mrnmmmmmr —fe " 1
KÖ. 4
DifTertatio Academica
De
Ü
vilO MIN I B US,
;Quam
cumconfenfu
Ampliflim*facultati*Thilofopbic<z
inAcademiaUpfalienfi.
P R JE S I D E Viropraclarißimo amplißimöfe
M JOHANNE COLUMBO
Poef.Prof. Ord.
profolico inPhilofophiaticulo
publicobomrum examiritfubmittit
NICOLA US D W AN
Wefm.
in Auditorio Guflavianö
ad diem 7 Mari M.DC.LXXVI.
i fan-U-
H O L M 1 &, c^cudit Nicolaus Wahkif*
Reg- Typogr,
Prafatio.
uit olimantiquitas, &efl etiamnum
IH 1erf mn* omnandis 6»
Wl donjeftandü futuris deditißima. lllam
arguunt monumenta pnjca tmtnen-
fumhoc deßderium ßirantiaj kam produntob-
viaexemplafuperßtttofarumacvanißimarum ob- fervationum ,quibus ufa ad smulattonemveterum caterva incredulorum acßultorum bominum ho-
diefaintctiia efl, Dubitaredefwet quicun/fo vc~
tcra&Mva,domeßica attfo externa accuratiovt-
bus intueatur oculit. quibm enarravdis lingva
omnislajfabitur, cogitandisvero corChrißtanum
quam maximoingemifcet. Caufamaiitembujus intempeftiv't deßderii non aliatn dixerim, quam qua ex ignorantia partim& obfcuratiotieintelle- äus, partim inordinati&ne ajfeftuum quorundam
provemremihivtfaefl. Idfic interpretor. Co- gnitio omni's & nominatim futurorum lapfu pri-
morum hominumadeo efl obfcurataacdtpravataj
utnunchebetatamentisacte naturam, ß aliata-
ceatn, contemplemur, non aliter atfa interdum folii faciemper denfas nubes tntuemur> utfcve¬
rum non omnium caufas pernofcentes de effeftü
minus dextre ratiocincmur. Deindecum nihil#
mnui vitam wßram numinis Divini impe-
X *i*
m 4Can'tmadverfmifubjeftam eßevideamiu,pro diverfa ejus anteatta ratione vel metusvelß>es txtftiti metus malorum vel voce divina åetiun-
ciamurn3vel aliasqua obmoresextraillamnobii
irriminere yiden.tur j Jpes futuxorum eventuum meliorum. Sape ctiaminträbosaffeftus conßitutos ingens nos dubitatiomim fy imernorum flufluuvt
chaostanquamvehementior procetta agitatvcxatfo,
Htncdefideriumaquornajmproß>tciendi,pranofcem
di fyexquirendi quovk modo autmalaaut bona futuxa. Naturaenimomnes cupmnt tumfalvi ejfe
&infecundkconßitut, tum malaimminentiafy adverfitates quasvis antevertere. Quodutobti^
neantadeo defuturis follicitifantetmmirosiüapß anfraftus qualibetcredant, fufcipiant/dicantfa-
ciantve,quibus prafentiabona fe pojfe tueri, mala
amoltriopinantur. Quodritefacerenon poßunt}
tentant utcunHic confpiciendam fi pxabet multiplex in primk antiquorumvanitas, quaab
extky avibu5)(ßentis,monßri*>oraculis> fortibus fomnik&iågenusaltisfutura pravidere conaban-
tur. Fere nihil- in. vita occuxrebat, ex quo non de vita fy rerum eventisvelbenevel male omi-
ttarentur. Caterum adhucfacilius erithane de- finire caufam, ß oxacutaconßUuerk Jacra, qua
ßatim incredulitati& dißidentiajuam debere o-
riginem bas omnes mniasfy quitquid fueritfu*
ftrßitionk gemilk evitteent. Ut taceam vtmiU
^ Um
Umquafi ipfinatur*inßtam, quaovteniä quadam facultatedivinatidiDeoaßimilarinititur pvaßan-
tior creatura. blec ullo modo ejftcactus fvaßt
Eva transgreßionem praiepti aftutia diabolt,
quam quodhoc paftoforet, utbotia malafo fciret acprafciret. Fun td in matteptxma, quodde-
indeinnos omnespertranfiit, utvelut faäiadfu- perßitiouem videamur> utfoputemus nen parum
nosfupra fortemcommunmeveäos,fi velquovis
modofutttra pxavidere queamus. Etadhucma¬
gis manifeßa fuit lue opinto in Roman& gentis vatibus, auguribus & id genus religioßs hemini- btiSiquiomivandoexrebusomnibusyvaticinandoac
pradicendo wirum in modumpopulum dementa- bam, ut fibi opinionem compararent divtnitatis.
Ex omnibus}qua vel religionis vel fututi pra- ttofeendi cauja fuperßitioß obfervanda captarunt
veteres unumexcerpß,quodeßdcominibus,qut- bus quantum tili iribuerint, inprimis rudiores commtjeratione potius quam rtfu dtgnum eft.
Elacuit id tandem argumentum efe meum hat
vice, utinam bono ominel cum denuo ßecimen quoddam publice ejfet edendumnee mdiguum judtcatum}in quoplus opera & temporis pona-
tur, quam in hoc hab'ttu rerum mearum fieri poßit. Proindenon mirabitur quisquam carpttm
a me htc tradita, quafiotio abundaßem &in-
gtnioyfclicius 6* accuratius multo potuißent ex-
X * t™*'*
pendi. Sed locum, qui benevoltts eße volet,mi¬
hifaciet excufatmk per incommada & impe-
dimenta omnia itia , qua prafens mihi attulit
attnus , Ulis nen ignota, qui res meas propius
tiorunt. Sed &temporis angußia , inträ quam hoc in publicum prodibit, ut nunc reiipfm diftcultatem fummamfc varietatem, nefo fubfi-
dtorum penuriamdr indigentiam nominem, ex-
cufationem, quamparo, juvabit, Annuß quafooptatflf promorefolitn
kftorcandide.
.
ÖISSF.RTATIONfS
DE
O M I N 1B U S
gap. L
§
men feu dicatur üt Fefiö
placet, quafioremen , feu
ofmen ut Varroni, ab ore
dedudtumvolunt&Voffius.
in Etymologico & au&or
Fori Romani aliique. quia
tantumvocesprimitus omina vocabant. Cic.
üi.deDivin. p.m.562.a. Nefo folutnDeorum
vocesPythagorei obfervaruut, fedet'iamhominum,qua
vocantom'ma, quamajores noßn, quiavalere cenfe- baut,idcirco omnibus rebusagendis, quod bonum}fau- ftum,fchx-, fortunatumftejfet,prafabantur. Varro
üb.5,deL. Li Quod cx oreelatum eß primum 0-
fmendiftum. utlocum illumquondä emendavie Virdungus,tefteRupertoin Difierr. Mixt,ad Val.Max. 1,4 & 5. Apulejusde DeoSocrati$
m.jz. itaeftapudPlatonem,tiequisqiiam arbt-
tretwominacumvulgoloquentium captajje.Etmox 2 videmusplerisifo ufit venire, qui nimiaomimmfuper- ßitionenonfuopte corde, fedalterius verboreguntur.
JpfedeniqueValer, Max.incaputd$ ominibus
eacollegit exempla, exquibus verbatantum
®tnina fuifleconftat, exceptisduobusde lapfk
A Camil»
Camilli& occurfu afeliifactoMario. Atqui
Chriftianus Becmanus in d. originibusLingr.
Lat.Hebr.JJ}7quodinter åliaomeneft, lati- numhocpoperifTeexiftimat, aut JQjtf veritas.
Priustarnenmavultob majoremprocul dubio {Ignificationis convenientiam, quam utiquc praftert identitati literarum invocefequente.
Utrajam originatio pravaleredebeat, Latina
anHebrasanonattinetdifputare. Tantumdi-
xiße fuffecerit di<ftumBecmanum ineomul-
tum oceupari> utvoceslatinasexfonte deri-
vetHebraeo. Sedutid in lingvis roultisnon
raroprocedereomnino eft concedendum}id<j;
exdignitate idiomatis antiquiffimi&fan<ftif- fimi,itainomnibus &ficlatinaquoq^;ob cau- {amnonunam id minus prompte afleri pofié
exiftimo. Vide Mericum Cafaubonum in Comm.de quatuorlingvis.Nondefuntquidi-
cantpartim, partimfentiantlufum ingeniieile
otiantisvelieexunalingva fantfta omniuma-
liarumtransmigrationes oftendere, fedadhuc magis &eam &omnesalias velexCelticavel -exScythicaaliave derivare.
11. EtfiOmenvioriginis videatur reftrin- gi poffe ad voces & effata, utnihil aliudfit
quam iigniftcario& prsefagiumex verbis ca- fitum. Quemadmodumid quoq*definitOli¬
ver.inNot.ad Val. Max. 1.1.c. v. Omen 4
quovoxex m-alicujm exceptaeurp<ed tliudpopofr
tut»
tum fit d'tfta adalterius eventum ab excipiente eam applicatur. Nota alterius: etiam ad fuumeven-
tum faepiufcule ejufmodi voces accommoda- vitexcipiens,vid.V, Max. t..v.3.&6. Atta-
men ufus ejus multo latior apud au&ores &
prifcos& receatiores. Fa£aquoqj nonunius genetisfaspeproomineanimadvcrlaleguntur.
Pontanus in Not. ad Macrobium in Somn.
Scip.1. i.e. ii. Adeolate,inquit,patetomenaci-
pfavita & vita aftus. Quod infra eritraanife- ftum, ubideominum fpeciebuseritagenefum.
Nunc fatis eft oftendifle quae pro Synonym«
paflimoccurrunt.UtpoteGracorum^^oAoi,
:j,' quodindicium ¬amcredebant antiquitus
f- fecundorum&adverforum, ut idera ifldicat Pontanus 1. cit, Ömo$ScO\mqua. EtLa¬
is tinorum auguriamyaujpkittm, portemumyprodigium
ini- 6*c. Sic prodigiumVefpafianoexeupreftofa*-
ftnmTacit.*» hift.78.4»a. omenvocatXuit, 1« iv.z.13.deprodigio r.ivorum fangvinis, qui
a- fubipfis flammisexiftebant, omenidint Mas¬
ut cedonummetumåTyriisverfum ait. In hutic ei 8cfequentemlocumdeguttisfangvinis exfra»- ftione panis qomnaentatus Frein&hcmius o- n- mina quoque vocatquasprodigiameritodies-*
fit res. Addam recentioremunumderedomefti-
a- ca. Ett is Sethus Cal vif. in oper.Chronol.ad Ii* ann.Chr.1632. ubiita: Quibus harkadLutzam
eft cwßigcbatur,&jamnoxitteubuißt, virgoalterafit- fr Wft ardetutm> alteraßroph'tolam excujfum firens,
A % fitpra
4 , :•
fupYdayce)nStockholmianamvifebatur. OmnesjattUd
inuniverfumperarcemterJponte patuere. Fluvitis
tton ignobilis per totumdiem exaruit, utficco pede
transiretar. InSmalandiacampanaJpontefernere:
regiamom omina. Auguriaquoq;diciomina
Claudianus oftendit lib. |i|.deRaptu Prq- ferpina yerf,125.feqq.
- - - -
TfulJus^ diesnentrifte minatur Åugurium. quotiesflaventiafertacomarum Spontecadunt?quotiesexfudat exuberefangvist
Largavel invitoprorumpuntftumina vultu.
Injujfefomanusmirantiapeäoratuniunt?
Sibuxosinfiarevelim,feralegemifcunt.
Tympanafi quattam, planttum mihitympan*
reådunt.
\Ahvereor nequidportendant ominavert.
Excmpla ominum feu dirarum vocat etiam
auguria. Demfterus quoque in Not. ad r
Antiq.Rom.Rof.l. 111. p m.147. Omina
pro quölibet (quae homonymia eft )aufpicio
augurioqjponioftendit. ExTibulLl i. Eleg. L
%.Avesdantominadira.Jul. obfeq.cap.86.Pro-
éitum eslmemoria,Tiberium,Gratchum,quo diepe-r
ritt, trifttaneglexijfeomina, cumdomi &incapitolio facriftcanti diva porténderentur. Homerus toni-
tru, quod pofteffufas precesdecoelo fereno infonuit, felix omen & ratumaufpiciumadferre
cecinit. Unam eandemq,-remvocat &omen
&aufpiciutn. Uthoc animadvertiexPeure-
deDivin.p.m, 213,Idemp. 21f, Pulli tri-
f>Yuåio minadabattt, Moxp.ti?.avium & infe«
Horum volatus multipliti dtfcrimine in omina cm- jMLVTixsL converfi fimt. Sexcenta alia poflfent proferri,ex quibus quomodo fa?pius promilcue
adhibeantur quafi plane Synonyma perinde
efletfacilemonftrare.
III, Expedit tamen fingulis fuos certos ponere limitcs, quibusafe invicemdifcrimi-
nentur. Necid minus ex fide bonorumau*»
(ftorum fieripoffetj iihoc omnino agendum,
& non potius ad alia quae in hoc argumento
magisadrem faciunt properandum. Graeca planeomitto. Decaeteris breviter. Prodigium quafiporrodicium, quod porrodicat &porro
fignificet, proprie &ftri&e eilresnova& in-
ufitataextra naturaecurfum nobisobjeéta,qua
exfingulariDeiindultu de futuriscafibus ad-
monemur. Oßentum & Portentum fere idem.
Addunt monßra ejufdem generis efte quod
monftrent&praemonftrent. Sed de illisquaj-
ftio utrum femper &:folumexvitiocaufarum
paturalium,anfimulexfingulariDetconfilio
ut nos moneantproducta fint, hujusnoneft loci,nec inftituti. Videripoteritpraeteralios Georg.Stengeliusde Monftris. Dehis omni- Jms quantum ad originem & notitiam vocis jlluftris eft locusCic.I.i,Divin.p. m.561. a.
Quia oßendunt, portendant,monßrant, pradtcunt,0-
ßenta,portema,monßraprodigiadicmur. Depro-
<%iis porro hic nonerit alienum verbomo?
A I
é
nuifle,notioraniaproprodigiis habenda, qua!
8cfcriptoribus, inprimis Romamis olim cele- brata fuerunt8cetiamnum apudimperitosni-
misfacileminveniunt fidem. iflis (ex
omnibus pragprimis po(Tst nominari Livius
defignandis prodigiis deditifiim?) ridtcttlaoßen'
tanumerarevtrecundkmitfuit,utcos ridet Andr.
Brunnerusl.^. Annal.Bojor,quotiesin ALpentw lapidibw plutjfet,aut corpustnadem-Junonif volaßett
c&teratfo bisetiaminiteptior*, quaveteremRomamiti fiuporemdederumnuncpuerti exbibilanda. Sed &
adhuc fumma caution© opuseft, nedccipia-
mur vcl ignorantia rcrum naturalium, dum
prodigiis yulgo accenfcri videamus, qüaeex caufisnaturalibusoriunrur, vel ludibriodiabo*
H8c fraudc ac mendacio quorundam homi-
num. videat quivcdet Rupertum in diflert, ad
Val.Max.l.i. c. i v.Scv.p. m.74-.8cc.8capud
Gaflendumin illuftriflimi illius Peireskii vita p. m. 154. feqq.velunumhujusreiexemplum accommodatiflimum. Interimpiavidetur8c
refta admonitio eorum, qui Vera prodigia
«lonent nequaquam negligenda 8c conte- mnenda,neexiftimemuscafu fieri, quodDto
volente 8c jubente fit; idqne ut fciamus»
„ prasmonere hoc prodigiis. Multi iftorum»
qui omm'acanquamvana derident, ad athei- ftnura viam flrernunt aliis, ne foli pereant.
tAugurium quafi rcl avigerium abaviumge-
ftufcvelavigarrium abaviumgarritu,/i«< exqui-
~ : " " "
fit*
fin*t)torumvolutimptrconfultatiottem aviumautfi-
grnrum. quod tuncpeti debebat cumidquod
omninoagitarent per augurium å Diisvellent impetratum. utexServioadlib.in. iEneid.
Voflius in Etymologico autumat id pofle
difiniri. Aufiictum quaiiavifpiciumjabavibus infpiciendisidem.
IV. Hujus loci efleexiftimaverimpaucis
tangerequaeftionem illam,*»vox ominisfit bibit"
cal Aug.i. i. c, i.Retra&ationum eamplane deteftatur, ut ne joco quidem nominandam
cenfeat. Caufamaddit, quiao/flc», inquiens,
totlegijfetionrecolo,five infacris literis noflrisfivein fermone cujwquam EcclefiafliciScriptork. Sedcon- trarium iverunt monftratum poftmodum alii
teiTheologicaenonirnperiti. Ex multis nunc
nominoJe(uiramMartinumDelrio,qunnDifq, Mag.1, m.P.Li.Q.iv,S.iv,mihi viamprae- ivitpofle illudex i.Reg.io.} erui.ubivox
$ruconjeftavit.auguratustft fenfu generali,quam Vulgatusrefteinterpretatusproratlonefubje-
£tiomenvertit: Vitt proomineaccepetunt
vmesrapueruntex oreejus, &c. DecaeteroTheo»
logijutinotiffimum, fuperftitionemacvanita- gentilium circa ominaexlecrativocenon
abftinuerunt.Deinde etiam fiomnibusiisvo-
cibusabftinendum , quarum ortusdependetk ftperftitione gentiliumj magno fånenumero
tatinarumvocumeritcarendum,quibustamen
^odieqjutunturScriptorescaftigatiflimi.
8
V. Ab ofyinedcniqiierauitse förtfiuiaj fö-
lemnes,quarumhic aliquosleviterlibandasvel
faltem enumerandse. Utpote accipereomen de
eoqui bonurooraenftudiofe ample&itur. Sie apud Gic.i.Divin.p. m. b. deL.Paulo
confule, cui inlenatudeftinatumeratbellum
adverfus regemPerfam, reverfoverodoinum
circavefperamfiliolaoccurrens, cur fubtrillis interrogata? Perfayinquit,pem£,canemintelli¬
gens. Tumar<äiuseam amplexus: iAccipw>
ait,omenmeafilia. ^Ampereautem diciturcujus
adhuc major eft dele<ftatio adoblatumomem videeandemhiftoriam apudVal.Max.1.1.V*
3. IdemquoqueeripereomenVirg.1.7. ÄLneid*
v. if5.6c Taubm. inNot.p.m,76f. Horum
omnium reciprocum eftfacere & offeneomen*
Atfirmarc omtna Deos precabantur Romani) quibus fatisnon erat unutn omen adperfva- dendum,cumfecundumpofcerent, vide Virg*
Ii./En,v.691.&. vii r. v.78.acinutrumc[>
loeum Taubm. p.m.48o.&8i7.Deinliquid
maleceffifiet publice, domi iterum quafi rei
facrse caufa omina ßcaufpiciacaptabant/idque
ominarepetere dicebant. Virg.11.iEn.v. 178.
&Not.p. m. 44j. Cum yeroobmalaomina
ab inceptisdeterrerentur, quodftepiffimefa¬
ctum,probiberi ominibus fe dicebant. ExTibulL
I.i.Eleg.j. Exemplum fuppeditatBriflon.in
form, p. m, 9$. & fa&urn id in primis circa princip
... 9 principia, quibusomnibus omina inefe vulgo
credebant. utidOvid. I. Faft.teftatur.
Ominaprittciptti,tnquitimfefolent.
iAdprimatnvocetntimidas advertimusaures,
Etprimumvtfam confulitauguravem.
Utbonaomina,qua?faußa,Candida,fecundaßextr<t>
&Uta aliasdicunrur, dicebant feaccipert: Ita
mala quaedira, infatißa, ßnißUi trißia, adverfi fkfuneßa (loca Alldorum parco lubfcribere) refpuebant & averfabantur. Ettuncufitata
erant hasc verba: (Quodabominor. Endeliquec
non tam diram revera efie fignificationem hujusvécis, arque vulgo putat.urabliis, qui
ahominavi fedicunt &abominabtle id videriquod fummedeteftandum & exfecrandum, nifiper
figuram remgerant. Hocevincuntformulae
huic geminae alias, quibus plane eodemfenfu
ütebantur : QuodDiiotmnavertant. Diiaverrw-
cent, verbo antiquoab Averrunco Deo, qui
malaavertere credebatur. Etaliis verborum
figuris omina triftiaaverfabantur. Utprocß omenabeßo. proculfitomen. Diimalaprohibeant, &
Oiimeliora,quandoquJethm,meliw ominare.De
his fingulis pluravideapud Brifl".inform.1»i.
P*m. 9$.&c. Adde,malepminatisparcerevetbis>
hoceftabßinere obhrasnis. Sic jubebantur,ne
iijcivilicerßc incautc loquentes mala omina
verbis facerent>moreprorfus laudando.Idem
Pag-9.
B .CA?»
IO
C AP. II.
4. !.
HA&enus
tamenomiflisqua?de vocis notione,
ad majoremnon
cxpli-paucis
cationemadferripotuillent. Qu®fe-
qvuntur dc comtnuni ominum rattone 6* eorunåm variisJpecicbus adhuc majoricumbrevitateper- tradanda,
I I. Notione quadam communi 8cde- fcriptione minus forteaccurata pro varietate
rerumhuc fpe&antium,Ominafuntfgmficationes futurorumJeu trifliumfen Utorumexobviii quibusvu
mmfuperjlitiofenuncgravide caufa capta, Defini-
tio bonocum Deocondenda, quando incap.
III»fpecies,quaealicujusfuntmomenti adhaec
diftindius intelligenda, fuerint accuratius paulo expenfas. Hicinuniverfumenumcran- \ das fpecies, quae non tantumtresfuntfecun-
dumAufonium inGripho. 7ta.Xpto$&
tmnitusauris. notanteidJof, Scalig. l.t.c. 16.
Auf. Led. fedplures, nec quaeunomodo di- ftingvipofiunt, II fubunumintuitum dandae»
quae hinc indecolliguntur. Mihi videturpof-
fe idtierinonincommode x. ratione cauftef- ficientis, z. Mattriafettfubjefti, quodmultiplex quidem, ingenere veroyel in Nobisvelextra
Nar. 3.hei,&c.
III. Rationecaufaeefficientisdixerim 0- minaefle veidivina,yel muraliavelfuperßitiofi»
Diyh
fl Divinaqua?ncqueanaturanata funt, nequea
fuperftitione hominum, fed fuascertasqueha-
bent caufas alias, quaeadalium neminemre-
ferri pofiunt,quam ad Deum, quiprästeralia
multa cur» & provifionisfuae argumentaet-
jam hoc modorebus humanisconfulerevoluit, figna & oraina magnis rerum eventis & in primiscalanåtätibus praemittendo ad fuos ad-
monendosedocendosq;. Horum alia Btblic4 funt, quorummentiofit inläcrocodice. Ut Hleazarifervi Abraham>Gen.24.14. Saulis*1 Sam. 10.2,3. Gideonis,Judic.7.i4.Jona- thanis,1.Sam 14.9.Caiph»,joh.1i.49.&Pilaci Matth,27,37.8calibi.Alia fixfmwScriptoribus
iliisnonunius »vicelebratiffima.quoruexem#
pla peregrina qui voletprästeraliosmultos ad-
catBernegg.inobf.hift.pol.xr.Sigon.deRegno
t Italico,l.i.p.8, nonplane alienamemorantem, Rupertumin Diflert,adVal.M.c.iy.& v.p.6<S.'
&alios. Domeltica autécollegitconfultiuimus
; Dn,Scheflferus inMem.gentisSvet.c.n1.deo-
minibus. Hicnulla exfcribo,forte ubiadjudi-
cia fuerit perventum qu»dam eruntadnotan-
da. Naturalia ominaexilliscapiuntur rebus quibushocinfevitnatura, ut hunc vel illum
x praenotarenteventum. Pertinenthucmulta, etiamqua?prognoftica funrtempeftatum, ex
animalibus &rebusaliis, dequibusPlin. hift*
nat.1.18. integro Capite 3f. videquoq;Sa-
. k resb«rienrem in Polycratico 1.a.c, 2.& alios.
B 2 Super-
IX
Supti'ßitiofdautetfiquaj nonaDeofunt,nequea
natura, leda commento humanocolludente
diabolo, qualiumexempla credulaantiquitas
dedifinnnmera$ quaedameoruminfrapaflim
orcurrent.
I V. Rationematerias feufubje&i quod eft
inNobis lumebanturominaprimo aboculis, Ii
in uno alrerove eoruminlveta quadam fali-
tione fieret palpitatio. Plaut. Pfeud.1.1.10f.
Attf id futurumande, undedicam nefcio, Tfjftquiafuturum eft: ita fuperßliumfallt,
Hinc fpecies illa verteribus di<fta eft , falifatio,
Deindeab äuribus & earum tinnitu feupulfu.
utfi dextra fonaret,amicum, Iifiniftrainitni-
cumnoftri meminiflepörtenderetur. Ariftae-
netuslib.i.Ep.f.Nonneaurktibi refonabat,quan~
dotuilacrymansrecordabar. Nafumquoqueomi-
nofum fecerunt Sternutamentanumeroparivel impari,crebra vel rara,matutina vel meridia-
na,utid&apud Graecos& Romanosobferva¬
reeft. Homer,OdyfllP. in fine. de Penelope,
qua? cummalaproris ominaretur Telemachus
' filius fternutavic. Propert.1,2. Eleg.j»
NumtibinafcmiprimiSimeavita,diebm
Aridusargutumßerttuitomen amor?
Hinc mos falutandifternutantes, quibus ad-
flantes bonaverba dicebant, utli infauftum
eftet omen, id fauftaprecationeaverterent,
£quide mediasnatura cenfebantveteres fter-
jnutationem, Undeetiam matutinas fternuta- tione«
tiones dira ominari, meridianas profpera8c
lastavulgocredebantquodexArift.Problenu fed.55. c'lli docet Dempft, inNot.adRof.
p. m. 148. Quia &Graecos& Romanoshu- jus obfervationisau&ores dixi, id convenit pariternotare, noneundemutramquegentem fternutationifeciflfelocum, Hiinterminima, iilimaxima&fummo cultuprofequendaomi¬
nareponebant. Quodexmultis oftendipoflet
locis. Nuncautemfufficiat velunusexCic.2.
Divin.p.un.575. b.Quafifufcipiamusi&pediiof- fenfionobis & corrigtx abrupti9 & flermtamenta r-
runt obfervanda.addefi placetexPlin.hift.nat.
1»28.2,.Exemplum Tiberii. Deinlepidiflimi
AmmianiverfuscitatiMart.Schoockiodefter»
nutatione cap.55, p. 12f.
>ry\ . / o aJ i\ <1 ~ » 1 » t
HåX Ae*y« Cevczccrvv, ea.v ctxtset THSpivyjfj TTDAU ycte tus clkoviS <xid"xu,
Vertit Thomas Morus Angliae fub Henrico
Oöavo Cancellarius:
Qnandojeveminclamasflernutdns>qmppenecaudk
Tamprocul abnafusprominetauretum.
VerfioHenriciStephani ut alteram corrigaf
etiam addatur:
Invocat hmtfo Jovemcumßernuit auribm ißurn
Tamproculanafononcapit iSefonum.
AddeexAthen. 1.2.Deipnofoph. c.2f.quo«i
modo fternutantes genu flexo falutarint. &
exPlut.in vita Themift.quomodo eofternu-
tante in peragendo facrificio ceita viåorise
B i argu-
N
*4
argumentafuerintcapta. Quod GraeciseratIn
hocnegocio crtotrov •» Romanis Salvefeu fai¬
rere tejubeo♦, Hebraeis velO'Tf fimpliciter, f hoceftjvitafittibi velplenipEXIlioCTllhoc
eft,vitabona fit tibi, & noftrum hodiernum
fctdp Vota quibus profequebantur
fternutantes. Accedunt ominaexhngva, fiti- tubaret,exdemibus fi ftriderent,exmanibus Aibutfiprurirent,fiofFenderent,fifiniftra dex-
trispraeferrentur: Sc aliis infuetisin corpore motibus, utpote fitrepidarentmufculi,fico- ,^
horrefceretcutis3 fimembraobrigefcerentfu- bito,velutftuporeaffedta , quseomniapecu- liarivocedira vocabantur, Singula jam firma-
re teftimoniis, quaepaflim occurrunt,audto-
rumScdeberem Sc poflem> Ted quia aliud fva- detimperata feftinatio, Ulis cum veniafuper-
fedeo. Reftanthujusfpeciei omina ultima &
prsecipua voces quae in triplici funt differeritia.
Ali» ejus adquem omen fpe&at: quaedaroa
certo audlore alio prolat»: nonnull» ab in-
certoaudtore,inprimis fubtempusnodturnum
auditae, Ad clafiémprimamfpediat quodha¬
bet Val. Max.1. t. v.9. &Liviusl.41.0. 18.
de Petilioconfule, quipofitiscaftrisnonpro-
culamonte Leto, cum ante diempugn®ad-
hortareturmilites, immemorambiguitatisfu-
bitodixit, cras letum caftam, voce maliominis
eventufequiorcnon carentc. Alteriusclaf-
n fis exemplutti dant ex hift.nat.Plin.i f. 19.
quae confcendenti navim adverfus Parthoso-
*, f menfecere M.Crafio venalesprsedicantisvo-
ceCaunex,quafiut inrerpretaturBrifloniusin
form. p. m.95 hac ei voce denunciarctut
n Cavene eas. Addi poteft vox y&XG&cLcnAeoS
cxVal.Max. i.v.6. 0«ff<rccMöVix«squafi
I aMayiXW-, cedealteri vibloriam. Cujus nie- mivitexZonara & CedrenoFreinsh.incom.
Curt.iv.2.11, &in argumentum boni o- tninis Euthyci & Nicom ex Svet,in Aug.96.
Ad tertiam refer ex obfeq, de prodig. cap.
8 illudmaneMacinediéfumconfuli,cum con- fcenderetnavemNumantiam petiturus. Idem V.Max. i.v1.7.&Epit.Liv.lv.
V. Obviutn quoqueeftobfervare de no-
minibusincommuni,fuifle alia faufta, aliain- faufta. Ella llbenter nominabantboniomrnis gratia, 6c lipropriaeÅent iilis infignitos prse aliiscirca initianegotiorum volebantadhibe-
Cujus reiexempla pluracongeftavidea-
pud BrifTlin form.p. m.92. AddeexPonta-
no in Macrobiump.6<5. Craßii1 Macrobit,Lucii
&Lucrtdif ncminavelprofperitatem vei aiu-
turnitatem fignificantia. Hasc fuperftitiofe vitabant,partimimmutando invocesaufpica-
tas,partim abUlisplane abftinendo. Ita Epi-
5 danrnuminDyrracktum, MalcvcntuminBeneventum
permutarmit vst, Romani, tefte PHnio hift.
5 nat.
I*
iiat. hi.2j.& ii»Nominapropria F«rä>Ho*
ßtli'hMacriplane abhorrebant. Grseci autem
fua hcrjjLOdTWZjLOv Carcerem onm/at, tW/^ov |
carnificemxoiyoy appellabant. Plura inunum colle&a, videapud Rupert,inVal.Max. Ki.
c» iv.&v.p.66. Quod non eft per figuram Antiphrafeos>utiquidamimperiteexiftimant
vide VolT.Etym. in vocibusParca, Lucus, bel¬
lum, &c. & alios , Ted quia vcteres ejuf- !
modivocesproprer autaliamcau-
fam plane abominabantur. Interillasautem
voces a quibus religionelictenebanturabfti-
nere, prasfertimnumeranturvocesmaleommta
infacYts. dequibus egregiafuntquaehabet Ca-
faubonus in comm. ad Theoph.Charaderes
p. m. $80.feqq. Undeillud inter facravelet- jamanteeoruminitium åpraeconeproclamari
folitumfavetelingvis, quoduoinnuebanmrvel
utfilerentj veifiloquerentur, maleominatjs
verbis parcerent, Hoc dicebant E'u<p^äv>
cujusoppofituroß\u.axpyiy,uy. Quaenamautem
fint voces illae mali ominisnemo nos melius
Svetonio docuilFet, fi liberejusdeiifdemfu- perfuiflet. uti queritur idemCafaubonusloc.
cit. Aliquidfimiie etiamveterunonnullostri-
buifie literisconcludipoflevideturexeo,quod
habet Plutarchus inApophtkgm.p.m.175»de
Dionyfio, cui cumSyracufis fortelegerentur
©ratores litcra obtigit M. Id quidam Cavil-
