqq s per deserta; sie enim vertendum esse
vocabulum non ultra in dubiumvocari potest, licetdissen-
serint veteres. rpi: i hoc loco esse Beth essentise seu qualita-
lis, oppido patet; vid. Glassii Philol. sacr. pag. 586 ed. Dath.
v. 6. Hic versiculus cum praecedente intime coha:ret, quod
nos evidentius significaturi, et signa interpunctionistarnenretinere
yolentes, adposuimus vocc. år Han.
V. 10. trim nbn: regionemquandam indigitari, utmontern Sinai, deserta loca monti huic proxima, vel terram Canaan, ve¬
ro absimiie est, licet sie facilior föret loci interpretatio. Hoc autem
nomine sxpius adpellatur Populus Israeliticus, nnmquam regio
qusedam, unde Schnurrerum, Rosenmuller et de Wettesecuti, hxt
verba de gente Israelis interpretamur.
ro
V. i i. rr>n hoc loco vertimus perpoputus, quod licetma¬
gis insolitum, tamen a vocc rion abhorret; ita usurpatur 2
Sam. XXIII: ii, 13 j a rad. mn vid Gesen.Handworteebuchi
ro in illa terra scilicef, quae vox heic necessario est süpplendai
V. 12. Magnus est auctorum dissensus in hoc versicuio in-
terpretando. Ut vero aliquis eruätur sensus omnes fere conten-
duut, signum Atnach, heic occurrens, nihil valere, unde in
st. constr. ponunt cum sequente vocabulo' Pnltonton> quod si
hoc minus rectum contendimus, non tamen nisi unus versiculi
sensus esse potest: Deiis soriuni (victorice) emisit; magiiam nunti-
antium manum: vet Deus audiri fecit vocem mintiautium etc. vel
Dominus promissum prcestitit, mtigna est catervanuntiautiumetc.
Omnes versiones istae ab Interpretibus propositas, sensu ipso a se
diversas non sunt, neque a nostra alienx. Sequente9 duo versus
Carmen triumphale continent, quod nuncias istab canerent.
V. 14. Dissentiunt döcti de höc dificilfimo loco; ncque de
explicatione solum in genere, sed et de singtiHs verbis pugnatum
est. Significatione autern vocabnlorum, inter qux tmhDw maxi-
inam inseverterat contentionem, jam extra dubium posita (vid. de
Wette et Gesenius); superest, ut nexus verborum et sensus ipse
ex hoc nexu eruatur. Diversas de vexatissimo hoc loco sen- tentias videas apud Rosenmiitler; nos eas prasterimus, nem¬
inem refutantes, nostram tantummodö probaturi. Psalmista pro-
cul dubio pulcherrima imagine felicitatempr.cis, Victoria partam, depingere vult; cui imagini perficiendx colores inutuatur e vita
pastorali, Israelitis amoenx, qux tum argento auroque ut Omni¬
bus aliis fortunx bonis abundaret. PaX erit tufissima, inquit;
recubabitis inter stabula pecorum, ab omni meru iiberati, auro et argento adeo cireumdati,utsplenaor a vobis refulgeat, qualts ab alis
et pennis splendescentibus coluhibx. Columbx nréntiontm facit
vätes, etiam ea forsiran ratione, ut majorem tranquillitatem sig.
nificet. Supplendum est 'pnn et D ante -»Ö33, tritis sicut alcevel
sveth. skall det vara.
V. 15. Neque minor circa liunc versiculum furt sententia-
rum diversitas. Veiba shvjti prxcipue auetores in om-
H
nes partes verterunt. Zalmon mons fuit prope Sichern (Jud. i:
48), Hane notionem vocabuli pra; antiquioribu6, qua; umbram
et obscuritatem respicerent, constare arbitramur. Vid. Gesen. ci
de "YVett. non ex arabica dédiicfmus lingvå, ut cum multis
quoque noster Tingstadius; sed hehraicam voci huic retintmut ningendi significationem. il comparationis heic habetvim utD vid
Cesen. Hinc sensus versiculi erit, quem nos pronunciavimus:
Qtttim omnipotent reges dispergeret in terra, corporibus obtecta
erat (ossibus albebat), veluti nive albet Zatmon.
V. \6. Plures auetores, inter quos de Wette, contendunf,
yatem hoc in versu adloqui Montes Basan. Nobis autem hoc
minus placet. Major inest carmini vis, si contextum et veteres interpretes sequimur. Agnoscit scilicet PsaJmista} montes Basan
excelsos et eminentes esse.Attamen, inquit in seqüentibus, nonest qitod invideatis etc.
V. 18 ^21> currtts', heic vero aptius explicatur per turba triimphatorcm1 sequentium; Sveth iäg. Ante Miö suppl. ns ,
sicui in. Heic repraesentatio triumphi cum Theophania coeJésti
miscetur J unde manifestatio memoratut majestatis divinse in
Sinai.
V. 19. procul dubio Zionem heic designat vätes;
In sedem excelsam adscendis. Q"iNn, inter hominet, per komi¬
ner et potius, quoniain sensus isdem est, ab hominibus.
V. 21. rpiNXiri exitus in mortem, remedia adversus mortem, media conservandi e morte. Vid. Rosenmuller, de Wette, Gesenius.
V. 23. Verba adferuntur Jehovae in hoc et seq. versu; qua;
veiba non ad Israelitas, sed ad hostes eorum esse referenda, pa»
tet ex sequenti versu ubi dicitur: Cruorem hostium (scilic» quos
adduxi) calcabunt pedes tui. Respiciunturforsitan inimici, quales Ogus et Pharao, ille in regione Basan, hic in mari rubro,
interemti.
V. 24. Prte ceteris iHSto magnam fecit difHeultatem in hoc
versiculo explicando. Multi, inter quos Gesenius (Handwörter¬
buch), volunt, hoc vocabulum esse prxpositionem )>o cum suf-
12
fixo fertise persona;; et quidem Gesenius contendit
esse hostes illius (Dei), qua; tarnen constructio maxime insoiita
est, parallelismo membrorum repugnat, et explicatu difficiliorem
reddit versum. Nos potiorem eorum ducimus sententiam, qui
vocem hane arbitrantur esse subst. ]>0, significans partem cum
sufF. v. Simonis et de Wfette.
V. 27. Pars carminis, quod pronuntiabant cantores, in
vers. anteced. memorati; vel etiain exhortatio Vatis ad Deum
celebrandum.
V. 30. ob palafium vel templutn tuum. Inter
multas, quas pracpositio admittit notiones, etiam hzec esse
potest, quam recram communi consensu omnes fere et veteres
et recentiores judicarunt. Vid. Rosentn. conf. Gesen. — bv,
super nos: uti. Templum situm quidetn erat supra Hierosoiy-
mis; sed sveth. haud bene sonat: tempel ofver Jerusalem.
V. 31. Qua; heic dicuntur de tauris et vitulis, ea de tyran¬
nis et potentibus populorum ducibus explicamus, eo potiore
ratione, quod vere significat potentem, förtem. Vocis bw
difficilior est interpretatio; pro nostro Anförare sensum voca-
buli forsitan melius exprimeret Uppviglare. Se conculcandu-in
prasbere cum frustis argenti nihil aliud est, quam tribuium hiimi-
liter offere. Tingstadii : som golf trampar af sil/ver, durum
est sive constructionem sive historiam respexeris.
V. 34. mm ^ip est tonitru; w bip licet multi vertunt
per horrendum tonitru, nostra tarnen, ut speramus, optimese com«
mendabit interpretatio.
Sufficiant has annotationes difficilioribus locis explicandis;
cetera, in quibus ab aliorum recedimus interpretatione, e Lexi-
cis prseeipue Gesenii, facile intelliguntur. Ceterum ex omni-
bus Psalmis nullum invenies, qui interpreti tantas objiciat diffu
eultates, quantas hic. Quum autem vix cuiquam contigerit in
nulla re errasse, nos pro summo honore ducimus, si in quibus-
dam nobis adsentiant ii, quorum his in literis major est doctrina
certiusque judicium.
