E^bergü Dn.

Auxilio Numinis!

DISSERTATIONEM ACADEMICAM

DE

Suffragante Ampliiiimo Senatu

Philofophico in inclyta Suionum,

qiiie Upfalis eft,Academia,

' Sub PR/ESIDIO

VIRI,

f ^^ ^* >

MAXIME REVERENDI ATgUEAMPLISSIMI,

Dn.Johannis E^bergü

S.S.Theologiae Do&orisCeleberrirru,

I & Grsec. Ling. Prof. Ordin.

In Audit. Guß. Alaj. die ^iz. fmii

κ^Αηηο _iyoo. horis Ante meridian folitisy

Public« cenfur« modefté fubmittic, ^

s* Ra jmr*

Alumnus ^»

ANDREAS _{^ «US si}«50.*3Φι

Oreb. _Nericius.

Η _{O L Μ I} JE,

rcnpreilitOLAusEN/CiwReg Arch.Antiq.Typogr.

REVERENDISSIMO

CHRISTOIN PATRl j

ac DOMINO,

Dn. Ε

RICO

BENZELIO

S

S.TheologiasDo&ori

celeberrimo,

Dioecefcos St/egnenfis Epifcopo Emi« ^j

nentiffimo,Confiftorii Sacri PrxfidiGra-

viffimoj Regiique Gymnaiii^quodibi- ^s

dem eft 5 Ephoro accuratiffimo ⁷

venerabundå ^menteiii-

Ipiciendo.

Summe Reverendo Ampüjfimoque

DOMINO,

DN JOHANNI

S.S. Theologie ^ante hac in ^Aca-

demiaUpfalenfi ProfeiToriCeleberrimc^

nunc Eccleiia?OrebrogiepfisAntiftiti ^. Graviilimo, omni obfervantise

generecolendo.

Spe&atiffimo ac Prudentiffmo

VIRO

Civitatis Nycopenfis Senatori

Primario?& Mercatori integerri-

mö,multisnominibus ho-

noranda

HonoratiJJimo ^ac SpcBatißmo

VIRO,

DN. JΟ ΗANNI MOBACH

Civi&Mercatori inter Holmen-

fes _{per quam} celebri, Nutritio ^meo Benigniffimo, Parentis loco mihi

- ob beneficia praftita

colendo.

MMCENATIBUS, PROMOAO-

RIBllS, BENEFACTO

; MA XIΜIS, O ΡTIΜIS,

PRÖPENSISSIMIS,

QUORUM SiNGULARI FAVORE,

ET LIBERALITATE PERQUAM

COMMENDABILI,

MEA QLIAL1ACUNQVE STUDIA EX TE- NUISSIMÖ PROFECTA INITIÖ, SENSIM

PROMOTA, IX(.REMEN'TA SUA CEPE-

RUNT, C A ΡIUΝTQUE, AC, SI DEO VI¬

SUM FUERIT, SU/E QUΛXI)O QUE MA-

TURITATIS FRUCTUM EXSPECTANT,

HOCCE QUIDQUID EST SPECIMINIS JU¬

VENILIS INGENII IN DFBIT/E ÖBSER-

VAΝΤΕ!· S I G ΝUM, GR A T IQUE ANIMI

TESSERAM, GUM CALIDISSIMÖ VOTO i

PRO OMNIGENA IPSORÜM INGOLUMI-

TATE VITEQUE DIUTURNITΑΤΕ ^, SL1B-

M1SSO AN1MO OFFERT,DICAT,CONSE-

CRAT,

AΛ1ΡLISSTM® RUM

HONoRATISSIMORllM^UE ÄVMlkllM ^VESTRORUM

cültor

Andreas ©flljl&ofjtti:·

i^' iååååååååéi^l.å.i-ié-i-ééé·

«^eAjaAjeAjsAaeAacÄiiiÅieAaeAscAjeAjeAjeAse/iieÅjeAjc^s^A'«Λ»

ύ@@@@&®é

€γ5$γ>6γ££γ»0£γ3-γ*)ώ"γ3 ίγ3ύγ0€γί γ5> ·γ^ύγ9. Oygf

·$*♦ $'Ϊ f- ·§· ■$· $-t I ! ! ■$;: feΪ Μ°! ; $ ^ #"$'! · i ; fe fe fe· · t fefe? ί fet

Prooemium.

Cité nonminus quamargmece- cinit olim Maroj

\cum felices piaedi-

caret epsj quibus

fautrix natura eas

iingenii dotes tri- buit, ut non ina-

nem operam infcientiis addifcendis,ab*

ftrufisque naturarimandis locarent, di-

cens: [*]

Felixoquipotuitr ertim cognofcere caufas, Atquemetusomnes, &inexorabilefAtum SubjecitpedibpyflrepitumfoAcherontisavart„

Haec uti re&é de univerfa rerum na·

turalium fcientiaaccipiuntur,ita_quoque Speftrologiam fpeciatim refpicere non obfcure innuunt verba ultima; cujus cognitionem ad felicitatem ^humanam

nonparum collaturamcumPoetacenfe*

mus; Quamn. gravemmetum hqmini- bus incuiHt ignorantia fpe&rorum ^,

A quana-

(*)Lib,2t Georg,

<8§''

quamquefaedos errores falfa de iisdem

coric,epta opinio invexit? notius eil y

quaft?utmultishic démonftretur: prae-

fertirrb cum omnisNuminiscultusapud

Gentiles inturpem χαχοζηλίαν degene¬

rans id abundé ioquatur: tibi vero

ipedlris larvae paulatirn detrahi coepta:

funtiacpalam fadiumeil» Daemonem^non infrequentiusdolisac veiutoccultis cu-

niculis rem agere5'quamapertavi homi-

nes aggredi, multas ejus infidiofas mo-

litiones declinare,ignitainfeniiilimiho-

itis tela depellere? 6cnosmetuexiolve-

re auxilio fupremi Numinis poflumus.

Hinc colligere pronum eil, adcuratio-

rem quaiemcunque fpedtrorum noti-

tiam homini curnprimisGhriitiano uti-

lem 6c neceiTariameile. Itaque 6c ego ä

meoinftitutohaudquaquamalienumdu-

xi,fipublicifpeciminis periculumfactu¬

rus, qualicunque hujus materia: tradla-

tione ingeniumexercerem meunv&ex

bonae nota: audtoribus, _quae adejusillu-'

ilrationem facerent, colligerem:Verum poitquam manus operi propeültima in- jedta eilet, tandem fenil, humerosmeos

non dum ita firmatos confolidatosque

effe,utfbrendooneri pares efTenf:; Qua-

re, ne confilium primo arreptum repu- diare cogerer? quod inconftantis animt

i

eft,^nee fine difpendio temporis id jfreri

t poilit, ad humanitatem candoremque

1 tuum, Benevole Ledtor,coniugtendum duxi,enixe orans, dignerismihieamda-

reveniam^meoingenio&temporiaccom-

modatam, ut hujusmateria;tantummo- do fummas attingere, dt pra;cihaa qus- damejusmomenta carptim ac breviter i* peritringere liceat.

i Propofitam telam ut felicius perte-

xam, ordiarab infcriptionis nomine, ce quo pauca tantumindicemus. Vox.hsc

fenfumpaulo anguftiorem habet, quam

ut omniaea fuo ambitu compledtatur,

quae fpedtri nomine comprehendi fue-

verunt; Nam fpe&rumå ipecio, vi^vo-

cis eaimportat, quse oculis folüm ^cer-

nuntur; at ufu icriptoruniinvolvit dt [ vifu, 5t auditu percepta, ut clamores,

• fragores, ilrepitusque infolitos, fignifi-

eatione å potioriuiuinmoßta. Grctcis fpectra communiter dich, funtΐίάωλα^α) OlympiodorusinPhsectönéPiatonis o-kl-

φαντάατ/αατα. appellat. In librisNo-

vi Foederis infuper nörn'inantiir:πνεύμα¬

τα (£.)οξάμ&τα (c.) LXX Vocantϊνΰαλ-

Iuara. \d.] Latine dicti funt: Genii,Ma-

Az nes

(å)CicÜbt Fam.Epift,16. (b.)Luc.24;

57. (c.)A16;9, (d.Säp.17; 3,

«δ§ 4 §&>

hes-)Lares^, Larvas,Lemures,Sémidii &

Heroes [f.] item fimulacrum, umbra, imago.[/] vocaripraetereaOmina,Mon-

ftra, Prodigia, Oftenta, Portenta, quae male credulis bbjicitDEUs, teftatur Ri-

cardus Argentinus. Qf.] ii cui tarnen vo-

lupe fuerit harum^vocumiingularespro-

prietates & dirFerentias accuratius ^co- gnofeere, adeat Lavaterum, [Ajquieum

laborem, ut hasc oftenderet, Tibi fumiit.

Etquoniam vox fpeftri ήθη üno fenfu ubique & femper iilrriitur, indicandum

éft, nos hic potiilimumde fpedrisveris

a&uroseiTe,^{ne a.} inprogrelFu. tra&atio-

nis ambiguitasilla nobis officiat^, primo

velut _per remotionem quandam alia

** fpedrorumgenerarecenfere animuseft.

CAPUT I.

Faljafpe&ra ^{removet,eomm or}'tgi*

\nem & naturampaucisindigitando.

Q^üanquatnfententia illorum,qui

δ·1·.

äiTerunt^vera dari ipeftra^$ tam multis veterum,quamfequentium tem«

po- fe.) MarcianusCapclla Üb./2. (Γ.) Virg, üb.2, siKid,(g )üb,de praeft;Dgem.cap.ig,(h.) defpcftris

part» i: cap. 1,

<ep I

porum Philofophis ieie approbaverit;

tame nondefuere oiim,necetianumlio- die deiunt) qui eam non modo indubi-

um revocaot? fed etiam ut inanem <Sc

iuperftitiofam prorius explodunt, o-

mnesquehujusmodi apparitionesjiibi re-

latas rifu åc iibilo excipiendas putant.

Horum in numero fuit DemocritusAb- derita? quipenitus fibi perfvafit? nul¬

luni dari ipedrum, åc eapropter, inter

monumenta fepulcralia? extra urbem?

nodurnis ac diurnis. fcriptionibusvaca-

bat; cumqueadoleice.nteseumperterre- facere conantes? pullati åc ailumtislar-

vis cranium humanum reierenpibus ^t circumiilirent, illenihil commotusiddir xiße fertur: ineptjre defmerent. j[V]- His

quoque accenfendliunt admitatores fe¬

te Epicurasas?qujjndudåDeorum fecu- Titate? omnia caufis phyficis afHgnant»

Ut Caffius Bruto perfpedrumde fut&ris

monito fidem facerefategit. In hu- jusmodi faltantium choro reflim quon- dam duditare tentabaht Saducasi, qui fpiritusi?necbonos? neq malos? dari ullos? åc folutacompage vits: humanas?

alteram hominis partem fuperflitemvi-

vere pernegarunt* Illos fatyros non ab-

fimi-

'

(a)LucianusiaPilopfcude, (b) Plutari in vit»

Bruti»

4£§ £ g3t

ilmili tripiidlö imitanturhodfe multi in Atheifmum'prolapfi homineti qui nec falubrioribus vitsemonitis addu&i,nec triftiorifeofferentei])eciepereulii-> åfiio

vita* pröpöiito fe dimoverifinunt: Ve¬

rum utvelum habeant, quod impietati

fuseprsetendant, ipiis iioc commentum placet. Neque diffitemurreperirietiam

Viros, ceteroqui bonos& cordatos, qui

omniaipecdra falfa & commentitia eife

credunt_{5 ea} potiilimumdecaufä inde-

viaabrepti■> quia ipiis ^nunquamconti-

git ullå feniuum experientia rei dubiie

veritatem explorare, ied intelle&um

fuitj ex multis& probatcc fideihiilori-

ciSi facrificulos & monachos viiionibus

&miraculismalodoloconfidiis ηqnmo¬

do adfuum nutum circumferre imperi-

tam plebem, verumetiam faepenumero

cruditis imponerei & quadibet å fe im-"

pudenter- & blafphemein Deuhi&ian-

&0S excogitata, pro verisipe&risvem ditare, imohefario religionis prtetextu obtrudere nonfuiifeveritos. Et quam- visjure contendamus,veradarifpe&ra>

quiefe iubinde hominum confpecfculof-

ferunt, inficiaritamen nonpoifumusS

jnulto plura vulgo pro ipedris haberi5

quam quas re vera fe exhibuerunt; Nam

multi multa fe videre & audire autu-

mant,

mant, qui autfaliisvitiatae imaginatiö-

nis fpeciebus deluii, autfuå ipforum i- gnorantiå decepti iilico fpectra opinan-

tureile ea, qu£e velcauiis naturaiibus adfignandaTunt, vel artificuminduftrbe originem/ debent, velmalitiae impofto-

rumfpe&ramentientiüaccepta referen¬

daTunt:utut hac_yerafint? iéntentiaeta¬

rnen noftlie id nonquidquam derogat, quin inoffenfo pede illuc polTumus per- veniré, quo tendere decrevimus veram

fpeftrorumexiiilentiam aditrubfuri. An- tequamauténösaccingimusadhujusrei probationem, operaspretiumnos fa£fü-

ros arbitramur, ii inlimine hujusdiiler-

tationis aliquapraemiferimus de fpebfris falfis, ut eorum infenfus incurrentium exteriori larvå fublatå penitius cogno-

i^antur,indequetanto dilucidius appa- reat, quid dereliquis (it fentiendum.

§· II.

Inter ea, quae iénfus hominum elude-

re folent,principem facile locum^tenent fpe£fraPhantaftica&imaginaria,^{ex gra¬}

vimelancholiasvitio excitata; Namru-

liginofo^atrasbilis vapore cerebrum ^oc- cupante, mentemque turbante, omnia fenfuumorgana&fpiritus ultrocitroque

commeantesvitiantur, unde monilrofas

imagines oririeruditorumconfenfusra- tio

«tf 3

tione&expericntiacqmprobat9evincit.

SicAriitoteles [ajcomemorat quendam

mente captumχ qui inAbydoAhse urbe

multisdiebus fe in vacuum conferebat

Theatrum? & adfpedandum confidens

crebro applaufu tedabatur iibi omnia*

qaxexhibebanturmireplacere. Et ab A-

themeoaccepimus[A] Thrafylumquen-

damAthenienfem putaife omnes naves

in portumPirammappellentes fuaseife.

His firmlealiudrefert Horatiusj [ ^c ] quod apud audorem videas. Hinc

nemini mirum videri poteft5 fi ho-

mines atra bile Iqborantes frequentia

viia referant; cum corrupta imaginatio

adiones fingatj väriasque fpecies for-

metrVitiatisfenfibusaccommodatas;lin¬

de hoc vitium non raro hominibus u- fiim rationisexcutit, ut Ajax die:^tur

ferro. ikviiTe in gregem porcorum ex- iftimans fe cum Gnegis confligere. Et

Schottus [d] refert adolefcentem ma-

niacum, cummendici caputlapidecom-

minuiffet, gloriatum fuiife, femagnum

interfeciffeDiabolum. Obfervat quo- queinfua genteLavaterus [e] fevidiffe

quendamJoannemLeonardum Sertori-

um, quiperfuafum fibi habuit, fe adin-r_dar

(a.)Lib. demirandisaudit:(b.) Lib.n: (c.)Epiit

üb,2.adforum(d,)lib,2,dc mir;ipe6t,(«.)PartciJck2'#

<3§·. 9 §3*

ilar Elise? miraculoxoelefti, poiTe_proba¬

re-religioncmreförmatam eiTe verain<5c catholicar». .> ,

Neque haec iblum prseftat melancho- Jia? verum ßepe ådeo vanas Sc inanes

imprimk fariaticisimagines, utputcntTe

in vitra &vaiafi£tiliatransformatosudeo-

queiibi occurrentesdeclinant, ^veritine

iiiidäntur; ßepeetiam credant, ieinra-

bidos _canes?horridos urfos ? ßevosque

leones mutatos? Sc iliorum animalium

voces <Sc geftus imitentur: Sic9 qui Ly- eanthropise morbocorripiuntur, putant fe luposeiTe? ideoque no&u domoex- iiliunt _per can^pos Sc fylvas_vagantur»

circa defunftorümmonumentaoberrant»

oves Sc homines invadunti fepe etiam

conficiunt ac decerpunt; utteftatur Paulus^Egineta.(/.) Idem £f/];quoque

affirmat eos,quiHydrophobiavexantur,

aquam fugere exiftimantes fe in eavi- dere_canem, å _quoadmorfiiimt» Etquid Ephialten memorem?_quemqui patiun-

tür, non aliter fentiunt, ac ii åDxmo-

nevelfpe&ro opprimerétur,cum tarnen morbus hic ex lenta pituita? Sc fupina corporis accubatione aliisque ^ex caufis refultet.

B Quan-

(f.) Lib % cap» 18; (§,) Lib,5; eap, 5,

ίο §&

§. Ill

. Quanta praetereafit visimaginationis

''ϊηformandis fpe&ris, cum primis expe*

riuntur ü, quos timordc amor infeftant

atquedifcruciant; Viri n; fortesraro,

aut nunqüam fpe&ravident,cum eailiis

fitindita animiconitantia, ut nunquam

talia imaginentur. Atmeticulofi, ficu-

bi fermo de fpedris incidit, ^ea fibi oc-

currere mox fingunt^, & fine comite»

pedemdomo efferre, vehementerrecu-

iant. Et fimetusilleexconfcientiama*

Ii exortus fuerit, fpeciestanto formida·*

bilioresanimo&oculiseorumobverfan-

tur; cujus rei exemplum prodit Plu-

tarchus [£.] dejuvene, quifibimetu-

cns obinterfe&umpatrem, hirundines

ülcifcivoluit; quas dicebat falium ad-

verfumfetulitfe teftimonium. Huicge-

minum aliud tradit Procopius (*'.) de

Theodorico Gothorumin Italia Rege, qui, poft Boethium&Symmachum in-

terfe&os, inappofitopifcis capite vidit

horrendam&minacem Symmachi fad¬

ern, torvis oculis fibi minitantem, in-

depavoreconfternatusinmorbuminci-

dit,exquoobiit.QuomodO milites metu

divinitus incuflo occitcati, commilito-

nes Numiniivindi£ia,fi.) IUb»dubtl'

«Λ II gfr

nesfaepeprohoftibusreputent,evidentia monftranturexemplainMidianitis fe ^mu-

tuå caede conficientibus ι [X] &inAm-

monitis, Moabitis acIdumads^? qui,cum pugnae diicrimen in Judaeos immitterc

conarentur, mutuis vulneribu^ concj-

derüt [/.]Quis autévcrbis modus eifet,fi

occuparemur in enarrandis vifionibus*

quasoculorüfuffufio & imbeciliitas vi-

fus pariunt» unde quidam, vel volantes

mufcasde faltantesfoimicasanteoculos vident , ut de fe conqueftus eil Delrius»

vel nihil diftin&um videre poflunt,niil propius admotum> utplerunque acci-

dit ftudiofis5 libros, diurna ac no£tur-

nå manu verfantibus, quiiingulagemi-

navident, ex morbo Arabibus Halahoi diclo,per quemSchottusfatetur fe prat- ftantiam vifus perdidifle: Hujusrpodi

j fuiFufionumtenebrisexcxcatusplimMo-

abitarum exercitus* aquam jenexibne

radiorum folarium _maqe rubefcentem

videns putabat ^terram opeiforum.Ca»'

guine inundari. ('w,) ^eque mediialpe-

ratio _parum pra$at; ad falias fp^pi^s

1 producendas» eaenimeificit* ut tqrris quadrataappareat .teves, ptno&u viden-

teslapides c^imsqVp.vßipitesj putent

- . ο· ι- · de-

*.(!.)fcChron,cap,2o:zi.(«>.)2,Reg,%v,m.

^ ii ^

deformia ipe&ra effe; Cujus-rei fir-

mandat exempium fubminißrat Comi-

nseus [»?3 deipecülatoribus emifliS) qui

élongiiiquö, putabant fe videre ingen-

tem nurrierum haftatorum, propius a.

accedentesj deprehendunt locum prs-

altis carduis confitum eiTe.

j*: iv.

Imagines quoque horrendas in ha-

minumfenfus excitatebrioiitas?quodtan- tö verius affirmamus ^, qu.mtö -cértius

eft ebrios ea videre ^ _qua? fobriis liun- quattioccurrere folént,utgravifliraofuo

teftimönio comprobatAmbro fitis, qtii

Ebrioforumiymptomatagraphicé depin>

glt.(0.)Hinc-i inqiiit■> VarU imdginesebriis>

ivtcettivifus-iinflabtlcs^greßiis:umbraa^träns- ftlittntßepe⁷ ficutfoveas. nutat hü cumfa*

cie terra yfubito erigt & inclinari videtur^

(Squhjivertatur^ timentesinfaciem ruunt,

ISfoium manibus appréhendunt, autconcur-

yentibus montibusßbividenturincludii Mur-

wiurinaunbtts_y tahqunm marii ßucluAn¬

tti frdgor? (S refonantia fiuffiu litorat

Chnesfi viderint, Léonesarbitränttér (SjtL glünt. - Atii rifufolvuhturinconditöjaliiin?

confölabili-maerore deplorantj älii·cettiäntit*

rationabiles_pavöres jpVigilantes ßümiant>

dormienteslitigant. -Etquemadmodum ex

di&i®

(rijadfinem lib. f. Hifi·: LudoviciXl; rfcgisGal·

liarum.(o) Lib. de Elia ät jejunio,

«e§ §3*

di&isconftat, ^non quibusvis eredeti-

ji dum eife imaginibusjita _{quoque dubio}

omni caret·)_iarem auditutfi ßepe, perir-regu-

motum in organo excitammdäk lere, ut putemus nos concentum muik cum,ftrepitumcampanarum,fragorem^

I queå fpectris motum audirepqué ta¬

rnen vanaeiTealiorum integri ienfus^ex>

periuntur. Taftumab hocvitio immu¬

nem efle quis affirmarefuftineat? Gum Obfervemusin febricitantibus, aliisque>

qui bilé atrå abundant. omnia ilIis, dul- ciilima_quarque& delicatifßma,^amara &

infipida^{videri; ·Scio,} inquit Wierus,[/>)

tibifulphur picem redoierémaritum occla-

maret melancholia patient conjux, & cibum f>bldtumpiper refipere judicarbtqqua quam

dlienißimaeJßA'feiveritatccognJfcßbmtur;

V.

Spe&ra_imåginäriaexcipiunt illa,_qüsft genuini naturaléffe&us; iunt,-qitia ta·4

men dolis1 & frattdibus pérquamnccom^

moda, ab impéritis caularumqtfc natu*

raliumignariv diabolicaputantur. In his primas iibivindicatG*partes videtur h gbis fatuus, errqtibus öédudibriismultis

jnfignis. Cuiperömnia feré fimiliscft ignis lambtnsyequorumfudantiümjubist

Φ (ρ.) Li&, 3. cap,7. de Prafn d*ro,

«£§ ,*4 ©►

dehominumvino> aliave caufa effervc·

fcentiumverticibqatquepilisadhasrens.

His accedit herhaLunaria, quamvelut

maleficum monftrum hominesiügiunt?

cumnodu, radios Lunas admiiTos re-

fledens* utLucens ftella videatur. (f.)

Ad hane forte claifem quoque referen¬

das infulse natantes, [>.'] & arbores at¬

queSylvasradicitqevulfseciaßisfpeciem

in mari praebentes åPlinio [/i] defcri-

ptae. Cumquibustarneneonfundi nolu-

xnus partes aliquas foli, procellarum &

flu&uu impetu*åcontinenteavulfasat-

que abreptas, quödfieri poife ratio iua-

det» &ibbinde fadumfuiiTe experten»

tiadocuit, quae aliquamdiu per incerta

åactsurn §>atia temerevagantur^> donee

vel pönderedepreflas jidéant* velcon-

fradae diiiipentur5yelaIienofolo agglu-

Cohtinentecoalefcant. Sed iniuiäSjjqges, quasin Oceano fluduare

quidamr#A*doresexiftimant,merito ipe-

chkgoj?enfendas putamus; Nequeenira

fureritispekgi aeitps&jadationesj nec

crebtöS.^osq; yiolentos fluduumappul-

fus 4ceoncuihories/ragjl^ infula diu^e*

Iwteffc ac perfefr^poj^ft.

Itemlignaputridairodur lucentia&

infpe- (O Wien«Iib.t» cap. is. (r.)TTifr,Naüib,2,cäp.?5. (i

X*,Jibidem Üb. i6> cap,u

«β if-

iniperato occurrentibus formidabilia.

Quid auté terroris afFerret,fi ignaro ob- jiceretur, animalculumlndicum[de

jiere Cicindelarum> Cuculium dir dbum , quod mole corporis icargba:-

um ^quans totumcorufcat> maximerar

men oculisj quibuspro corporis mo^lji-

loingentibus gaudet, & tantum lucis

fundit, ut atleamlegere de fcribereΓο- leant, [ t.j de qua citante D.annha

vero Chieza [u] teftatur, Qiiod, Luce

quaternarum βeliarum corufcet, quaruxnβ

quisptnguedinemanus tf pedes inungaty ar~

dens _&formidabilefpettrumappareat. Quis dubitaret fe nonviderefpeftrumDiabo- licum,iivarié fbrmativaporesilli^reprae- fentarentur, quales Sylla vidit apud He- ptaeum fimilitudine hircorumcapitibus

concurrentium ? (x.) Dantur dc alia o- culorum ludibria, ut pugnantes equi-

tesinquibus-dä Siciliselocis,dcrerumima- gines flante auftro in aere, tanquam infpeculo reflexa: ad NeritumregniNe-

upolitanioppidum,aliaequenaturs para*

ftafes v quas magno numero reccnfec Schottus.fy] Quid autéhic memoremus prodigiofos fonos neque å Daanone»

--;···· :. fed

[t.] Delrius Hb. 2, difq, Mag, queft. 27.ßflj f, 0»,}Hifc.Peruviana? part,z.cap. 30. (bej plut :in

fyUa, (jr,) ijb, zv roirab, fpec. parc, 2,

«$i»

fed ludentenaturaexhibitos?Nam& E"

cho aliquando in iylvis Sc convallibus

repercuira- homines decepit Sc metum fpe&riinjecit,ütexemplo oftendit Car-

danus.jjz.]Ut nunctacearnolytopiaf pöri

ticuheptaphono.Nequeiniöfehseftmiri-

ficosfonosex utérinisfuffocationibqex-

citari,quiimperitis medicishon^raroirh-

ponunt? ut putent homines hoc mala

difcruciatos monftraquiedaminvifeeri-

busalere? de quibusCorneliusGémma:

[a.]j JQuäftdo-t ait, a uenenato ffiiritu inflata

arteria^didutt&que in amplttudinem,fecun-

dum longitudinem conträhuntur. linde ne*

ceffcaliquando malierem flrangulari: unde

vocesniiranddsexvifceribttsexaudirijnunc

velut ranarumcoaxatusjiuncferpentum fibi·

los,nunccroeituscorvorum·,gallorumcucurri-

tusjatratuscanum&c.quatarnenproviarum

tferumpentUjpirittis proportionecaßueffingit, t

f VI.

Etilautem hsec fupratradita ^ex iuis

ut plurimum orianturcaufis, tarnendu-

biumnon eft, quin Dsemon occaiione

harum rerum hominum iimplicitateab-

utens, magnos faciat ludos dolosque

confuat acutiillmos, quod clare innuit

Augu«

0O& fubtilitate Lib. ih (Ä. ] Lib# «»

Coftuocii; _fap. 7.

<8§ 17 §&►

Allguftinus:[X[}Serpit hocmalumDiaboli, inquit, per omnes aditusfenfuales, dat_Je figuris, accommodat fe ^coloribus , adbaret fonis,_ribuf odoribusfefubjicit ^y infunditfe fapo-

y & quibusdam nebulisimplet omnes menius intelligentia, Aliquando crudeliter torquenSy dolore ac metu_y aliquandojocofé diftrahens ^velfubfannans Indieris. Vapo-

rinamque melancholico, _{tanquam or-}

gano fuis illuiionibus _apto> fe iniinuare probe novit, ^ut Saulemarmavit furore åt infaniå adverfus Davidem? [f.] åc Nebucodnozorem_perintegrumfepteni-

um exagitavit. (V.] Naturalibus rebus fimilipatione fe immifcere non inter- mittitfloco adludendum _{dato,undé fa¬}

teturLütherus [V.] fe nondubitare: Sal¬

tantes eapras, volantes dracones1, lanteds

&fimilia meteoraeffeejfeSius malorumfpirt- j tuum inaere ludentiumyutyau tterreantyaut

decipianthomines.

§. VII.

Naturalibus fubjungimus fpe&raarte fafta, _quse quia humanam induilriam excedere videntur , yulgus Diabolica

putat, qualia ex multis audoribus ad hane _claifem redada comparent apud Delrium & Schottum;^nos pauca inde in

C jus

(b,) Lik is»qq.( c.)t.Sam: cap.ig.(d.)Dan.4;φ*

(é,)commcntar;inGen, cap, pr

<$§ 18 §&>

jus vocaffe contenti erimus, ex quibus

de reliquisJudicium fieripoteft. Ta-

liafunt:Archyt#columbaligneavolans,

Leonis Irap:ayiculsBaureaseantillantes>

Böethii #neilerpentes fibiiarites?ferrea

mufca Norimbergte diicumbentes cir-

cumvoians>aqüilasenea, obviam Card*

Ιο V. yolitaiiS) item navis aurea Pari¬

iii« -> cumrcmigibus aureis eam impel-

lentibus, Sc fimilia. Quibus accenieri poilimtipccuia, microicopia See. opti¬

ca ratione ita prseparata, ut res obje-

ilas, autinfigniterdeformes?autinver-

ia iiaturå exhibitas ^, aut majores vero ad intuentium ftuporem, per,reifaftio-

nem repr#fentent. Neque ignorari po¬

teftcandelasj ^{ex ea}materiaiebo, certe

acoleo intermifta poiTeconfici, ut do-

miincenik exhibeant homines capiti-

bus truncos,autaiininiscapitibus,aliisq;

umbris deformatos, de quibus magi#

naturalis feriptoresr. Incidunt quoque

in hancregionem artificialia multa, in

animalibus obfervata? qu# fagacitas ho-

minum adinvenit, Scexercitatio inftau-

ravit; Quäle fpedrum dqdit Afinus

hiftrionis cujusdam ^Egyptii? qui in fre-

quentiå hominum audiens abhiftrione

narrari, quddSultano opuseiTet Omni¬

bus afinis ad calcem? lapides aliamque

nja·

«8f *9

materiam convehendam, repente pro-

lapfus , pedibus in aerem fublatis? ven-

treturgefado,& ciauiis oculis, velut^mo-

riensjacuit,neefuftibus excitati potuit:

ubi yero verfa oratione hiftrio pollice-

tur avenam, & pr&ft'äntem Niliaquam datum l'ri aiinis å muiierculis i mox

aiinüs inpedesere&us fremens profilivit

velut Isetabundus. [/.] Eadem quoqüe

ratio fuit columbie Mahometis, cibum

exaure impoiloris capere folitse* Tau-»

rique Aicoranum cornibus proierentis.

§. VIII.

Supereil & aliud nefandumprorfns,&:

impium ipe&ri genus^, quodmalitiaho-

minum invexit, quidumambitione tur- gent, avaritiå llimulantur, amcris oe- ftro agitantur, invidiå Sc armulahdi^ze-

lotanguntur,nihil tamabfurdumac im- flltm cogitari, nihiltarnfceleratumfuE dpi poteft^, quod non flbi audendum

putant,modovoti fui compotesreddan-

tur; Hujusmodi audaciå pariter ^ac im-

pudentiaarmatus- fuit Mundus Eques Romanus, quifi&ä Deailri Anubidis fpecie, facrificulisidoli, dolumcompro- bantibus, Paulinse caftifiimae matronas

pudicitiam expugnavit, ut teilatur Jofe-

Cz phus

(f.) Wierus Hb, i, dcPradhcform, cap, 19,