nm οία Oijjertationts Academic&,
r
Do
D1RIS ET IMPRE- CATIONIBUS,
PARTEM POSTERIOREM,
SuffraganteAmpliff. Senat. PbiloJ.
in Regi a Λε ad, UpfaU
Sub PR^SIDIO
VIRl CELEHERR,
Mag. MATTHIJi
Eloq. Profess. Reg. & Ord·
Pro Gradu,
Publicλ Ronorum c en fur a modeβ a
fubmittit
Alumnus Kohreanus,
LAURENTIUS TENGROT,
Veflro - Gothus,
In Audit.Carol.ad diem IV. Maji» Ann*
mdccxxxiv.
Rioris confvetis.
¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥¥
VPSALI/E) Prela N^erneriano*
-
0?JT i?P}>
S:^E R:^ M:TIS
MAGN£ FIDEI VIRO,
Geuerofiffnno atq; NobihJ/imo
DO Ml N O,
GOTTHARDO ZACHARI.E
von VEGESACK,
Primariae Pedeftris Legionis
Chiliarchae Locum Tenenti,
MiECENATI OPTIMO.
IN pignus venerabimdi animi> ob qno*
* tidiäna In fe grått# documenta, Dif*
fertationem hane, cum omnigenapro·
(fteritatis voto, w Jpem ulterioris favo-
rhöbtinendi, fubmife offert
Generoiiifimi Nominis Illius
c lien i humiUimtu
Laurentius Tengrot.
SECTIO II,
§. ι,
iMprecationes quarum facra pagina paffim facras éas vöcamm> me- minit: adeoqtie iDaé diftingtnin*
tur partim a proFaftis géntilium diris, de quibus in praecedente fe-
&ione breviter egimus, partim ab ex- fecrationibus fequiorurrt teftipofutri»
de quibus in fedione ultima. Sune
vero illac> ratione I.Subjettt, vel publi»
cSa), quac a perfona pubiica, & in- ftinduSpiritus San&i, inftitutintUr» ad- Verfus DEl & ÉccleFiac ipfitis hofttsi Velprivatt b), quas privatis hominibus»
öb rem minoris rnomenti> Jevitas, o-
dium & Vindidla: cupido extorquents.
II. Ratione ob/eåit funt vel Udt* c) >
quando adverfus obje&um exfecratio-
fce dignum evibrantur: Vel tUkined)·^
quae injuile applicantur ad ea objefta >
ad quar dirigi non debereiit. Eft ali- ,tem objeétum dirarufti vel perfona^ vel vese)\ eaque vt\bonaf)i vel mala g).
Πί. Rérpeftu/M, aliae refpiciiint g tor i*
jDiή ξ£ commodum ÉecUf.a ejus h) }
C älié
aliae expletionem propria libiainisi) qu£
tamen diftin&io, cum prima, fuperius
allata, qua rem coincidit. Item di-
rarumaliac erant reciproc* k)fd\\x träns- tuntesl)\ aliae refpiciebant facinru jam
patratum ni) y aliae aciionem pofthac per»
agendfim ri), ,uti ex infra dicendis pa·
tebif.
a) Gen. o> 2p. Jof. Sy 26. Ρ i. 69, & 209.
i Cor. /6,22. b) dtt. 23, 12.2/. c) Gal.
1,8.9» d) Matth» 27, zp. e) Lev. 29;
18. f) ibid. g) Jof» <5j/7« Num. it, 1.
h) 1 Cor./6,22. Pf. 6Qy2/. i) v#?. *}, /*·
Mattb♦ 27, 2f. b) ibid. 1) 2 Reg. 2,24.
& ρ, ζ 7. ni) Gen. p, zp. n) Jof. 6, 26.
§. ΙΓ.
Inter imprecationes facras illae facilc
eminent, quas Propheticas appellarc
folent Commentatores noftri aqust' que adeo, juxta communem eorum
calculum, non tam imprecationes
funt, quam vindi&ac Divinx, certo
venturar, denunciationes, juxta illud
Auguftini b) : Måleditta, cum ex propbe-
tia dicuntur, non funt de malö voto itu*
precantis, fed de prcefcio fjiritu denuncian-
/«τ. Talis fuit illa Noachi, non abs-
que horrendo efteftu y in nepotem
ϋ£ ο g£ if Canaan ejusque pofteros, fulminis inftar, evibrata, Gen. IX, 2f. "ΐηκ :rn«3 rr.T omy ny (VJ3 Quam ut, DiviniSpiritus afftatu,adverfus fceleftam progeniem , & quidem ob atrociili-
mum flagitium , ejaculatus eft; itarna- nifeftiffimo exemplo eam etiamnum impleri, teftantur fervorum greges,
qui, mercium inftar, ad promonto- rium Viride, ab Hifpanis & aliis na*
tionibus, quotannis coérnuntur, &
ad Indias aliasque regiones, ad opus fa-
ciendum , abducuntur c)\ ut fervitu-
tem fpiritualefn taceam, cui obnoxia deprehenditur Chami pofteritas, quae- que etiam, juxta GerhardurrW), *1' allatis verbis continetur. Si quatras,
cur Noachus Canaani nepoti, nonau- tem Chamo filio maledixerit? refpon*
deri poteft, varias cum habere po»
tu i (Te rationes. Potiftima videtur , quod Noachus, Spiritu Prophetico praevidens, maledi&ionem hane non manfuram in filio Chamo, fed ad Ca-
naanem quoque & ejus pofteroä, ut»
pote paternae impietatis heredes ac aemulos, fore derivandam, maledi¬
xerit Chamo innomine filii, ut etiam
C t in-
fö N * S
infortunium, filio denunciatum, eum discruciaret. Plures rationes qui de- fiderat, adeat Gerhardum?). Ejusdem generis cenfenda eftimprecatio Jofua:,
c. VI. ιό; nec non Phrophetaer Elifaei
contra pueros in Bethel, eum irriden-
tes , a Reg. Ιϊ3 i&» & adverfus GehafG
t Reg. V, 27. Huc quoque refer im·
precationes Davidicas, nomineChrifti
fackas, Pf LXIX>&CIX.adverfus juratos
Chrifti hoftes» Judacos & proditorem, Judam Ifcharioten» Ubi obferva > me«
rito a Calovio/) vapuiare Grotium»
quod hare de hoftibus tanturru Davidis explicet, contra diferta Scri- pturas loca, Joh. XVII» 11. Aft. 1,20.
Rom. XI, ubi ad Chriftum applican*
tur.
rf) Bald: in Ep. Romt 1 ζ. Spener, Tahb. Ca*
feeb.p. //. lab. f. b) L. 1, contra Ma*
ttich. c) Hiib.net's Geograpb. $rfl<wn /
cap. 2j. p. 86y. d) Cotnm. tu b. L p»
ζ4fö e) ioct cit, f) Btbl, iUuftr*
§. HL
Cum in Scriptura Sacra frequens
fit ufus vocabuii C3">n> idqtie diverfis
ibi notionibusgaudeat; de illo figilla^
tim nobis erit agendum. Quatuor au«
tern, fecundum Seldeaum^) &a!ios*
3$ ο Β 3^
in S. S. hatc νοχ obtinet fignificatus.
I. Denotat donarium, quod Deo &m
facros ijfus devovebatur, Lev. XXVII,
18. II. Id, quod jure belli ac mili-
tari, feu ob inirnicitias capifales» de*
vovebatur perditioni, internecioni > aut
odio inteftino, Jof. VI> »7. Num.XXI.
$. III. Quod in commtfum caderet>
Efra^X. 8; denique IV. quod jure tan"
tum pacis diris onerabatur} idque vel
refpiciendo ad malum jam cornmiiTum»
Jof. VI, 17. vel etiam adadionem poft- hacperagendam· Hisce breviter prae- notatis, videndum ulterius eft» quo fenfu fumatur Iex illa > Lev. XXVII,ι
ut deinde tanto facilius illis occurra- tnus, qui ex hoc loco probare fata-
gunt, cidern hurnanam, in gente
fa η dia , ίΐ non approbatam» attamen permiiTam, poenam non meruifle·
Certe quum in Iege illa exprefTe fiat
necismentio, neculla ratio dariqueat,
cur pracpofitioni p alia heic , quarrt
in verbis proxime praecedentibus tri*
buatur notioj fiinc ad fignificationem τδ-ΟΊΠ» fecundo loco allatam> eandem referimus. Atque fic, vel de hofti-
bus populi Dei devidlis, certaeque in-
C 5 ter-
terneeioni dandis, Num. XXI, |! (on¬
de etiam rex Syrias Benhadad a DEO
vocatur, i Reg. XX, 41 'ΌΊΠ
vel etiam de iliis ex populo DE1, qui
juta militaria nonfervarunt, jud, XXI,
f. t Sam. XIV, 24 & 44. vel etiam de
iliis, qui, ob gra η de aliquod deli-
<!lum, capitis erant rei^)» hanclegem interpretari licer. Proin videat Ca- pellus, quomodo haec ejus, de cacdis
humanae permiifione, fententia curii
univerfalftate interdi&i, de homicidio
non committendo, conciliari qucaf»
Nam quod affert heic de facerdotum in»
terveniente fententia y ve lut forenfi, nihil
habet id, cjuo nitatur , nec in lege fatra>
ttec in Magiflrorum cotnmentariis, Ut verbis Seldeni c) utar. Neque juvat
heic adexemplum Abrahae provacare,
quipfe quod fpeciali DEI, qui vitac &
necis abfolutum jus habet, praecepto
nitehatur af). Qtiac nonnulli de vexa·
to illo Jephtac voto hac occafione af'
ferunt, apud Seldehum e) aliosque
diffufe explicata habes, ut hifce diu*
tius immorari non liceat.
a) I»
Μ Ο Η
Λ) 7. År. & G. L. IV. f. 7. 7. /10. ^ Tofephotb. rj /. f. p. f/p. d) Gen^ i l, t, 0) toe.c.p.rsf. fe$.
§. IV.
Quemadmodum τ£ D"Wf> in V. T·
ufus iatis freqnens fuit; fic Ανα^εμα
quoque & Κνά&ημΑ non folum apud
LXX huic refpondent > fed & inN.T»
proeo paffim ufurpantur. Quas voces
quia mulci confundunt, multi etiam
fatis accurate difcriminanthinc de illif paullo accuratius nobis erit agendum.
Ex antiquis Ecclefiae Patribus voces
has confundit Theodoretus a) : To
ανάθημα άπλην ίχει την ϊννοιαν. é yd*
'
» 5
/-
^- »-·. Ν Ν V
μονον το ανακειμενον τω Θε» , α fixa. ^ το
&)λ.οΙξιχμζνον ανάθημα κέχ,ληκε. Ean-
dem de voce ανάθεμα fovet fen-
tentiam , ita fcribens b): To άνά&ψΑ άπλην £££{ τψ Äioivoidv. KΑτμ&ξ το αφιε»
ξωμίνον τω &εω, άνά&εμΑ ονομάζεται f
£ το τχτχ αΤλοτξίον την αυ]ψ εχει π^οση- yogiav. Hoc de pofteriori quidem vo¬
ce redle: nam illa utraque gaudet fi- gnificacione, uti addudis excmplis
tnonftrat Svicerusr)> iicet in S. S.
C 4 quan-
quantum quidem fcio» in malam
parte rn ufurpetur. Inter receri' tiores B. Calovius d) has voces pro
fynonymis. habet, & ad hane fynony-
miam probandam provocat ad loca:
Deut. VII, ιό· ubi άνά&ημα, in malam,
& Judith. XVL 19. 2 Maccab II, i?, ubi Λνα&ψα in bonam partem adhi-
beri ait„ Verum Biblia Graeca, quse
non ita pridem Lipfiac typis funt evul-
gata, contrariam plane ledlionem fi«
ftbhf. Nam uti priori loco habent ανά&εμα, ita & duobus pofterioribus ανάθημα, quod etiam optime conve- nit curri fententia non mo-do recen-
tiorum, fed & plerorumque antiquo- rum^EccIeGac Patrum, qui has voces
accurate diftinguunt. Atque inter hos
eft Grammaticorum ille Coryphajus,
Hefychius .· ΑνάΒεμα, inquit, επάρα¬
τος, άζοινωνι{]ος. Ανά&ημα, κορμηIdena
difcrimen pluribus ineuleat Chryfo-
flomus i): T i gVi το άνά^εμα^ cixxsOV
oxrtbf λεγον]οζ. si τις is <φι\ε7 τον Υίΰ^ιον
χη/τχν χρις-ον , ετω ανάθεμα, TχΊεςι Μ'
'Q, ' ' ' ν
rχωξίο&α πάντων , α?Αοτριος ε?ω πάντων.
%>. τ. Λ. Confer Zonaram/J. Ä'.νά&εμα
'r er-
ϋ ο 4*
ι. uiifatiffime fumitur in malam partem, pr o exfecratione > feparatione,
immo & pro aeterno exitio. i, Inter-
dum etiam pro don ar to, idemque ii- gnificat, quod ανάπηροι. Juftinus Martyr^): non nntum dici-
tur, T3V
ρ^Τλο^ξίωμενον 0e£ Λα xaKiavt
ut tam virlirnus, αϊλα (ς τ o αναχε'ιμενον
(c Λφούξίσμίνον ©εω, (c ει? Χξησιν μη"
Χετι λαμβανόμενον. Confer Τ heodoret·
h) Oecumenium i). Αναμμα vero do-
naritim fignificat> uti ex Heiychioan-
tea probatum , & plurima etiam S.S*
loca confirmantk). Plura qui de utraque hac voce fcire avet, adeat Svicerum*
hane rem accurate perfequentcm,/)
<*) Ad Sopbon. Cap. /. 7. >. %6y. b) Ad
Rom.q, i.p. 73. r) Thef. Eccl, in voce
Ανα3'εμαίρ.268. d)Bibl. llluftr. 1 Cor.tZy
f-3^7. e) Hom.16.in ep-ad^om.Cfr.Leigh.
Crit. Sac. in voce ανάθεμα. Heinfiut
in Rom. 9 k f) ad Canon. 3. Concilii in
templo Sap. p, 26g) Re fp. 23. ad Or»
thodoxos. p. 286. b) Hifi. Religiof. c. 17.
p*ar8i. f) AEi.z^yp, 99· b) 2 Maccab.
*6. Juditbi» i6t ig. cfr. Pollux p. 7*
Eufebt
4ΐ ϋ ο ϋ
Eufeh. invita Conft, Μ. I. c. 2f.f, 14U jcia Synod. Nic. L /. c. 7.7. zy, l) ioc.cit.
§. V.
Sic locis fam V. quam Ν. T. ubi Ε3*ΊΓΙ, Kvåfyipa & Αναμμα, occurrunt >
ex iis , quae jam allata funt, Iux ali-
qua, ot opinor , accedet. „Notamus
vero» Αναμμα eiTe in N»T. inter απαζ
-
λεγόμενα^ & quidem Luc. XXI, f. ea,
qua proxime innuimus, fignificatione.
Ανάθεμα autem variis in locis compa-
ret, iemper tamen in malam partem acceptum. Certe una cum verbo c o- gnato» αναθεματίζει v > in malam par¬
tem, pro exfecratione, ufurpatur»
Ad. XXIII) t2. 14. 11.& quidem em-
phafeosergö, per Hebraifmum , Spi-
ritui Sandlo fatis familiarem, quovei
tempora & modi verbi ejusdem, vel
verbum cum nomine cognato con- junguntur, ad majorem rei geftar, vel
gerendas certitudinem innuendam»
ut nm1 niD Lev. XXVII, 29. nia
Gen. II, 17. AVetAp άπειλησ·/»' μεθα, Ad. IV, 17. πάζαγ}*λίχ
γειλαμεν , Cap. V,
Porro Paulus Rom. IX, |« vovetfe
civcb·
^ O H 41
ανάθεμα eivcif &πο τχ Χξίτχ νπεξ των
ά2ελφων> quo incredibilem erga fra-
tres Judaeos affedum exprimendo, perinde ac olirn Moies Exod. XXXI,
j2. optat, hypothetice ramen, ie κε- χωξκτμίνον j η^οτξίωμενον (c απορ'ραγίίΐα
"stvcc/ τ χ Χξίς-χ, ut Chryioftomi verba
fe habent a).
Deinde loca i Cor.XVl, 22. Gal.
I, 8. 9. ubi etiam ανάθεμα reperias»
alii de acterno exicio, alii de excom- municatione exponunt, & quidem de
fecundo ejos gradu* qua de re mox plura.
Denique 1 Cor.XIJ, λίyv.v ανά'
juxta Calovium^), idem notat
ac devovere, exfecrari, quo paito gen- tiles praccipue notari exiftimat, qui
Chrifto maledicebant, & Chriftianos
minis ac tormentis, ut idem facerent, adigebant. Origenes c) Ophianos hu-
jusblasphemiac reos meriro deteftatur:
Οιφιανο) τοσ-χτον απόηχοι tx éivaf Χξ^ια-
Po), ως i χκ ελατίον Κελ<τχ χ,ατηγορεΊν αυ]χς
ΤΧ ΐ'ηατΧ. κctj μη ντ^τξξογ πξοοΐε&Λΐ τίνα
«τη το σννε^ξίον εαυτών, εάν μη άξας $τ°Η
χατά τχ ίη<τχ,'
α)ηο·
44
(
m o ^
a) Homil\ 16. Ep. Rom. b) 5. 7. /« *&//»£
/öföw , ρ. $6γ. c) Lib. 6, contra CW- Jum. p. 194.
ii vi.
Ad confiderationem jam excom-
municationum judaicarum, ut inftitu*
to noftro fiat fatis, devolvimur. Eas
autem ex imprecationibus facris, pra:-
cipue vero illa Debora:& Baracii Jud.
V, iii natas efle, ipfi eorUm Magiftri
aiierunt, quamvis ante tempora ca*
ptivitatis nihil de iis in S. S. habea-
tur/?). Cum vero tempore captivita*
tis, jus 'αναγχας-ιχον, feu publicae ani*
madverfionis, prarcipue capitalis, apud Judacos, qui tum fui non erant juris*
defierit, ad ejusmodi difciplinarn, qua, ime ope publicae poteftatis, effrenati
hominum mores coerceri pofient, re*
currere erat opus b). Circa numerum
vero & ordinem variorum ejus gene*
rum, inter eruditos non convenit:
nonnullis probinario c), plerisqiie pro ternariod'), quibusdam etiartrproqua*
tcrnario é) pugnantibus. Quia tamen
& communior & Rabbinorum fcriptis /) innixa videtur eorum fenténtia*
qua tres ejus fpecies conftitwuntur;
hirtc nec éam improbandam effe cen- femus. Prima dicebaturTTJ > quae erat
delinquentis ab aliorum conventu?
tam politico? quam domeftico, ad
quatuor usque paiTus feu cubitos? per dies triginta , remotio j ita tamen? ut conventibus facris publicisque pre- cibuSj obfervata diftantia modo indi-
cata, intereiTe pofifet. Sicut autemil.
lud temporis fpatium, fi pcenitentiam
agerer, & culpam deprecaretur reus, minui j fic quoque? ii in fcelere per- feveraret, duplicari, irnmo triplicari poterat^). Secunda, ΟΊΠ> in totius
Ecclefiac confpe&u publicabatur , ubi?
congregatis ejus antiftiiibus? accende-
bantur candeke? quae, fub fonitu cor-
nuum & buccinarum, ad majorem tum reo, tum ipfi coetui terrorem incu- tiendum, recitatis ex Deuteronomio malediftionibus? fubito exftingueban-
tur, quafi excommunicatus jam luce
ccelefti priVatus, tenebrisque orci ad- Judicatus eflet, nifi pcÉnitentia fubfe-
queretur. Atque hoc idem eife» ac
HTrcmvuycoyöp fierij. Joh* IX? il* XII?
4*. XVI, 2. exiftimat Andreas Virgl·
bius hy, Tertia , eaque omnium gra-
viffima
viflima erat fquam nonnulli a
HDDW defoUtio erit, alii a D#
^ΙΠΌ Μ mors, alii a DW vel
t Dominus venit, quidam vero- iimilius a r~)D^ deducunt) fine ipe ve¬
nis irrogata, qua reus, omnibus hu¬
mans focietatis juribus, legtbus &of-
ficiis exclufus, DEO hominibusque exfecrabiiis, judicio Divino commit'
mittebatur , nee amplius ad Eccleiiam
rediret. Hane ipeciem omnium teterri- mä,per voces ανάθεμα Mä^aii'afy» iCor.
XVI, ii, a Paulo deiignari, plerique interpretum exiftimant, ut fenfus ut»
eum diris omnibus devovendum, a DEO & communi Ecclefiae corpore»
tanquam rem exfecrandam & abomi-
nabilem , feparandum, exitio ultimo adjudicandum > denique diabolo tra¬
de nduml).
λ) Selden, Sy ne dr. Jud. p, 14g. b) C älvor
"Ritual, Sccl. Pars prior, l. 2. fe bl, t.c. ιρ ρ. j8S· c) Seld. loc, cit. 1. /, e, 7. pM tifa
ιιγ. d) Pfeiff.Dub,Vex,p.94i.Leusd,
Phil.Hebr Mixt.Dijf, f o. ρ. ^o.Renner de
Μ a^kv Dijf, Thef, 2 be o l, pbihf*
ϋ fe H 4?
infeyta}p,SSz, Druf.i Cor. ip.
e) Vid Calvor , loc. cit.p. $87*, f) Elias
Lev it d in Thisbitf* g) Vid. Seid. LN, tå G* L. 4. c.q. b) in Johan. cfr. Seld»
J. N. tå G. p. f40. i ) Weihevrxajer de dnathsmatifmö Pauli t Cor. iét Jhejl
TLeol. Ρ bil. p. 578-
$. VI i.
Diximus Sedtiotie 1, géntitibns fa*
jiTe foliemnes imprécandi forrrulasj idqiae addudtis monftravimus exerinpiiSi NeqjSpiritum S.iis prorius abhorruiife, fequentia docent loc^. joC ti,
ploratores Hierechuntis, curn rncre-
trice Rahab, his v.érbis pacifcuntur i
gttt egrejfns fuerit ex ofiiii domus tu<t fo~
ratj 1£}q f fanguti e/tu fit in ca>»
put ejuiy tå nos innoxii. Sic τ Sam. 1, I 6i David Åmaléchita?, qui fé Saulis in- terfediorem inconfulte gloriabacurj
lata de eo tnortis fententia , dixits
-joi, Sangttiå iuus fit fuper ed-
pur tuum« Conf. ioca his parallell
i Sam·. )CXV, 30; 1 Reg. II, 57. Hihe David ^ ad hane formulam refpiciens#
ait ΡΠνίί, 17. ibpV ubt
LXX? I-πίς-^εψει o πόνος itlsfit iiti την ks*
Φ&λην cdri/. Atque hac vel eonfimili
D for*
4i ; Μ β a
formula, ήοη tantum feipfos, fed etiant -
alios devovebant, uti clariiiimurii
cjus rei exemplum nobis iirtit Mat-
thacus, Cap. XXVII, 15. ubi omnis po- pulus Judaicus in blasphema harcce
Crupit verba : Α/ρ* αΐπύεφ' ημάς é éiri
tcu τέκνα ημών. Qua imprecatione an
»ila durior, magisque ad memoriam poiferitatis duratura, dari queat, me*
rito ambigi poteft, cum illa jam per
tot fecula, impiae Apellarum pofteri-
tati gravis incubuerit, & cervicemeo-
rum adhuc premat. lltrum vero ab
ufitato apud Grarcos jurandi more, uti k Dieterico vifum fuit, hare impreca-
tionis formula manårit* an pofius ex citatis jam V. T. locis, ejus origo (it
deducenda, non eft, cur multis dl·
ipucemus.
Vide Biet. Aniiqu. Bibi. f .66$*
§* VIII.
Antequam hane, de imprecatio-
flibus facris, fedbionem finiamus,
pauca de anathematifmis & excom- irmnicationibus, apud Chriftianos uii-
tatis, addenda; quippe quac, partint
excommunicationibus judaicis > partim
ctiam
Μ ö g #
etiam jmprecationibus Apoftoiicil* in- cunabulö fua debent, adeoque curtt his infignem habent cu^ct\ty\an a). Ué- cUnque enim modlis & efleétus ex- commumcationis apud Jud£os &
Chriftianos fuerit diveriws; quitl ta- itien, per prima Chriitianifmi fecula*
hi ab illis, utpote a quibus orti eranc
& propagatij ritum hun c mutuati fint, hullaäpparet dubitandi ratio b) *
praecipue quum ts^ exemplo Chrifti &
Apoftolorum* vel Ecclefiac Chriftianx Commendatusd j vel faltem confirmä*
tus efle videatur. Unde etiam Chri- ftiani primitiva Éccleiiar eö facilitis»
Veftigiis tum Apoftolicis tum Judaicis infiilendo, άφοξπμιν, ut renafcenci
Verac Ecclefia neceifarium# ufurpa·»
banr. Neque enim coétus ipforurri teipublicac negotiis fe mifcebant, ne- que eorum praefides το άναγκας-ιχοη
ieu jus coercitionis, habebant 5 hinc extrernum, quö deVenirt poterat i érat facinoroförum a cdetu relegatio.
Primurn ejus gradum ufifatum fuiité,
extra dubitatioilis alearri pofiturri eft^>
Sed nec feciindum fuiffe infvetum, ex
Clemente^patet. Quin ipfum
tum
tum adhibitum nonnunquam fuifle,
exinde manifeftum eft, quod fcelera-
tiiiimis idololatris, homicidis& adul- teris, ipfam pcenitentiam a adeoque
&veniam, ipfumque viaticum, fub
vitac exitum, denégarint/). Immo, poit factam femel poeditentiam, lapiis
omnis venia & pax cum Ecclefia adi-
mebatur g)* Hatc tamen fingula ex- communicationis genera, fine diris
& exfecrationibus, fecus ac a Judaeis
fiebaf, procul dubio fönt perafta Quamvis non diffitear > adferri a Sel-
deno *), ex Concilio Turonenfi, ex- cömmunicationem, diris & exfecra¬
tionibus , feu horrendis carminibus reLfertiifimam. Utcunque fit, ufus
trium ejus graduum, jam ferventior,
cum primis tempore Cypriani & Cor-
nelii Pap£3 jam vero remiffior, gii-
fcente praccipue Novatianoram hatre-
fik)% ad tempora Conciiii Nrcsent,
conrinuabatur.Tum vero decretum fuit,
τλς εξο^ίυονταζ tx τ:λεν]άιχ é άνα,γχ.Αΐω)ά·
ix ίΦοάίΧ [xtj άποτεξέϊ&α}/).Ab illo tem¬
pore duarum priorum fpecierum ufus
viguit» pratcipue in conciliis, ubi har-
refeos alicujus au&ores anathemate
ss οyi
c ple&ebantur > ut de NeftoHo teftatur Socrates m) : Koivn ψ??φ® irAiijeg οι κχη»
ξΐκοι α,υτον άνε^εμ,ατίσχν. άτω $ U ΧξΤ*
ϊμρο) κα,λίιν siåfaftev τψ χα\& τ£ βλα,#*
<Ρψα ψη<φον. Tandem > fequiori acta-
te, quia tyrannidi papifticas ftabili-
endas aptse deprehenfae funt excom- municationes, omnis earum, ut o-
mnium ferme aliorum rituum, ufus in abufum degeneravit, prour a&a con- ciliabulorum Papifticorum, & Regurrt
atque Principum exempla, apud hifto-
ricos paflim obvia, abönde teftaa-
tur n),
a) Weihenmafer lo c, antecit.p, fpq* by
Seld. Synedr. Jud. 1. /« c. 7, p. iof. c)
CalvÖr L ante cit. p. j$7. d) Tertull.
Apolog, l. de fudic. e) Ström 7. /)
Calvor l. c. g) Albafp. de vet Ecel. Ri-
tibus. h) Calvor Le, i) l. c. c, 10, pm j 08' k) Albafp. I. cit. l) Canon. 1, 7*
&· m) Η. Ε. I.7. c. 14. ρ. ιηρ. n) Hyphof. Introd. Hill. Svec. lib% ^»^4,
Hubn. Polit. Hift. Ρ- /·
"
t> 3 SE
SECTIO III
§· i.
|Er diras acvi recentioris, itttellt-»
gimuseas, quae vel a Judaeis vel Chriftianis, pofl: temporaChri*
fti & Aooftolarnm » ufitatae fuerunt»
Sicut airtem, nullo non tempore, de Ju d «is ve ni™ fuit illud Apoftoli:
fav ίχχοτν » 4ί *λ7 Ιπιχνωσιν α) ; i ta
graviores imprecatjones vix däri que*
tint, quam quibus ufi funt Apellae*
partim adverfui ejusdem religjonis con·»
fortes» partirn adverfus alios, extra
Jkclefiam eorum conftitutos. Priori
refpedu, notari meretur ΟΊΠ HOU»' feq anathematis formula, horrendis diris fcatens, adverfus eos Ifraelitas
proroulgari folita) qui capita aliquot juris 5 five facri, five aliter introdu*
<5H, neceifario fervanda, violarent b), Huc etiam fpeftant dirae, quibus Ju¬
dar i eos, qui tempora adventqs Meffiac inquirere ftudent, devovere fojent, quasque perpetuae merito c?ecitatis ge*
nitrices appellat Lightfootus c ) : Π0Π
rj?Jia^riD bv fnn Rumlat ur Sprit m
.
tom*
*
totoputäntium tempora. Ncc miiiorej
adverfus alienac religioni addidtos eos fuifle, quilibet iibi facile perfvadere
poteft. Ut omittam excommunicatio-
nem , cum dirarum imprecatione con- jun&am , qua Esdra, Zorobabel &
Jofua Samaritanos, exftru&ionem tem-
pli fufHaminare conatos, devoviflele-
guntur^j; etiam fequioribus feculis,
tempore Pafchatos, Chriftianis & o»
mnibus, Judaica facra non amplexan-
tibus, imprecari confveverunt, ut ex
IJghtfooto edocemur, qui etiam Car¬
men & ritus, adhiberi foIitos,enarrat *).
Sic etiam in epiftolarum infcrip.tip-
nibus, (juxta inftitutum Rabbi Ger-
fom, principis in Gallia# fub anno
Chrifti 1070.) eos omnes anathemati-
zant, qui, alieni ab ipforum religio-
ne , eas referare audeant. Carmen#
,
pro more Judseorum, abbreviatum#
apud Seldenum Iegitur/). Necab ex-
fecrationibus in propria capita fibi
temperare potuerunt. Nam,in nego¬
tio praefertim forenfi, quiajudaiiprobe
noilent, segerrime a Chriftianis fibi
haberi fidem# dirifllmis imprecationi-
bus eandem fibi conciliare allobora-
D4 runt 5
14 so m
runt 5 quod patet ex prodigiofo illoi exempla, quod ex juré Grara>Roma*
po adfert Seldenus^); Per tam legewy
quam Adonai dedit, aftum confruetidi cirtumcifionem corporis mei^ & rubum >
(nam hoc cingendus erat) quo cinguntur fambt mei , tion falfo aut mentundo juvSt
Nomen Domini Zebaoth. Sed β falfo ju?
ro, exfecrandi fint poftert ventris mei >
piore c<eci parte t em palpando quaram ,
\nftar t}u$ , qtti cculos non habet*> cadanu
Cum hifce omnibus tellus aperiat os fuumy Weque abforbeaty ficut Datban & Abirar/i*
Nec fine caufla hane, quam diximus»
de Chriftianis fententiam Judacis ha:·»
fiiTe, oftendunt graviffin ae dira? > qui-
bus Chriftiani in foro Judaros obtefta*
ri confveverunt, Cujus exemplum
itidem ab eodem citatur Seldeno b)i
Veniant fuper caput tuum omnia pcceatA iua j bfi parentum tuorum , & omnes mA*
ledjEHones, qu<e in le ge Aiofaica feriptä Juntj £f femper tecum maneant. Citi re»
jfovdendum a judxo", Amen, Vix ovurri
pvo fimiiius eile poteft, ac eft hujus imprecationis claufula iis, quae circa finem notiffimac -incantationis,Svethi-
je ^énen diftse, habentur *),
as θ ϋ π ChriftlatiisCtiam , in magni momen*
ti negotiis, diras non fuiife infvetas,
monumenta hiftoriarum docent» Phi«
lippus Magnanimus, Haifiar Landgra-
vius, expurgata ex oris Haffize papismi fece, CoenobiumHaynenfe commune
&perpetuum nofocomium effe volens, fequentibus rhythmis illud a violatio»
ne monitum ivit*);
93nb m# ίφ ijte gefliftfef fjab/
Söog ntd>t roerb gegeflet öb;
SSnb n>er boö ti)U/ ben graffbetn #anb/
feii 2trrout&/ $vat!cff)éii / <5unb fcnfe
<g^;anb/
$3jg bog etf bcinen QBolgefaii
Srfenn unt> tbu / fpreci?t $men aff.
Filiqs ejus, Wilhelmus Sapiens, in
novo arcisRotenburgenfis templo?alta-
ri decem prarcepta, eo, auoinCate-
chifmo Lutheri exftant» ordine, adfcri- bi juffit, additis imprecationihus in eurn,qi;i vel prqtervia, vel alits frau- dibus'(adduftus, difta hare deleri cu-
raret, ut ex fequenti carmine patet/;;
Sba aber jemanb aué / ÖDes aftöcw ©ebanden fpi|/
Ρ ι 21#
f6 Μ β ^
2ίιιφ fonifen Qmfycltp gktd)fali/
20ie fo^etf mag crefcftefren altf/
!28irb btefe 0μηίφ iaftn fiigcti aut/
^Snb foicf>3 bornebm in btefem $au$i
£)a§ tyn @Ott flraff an fcmem fetb/
Sllfo mit Qroai nnb farter treib f
£3i§ cc crfennen thu fein 0iinb /
^aruber Dieu bnb Seib cmpftnb/
£a£ fte αιιφ mieber f$retben Dar / 3£ie jte ι%t jle^en t)tU unb flar.
Ejus fräter, Ludovicus IV, tcilamen·
to fuo , mala omnia ei imprecatur, qui in religione quicquam innovaret
m). In diplomate quodam Canuti, Regis Anglia*, ante annos ferme 700, Abbatibus Glaftonienfibus conceflo,
circa calcem hx adduntur dirac: Sit 4
confortio piorum ultinti eχ amin i s ventiU·
bro dijpertitusη)» Sic in literis tefta-
mentariis Domino Hwitfeldiar, An, IÖÖ4, hac adduntur imprecationes,
adverfus eos» qui bona, a fe, in Prae-
fedlura Bahuiienii natis legata, alii
concederent: Οφ ber fom nogcn cfffer min bdb roiibe (abc ftg ftnbe/ mdrc ftg
fcroem bet mdre fan / fom benne min ub*
gifftu gaffme breff roilbe fdrfrdnefe οφ til
W β β S7 to $tdre/ feennem ftol @5ut> rdre met>
fin tmbig fionb filr timeiig / οφ ftbetr feafwe jtcj fm fdrt/entc (dn- efter, ©ub&
todrbtga n>reDi^ bom etoinbeligw at fdmdnfe·
4) Rom, ro, l, b) Se/d, J. N. G. 1. 4,
c- 7. ρ» r) Tom* *♦ in Matth.p,
2fS. 4) Idem Tom. t. part, 3, ρ. 40z·
e) Tom. t. part. ?. Harm. Evang. p.187 /)Synedr. Jud. A /»f, 7./». 118. g) A * c.i^p.48t. b) l.e, i) Herr öder s Sa*
ga. k) Dieter, dntiqu. Ribl. V. T. p,
66z, /) dnonymi Epift.Reft· ad Virum quend. Illufir, d&tjfy Num propter ronce([am Lutheranii libertatem 1 CafV
fellie <edem (acram exfiruendi<> Ca/vt*
ni an i i , Francof. ad JMoenum & Häw bttrgii eadem libertas concedi debeat?
p.if* m) t, c. ,n) Se/d, Synedr, Jud*
hS37*
§. π.
De imprecationibus parenfum >
praeter ea> quae ex fcriptis gentiliurn
de iis, feiHone I. attulimus, pauca
duntaxat exempla.» ex recentiorj hi-
ftoria, funt producenda, tft inde ap-
pareat»
•
si "Ββ s m
pareat, quam fcvera nemefi DEUS
easdem exfequi foleat; idque partim,
ut liberos ab inobedientia erga paren¬
tes , partim etiam, ut parentes a di.
ris adverfus liberos abfterreat. Opti-
me autem de iMi* olim dixit Siracides jt): 'ί,υλογία ττΰί}ξος ςηξίζει οικχς τέκνων t ΧαΙάξΛ μητξος &ξϊζοι fcpieÅia,. So*
ient enim piorum vota in utramque par*
tem ef]e efficacia b). Na/Ti Ut parentum benedidiones liberis prodeffe, omni
tempore creditum eft$ lic, quin ma- lae ipforum preces, juftas ob cauffas prolatac, vindidam illis Divinam ac- celerent) non eft dubitandum j ut ut
ipfa? pareritum imprecationes ei dis- pliceant. Quenaadmodum enimamo-
rem, honorem & obfequium erga parentes, filiorum animis infevit ipfe
Deus: fic, ut juftus judex, non poteft
non in harum Iegum violatores jufte animadvertere, parentum pratfertim precibus provocatus. Milani mäter fi-
iio, didudis labiis fe irridenti, im- precataeft, ut quantocius in patibu-
lo labia diduceret. Nec eventus fe- fellit. Filiusenim, non multo poft>
fuspendio, fpretac a fe debitac erga ma¬
trem
81 0 ■ ■ β 99 JSi irém pietatis, poenas luebat, prout
a, refert Johannes Baudewien, Paftor
n- Stralefundenfium , in tra&atu utiliffi-
Ii. mo , qui inicribitur, Liberatio anima·
> rum yarentum & liberorum c), Pater fik
es lio, moras ne&enti, optavit, ut per
omne vitae fua? tempus ibi immocus
·„« confiiieret. Et
f" Aures non claudit mala fors, vsloclter
[fl au di t y
nl Ut vulgäre (e habet proverbium. Pwer
a* per feptennium eo, quo erat, flata
3S c" permanfit, donee, totius Eccleiix
precibus, a DEO id obtentum eft,
ut fedili > fibi fuppoiito , infidére pof-
s"
fet, in quo etiam, triennio elapfo ,
Vitam cum morte commutavit d). Im-
p3 morigerum filium pater diabolo de-
f Vovit. Diåum, facftum. Mox a dia¬
bolo , non fine fummo prarfentium
horrore, mifer abreptus eft e). Alii,
dum lac forberet, pater ejus maledi-
xit, vovitque > ut fimul diabolumcom-
ederet. Nec mora i confeftim a
diabolo obfeffus eftf). Ut jam fsce-
am tumorem, phtiiin, epilepfian , &
> I alios innumeros morbos, quos diris
tio ö $|j
voti*> multos parentes liberis fuis aö ^ celeraffe* non temere exiftimat a no· te bis antea laudatus D< Johé Baudewien g)t Pia igitur, & omnibus parenti- Ρ Sus femper monitio Reverendifl oboculosponefida Scareniium eft Epi- ad- i* jf
fcopiDJefp,Svedbergii/&)· Cdve impreca· ie
tiones >\qu<e Det f<epe judicio) rat<£ fuerunti ^.c
4) Cap.3,11. b) Bald.comment.inRom.Hi ' p.22ft c) C· 4$. p, 242)243, d)Uer« 1 bergeriPoft Dom. 1. p.Eptph, e)S(h»)i4 il
dit Syn de-rulla, f) Seldtens Mord-dief·
\»ul, p* 327* g) loco antea citato. b) Lud. Literär. CläJJ\ 4. Cent. /♦ in notis,
p. 1464
§. ni
Ut jani conftet, quid de impre- ^
cationibus fit fiabendum, colophoni$
loco, addendaeft vexatiflima quaftio:
an llceati inimicls & boftibus mala impre*
cAri? Ad hane quacftionem priusquam β refpondeamus, bina prämittendar funt diftinefbiones- i. Diftinguimus inter hofte$ pub/icos St, prhatos< 1. Inter ma¬
la tempöralid & Mdla a t er η a ac fpiritua-
Ha. His ita pramitfis * aflerimus, non licere Chriftianis« ex privata vindi'! 'f'
&ae cupidicatc* imprecarilioftibuspri*
Vatis
ti m a
fil
Vatis mala, five temporalia, five ae-
no< terna , Ted vindiftam DEO relin*
jen quendam efie, juxta Chrifti prarce-
ptum, Matth,V,44. & monitum Pau*
li Rom. XII, 14. 17. »S· *9* *©« Ho-
ftibus publicis, in atrocitate fua pei>
_
